‫1‬

‫دﻳﻮان ﺣﺎﻓﻆ‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه : ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﺸﺮ : آذر 28‬ ‫ﺗﺎﻳﭗ : ‪http://diglib.sharif.edu‬‬

‫2‬

‫ﻏﺰل 1‬ ‫اﻻ ﻳﺎ اﻳﻬﺎ اﻟﺴﺎﻗﻲ ادر ﻛﺎﺳﺎ و ﻧﺎوﻟﻬﺎ‬ ‫ﻛﻪ ﻋﺸﻖ آﺳﺎن ﻧﻤﻮد اول وﻟﻲ اﻓﺘﺎد ﻣﺸﻜﻞﻫﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﺑﻮي ﻧﺎﻓﻪاي ﻛﺎﺧﺮ ﺻﺒﺎ زان ﻃﺮه ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ‬ ‫ز ﺗﺎب ﺟﻌﺪ ﻣﺸﻜﻴﻨﺶ ﭼﻪ ﺧﻮن اﻓﺘﺎد در دلﻫﺎ‬ ‫ﻣﺮا در ﻣﻨﺰل ﺟﺎﻧﺎن ﭼﻪ اﻣﻦ ﻋﻴﺶ ﭼﻮن ﻫﺮ دم‬ ‫ﺟﺮس ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻲدارد ﻛﻪ ﺑﺮﺑﻨﺪﻳﺪ ﻣﺤﻤﻞﻫﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻲ ﺳﺠﺎده رﻧﮕﻴﻦ ﻛﻦ ﮔﺮت ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن ﮔﻮﻳﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺳﺎﻟﻚ ﺑﻲﺧﺒﺮ ﻧﺒﻮد ز راه و رﺳﻢ ﻣﻨﺰلﻫﺎ‬ ‫ﺷﺐ ﺗﺎرﻳﻚ و ﺑﻴﻢ ﻣﻮج و ﮔﺮداﺑﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﻫﺎﻳﻞ‬ ‫ﻛﺠﺎ داﻧﻨﺪ ﺣﺎل ﻣﺎ ﺳﺒﻜﺒﺎران ﺳﺎﺣﻞﻫﺎ‬ ‫ﻫﻤﻪ ﻛﺎرم ز ﺧﻮد ﻛﺎﻣﻲ ﺑﻪ ﺑﺪﻧﺎﻣﻲ ﻛﺸﻴﺪ آﺧﺮ‬ ‫ﻧﻬﺎن ﻛﻲ ﻣﺎﻧﺪ آن رازي ﻛﺰ او ﺳﺎزﻧﺪ ﻣﺤﻔﻞﻫﺎ‬ ‫ﺣﻀﻮري ﮔﺮ ﻫﻤﻲﺧﻮاﻫﻲ از او ﻏﺎﻳﺐ ﻣﺸﻮ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻣﺘﻲ ﻣﺎ ﺗﻠﻖ ﻣﻦ ﺗﻬﻮي دع اﻟﺪﻧﻴﺎ و اﻫﻤﻠﻬﺎ‬

‫ﻏﺰل 2‬ ‫ﺻﻼح ﻛﺎر ﻛﺠﺎ و ﻣﻦ ﺧﺮاب ﻛﺠﺎ‬

‫3‬

‫ﺑﺒﻴﻦ ﺗﻔﺎوت ره ﻛﺰ ﻛﺠﺎﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻛﺠﺎ‬ ‫دﻟﻢ ز ﺻﻮﻣﻌﻪ ﺑﮕﺮﻓﺖ و ﺧﺮﻗﻪ ﺳﺎﻟﻮس‬ ‫ﻛﺠﺎﺳﺖ دﻳﺮ ﻣﻐﺎن و ﺷﺮاب ﻧﺎب ﻛﺠﺎ‬ ‫ﭼﻪ ﻧﺴﺒﺖ اﺳﺖ ﺑﻪ رﻧﺪي ﺻﻼح و ﺗﻘﻮا را‬ ‫ﺳﻤﺎع وﻋﻆ ﻛﺠﺎ ﻧﻐﻤﻪ رﺑﺎب ﻛﺠﺎ‬ ‫ز روي دوﺳﺖ دل دﺷﻤﻨﺎن ﭼﻪ درﻳﺎﺑﺪ‬ ‫ﭼﺮاغ ﻣﺮده ﻛﺠﺎ ﺷﻤﻊ آﻓﺘﺎب ﻛﺠﺎ‬ ‫ﭼﻮ ﻛﺤﻞ ﺑﻴﻨﺶ ﻣﺎ ﺧﺎك آﺳﺘﺎن ﺷﻤﺎﺳﺖ‬ ‫ﻛﺠﺎ روﻳﻢ ﺑﻔﺮﻣﺎ از اﻳﻦ ﺟﻨﺎب ﻛﺠﺎ‬ ‫ﻣﺒﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﻴﺐ زﻧﺨﺪان ﻛﻪ ﭼﺎه در راه اﺳﺖ‬ ‫ﻛﺠﺎ ﻫﻤﻲروي اي دل ﺑﺪﻳﻦ ﺷﺘﺎب ﻛﺠﺎ‬ ‫ﺑﺸﺪ ﻛﻪ ﻳﺎد ﺧﻮﺷﺶ ﺑﺎد روزﮔﺎر وﺻﺎل‬ ‫ﺧﻮد آن ﻛﺮﺷﻤﻪ ﻛﺠﺎ رﻓﺖ و آن ﻋﺘﺎب ﻛﺠﺎ‬ ‫ﻗﺮار و ﺧﻮاب ز ﺣﺎﻓﻆ ﻃﻤﻊ ﻣﺪار اي دوﺳﺖ‬ ‫ﻗﺮار ﭼﻴﺴﺖ ﺻﺒﻮري ﻛﺪام و ﺧﻮاب ﻛﺠﺎ‬

‫ﻏﺰل 3‬ ‫اﮔﺮ آن ﺗﺮك ﺷﻴﺮازي ﺑﻪ دﺳﺖ آرد دل ﻣﺎ را‬

‫4‬

‫ﺑﻪ ﺧﺎل ﻫﻨﺪوﻳﺶ ﺑﺨﺸﻢ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ و ﺑﺨﺎرا را‬ ‫ﺑﺪه ﺳﺎﻗﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﻗﻲ ﻛﻪ در ﺟﻨﺖ ﻧﺨﻮاﻫﻲ ﻳﺎﻓﺖ‬ ‫ﻛﻨﺎر آب رﻛﻦ آﺑﺎد و ﮔﻠﮕﺸﺖ ﻣﺼﻼ را‬ ‫ﻓﻐﺎن ﻛﺎﻳﻦ ﻟﻮﻟﻴﺎن ﺷﻮخ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻛﺎر ﺷﻬﺮآﺷﻮب‬ ‫ﭼﻨﺎن ﺑﺮدﻧﺪ ﺻﺒﺮ از دل ﻛﻪ ﺗﺮﻛﺎن ﺧﻮان ﻳﻐﻤﺎ را‬ ‫ز ﻋﺸﻖ ﻧﺎﺗﻤﺎم ﻣﺎ ﺟﻤﺎل ﻳﺎر ﻣﺴﺘﻐﻨﻲ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ آب و رﻧﮓ و ﺧﺎل و ﺧﻂ ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺖ روي زﻳﺒﺎ را‬ ‫ﻣﻦ از آن ﺣﺴﻦ روزاﻓﺰون ﻛﻪ ﻳﻮﺳﻒ داﺷﺖ داﻧﺴﺘﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﻋﺸﻖ از ﭘﺮده ﻋﺼﻤﺖ ﺑﺮون آرد زﻟﻴﺨﺎ را‬ ‫اﮔﺮ دﺷﻨﺎم ﻓﺮﻣﺎﻳﻲ و ﮔﺮ ﻧﻔﺮﻳﻦ دﻋﺎ ﮔﻮﻳﻢ‬ ‫ﺟﻮاب ﺗﻠﺦ ﻣﻲزﻳﺒﺪ ﻟﺐ ﻟﻌﻞ ﺷﻜﺮﺧﺎ را‬ ‫ﻧﺼﻴﺤﺖ ﮔﻮش ﻛﻦ ﺟﺎﻧﺎ ﻛﻪ از ﺟﺎن دوﺳﺖﺗﺮ دارﻧﺪ‬ ‫ﺟﻮاﻧﺎن ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨﺪ ﭘﻨﺪ ﭘﻴﺮ داﻧﺎ را‬ ‫ﺣﺪﻳﺚ از ﻣﻄﺮب و ﻣﻲ ﮔﻮ و راز دﻫﺮ ﻛﻤﺘﺮ ﺟﻮ‬ ‫ﻛﻪ ﻛﺲ ﻧﮕﺸﻮد و ﻧﮕﺸﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺣﻜﻤﺖ اﻳﻦ ﻣﻌﻤﺎ را‬ ‫ﻏﺰل ﮔﻔﺘﻲ و در ﺳﻔﺘﻲ ﺑﻴﺎ و ﺧﻮش ﺑﺨﻮان ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮ ﻧﻈﻢ ﺗﻮ اﻓﺸﺎﻧﺪ ﻓﻠﻚ ﻋﻘﺪ ﺛﺮﻳﺎ را‬

‫5‬

‫ﻏﺰل 4‬ ‫ﺻﺒﺎ ﺑﻪ ﻟﻄﻒ ﺑﮕﻮ آن ﻏﺰال رﻋﻨﺎ را‬ ‫ﻛﻪ ﺳﺮ ﺑﻪ ﻛﻮه و ﺑﻴﺎﺑﺎن ﺗﻮ دادهاي ﻣﺎ را‬ ‫ﺷﻜﺮﻓﺮوش ﻛﻪ ﻋﻤﺮش دراز ﺑﺎد ﭼﺮا‬ ‫ﺗﻔﻘﺪي ﻧﻜﻨﺪ ﻃﻮﻃﻲ ﺷﻜﺮﺧﺎ را‬ ‫ﻏﺮور ﺣﺴﻨﺖ اﺟﺎزت ﻣﮕﺮ ﻧﺪاد اي ﮔﻞ‬ ‫ﻛﻪ ﭘﺮﺳﺸﻲ ﻧﻜﻨﻲ ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ ﺷﻴﺪا را‬ ‫ﺑﻪ ﺧﻠﻖ و ﻟﻄﻒ ﺗﻮان ﻛﺮد ﺻﻴﺪ اﻫﻞ ﻧﻈﺮ‬ ‫ﺑﻪ ﺑﻨﺪ و دام ﻧﮕﻴﺮﻧﺪ ﻣﺮغ داﻧﺎ را‬ ‫ﻧﺪاﻧﻢ از ﭼﻪ ﺳﺒﺐ رﻧﮓ آﺷﻨﺎﻳﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺳﻬﻲ ﻗﺪان ﺳﻴﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﺎه ﺳﻴﻤﺎ را‬ ‫ﭼﻮ ﺑﺎ ﺣﺒﻴﺐ ﻧﺸﻴﻨﻲ و ﺑﺎده ﭘﻴﻤﺎﻳﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﻳﺎد دار ﻣﺤﺒﺎن ﺑﺎدﭘﻴﻤﺎ را‬ ‫ﺟﺰ اﻳﻦ ﻗﺪر ﻧﺘﻮان ﮔﻔﺖ در ﺟﻤﺎل ﺗﻮ ﻋﻴﺐ‬ ‫ﻛﻪ وﺿﻊ ﻣﻬﺮ و وﻓﺎ ﻧﻴﺴﺖ روي زﻳﺒﺎ را‬ ‫در آﺳﻤﺎن ﻧﻪ ﻋﺠﺐ ﮔﺮ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺳﺮود زﻫﺮه ﺑﻪ رﻗﺺ آورد ﻣﺴﻴﺤﺎ را‬

‫6‬

‫ﻏﺰل 5‬ ‫دل ﻣﻲرود ز دﺳﺘﻢ ﺻﺎﺣﺐ دﻻن ﺧﺪا را‬ ‫دردا ﻛﻪ راز ﭘﻨﻬﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ آﺷﻜﺎرا‬ ‫ﻛﺸﺘﻲ ﺷﻜﺴﺘﮕﺎﻧﻴﻢ اي ﺑﺎد ﺷﺮﻃﻪ ﺑﺮﺧﻴﺰ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎزﺑﻴﻨﻴﻢ دﻳﺪار آﺷﻨﺎ را‬ ‫ده روزه ﻣﻬﺮ ﮔﺮدون اﻓﺴﺎﻧﻪ اﺳﺖ و اﻓﺴﻮن‬ ‫ﻧﻴﻜﻲ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻳﺎران ﻓﺮﺻﺖ ﺷﻤﺎر ﻳﺎرا‬ ‫در ﺣﻠﻘﻪ ﮔﻞ و ﻣﻞ ﺧﻮش ﺧﻮاﻧﺪ دوش ﺑﻠﺒﻞ‬ ‫ﻫﺎت اﻟﺼﺒﻮح ﻫﺒﻮا ﻳﺎ اﻳﻬﺎ اﻟﺴﻜﺎرا‬ ‫اي ﺻﺎﺣﺐ ﻛﺮاﻣﺖ ﺷﻜﺮاﻧﻪ ﺳﻼﻣﺖ‬ ‫روزي ﺗﻔﻘﺪي ﻛﻦ دروﻳﺶ ﺑﻲﻧﻮا را‬ ‫آﺳﺎﻳﺶ دو ﮔﻴﺘﻲ ﺗﻔﺴﻴﺮ اﻳﻦ دو ﺣﺮف اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎ دوﺳﺘﺎن ﻣﺮوت ﺑﺎ دﺷﻤﻨﺎن ﻣﺪارا‬ ‫در ﻛﻮي ﻧﻴﻚ ﻧﺎﻣﻲ ﻣﺎ را ﮔﺬر ﻧﺪادﻧﺪ‬ ‫ﮔﺮ ﺗﻮ ﻧﻤﻲﭘﺴﻨﺪي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻦ ﻗﻀﺎ را‬ ‫آن ﺗﻠﺦ وش ﻛﻪ ﺻﻮﻓﻲ ام اﻟﺨﺒﺎﺛﺶ ﺧﻮاﻧﺪ‬ ‫اﺷﻬﻲ ﻟﻨﺎ و اﺣﻠﻲ ﻣﻦ ﻗﺒﻠﻪ اﻟﻌﺬارا‬ ‫ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﻲ در ﻋﻴﺶ ﻛﻮش و ﻣﺴﺘﻲ‬

‫7‬

‫ﻛﺎﻳﻦ ﻛﻴﻤﻴﺎي ﻫﺴﺘﻲ ﻗﺎرون ﻛﻨﺪ ﮔﺪا را‬ ‫ﺳﺮﻛﺶ ﻣﺸﻮ ﻛﻪ ﭼﻮن ﺷﻤﻊ از ﻏﻴﺮﺗﺖ ﺑﺴﻮزد‬ ‫دﻟﺒﺮ ﻛﻪ در ﻛﻒ او ﻣﻮم اﺳﺖ ﺳﻨﮓ ﺧﺎرا‬ ‫آﻳﻴﻨﻪ ﺳﻜﻨﺪر ﺟﺎم ﻣﻲ اﺳﺖ ﺑﻨﮕﺮ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﺮ ﺗﻮ ﻋﺮﺿﻪ دارد اﺣﻮال ﻣﻠﻚ دارا‬ ‫ﺧﻮﺑﺎن ﭘﺎرﺳﻲ ﮔﻮ ﺑﺨﺸﻨﺪﮔﺎن ﻋﻤﺮﻧﺪ‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﺑﺪه ﺑﺸﺎرت رﻧﺪان ﭘﺎرﺳﺎ را‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻧﭙﻮﺷﻴﺪ اﻳﻦ ﺧﺮﻗﻪ ﻣﻲ آﻟﻮد‬ ‫اي ﺷﻴﺦ ﭘﺎﻛﺪاﻣﻦ ﻣﻌﺬور دار ﻣﺎ را‬

