Free Essay

Culture

In:

Submitted By Gohar
Words 3580
Pages 15
Յոհան Հայզինգան հոլանդացի փիլիսոփա, պատմաբան, մշակույթի տեսաբան է ։ Հայտնի է Արևմտյան Եվրոպայի ուշ միջնադարի և Վերածննդի դարաշրջանի պատմությանը նվիրված իր աշխատություններով։ Յոհան Հակզինգայի ամենաինքնատիպ, իր նախադեպն ու շարունակությունը չունեցող երկը <<Homo Ludens>>-ն է,որը Համաշխարհային հռչակ է բերել հեղինակին , մի գործ, որ իսկապես ապրելու հեռանկար է տալիս մարդկությանը նաև այսօր, երբ պատմության մի նոր բեկում է սկսվել: Ինչ է խաղը, մարդկային գործունեության ինչ-որ առանձին տեսակ, պարզ պայմանականություն …Ըստ Յոհան Հայզինգայի, դա կեցության կառուցվածքային հիմքն է, որ անհամատեղելի է բռնության հետ, չի սահմանվում ոչ կենսաբանորեն, ոչ տրամաբանորեն, ոչ բարոյագիտորեն, ինքն իրենում է կրում իր չսահմանվող իմաստը և հակում ունի գեղեցիկ լինելու: Նրա ուսումնասիրությունը, որ բնույթով փիլիսոփայան չէ, մղում է փիլիսոփայական խորհրդածությունների և մի ուղղության, որ կարելի է անվանել ներկայության էսթետիկա: Ըստ Հայզինգայի, մարդու հասարակական գործունեության բոլոր կարեւոր ձեւերն սկզբնապես ներհյուսված են խաղին:Ըստ նրա մշակույթը առաջացել է խաղից,և այն խաղային է, ուշադրուրյուն է դարձրել պրիմիտիվ մշակին, գտնելով որ այնտեղ խաղային տարը հստակ է: Խաղն ամենուր է` նույնիսկ հաղորդակցման կարեւորագույն միջոցի` լեզվի մեջ. Խաղը չի սահմանվում, բայց գիտակցվում է որպես գոյություն: Դա մեզանում առկա այն ներքին թրթիռն է, որ ի հայտ է գալիս կյանքի պայմանականացված մակերեսին, ինչպիսին, օրինակ, թատրոնական բեմն է, Հայզինգան հանգամանալից քննում է քաղաքականության, միջազգային իրավունքների, պատերազմների խաղային բովանդակությունը: Իրավունքն, ըստ Հայզինգայի, սոցիալական խաղ է: Քննվում է պատերազմի խաղային տարրը: Հայզինգայի տրակտատի կարեւորագույն հետեւությունն այն է, որ առանց խաղային վարքի պահպանման մշակույթ ընդհանրապես հնարավոր չէ: Խաղը Հայզինգան սահմանում է որպես տեղի, ժամանակի եւ իմաստի որոշակի սահմաններում, տեսանելի կարգով, կամավոր ընդունած կանոնների համաձայն ընթացող ազատ գործողություն, որը դուրս է նյութական օգտակարության կամ անհրաժեշտության ոլորտից: Խաղը նա բնութագրում է ձեւային բոլոր հատկանիշներով. ամենաբնութագրական հատկանիշը կանոնն է. «Յուրաքանչյուր խաղ,-գրում է Հայզինգան,-ունի իր կանոնները: Դրանք են որոշում, թե ինչը պետք է ուժի մեջ լինի խաղի համար առանձնացված ժամանակովոր աշխարհում»: Խաղի կանոնները բացարձակապես պարտադիր են եւ կասկածի ենթակա չեն. Հայզինգան հպանցիկ խոսում է նաեւ խաղի տեսակների մասին` առանձնացնելով ազարտային խաղերը, որոնք ոգուն կամ կյանքին որեւէ օգուտ չեն բերում: «Որքան խաղը պիտանի է անհատի կամ խմբի կենսագործունեությունը բարձրացնելու համար, այնքան ավելի անխզելիորեն է ձուլվում մշակույթին: Հայզինգայի խաղացօղ մարդու հիմանական թեզերն են- 1.Խազը մշակույթ է, մշակը խաղ 2.Մշակը բխել է խաղից,մշակի հիմքը խաղն է 3. Բնորոշ է թե կենդանիներին,թե մարդուն 4.Ցանկացած խաղ ունի կանոններ 5.Խաղի ներսում կարելի է խաղտել կանոնները,աըն մարդը,ով չի ընդունում խաղի կանոնները համարվում է մեկը ով վտանգի տակ է դնում հենց խաղը, վտարվում է: 6 Ժամանակ,տարածություն

