APAT NA URI NG DISKURSO

Don Joshua B. Oliveros Prof. Valentina Bulato
CBET-20-102P TF 1:30-3:00

DESKRIPTIBO

Ang Aking Paligid

Anim na araw daw ang iginugol ng Diyos sa paglikha ng mundo at sa ikapitong araw ay nagpahinga siya. Ginawa niya ang buong kalupaan at katubigan. Lumikha siya ng puno at halaman, pati mga hayop na titira sa lupa, sa tubig at sa kalangitan. Mula sa alabok ay nilikha niya ang isang espesyal na nilalang; ito ay ang tao. Siya ang inatasang mangalaga sa lahat ng bagay na nilikha ng Diyos. Siya ang tagapangalaga ng mundo. Ngunit ngayon, ang tanong na naghahari ay nasaan na ang dating paraiso?

Maitim na tubig sa ilog, basura sa dagat at kalbong gubat- iyan ang iyong makikita kapag minasdan mo ang kapaligiran. Nasaan ang tagapangalagang nilikha ng Diyos upang magbantay sa lahat ng bagay na kanyang ginawa? Alam mo ba kung nasaan siya? Nasa ilog at nagtatapon ng basura, nandoon din siya sa gubat at namumutol ng puno, nasa loob din siya ng pabrika kung saan nagtatapon siya ng langis sa dagat at nagbubuga ng maitim na usok. Ang mga puno ay importante sa mga tao dahil ito ang naglilinis ng hangin at sumisipsip ng tubig ulan upang hindi bumaha. Dahil sa walang tigil na pagputol ng mga puno ay madalas magkaroon ng mga malalaking pagguho ng lupa at pagbaha, pati ang mga hayop sa kagubatan ay nanganganib din dahil nawawalan na sila ng tirahan. Kaunti na lang ang mga punong lumilinis ng hangin ngayon kaya ang mga tao ay madalas magkasakit. Nagkakaroon din ng mga pagbabago sa klima na dulot ng polusyon. Nagkakaroon ng mga malalakas na bagyo at sobrang init at matagal na tagtuyot. Pati ang mga ilog ay nasira at namatay na dahil sa kagagawan ng mga tao dulot ng walang habas na pagtatapon ng basura. Katulad ng Ilog ng Meycauayan. Ang isa sa pinaka-maruming ilog sa mundo na nandito sa aming lugar. Dati ay malinis pa ang ilog na ito ngunit dahil sa walang tigil na pagtatapon ng basura ay unti-unting nasira at namatay ang ilog.

Tunay na sa kabila ng pag-unlad ng sibilisasyon at teknolohiya ay ang kapaligiran ang higit na naaapektuhan. Kung may disiplina sana tayong mga tao, siguro malinis at maganda parin ang kapaligirang ating ginagalawan ngayon. Tayo ang tinaguriang tagapangalaga ng lahat ng bagay na nilikha ng Diyos. Kailan pa tayo kikilos upang itama ang pagkakamaling ating nagawa? Ngayon ang oras hangga’t hindi pa huli ang lahat. Tayo ang higit na naaapektuhan. Nais kong makita muli ang paraisong nilikha ng Diyos. Hahayaan pa ba nating tuluyang mawasak ang mundo. Papayagan mo ba na kahit ang itsura ng dagat, puno at halaman ay hindi na kailanman masilayan ng susunod na henerasyon. Tayo ang tagapangalaga, hindi tayo nilikha upang maging taga-ubos at taga-sira. Simulan natin sa ating sarili, sa simpleng pagtatapon ng wasto ay masisimulan nating likhain ang paraisong matagal ng hinahanap ng mga tao.

NARATIBO

Reyna Marina

Noong unang panahon, may isang maunlad na bayan sa dakong hilaga ng Luzon na pinamumunuan ng isang reyna, siya si reyna Marina. Si reyna Marina ay may isang salita, mahigpit siya sa kaniyang mga batas at ito naman ay sinusunod ng kanyang pinamumunuan. Isang araw, nag pulong ang isang grupo na ayaw sa pamumuno ng kanilang reyna. “Paano natin mapapabagsak and reyna?” tanong ng isang lalaki. “Kailangan nating subukan nag higpit ng reyna!” pasigaw na sagot ni Dante, ang lider ng grupong ayaw kay reyna Marina. “Ngunit paano? Imposible yata ang plano mo kapatid ko.” Sagot ni Tanding, ang nakababatang kapatid ni Dante. “Ako na ang bahala.” Tugon naman nito kay Tanding.

