1.0 PENGENALAN

IAS 37 iaitu Peruntukan, Liabiliti Kontingen dan Aset Kontingen, telah menetapkan perakaunan dan pendedehan bagi semua peruntukan, liabiliti kontingen dan aset kontingen, kecuali: i. Sesuatu yang timbul daripada instrument kewangan yang dinilai pada nilai saksama ii. Sesuatu yang timbul daripada pelaksanaan kontrak, kecuali untuk kontrak membebankan (onerous). Pelaksanaan kontrak adalah kontrak yang mana pihak-pihak terlibat telah menjalankan obligasi mereka sama ada satu pihak sahaja mahupun kedua-dua pihak pada tahap yang sama. iii. Sesuatu yang timbul dalam entiti insurans daripada kontrak dengan pemegang polisi iv. Sesuatu yang telah diliputi oleh standard lain.
Dalam tajuk kejadiaan selepas tarikh kunci kira-kira iaitu ketidakpastian dalam laporan kewangan, salah satu topik yang dibincangkan ialah kontingensi. Di Malaysia MFRS 137 Peruntukan, Liabiliti Kontingen dan Aset Kontingen merupakan standard pelaporan kewangan yang digunakan untuk sebarang peruntukan, aset kontingen dan liabililiti kontingen. Objektif MFRS 137 ialah untuk memastikan bahawa kriteria pengiktirafan dan asas pengukuran yang sesuai telah digunakan kepada peruntukan, liabilti kontingen dan aset kontingen serta maklumat yang mencukupi didedahkan dalam nota bagi membolehkan pengguna memahami ciri-ciri, pemasaan dan amaun.
MFRS 137 adalah sama dengan IAS 37 seperti yang telah dipinda dan dikeluarkan oleh IASB, temasuklah tarikh efektif dan tarikh pengisuan. Entiti yang mematuhi MFRS 137 secara langsung telah mematuhi IAS 37. Oleh itu dalam perbincangan ini kita akan melihat satu persatu mengenai peruntukan, aset kontingen dan liabiliti kontingen.Fokus utama perbincangan ini adalah berkaitan dengan liabiliti kontingen.

2.0 PERUNTUKAN

Peruntukan adalah liabiliti dengan pemasaan atau amaun yang tidak pasti. Berbeza dengan lain-lain liabiliti kerana terdapat ketidakpastian tentang pemasaan atau amaun penyelesaian pada masa hadapan. Perlakuan perakaunan untuk peruntukan ialah ia perlu diiktiraf apabila (MFRS 137 perenggan 14): a. Entiti mempunyai tanggungan semasa (perundangan atau konstruktif) yang wujud akibat peristiwa lepas, b. Perlu alirkeluar sumber sebagai penyelesaian, dan c. Anggaran yang boleh dipercayai tentang amaun tanggungan.
Jika keadaan ini tidak dipatuhi, peruntukan tidak perlu diiktiraf. Peruntukan juga adalah peristiwa lepas yang membawa kepada tanggungan semasa (obligating event) dan tiada pilihan selain menyelesaikan tanggungan disebabkan oleh perundangan (seperti: undang-undang, kontrak urusniaga) dan tanggungan konstruktif (seperti: polisi syarikat yang diisytiharkan)
Pengukuran untuk peruntukan merupakan amaun yang diiktiraf sebagai peruntukan adalah anggaran terbaik perbelanjaan yang perlu untuk menyelesaikan tanggungan semasa pada tarikh kunci kira-kira (MFRS 137 perenggan 36). Dalam mengukur peruntukan, entiti perlu: i. Mengambilkira risiko dan ketidakpastian (MFRS 137 Perenggan 42). ii. Mendiskaun peruntukan, di mana kesan nilai masa wang adalah material (MFRS 137 Perenggan 45). iii. Mengambilkira peristiwa masa depan di mana terdapat bukti yang mencukupi bahawa ia akan berlaku (MFRS 137 Perenggan 48) iv. Tidak mengambilkira laba daripada pelupusan aset yang dijangka (MFRS 137 Perenggan 51).
Bagi bayaran balik contohnya tuntutan insurans entiti boleh menjangkakan bayaran balik sebahagian atau keseluruhan perbelanjaan yang perlu untuk menyelesaikan peruntukan. Entiti perlu (MFRS 137 Perenggan 53): i. Mengiktiraf bayaran balik bila, dan hanya bila, entiti pasti bahawa bayaran balik akan diterima apabila entiti menyelesaikan tanggungan. Amaun yang diiktiraf tidak boleh melebihi amaun peruntukan. ii. Mengiktiraf bayaran balik sebagai aset yang berasingan.
Di dalam penyata pendapatan, amaun belanja yang berkaitan dengan peruntukan boleh dipersembahkan selepas ditolak amaun yang diiktiraf untuk bayaran balik (MFRS 137 Perenggan 54).
Jika terdapat perubahan dalam peruntukan (MFRS 137 Perenggan 59) peruntukan harus dinilai pada setiap tarikh kunci kira-kira, dan diselaraskan supaya menunjukkan anggaran terbaik semasa. Jika tiada lagi kebarangkalian alir keluar sumber untuk menyelesaikan tanggungan, peruntukan perlu ditarik balik.
Pendedahan peruntukan (MFRS 137 Perenggan 84), bagi setiap kelas peruntukan, entiti perlu mendedahkan: i. Amaun dibawa pada awal dan akhir tempoh, ii. Peruntukan tambahan yang dibuat dalam tahun semasa, termasuk peningkatan peruntukan sedia ada, iii. Amaun yang diguna sepanjang tempoh semasa, iv. Amaun tidak digunakan yang ditarikbalik sepanjang tempoh semasa, v. Peningkatan dalam amaun terdiskaun yang disebabkan oleh pemasaan dan perubahan kadar diskaun.
Maklumat berbanding adalah tidak diperlukan. Bagi setiap kelas peruntukan pula, entiti perlu mendedahkan secara ringkas, sifat obligasi dan jangkaan masa alirkeluar sumber ekonomi, petunjuk tentang ketidakpastian berkaitan amaun atau pemasaan alirkeluar, dan kemungkinan sebarang bayaran balik. Contohnya dalam waranti, jaminan atau janji yang diberi oleh penjual kepada pembeli untuk memperbaiki kekurangan yang berkaitan dengan kualiti, kuantiti atau prestasi keluaran untuk jangkamasa yang ditetapkan.