2. Մշակույթը նյութական ու հոգևոր արժեքների ամբողջությունն է, որ ստեղծել է մարդկությունն իր ողջ պատմության ընթացքում: «Մշակույթ» հասկացությունը օգտագործվում է որոշակի պատմական դարաշրջանների, հասարակական-տնտեսական ֆորմացիաների, կոնկրետ հասարակարգերի, ազգությունների, ազգերի, ինչպես նաև կյանքի ու գործունեության առանձնահատուկ եղանակների զարգացման մակարդակը բնութագրելու համար։ Երբեմն «մշակույթ» տերմինը վերագրում են կյանքի զուտ հոգևոր ոլորտին։ Մշակույթը ընդգրկում է ոչ միայն գործունեության առարկայական արդյունքները (արվեստի ստեղծագործություններ, մեքենաներ, տեխնիկա, կացարաններ, իրավունքի և բարոյականության նորմեր և այլն) այլև սուբյեկտիվ՝ մարդկային ուժերն ու ընդունակությունները, որոնք իրականացվում են գործունեության մեջ (գիտելիքներ, ունակություններ, արտադրական և մասնագիտական հմտություններ, աշխարհայայացք և այլն)։ Մշակույթը բաժանվում է նյութական և հոգևորի։ Նյութականը ընդգրկում է ողջ նյութական գործունեությունը և նրա արդյունքները, հոգևոր մշակույթը ընդգրկում է գիտակցությունը, հոգևոր արտադրության ոլորտը (ճանաչողություն, բարոյականություն, դաստիարակություն, հասարակության գիտակցության ձևերը)։
<<Մշակույթ>> բառը ունի Լատինական ծագում՝<<cultura>>, որն սկզբնական շրջանում նշանակու է հողի մշակում՝ մարդու կարիքները բավարարելու համար։ Սակայն ժամանակի ընթացքում <<մշակույթ>> բառը ձեռք է բերում մեկ նոր իմաստ ևս, որի համաձայն <<մշակույթ >>ասելով հասկացվում է՝ <<մշակել մարդուն>> , այսինքն՝ հոգին, միտքը և կատարելագործել նրա ընդունակություններըՄինչ 17-րդ դարը <<մշակույթ >> բառը ինքնուրույն չի գործածվում, այլ համատեղվում է որևէ բնագավառի հետ, որին ուղղված է մշակման : 17-րդ դարի կեսերին գերմանացի փիլիսոփա, իրավաբան Ս. Պուֆենդորֆի աշխատություններում <<մշակույթ>> հասկացությունը ձեռք է բերում ինքնուրույն իմաստ և դիտվում այն ամենի համախմբությունը, ինչը ստեղծում է հասարակական մարդն իր գործունեության ընթացքում։ Այս հասկացության գիտական ըմբռնումը շրջանառության մեջ է դրվել 18-րդ դարում լուսավորականության գրականության մեջ։ 18-րդ դարի լուսավորիչները քննարկման առարկա են դարձնում հասարակական առաջադիմության խնդիրը։ Ըստ այդ շրջանի փիլիսփայության՝ մարդը ոչ թե մարմնի և հոգու պարզ համակցություն է, այլ ինքնատիպ սուբստանցիա, որն օժտված է գիտակցությամբ և կամքով։ Հասկացության հետագա մշակման ընթացքում բացահայտվում է երկու միտում։ Առաջին դեպքում դիտվում է որպես դրական երևույթ, բնութագրում այն արժեքները, ինչով մարդը տարբերվում է կենդանուց, ներկայացնում մարդու հոգևոր էությունը, բարոյականությունը։ Բայց այս ամենի կողքին կա նաև բացասականը։ Մարդու գործունեության ցանկացած արդյունք չէ, որ դրական է և գոյություն ունի նաև բացասականը, վատը, ( զենքի արտադրություն, պատերազմ, թմրամոլություն և այլն)։ Այս ամենի ընդհանրացման արդյունքում ձևավորվում է մշակույթի ավելի լայն՝ մարդաբանական ըմբռնումը, ըստ որի՝ մշակույթ է համարվում այն ամենը ինչը ստեղծում է մարդն իր գործունեության արդյունքում։ Հետագայում մշակույթի ըմբռնումները ավելանում են, դառնում բազմազան, ինչից պարզվում է, որ մշակույթը բազմիմաստ հասկացություն է։
3. Գոյություն ունեն մշակույթի ամենատարբեր ստորաբաժանումներ, որոնցից ամենատարածվածը ու ընդհանրականը մշակույթի տարաբաժանումն է նյութականի և հոգևորի: Այս բաժանումը մեծապես պայմանավորված է մարդկային գործունեության կոնկրետ տեսակով: Ամենաընդհանուր իմաստով նյութական մշակութային արժեքները կոչված են բավարարելու մարդկանց նյութական, ֆիզիոլոգիական պահանջմունքը: Նյութական մշակույթը ստեղծվում է նյութական արտադրության ընթացքում: Ազգագրությունը նյութական մշակույթի արժեք է համարում ժողովրդական բնակարանը, ավանդական տարազը, ուտեստը, կահույքը և այլն: Մշակութաբանական տեսանկյունից հոգևոր մշակույթը իր մեջ ներառում է հոգևոր ստեղծագործ պրոցեսը և դրա հետևանքով ստեղծված հոգևոր արժեքները՝ արվեստի ստեղծագործությունների, գիտական հայտնագործությունների, կրոնական ուսմունքների և այլնի տեսքով: Ազգագրության տեսանկյունից հոգևոր մշակույթի արժեք է տվյալ ժողովրդի ավանդական կենցաղը, ֆոլկլյորը, ազգային երգարվեստն ու պարարվեստը, տոմարային տարեպտույտ տոներն ու ծեսերը, հավատալիքներն ու ծեսերը, ընտանեկան, հասարակական բարքերը, բնության մասին գիտելիքները, պատկերացումները և այլն:
8. Ընդունված է հին եգիպտական մշակույթի պատմությունը բաժանել 3 շրջանի՝ Հին թագավորության՝ մ. թ. ա. 2800–2250 թթ., Միջին թագավորության՝ մ. թ. ա. 2050–1700 թթ., Նոր թագավորության՝ մ. թ. ա. 1580–1070 թթ.:Հին և Միջին թագավորությունների ժամանակաշրջաններում կառուցվել են Քեոփս, Քեփրեն և Միկերեն փարավոնների դամբարանները, Քեփրենի և Ամենհոտեպ III-ի սֆինքսները և այլն: Դրանք կառուցվել են մեծ չափսերով՝ արտահայտելու համար թագավորների հզորությունը, որոնք համարվել են աստծու երկրային զավակներ: Հին եգիպտական աստվածները պատկերվել են արծվի, աղվեսի, գայլի տեսքով, պալատներում պահվել են գիշատիչներ, որոնք հետագայում զմռսվել ու թաղվել են: Հայտնաբերվել են գազանների ամբողջական պանթեոններ:Փարավոնների ու աստվածների քանդակներին բնորոշ են մեծ չափերը, ժամանակի և երկրային իշխանությունից ազատ, դեպի հեռուն (հավիտենություն) միտված հպարտ հայացքը:Նոր թագավորության ժամանակաշրջանում զարգացել է տաճարաշինությունը. առավել հայտնի են Ամոն-Ռայի տաճարները Լուքսորում և Կառնակում: Այդ շինությունների ճարտարապետական առանձնահատկությունը բազմաշար սյուների կիրառությունն է:Ուշագրավ նախշազարդեր են արվել Թեբեի և այլ դամբարաններում, որոնք աչքի են ընկնում պատկերների պլաստիկությամբ ու գեղարվեստական բարձր ճաշակով: Հին եգիպտացիները պատկերել են մարդկանց ֆիգուրներ՝ գլուխը՝ կիսադեմով, իրանը՝ դիմացից, ոտքերը՝ թեքությամբ: Այդ ավանդույթից հրաժարվել են միայն մ. թ. ա. VII դարում:Եգիպտացիները լուրջ նվաճումների են հասել ֆիզիկայի, քիմիայի (զմռսման արվեստ), բժշկության` հատկապես վիրաբուժության բնագավառներում: Նրանք իմացել են հաշվարկի տասնական համակարգը, թվաբանական ու երկրաչափական պրոգրեսիաները, կանխատեսել են Արևի խավարումները, Նեղոսի վարարումների փուլերը և դրանց հետ կապված հմայություններ ու գուշակություններ արել:Մ. թ. ա. IV հազարամյակի վերջերից օգտագործել են հիերոգլիֆային (սրբազան և փորագրված պատկեր) գիրը,:Եգիպտացի աստղագետները մոլորակները տարբերել են աստղերից, կազմել օրացույց, ըստ որի՝ տարին ուներ 365 օր:Զարգացած էր նաև գրականությունը. հայտնի են «Հեքիաթ նավաբեկության ենթարկվածի մասին», «Պատմվածք եգիպտացի Սինուհեթի մասին» և այլ գործեր:Գիտական տեղեկությունները եղել են քրմերի մենաշնորհը և օգտագործվել են փարավոնի կենտրոնաձիգ իշխանությունն ամրապնդելու համար:
9. Հունական արվեստը ձեռք է բերել մարդկայնության խոր գծեր։ Բուն հունական արվեստը սկզբնավորվել է Միկենյան մշակույթի ընդերքում։ Այս արվեստների ժառանգական կապը նկատելի է նկարազարդ խեցեգործության և ճարտարապետության մեջ։ Հին հունական արվեստը ժամանակագրական առումով ստորաբաժանվում է հոմերոսյան, արխաիկայի, դասական և հելլենիզմի։
Հոմերոսյան դարաշրջանում (մ.թ.ա. 11-9-րդ դդ.) տարածում է գտել նկարազարդ խեցեգործությունը։ Ստեղծվել են կենցաղային անոթներ և որպես մահարձան ծառայող դիպիլոնյան սափորներ։ Զարդապատկերները աչքի են ընկնում հստակ ռիթմաշարով, արտահայտիչ գծանկարով։ Այս ոճով ստեղծվել են նաև թրծակավե արձանիկներ և քանդակազարդ անոթներ։
Արխաիկ դարաշրջանը (մ.թ.ա. 8-6-րդ դդ.) բնորոշվում է պոլիսների կազմավորմամբ, քաղաքների ստեղծումով։ Քաղաքաշինական կառուցվածքի հիմնական տարրերն են սրբավայրը (ակրոպոլիս) և առևտրա-հասարակական կենտրոնը (ագոռա), որոնց շուրջը տեղավորվում էին բնակելի թաղամասերը։ Առաջնակարգ տեղ էին գրավում տաճարները. աստվածների բնակարանը` ներսում կանգնեցված արձանով։ Սկզբում կառուցվել են փայտից, սկսած մ.թ.ա. 6-րդ դարից` կրաքարից, հետագայում ավելի հաճախ` մարմարից։ Քարի կիրառմանը անցնելու հետ ստեղծվեցին օրդերների (կրող սյուների) տիպեր. դորիական օրդերով (կոպիտ էին` նման տղամարդու մարմի) են կառուցված Հերայի, Ապոլլոնի, Արտեմիսի տաճարները։Հոնիական օրդերը ստեղծվել է Փոքր Ասիայի հունական քաղաներում։ Այս օրդերն իր նրբաճաշակ խոյակով, սլացիկ համամասնություններով տարբերվում էր դորիականից։ Այն կիրառվել է հսկայական և բազմասյուն դիպտերոսներում։ Կորընթական օրդերները նման էին հոնիականին, բուսական մոտիվներ են։ Քարարձանները մարմնավորել են մարտնչող աստվածներին և հերոսներին։ Այս շրձանում ստեղծվել են մերկ տղամարդկանց (կուրոս) և երկարազգեստ կանանց (կորա) կերտվածքներ։ Կուրոսներում ամբողջական կերպով արտացոլվել են մարդու ֆիզիկական կատարելության մասին արխաիկայի գեղագիտական պատկերացումները, պոլիսի պաշտպանի քաջարի կերպարը... Անշարժ մարմնաձևերին հաղորդվել են շարժման պայմանական նախանշաններ։ Քանդակագործները դիմախաղը` այսպես կոչված արխաիկ ժպիտը, քիչ են կիրառել։ Այս շրջանում վերջնականապես ձևավորվել են հին հունական սափորների տարատեսակները` ամֆորա, կրատեր, կիլիկ, հիդրիա... 7-րդ դարի վերջից - 6-րդ դարը սափորանկարչությունում արմատանում է սևափայլ ոճը։
Դասական դարաշրջանում (մ.թ.ա. 5-4-րդ դարեր) կազմավորվեց կանոնավոր հատակագծման համակարգը։ Հաղթահարելով արխաիկայի ոճաձևային պայմանականությունը, ստեղծել են իրականությանը ավելի մոտ կերպարներ, կատարյալ ձևով վերապատկերել մարդկային մարմինն ու նրա շարժումը։ Այս շրջանին բնորոշ <խիստ ոճը> հստակորեն կիրառվել է հատկապես սափորանկարճության մեջ։ Կարմրափայլ տեխնիկայով աշխատող վարպետները ստեղծել են թե' դիցաբանական, թե' կենցաղային թեմաներով սափորներ։ Մ.թ.ա. 5-րդ կեսին դասական արվեստը իր բարձրագույն ծաղկմանն է հասել։ Գլխավոր քաղաքական և գեղարվեստական կենտրոն է դարձել Աթենքը։ Հույն - Պարսկական պատերազմի ժամանակ պարսիկների ավերած Ակրոպոլիսում սկսում են կառուցել նոր տաճարներ։ Այդ թվում և Պարթենոնը` ողջ տոնական կերպարում մարմնավորելով հույն-պարսկական պատերազմում տարած հաղթանակի փառքը։ Մ.թ.ա. 4-րդ դարի սկզբից` հունական դեմոկրատիայի ճգնաժամի շրջանում մեծ ուշադրություն է դարձվել արդեն ոչ թե պաշտամունքային շենքերին, այլ անհատի կենցաղային պահանջների հետ կապված կառույցներին` գիմնազիաներին, թատրոններին... Այս ժամանակաշրջանում առաջացել է մեմորիալ նշանակության կառույցներին միջոցով անհատի հավերժացման միտումը։ Վերելք է ապրել դիմաքանդակը։
Հելլենիստական դարաշրջանը (մ.թ.ա. 4-րդ դարից առաջին դար) բնորոշվում է հունական մշակույթի փոխազդեցությամբ` Ալեքսանդր Մակեդոնացու տիրապետության մեջ մտնող երկրների ժողովուրդների մշակույթի հետ։ Աթենքը դադարում է գեղարվեստական կյանքի գլխավոր կենտրոն լինելուց։ Աննախադեպ թափ է ստանում շինարարությունը։ Ներդաշնակ մարդ- քաղաքացու իդեալի փոխարեն մեծարվել են տիրակալները, ստեղծվել աստվածների վիթխարի կերպարներ։ Հունաստանը Հռոմի կողմից նվաճվելուց հետո հելլենիստական արվեստը զարգացել է նվաճողների մշակույթի ոլորտում` այն հարստացրել իր բազմադարյան ավանդույթներով, սակայն ավելի ու ավելի կորցնելով ինքնուրույն բնույթը։
11. Թատրոնն առաջացել է Դիոնիսոսին նվիրված առասպելների բեմադրություններից։ Այն ժամանակներում հայտնի էր պիեսների 2 ժանր՝ողբերգություն և կատակերգություն և երկուսն էլ ունեին դիցաբանական կամ պատմական բովանդակություն։ Բոլոր դերերը խաղում էին տղամարդիկ։ Դերասանները (ի սկզբանե բեմում կար 2 դերասան, երրորդին ավելացրեց Սոփոկլեսը) հանդես էին գալիս վիթխարի դիմակներով և պլատֆորմներով։ Բեմական ձևավորումներ չկային։ Կանանց ոչ միշտ էր թույլատրվում հաճախել թատրոն, հատկապես կատակերգությունների, և, որպես կանոն, տղամարդկանցից առանձին էին նստում։ Հին Հունաստանում դերասանի մասնագիտությունը պատվաբեր էր համարվում, իսկՀռոմեական կայսրությունում՝ ամոթալի։
Այդ ժամանակների հայտնի դրամատուրգներից էին Էսքիլոսը, Սոփոկլեսը, Եվրիպիդեսը, որոնք համարվում են հունական ողբերգության հայրերը,Արիստոփանեսը՝ կատակերգության հայրը։ Հռոմում հայտնի էին Պլավտոսը, ով կատակերգություններ էր գրում և Սենեկան, ով մշակում էրԵվրիպիդեսի ստեղծագործությունները։
Այդ ժամանակաշրջանի հայտնի պիեսներից էին՝ «Պրոմեթևսը շղթայված», «Էլեկտրա», «Օրեսթեա» տրիլոգիան, որոնցից շատերը դեռևս շարունակվում են բեմադրվել։
Հին Հունաստանում դրամատուրգները մարզիկների պես մրցում էին միմյանց հետ, և այստեղ հաշվի էր առնվում հասարակության կարծիքը։Սոփոկլեսը ոչ մի անգամ վերջին տեղը չի զբաղեցրել այս մրցումներում։