‫ﻏﺰل 6‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻼزﻣﺎن ﺳﻠﻄﺎن ﻛﻪ رﺳﺎﻧﺪ اﻳﻦ دﻋﺎ را‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﺮ ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ ز ﻧﻈﺮ ﻣﺮان ﮔﺪا را‬ ‫ز رﻗﻴﺐ دﻳﻮﺳﻴﺮت ﺑﻪ ﺧﺪاي ﺧﻮد ﭘﻨﺎﻫﻢ‬ ‫ﻣﮕﺮ آن ﺷﻬﺎب ﺛﺎﻗﺐ ﻣﺪدي دﻫﺪ ﺧﺪا را‬ ‫ﻣﮋه ﺳﻴﺎﻫﺖ ار ﻛﺮد ﺑﻪ ﺧﻮن ﻣﺎ اﺷﺎرت‬ ‫ز ﻓﺮﻳﺐ او ﺑﻴﻨﺪﻳﺶ و ﻏﻠﻂ ﻣﻜﻦ ﻧﮕﺎرا‬ ‫دل ﻋﺎﻟﻤﻲ ﺑﺴﻮزي ﭼﻮ ﻋﺬار ﺑﺮﻓﺮوزي‬

‫8‬

‫ﺗﻮ از اﻳﻦ ﭼﻪ ﺳﻮد داري ﻛﻪ ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ ﻣﺪارا‬ ‫ﻫﻤﻪ ﺷﺐ در اﻳﻦ اﻣﻴﺪم ﻛﻪ ﻧﺴﻴﻢ ﺻﺒﺤﮕﺎﻫﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﭘﻴﺎم آﺷﻨﺎﻳﺎن ﺑﻨﻮازد آﺷﻨﺎ را‬ ‫ﭼﻪ ﻗﻴﺎﻣﺖ اﺳﺖ ﺟﺎﻧﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﻧﻤﻮدي‬ ‫دل و ﺟﺎن ﻓﺪاي روﻳﺖ ﺑﻨﻤﺎ ﻋﺬار ﻣﺎ را‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺪا ﻛﻪ ﺟﺮﻋﻪاي ده ﺗﻮ ﺑﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺳﺤﺮﺧﻴﺰ‬ ‫ﻛﻪ دﻋﺎي ﺻﺒﺤﮕﺎﻫﻲ اﺛﺮي ﻛﻨﺪ ﺷﻤﺎ را‬

‫ﻏﺰل 7‬ ‫ﺻﻮﻓﻲ ﺑﻴﺎ ﻛﻪ آﻳﻨﻪ ﺻﺎﻓﻴﺴﺖ ﺟﺎم را‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻨﮕﺮي ﺻﻔﺎي ﻣﻲ ﻟﻌﻞ ﻓﺎم را‬ ‫راز درون ﭘﺮده ز رﻧﺪان ﻣﺴﺖ ﭘﺮس‬ ‫ﻛﺎﻳﻦ ﺣﺎل ﻧﻴﺴﺖ زاﻫﺪ ﻋﺎﻟﻲ ﻣﻘﺎم را‬ ‫ﻋﻨﻘﺎ ﺷﻜﺎر ﻛﺲ ﻧﺸﻮد دام ﺑﺎزﭼﻴﻦ‬ ‫ﻛﺎن ﺟﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎد ﺑﻪ دﺳﺖ اﺳﺖ دام را‬ ‫در ﺑﺰم دور ﻳﻚ دو ﻗﺪح درﻛﺶ و ﺑﺮو‬ ‫ﻳﻌﻨﻲ ﻃﻤﻊ ﻣﺪار وﺻﺎل دوام را‬ ‫اي دل ﺷﺒﺎب رﻓﺖ و ﻧﭽﻴﺪي ﮔﻠﻲ ز ﻋﻴﺶ‬

‫9‬

‫ﭘﻴﺮاﻧﻪ ﺳﺮ ﻣﻜﻦ ﻫﻨﺮي ﻧﻨﮓ و ﻧﺎم را‬ ‫در ﻋﻴﺶ ﻧﻘﺪ ﻛﻮش ﻛﻪ ﭼﻮن آﺑﺨﻮر ﻧﻤﺎﻧﺪ‬ ‫آدم ﺑﻬﺸﺖ روﺿﻪ داراﻟﺴﻼم را‬ ‫ﻣﺎ را ﺑﺮ آﺳﺘﺎن ﺗﻮ ﺑﺲ ﺣﻖ ﺧﺪﻣﺖ اﺳﺖ‬ ‫اي ﺧﻮاﺟﻪ ﺑﺎزﺑﻴﻦ ﺑﻪ ﺗﺮﺣﻢ ﻏﻼم را‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺮﻳﺪ ﺟﺎم ﻣﻲ اﺳﺖ اي ﺻﺒﺎ ﺑﺮو‬ ‫وز ﺑﻨﺪه ﺑﻨﺪﮔﻲ ﺑﺮﺳﺎن ﺷﻴﺦ ﺟﺎم را‬

‫ﻏﺰل 8‬ ‫ﺳﺎﻗﻴﺎ ﺑﺮﺧﻴﺰ و درده ﺟﺎم را‬ ‫ﺧﺎك ﺑﺮ ﺳﺮ ﻛﻦ ﻏﻢ اﻳﺎم را‬ ‫ﺳﺎﻏﺮ ﻣﻲ ﺑﺮ ﻛﻔﻢ ﻧﻪ ﺗﺎ ز ﺑﺮ‬ ‫ﺑﺮﻛﺸﻢ اﻳﻦ دﻟﻖ ازرق ﻓﺎم را‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﺪﻧﺎﻣﻴﺴﺖ ﻧﺰد ﻋﺎﻗﻼن‬ ‫ﻣﺎ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻧﻨﮓ و ﻧﺎم را‬ ‫ﺑﺎده درده ﭼﻨﺪ از اﻳﻦ ﺑﺎد ﻏﺮور‬ ‫ﺧﺎك ﺑﺮ ﺳﺮ ﻧﻔﺲ ﻧﺎﻓﺮﺟﺎم را‬ ‫دود آه ﺳﻴﻨﻪ ﻧﺎﻻن ﻣﻦ‬

‫01‬

‫ﺳﻮﺧﺖ اﻳﻦ اﻓﺴﺮدﮔﺎن ﺧﺎم را‬ ‫ﻣﺤﺮم راز دل ﺷﻴﺪاي ﺧﻮد‬ ‫ﻛﺲ ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻢ ز ﺧﺎص و ﻋﺎم را‬ ‫ﺑﺎ دﻻراﻣﻲ ﻣﺮا ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮش اﺳﺖ‬ ‫ﻛﺰ دﻟﻢ ﻳﻚ ﺑﺎره ﺑﺮد آرام را‬ ‫ﻧﻨﮕﺮد دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺳﺮو اﻧﺪر ﭼﻤﻦ‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ دﻳﺪ آن ﺳﺮو ﺳﻴﻢ اﻧﺪام را‬ ‫ﺻﺒﺮ ﻛﻦ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ روز و ﺷﺐ‬ ‫ﻋﺎﻗﺒﺖ روزي ﺑﻴﺎﺑﻲ ﻛﺎم را‬

‫ﻏﺰل 9‬ ‫روﻧﻖ ﻋﻬﺪ ﺷﺒﺎب اﺳﺖ دﮔﺮ ﺑﺴﺘﺎن را‬ ‫ﻣﻲرﺳﺪ ﻣﮋده ﮔﻞ ﺑﻠﺒﻞ ﺧﻮش اﻟﺤﺎن را‬ ‫اي ﺻﺒﺎ ﮔﺮ ﺑﻪ ﺟﻮاﻧﺎن ﭼﻤﻦ ﺑﺎزرﺳﻲ‬ ‫ﺧﺪﻣﺖ ﻣﺎ ﺑﺮﺳﺎن ﺳﺮو و ﮔﻞ و رﻳﺤﺎن را‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﺟﻠﻮه ﻛﻨﺪ ﻣﻐﺒﭽﻪ ﺑﺎده ﻓﺮوش‬ ‫ﺧﺎﻛﺮوب در ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﻛﻨﻢ ﻣﮋﮔﺎن را‬ ‫اي ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﻪ ﻛﺸﻲ از ﻋﻨﺒﺮ ﺳﺎرا ﭼﻮﮔﺎن‬

‫11‬

‫ﻣﻀﻄﺮب ﺣﺎل ﻣﮕﺮدان ﻣﻦ ﺳﺮﮔﺮدان را‬ ‫ﺗﺮﺳﻢ اﻳﻦ ﻗﻮم ﻛﻪ ﺑﺮ دردﻛﺸﺎن ﻣﻲﺧﻨﺪﻧﺪ‬ ‫در ﺳﺮ ﻛﺎر ﺧﺮاﺑﺎت ﻛﻨﻨﺪ اﻳﻤﺎن را‬ ‫ﻳﺎر ﻣﺮدان ﺧﺪا ﺑﺎش ﻛﻪ در ﻛﺸﺘﻲ ﻧﻮح‬ ‫ﻫﺴﺖ ﺧﺎﻛﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ آﺑﻲ ﻧﺨﺮد ﻃﻮﻓﺎن را‬ ‫ﺑﺮو از ﺧﺎﻧﻪ ﮔﺮدون ﺑﻪ در و ﻧﺎن ﻣﻄﻠﺐ‬ ‫ﻛﺎن ﺳﻴﻪ ﻛﺎﺳﻪ در آﺧﺮ ﺑﻜﺸﺪ ﻣﻬﻤﺎن را‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ را ﺧﻮاﺑﮕﻪ آﺧﺮ ﻣﺸﺘﻲ ﺧﺎك اﺳﺖ‬ ‫ﮔﻮ ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻓﻼك ﻛﺸﻲ اﻳﻮان را‬ ‫ﻣﺎه ﻛﻨﻌﺎﻧﻲ ﻣﻦ ﻣﺴﻨﺪ ﻣﺼﺮ آن ﺗﻮ ﺷﺪ‬ ‫وﻗﺖ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺪرود ﻛﻨﻲ زﻧﺪان را‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﻣﻲ ﺧﻮر و رﻧﺪي ﻛﻦ و ﺧﻮش ﺑﺎش وﻟﻲ‬ ‫دام ﺗﺰوﻳﺮ ﻣﻜﻦ ﭼﻮن دﮔﺮان ﻗﺮآن را‬

‫ﻏﺰل 01‬ ‫دوش از ﻣﺴﺠﺪ ﺳﻮي ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ آﻣﺪ ﭘﻴﺮ ﻣﺎ‬ ‫ﭼﻴﺴﺖ ﻳﺎران ﻃﺮﻳﻘﺖ ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﺗﺪﺑﻴﺮ ﻣﺎ‬ ‫ﻣﺎ ﻣﺮﻳﺪان روي ﺳﻮي ﻗﺒﻠﻪ ﭼﻮن آرﻳﻢ ﭼﻮن‬

‫21‬

‫روي ﺳﻮي ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻤﺎر دارد ﭘﻴﺮ ﻣﺎ‬ ‫در ﺧﺮاﺑﺎت ﻃﺮﻳﻘﺖ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﻨﺰل ﺷﻮﻳﻢ‬ ‫ﻛﺎﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ رﻓﺘﻪﺳﺖ در ﻋﻬﺪ ازل ﺗﻘﺪﻳﺮ ﻣﺎ‬ ‫ﻋﻘﻞ اﮔﺮ داﻧﺪ ﻛﻪ دل درﺑﻨﺪ زﻟﻔﺶ ﭼﻮن ﺧﻮش اﺳﺖ‬ ‫ﻋﺎﻗﻼن دﻳﻮاﻧﻪ ﮔﺮدﻧﺪ از ﭘﻲ زﻧﺠﻴﺮ ﻣﺎ‬ ‫روي ﺧﻮﺑﺖ آﻳﺘﻲ از ﻟﻄﻒ ﺑﺮ ﻣﺎ ﻛﺸﻒ ﻛﺮد‬ ‫زان زﻣﺎن ﺟﺰ ﻟﻄﻒ و ﺧﻮﺑﻲ ﻧﻴﺴﺖ در ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺎ دل ﺳﻨﮕﻴﻨﺖ آﻳﺎ ﻫﻴﭻ درﮔﻴﺮد ﺷﺒﻲ‬ ‫آه آﺗﺸﻨﺎك و ﺳﻮز ﺳﻴﻨﻪ ﺷﺒﮕﻴﺮ ﻣﺎ‬ ‫ﺗﻴﺮ آه ﻣﺎ ز ﮔﺮدون ﺑﮕﺬرد ﺣﺎﻓﻆ ﺧﻤﻮش‬ ‫رﺣﻢ ﻛﻦ ﺑﺮ ﺟﺎن ﺧﻮد ﭘﺮﻫﻴﺰ ﻛﻦ از ﺗﻴﺮ ﻣﺎ‬

‫ﻏﺰل 01‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻪ ﻧﻮر ﺑﺎده ﺑﺮاﻓﺮوز ﺟﺎم ﻣﺎ‬ ‫ﻣﻄﺮب ﺑﮕﻮ ﻛﻪ ﻛﺎر ﺟﻬﺎن ﺷﺪ ﺑﻪ ﻛﺎم ﻣﺎ‬ ‫ﻣﺎ در ﭘﻴﺎﻟﻪ ﻋﻜﺲ رخ ﻳﺎر دﻳﺪهاﻳﻢ‬ ‫اي ﺑﻲﺧﺒﺮ ز ﻟﺬت ﺷﺮب ﻣﺪام ﻣﺎ‬ ‫ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻤﻴﺮد آن ﻛﻪ دﻟﺶ زﻧﺪه ﺷﺪ ﺑﻪ ﻋﺸﻖ‬

‫31‬

‫ﺛﺒﺖ اﺳﺖ ﺑﺮ ﺟﺮﻳﺪه ﻋﺎﻟﻢ دوام ﻣﺎ‬ ‫ﭼﻨﺪان ﺑﻮد ﻛﺮﺷﻤﻪ و ﻧﺎز ﺳﻬﻲ ﻗﺪان‬ ‫ﻛﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺟﻠﻮه ﺳﺮو ﺻﻨﻮﺑﺮﺧﺮام ﻣﺎ‬ ‫اي ﺑﺎد اﮔﺮ ﺑﻪ ﮔﻠﺸﻦ اﺣﺒﺎب ﺑﮕﺬري‬ ‫زﻧﻬﺎر ﻋﺮﺿﻪ ده ﺑﺮ ﺟﺎﻧﺎن ﭘﻴﺎم ﻣﺎ‬ ‫ﮔﻮ ﻧﺎم ﻣﺎ ز ﻳﺎد ﺑﻪ ﻋﻤﺪا ﭼﻪ ﻣﻲﺑﺮي‬ ‫ﺧﻮد آﻳﺪ آن ﻛﻪ ﻳﺎد ﻧﻴﺎري ز ﻧﺎم ﻣﺎ‬ ‫ﻣﺴﺘﻲ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺷﺎﻫﺪ دﻟﺒﻨﺪ ﻣﺎ ﺧﻮش اﺳﺖ‬ ‫زان رو ﺳﭙﺮدهاﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺴﺘﻲ زﻣﺎم ﻣﺎ‬ ‫ﺗﺮﺳﻢ ﻛﻪ ﺻﺮﻓﻪاي ﻧﺒﺮد روز ﺑﺎزﺧﻮاﺳﺖ‬ ‫ﻧﺎن ﺣﻼل ﺷﻴﺦ ز آب ﺣﺮام ﻣﺎ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ز دﻳﺪه داﻧﻪ اﺷﻜﻲ ﻫﻤﻲﻓﺸﺎن‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺮغ وﺻﻞ ﻛﻨﺪ ﻗﺼﺪ دام ﻣﺎ‬ ‫درﻳﺎي اﺧﻀﺮ ﻓﻠﻚ و ﻛﺸﺘﻲ ﻫﻼل‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻏﺮق ﻧﻌﻤﺖ ﺣﺎﺟﻲ ﻗﻮام ﻣﺎ‬

