2Fi Ethiek van de Media 2013-2014 juni Persyn Toon

Het gecreëerde beeld van drugs in Belgische geschreven print- en webmedia.

1

Voorwoord
Drugs; een struikelblok voor vele vrije gedachten. Het enigste waar we in dit land nog meer verdeeld over zijn is onze toekomstige federale regeringsvorming. Net daarom is dit zo een interessant onderwerp om over uit te weiden. Als fervent club- en festivalganger kom ik veel in aanraking met verschillende soorten drugs. Zowel mensen die moeten worden afgevoerd als vriendengroepen die zich te pletter amuseren kom ik maandelijks tegen. Mijn persoonlijk beeld van drugs is via deze manier zeer tegenstrijdig geworden, maar hoe ziet het beeld eruit dat gevormd wordt door de artikels die verschijnen op de verscheidene geschreven media: kranten, tijdschriften, zowel op het web als geprint. Worden er overhaaste conclusies getrokken? Zit er bij sommige artikels een slechte connotatie achter het woordgebruik? Of blijft alles zeer objectief? Via deze paper en aan de hand van vele verzamelde en geanalyseerde artikels zal ik een genuanceerde samenvatting maken van het beeld dat de laatste vier maanden gevormd is rond drugs in de media.

- Toon Persyn

2

Geraadpleegde bronnen
Gedurende vier maanden heb ik de kranten nauwlettend in het oog gehouden op zoek naar artikels die iets te maken hebben met drugs. In de printsector heb ik elke dag de Metro doorlezen, vanzelfsprekend me dunkt, omdat deze krant gratis is en ook de meest gelezen van het land. Op het internet heb ik de sites afgeschuimd van de kranten: De Standaard, Het Nieuwsblad en Het Laatste Nieuws. Om iets meer diepgang en opinies te krijgen heb ik ook enkele artikels van het actualiteitsblad Knack doorzocht. Een door de maatschappij gelabeld kwaliteitsmagazine waar bekende mensen vaak hun opinies en opmerkingen in kwijt kunnen.

3

Objectiviteit over drugs in media
In de artikels die ik de voorbije maanden heb verzameld en gelezen lijkt de objectiviteit van het schrijven vrij correct te zijn. Quotes van geïnterviewde mensen die cijfers geven over onderzoek zijn natuurlijk als buitenstaander wel moeilijk te controleren en de schattingen die mensen vaak maken over drugsgebruikers lijken mij op één of andere manier altijd verzonnen. Het lijkt mij zeer moeilijk om als iemand die niet in het milieu zit meer te weten te komen over de levensstijl van een grote groep individuen. Cijfers van een onderzoek worden altijd maar vrijgegeven zonder dat het effectieve onderzoek of iets meer diepgang aan het artikel wordt toegevoegd. Vertrouwen op de journalistieke eerlijkheid is blijkbaar de enigste optie hier. Al zegt mijn buikgevoel dat sensatie soms nog dat tikkeltje belangrijker is dan op professionele wijze correct nieuws te brengen. Zoals deze quote van rapper Wiz Khalifa uit de Metro van donderdag 3 april:

Metro - 03/04/2014 Uiteraard komen deze quotes in de krant om exact voorgemelde reden; sensatie brengen. Maar de manier waarop is niet altijd even subtiel. “Een gemeenschappelijke hobby” is bijgevoegd door de redactie van Metro zelf om het iets meer satirisch te maken. Dit maakt het ineens een pak luchtiger, maar ik neem aan dat de meeste mensen zo’n “hobby” eerder problematisch vinden in plaats van grappig. Aan de andere kant weten we allemaal goed genoeg dat Miley Cyrus en Wiz Kalifa al lang verloren zielen zijn op vlak van maatschappelijke verdraagzaamheid.