3.0 LIABILITI KONTINGEN

4.1 Definisi, Objektif dan Contoh
Liabiliti kontingen ialah potensi obligasi masa hadapan kepada pihak luar untuk satu amaun yang tidak diketahui disebabkan oleh aktiviti yang telah dilibatkan. 3 keadaan yang perlu ada dalam menetukan kewujudan liabiliti kontingen ialah : i. Terdapat potensi pembayaran masa hadapan kepada pihak luar atau rosot nilai untuk beberapa aset yang mungkin mewujudkan keadaan ini. ii. Terdapat ketidakpastian tentang amaun untuk pembayaran masa hadapan atau rosotnilai. iii. Hasilnya akan diselesaikan oleh beberapa peristiwa masa hadapan.
Dalam MFRS137 “Peruntukan, Liabiliti Kontingen dan Aset Kontingen” mendifinasikan liabiliti kontingen sebagai: a. Kemungkinan obligasi yang timbul dari peristiwa lepas dan kewujudannya disahkan dengan berlaku atau tidak satu atau lebih kejadian masa depan yang tidak pasti yang bukan dalam kawalan entiti. b. Tanggungan semasa yang timbul daripada peristiwa lepas tetapi tidak diiktiraf kerana: i. Tiada kepastian alirkeluar sumber bagi menyelesaikan tanggungan. ii. Amaun tanggungan tidak dapat diukur dengan pasti.

Objektif liabiliti kontingen adalah untuk menentukan samada liabiliti kontingen yang didedahkan dalam laporan kewangan adalah adil dan saksama serta memastikan liabiliti tidak terkurang nyata. Antara contoh kontingensi termasukalah jaminan korporat, bil pertukaran terdiskaun, opsyen untuk membeli aset, jaminan syarikat yang diberi kepada pemberi pinjaman yang memberi pinjaman kepada pihak lain dan liabiliti timbul daripada kes litigasi atau mahkamah yang tertunda. 4.2 Perhubungan antara Peruntukan dan Liabiliti Kontingen
Secara umumnya, semua peruntukan adalah kontigen kerana terdapatnya ketidakpastian dalam pemasaan dan amaun. Walaubagimanpun, dalam MFRS 137 perkataan ‘kontingen’ adalah digunakan dalam liabiliti dan aset yang tidak diiktiraf kerana kewujudannya hanya akan disahkan dengan berlakunya atau tidak berlaku satu atau lebih peristiwa masa hadapan yang tidak pasti yang bukan dalam kawalan entiti. Sebagai tambahan, perkataan ‘kontingen liabiliti’ adalah digunakan untuk liabiliti yang tidak memenuhi kriteria pengiktirafan.
Peruntukan diiktiraf sebagai liabiliti dengan andaian bahawa anggaran yang boleh dipercayai dapat dibuat disebabkan obligasi semasa dan adalah ‘probable’ alir keluar sumber manfaat ekonomi diperlukan untuk menyelesaikan obligasi. Oleh itu perbezaan antara peruntukan dan liabiliti kontingen seperti berikut:

Peruntukan | Liabiliti kontingen | diiktiraf sebagai liabiliti kerana ia menggambarkan obligasi semasa dan kebarangkalian alir keluar sumber manfaat ekonomi diperlukan dalam menyelesaikan obligasi tersebut. | tidak diiktiraf sebagai liabiliti kerana a. Jangkaan obligasi, iaitu ianya perlu dipastikan sama ada entiti mempunyai obligasi semasa yang boleh membawa kepada alir keluar sumber manfaat ekonomi atau b. Jangkaan obligasi, iaitu ianya perlu dipastikan sama ada entiti mempunyai obligasi semasa yang boleh membawa kepada alir keluar sumber manfaat ekonomi atau c. Obligasi semasa, tetapi tidak memenuhi kriteria pengiktirafan dalam standard |

4.3 Pendedahan Dalam Penyata Kewangan
Kebarangkalian peristiwa masa hadapan yang akan mengesahkan berlakunya liabiliti kontingen boleh dikategorikan antara ‘probable’ dan ‘remote’. ‘Probable’ialah peristiwa masa hadapan dijangkakan akan berlaku manakala ‘remote’ ialah kebarangkalian peristiwa masa hadapan akan berlaku amat kecil. Jadual dibawah menunjukkan ringkasan kemungkinan berlaku peristiwa dengan pendedahannya dalam penyata kewangan.

Kemungkinan berlaku | Pendedahan dalam Penyata Kewangan | ‘Remote’ | Pendedahan tidak diperlukan | ‘Reasonable possible’ | Nota pendedahan diperlukan | ‘Probable’ | * Jika amaun boleh dianggar dengan munasabah, akaun penyata kewangan akan dilaraskan * Jika amaun tidak dapat dianggar secara munasabah, nota pendedahan diperlukan |

4.4 Tatacara Audit
Dalam mengenalpasti liabiliti kontingen, beberapa tatacara boleh dilakukan. Antaranya termasuklah: i. Menyiasat pihak pengurusan (secara lisan dan bertulis) tentang kemungkinan kontingensi yang belum direkod. ii. Memeriksa laporan agen hasil bagi tahun semasa dan tahun sebelum untuk penyelesaian cukai pendapatan. iii. Memeriksa minit mesyuarat lembaga pengarah dan pemegang saham, dokumen-dokumen perundangan dan lain-lain dokumen yang berkaitan bagi mengesan kemungkinan berlakunya liabiliti kontingensi. iv. Menganalisis perbelanjaan guaman dalam tempoh audit dan memeriksa invois dan penyata yang berkaitan v. Mendapatkan surat pengesahan daripada pihak pengirusan yang menyatakan bahawa semua liabiliti kontingensi sama ada secara langung atau tidak langsung telah dilaporkan atau didedahkan mengikut piawai perakaunan semasa.
Oleh kerana kebanyakan kontingensi melibatkan litigasi, terdapat piawaian khusus yang menyokong maklumat mengenai tuntutan dan dakwaan (litigation & claims - LC). ISA 501 Perenggan C menyatakan bahawa juruaudit mestilah berusaha menghubungi peguam pelanggan bagi mendapatkan surat perundangan apabila mereka mempunyai bukti bahawa pelanggan terlibat di dalam sebarang proses pendakwaan atau ligitasi.