‫ﻏﺰل 21‬ ‫اي ﻓﺮوغ ﻣﺎه ﺣﺴﻦ از روي رﺧﺸﺎن ﺷﻤﺎ‬

‫41‬

‫آب روي ﺧﻮﺑﻲ از ﭼﺎه زﻧﺨﺪان ﺷﻤﺎ‬ ‫ﻋﺰم دﻳﺪار ﺗﻮ دارد ﺟﺎن ﺑﺮ ﻟﺐ آﻣﺪه‬ ‫ﺑﺎزﮔﺮدد ﻳﺎ ﺑﺮآﻳﺪ ﭼﻴﺴﺖ ﻓﺮﻣﺎن ﺷﻤﺎ‬ ‫ﻛﺲ ﺑﻪ دور ﻧﺮﮔﺴﺖ ﻃﺮﻓﻲ ﻧﺒﺴﺖ از ﻋﺎﻓﻴﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻛﻪ ﻧﻔﺮوﺷﻨﺪ ﻣﺴﺘﻮري ﺑﻪ ﻣﺴﺘﺎن ﺷﻤﺎ‬ ‫ﺑﺨﺖ ﺧﻮاب آﻟﻮد ﻣﺎ ﺑﻴﺪار ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻣﮕﺮ‬ ‫زان ﻛﻪ زد ﺑﺮ دﻳﺪه آﺑﻲ روي رﺧﺸﺎن ﺷﻤﺎ‬ ‫ﺑﺎ ﺻﺒﺎ ﻫﻤﺮاه ﺑﻔﺮﺳﺖ از رﺧﺖ ﮔﻠﺪﺳﺘﻪاي‬ ‫ﺑﻮ ﻛﻪ ﺑﻮﻳﻲ ﺑﺸﻨﻮﻳﻢ از ﺧﺎك ﺑﺴﺘﺎن ﺷﻤﺎ‬ ‫ﻋﻤﺮﺗﺎن ﺑﺎد و ﻣﺮاد اي ﺳﺎﻗﻴﺎن ﺑﺰم ﺟﻢ‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﺟﺎم ﻣﺎ ﻧﺸﺪ ﭘﺮﻣﻲ ﺑﻪ دوران ﺷﻤﺎ‬ ‫دل ﺧﺮاﺑﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ دﻟﺪار را آﮔﻪ ﻛﻨﻴﺪ‬ ‫زﻳﻨﻬﺎر اي دوﺳﺘﺎن ﺟﺎن ﻣﻦ و ﺟﺎن ﺷﻤﺎ‬ ‫ﻛﻲ دﻫﺪ دﺳﺖ اﻳﻦ ﻏﺮض ﻳﺎ رب ﻛﻪ ﻫﻤﺪﺳﺘﺎن ﺷﻮﻧﺪ‬ ‫ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺠﻤﻮع ﻣﺎ زﻟﻒ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺷﻤﺎ‬ ‫دور دار از ﺧﺎك و ﺧﻮن داﻣﻦ ﭼﻮ ﺑﺮ ﻣﺎ ﺑﮕﺬري‬ ‫ﻛﺎﻧﺪر اﻳﻦ ره ﻛﺸﺘﻪ ﺑﺴﻴﺎرﻧﺪ ﻗﺮﺑﺎن ﺷﻤﺎ‬ ‫اي ﺻﺒﺎ ﺑﺎ ﺳﺎﻛﻨﺎن ﺷﻬﺮ ﻳﺰد از ﻣﺎ ﺑﮕﻮ‬

‫51‬

‫ﻛﺎي ﺳﺮ ﺣﻖ ﻧﺎﺷﻨﺎﺳﺎن ﮔﻮي ﭼﻮﮔﺎن ﺷﻤﺎ‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ دورﻳﻢ از ﺑﺴﺎط ﻗﺮب ﻫﻤﺖ دور ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﻨﺪه ﺷﺎه ﺷﻤﺎﻳﻴﻢ و ﺛﻨﺎﺧﻮان ﺷﻤﺎ‬ ‫اي ﺷﻬﻨﺸﺎه ﺑﻠﻨﺪاﺧﺘﺮ ﺧﺪا را ﻫﻤﺘﻲ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﺒﻮﺳﻢ ﻫﻤﭽﻮ اﺧﺘﺮ ﺧﺎك اﻳﻮان ﺷﻤﺎ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺣﺎﻓﻆ دﻋﺎﻳﻲ ﺑﺸﻨﻮ آﻣﻴﻨﻲ ﺑﮕﻮ‬ ‫روزي ﻣﺎ ﺑﺎد ﻟﻌﻞ ﺷﻜﺮاﻓﺸﺎن ﺷﻤﺎ‬

‫ﻏﺰل 31‬ ‫ﻣﻲدﻣﺪ ﺻﺒﺢ و ﻛﻠﻪ ﺑﺴﺖ ﺳﺤﺎب‬ ‫اﻟﺼﺒﻮح اﻟﺼﺒﻮح ﻳﺎ اﺻﺤﺎب‬ ‫ﻣﻲﭼﻜﺪ ژاﻟﻪ ﺑﺮ رخ ﻻﻟﻪ‬ ‫اﻟﻤﺪام اﻟﻤﺪام ﻳﺎ اﺣﺒﺎب‬ ‫ﻣﻲوزد از ﭼﻤﻦ ﻧﺴﻴﻢ ﺑﻬﺸﺖ‬ ‫ﻫﺎن ﺑﻨﻮﺷﻴﺪ دم ﺑﻪ دم ﻣﻲ ﻧﺎب‬ ‫ﺗﺨﺖ زﻣﺮد زده اﺳﺖ ﮔﻞ ﺑﻪ ﭼﻤﻦ‬ ‫راح ﭼﻮن ﻟﻌﻞ آﺗﺸﻴﻦ درﻳﺎب‬ ‫در ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﺑﺴﺘﻪاﻧﺪ دﮔﺮ‬

‫61‬

‫اﻓﺘﺘﺢ ﻳﺎ ﻣﻔﺘﺢ اﻻﺑﻮاب‬ ‫ﻟﺐ و دﻧﺪاﻧﺖ را ﺣﻘﻮق ﻧﻤﻚ‬ ‫ﻫﺴﺖ ﺑﺮ ﺟﺎن و ﺳﻴﻨﻪﻫﺎي ﻛﺒﺎب‬ ‫اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮﺳﻤﻲ ﻋﺠﺐ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺒﻨﺪﻧﺪ ﻣﻴﻜﺪه ﺑﻪ ﺷﺘﺎب‬ ‫ﺑﺮ رخ ﺳﺎﻗﻲ ﭘﺮي ﭘﻴﻜﺮ‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻨﻮش ﺑﺎده ﻧﺎب‬

‫ﻏﺰل 41‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ اي ﺳﻠﻄﺎن ﺧﻮﺑﺎن رﺣﻢ ﻛﻦ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻏﺮﻳﺐ‬ ‫ﮔﻔﺖ در دﻧﺒﺎل دل ره ﮔﻢ ﻛﻨﺪ ﻣﺴﻜﻴﻦ ﻏﺮﻳﺐ‬ ‫ﮔﻔﺘﻤﺶ ﻣﮕﺬر زﻣﺎﻧﻲ ﮔﻔﺖ ﻣﻌﺬورم ﺑﺪار‬ ‫ﺧﺎﻧﻪ ﭘﺮوردي ﭼﻪ ﺗﺎب آرد ﻏﻢ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻏﺮﻳﺐ‬ ‫ﺧﻔﺘﻪ ﺑﺮ ﺳﻨﺠﺎب ﺷﺎﻫﻲ ﻧﺎزﻧﻴﻨﻲ را ﭼﻪ ﻏﻢ‬ ‫ﮔﺮ ز ﺧﺎر و ﺧﺎره ﺳﺎزد ﺑﺴﺘﺮ و ﺑﺎﻟﻴﻦ ﻏﺮﻳﺐ‬ ‫اي ﻛﻪ در زﻧﺠﻴﺮ زﻟﻔﺖ ﺟﺎي ﭼﻨﺪﻳﻦ آﺷﻨﺎﺳﺖ‬ ‫ﺧﻮش ﻓﺘﺎد آن ﺧﺎل ﻣﺸﻜﻴﻦ ﺑﺮ رخ رﻧﮕﻴﻦ ﻏﺮﻳﺐ‬ ‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻋﻜﺲ ﻣﻲ در رﻧﮓ روي ﻣﻪ وﺷﺖ‬

‫71‬

‫ﻫﻤﭽﻮ ﺑﺮگ ارﻏﻮان ﺑﺮ ﺻﻔﺤﻪ ﻧﺴﺮﻳﻦ ﻏﺮﻳﺐ‬ ‫ﺑﺲ ﻏﺮﻳﺐ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ آن ﻣﻮر ﺧﻂ ﮔﺮد رﺧﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﻧﺒﻮد در ﻧﮕﺎرﺳﺘﺎن ﺧﻂ ﻣﺸﻜﻴﻦ ﻏﺮﻳﺐ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ اي ﺷﺎم ﻏﺮﻳﺒﺎن ﻃﺮه ﺷﺒﺮﻧﮓ ﺗﻮ‬ ‫در ﺳﺤﺮﮔﺎﻫﺎن ﺣﺬر ﻛﻦ ﭼﻮن ﺑﻨﺎﻟﺪ اﻳﻦ ﻏﺮﻳﺐ‬ ‫ﮔﻔﺖ ﺣﺎﻓﻆ آﺷﻨﺎﻳﺎن در ﻣﻘﺎم ﺣﻴﺮﺗﻨﺪ‬ ‫دور ﻧﺒﻮد ﮔﺮ ﻧﺸﻴﻨﺪ ﺧﺴﺘﻪ و ﻣﺴﻜﻴﻦ ﻏﺮﻳﺐ‬

‫ﻏﺰل 51‬ ‫اي ﺷﺎﻫﺪ ﻗﺪﺳﻲ ﻛﻪ ﻛﺸﺪ ﺑﻨﺪ ﻧﻘﺎﺑﺖ‬ ‫و اي ﻣﺮغ ﺑﻬﺸﺘﻲ ﻛﻪ دﻫﺪ داﻧﻪ و آﺑﺖ‬ ‫ﺧﻮاﺑﻢ ﺑﺸﺪ از دﻳﺪه در اﻳﻦ ﻓﻜﺮ ﺟﮕﺮﺳﻮز‬ ‫ﻛﺎﻏﻮش ﻛﻪ ﺷﺪ ﻣﻨﺰل آﺳﺎﻳﺶ و ﺧﻮاﺑﺖ‬ ‫دروﻳﺶ ﻧﻤﻲﭘﺮﺳﻲ و ﺗﺮﺳﻢ ﻛﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫اﻧﺪﻳﺸﻪ آﻣﺮزش و ﭘﺮواي ﺛﻮاﺑﺖ‬ ‫راه دل ﻋﺸﺎق زد آن ﭼﺸﻢ ﺧﻤﺎري‬ ‫ﭘﻴﺪاﺳﺖ از اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﻛﻪ ﻣﺴﺖ اﺳﺖ ﺷﺮاﺑﺖ‬ ‫ﺗﻴﺮي ﻛﻪ زدي ﺑﺮ دﻟﻢ از ﻏﻤﺰه ﺧﻄﺎ رﻓﺖ‬

‫81‬

‫ﺗﺎ ﺑﺎز ﭼﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﻨﺪ راي ﺻﻮاﺑﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﻧﺎﻟﻪ و ﻓﺮﻳﺎد ﻛﻪ ﻛﺮدم ﻧﺸﻨﻴﺪي‬ ‫ﭘﻴﺪاﺳﺖ ﻧﮕﺎرا ﻛﻪ ﺑﻠﻨﺪ اﺳﺖ ﺟﻨﺎﺑﺖ‬ ‫دور اﺳﺖ ﺳﺮ آب از اﻳﻦ ﺑﺎدﻳﻪ ﻫﺶ دار‬ ‫ﺗﺎ ﻏﻮل ﺑﻴﺎﺑﺎن ﻧﻔﺮﻳﺒﺪ ﺑﻪ ﺳﺮاﺑﺖ‬ ‫ﺗﺎ در ره ﭘﻴﺮي ﺑﻪ ﭼﻪ آﻳﻴﻦ روي اي دل‬ ‫ﺑﺎري ﺑﻪ ﻏﻠﻂ ﺻﺮف ﺷﺪ اﻳﺎم ﺷﺒﺎﺑﺖ‬ ‫اي ﻗﺼﺮ دل اﻓﺮوز ﻛﻪ ﻣﻨﺰﻟﮕﻪ اﻧﺴﻲ‬ ‫ﻳﺎ رب ﻣﻜﻨﺎد آﻓﺖ اﻳﺎم ﺧﺮاﺑﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻪ ﻏﻼﻣﻴﺴﺖ ﻛﻪ از ﺧﻮاﺟﻪ ﮔﺮﻳﺰد‬ ‫ﺻﻠﺤﻲ ﻛﻦ و ﺑﺎزآ ﻛﻪ ﺧﺮاﺑﻢ ز ﻋﺘﺎﺑﺖ‬

‫ﻏﺰل 61‬ ‫ﺧﻤﻲ ﻛﻪ اﺑﺮوي ﺷﻮخ ﺗﻮ در ﻛﻤﺎن اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﺟﺎن ﻣﻦ زار ﻧﺎﺗﻮان اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫ﻧﺒﻮد ﻧﻘﺶ دو ﻋﺎﻟﻢ ﻛﻪ رﻧﮓ اﻟﻔﺖ ﺑﻮد‬ ‫زﻣﺎﻧﻪ ﻃﺮح ﻣﺤﺒﺖ ﻧﻪ اﻳﻦ زﻣﺎن اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻳﻚ ﻛﺮﺷﻤﻪ ﻛﻪ ﻧﺮﮔﺲ ﺑﻪ ﺧﻮدﻓﺮوﺷﻲ ﻛﺮد‬