12. Էսքիլես- Ծնվել է մ.թ.ա. 525թ. Աթենքին մերձակա Էլևսին բնակավայրում։ Նրա հայրն` Եվփորիոնը, ազնվական հարուստ տոհմի շառավիղ էր։ Մանկության տարիներին Էսքիլոսը ականատես է եղել Աթենքի ներքին բուռն պայքարին, տապալվում էր արիստոկրատիայի իշխանությունը և հաստատվում էր աթենական դեմոկրատիան։ Էսքիլոսի կյանքը զուգադիպել է հունա-պարսկական պատերազմի ժամանակաշրջանին, մասնակցել է Մարաթոնի ճակատամարտին : Իր առաջին ողբերգությունը բեմադրել է 25 տարեկան հասակում։ Ողբերգակների մրցույթում առաջին անգամ հաղթող է ճանաչվել մոտ 40 տարեկանում։ Կենդանության օրոք նրան հաղթանակ է շնորհվել 13 անգամ։ Նրա մահվան շուրջը հյուսվել է հետևյալ լեգենդը. երբ Էսքիլոսը նստած էր դաշտում, բարձրում թռչող արծիվը, ծերունու ճաղատ գլուխը քարի տեղ դնելով, նրա վրա բաց է թողնում մագիլներով բռնած կրիան,` պատյանը ջախջախելու համար։ Կրիան ընկնում է Էսքիլոսի գլխին և սպանում նրան։ Էսքիլոսը գրել է մոտ 90 դրամատիկական գրվածքներ (հիմնականում ողբերգություններ), որոնցից ամբողջությամբ մեզ են հասել միայն յոթը։ Դրանք են` Խնդրարկուներ, Պարսիկներ, Յոթն ընդդեմ Թեբեի, Պրոմեթևսը շղթայված, Ագամեմնոն, Քոեփորներ, Եվմենիդներ: Սոֆոկլես- Սոփոկլեսը ծնվել է մ.թ.ա. 496թ. Աթենքի Կոլոնոս գեղատեսիլ արվարձանում։ Նրա հայրն ունևոր մարդ էր, զինագործական արհեստանոցի տեր, և միջոց չի խնայել որդուն հիանալի մտավոր և ֆիզիկական կրթություն տալու համար։ 16 տարեկանում մեծ պատվի է արժանացել` նրան վստահել են պատանիների երգչախումբը, որը պետք է երգով փառաբաներ Սալամիսի ճակատամարտի: Կատակասեր, զրուցասեր անձնավորություն էր, ամուսնացել է երկու անգամ, նրա ավագ որդին` Իփոնը նույնպես ողբերգակ է եղել։ Անտիկ հեղինակները հաղորդում են, որ Իփոնը ցանկանալով շուտ ստանձնել ծերունի հոր ունեցվածքի կառավարումը Սոփոկլեսի դեմ դատավարություն է հարուցել` նրան մեղադրելով «թուլամտության» մեջ։ Սոփոկլեսը որդու մեղադրանքը հերքել է միայն նրանով, որ իր վերջի ողբերգությունից մի հատված է արտասանել ու մտքի պայծառությամբ հիացրել դատավորներին։
Մ.թ.ա. 411թ. մասնակցել է արիստոկրատների կազմակերպած պետական հեղաշրջման փորձին, որը սակայն անհաջողության է մատնվել։ Ողբերգակի տարիքն ու վաստակը հարգելով` նրան ազատ են արձակել առանց որևէ պատժի։
Սոփոկլեսը վախճանվել է 90 տարեկան հասակում։ Գրել է 123 դրամատիկական գրվածքներ, որոնցից ամբողջությամբ մեզ են հասել ընդամենը յոթը ողբերգություններ, որոնք են` Էաս,Անտիգոնե, Տրաքինուհիներ, Էդիպուս արքա, Էլեկտրա, Փիլոկտետես, Էդիպոսը Կոլոնում։ Նա հանդես է եկել իբրև թատերական արվեստի նորարար` ավելացրել է դերասանների թիվը, հասցնելով այն երեքի, ինչը նոր հնարավորություններ է ստեղծել ողբերգություններում գործողության դրամատիկական զարգացման համար։ Նա նաև ներկայացումների մեջ ներմուծել է բեմանկարներ։ Եվրիպիդես- Սոփոկլեսի կրտսեր ժամանակակից Եվրիպիդեսն, ըստ ավանդության, ծնվել է մ.թ.ա 480, Սալամիս կղզում, հենց Սալամիս ճակատամարտիօրը. հունա-պարսկական պատերազմի այդ կարևորագույն իրադարձությամբ, այսպիսով, իրար են առնչվում երեք մեծ ողբերգակների կենսագրությունները։ 45-ամյա Էսքիլեսը Սալամիսի ճակատամարտի խիզախ զինվորներից էր, 16-ամյա Սոփոկլեսը ղեկավարեց պարսիկների դեմ հաղթանակը փառաբանող պատանիների երգչախումբը, իսկ Եվրիպիդեսն այդ օրը ծնվեց։ Եվրիպիդեսի սոցիալական ծագումը ստույգ հայտնի չէ։ Ըստ որոշ տեղեկությունների, նրա հայրը խանութպան էր, իսկ մայրը` մրգավաճառ։ Ավելի հավանական է, որ Եվրիպիդեսը հարուստ տոհմի շառավիղ էր, քանի որ նա փայլուն կրթություն է ստացել։ Քաղաքական հայացքներով հարել է «չափավոր» դեմոկրատներին, սակայն հասարակական կյանքի, կրոնական հարցերում մեծ ազատախոհություն է դրսևորել։ Նա իր ողբերգությունների մեջ պատկերել է ժամանակի հատկություններով լի փոթորկալից կյանքը։ Նա իր ստեղծագործություններում ցուցադրել է հասարակական խավի բոլոր ներկայացուցիչներին։ Օգտագործելով դիցաբանական նյութը, Եվրիպիդեսը դրա վրա հյուսում է հունական ռեալ իրականությունը և կասկածի է ենթարկում ավանդական բարոյականությունը, կրոնական ըմբռնումները։ Եվրիպիդեսը կարողացավ իր ողբերգությունների հերոսներին աստվածների դիրքերից իջեցնել սովորական մարկանց աստիճանին։ Նրանց գործող անձանց ներքին և արտաքին կերպարանքների մեջ այլևս չկար այն բարձր ոճը որը մենք տեսնում ենք Էսքիլեսի և մասամբ Սոփոկլեսի մոտ։ Եվրիպիդեսի ստեղծած ավելի քան 90 դրամատիկական գրվածքներից մեզ են հասել 17 ողբերգություն և մեկ սատիրական դրամա` ավելի շատ քան Էսքիլեսի և Սոփոկլեսի մեզ հասած ստեղծագործությունները միասին վերցրած։ Մեդեա, Հերակլես, Հեղինե, Բաքոսուհիներ:
19. Միքելանջո-Վերածննդի դարաշրջանի իտալացի քանդակագործ, գեղանկարիչ, ճարտարապետ ,Բարձր Վեածնունդի խոշորագույն ներկայացուցիչ,Միքելանջելոն 17 տարեկանում մարմարից կերտել է «Կենտավրոսների կռիվը» քանդակը, որտեղ արտացոլված են մարտնչող ֆիգուրների դրամատիզմը, մարդկային ուժն ու գեղեցկությունը : ստեղծած «Պիետտա» («Ողբ առ Քրիստոս») քանդակով Միքելանջելոն մեծ համբավի է արժանացել: Այդ գործի հիմնական թեման մայրական վիշտն է. Տիրամայրը՝ անզոր ու անդառնալի կորստի ցավից քարացած, նայում է որդուն՝ Հիսուսին, իսկ ձեռքի հարցական շարժումն ուղղված է Աստծուն: 1501–04 թթ-ին Միքելանջելոն Ֆլորենցիայում կերտել է Դավթի վիթխարի արձանը (բարձրությունը` 5 մ), որը կամքի ահռելի ուժի ու հերոսական պոռթկումի մարմնացում է: Ըստ առասպելի՝ Դավիթը հաղթում է իր ժողովրդի թշնամուն՝ հսկա Գողիաթին: Միքելանջելոն իր հերոսին պատկերել է մարտի պատրաստվելու պահին. նա լայն բացած աչքերով նայում է հսկային՝ պարսատիկը ձախ ձեռքում սեղմած: Դավիթը լի է վճռականությամբ, հանդարտ է ու ահեղ:Միքելանջելոն նաև հանճարեղ գեղանկարիչ է: Նա իր բոլոր մոնումենտալ գործերն ստեղծել է առանց օգնականների: Նրան են պատվիրել որմնանկարել նաև Վատիկանի Սիքստինյան կապելլայի (կաթոլիկ և անգլիկան ճարտարապետության փոքր կառույց կամ առանձնացված սենյակ՝ ընդհանուր կառույցում) ավելի քան 600 մ2 մակերեսով վիթխարի առաստաղը: Անասելի դժվար պայմաններում, բարձր փայտամածին պառկած, նկարիչը պատկերներ է ստեղծել աշխարհի արարչագործության մասին: Որմնանկարի ամենավառ կերպարներից է առասպելական առաջին մարդը՝ Ադամը՝ իր առնական ու գեղեցիկ կերպարանքով: Տարիներ անց՝ 1536–41 թթ-ին, Սիքստինյան կապելլայում նկարիչն ստեղծել է նաև «Ահեղ դատաստան» որմնանկարը: Չնայած այն արտահայտում է աշխարհի կործանման գաղափարը, սակայն Հիսուսի կերպարում հեղինակը փառաբանել է մարդու գեղեցկությունն ու ուժը, հավատը բարու նկատմամբ: Որմնանկարը հարուստ է սարսափահար, խելակորույս և հուսահատ բազմաթիվ կերպարներով, որոնցից մեկն էլ սբ Բարդուղիմեոսն է՝ ներկայացված նկարչի ինքնանկարով:
Միքելանջելոն հայտնի է նաև որպես ճարտարապետ. նրա գործերին բնորոշ է պլաստիկ արտահայտչականությունը: 1546 թ-ից մինչև կյանքի վերջը նրա հիմնական աշխատանքը Հռոմի Սբ Պետրոսի տաճարի և Կապիտոլիումի համալիրի կառուցումն էր՝ որպես «հավերժական քաղաքի» հոգևոր ու աշխարհիկ կենտրոններ (2 շինություններն էլ ավարտվել են Միքելանջելոյի մահից հետո` նրա նախագծերով): Միքելանջելոյի կենդանության օրոք կառուցվել է Սբ Պետրոսի տաճարի արևելյան մասը, իսկ գմբեթը, որ բացառիկ գործ է, նրա մահից հետո տեղադրել է Ջակոմո դելլա Պորտան:
Ծերության տարիներին Միքելանջելոն գրել է բանաստեղծություններ՝ հիմնականում մադրիգալներ ու սոնետներ, որոնք տպագրվել են մահից հետո՝ 1623 թ-ին:
18.Լեոնարդո դա Վինչի- Իտալացի նկարիչ, քանդակագործ, ճարտարապետ, գիտնական և ճարտարագետ Լեոնարդո դա Վինչին Վերածննդի դարաշրջանի ամենախոշոր արվեստագետներից է: Բարձր Վերածննդի հիմնադիրն է:

Լեոնարդո դա Վինչին 1466 թ-ին ընտանիքի հետ տեղափոխվել է Ֆլորենցիա: Սովորել է ոսկերչություն, քանդակագործություն և նկարչություն: Նա քանդակել է մի քանի «ժպտացող կանանց գլուխներ», ապա, թողնելով քանդակագործությունը, անցել է նկարչության: Նրա վաղ շրջանի ամենահայտնի գործերից են հրեշտակի գլուխը՝ Վեռոքիոյի «Մկրտություն» նկարում, «Ավետումը» (մոտ 1474 թ.), «Ծաղկով Տիրամայրը» (1478 թ.), որտեղ նկարիչը կերպարները պատկերել է քանդակային, լուսաողող, սահուն, կորակազմ մակերեսներով: 10 տարի անց Դա Վինչին նույն թեմայով ստեղծել է «Աստվածամայր Լիտան» (1478–82 թթ.) կտավը, որն ավելի կատարյալ ու խորհրդավոր է: 1495–97 թթ-ին Դա Վինչին կերտել է հռչակավոր «Խորհրդավոր ընթրիք» որմնանկարը, որն իր դրամատիզմով, կերպարների հոգեբանական խորությամբ, հորինվածքի կառուցման մաթեմատիկական ճշգրտությամբ համաշխարհային արվեստի գլուխգործոցներից է: 1503 թ-ին նա ստեղծել է իր ամենանշանավոր գործերից մեկը՝ «Մոնա Լիզան» («Ջոկոնդա»): Երիտասարդ կնոջ երազկոտ, խոհուն, առեղծվածային, փոքր-ինչ թախծոտ թեթևակի ժպիտը բացահայտում է բնորդուհու ներաշխարհը: Մոնա Լիզան պատկերված է բնապատկերի մեջ. հեռավոր սարերը, երկինքը, գետը, ծառերն ասես տարածված են մշուշում: Նկարչի համար բնությունն ու մարդն անբաժանելի են: Դրա վկայությունն է նաև «Աստվածամայրը քարանձավում» (1483–94 թթ.) կտավը, որի կերպարները նույնպես բնապատկերի մեջ են և ստեղծում են յուրահատուկ հուզական միջավայր: Որպես գիտնական և ճարտարագետ՝ խորաթափանց դիտարկումներով հարստացրել է ժամանակի գիտության գրեթե բոլոր բնագավառները: Ձեռագրերում եղել են թռչող սարքերի, պարաշյուտների, ջրանցքների, կախովի կամուրջների, մետաղահալման վառարանների, տպագրական և հողափոր մեքենաների նախագծեր: Նա առաջինն է բուսաբանությունը դիտել որպես ինքնուրույն կենսաբանական գիտություն, տվել բույսերի արևամետության, արմատներում նյութերի շարժման նկարագրությունը: Սակայն տեխնիկայի ցածր մակարդակի պատճառով Դա Վինչին չի կարողացել իրականացնել իր նորարարական մտահղացումները: Օգտագործել է նրբագույն լուսաստվերի հնարանքը:
20.Ռաֆայել- Իտալացի նկարիչ և ճարտարապետ: Նրա արվեստը Բարձր Վերածննդի ամենափայլուն արտահայտություններից է և մեծապես նպաստել է եվրոպական ակադեմիզմի սկզբնավորմանը: Ռաֆայելը նկարչության դասեր է առել հորից: Ստեղծագործության վաղ շրջանում նա հենվել է Պերուջինոյի փորձի վրա, ապա այն ինքնատիպորեն զուգակցել է Լեոնարդո դա Վինչիի, Միքելանջելոյի և Ֆրա Բարտոլոմեոյի գեղանկարչական նորարարությունների հետ: Վաղ շրջանի գործերն աչքի են ընկնում նրբագեղությամբ ու քնարականությամբ («Ասպետի երազը», «Կոնեստաբիլեի տիրամայրը», երկուսն էլ՝ մոտ 1500–02 թթ.): 1504 թ-ին Ռաֆայելը մեկնել է Ֆլորենցիա. ուսումնասիրել է տեղի հռչակավոր նկարիչների գործերը, նաև անատոմիա և հեռանկարչություն: Ռաֆայելի տիրամայրերը («Գրանդուկայի տիրամայրը», «Տիրամայրը կանաչների մեջ», «Տիրամայրը մանկան և Հովհաննես Մկրտչի հետ» և այլն) առանձնանում են հովվերգական երանգներով: 1508 թ-ին Հուլիոս II պապը նրան հրավիրել է Հռոմ՝ աշխատելու Վատիկանի պալատում: Հռոմում արվեստագետը նաև ծանոթացել է անտիկ հուշարձաններին, մասնակցել պեղումների: Նրան պատվիրել են Վատիկանի պալատում որմնանկարել պապի 3 սենյակներն ու դրանց կից սրահը (1509–17 թթ.): Պալատի լավագույն գործերից է «Աթենքի դպրոցը» (1510–11 թթ.) որմնանկարը, որտեղ պատկերված են անտիկ խոշոր փիլիսոփաներն ու գիտնականները՝ Պլատոնը, Արիստոտելը, Սոկրատեսը, Դիոգենեսը, Պյութագորասը, Էվկլիդեսն ու Հերակլիտեսը: Ուշագրավ է, որ Սոկրատեսի կերպարում հեղինակը պատկերել է Լեոնարդո դա Վինչիին, իսկ մտախոհ ու մռայլ Հերակլիտեսը նման է Միքելանջելոյին. որմնանկարի գրեթե եզրին նկարիչը պատկերել է իրեն:
Պալատի մյուս որմնանկարներում նույնպես Ռաֆայելը փառաբանել է մարդու երկրային կյանքը, ֆիզիկական ու հոգևոր ուժերի ներդաշնակությունը: Նա ստեղծել է նաև պաստառագորգի (շպալեր) համար նախանկարներ, որոնք տոն օրերին զարդարելու էին Սիքստինյան կապելլայի պատերը: Նա ստեղծել է նաև դիմանկարներ՝ «Ինքնանկար» «Հուլիոս II-ի դիմանկարը: Այս շրջանում Ռաֆայելի նկարած տիրամայրերն առանձնանում են մայրության առավել ընդգծված կերպավորմամբ («Ալբայի տիրամայրը «Տիրամայրը բազկաթոռում»): Սակայն ամենանշանավորը նրա «Սիքստինյան տիրամայրն» է, որտեղ նկարիչը ներդաշնակորեն համադրել է տագնապի ու քնքշանքի տրամադրությունը. հասարակ զգեստով ու ոտաբոբիկ Սբ Մարիամը վաղուց դարձել է մայրական սիրո խորհրդանիշը: Ռաֆայելը դարձել է Հռոմի Սբ Պետրոսի տաճարի գլխավոր ճարտարապետը (կազմել է բազիլիկի հատակագիծը), ավարտել Բրամանտեի կիսատ թողած` Վատիկանի պալատի շինարարությունը: Կառուցել է նաև շրջանաձև հատակագծով եկեղեցիներ ,ինչպես նաև պալլացցոներ): Սակայն Ռաֆայելի ամենահետաքրքիր ճարտարապետական մտահղացումը Հռոմի Մադամա վիլլան է Այդ գործերում Ռաֆայելը պալատի ճակատի հարդարանքն ու մակերևույթը մշտապես ներդաշնակել է շրջակա կառուցապատման առանձնահատկությունների, շինության չափերի և նշանակության հետ, յուրաքանչյուր կառույցին հաղորդել եզակի շքեղություն: Ռաֆայելը նաև գրել է սոնետներ: Ռաֆայելի գործերից պահվում են Ֆլորենցիայի Պիտտի, Ուֆֆիցի, Փարիզի Լուվր, Սանկտ Պետերբուրգի էրմիտաժ և այլ թանգարաններում:
21.Դանթե- Բանաստեղծ և հասարակական գործիչ Ալիգիերի Դանտեն գրական իտալերենի հիմնադիրն է: Նրա «Աստվածային կատակերգություն» պոեմով ավարտվում է միջնադարյան մշակույթը և սկսվում նոր ժամանակի գեղարվեստական մտածողությունը: Եվրոպայում Դանտեն առաջինն է ստեղծագործության նյութ դարձրել մարդուն՝ պատկերելով նրա արտաքինն ու մարմնական տառապանքները: Պատանեկան տարիների բանաստեղծություններում գովերգել է երիտասարդ մի կնոջ՝ Բեատրիչեին, որի անժամանակ մահը երկար տարիներ սգացել է: Այդ շրջանի սոնետներում և արձակ գործերում Դանտեն մեծ տեղ է հատկացրել երկրային սիրուն և մարդ -անհատի հոգևոր աշխարհին: Դանտեն ակտիվորեն մասնակցել է Ֆլորենցիայի քաղաքական կյանքին :Կյանքի վերջին 6 տարին անցկացրել է Ռավեննայում:1304–09 թթ-ին իտալերեն գրել է «Խնջույք» փիլիսոփայական երկը, լատիներեն՝ «Ժողովրդական խոսքի մասին» մենագրությունը:
Դանտեի ստեղծագործության գլուխգործոցը «Կատակերգություն» պոեմն է,որը հետագայում անվանել են «Աստվածային կատակերգություն»: Այն մտածված է որպես տեսիլք-ճանապարհորդություն հանդերձյալ աշխարհ. բաղկացած է 3 մասից՝ «Դժոխք», «Քավարան», «Դրախտ»: Պոեմի հերոս Դանտեն մարմնավորում է մեղքերի մեջ կորած մարդկությանը: Պոեմն ամփոփում է միջնադարյան աշխարհայեցողությունը և այլաբանորեն մարդկությանը փրկության ու երջանկության ճանապարհն է ցույց տալիս: Դանտեն հռոմեացի բանաստեղծ Վերգիլիոսի (երկրային բանականության խորհրդանիշը) առաջնորդությամբ իջնում է Դժոխք, անցնում մեղքերի 9 շրջանների միջով, ապա բարձրանում է Քավարանի լեռը, մաքըրվում մեղքերից և Բեատրիչեի (աստվածային բանականության խորհրդանիշը) ուղեկցությամբ մտնում է Դրախտ: Գեղարվեստական ձևի ու բովանդակության տեսակետից պոեմը սահմանագիծ է եվրոպական նոր գրականության պատմության մեջ: Միջնադարյան գրականության մեջ առաջին անգամ մեծ տեղ է հատկացված բնության նկարագրությանը: Դժոխքում բնությունը դաժան և խստաշունչ է՝ սև ու արնագույն երանգներով, քավարանը նկարագրված է ծովի վրա գտնվող արևով ողողված լեռան պատկերով, որի գագաթին էլ ծաղկած մարգագետինն է ու կեչու անտառը՝ երկրային դրախտը:Դանտեն պոեմում այլաբանական պատկերներով նկարագրել է իր ապրած ժամանակաշրջանն ու ժամանակակիցներին: Երկը գեղարվեստական տպավորիչ պատկերներով հաստատում է Աստծու գոյությունն ու մարդու կյանքում աստվածայինի առաջնայնությունը:Դանտեի հումանիստական գաղափարների հիմքում հետաքրքրությունն է երկրային կյանքի, անհատի ճակատագրի նկատմամբ:

Similar Documents

Premium Essay

Culture

...Culture 1. Introduction to Culture 2. How culture affects managerial approaches 3. Trompenaar’s Cultural Dimensions 4. Geert Hofstede’s Cultural Dimensions 5. Cultural challenges when entering a new market 6. Pros and Cons of entering a new market with an adapted/standardized product 7. Characteristics of culture 8. Conclusion 9. Values in Culture 10. Value Similarities and Differences across cultures Introduction to Culture There is no doubt that the international marketing process do face a large set of variables as it take place over different countries and it does act in different environments. One of the most determinant environments to the success of the international marketing process is Culture, which hold the reason for many human acts and behavior. Reaching to that point international marketer should study deeply culture treaties of a country the company is planning to act in. so that special amendments in the organization overall plans and actions is made to act in accordance with the new market variables The role of culture in international business and marketing Culture is a distinctive element of international marketing. While factors besides culture are present, culture could be a key determinant of most overseas relationships. Researchers agree that exchange processes within business networks can only be understood by conducting studies in different countries and cultures. For example, studies...

Words: 3276 - Pages: 14

Premium Essay

Culture

...Business Communications Culture, The Business World, and Me Reflection Paper The way that you communicate is profoundly influenced by the culture that you were raised in. This cultural influence gives you the understanding of the meaning of words, gestures, time and space issues as well as rules of human relationships in your culture. Intercultural communication is not just translating a message from one language to another but rather understanding how people from other cultures, communicate and comprehend the world around them. Culture plays a significant role when it comes to communicating in the business world. All over the world different countries conduct business in a way that reflects their national norms. For instance, a gesture from your culture may be considered respectful, but for another culture it may be considered a sign of disrespect. Recognizing cultures that are different than your own when communicating in business is very important, the lack of knowledge and understanding of a culture can inhibit you from developing relationships. To become more efficient in business communication you have to accept multiple culture and adapt to their terms. Countries that have deep rooted beliefs will reject sudden changes in values when pressured from foreigners. I define culture as a logical shared system of attitudes, beliefs, values, and behavioral norms. When adapting to any business culture, never assume that the people in the culture will act the same way...