4.4 Surat Perundangan
ISA 501 Perenggan C menyatakan bahawa juruaudit mestilah berusaha menghubungi peguam pelanggan bagi mendapatkan surat perundangan apabila mereka mempunyai bukti bahawa pelanggan terlibat di dalam sebarang proses pendakwaan atau ligitasi. Surat ini, yang dikenali sebagai surat pengesahan perundangan merupakan dokumen yang mengesahkan bahawa pelanggan sedang berhadapan dengan proses undang-undang yang berkemungkinan membawa kepada kewujudan liabilti luar jangka.
Juruaudit mungkin akan mendapatkan surat perundangan daripada peguam pelanggan dalam mengenalpasti dan mencari liabilti kontingen. Biasanya juruaudit akan meminta pihak pengurusan syarikat pelanggan mendapatkan surat perundangan yang berkaitan daripada peguam mereka. Surat yang disediakan oleh peguam syarikat atas arahan pihak pengurusan biasanya mengandungi: i. Senarai tindakan undang-undang yang sedang diambil atau dihadapi oleh syarikat. ii. Status kes-kes tersebut di mahkamah serta pendapat pihak peguam mengenai kemungkinan dan kos bagi setiap kes. iii. Senarai tindakan undang-undang dan liabiliti kontingensi yang tidak dapat dipastikan.
Walaupun peguam pelanggan biasanya akan memberikan kerjasama kepada juruaudit bagi mendapatkan maklumat-maklumat yang berkaitan, mereka kadangkala agak keberatan untuk mendedahkan maklumat mengenai kes-kes yang masih belum dihadapkan ke mahkamah kerana beberapa faktor, antaranya: i. Ia mungkin melanggar hak keistimewaan peguam pelanggan ii. Pendedahan maklumat tersebut mungkin akan menyebabkan kes tersebut dibawa ke mahkamah iii. Kes tersebut masih belum diteliti atau disediakan dengan sempurna oleh pihak peguam.
Bagi mengatasi permasalahan ini MFRS 137 menyarankan bahawa jika pendedahan sebarang maklumat perundangan boleh menyebabkan prejudis terhadap sebarang kes maklumat tersebut perlu didedahkan, walaubagaimanapun juruaudit perlu untuk menyatakan sebab mengapa maklumat tersebut tidak didedahkan dalam penyata kewangan.
Selain itu, kontrak merupakan perjanjian yang ditandatangani oleh pelanggan dengan mana-mana pihak yang mana jika ia diingkari boleh menyebabkan tindakan undang-undang diambil. Memandangkan ianya merupakan salah satu daripada sumber utama liabiliti perundangan, perhatian yang lebih haruslah diberikan kepada kandungan dan kesan jika belakunya kemungkinan pelanggaran kontrak kepada perniagaan. Pendedahan yang secekupnya mengenai kontrak-kontrak yang material hendaklah dibuat diadalam penyata kewangan.

4.5 Komitmen
Komitmen bermaksud perjanjian bahawa entiti akan berpegang kepada satu set keadaan yang tetap, seperti membeli atau menjual barang niaga pada harga yang telah ditetapkan, pada tarikh hadapan, tanpa mengambil kira apa yang berlaku ke atas keuntungan atau ekonomi secara keseluruhannya. Komitmen adalah berkait rapat dengan kontingen liabiliti, seperti komitmen untuk membeli bahan mentah atau memajak kemudahan pada harga tertentu, perjanjian menjual barang niaga pada harga tetap, pelan bonus, perkongsian untung dan pelan pencen, perjanjian royalti dan sebagainya.
Syarikat-syarikat yang selalunya membuat perjanjian kontraktual jangka panjang untuk memperolehi aset-aset modal seperti mesin-mesin dan tanah, untuk membeli bahan mentah atau untuk menjual produk mereka pada harga tetap. Tujuan utama untuk mendapatkan harga yang bersesuaian atau menyelamatkan kebolehdapatan bahan mentah. Tambahan lagi komitmen modal syarikat mungkin membuat perjanjian yang kurang boleh batal atau pada jangka panjang untuk kegunaan harta-harta dan peralatan. Komitmen jangka panjang biasanya dikenalpasti melalui pertanyaan peribadi pelanggan semasa pengauditan hasil dari kitaran belian. Semua komitmen biasanya akan didedahkan bersama-sama, sama ada dalam nota pendedahan yang berasingan atau digabungkan sekali dengan nota pendedahan liabiliti kontingen.