‫91‬

‫ﻓﺮﻳﺐ ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﺻﺪ ﻓﺘﻨﻪ در ﺟﻬﺎن اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫ﺷﺮاب ﺧﻮرده و ﺧﻮي ﻛﺮده ﻣﻲروي ﺑﻪ ﭼﻤﻦ‬ ‫ﻛﻪ آب روي ﺗﻮ آﺗﺶ در ارﻏﻮان اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﺑﺰﻣﮕﺎه ﭼﻤﻦ دوش ﻣﺴﺖ ﺑﮕﺬﺷﺘﻢ‬ ‫ﭼﻮ از دﻫﺎن ﺗﻮام ﻏﻨﭽﻪ در ﮔﻤﺎن اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫ﺑﻨﻔﺸﻪ ﻃﺮه ﻣﻔﺘﻮل ﺧﻮد ﮔﺮه ﻣﻲزد‬ ‫ﺻﺒﺎ ﺣﻜﺎﻳﺖ زﻟﻒ ﺗﻮ در ﻣﻴﺎن اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫ز ﺷﺮم آن ﻛﻪ ﺑﻪ روي ﺗﻮ ﻧﺴﺒﺘﺶ ﻛﺮدم‬ ‫ﺳﻤﻦ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺻﺒﺎ ﺧﺎك در دﻫﺎن اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫ﻣﻦ از ورع ﻣﻲ و ﻣﻄﺮب ﻧﺪﻳﺪﻣﻲ زﻳﻦ ﭘﻴﺶ‬ ‫ﻫﻮاي ﻣﻐﺒﭽﮕﺎﻧﻢ در اﻳﻦ و آن اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫ﻛﻨﻮن ﺑﻪ آب ﻣﻲ ﻟﻌﻞ ﺧﺮﻗﻪ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ‬ ‫ﻧﺼﻴﺒﻪ ازل از ﺧﻮد ﻧﻤﻲﺗﻮان اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫ﻣﮕﺮ ﮔﺸﺎﻳﺶ ﺣﺎﻓﻆ در اﻳﻦ ﺧﺮاﺑﻲ ﺑﻮد‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺨﺸﺶ ازﻟﺶ در ﻣﻲ ﻣﻐﺎن اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﻛﺎم ﻣﻦ اﻛﻨﻮن ﺷﻮد ﻛﻪ دور زﻣﺎن‬ ‫ﻣﺮا ﺑﻪ ﺑﻨﺪﮔﻲ ﺧﻮاﺟﻪ ﺟﻬﺎن اﻧﺪاﺧﺖ‬

‫02‬

‫ﻏﺰل 71‬ ‫ﺳﻴﻨﻪ از آﺗﺶ دل در ﻏﻢ ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬ ‫آﺗﺸﻲ ﺑﻮد در اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﻛﻪ ﻛﺎﺷﺎﻧﻪ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬ ‫ﺗﻨﻢ از واﺳﻄﻪ دوري دﻟﺒﺮ ﺑﮕﺪاﺧﺖ‬ ‫ﺟﺎﻧﻢ از آﺗﺶ ﻣﻬﺮ رخ ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬ ‫ﺳﻮز دل ﺑﻴﻦ ﻛﻪ ز ﺑﺲ آﺗﺶ اﺷﻜﻢ دل ﺷﻤﻊ‬ ‫دوش ﺑﺮ ﻣﻦ ز ﺳﺮ ﻣﻬﺮ ﭼﻮ ﭘﺮواﻧﻪ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬ ‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﻧﻪ ﻏﺮﻳﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ دﻟﺴﻮز ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﭼﻮن ﻣﻦ از ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮﻓﺘﻢ دل ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬ ‫ﺧﺮﻗﻪ زﻫﺪ ﻣﺮا آب ﺧﺮاﺑﺎت ﺑﺒﺮد‬ ‫ﺧﺎﻧﻪ ﻋﻘﻞ ﻣﺮا آﺗﺶ ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬ ‫ﭼﻮن ﭘﻴﺎﻟﻪ دﻟﻢ از ﺗﻮﺑﻪ ﻛﻪ ﻛﺮدم ﺑﺸﻜﺴﺖ‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ ﻻﻟﻪ ﺟﮕﺮم ﺑﻲ ﻣﻲ و ﺧﻤﺨﺎﻧﻪ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬ ‫ﻣﺎﺟﺮا ﻛﻢ ﻛﻦ و ﺑﺎزآ ﻛﻪ ﻣﺮا ﻣﺮدم ﭼﺸﻢ‬ ‫ﺧﺮﻗﻪ از ﺳﺮ ﺑﻪ درآورد و ﺑﻪ ﺷﻜﺮاﻧﻪ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬ ‫ﺗﺮك اﻓﺴﺎﻧﻪ ﺑﮕﻮ ﺣﺎﻓﻆ و ﻣﻲ ﻧﻮش دﻣﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﻧﺨﻔﺘﻴﻢ ﺷﺐ و ﺷﻤﻊ ﺑﻪ اﻓﺴﺎﻧﻪ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬

‫12‬

‫ﻏﺰل 81‬ ‫ﺳﺎﻗﻴﺎ آﻣﺪن ﻋﻴﺪ ﻣﺒﺎرك ﺑﺎدت‬ ‫وان ﻣﻮاﻋﻴﺪ ﻛﻪ ﻛﺮدي ﻣﺮواد از ﻳﺎدت‬ ‫در ﺷﮕﻔﺘﻢ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺪت اﻳﺎم ﻓﺮاق‬ ‫ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻲ ز ﺣﺮﻳﻔﺎن دل و دل ﻣﻲدادت‬ ‫ﺑﺮﺳﺎن ﺑﻨﺪﮔﻲ دﺧﺘﺮ رز ﮔﻮ ﺑﻪ درآي‬ ‫ﻛﻪ دم و ﻫﻤﺖ ﻣﺎ ﻛﺮد ز ﺑﻨﺪ آزادت‬ ‫ﺷﺎدي ﻣﺠﻠﺴﻴﺎن در ﻗﺪم و ﻣﻘﺪم ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫ﺟﺎي ﻏﻢ ﺑﺎد ﻣﺮ آن دل ﻛﻪ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺎدت‬ ‫ﺷﻜﺮ اﻳﺰد ﻛﻪ ز ﺗﺎراج ﺧﺰان رﺧﻨﻪ ﻧﻴﺎﻓﺖ‬ ‫ﺑﻮﺳﺘﺎن ﺳﻤﻦ و ﺳﺮو و ﮔﻞ و ﺷﻤﺸﺎدت‬ ‫ﭼﺸﻢ ﺑﺪ دور ﻛﺰ آن ﺗﻔﺮﻗﻪات ﺑﺎزآورد‬ ‫ﻃﺎﻟﻊ ﻧﺎﻣﻮر و دوﻟﺖ ﻣﺎدرزادت‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ از دﺳﺖ ﻣﺪه دوﻟﺖ اﻳﻦ ﻛﺸﺘﻲ ﻧﻮح‬ ‫ور ﻧﻪ ﻃﻮﻓﺎن ﺣﻮادث ﺑﺒﺮد ﺑﻨﻴﺎدت‬

‫ﻏﺰل 91‬ ‫اي ﻧﺴﻴﻢ ﺳﺤﺮ آراﻣﮕﻪ ﻳﺎر ﻛﺠﺎﺳﺖ‬

‫22‬

‫ﻣﻨﺰل آن ﻣﻪ ﻋﺎﺷﻖ ﻛﺶ ﻋﻴﺎر ﻛﺠﺎﺳﺖ‬ ‫ﺷﺐ ﺗﺎر اﺳﺖ و ره وادي اﻳﻤﻦ در ﭘﻴﺶ‬ ‫آﺗﺶ ﻃﻮر ﻛﺠﺎ ﻣﻮﻋﺪ دﻳﺪار ﻛﺠﺎﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ آﻣﺪ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﻧﻘﺶ ﺧﺮاﺑﻲ دارد‬ ‫در ﺧﺮاﺑﺎت ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻛﻪ ﻫﺸﻴﺎر ﻛﺠﺎﺳﺖ‬ ‫آن ﻛﺲ اﺳﺖ اﻫﻞ ﺑﺸﺎرت ﻛﻪ اﺷﺎرت داﻧﺪ‬ ‫ﻧﻜﺘﻪﻫﺎ ﻫﺴﺖ ﺑﺴﻲ ﻣﺤﺮم اﺳﺮار ﻛﺠﺎﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﺳﺮ ﻣﻮي ﻣﺮا ﺑﺎ ﺗﻮ ﻫﺰاران ﻛﺎر اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺎ ﻛﺠﺎﻳﻴﻢ و ﻣﻼﻣﺖ ﮔﺮ ﺑﻲﻛﺎر ﻛﺠﺎﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎزﭘﺮﺳﻴﺪ ز ﮔﻴﺴﻮي ﺷﻜﻦ در ﺷﻜﻨﺶ‬ ‫ﻛﺎﻳﻦ دل ﻏﻤﺰده ﺳﺮﮔﺸﺘﻪ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻛﺠﺎﺳﺖ‬ ‫ﻋﻘﻞ دﻳﻮاﻧﻪ ﺷﺪ آن ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺸﻜﻴﻦ ﻛﻮ‬ ‫دل ز ﻣﺎ ﮔﻮﺷﻪ ﮔﺮﻓﺖ اﺑﺮوي دﻟﺪار ﻛﺠﺎﺳﺖ‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ و ﻣﻄﺮب و ﻣﻲ ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻬﻴﺎﺳﺖ وﻟﻲ‬ ‫ﻋﻴﺶ ﺑﻲ ﻳﺎر ﻣﻬﻴﺎ ﻧﺸﻮد ﻳﺎر ﻛﺠﺎﺳﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ از ﺑﺎد ﺧﺰان در ﭼﻤﻦ دﻫﺮ ﻣﺮﻧﺞ‬ ‫ﻓﻜﺮ ﻣﻌﻘﻮل ﺑﻔﺮﻣﺎ ﮔﻞ ﺑﻲ ﺧﺎر ﻛﺠﺎﺳﺖ‬

‫32‬

‫ﻏﺰل 02‬ ‫روزه ﻳﻚ ﺳﻮ ﺷﺪ و ﻋﻴﺪ آﻣﺪ و دلﻫﺎ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬ ‫ﻣﻲ ز ﺧﻤﺨﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺟﻮش آﻣﺪ و ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮاﺳﺖ‬ ‫ﻧﻮﺑﻪ زﻫﺪﻓﺮوﺷﺎن ﮔﺮان ﺟﺎن ﺑﮕﺬﺷﺖ‬ ‫وﻗﺖ رﻧﺪي و ﻃﺮب ﻛﺮدن رﻧﺪان ﭘﻴﺪاﺳﺖ‬ ‫ﭼﻪ ﻣﻼﻣﺖ ﺑﻮد آن را ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎده ﺧﻮرد‬ ‫اﻳﻦ ﭼﻪ ﻋﻴﺐ اﺳﺖ ﺑﺪﻳﻦ ﺑﻲﺧﺮدي وﻳﻦ ﭼﻪ ﺧﻄﺎﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎده ﻧﻮﺷﻲ ﻛﻪ در او روي و رﻳﺎﻳﻲ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﺑﻬﺘﺮ از زﻫﺪﻓﺮوﺷﻲ ﻛﻪ در او روي و رﻳﺎﺳﺖ‬ ‫ﻣﺎ ﻧﻪ رﻧﺪان رﻳﺎﻳﻴﻢ و ﺣﺮﻳﻔﺎن ﻧﻔﺎق‬ ‫آن ﻛﻪ او ﻋﺎﻟﻢ ﺳﺮ اﺳﺖ ﺑﺪﻳﻦ ﺣﺎل ﮔﻮاﺳﺖ‬ ‫ﻓﺮض اﻳﺰد ﺑﮕﺬارﻳﻢ و ﺑﻪ ﻛﺲ ﺑﺪ ﻧﻜﻨﻴﻢ‬ ‫وان ﭼﻪ ﮔﻮﻳﻨﺪ روا ﻧﻴﺴﺖ ﻧﮕﻮﻳﻴﻢ رواﺳﺖ‬ ‫ﭼﻪ ﺷﻮد ﮔﺮ ﻣﻦ و ﺗﻮ ﭼﻨﺪ ﻗﺪح ﺑﺎده ﺧﻮرﻳﻢ‬ ‫ﺑﺎده از ﺧﻮن رزان اﺳﺖ ﻧﻪ از ﺧﻮن ﺷﻤﺎﺳﺖ‬ ‫اﻳﻦ ﭼﻪ ﻋﻴﺐ اﺳﺖ ﻛﺰ آن ﻋﻴﺐ ﺧﻠﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬ ‫ور ﺑﻮد ﻧﻴﺰ ﭼﻪ ﺷﺪ ﻣﺮدم ﺑﻲﻋﻴﺐ ﻛﺠﺎﺳﺖ‬

‫42‬

‫ﻏﺰل 12‬ ‫دل و دﻳﻨﻢ ﺷﺪ و دﻟﺒﺮ ﺑﻪ ﻣﻼﻣﺖ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬ ‫ﮔﻔﺖ ﺑﺎ ﻣﺎ ﻣﻨﺸﻴﻦ ﻛﺰ ﺗﻮ ﺳﻼﻣﺖ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺷﻨﻴﺪي ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺑﺰم دﻣﻲ ﺧﻮش ﺑﻨﺸﺴﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻧﻪ در آﺧﺮ ﺻﺤﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﺪاﻣﺖ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬ ‫ﺷﻤﻊ اﮔﺮ زان ﻟﺐ ﺧﻨﺪان ﺑﻪ زﺑﺎن ﻻﻓﻲ زد‬ ‫ﭘﻴﺶ ﻋﺸﺎق ﺗﻮ ﺷﺐﻫﺎ ﺑﻪ ﻏﺮاﻣﺖ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬ ‫در ﭼﻤﻦ ﺑﺎد ﺑﻬﺎري ز ﻛﻨﺎر ﮔﻞ و ﺳﺮو‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻮاداري آن ﻋﺎرض و ﻗﺎﻣﺖ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬ ‫ﻣﺴﺖ ﺑﮕﺬﺷﺘﻲ و از ﺧﻠﻮﺗﻴﺎن ﻣﻠﻜﻮت‬ ‫ﺑﻪ ﺗﻤﺎﺷﺎي ﺗﻮ آﺷﻮب ﻗﻴﺎﻣﺖ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬ ‫ﭘﻴﺶ رﻓﺘﺎر ﺗﻮ ﭘﺎ ﺑﺮﻧﮕﺮﻓﺖ از ﺧﺠﻠﺖ‬ ‫ﺳﺮو ﺳﺮﻛﺶ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺎز از ﻗﺪ و ﻗﺎﻣﺖ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﻳﻦ ﺧﺮﻗﻪ ﺑﻴﻨﺪاز ﻣﮕﺮ ﺟﺎن ﺑﺒﺮي‬ ‫ﻛﺎﺗﺶ از ﺧﺮﻗﻪ ﺳﺎﻟﻮس و ﻛﺮاﻣﺖ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 22‬ ‫ﭼﻮ ﺑﺸﻨﻮي ﺳﺨﻦ اﻫﻞ دل ﻣﮕﻮ ﻛﻪ ﺧﻄﺎﺳﺖ‬