Words: 490 - Pages: 2

Premium Essay

Culture

...Culture, Groups and Social Behaviors 1. Concept and characteristics of culture Culture is that complex whole which consists of knowledge, beliefs, ideas, habits, attitudes, skills, abilities, values, norms, art, law, morals, customs, traditions, feelings, and other capabilities of man which are acquired, learned and socially transmitted by man from one generation to another through language and living together as members of the society. * Culture is learned. * Culture is socially transmitted through language. * Culture is a social product. * Culture is a source of gratification. * Culture is adoptive. * Culture is the distinctive way of life of a group of people. * Culture is material and non-material. * Culture has sanctions and control. * Culture is stable yet dynamic. * Culture is an established pattern of behavior. 2. Components of culture * Norms- a rule or standard of behavior expected of each member of a social group. * Folkways the ways of living, thinking, and acting in a human group, built up without conscious design but serving as compelling guides of conduct. * Mores - the essential or characteristic customs and treaties of a community. * Positive mores or duty or the “Thou shall behavior” * Negative mores or taboo or the “Thou shall not behavior” * Laws – formalized norms enacted by people vested with legitimate authority. * Ideas, Beliefs, Values *...

Words: 1817 - Pages: 8

Premium Essay

Cultures

...There are many cultures that differ from one another, each characterized by their language, values, ideas, material objects, and behaviors. Two types of cultures are subcultures and countercultures. A subculture is a smaller group based off the same culture with different religions and beliefs. Culture is one of the most basic concepts of life. Beliefs and behaviors are passed from one generation to the next. You’re raised to believe what your culture does is the “right” way of doing things. To distinguish other groups you look at the type of clothing they wear, jewelry and their art, known as material culture. Non-material culture is the way a group thinks; for example their beliefs and assumptions about the world. Culture shapes the society you live in, it gives you a language to speak, religions to believe in, and the things we value in life. We evaluate every thought process according to the criteria we were born in. when cultures clash together, you experience something called culture shock. You’re no longer able to depend on what you think is “normal”, instead you adjust yourself and follow what the other culture believes to be “normal”. We believe the way we do things is the proper way and when we see other groups with opposing viewpoints, we judge them, this is known as ethnocentrism. Subculture is a smaller group from a larger group, made up of people who went thru experiences that changed their outlook on life. People in these groups have distinctive styles of dressing...

Words: 416 - Pages: 2

Premium Essay

Culture

...Culture Culture is the most important and basic concepts of sociology. Culture is a blueprint to how each group will live their lives. In sociology culture has a specific meaning. Sociologist believe every human being is cultured, every human being participates in a culture. According to Tischler (2014) Culture is defined as all that human beings learn to do, to use, to produce, to know, and to believe as they grow to maturity and live out their lives in the social groups to which they belong, (p. 50). Culture is a product of society and it is shared by the members of society. There are so many topics culture hits on, some are: Culture and Biology, Culture Shock, Ethnocentrism, Material Culture, Nonmaterial culture, Language and Culture, Symbols of Culture. Culture is an individual choice. Culture determines and guides us through life. Culture is transmitted from one generation to another is a learned behavior and not inherited biologically. We are raised the way our parent’s culture would raise their children for example; Catholics when the child is new born they get baptized, live their communion, confirmation, get marry and so on. We are programmed from young to this way of living. Other religions or cultures way of living is different. (Culture and Biology). From young we grow accustom to our way of living our culture. So when we travel to other countries we expect to continue our normal daily activities. But we experience culture shock when we aren’t able to...

Words: 483 - Pages: 2

Premium Essay

Culture

...Introduction to Company 4 Organization Culture 5 IBMers – Values and Ethics 9 Value 9 Ethics & Business conduct 9 Culture @ IBM 10 About IBM Culture Traits 10 Diversity 10 People orientation and Team Orientation - Freedom & Responsibility 11 Outcome Orientation - Context, not Control 12 Knowledge sharing - High Collaboration using technology 12 Risk Averse to Risk Taking 12 Innovation - Learn from mistakes (or near Mistakes) 13 Aggressiveness for duties, goals, and assignments 14 Culture & Climate Survey 15 Culture impact Business Performance 16 IBM Leadership Framework 16 Online References 17 Executive Summary Our charter is to determine culture at IBM & how it impacts business performance. Corporate culture is significant in that it “influences the behavior of everyone within an organization and, if carefully crafted, can have a significant positive effect on organizational success”. Louis Gerstner (2002) comments “I came to see, in my time at IBM, that culture isn’t just one aspect of the game-it is the game. In the end, an organization is nothing more than collective capacity of its people to create value. Vision, strategy, marketing, financial management- any management system, in fact- can set you on right path and carry you for a while. But no enterprise- whether business, government, health care or any area of human endeavor – will succeed over the long haul if those element aren’t part of its DNA.” The culture of the company can determine its...

Words: 1675 - Pages: 7

Premium Essay

Culture

...Methodological Issues Subunit 1 Conceptual Issues in Psychology and Culture 12-1-2011 Article 8 Dimensionalizing Cultures: The Hofstede Model in Context Geert Hofstede Universities of Maastricht and Tilburg, The Netherlands, hofstede@bart.nl Recommended Citation Hofstede, G. (2011). Dimensionalizing Cultures: The Hofstede Model in Context. Online Readings in Psychology and Culture, Unit 2. Retrieved from http://scholarworks.gvsu.edu/orpc/vol2/iss1/8 This Online Readings in Psychology and Culture Article is brought to you for free and open access (provided uses are educational in nature)by IACCP and ScholarWorks@GVSU. Copyright © 2011 International Association for Cross-Cultural Psychology. All Rights Reserved. ISBN 978-0-9845627-0-1 Dimensionalizing Cultures: The Hofstede Model in Context Abstract This article describes briefly the Hofstede model of six dimensions of national cultures: Power Distance, Uncertainty Avoidance, Individualism/Collectivism, Masculinity/Femininity, Long/ Short Term Orientation, and Indulgence/Restraint. It shows the conceptual and research efforts that preceded it and led up to it, and once it had become a paradigm for comparing cultures, research efforts that followed and built on it. The article stresses that dimensions depend on the level of aggregation; it describes the six entirely different dimensions found in the Hofstede et al. (2010) research into organizational cultures. It warns against confusion with value differences at the individual...

Words: 11045 - Pages: 45

Premium Essay

Culture

...omission. In other words, this elitist definition of culture has enormous social, economic, and political implications. It is because cultural artifacts, practices, or traditions that are not legitimized by museums, the media, or cultural elites tend not to have much exposure and can then be forgotten easily. In addition, this traditional notion of culture has tended to be static, that is, it assumes that "culture" can be put into distinct categories or within set boundaries. A good illustration of this notion is the fact that there are still many people in society insisting on preserving certain traditional "cultures" passed down through the generations as if such "cultures" do not change over or "with" time. Now we come to our second important conception of culture which is quite different from what has been discussed above. The second and what can be regarded as the "sociological perspective on culture" came into being in such fields of study as sociology and cultural anthropology. For example, Raymond Williams defined culture in his 1965 book, The Long Revolution, as "a particular way of life which expresses certain meanings and values not only in art and learning, but also in institutions and ordinary behavior. The analysis of culture, from such a definition, is the clarification of the meanings and values implicit and explicit in a particular way of life, a particular culture." According to this conception, culture refers to people's everyday sense-making or meaning-making...