4.6 Pelaporan
Pelaporan untuk liabiliti kontingen adalah perlu kerana hal ini akan mempengaruhi juruaudit dalam memberikan pendapatnya. Juruaudit akan melihat sama ada pendedahan adalah mencukupi ataupun tidak dalam penyata kewangan. a. Jika pendedahan dalam penyata kewangan adalah mencukupi, maka pendapat tanpa syarat akan dikeluarkan b. Jika pendedahan tiada atau tidak mencukupi dalam penyata kewangan, maka pendapat bersayarat atau bercanggah mungkin akan dikelurakan (bergantung kepada tahap materialiti)
Oleh itu dalam pelaporan kontingesi, pendedahan yang mencukupi adalah perlu supaya kewangan yang disediakan memberi gambaran adil dan saksama.

4.0 ASET KONTINGEN

Aset yang timbul daripada peristiwa lepas dan kewujudannya akan ditentukan dengan berlakunya atau tidak satu atau lebih peristiwa masa hadapan yang tidak pasti yang secara keseluruhannya bukan dalam kawalan firma. Entiti tidak perlu mengiktiraf kontingen aset, contohnya tuntutan yang entiti sedang usahakan melalui undang-undang, di mana hasilnya adalah tidak pasti. Aset kontingen biasanya timbul daripada peristiwa tidak dirancang atau dijangka yang mungkin boleh memberikan aliran masuk manfaat ekonomi ke dalam entiti. Aset kontingen tidak terdapat dalam penyata kewangan kerana ia mungkin boleh menyebabkan pengiktirafan hasil yang mungkin tidak dapat direalisasikan. Walaubagaimanapun apabila realisasi aset adalah pasti ianya bukan aset kontingen lagi dan pengiktirafan yang sesuai perlu dibuat. Aset kontingen perlu dinilai secara berterusan untuk memastikan gambaran yang sesuai dalam penyata kewangan. Apabila aliran masuk ekonomi adalah pasti, aset yang berkaitan dengan pendapatan akan diiktiraf dalam penyata kewangan dari tempoh perubahan berlaku. Jika alir masuk manfaat ekonomi adalah mungkin (probable), dalam MFRS 137 Perenggan 89 entiti perlu mendedahkan aset kontingen tersebut. Aset kontingen hanya akan didedahkan jika relisasi adalah pasti dan alir keluar manfaat ekonomi menjadi ‘probable’. Oleh itu apabila mengahampira penghujung kerja audit, juruaudit perlulah menjalankan tatacara tertentu untuk mengesan kontingensi.

ISU SEMASA
Kontingen Liabiliti: Isu dan Amalan oleh Alioni Cebotari

Ringkasan Jurnal:

Bahagian 1: Pengenalan
Jurnal ini membincangkan secara teori dan praktikal yang timbul dari liabiliti kontingen, termasuklah rasional pemgambilannya, bagaimana mengakaunkan dan pendedahannya. Pengalaman negara-nagara terpilih akan digunakan untuk menunjukkan cara-cara isu ini ditangani dalam amalan dan cabaran yang dihadapi. Jurnal ini juga menunjukkan amalan tebaik berkaitan dengan pengurusan dan pendedahan risiko dari liabiliti kontingen. Fokus liabiliti kontingen menggambarkan peningkatan kesedaran dari keupayaan yang boleh menjejaskan kemampuan fiskal, kebimbangan orang ramai mengenai campur tangan politik dalam liabiliti kontingen dan hazad moral yang berlaku. Jurnal ini bertujuan membawa bersama isu-isu berkaitan dengan sifat, pengurusan dan pendedahan mengenai liabiliti kontingen yang dikenalpasti melalui tinjauan kepada amalan negara-negara tertentu dan amalan terbaik kepada pembuat polisi dalam hal ini.

Bahagian 2: Latar Belakang
Dalam kertas ini perkataan liabiliti kontingen akan digunakan mengikut pemahaman umum yang merujuk kepada obligasi yang bergantung kepada pemasaan dan magnitud berlakunya peristiwa masa hadapan tidak pasti yang berada di luar kawalan kerajaan. Selain itu terdapat juga pandangan berbeza sama ada liabiliti kontigen sebenarnya ialah adalah liabiliti sebenar bila ianya dimasukkan atau menjadi liabiliti hanya apabila kontingen liabiliti tesebut berlaku. Liabiliti kontingen juga boleh dalam bentuk tersurat (explicit) atau tersirat (implicit). Kontingen liabiliti tersurat adalah obligasi berdasarkan kontrak, undang-undang atau polisi komitmen yang jelas. Manakala liabiliti kontingen tersirat implicit adalah obligasi politik atau moral dan kadangkala timbul daripada jangkaan bahawa kerajaan akan campur tangan dalam keadaan krisis atau bencana.

