BALANGKAS NG PAGSUSURI

Pagsusuri sa maikling kwento na “Ang Mundo sa Paningin ng Isang” ni Rogelio L.Ordonez ganit ang Balangkas ni Prop. Nenita Papa

I. A. PAMAGAT NG KATHA AT MAY-AKDA

“Ang Mundo sa Paningin ng Isang” ni Rogelio L. Ordonez. Isang maikling kwento na nagpapakita ng isang uri sa lipunan. Mga taong nagtitiis at pilit na nilalabanan ang kahimagsikan ng isang makapangyarihang na unti-unti silang sinasakop.

B. SANGGUNIAN

www.plumaatpapel.wordpress.com
Ni
Rogelio L. Ordonez
(http://plumaatpapel.com)

II. BUOD

Ang kwento ay tungkol sa malupit na si Don Miguelito na kung saan ay may pagmamay-ari ng dalawampu’t libong lupain ng tabako na minana ng kanyang pangalawang asawa. Lumaki na talaga si Don Miguelito sa marangya at saganang pamumuhay, sa murang edad rin siya naulila matapos mamatay ang kanyang mga magulang. Masasabi ngang matigas ang puso ni Don Miguelito dahil sa labis nitong kalupitan at walang awang pangmamaliit sa kanyang mga trabahador gaya ng buong araw na pagtatrabaho na wala na sa tamang oras, mababang sahod at kung ika’y nga’y magtatangkang magreklamo sa kanyang patakaran ay papuntahin kana sa kahera at maaari mo ng kunin ang iyong huling sahod. Ngunit naglakas loo ang mga kanyang magagawa na nagplanong gumawa ng unyon para maipaglaban ang kanilang hiling at nais na mabago na ang baluktot na pagtrato sa kanila ni Don Miguelito. Ngunit labis na kumunot ang noon at kumulo ang dugo nito ng malaman niya ang ginawa ng kanyang mga manggagawa. Mga wala raw utang ng loob ang mga ito wika ni Don Miguelito. Hanggang sa nakipagareglo si Don Miguelito at sinubukang suhulan ngunit hindi pumayag ang mga mangagawa ni Don Miguelito at hindi rin naman nagpatinag si Don Miguelito na tuparin ang mga hiling ng kanyang empleyado. Hanggang sa umabot na nga sa marahas na pangyayari, nag welga ang kanyang mga mangagawa sa labas ng pabrika, may dala-dalang mga plakard at may mga nakasulat ng hustisyang dinaranas nila sa pabrika ng tabako ng pamilya Riego de Dios, at pinagdiinan ng pagiging tuso, hinaharang pa nila ang mga paparating na mga truk. Ngunit nagpadala ng isang daang kapulisan si Don Miguelito upang pigilan ang mga ito ngunit hindi nagpabuwag ang mga welgista at nagkapit-bisig pa ang mga ito, hanggang sa binatuta at nagkabatuhan na ngunit sa isang iglap ilang sunod-sunod nab aril ang nangingibabaw sa kaguluhan. At nalaman ni Don Miguelito ang nangyari at nagmamayabang pa nitong sinabi na “Madadala na ang mga punyetang iyan. Magdemanda sila. Tingnan ko lang kung manalo sila sa akin sa korte” Buong araw lang namalagi si Don Miguelito sa mansiyon. Lumipas ang araw, sinabihan ang tsuper na dadaan muna sa pabrika saka may kakausapin sa Manila Hotel. Nangpalabas na ang sasakyan, may tatlong lalaking nakamotorsiklo na biglang sumulpot at agad umagapay sa kotse at saka nakarinig na sunod-sunod na putok ng baril at bumulwak ang sugo sa bahagyang nakakalbong ulo ni Don Miguelito at namatay nga ito at isang tanong naguusig Malaya na nga ba ako? Tuluyan na nga nakalaya ang mga kanyang pinagmalupitan.

III. PAGSUSURI

A. URI NG PANITIKAN

Ang akda ay isang maikling kwento. Ito ay nagsasalaysay hinggil sa isang mahalagang pangyayaring kinasasangkutan at nararanasan ng mga tao sa totoong buhay. Ito ay isang masining na anyo ng panitikan na nagpapakita ng realidad gaya ng nangyayari sa kasalukuyan sa ating lipunan. Isinasaad ang hindi pantay na pagturing sa ating lipunan, higit na dominante ang mayaman at makapangyarihan at pawing napakaliit mo lamang na tao kung wala kang maipagmamaking yaman. Ang akda ay nasa uri ng kwentong sikolohiko, kung saan ipinadarama sa mga mambabasa ang damdamin ng isang tao sa harap ng isang mga pangyayari at kalagayan na nakikita na nararanasan sa lipunan. Ang maikling kwentong ito ay nagpapahayag ng buong kaisipan sa mambabasa na napakalaking epekto ang agwat ng mayaman sa mahirap.