Words: 274 - Pages: 2

Premium Essay

Culture

...Journal of Business Research 60 (2007) 277 – 284 Hofstede's dimensions of culture in international marketing studies Ana Maria Soares a,⁎, Minoo Farhangmehr a,1 , Aviv Shoham b,2 a School of Economics and Management, University of Minho, 4710-057, Braga, Portugal b Graduate School of Management, University of Haifa, Haifa, 31905, Israel Received 1 March 2006; received in revised form 1 August 2006; accepted 1 October 2006 Abstract Growth of research addressing the relationship between culture and consumption is exponential [Ogden D., Ogden J. and Schau HJ. Exploring the impact of culture and acculturation on consumer purchase decisions: toward a microcultural perspective. Academy Marketing Science Review 2004;3.]. However culture is an elusive concept posing considerable difficulties for cross-cultural research [Clark T. International Marketing and national character: A review and proposal for an integrative theory. Journal of Marketing 1990; Oct.: 66–79.; Dawar N., Parker P. and Price L. A cross-cultural study of interpersonal information exchange. Journal of International Business Studies 1996; 27(3): 497–516.; Manrai L. and Manrai A. Current issues in the cross-cultural and cross-national consumer research. Journal of International Consumer Marketing 1996; 8 (3/4): 9–22.; McCort D. and Malhotra NK. Culture and consumer behavior: Toward an understanding of cross-cultural consumer behavior in International Marketing. Journal of International Consumer Marketing 1993;...

Words: 6682 - Pages: 27

Premium Essay

Culture

...Culture Culture is the common denominator that makes the actions of the individuals understandable to a particular group. That is, the system of shared values, beliefs, behaviours, and artefacts making up a society’s way of life. Culture can either be represented fin form of material or non material culture. The definitions and specific traits of each of them are discussed below. Material culture is a term representative of the physical creations made, used, or shared by the members of a certain society; it is the society’s buffer against the environment. The components of material culture are all the creations (objects) of the human kind and mind, for example, cars, faucets, computers, trees, minerals just to mention but a few. The transformation of raw material into useable forms through the employment of knowledge is paramount in the achievement of material culture. For example, we make living abodes to shelter ourselves from the adversities of weather and for our own privacy at the basic level, beyond this we make, use, and share sophisticated, interesting and essential items relaying our cultural orientation. For instance, the types of clothes one wears reflect so much into the culture we subscribe to like school, religion, or where the last vacation was spent. Non-material culture on the other hand is the abstract or un-seen human creations by the society fashioned towards the behavioural influence of the said society. The components for the non-material culture...

Words: 312 - Pages: 2

Free Essay

Culture

...been argued that barriers between different cultures have diminished (Nordström, 199 1, p. 28ff). Cultural integration has thus been in focus and several researchers have argued that the world, especially within the business community, has become more and more homogeneous (see e.g. Vernon, 1979, Porter, 1980, 1986; Levin, 1983, Ohmae, 1985). A recent trend, however, is to stress heterogeneity rather than homogene@. Not least the animated discussions during the last few years about the future of the European Union shows that cultural differentes still exist. Such differentes are of special interest in MNCs, whose most characteristic feature is that they tonsist of units located in many countries. A number of researchers (see e.g. Bartlett, 1986, Ghoshal and Bartlett, 1990, Hedlund, 1986, Ghoshal and Nohria, 1989, Gupta and Govindarajan, 199 1, Nohria and Ghoshal, 1994, Prahalad and Doz, 1987, Rosenzweig and Nohria, 1994) have pointed to the fatt that units within multinational firms are not identical. According to Ghoshal and Nohria (1989, p. 323) the MNC is the quintessential case of the dispersed firm with different national subsidiaries often embedded in very heterogeneous environmental conditions (Robock, Simmons and Zwick, 1977). Thus, MNC urrits are located in different cultural milieus (Hofstede, 1980) and people with different nationalities, belonging to the same tirm. have to cape with each other. When people from different cultures work together, misunderstandings are likely...

Words: 934 - Pages: 4

Free Essay

Culture

...When Culture (Latin: cultura, lit. "cultivation") first began to take its current usage by Europeans in eighteenth- and nineteenth-century (having had earlier antecedents elsewhere), it connoted a process of cultivation or improvement, as in agriculture or horticulture. In the nineteenth century, it came to refer first to the betterment or refinement of the individual, especially through education, and then to the fulfillment of national aspirations or ideals. In the mid-nineteenth century, some scientists used the term "culture" to refer to a universal human capacity. For the German nonpositivist sociologist Georg Simmel, culture referred to "the cultivation of individuals through the agency of external forms which have been objectified in the course of history". In the twentieth century, "culture" emerged as a concept central to anthropology, encompassing all human phenomena that are not purely results of human genetics. Specifically, the term "culture" in American anthropology had two meanings: (1) the evolved human capacity to classify and represent experiences with symbols, and to act imaginatively and creatively; and (2) the distinct ways that people living in different parts of the world classified and represented their experiences, and acted creatively. A distinction is current between the physical artifacts created by a society, its so-called material culture and everything else, the intangibles such as language, customs, etc. that are the main referent of the...

Words: 971 - Pages: 4

Premium Essay

Culture

...Be aware of the ways your own culture influences your expectations of children. Consider the cultural backgrounds of the children in your setting and their community. Learn about the cultures from which the children in your program or school may come. Use your basic knowledge of the culture to talk with each family about its values and practices. Build on what you have learned from each family. Infuse the curriculum and classroom environment with a rich variety of materials from the cultures of your children as well as other cultures. Culture is illustrated daily when the doors of the school are opened. The youth enter into the environment with all the happenings going on at home to a safe environment of school excepted to detach and focus on school. The culture of the school varies from year to year depending on the population. For example, a teacher could have a classroom of 25 students. 15 of them can be females and 10 can be males. 5 could be White, 6 Hispanic, 3 Black, and 11 White. But the next year her entire cultured could be altered because her population has changed. As a teacher I have to be flexible and get to know my students. By doing this I will be able to become aware of the students needs and be able to service them better through the curriculum. Learning the culture of the school and the neighborhood in which I work helps the school to develop better programs and issue better support to their students. When you know the culture your students feel the buy...

Words: 268 - Pages: 2

Premium Essay

Culture

...which is a Swedish based company, gave me an opportunity to humble myself to many of their different cultures. IKEA prides their self on focusing on nine points of business that shapes our culture as coworkers. The nine points are as follows: 1. The product range: our identity "We shall offer a wide range of well-designed, functional home furnishing products at prices so low that as many people as possible will be able to afford them." 2. The IKEA spirit – a strong and living reality "... the art of managing on small means, of making the best of what we had; cost-consciousness to the point of being stingy; humbleness, undying enthusiasm and the wonderful sense of community through thick and thin." 3. Profit gives us resources "…The aim of our effort to build up financial resources is to reach a good result in the long term (IKEA Culture, 2011).” 4. Reaching good results with small means “Before you choose a solution, set it in relation to the cost. Only then can you fully determine its worth (IKEA Culture, 2011).” 5. Simplicity is a virtue "Simplicity and humbleness characterize us in our relations with each other, with our suppliers and with our customers (IKEA Culture, 2011).” 6. Doing it a different way ...

Words: 626 - Pages: 3

Free Essay

Culture

...An Investigation of How Culture Shapes Curriculum in Early Care and Education Programs on a Native American Indian Reservation ‘‘The drum is considered the heartbeat of the community’’ Jennifer L. Gilliard1,3 and Rita A. Moore2 This article investigates how culture shapes instruction in three early care and education programs on the Flathead Indian Reservation. Interviews with eight early childhood teachers as well as classroom observations were conducted. The investigation is framed by the following research question: How does the culture of the family and community shape curriculum? Data analysis suggested that ongoing communication with parents and community about teaching within a culturally relevant context, building a sense of belongingness and community through ritual, and respecting children, families, and community were essential to defining the Native American Indian culture within these early learning programs. KEY WORDS: culture; in; tribal; early; education; programs. INTRODUCTION Instruction informed by children’s home and community culture is critical to supporting a sense of belongingness that ultimately impacts academic achievement (Banks, 2002; Osterman, 2000). American school populations are increasingly diversified with immigrants and English language learners; but American teachers are over 90% European American (Nieto, 2000). Educators who are from different cultural perspectives than those present in the families and communities of the children they...

Words: 5663 - Pages: 23