Bahagian 3: Mengurangkan Risiko Berkaitan Liabiliti Kontigen a. Kerangka untuk berhadapan dengan risiko daripada liabiliti kontingen: Keputusan untuk memasuk liabiliti kontingen perlu melalui proses yang dirancang. Sesetengah negara memasukkan kerangka kerja untuk memastikan perhatian awal dan komprehensif kepada risiko berkaitan dengan liabiliti kontingen. Sebagai contoh Australia membangunkan garis panduan bila kerajaan perlu membuat perkiraan yang melibatkan pengeluaran jaminan dan kontingen liabiliti lain. Mekanisma ‘ad-hoc’ juga boleh diwujudkan untuk memastikan penilitian keputusan dalam mengambil liabiliti kontingen. b. Bila kontingen liabiliti perlu diambil – rasional yang diterima bagi kerajaan dalam mengambil kontingen liabiliti adalah berdasarkan hujah-hujah dari keperluan untuk membetulkan kegagalan pasaran. Hujah-hujah lain yang menuntut supaya mewajarkan pengambilan risiko melalui liabiliti kontingen ialah melibatkan pengagihan semula pendapatan dan persaingan antarabangsa. Walaupun jika rasional wujud bagi kerajaan untuk memasuki liabiliti kontingen, langkah ini adalah wajar hanya jika manfaat melibihi kos dan ia merupakan cara berkesan untuk mencapai matlamat. Elemen terpenting dalam analisis kos-faeah adalah sama ada sektor awam adalah tempat terbaik untuk menanggung risiko berkaitan dengan kontingen liabiliti berbanding dengan sektor swasta. c. Strategi memindahkan risiko atau kos kepada liabiliti kontingen berkaitan – salah satu strateginya ialah perkongsian risiko dengan sektor swasta. Setelah kerajaan memutuskan untuk mengambil risiko dengan mengisu hutang kontingen, ia perlu menstrukturkan hutang ini dalam cara yang meminimakan perlakuan hazad moral oleh benifisiari. Satu daripada instrument utama untuk meminimakan hazad moral adalah memindahkan sedikit risiko kepada pihak yang menjamin. Strategi lain ialah mengenankan caj untuk jaminan. Apabila kerajaan mengambil obligasi kontingen untuk tujuan membetulkan kegagalan pasaran dan bukannya untuk memberi subsidi, ia adalah amalan terbaik untuk memindahkan kos obligasi kepada benefisiari. Kebanyakan negara mengenakan caj jaminan menggunakan nilai pasaran dan jangkaan ukuran kos untuk harga jaminan. Sesetangah negera pula mengenakan caj rata kepada nilai muka jaminan, dengan beberapa pelarasan untuk risiko. Caj rata juga digunakan dalam kes program jaminan yang melibatkan ramai peminjam, tetapi secara umumnya ia adalah untuk menggambarkan kos purata program secara keseluruhan. d. Perlindunga lain terhadap risiko berkaitan dengan liabiliti kontingen: i. Kelulusan parlimen untuk liabiliti kontingen – kelulusan parlimen untuk liabiliti kontingen adalah perlu dalam kebanyakan negara. Kelulusan parlimen akan dikenakan untuk jaminan individu, program jaminan atau jaminan bajet keseluruhan atau kombinasi mana-mana jaminan tadi. Had atau kawalan ketat mengenai pengisuan hutang kontingen oleh kerajaan subnational juga dikenakan di beberapa negara. ii. Kawalan luaran untuk liabiliti kontingen – penilitian untuk hutang kontingen oleh jabatan audit negara juga membantu dalam memupuk disiplin dalam pengambilan dan pengurusan liabiliti kontingen. iii. Menghadkan risiko daripada liabiliti tersirat (implicit) – bukti sedia ada mencadangkan bahawa liabilti kontingen tersirat melibatkan kos yang paling tinggi. Dalam kes-kes di mana terdapat bukti ‘prime facie’ yang kuat bahawa kerajaan akan mengambil alih liabiliti kontingen tersirat, kos boleh diminimumkan dengan menjadikan liabilti tersirat kepada tersurat.