‫52‬

‫ﺳﺨﻦ ﺷﻨﺎس ﻧﻪاي ﺟﺎن ﻣﻦ ﺧﻄﺎ اﻳﻦ ﺟﺎﺳﺖ‬ ‫ﺳﺮم ﺑﻪ دﻧﻴﻲ و ﻋﻘﺒﻲ ﻓﺮو ﻧﻤﻲآﻳﺪ‬ ‫ﺗﺒﺎرك اﷲ از اﻳﻦ ﻓﺘﻨﻪﻫﺎ ﻛﻪ در ﺳﺮ ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫در اﻧﺪرون ﻣﻦ ﺧﺴﺘﻪ دل ﻧﺪاﻧﻢ ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻦ ﺧﻤﻮﺷﻢ و او در ﻓﻐﺎن و در ﻏﻮﻏﺎﺳﺖ‬ ‫دﻟﻢ ز ﭘﺮده ﺑﺮون ﺷﺪ ﻛﺠﺎﻳﻲ اي ﻣﻄﺮب‬ ‫ﺑﻨﺎل ﻫﺎن ﻛﻪ از اﻳﻦ ﭘﺮده ﻛﺎر ﻣﺎ ﺑﻪ ﻧﻮاﺳﺖ‬ ‫ﻣﺮا ﺑﻪ ﻛﺎر ﺟﻬﺎن ﻫﺮﮔﺰ اﻟﺘﻔﺎت ﻧﺒﻮد‬ ‫رخ ﺗﻮ در ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺧﻮﺷﺶ آراﺳﺖ‬ ‫ﻧﺨﻔﺘﻪام ز ﺧﻴﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﭘﺰد دل ﻣﻦ‬ ‫ﺧﻤﺎر ﺻﺪﺷﺒﻪ دارم ﺷﺮاﺑﺨﺎﻧﻪ ﻛﺠﺎﺳﺖ‬ ‫ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻪ ﺻﻮﻣﻌﻪ آﻟﻮده ﺷﺪ ز ﺧﻮن دﻟﻢ‬ ‫ﮔﺮم ﺑﻪ ﺑﺎده ﺑﺸﻮﻳﻴﺪ ﺣﻖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺷﻤﺎﺳﺖ‬ ‫از آن ﺑﻪ دﻳﺮ ﻣﻐﺎﻧﻢ ﻋﺰﻳﺰ ﻣﻲدارﻧﺪ‬ ‫ﻛﻪ آﺗﺸﻲ ﻛﻪ ﻧﻤﻴﺮد ﻫﻤﻴﺸﻪ در دل ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫ﭼﻪ ﺳﺎز ﺑﻮد ﻛﻪ در ﭘﺮده ﻣﻲزد آن ﻣﻄﺮب‬ ‫ﻛﻪ رﻓﺖ ﻋﻤﺮ و ﻫﻨﻮزم دﻣﺎغ ﭘﺮ ز ﻫﻮاﺳﺖ‬ ‫ﻧﺪاي ﻋﺸﻖ ﺗﻮ دﻳﺸﺐ در اﻧﺪرون دادﻧﺪ‬

‫62‬

‫ﻓﻀﺎي ﺳﻴﻨﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﻫﻨﻮز ﭘﺮ ز ﺻﺪاﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 32‬ ‫ﺧﻴﺎل روي ﺗﻮ در ﻫﺮ ﻃﺮﻳﻖ ﻫﻤﺮه ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻮي ﺗﻮ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺟﺎن آﮔﻪ ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ رﻏﻢ ﻣﺪﻋﻴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﻊ ﻋﺸﻖ ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﺟﻤﺎل ﭼﻬﺮه ﺗﻮ ﺣﺠﺖ ﻣﻮﺟﻪ ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫ﺑﺒﻴﻦ ﻛﻪ ﺳﻴﺐ زﻧﺨﺪان ﺗﻮ ﭼﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‬ ‫ﻫﺰار ﻳﻮﺳﻒ ﻣﺼﺮي ﻓﺘﺎده در ﭼﻪ ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫اﮔﺮ ﺑﻪ زﻟﻒ دراز ﺗﻮ دﺳﺖ ﻣﺎ ﻧﺮﺳﺪ‬ ‫ﮔﻨﺎه ﺑﺨﺖ ﭘﺮﻳﺸﺎن و دﺳﺖ ﻛﻮﺗﻪ ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﺣﺎﺟﺐ در ﺧﻠﻮت ﺳﺮاي ﺧﺎص ﺑﮕﻮ‬ ‫ﻓﻼن ز ﮔﻮﺷﻪ ﻧﺸﻴﻨﺎن ﺧﺎك درﮔﻪ ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﺻﻮرت از ﻧﻈﺮ ﻣﺎ اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﺤﺠﻮب اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﻧﻈﺮ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺮﻓﻪ ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫اﮔﺮ ﺑﻪ ﺳﺎﻟﻲ ﺣﺎﻓﻆ دري زﻧﺪ ﺑﮕﺸﺎي‬ ‫ﻛﻪ ﺳﺎلﻫﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺸﺘﺎق روي ﭼﻮن ﻣﻪ ﻣﺎﺳﺖ‬

‫72‬

‫ﻏﺰل 42‬ ‫ﻣﻄﻠﺐ ﻃﺎﻋﺖ و ﭘﻴﻤﺎن و ﺻﻼح از ﻣﻦ ﻣﺴﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﻛﺸﻲ ﺷﻬﺮه ﺷﺪم روز اﻟﺴﺖ‬ ‫ﻣﻦ ﻫﻤﺎن دم ﻛﻪ وﺿﻮ ﺳﺎﺧﺘﻢ از ﭼﺸﻤﻪ ﻋﺸﻖ‬ ‫ﭼﺎرﺗﻜﺒﻴﺮ زدم ﻳﻚ ﺳﺮه ﺑﺮ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ‬ ‫ﻣﻲ ﺑﺪه ﺗﺎ دﻫﻤﺖ آﮔﻬﻲ از ﺳﺮ ﻗﻀﺎ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ روي ﻛﻪ ﺷﺪم ﻋﺎﺷﻖ و از ﺑﻮي ﻛﻪ ﻣﺴﺖ‬ ‫ﻛﻤﺮ ﻛﻮه ﻛﻢ اﺳﺖ از ﻛﻤﺮ ﻣﻮر اﻳﻦ ﺟﺎ‬ ‫ﻧﺎاﻣﻴﺪ از در رﺣﻤﺖ ﻣﺸﻮ اي ﺑﺎده ﭘﺮﺳﺖ‬ ‫ﺑﺠﺰ آن ﻧﺮﮔﺲ ﻣﺴﺘﺎﻧﻪ ﻛﻪ ﭼﺸﻤﺶ ﻣﺮﺳﺎد‬ ‫زﻳﺮ اﻳﻦ ﻃﺎرم ﻓﻴﺮوزه ﻛﺴﻲ ﺧﻮش ﻧﻨﺸﺴﺖ‬ ‫ﺟﺎن ﻓﺪاي دﻫﻨﺶ ﺑﺎد ﻛﻪ در ﺑﺎغ ﻧﻈﺮ‬ ‫ﭼﻤﻦ آراي ﺟﻬﺎن ﺧﻮﺷﺘﺮ از اﻳﻦ ﻏﻨﭽﻪ ﻧﺒﺴﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ از دوﻟﺖ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺳﻠﻴﻤﺎﻧﻲ ﺷﺪ‬ ‫ﻳﻌﻨﻲ از وﺻﻞ ﺗﻮاش ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺠﺰ ﺑﺎد ﺑﻪ دﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 52‬ ‫ﺷﻜﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﮔﻞ ﺣﻤﺮا و ﮔﺸﺖ ﺑﻠﺒﻞ ﻣﺴﺖ‬

‫82‬

‫ﺻﻼي ﺳﺮﺧﻮﺷﻲ اي ﺻﻮﻓﻴﺎن ﺑﺎده ﭘﺮﺳﺖ‬ ‫اﺳﺎس ﺗﻮﺑﻪ ﻛﻪ در ﻣﺤﻜﻤﻲ ﭼﻮ ﺳﻨﮓ ﻧﻤﻮد‬ ‫ﺑﺒﻴﻦ ﻛﻪ ﺟﺎم زﺟﺎﺟﻲ ﭼﻪ ﻃﺮﻓﻪاش ﺑﺸﻜﺴﺖ‬ ‫ﺑﻴﺎر ﺑﺎده ﻛﻪ در ﺑﺎرﮔﺎه اﺳﺘﻐﻨﺎ‬ ‫ﭼﻪ ﭘﺎﺳﺒﺎن و ﭼﻪ ﺳﻠﻄﺎن ﭼﻪ ﻫﻮﺷﻴﺎر و ﭼﻪ ﻣﺴﺖ‬ ‫از اﻳﻦ رﺑﺎط دودر ﭼﻮن ﺿﺮورت اﺳﺖ رﺣﻴﻞ‬ ‫رواق و ﻃﺎق ﻣﻌﻴﺸﺖ ﭼﻪ ﺳﺮﺑﻠﻨﺪ و ﭼﻪ ﭘﺴﺖ‬ ‫ﻣﻘﺎم ﻋﻴﺶ ﻣﻴﺴﺮ ﻧﻤﻲﺷﻮد ﺑﻲرﻧﺞ‬ ‫ﺑﻠﻲ ﺑﻪ ﺣﻜﻢ ﺑﻼ ﺑﺴﺘﻪاﻧﺪ ﻋﻬﺪ اﻟﺴﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﺴﺖ و ﻧﻴﺴﺖ ﻣﺮﻧﺠﺎن ﺿﻤﻴﺮ و ﺧﻮش ﻣﻲﺑﺎش‬ ‫ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺘﻴﺴﺖ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻫﺮ ﻛﻤﺎل ﻛﻪ ﻫﺴﺖ‬ ‫ﺷﻜﻮه آﺻﻔﻲ و اﺳﺐ ﺑﺎد و ﻣﻨﻄﻖ ﻃﻴﺮ‬ ‫ﺑﻪ ﺑﺎد رﻓﺖ و از او ﺧﻮاﺟﻪ ﻫﻴﭻ ﻃﺮف ﻧﺒﺴﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﺑﺎل و ﭘﺮ ﻣﺮو از ره ﻛﻪ ﺗﻴﺮ ﭘﺮﺗﺎﺑﻲ‬ ‫ﻫﻮا ﮔﺮﻓﺖ زﻣﺎﻧﻲ وﻟﻲ ﺑﻪ ﺧﺎك ﻧﺸﺴﺖ‬ ‫زﺑﺎن ﻛﻠﻚ ﺗﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻪ ﺷﻜﺮ آن ﮔﻮﻳﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺳﺨﻨﺖ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ دﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ‬

‫92‬

‫ﻏﺰل 62‬ ‫زﻟﻒ آﺷﻔﺘﻪ و ﺧﻮي ﻛﺮده و ﺧﻨﺪان ﻟﺐ و ﻣﺴﺖ‬ ‫ﭘﻴﺮﻫﻦ ﭼﺎك و ﻏﺰل ﺧﻮان و ﺻﺮاﺣﻲ در دﺳﺖ‬ ‫ﻧﺮﮔﺴﺶ ﻋﺮﺑﺪه ﺟﻮي و ﻟﺒﺶ اﻓﺴﻮس ﻛﻨﺎن‬ ‫ﻧﻴﻢ ﺷﺐ دوش ﺑﻪ ﺑﺎﻟﻴﻦ ﻣﻦ آﻣﺪ ﺑﻨﺸﺴﺖ‬ ‫ﺳﺮ ﻓﺮا ﮔﻮش ﻣﻦ آورد ﺑﻪ آواز ﺣﺰﻳﻦ‬ ‫ﮔﻔﺖ اي ﻋﺎﺷﻖ دﻳﺮﻳﻨﻪ ﻣﻦ ﺧﻮاﺑﺖ ﻫﺴﺖ‬ ‫ﻋﺎﺷﻘﻲ را ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎده ﺷﺒﮕﻴﺮ دﻫﻨﺪ‬ ‫ﻛﺎﻓﺮ ﻋﺸﻖ ﺑﻮد ﮔﺮ ﻧﺸﻮد ﺑﺎده ﭘﺮﺳﺖ‬ ‫ﺑﺮو اي زاﻫﺪ و ﺑﺮ دردﻛﺸﺎن ﺧﺮده ﻣﮕﻴﺮ‬ ‫ﻛﻪ ﻧﺪادﻧﺪ ﺟﺰ اﻳﻦ ﺗﺤﻔﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ روز اﻟﺴﺖ‬ ‫آن ﭼﻪ او رﻳﺨﺖ ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﻣﺎ ﻧﻮﺷﻴﺪﻳﻢ‬ ‫اﮔﺮ از ﺧﻤﺮ ﺑﻬﺸﺖ اﺳﺖ وﮔﺮ ﺑﺎده ﻣﺴﺖ‬ ‫ﺧﻨﺪه ﺟﺎم ﻣﻲ و زﻟﻒ ﮔﺮه ﮔﻴﺮ ﻧﮕﺎر‬ ‫اي ﺑﺴﺎ ﺗﻮﺑﻪ ﻛﻪ ﭼﻮن ﺗﻮﺑﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺸﻜﺴﺖ‬

‫ﻏﺰل 72‬ ‫در دﻳﺮ ﻣﻐﺎن آﻣﺪ ﻳﺎرم ﻗﺪﺣﻲ در دﺳﺖ‬

‫03‬

‫ﻣﺴﺖ از ﻣﻲ و ﻣﻴﺨﻮاران از ﻧﺮﮔﺲ ﻣﺴﺘﺶ ﻣﺴﺖ‬ ‫در ﻧﻌﻞ ﺳﻤﻨﺪ او ﺷﻜﻞ ﻣﻪ ﻧﻮ ﭘﻴﺪا‬ ‫وز ﻗﺪ ﺑﻠﻨﺪ او ﺑﺎﻻي ﺻﻨﻮﺑﺮ ﭘﺴﺖ‬ ‫آﺧﺮ ﺑﻪ ﭼﻪ ﮔﻮﻳﻢ ﻫﺴﺖ از ﺧﻮد ﺧﺒﺮم ﭼﻮن ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫وز ﺑﻬﺮ ﭼﻪ ﮔﻮﻳﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺎ وي ﻧﻈﺮم ﭼﻮن ﻫﺴﺖ‬ ‫ﺷﻤﻊ دل دﻣﺴﺎزم ﺑﻨﺸﺴﺖ ﭼﻮ او ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬ ‫و اﻓﻐﺎن ز ﻧﻈﺮﺑﺎزان ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ﭼﻮ او ﺑﻨﺸﺴﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﻏﺎﻟﻴﻪ ﺧﻮش ﺑﻮ ﺷﺪ در ﮔﻴﺴﻮي او ﭘﻴﭽﻴﺪ‬ ‫ور وﺳﻤﻪ ﻛﻤﺎﻧﻜﺶ ﮔﺸﺖ در اﺑﺮوي او ﭘﻴﻮﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎزآي ﻛﻪ ﺑﺎزآﻳﺪ ﻋﻤﺮ ﺷﺪه ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺎﻳﺪ ﺑﺎز ﺗﻴﺮي ﻛﻪ ﺑﺸﺪ از ﺷﺴﺖ‬

‫ﻏﺰل 82‬ ‫ﺑﻪ ﺟﺎن ﺧﻮاﺟﻪ و ﺣﻖ ﻗﺪﻳﻢ و ﻋﻬﺪ درﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻮﻧﺲ دم ﺻﺒﺤﻢ دﻋﺎي دوﻟﺖ ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫ﺳﺮﺷﻚ ﻣﻦ ﻛﻪ ز ﻃﻮﻓﺎن ﻧﻮح دﺳﺖ ﺑﺮد‬ ‫ز ﻟﻮح ﺳﻴﻨﻪ ﻧﻴﺎرﺳﺖ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﺮ ﺗﻮ ﺷﺴﺖ‬ ‫ﺑﻜﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪاي وﻳﻦ دل ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺑﺨﺮ‬