4

Vergelijking
Op dinsdag 27 mei en woensdag 28 mei kwamen er respectievelijk op de website van Knack en in Metro twee artikels tevoorschijn die inhoudelijk hetzelfde te vertellen hadden. Als we deze naast elkaar leggen om de objectiviteit te beoordelen, stellen we het volgende vast:

Metro - 28/05/2014

Knack - 27/05/2014 http://www.knack.be/nieuws/ gezondheid/recordaantalnieuwe-drugs-vormt-bedreiging-voor-gezondheid/ article-normal-145985.html

5

Buiten het feit dat het artikel verschenen in Knack iets uitgebreider is (en de titel verschillend is), zijn deze artikels praktisch identiek. Ze gebruiken dezelfde woorden, dezelfde zinnen, soms in licht andere volgorde. Ze lijken bijna exact van elkaar gekopiëerd. Bij het artikel in Knack gaat de journalist nog net iets dieper in op de zorgwekkende meldingen van drugs in het buitenland, waaraan België blijkbaar nipt ontsnapt. Wat zegt dit nu over de redactie van beide media? Ik veronderstel niet dat ze van elkaar kopiëren maar mij lijkt dat Metro en Knack hun informatie bij hetzelfde persagentschap haalt. Onderaan het artikel in Knack staat bij de bronvermelding “BELGA”. Bij het nieuwsbericht van Metro staat er helaas niets. De feiten in de twee voorgaande artikels zijn exact dezelfde, dus op vlak van correcte objectiviteit is er bijna niets op aan te merken. Knack gebruikt wel een sensationelere titel dan Metro. Dat is het grootste verschil. De titel van Metro: “Designerdrugs in opmars in Europa” is heel sec en droog. Hoe het moet zijn in een informatieve krant zoals Metro. Deze titel houdt de fantasie van de lezer serieus binnen zijn perken en zegt niets meer dan waar het op staat. De titel van Knack: “Recordaantal nieuwe drugs vormt bedreiging voor gezondheid” is veel fantasierijker dan die van Metro. Dit kan niet alleen over de opmars van de designerdrugs gaan maar bijvoorbeeld ook over het chemisch afval dat drugs produceert en in het drinkwater belandt. Deze titel bevat ook geen plaatsbepaling dus dit zorgt weer voor een uitbreiding van potentiële gedachten. De woorden “bedreiging voor gezondheid” zijn enorm relatief. Deze drugs zijn helemaal niet gevaarlijk voor de gezondheid van ieder mens. De meeste designerdrugs worden getest in kleine maten door de gebruikers ervan. Voor iemand die hier verantwoordelijk mee omgaat zijn ze in mindere mate gevaarlijk dan voor de gebruikers die ze maar gewoon inslikken. Veel druggebruikers weten bewust waar ze mee bezig zijn. De woorden “bedreiging voor gezondheid” laat ook blijken dat deze opkomst van designerdrugs voor iedereen gevaarlijk is. Wat uiteraard niet waar is, het grootste deel van de bevolking weet zelfs niet dat deze designerdrugs bestaan. Laat staan dat ze er mee in aanraking komen. “Gevaarlijk” is zo een groot en ‘gevaarlijk’ woord om te gebruiken. Naar mijn opinie moet de media toch iets discreter en bedachtzamer zijn voor ze zo’n woorden in hun titels gebruiken.

6

Proportie in context
Als het over drugs bij bekende mensen gaat wordt er vaak iets uit proportie geblazen door de roddelblaadjes. Soms ten goede, omdat het de jeugd kan behoeden om met drugs om te springen. Maar soms ook ten slechte omdat deze persoon in kweste door één kleine misstap onmiddellijk wordt afgeschilderd als een junk. Hier moet voorzichtig mee omgesprongen worden. Twee keer nadenken is de boodschap, wat gebeurt er met de personen in kweste als er zo’n artikel online wordt gezet. Van een jointje te roken is nog nooit iemand doodgegaan, waarom dan doen alsof dit wel zo is? Dergelijke praktijken gebeuren ook, in mindere mate, in kwalitatieve informatiemedia. Dit kan je zien in volgende berichten uit de krant Metro:

Metro - 02/06/2014

Metro - 06/06/2014 Als eerste qoute, een verantwoord excuus van één van de bandleden van One Direction omdat er een video gelekt is waarop te zien is dat ze een joint roken. “De dingen zijn een beetje misgelopen.” Geen probleem, zand erover. Blijkbaar niet. Enkele dagen later verschijnt een nieuwe quote van de Filipijnse kerk. Zij hebben aangedrongen bij de regering om het volgende concert van One Direction te verbieden. Beetje dramatisch in mijn ogen. Ik snap dat de Kerk de jeugd wilt beschermen tegen drugs, onheil en blijkbaar ook popmuziek. Maar maak van een mug geen olifant. Met gevolg een uit proportie gerokken beeld van drugs in de media.

7