Bahagian 4: Menguruskan Penahanan (Retained) Risiko Daripada Liabiliti Kontingen
Bukan semua risiko boleh dihapuskan atau dipindahkan, oleh itu risiko yang masih ada perlu diurus dengan berkesan. * Instrumen untuk meguruskan liabiliti berimpak rendah – salah satunya ialah belanjawan yang fleksibel. Untuk mendapatkan pembiayaan dalam kes liabiliti kontingen dipanggil adalah memastikan belanjawan adalah fleksibel untuk menampung perbelanjaan yang tidak dimasukkan dalam bajet. Selain itu dana rizab kontingensi juga digunakan untuk pembiayaan apabila kontingen liabiliti dipanggil, di mana ia boleh membuatkan kos kontingen liabiliti lebih telus. * Instrument untuk menguruskan liabilti berimpak tinggi – antaranya ialah insurans dan perlindungan nilai pasaran yang boleh membantu dalam mendapatkan sumber-sumber yang diperlukan untuk menangani akibat hasil negative yang besar. Keputusan sama ada menginsuranskan ‘post-disaster’ liabiliti kerajaan perlu dibuat berdasarkan analisis kos faedah. Malah kontingensi dan pinjaman kecemasan juga digunakan sebagai instrumen untuk membiayai risiko dan bencana lain. Jadual 1 di bawah menunjukkan contoh terpilih berkaitan dengan dana kontingensi untuk memenuhi panggilan kontingen liabiliti di beberapa buah negara, seperti berikut:

Bahagian 5: Pendedahan Liabiliti Kontingen
Keperluan pendedahan untuk kontingen liabiliti berdasarkan obligasi kontraktual telahpun dicadangkan dibawah perakaunan diterima antarabangsa dan standard statistikal. Tiada satu pun dari standard ini memerlukan pendedahan risiko yang bukan berdasarkan obligasi kontraktual jelas atau pendedahan dalm konteks dokumen belanjawan. Secara ringkasnya, keperluan dalam standard perkaunan mencadangkan pendedahan untuk koningen liabiliti perlu memasukkan elemen berikut: * Klasifikasi liabiliti kontingen yang belum dijelaskan mengikut kategori utama * Untuk setiap kategori, penjelasan mengenai rasional mengambil kontingen liabiliti dalam kes melibatkan pertimbangan keputusan (insurans jaminan) * Untuk setiap kategori fiskal penting dari liabiliti kontingen seperti jangkaan kos fiskal * Untuk setakat bahawa liabiliti kontingen adalah material untuk memahami risiko-risiko didedahkan, terma dan syarat-syarat penting dalam perjanjian untuk mengambil risiko seperti pendedahan keadaan liabiliti kontingen akan dipanggil. * Maklumat panggilan lepas daripada kerajaan untuk memenuhi liabiliti kontingen * Untuk setiap kontingen liabiliti baru * Maklumat mengenai aset rizab diasingkan dengan spesifik kontingensi lain
Amalan pendedahan bagi liabiliti kontingen adalah didedahkan dalam kebanyakan negara, sama ada dokumen belanjawan atau laporan fiskal lain dihantar kepada parlimen. Jenis kontingen liabiliti didedahkan adalah pelbagai antara negara, untuk menggambarkan kepentingan relatif mereka. Apabila liabiliti kontingen boleh dikuantifikasikan, kepentingan fiskalnya adalah dilaporkan melalui pelbagai pengukuran termasuklah nilai muka atau maksimum rugi di bawah jaminan, jangkaan kos dari jaminan dan kos tidak dijangka dari jaminan. Sesetengah negara juga menyediakan maklumat penjelasan mengenai liabiliti kontingen yang berlaku dan kesan mengurangkannya. Kebanyakan negara tidak mendedahkan liabiliti kontingen tersirat (implicit).
Jadual 5 di bawah menunjukkan magnitud kontingen liabiliti bagi negara-negara terpilih. Antara perkara yang dimasukkan termsuklah, dalam bahagian 1 menunjukkan pinjaman jaminan, jaminan dan program insurans, infrastruktur jaminan serta perundangan. Manakala bahagian 2 menunjukkan persekitaran dan pelupusan liabiliti, organisasi antara bangsa serta liabiliti tersirat.