‫13‬

‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ارزد ﺑﻪ ﺻﺪ ﻫﺰار درﺳﺖ‬ ‫زﺑﺎن ﻣﻮر ﺑﻪ آﺻﻒ دراز ﮔﺸﺖ و رواﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺧﻮاﺟﻪ ﺧﺎﺗﻢ ﺟﻢ ﻳﺎوه ﻛﺮد و ﺑﺎزﻧﺠﺴﺖ‬ ‫دﻻ ﻃﻤﻊ ﻣﺒﺮ از ﻟﻄﻒ ﺑﻲﻧﻬﺎﻳﺖ دوﺳﺖ‬ ‫ﭼﻮ ﻻف ﻋﺸﻖ زدي ﺳﺮ ﺑﺒﺎز ﭼﺎﺑﻚ و ﭼﺴﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﺻﺪق ﻛﻮش ﻛﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ زاﻳﺪ از ﻧﻔﺴﺖ‬ ‫ﻛﻪ از دروغ ﺳﻴﻪ روي ﮔﺸﺖ ﺻﺒﺢ ﻧﺨﺴﺖ‬ ‫ﺷﺪم ز دﺳﺖ ﺗﻮ ﺷﻴﺪاي ﻛﻮه و دﺷﺖ و ﻫﻨﻮز‬ ‫ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ ﺑﻪ ﺗﺮﺣﻢ ﻧﻄﺎق ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺳﺴﺖ‬ ‫ﻣﺮﻧﺞ ﺣﺎﻓﻆ و از دﻟﺒﺮان ﺣﻔﺎظ ﻣﺠﻮي‬ ‫ﮔﻨﺎه ﺑﺎغ ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻮ اﻳﻦ ﮔﻴﺎه ﻧﺮﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 92‬ ‫ﻣﺎ را ز ﺧﻴﺎل ﺗﻮ ﭼﻪ ﭘﺮواي ﺷﺮاب اﺳﺖ‬ ‫ﺧﻢ ﮔﻮ ﺳﺮ ﺧﻮد ﮔﻴﺮ ﻛﻪ ﺧﻤﺨﺎﻧﻪ ﺧﺮاب اﺳﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﺧﻤﺮ ﺑﻬﺸﺖ اﺳﺖ ﺑﺮﻳﺰﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻲ دوﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﺷﺮﺑﺖ ﻋﺬﺑﻢ ﻛﻪ دﻫﻲ ﻋﻴﻦ ﻋﺬاب اﺳﺖ‬ ‫اﻓﺴﻮس ﻛﻪ ﺷﺪ دﻟﺒﺮ و در دﻳﺪه ﮔﺮﻳﺎن‬

‫23‬

‫ﺗﺤﺮﻳﺮ ﺧﻴﺎل ﺧﻂ او ﻧﻘﺶ ﺑﺮ آب اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻴﺪار ﺷﻮ اي دﻳﺪه ﻛﻪ اﻳﻤﻦ ﻧﺘﻮان ﺑﻮد‬ ‫زﻳﻦ ﺳﻴﻞ دﻣﺎدم ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻨﺰل ﺧﻮاب اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻌﺸﻮق ﻋﻴﺎن ﻣﻲﮔﺬرد ﺑﺮ ﺗﻮ وﻟﻴﻜﻦ‬ ‫اﻏﻴﺎر ﻫﻤﻲﺑﻴﻨﺪ از آن ﺑﺴﺘﻪ ﻧﻘﺎب اﺳﺖ‬ ‫ﮔﻞ ﺑﺮ رخ رﻧﮕﻴﻦ ﺗﻮ ﺗﺎ ﻟﻄﻒ ﻋﺮق دﻳﺪ‬ ‫در آﺗﺶ ﺷﻮق از ﻏﻢ دل ﻏﺮق ﮔﻼب اﺳﺖ‬ ‫ﺳﺒﺰ اﺳﺖ در و دﺷﺖ ﺑﻴﺎ ﺗﺎ ﻧﮕﺬارﻳﻢ‬ ‫دﺳﺖ از ﺳﺮ آﺑﻲ ﻛﻪ ﺟﻬﺎن ﺟﻤﻠﻪ ﺳﺮاب اﺳﺖ‬ ‫در ﻛﻨﺞ دﻣﺎﻏﻢ ﻣﻄﻠﺐ ﺟﺎي ﻧﺼﻴﺤﺖ‬ ‫ﻛﺎﻳﻦ ﮔﻮﺷﻪ ﭘﺮ از زﻣﺰﻣﻪ ﭼﻨﮓ و رﺑﺎب اﺳﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻪ ﺷﺪ ار ﻋﺎﺷﻖ و رﻧﺪ اﺳﺖ و ﻧﻈﺮﺑﺎز‬ ‫ﺑﺲ ﻃﻮر ﻋﺠﺐ ﻻزم اﻳﺎم ﺷﺒﺎب اﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 03‬ ‫زﻟﻔﺖ ﻫﺰار دل ﺑﻪ ﻳﻜﻲ ﺗﺎر ﻣﻮ ﺑﺒﺴﺖ‬ ‫راه ﻫﺰار ﭼﺎره ﮔﺮ از ﭼﺎر ﺳﻮ ﺑﺒﺴﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﺑﻪ ﺑﻮي ﻧﺴﻴﻤﺶ دﻫﻨﺪ ﺟﺎن‬

‫33‬

‫ﺑﮕﺸﻮد ﻧﺎﻓﻪاي و در آرزو ﺑﺒﺴﺖ‬ ‫ﺷﻴﺪا از آن ﺷﺪم ﻛﻪ ﻧﮕﺎرم ﭼﻮ ﻣﺎه ﻧﻮ‬ ‫اﺑﺮو ﻧﻤﻮد و ﺟﻠﻮه ﮔﺮي ﻛﺮد و رو ﺑﺒﺴﺖ‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ رﻧﮓ ﻣﻲ اﻧﺪر ﭘﻴﺎﻟﻪ رﻳﺨﺖ‬ ‫اﻳﻦ ﻧﻘﺶﻫﺎ ﻧﮕﺮ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺧﻮش در ﻛﺪو ﺑﺒﺴﺖ‬ ‫ﻳﺎ رب ﭼﻪ ﻏﻤﺰه ﻛﺮد ﺻﺮاﺣﻲ ﻛﻪ ﺧﻮن ﺧﻢ‬ ‫ﺑﺎ ﻧﻌﺮهﻫﺎي ﻗﻠﻘﻠﺶ اﻧﺪر ﮔﻠﻮ ﺑﺒﺴﺖ‬ ‫ﻣﻄﺮب ﭼﻪ ﭘﺮده ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ در ﭘﺮده ﺳﻤﺎع‬ ‫ﺑﺮ اﻫﻞ وﺟﺪ و ﺣﺎل در ﻫﺎي و ﻫﻮ ﺑﺒﺴﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻫﺮ آن ﻛﻪ ﻋﺸﻖ ﻧﻮرزﻳﺪ و وﺻﻞ ﺧﻮاﺳﺖ‬ ‫اﺣﺮام ﻃﻮف ﻛﻌﺒﻪ دل ﺑﻲ وﺿﻮ ﺑﺒﺴﺖ‬

‫ﻏﺰل 13‬ ‫آن ﺷﺐ ﻗﺪري ﻛﻪ ﮔﻮﻳﻨﺪ اﻫﻞ ﺧﻠﻮت اﻣﺸﺐ اﺳﺖ‬ ‫ﻳﺎ رب اﻳﻦ ﺗﺎﺛﻴﺮ دوﻟﺖ در ﻛﺪاﻣﻴﻦ ﻛﻮﻛﺐ اﺳﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻪ ﮔﻴﺴﻮي ﺗﻮ دﺳﺖ ﻧﺎﺳﺰاﻳﺎن ﻛﻢ رﺳﺪ‬ ‫ﻫﺮ دﻟﻲ از ﺣﻠﻘﻪاي در ذﻛﺮ ﻳﺎرب ﻳﺎرب اﺳﺖ‬ ‫ﻛﺸﺘﻪ ﭼﺎه زﻧﺨﺪان ﺗﻮام ﻛﺰ ﻫﺮ ﻃﺮف‬

‫43‬

‫ﺻﺪ ﻫﺰارش ﮔﺮدن ﺟﺎن زﻳﺮ ﻃﻮق ﻏﺒﻐﺐ اﺳﺖ‬ ‫ﺷﻬﺴﻮار ﻣﻦ ﻛﻪ ﻣﻪ آﻳﻴﻨﻪ دار روي اوﺳﺖ‬ ‫ﺗﺎج ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﻠﻨﺪش ﺧﺎك ﻧﻌﻞ ﻣﺮﻛﺐ اﺳﺖ‬ ‫ﻋﻜﺲ ﺧﻮي ﺑﺮ ﻋﺎرﺿﺶ ﺑﻴﻦ ﻛﻔﺘﺎب ﮔﺮم رو‬ ‫در ﻫﻮاي آن ﻋﺮق ﺗﺎ ﻫﺴﺖ ﻫﺮ روزش ﺗﺐ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻦ ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﻛﺮد ﺗﺮك ﻟﻌﻞ ﻳﺎر و ﺟﺎم ﻣﻲ‬ ‫زاﻫﺪان ﻣﻌﺬور دارﻳﺪم ﻛﻪ اﻳﻨﻢ ﻣﺬﻫﺐ اﺳﺖ‬ ‫اﻧﺪر آن ﺳﺎﻋﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﭘﺸﺖ ﺻﺒﺎ ﺑﻨﺪﻧﺪ زﻳﻦ‬ ‫ﺑﺎ ﺳﻠﻴﻤﺎن ﭼﻮن ﺑﺮاﻧﻢ ﻣﻦ ﻛﻪ ﻣﻮرم ﻣﺮﻛﺐ اﺳﺖ‬ ‫آن ﻛﻪ ﻧﺎوك ﺑﺮ دل ﻣﻦ زﻳﺮ ﭼﺸﻤﻲ ﻣﻲزﻧﺪ‬ ‫ﻗﻮت ﺟﺎن ﺣﺎﻓﻈﺶ در ﺧﻨﺪه زﻳﺮ ﻟﺐ اﺳﺖ‬ ‫آب ﺣﻴﻮاﻧﺶ ز ﻣﻨﻘﺎر ﺑﻼﻏﺖ ﻣﻲﭼﻜﺪ‬ ‫زاغ ﻛﻠﻚ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻧﺎم اﻳﺰد ﭼﻪ ﻋﺎﻟﻲ ﻣﺸﺮب اﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 23‬ ‫ﺧﺪا ﭼﻮ ﺻﻮرت اﺑﺮوي دﻟﮕﺸﺎي ﺗﻮ ﺑﺴﺖ‬ ‫ﮔﺸﺎد ﻛﺎر ﻣﻦ اﻧﺪر ﻛﺮﺷﻤﻪﻫﺎي ﺗﻮ ﺑﺴﺖ‬ ‫ﻣﺮا و ﺳﺮو ﭼﻤﻦ را ﺑﻪ ﺧﺎك راه ﻧﺸﺎﻧﺪ‬

‫53‬

‫زﻣﺎﻧﻪ ﺗﺎ ﻗﺼﺐ ﻧﺮﮔﺲ ﻗﺒﺎي ﺗﻮ ﺑﺴﺖ‬ ‫ز ﻛﺎر ﻣﺎ و دل ﻏﻨﭽﻪ ﺻﺪ ﮔﺮه ﺑﮕﺸﻮد‬ ‫ﻧﺴﻴﻢ ﮔﻞ ﭼﻮ دل اﻧﺪر ﭘﻲ ﻫﻮاي ﺗﻮ ﺑﺴﺖ‬ ‫ﻣﺮا ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﺗﻮ دوران ﭼﺮخ راﺿﻲ ﻛﺮد‬ ‫وﻟﻲ ﭼﻪ ﺳﻮد ﻛﻪ ﺳﺮرﺷﺘﻪ در رﺿﺎي ﺗﻮ ﺑﺴﺖ‬ ‫ﭼﻮ ﻧﺎﻓﻪ ﺑﺮ دل ﻣﺴﻜﻴﻦ ﻣﻦ ﮔﺮه ﻣﻔﻜﻦ‬ ‫ﻛﻪ ﻋﻬﺪ ﺑﺎ ﺳﺮ زﻟﻒ ﮔﺮه ﮔﺸﺎي ﺗﻮ ﺑﺴﺖ‬ ‫ﺗﻮ ﺧﻮد وﺻﺎل دﮔﺮ ﺑﻮدي اي ﻧﺴﻴﻢ وﺻﺎل‬ ‫ﺧﻄﺎ ﻧﮕﺮ ﻛﻪ دل اﻣﻴﺪ در وﻓﺎي ﺗﻮ ﺑﺴﺖ‬ ‫ز دﺳﺖ ﺟﻮر ﺗﻮ ﮔﻔﺘﻢ ز ﺷﻬﺮ ﺧﻮاﻫﻢ رﻓﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﺧﻨﺪه ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺮو ﻛﻪ ﭘﺎي ﺗﻮ ﺑﺴﺖ‬

‫ﻏﺰل 33‬ ‫ﺧﻠﻮت ﮔﺰﻳﺪه را ﺑﻪ ﺗﻤﺎﺷﺎ ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺖ اﺳﺖ‬ ‫ﭼﻮن ﻛﻮي دوﺳﺖ ﻫﺴﺖ ﺑﻪ ﺻﺤﺮا ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺖ اﺳﺖ‬ ‫ﺟﺎﻧﺎ ﺑﻪ ﺣﺎﺟﺘﻲ ﻛﻪ ﺗﻮ را ﻫﺴﺖ ﺑﺎ ﺧﺪا‬ ‫ﻛﺨﺮ دﻣﻲ ﺑﭙﺮس ﻛﻪ ﻣﺎ را ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺖ اﺳﺖ‬ ‫اي ﭘﺎدﺷﺎه ﺣﺴﻦ ﺧﺪا را ﺑﺴﻮﺧﺘﻴﻢ‬

‫63‬

‫آﺧﺮ ﺳﺎل ﻛﻦ ﻛﻪ ﮔﺪا را ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺖ اﺳﺖ‬ ‫ارﺑﺎب ﺣﺎﺟﺘﻴﻢ و زﺑﺎن ﺳﺎل ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫در ﺣﻀﺮت ﻛﺮﻳﻢ ﺗﻤﻨﺎ ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺖ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺤﺘﺎج ﻗﺼﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﮔﺮت ﻗﺼﺪ ﺧﻮن ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫ﭼﻮن رﺧﺖ از آن ﺗﻮﺳﺖ ﺑﻪ ﻳﻐﻤﺎ ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺖ اﺳﺖ‬ ‫ﺟﺎم ﺟﻬﺎن ﻧﻤﺎﺳﺖ ﺿﻤﻴﺮ ﻣﻨﻴﺮ دوﺳﺖ‬ ‫اﻇﻬﺎر اﺣﺘﻴﺎج ﺧﻮد آن ﺟﺎ ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺖ اﺳﺖ‬ ‫آن ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎر ﻣﻨﺖ ﻣﻼح ﺑﺮدﻣﻲ‬ ‫ﮔﻮﻫﺮ ﭼﻮ دﺳﺖ داد ﺑﻪ درﻳﺎ ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺖ اﺳﺖ‬ ‫اي ﻣﺪﻋﻲ ﺑﺮو ﻛﻪ ﻣﺮا ﺑﺎ ﺗﻮ ﻛﺎر ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫اﺣﺒﺎب ﺣﺎﺿﺮﻧﺪ ﺑﻪ اﻋﺪا ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺖ اﺳﺖ‬ ‫اي ﻋﺎﺷﻖ ﮔﺪا ﭼﻮ ﻟﺐ روح ﺑﺨﺶ ﻳﺎر‬ ‫ﻣﻲداﻧﺪت وﻇﻴﻔﻪ ﺗﻘﺎﺿﺎ ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺖ اﺳﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺗﻮ ﺧﺘﻢ ﻛﻦ ﻛﻪ ﻫﻨﺮ ﺧﻮد ﻋﻴﺎن ﺷﻮد‬ ‫ﺑﺎ ﻣﺪﻋﻲ ﻧﺰاع و ﻣﺤﺎﻛﺎ ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺖ اﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 43‬ ‫رواق ﻣﻨﻈﺮ ﭼﺸﻢ ﻣﻦ آﺷﻴﺎﻧﻪ ﺗﻮﺳﺖ‬