Kinabukasan naghagis ng isang supot ng alahas sa gitna ng kalsada si Dante at sila’y matiyagang naghintay ng kukuha ng mga alahas ngunit walang sinuman ang nag interes kunin ito dahil sa batas ng reyna na wag kunin ang hindi nila pagmamay-ari. Lumipas ang limang taon na wala paring nang-ahas kunin ang mga alahas. Ngunit nang mag-libot ang prinsipe sa buong bayan ay bumaba ito sa sinasakyan niyang kabayo nang makita niya ang supot ng alahas. Agad niya itong hinablot ngunit saktong namataan sya ni Dante. “Mga kawal! Dakpin ninyo ang prinsipe! Lumabag siya sa batas!” sigaw ni Dante. Nagmamadaling dinakip ng mga kawal ang prinsipe at dinala ito sa harap ng kanyang inang reyna upang masimulan ang paglilitis. Nagsalita na ang reyna. “Prinsipe Carlos dahil sa iyong kalapastangan dahil sa pagkuha mo ng gamit na hindi iyo. Gagawaran kita ng parusang pagputol sa iyong mga kamay upang hindi na muling maulit ang iyong gawi!” nabigla ang lahat sa desisyon ng reyna. “Ngunit reyna Marina, si prinsipe Carlos ang iyong pinatawan ng parusa. Kung maaari sana’y babaan ninyo ang parusa niyo inang reyna sa inyong anak.” tugon naman ng kanang kamay ng reyna. “Maaaring tama ka, ngunit hindi dapat itigil ang parusa. Sige kawal! Ang mga daliri na lamang ng prinsipe ang inyong putulin!” ang sabi ng reyna. Agad naman siyang pinakinggan ng mga kawal.

Maipapakitang aral sa kwentong ito ay dapat nating gawin ng tapat at buong diwa ang ating mga desisyon. Mahalaga na mayroon tayong isang salit tulad ni reyna Marina na kahit ang kanyang anak ay dapat bigyan ng parusa dahil dapat tayo maging patas sa ating mga nakakasalamuha.

ARGUMENTATIBO

Pork Barrel, Kailangan nga ba?

Isang malaking kilos protesta ang natakdang mangyari noong mga nakaraang araw sa Quirino Grandstand sa Maynila bilang protesta sa pork barrel. Malaking kontrobersiya na naman kasi ang nabunyag kaugnay sa maanomalyang paggamit ng pork barrel. Milyon ang inaasahang lalahok dito na tinaguriang “million people march”Ito ay sa kabila na pinaboran ni Pangulong Noynoy Aquino ang pagbasura rito. Kahit hindi aminin ng Pangulo na hindi dahil sa nakatakdang protesta kaya bigla ang pagbabago ng kanyang isip na tuluyang pag-abolis sa pork barrel eh malamang ito na nga ang dahilan. Talagang nagalit ang marami nating kababayan sa nabunyag na anomalya sa mga bogus na foundation na pinaglaanan ng malaking halaga ng pork barrel. Bilang isang mag-aaral at isang Pilipino, sumasang ayon ako na dapat tanggalin ang pork barrel dahil sa panahon ngayon, pera na ang malaking dahilan ng pagiging sakim ng mga tao lalo na sa gobyerno. Hindi natin mapipigilan ang iniisip ng isang tao ukol dito. At higit pa, ang Pork Barrel ay para sa mga mamamayan ng Pilipinas at hindi para sa pansariling pangangailangan lamang. Ito ay pondo para sa nakararami, sa ika-uunlad ng ating bansa. Nais kong matanggal na lamang ito upang hindi na pagmulan pa lalo ng gulo. Gayahin na lamang sana ng ibang mambabatas si Vice President Jejomar Binay dahil ikinansela nya ang pork barrel na kanyang inilaan para hindi ito magka problema.

Sana nga ay maisaayos na ito kung hindi talaga tuluyang tatanggalin kaya nga lang baka naman ang inabolis lang eh ang katawagang ‘‘ pork barrel’’ at papalitan lang ng ibang katawagan pero ganun din ang maging sistema. Huwag din sana na maging bias ang mga imbestigasyon sa anomalya para makita ng taumbayan na patungo nga tayo sa tuwid na daan. Maging aral na sana sa atin na maging tapat at mapagkakatiwalaan lalo na kung para sa nakararami ang pag lalaanan ng ating pagiging totoo.