Bahagian 6 – Penyusunan institusi untuk menguruskan risiko liabiliti kontingen
Pemantaun untuk semua liabiliti kontingen perlulah berpusat dalam isntitusi pembuat polisi fiskal. Terdapat juga kes untuk pemusatan pengurusan sebenar untuk liabiliti kontingen. Rasional yang sama mungkin akan berdebat mengenai keintigeritian dari pengurusan konvensional dan liabiliti kontingen serta aset. Secara amalannya, ianya bukan selalu boleh dilaksanakan untuk mengurus semua liabiliti kontingen dalam satu unit pusat. Darjah di mana pengurusan kontingen liabiliti boleh dipusatkan juga adalah bergantung kepada sistem pengurusan kewangan awam dan kapasiti.

Bahagian 7: Kesimpulan
Kesimpulannya, kertas ini membincangkan isu teori dan amalan yang timbul daripada liabiliti kontingen. Pengurangan risiko liabiliti kontingen memerlukan pembuat polisi memahami sifat risiko yang terlibat dan menanganinya sebelum memasukkan ke dalam liabiliti kontingen. Selain itu, penahanan risiko pengurusan adalah memerlukan penyeliaan yang sistematik. Pendedahan untuk kontingen liabiliti pula perlulah berdasarkan panduan dalam standard perakaunan antarabangsa. Akhir sekali dalam penyususnan instutusi untuk menguruskan risiko liabiliti kontingen, isu utamanya ialah ke mana perlu diletakkan tanggungjawab untuk menyelia dan mengurus risiko ini dan tahap pemusatan yang diperlukan.

KESIMPULAN

MFRS 137 Peruntukan, Liabiliti Kontingen dan Aset Kontingen merupakan standard pelaporan kewangan yang digunakan untuk sebarang peruntukan, aset kontingen dan liabililiti kontingen. Objektifnya adalah untuk memastikan bahawa kriteria pengiktirafan dan asas pengukuran yang sesuai telah digunakan kepada peruntukan, liabilti kontingen dan aset kontingen serta maklumat yang mencukupi didedahkan dalam nota bagi membolehkan pengguna memahami ciri-ciri, pemasaan dan amaun.
Peruntukan adalah liabiliti dengan pemasaan atau amaun yang tidak pasti dan diiktiraf sebagai liabiliti kerana ia menggambarkan obligasi semasa dan kebarangkalian alir keluar sumber manfaat ekonomi diperlukan dalam menyelesaikan obligasi tersebut. Berbeza dengan liabiliti kontingen yang tidak diiktiraf sebagai liabiliti kerana jangkaan obligasi, iaitu ianya perlu dipastikan sama ada entiti mempunyai obligasi semasa yang boleh membawa kepada alir keluar sumber manfaat ekonomi atau perlu dipastikan sama ada entiti mempunyai obligasi semasa yang boleh membawa kepada alir keluar sumber manfaat ekonomi dan obligasi semasa, tetapi tidak memenuhi kriteria pengiktirafan dalam standard.
Kebarangkalian peristiwa masa hadapan yang akan mengesahkan berlakunya liabiliti kontingen boleh dikategorikan antara ‘probable’ dan ‘remote’. Jika kebarangkalian adalah ‘remote’ pendedahan tidak diperlukan tetapi jika ‘reasonable possible’ maka nota pendedahan diperlukan. Manakala jika kebarngkalian berlakunya peristiwa adalah ‘probable’ dan amaun boleh dianggar dengan munasabah, akaun penyata kewangan akan dilaraskan tetapi amaun tidak dapat dianggar secara munasabah, nota pendedahan diperlukan.
Juruaudit perlulah menjalankan tatacara-tatacara tertentu dalam mencari dan mengenalpasti kontingensi dan jika perlu surat perundangan yang berkaitan mungkin diperlukan. Oleh itu sebelum memberikan pendapat, juruaudit akan melihat sama ada pendedahan adalah mencukupi ataupun tidak dalam penyata kewangan berkaitan dengan kontingensi. Jika pendedahan dalam penyata kewangan mencukupi maka pendapat tanpa syarat akan dikeluarkan dan jika pendedahan tiada atau tidak mencukupi dalam penyata kewangan, pendapat bersayarat atau bercanggah akan dikelurakan bergantung kepada tahap materialiti oleh juruaudit.
RUJUKAN

Arens, A.A., Elder, R, Beasley M. , S. Susela Devi, Takiah M. I. & Shaari, I. 2008. Auditing and Assurance Services in Malaysia: An Integrated Approach (second edition). Prentice Hall. http://www.masb.org.my/images/MFRS2011/MFRS_137.pdf http://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/2008/wp08245.pdf