B. ISTILO NG PAGLALAHAD

Ang akda ay nasa istilong Sanaysay. Ito ay anyong panitikan na tumatalakay sa paksang karaniwan, Idinidiin dito ang mga bagay-bagay, mga karanasan at mga isyung may katanungan na hinahanapan ng kasagutan. Ang mundo sa paningin ng isang ay maikling kwento na binigyan ng kakaibang estilo na naglalahad ng palaisipan upang higit na intindihin ito ng mga mambabasa. Limitado ang mga detalye kung sino ang tinutukoy sa kada pahayag dahil nais lamang ng kwento na mismong mambabasa ang makatuklas upang ito’y maging kapanapanabik sa mambabasa.

C. MGA TAYUTAY NA GINAGAMIT SA AKDA

MGA TAYUTAY

URI NG TAYUTAY

KAHULUGAN

C. SARILING REAKSYON

1. PANANALIG PAMPANITIKAN/TEORYA

Ang akda ay nasa Teoryang Realismo. Ang teoryang ito ay tumatalakay sa sa katotohanang nagyayari sa isang lipunan. Karaniwan nitong pinupunto ang sitwasyon o kalagayan sa lipunan tulad ng hindi pantay na pagtingin ng makapanyarihan at mayayaman sa mga mahihirap lamang, pang-aapi, diskriminasyon, pagmamalupit at pagsasamantala sa kahinaan ng mahihirap dahil walang sapat nap era para lumaban. Madalas nakapokus ito sa lipunan at gobyerno. Mahalagang nasusuri ang uri ng teorya ng kwento sapagkat naitataas nila at napagbabatibay na masolusyunan ang problema sa ating lipunan sa paglalantad ng mga katotohan na kalagayan na nangyayari sa ating lipunan sa pamamagitan ng paggamit ng panitikan. Dito rin ay hitik ang pagpapakita ng karahasa, kalupitan at lantad ang iba’t ibang mukha ng kahirapan. At upang makaahon sa kahirapan ay patuloy parin kumakapit sa patalim. Talaga ngang pinapakita ang tunay na realidad sa ating lipunan. Ang di makatarungang pagpapatrabaho sa kanila ng walang pahinga at wala sa tamang oras at hindi sapat na sweldo para sila ay makaahon sa pang araw-araw at kapag lumipas na ang kapanahunan ng kanyang mga mangagawa dahil narin sa katandaan ay tingin sa kanila ay wala ng kwenta at pakinabang. Ngunit kung ating titigan lalong nanlilit ang mga mahihirap at lalo namang namumutawi at lumalaki ang mga mayayaman at makapangyarihan sa ating lipunan. Tila ba’t kung ika’y nalugmok sa kung anong katayuan meron ka ay habang buhay ka na lang naroon. At kahit anong kilatis man natin kung paano ito mababago ay parang wala maiibang kalalabasan.

2. MGA PANSIN AT PUNA

a. MGA TAUHAN

a.1 Don Miguelito – May ari ng napakalaking lupain ng tabako, laki sa mayamang angkan ngunit malupit, maraha at mapagmataas sa kanyang mga mangagawa, hindi tumitingin ng pantay na pagturing sa kanyang kapwa. Maagang naulila dahil namatay agad ang kanyang mga magulang sa edad niyang dose anyos. At labis na mapang abuso sa kanyang kapangyarihan.

a.2 Don Segismundo Manuel Riego de Dios y Echivarria – Ama ni Don Miguelito at mataas ang karisma sa kababaihan dahil sa labis na kayaman at may mataaas na kapangyarihan sa Andalucia.

a.3 Donya FlordelizaLuz Montealegre y Mercader – Kamukha ng naimbentong larawan ni Birheng Maria at may katawang mala Venus de Milo at Naging unang asawa ni Don Segismundo.

a.4 Padre Ramon Labrador – May daan-daan nang ektaryang lupain sa Vigan at tumulong kay Don Segismundo na makapagtayo ng negosyo ng Tabako at naglakad upang makapangasawa muli itsi Don Segismundo na si Donya Petra.

a.5 Donya Petra – Matingkad na may kayumanngi gaya ng maraming Ilokana, isang pulgada ang taas, medyo pango, matulis ang baba. Pangalawang asawa ni Don Segismundo at Nanay ni Don Miguelito.

a.6 Bebang- Katulong ni Don Miguelito ng dose anyos pa lamang ito.