EKSPOSITORI

Mga hakbang sa pag gawa ng proyekto tungkol sa mga isyung nakakaapekto sa ugali ng mga Pilipino

1. Magpulong ang anim na kasapi para pumili ng isang lider, cameraman at apat na mananaliksik.
Ang pipiliing cameraman ay kailangang sanay kumuha ng video at marunong mag-edit gamit ang alinmang programa sa computer.
2. Sa sandaling mai-assigned ang lider, sa pangunguna nito ay magbi-brain storming ang grupo para umiisip at pumili ng isyung tatalakayin (uusisain ang problema at bibigyan ng solusyon) sa pamamagitan ng pag-iinterbyu. 3. Narito ang mungkahi ng ilang isyung napapanahon at pinag-uusapan ng publiko na nakakaapekto sa isip at ugali ng Pinoy:
3.1 Sex education sa mga paaralan
3.2 Pagpapatupad ng diborsiyo sa
Pilipinas
3.3 Sanhi at lunas ng sakit na kanser
3.4 Sanhi at lunas ng mga pangunahing sakit sa barangay
3.5 Pagdami ng special children
3.6 Pakikipag relasyon, pakikipagtalik at pagbubuntis ng maraming teenager
3.7 Ugnayan ng anak at magulang
3.8 Mga gurong kinagigiliwan at kinayayamutan 3.9 Kalidad ng mga pagkain at kainan sa loob at paligid ng unibersidad 3.10 Sanhi ng kahirapang matuto ng aralin ang mga estudyante.
3.11 Isyu ng pambu bully ng estudyante sa kapwa sa mga paaralan
3.12 Suliranin sa basura, baha at kabuhayan
4. Kapag nakapili na ng isyung tatalakayin ang grupo, gagawan ito ng pamagat (para sa dokumentaryo) na nakatatawag-pansin sa manonood. Sumangguni sa guro para sa bagay na ito, kung kinakailangan.
5. Sa pangunguna ng lider ng grupo ay gagawa ng sulat para sa Kapitan ng
Barangay para humingi ng pahintulot sa gagawing pananaliksik at dokumentaryo sa lugar na kinasasakupan nito.
6. Pagkatapos, gawin ang sulat para sa
Kapitan ng Barangay,ang apat na kasapi ay gagawa ng kani-kanilang mga itatanong kaugnay sa isyung pinili. Sa sandaling matapos ang mga tanong, isangguni ito sa guro upang lalong mapagyaman.
7. Samantala, maghahanda rin ang cameraman kung paano pagagandahin ang pagkuha ng mga shots sa interview tulad ng paglalagay ng extra lightings at sounds, mics.
8. Sa sandaling maiayos ang lahat ng gagawin sa pananaliksik, pupunta na ang grupo sa napiling barangay para gawin ang pananaliksik at dokumentaryo. Una muna sa tanggapan ng Kapitan. Huwag kalilimutang dalhin ang university I.D. at sulat para sa kapitan.
9. Makabubuting tapusin ang pananaliksik at pagdodokumento sa loob ng isang araw para hindi na pabalik-balik. Iwasan ang labis na paggastos ng pera.
10. Ito ang magiging laman ng dokumentary presentation:
10.1 Paghahayag ng lider sa isyu
10.2 Panayam o interview
10.3 Paglalagom at pagtatapos ng lider 10.4 Closing credit: pagpapakilala sa mga kasapi ng grupo at pagpapasalamat sa mga nakibahagi. 10. 5 Huwag kalimutang lagyan ng subtitle ang presentasyon.
11. Pagkatapos ng panayam at pagdodokumento, ang cameraman at lider na ang bahalang mag edit at magpaganda sa proyekto.

Tandaan: huwag ibabayad at ipagawa sa kung saan ang dokumentaryo. 12. Kapag tapos na ang editing: panoorin muna ng grupo ang video kung pwede nang isabmit sa guro sa pamamagitan ng compact disk o i-upload sa You Tube.

Tandaan: Kailangang malinaw ang imahe, usapan at tunog/musika.