‫73‬

‫ﻛﺮم ﻧﻤﺎ و ﻓﺮود آ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻟﻄﻒ ﺧﺎل و ﺧﻂ از ﻋﺎرﻓﺎن رﺑﻮدي دل‬ ‫ﻟﻄﻴﻔﻪﻫﺎي ﻋﺠﺐ زﻳﺮ دام و داﻧﻪ ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫دﻟﺖ ﺑﻪ وﺻﻞ ﮔﻞ اي ﺑﻠﺒﻞ ﺻﺒﺎ ﺧﻮش ﺑﺎد‬ ‫ﻛﻪ در ﭼﻤﻦ ﻫﻤﻪ ﮔﻠﺒﺎﻧﮓ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫ﻋﻼج ﺿﻌﻒ دل ﻣﺎ ﺑﻪ ﻟﺐ ﺣﻮاﻟﺖ ﻛﻦ‬ ‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻔﺮح ﻳﺎﻗﻮت در ﺧﺰاﻧﻪ ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﺗﻦ ﻣﻘﺼﺮم از دوﻟﺖ ﻣﻼزﻣﺘﺖ‬ ‫وﻟﻲ ﺧﻼﺻﻪ ﺟﺎن ﺧﺎك آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫ﻣﻦ آن ﻧﻴﻢ ﻛﻪ دﻫﻢ ﻧﻘﺪ دل ﺑﻪ ﻫﺮ ﺷﻮﺧﻲ‬ ‫در ﺧﺰاﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﻬﺮ ﺗﻮ و ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫ﺗﻮ ﺧﻮد ﭼﻪ ﻟﻌﺒﺘﻲ اي ﺷﻬﺴﻮار ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻛﺎر‬ ‫ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻨﻲ ﭼﻮ ﻓﻠﻚ رام ﺗﺎزﻳﺎﻧﻪ ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫ﭼﻪ ﺟﺎي ﻣﻦ ﻛﻪ ﺑﻠﻐﺰد ﺳﭙﻬﺮ ﺷﻌﺒﺪه ﺑﺎز‬ ‫از اﻳﻦ ﺣﻴﻞ ﻛﻪ در اﻧﺒﺎﻧﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫ﺳﺮود ﻣﺠﻠﺴﺖ اﻛﻨﻮن ﻓﻠﻚ ﺑﻪ رﻗﺺ آرد‬ ‫ﻛﻪ ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﺗﺮاﻧﻪ ﺗﻮﺳﺖ‬

‫83‬

‫ﻏﺰل 53‬ ‫ﺑﺮو ﺑﻪ ﻛﺎر ﺧﻮد اي واﻋﻆ اﻳﻦ ﭼﻪ ﻓﺮﻳﺎدﺳﺖ‬ ‫ﻣﺮا ﻓﺘﺎد دل از ره ﺗﻮ را ﭼﻪ اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬ ‫ﻣﻴﺎن او ﻛﻪ ﺧﺪا آﻓﺮﻳﺪه اﺳﺖ از ﻫﻴﭻ‬ ‫دﻗﻴﻘﻪاﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ آﻓﺮﻳﺪه ﻧﮕﺸﺎدﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻛﺎم ﺗﺎ ﻧﺮﺳﺎﻧﺪ ﻣﺮا ﻟﺒﺶ ﭼﻮن ﻧﺎي‬ ‫ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻫﻤﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﺑﻪ ﮔﻮش ﻣﻦ ﺑﺎدﺳﺖ‬ ‫ﮔﺪاي ﻛﻮي ﺗﻮ از ﻫﺸﺖ ﺧﻠﺪ ﻣﺴﺘﻐﻨﻴﺴﺖ‬ ‫اﺳﻴﺮ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ از ﻫﺮ دو ﻋﺎﻟﻢ آزادﺳﺖ‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﺴﺘﻲ ﻋﺸﻘﻢ ﺧﺮاب ﻛﺮد وﻟﻲ‬ ‫اﺳﺎس ﻫﺴﺘﻲ ﻣﻦ زان ﺧﺮاب آﺑﺎدﺳﺖ‬ ‫دﻻ ﻣﻨﺎل ز ﺑﻴﺪاد و ﺟﻮر ﻳﺎر ﻛﻪ ﻳﺎر‬ ‫ﺗﻮ را ﻧﺼﻴﺐ ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺮد و اﻳﻦ از آن دادﺳﺖ‬ ‫ﺑﺮو ﻓﺴﺎﻧﻪ ﻣﺨﻮان و ﻓﺴﻮن ﻣﺪم ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻛﺰ اﻳﻦ ﻓﺴﺎﻧﻪ و اﻓﺴﻮن ﻣﺮا ﺑﺴﻲ ﻳﺎدﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 63‬ ‫ﺗﺎ ﺳﺮ زﻟﻒ ﺗﻮ در دﺳﺖ ﻧﺴﻴﻢ اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬

‫93‬

‫دل ﺳﻮدازده از ﻏﺼﻪ دو ﻧﻴﻢ اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬ ‫ﭼﺸﻢ ﺟﺎدوي ﺗﻮ ﺧﻮد ﻋﻴﻦ ﺳﻮاد ﺳﺤﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﻟﻴﻜﻦ اﻳﻦ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﺴﺨﻪ ﺳﻘﻴﻢ اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬ ‫در ﺧﻢ زﻟﻒ ﺗﻮ آن ﺧﺎل ﺳﻴﻪ داﻧﻲ ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫ﻧﻘﻄﻪ دوده ﻛﻪ در ﺣﻠﻘﻪ ﺟﻴﻢ اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬ ‫زﻟﻒ ﻣﺸﻜﻴﻦ ﺗﻮ در ﮔﻠﺸﻦ ﻓﺮدوس ﻋﺬار‬ ‫ﭼﻴﺴﺖ ﻃﺎووس ﻛﻪ در ﺑﺎغ ﻧﻌﻴﻢ اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬ ‫دل ﻣﻦ در ﻫﻮس روي ﺗﻮ اي ﻣﻮﻧﺲ ﺟﺎن‬ ‫ﺧﺎك راﻫﻴﺴﺖ ﻛﻪ در دﺳﺖ ﻧﺴﻴﻢ اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ ﮔﺮد اﻳﻦ ﺗﻦ ﺧﺎﻛﻲ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬ ‫از ﺳﺮ ﻛﻮي ﺗﻮ زان رو ﻛﻪ ﻋﻈﻴﻢ اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬ ‫ﺳﺎﻳﻪ ﻗﺪ ﺗﻮ ﺑﺮ ﻗﺎﻟﺒﻢ اي ﻋﻴﺴﻲ دم‬ ‫ﻋﻜﺲ روﺣﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻋﻈﻢ رﻣﻴﻢ اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬ ‫آن ﻛﻪ ﺟﺰ ﻛﻌﺒﻪ ﻣﻘﺎﻣﺶ ﻧﺒﺪ از ﻳﺎد ﻟﺒﺖ‬ ‫ﺑﺮ در ﻣﻴﻜﺪه دﻳﺪم ﻛﻪ ﻣﻘﻴﻢ اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﮔﻤﺸﺪه را ﺑﺎ ﻏﻤﺖ اي ﻳﺎر ﻋﺰﻳﺰ‬ ‫اﺗﺤﺎدﻳﺴﺖ ﻛﻪ در ﻋﻬﺪ ﻗﺪﻳﻢ اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬

‫04‬

‫ﻏﺰل 73‬ ‫ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﻗﺼﺮ اﻣﻞ ﺳﺨﺖ ﺳﺴﺖ ﺑﻨﻴﺎدﺳﺖ‬ ‫ﺑﻴﺎر ﺑﺎده ﻛﻪ ﺑﻨﻴﺎد ﻋﻤﺮ ﺑﺮ ﺑﺎدﺳﺖ‬ ‫ﻏﻼم ﻫﻤﺖ آﻧﻢ ﻛﻪ زﻳﺮ ﭼﺮخ ﻛﺒﻮد‬ ‫ز ﻫﺮ ﭼﻪ رﻧﮓ ﺗﻌﻠﻖ ﭘﺬﻳﺮد آزادﺳﺖ‬ ‫ﭼﻪ ﮔﻮﻳﻤﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ دوش ﻣﺴﺖ و ﺧﺮاب‬ ‫ﺳﺮوش ﻋﺎﻟﻢ ﻏﻴﺒﻢ ﭼﻪ ﻣﮋدهﻫﺎ دادﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ اي ﺑﻠﻨﺪﻧﻈﺮ ﺷﺎﻫﺒﺎز ﺳﺪره ﻧﺸﻴﻦ‬ ‫ﻧﺸﻴﻤﻦ ﺗﻮ ﻧﻪ اﻳﻦ ﻛﻨﺞ ﻣﺤﻨﺖ آﺑﺎدﺳﺖ‬ ‫ﺗﻮ را ز ﻛﻨﮕﺮه ﻋﺮش ﻣﻲزﻧﻨﺪ ﺻﻔﻴﺮ‬ ‫ﻧﺪاﻧﻤﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ داﻣﮕﻪ ﭼﻪ اﻓﺘﺎدﺳﺖ‬ ‫ﻧﺼﻴﺤﺘﻲ ﻛﻨﻤﺖ ﻳﺎد ﮔﻴﺮ و در ﻋﻤﻞ آر‬ ‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ ز ﭘﻴﺮ ﻃﺮﻳﻘﺘﻢ ﻳﺎدﺳﺖ‬ ‫ﻏﻢ ﺟﻬﺎن ﻣﺨﻮر و ﭘﻨﺪ ﻣﻦ ﻣﺒﺮ از ﻳﺎد‬ ‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﻟﻄﻴﻔﻪ ﻋﺸﻘﻢ ز ره روي ﻳﺎدﺳﺖ‬ ‫رﺿﺎ ﺑﻪ داده ﺑﺪه وز ﺟﺒﻴﻦ ﮔﺮه ﺑﮕﺸﺎي‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﻦ و ﺗﻮ در اﺧﺘﻴﺎر ﻧﮕﺸﺎدﺳﺖ‬ ‫ﻣﺠﻮ درﺳﺘﻲ ﻋﻬﺪ از ﺟﻬﺎن ﺳﺴﺖ ﻧﻬﺎد‬

‫14‬

‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﻋﺠﻮز ﻋﺮوس ﻫﺰارداﻣﺎدﺳﺖ‬ ‫ﻧﺸﺎن ﻋﻬﺪ و وﻓﺎ ﻧﻴﺴﺖ در ﺗﺒﺴﻢ ﮔﻞ‬ ‫ﺑﻨﺎل ﺑﻠﺒﻞ ﺑﻲ دل ﻛﻪ ﺟﺎي ﻓﺮﻳﺎدﺳﺖ‬ ‫ﺣﺴﺪ ﭼﻪ ﻣﻲﺑﺮي اي ﺳﺴﺖ ﻧﻈﻢ ﺑﺮ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻗﺒﻮل ﺧﺎﻃﺮ و ﻟﻄﻒ ﺳﺨﻦ ﺧﺪادادﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 83‬ ‫ﺑﻲ ﻣﻬﺮ رﺧﺖ روز ﻣﺮا ﻧﻮر ﻧﻤﺎﻧﺪﺳﺖ‬ ‫وز ﻋﻤﺮ ﻣﺮا ﺟﺰ ﺷﺐ دﻳﺠﻮر ﻧﻤﺎﻧﺪﺳﺖ‬ ‫ﻫﻨﮕﺎم وداع ﺗﻮ ز ﺑﺲ ﮔﺮﻳﻪ ﻛﻪ ﻛﺮدم‬ ‫دور از رخ ﺗﻮ ﭼﺸﻢ ﻣﺮا ﻧﻮر ﻧﻤﺎﻧﺪﺳﺖ‬ ‫ﻣﻲرﻓﺖ ﺧﻴﺎل ﺗﻮ ز ﭼﺸﻢ ﻣﻦ و ﻣﻲﮔﻔﺖ‬ ‫ﻫﻴﻬﺎت از اﻳﻦ ﮔﻮﺷﻪ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮر ﻧﻤﺎﻧﺪﺳﺖ‬ ‫وﺻﻞ ﺗﻮ اﺟﻞ را ز ﺳﺮم دور ﻫﻤﻲداﺷﺖ‬ ‫از دوﻟﺖ ﻫﺠﺮ ﺗﻮ ﻛﻨﻮن دور ﻧﻤﺎﻧﺪﺳﺖ‬ ‫ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪ آن دم ﻛﻪ رﻗﻴﺐ ﺗﻮ ﺑﮕﻮﻳﺪ‬ ‫دور از رﺧﺖ اﻳﻦ ﺧﺴﺘﻪ رﻧﺠﻮر ﻧﻤﺎﻧﺪﺳﺖ‬ ‫ﺻﺒﺮ اﺳﺖ ﻣﺮا ﭼﺎره ﻫﺠﺮان ﺗﻮ ﻟﻴﻜﻦ‬

‫24‬

‫ﭼﻮن ﺻﺒﺮ ﺗﻮان ﻛﺮد ﻛﻪ ﻣﻘﺪور ﻧﻤﺎﻧﺪﺳﺖ‬ ‫در ﻫﺠﺮ ﺗﻮ ﮔﺮ ﭼﺸﻢ ﻣﺮا آب روان اﺳﺖ‬ ‫ﮔﻮ ﺧﻮن ﺟﮕﺮ رﻳﺰ ﻛﻪ ﻣﻌﺬور ﻧﻤﺎﻧﺪﺳﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ز ﻏﻢ از ﮔﺮﻳﻪ ﻧﭙﺮداﺧﺖ ﺑﻪ ﺧﻨﺪه‬ ‫ﻣﺎﺗﻢ زده را داﻋﻴﻪ ﺳﻮر ﻧﻤﺎﻧﺪﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 93‬ ‫ﺑﺎغ ﻣﺮا ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺖ ﺳﺮو و ﺻﻨﻮﺑﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﺷﻤﺸﺎد ﺧﺎﻧﻪ ﭘﺮور ﻣﺎ از ﻛﻪ ﻛﻤﺘﺮ اﺳﺖ‬ ‫اي ﻧﺎزﻧﻴﻦ ﭘﺴﺮ ﺗﻮ ﭼﻪ ﻣﺬﻫﺐ ﮔﺮﻓﺘﻪاي‬ ‫ﻛﺖ ﺧﻮن ﻣﺎ ﺣﻼﻟﺘﺮ از ﺷﻴﺮ ﻣﺎدر اﺳﺖ‬ ‫ﭼﻮن ﻧﻘﺶ ﻏﻢ ز دور ﺑﺒﻴﻨﻲ ﺷﺮاب ﺧﻮاه‬ ‫ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻛﺮدهاﻳﻢ و ﻣﺪاوا ﻣﻘﺮر اﺳﺖ‬ ‫از آﺳﺘﺎن ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن ﺳﺮ ﭼﺮا ﻛﺸﻴﻢ‬ ‫دوﻟﺖ در آن ﺳﺮا و ﮔﺸﺎﻳﺶ در آن در اﺳﺖ‬ ‫ﻳﻚ ﻗﺼﻪ ﺑﻴﺶ ﻧﻴﺴﺖ ﻏﻢ ﻋﺸﻖ وﻳﻦ ﻋﺠﺐ‬ ‫ﻛﺰ ﻫﺮ زﺑﺎن ﻛﻪ ﻣﻲﺷﻨﻮم ﻧﺎﻣﻜﺮر اﺳﺖ‬ ‫دي وﻋﺪه داد وﺻﻠﻢ و در ﺳﺮ ﺷﺮاب داﺷﺖ‬