b. GALAW NG PANGYAYARI

a. Pangunahing Pangyayari : Nagsimula ang kwento sa pagpapakilala sa pag uugali at kilos na tauhan na si Don Miguelito at kung paano tratuhan ng pangunahing tauhan ang ibang kasama sa kwento

b. Pasihi o Pataas na Pangyayari : Pagbuo ng mga mangagawa ni Don Miguelito ng isang Grupo ng Unyon at pagpaplanong mag welga upang maipaglaban nila ang kanilang hiling na taasan ang kanilang sweldo at bawasan ang oras ng kanilang pagtatrabaho.

c. Karurukan o Kasukdulan : Ang tangkang pagsusuhol ni Don Miguelito sa kanyang mga manggagawa ngnit tinanggihan lamang ito ngunit nagmatigas din si Don Miguelito na pagbigyan ang kanilang kahilingan. At ang pagtatanggal rin niya sa mga matatandang empleyado na wala na raw maitutulong at pakinabang pa.

d. Kakalasan o Pababang Aksiyon : Marahas na pangyayari dahil sa pagwewelga ng mga mangagawa sa harap ng pabrika ni Don Miguelito at doon nga buong lakas na lumaban at nagkapit bisig ang mga mangagawa, lalaki man o babae. Hanggang sa dumating na nga ang kalupitan ni Don Miguelito sa madugong pangyayari dahil sa suno-sunod na putok ng baril ang nangingibaw sa kaguluhan. At maraming ngang nagkasakitan. Ngunit nagmayabang parin si Don Miguelito at ni walang awa na naramdaman.

e. Wakas : Buong araw lang nanatili si Don Miguelito sa kaniyang mansiyon at lumaklak na lamang ng Dom Perigonat waring hindi ikinaantig ang marahas na nangyari sa pabrika. pagkalipas ng mga araw, kinaumagahan pinahanda nito sa tsuper ang sasakyan at sinabing dadaan muna pabrika saka may kakausapin sa Manila hotel ngunit paglabas pa lamang ng sasakyan agad na may tumambad na tatlong lalaking nakamotorsiklo at agad na may sunod-sunod na putok ang narinig. Namatay si Don Miguelito at isang tanong parin ang umuusig sa kwento nakalaya na nga ba sila sa marahas na kamay ni Don Miguelito.

3. BISANG PAMPANITIKAN

a. Bisa sa Isip

Tumatatak sa isip sa ng mga pangunahing tauhan katulad ni Don Miguelito na kayang kaya niyang paikutin sa mga kamay niya ang mga taong mahihirap at walang kapangyarihan sa lipunan. Dahil alam iya sa sarili niya may mas higit siyang kakayahan na gawin kung ano man ang kanyang nais. At sa mga mangagawa naman tumatak sa isip nila na talagang maituturing na isang dukha ang mahihirap sa lipunan, wala kang laban lalo na’t mayaman at makapangyarihan ang iyong makakatapat. Tanging sunod-sunuran lamang ang iyong magagawa. At tanggapin ang katotohanan na malaki talaga ang agwat na mahirap sa mayaman.

b. Bisa sa Damdamin

Kung ating dadamahin ang mga bawat pangyayari sa kwento, awa ang mamumutawi sa damdamin ng mga mambabasa, sa mangagawang labis na kalupitan ang kanilang naranasan kay Don Miguelito at sa Dominante namang tauhan na si Don Miguelito, sobrang nakakairita ang kanyang pag-uugali sa walang awa niyang katauhan at matigas na puso.

c. Bisa sa Kaasalan

Sa aspetong kaasalan pinakita ng mga tauhan sa kwento katulad ng mga mangagawa na kailangan lumaban ng mahihirap at mga napapagmalupitan ng mga gahaman. Matutong ipaglaban kung ano ang sa tingin mong tama. Isipin na lahat ng tao ay may karapatan na mabigyan ng katarungan na dapat ay kanilang natatanggap dahil walang sinuman ang may karapatang pagkaitan tayo ng katiwasayan sa buhay. At lahat dapat ng mga gahaman sa kapangyarihan ay napaparusahan. Hindi man sa korte kundi alam nating lahat na pati sa mata ng ating maykapal.

d. Bisa sa Lipunan

Sa kasalukuyang lipunang Pilipino, makikita naman natin na talagang epekto nito sa mga mababang tao. Hindi natin maikakaila na marami paring kahayupan ang nangyayari sa ating lipunan na walang awang hindi pantay na pagtingin sa mga itinuturing nilang inutil. Napasakit na parang laruan at makinaryang ituring mga mangagawa sa kwento. Kung ang makina nga ay nasisira dahil sa sobra at walang tigil na paggamit lalo na kaya kung tao lang na may kapaguran din. Kaya’t nais lang ipadama ng kwento na imbis puksain ang ganitong tao ay bakit parang mas dumarami pa. Pero angmahalaga parin, hindi man natin sila matalo o mapantayan pagdating sa kayaman at kapangyarihan may leksyon, konsensya at karma parin na uusig at pupuksa sa kanila.