‫34‬

‫اﻣﺮوز ﺗﺎ ﭼﻪ ﮔﻮﻳﺪ و ﺑﺎزش ﭼﻪ در ﺳﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﺷﻴﺮاز و آب رﻛﻨﻲ و اﻳﻦ ﺑﺎد ﺧﻮش ﻧﺴﻴﻢ‬ ‫ﻋﻴﺒﺶ ﻣﻜﻦ ﻛﻪ ﺧﺎل رخ ﻫﻔﺖ ﻛﺸﻮر اﺳﺖ‬ ‫ﻓﺮق اﺳﺖ از آب ﺧﻀﺮ ﻛﻪ ﻇﻠﻤﺎت ﺟﺎي او اﺳﺖ‬ ‫ﺗﺎ آب ﻣﺎ ﻛﻪ ﻣﻨﺒﻌﺶ اﷲ اﻛﺒﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺎ آﺑﺮوي ﻓﻘﺮ و ﻗﻨﺎﻋﺖ ﻧﻤﻲﺑﺮﻳﻢ‬ ‫ﺑﺎ ﭘﺎدﺷﻪ ﺑﮕﻮي ﻛﻪ روزي ﻣﻘﺪر اﺳﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻪ ﻃﺮﻓﻪ ﺷﺎخ ﻧﺒﺎﺗﻴﺴﺖ ﻛﻠﻚ ﺗﻮ‬ ‫ﻛﺶ ﻣﻴﻮه دﻟﭙﺬﻳﺮﺗﺮ از ﺷﻬﺪ و ﺷﻜﺮ اﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 04‬ ‫اﻟﻤﻨﻪ ﷲ ﻛﻪ در ﻣﻴﻜﺪه ﺑﺎز اﺳﺖ‬ ‫زان رو ﻛﻪ ﻣﺮا ﺑﺮ در او روي ﻧﻴﺎز اﺳﺖ‬ ‫ﺧﻢﻫﺎ ﻫﻤﻪ در ﺟﻮش و ﺧﺮوﺷﻨﺪ ز ﻣﺴﺘﻲ‬ ‫وان ﻣﻲ ﻛﻪ در آن ﺟﺎﺳﺖ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻧﻪ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ‬ ‫از وي ﻫﻤﻪ ﻣﺴﺘﻲ و ﻏﺮور اﺳﺖ و ﺗﻜﺒﺮ‬ ‫وز ﻣﺎ ﻫﻤﻪ ﺑﻴﭽﺎرﮔﻲ و ﻋﺠﺰ و ﻧﻴﺎز اﺳﺖ‬ ‫رازي ﻛﻪ ﺑﺮ ﻏﻴﺮ ﻧﮕﻔﺘﻴﻢ و ﻧﮕﻮﻳﻴﻢ‬

‫44‬

‫ﺑﺎ دوﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ ﻛﻪ او ﻣﺤﺮم راز اﺳﺖ‬ ‫ﺷﺮح ﺷﻜﻦ زﻟﻒ ﺧﻢ اﻧﺪر ﺧﻢ ﺟﺎﻧﺎن‬ ‫ﻛﻮﺗﻪ ﻧﺘﻮان ﻛﺮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻗﺼﻪ دراز اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎر دل ﻣﺠﻨﻮن و ﺧﻢ ﻃﺮه ﻟﻴﻠﻲ‬ ‫رﺧﺴﺎره ﻣﺤﻤﻮد و ﻛﻒ ﭘﺎي اﻳﺎز اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺮدوﺧﺘﻪام دﻳﺪه ﭼﻮ ﺑﺎز از ﻫﻤﻪ ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫ﺗﺎ دﻳﺪه ﻣﻦ ﺑﺮ رخ زﻳﺒﺎي ﺗﻮ ﺑﺎز اﺳﺖ‬ ‫در ﻛﻌﺒﻪ ﻛﻮي ﺗﻮ ﻫﺮ آن ﻛﺲ ﻛﻪ ﺑﻴﺎﻳﺪ‬ ‫از ﻗﺒﻠﻪ اﺑﺮوي ﺗﻮ در ﻋﻴﻦ ﻧﻤﺎز اﺳﺖ‬ ‫اي ﻣﺠﻠﺴﻴﺎن ﺳﻮز دل ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺴﻜﻴﻦ‬ ‫از ﺷﻤﻊ ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ در ﺳﻮز و ﮔﺪاز اﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 14‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﺎده ﻓﺮح ﺑﺨﺶ و ﺑﺎد ﮔﻞﺑﻴﺰ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﺑﺎﻧﮓ ﭼﻨﮓ ﻣﺨﻮر ﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﺘﺴﺐ ﺗﻴﺰ اﺳﺖ‬ ‫ﺻﺮاﺣﻲ اي و ﺣﺮﻳﻔﻲ ﮔﺮت ﺑﻪ ﭼﻨﮓ اﻓﺘﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻘﻞ ﻧﻮش ﻛﻪ اﻳﺎم ﻓﺘﻨﻪ اﻧﮕﻴﺰ اﺳﺖ‬ ‫در آﺳﺘﻴﻦ ﻣﺮﻗﻊ ﭘﻴﺎﻟﻪ ﭘﻨﻬﺎن ﻛﻦ‬

‫54‬

‫ﻛﻪ ﻫﻤﭽﻮ ﭼﺸﻢ ﺻﺮاﺣﻲ زﻣﺎﻧﻪ ﺧﻮنرﻳﺰ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ آب دﻳﺪه ﺑﺸﻮﻳﻴﻢ ﺧﺮﻗﻪﻫﺎ از ﻣﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻮﺳﻢ ورع و روزﮔﺎر ﭘﺮﻫﻴﺰ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺠﻮي ﻋﻴﺶ ﺧﻮش از دور ﺑﺎژﮔﻮن ﺳﭙﻬﺮ‬ ‫ﻛﻪ ﺻﺎف اﻳﻦ ﺳﺮ ﺧﻢ ﺟﻤﻠﻪ دردي آﻣﻴﺰ اﺳﺖ‬ ‫ﺳﭙﻬﺮ ﺑﺮﺷﺪه ﭘﺮوﻳﺰﻧﻴﺴﺖ ﺧﻮن اﻓﺸﺎن‬ ‫ﻛﻪ رﻳﺰهاش ﺳﺮ ﻛﺴﺮي و ﺗﺎج ﭘﺮوﻳﺰ اﺳﺖ‬ ‫ﻋﺮاق و ﻓﺎرس ﮔﺮﻓﺘﻲ ﺑﻪ ﺷﻌﺮ ﺧﻮش ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻐﺪاد و وﻗﺖ ﺗﺒﺮﻳﺰ اﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 24‬ ‫ﺣﺎل دل ﺑﺎ ﺗﻮ ﮔﻔﺘﻨﻢ ﻫﻮس اﺳﺖ‬ ‫ﺧﺒﺮ دل ﺷﻨﻔﺘﻨﻢ ﻫﻮس اﺳﺖ‬ ‫ﻃﻤﻊ ﺧﺎم ﺑﻴﻦ ﻛﻪ ﻗﺼﻪ ﻓﺎش‬ ‫از رﻗﻴﺒﺎن ﻧﻬﻔﺘﻨﻢ ﻫﻮس اﺳﺖ‬ ‫ﺷﺐ ﻗﺪري ﭼﻨﻴﻦ ﻋﺰﻳﺰ و ﺷﺮﻳﻒ‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮ ﺗﺎ روز ﺧﻔﺘﻨﻢ ﻫﻮس اﺳﺖ‬ ‫وه ﻛﻪ درداﻧﻪاي ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺎزك‬

‫64‬

‫در ﺷﺐ ﺗﺎر ﺳﻔﺘﻨﻢ ﻫﻮس اﺳﺖ‬ ‫اي ﺻﺒﺎ اﻣﺸﺒﻢ ﻣﺪد ﻓﺮﻣﺎي‬ ‫ﻛﻪ ﺳﺤﺮﮔﻪ ﺷﻜﻔﺘﻨﻢ ﻫﻮس اﺳﺖ‬ ‫از ﺑﺮاي ﺷﺮف ﺑﻪ ﻧﻮك ﻣﮋه‬ ‫ﺧﺎك راه ﺗﻮ رﻓﺘﻨﻢ ﻫﻮس اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ رﻏﻢ ﻣﺪﻋﻴﺎن‬ ‫ﺷﻌﺮ رﻧﺪاﻧﻪ ﮔﻔﺘﻨﻢ ﻫﻮس اﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 34‬ ‫ﺻﺤﻦ ﺑﺴﺘﺎن ذوق ﺑﺨﺶ و ﺻﺤﺒﺖ ﻳﺎران ﺧﻮش اﺳﺖ‬ ‫وﻗﺖ ﮔﻞ ﺧﻮش ﺑﺎد ﻛﺰ وي وﻗﺖ ﻣﻴﺨﻮاران ﺧﻮش اﺳﺖ‬ ‫از ﺻﺒﺎ ﻫﺮ دم ﻣﺸﺎم ﺟﺎن ﻣﺎ ﺧﻮش ﻣﻲﺷﻮد‬ ‫آري آري ﻃﻴﺐ اﻧﻔﺎس ﻫﻮاداران ﺧﻮش اﺳﺖ‬ ‫ﻧﺎﮔﺸﻮده ﮔﻞ ﻧﻘﺎب آﻫﻨﮓ رﺣﻠﺖ ﺳﺎز ﻛﺮد‬ ‫ﻧﺎﻟﻪ ﻛﻦ ﺑﻠﺒﻞ ﻛﻪ ﮔﻠﺒﺎﻧﮓ دل اﻓﻜﺎران ﺧﻮش اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺮغ ﺧﻮﺷﺨﻮان را ﺑﺸﺎرت ﺑﺎد ﻛﺎﻧﺪر راه ﻋﺸﻖ‬ ‫دوﺳﺖ را ﺑﺎ ﻧﺎﻟﻪ ﺷﺐﻫﺎي ﺑﻴﺪاران ﺧﻮش اﺳﺖ‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ در ﺑﺎزار ﻋﺎﻟﻢ ﺧﻮﺷﺪﻟﻲ ور زان ﻛﻪ ﻫﺴﺖ‬

‫74‬

‫ﺷﻴﻮه رﻧﺪي و ﺧﻮش ﺑﺎﺷﻲ ﻋﻴﺎران ﺧﻮش اﺳﺖ‬ ‫از زﺑﺎن ﺳﻮﺳﻦ آزادهام آﻣﺪ ﺑﻪ ﮔﻮش‬ ‫ﻛﺎﻧﺪر اﻳﻦ دﻳﺮ ﻛﻬﻦ ﻛﺎر ﺳﺒﻜﺒﺎران ﺧﻮش اﺳﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﺗﺮك ﺟﻬﺎن ﮔﻔﺘﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺧﻮﺷﺪﻟﻴﺴﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﻧﭙﻨﺪاري ﻛﻪ اﺣﻮال ﺟﻬﺎن داران ﺧﻮش اﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 44‬ ‫ﻛﻨﻮن ﻛﻪ ﺑﺮ ﻛﻒ ﮔﻞ ﺟﺎم ﺑﺎده ﺻﺎف اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﺻﺪ ﻫﺰار زﺑﺎن ﺑﻠﺒﻠﺶ در اوﺻﺎف اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺨﻮاه دﻓﺘﺮ اﺷﻌﺎر و راه ﺻﺤﺮا ﮔﻴﺮ‬ ‫ﭼﻪ وﻗﺖ ﻣﺪرﺳﻪ و ﺑﺤﺚ ﻛﺸﻒ ﻛﺸﺎف اﺳﺖ‬ ‫ﻓﻘﻴﻪ ﻣﺪرﺳﻪ دي ﻣﺴﺖ ﺑﻮد و ﻓﺘﻮي داد‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻲ ﺣﺮام وﻟﻲ ﺑﻪ ز ﻣﺎل اوﻗﺎف اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ درد و ﺻﺎف ﺗﻮ را ﺣﻜﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﺧﻮش درﻛﺶ‬ ‫ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺳﺎﻗﻲ ﻣﺎ ﻛﺮد ﻋﻴﻦ اﻟﻄﺎف اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺒﺮ ز ﺧﻠﻖ و ﭼﻮ ﻋﻨﻘﺎ ﻗﻴﺎس ﻛﺎر ﺑﮕﻴﺮ‬ ‫ﻛﻪ ﺻﻴﺖ ﮔﻮﺷﻪ ﻧﺸﻴﻨﺎن ز ﻗﺎف ﺗﺎ ﻗﺎف اﺳﺖ‬ ‫ﺣﺪﻳﺚ ﻣﺪﻋﻴﺎن و ﺧﻴﺎل ﻫﻤﻜﺎران‬

‫84‬

‫ﻫﻤﺎن ﺣﻜﺎﻳﺖ زردوز و ﺑﻮرﻳﺎﺑﺎف اﺳﺖ‬ ‫ﺧﻤﻮش ﺣﺎﻓﻆ و اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪﻫﺎي ﭼﻮن زر ﺳﺮخ‬ ‫ﻧﮕﺎه دار ﻛﻪ ﻗﻼب ﺷﻬﺮ ﺻﺮاف اﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 54‬ ‫در اﻳﻦ زﻣﺎﻧﻪ رﻓﻴﻘﻲ ﻛﻪ ﺧﺎﻟﻲ از ﺧﻠﻞ اﺳﺖ‬ ‫ﺻﺮاﺣﻲ ﻣﻲ ﻧﺎب و ﺳﻔﻴﻨﻪ ﻏﺰل اﺳﺖ‬ ‫ﺟﺮﻳﺪه رو ﻛﻪ ﮔﺬرﮔﺎه ﻋﺎﻓﻴﺖ ﺗﻨﮓ اﺳﺖ‬ ‫ﭘﻴﺎﻟﻪ ﮔﻴﺮ ﻛﻪ ﻋﻤﺮ ﻋﺰﻳﺰ ﺑﻲﺑﺪل اﺳﺖ‬ ‫ﻧﻪ ﻣﻦ ز ﺑﻲ ﻋﻤﻠﻲ در ﺟﻬﺎن ﻣﻠﻮﻟﻢ و ﺑﺲ‬ ‫ﻣﻼﻟﺖ ﻋﻠﻤﺎ ﻫﻢ ز ﻋﻠﻢ ﺑﻲ ﻋﻤﻞ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻋﻘﻞ در اﻳﻦ رﻫﮕﺬار ﭘﺮآﺷﻮب‬ ‫ﺟﻬﺎن و ﻛﺎر ﺟﻬﺎن ﺑﻲﺛﺒﺎت و ﺑﻲﻣﺤﻞ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﮕﻴﺮ ﻃﺮه ﻣﻪ ﭼﻬﺮهاي و ﻗﺼﻪ ﻣﺨﻮان‬ ‫ﻛﻪ ﺳﻌﺪ و ﻧﺤﺲ ز ﺗﺎﺛﻴﺮ زﻫﺮه و زﺣﻞ اﺳﺖ‬ ‫دﻟﻢ اﻣﻴﺪ ﻓﺮاوان ﺑﻪ وﺻﻞ روي ﺗﻮ داﺷﺖ‬ ‫وﻟﻲ اﺟﻞ ﺑﻪ ره ﻋﻤﺮ رﻫﺰن اﻣﻞ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻴﭻ دور ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻳﺎﻓﺖ ﻫﺸﻴﺎرش‬

‫94‬

‫ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺎ ﻣﺴﺖ ﺑﺎده ازل اﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 64‬ ‫ﮔﻞ در ﺑﺮ و ﻣﻲ در ﻛﻒ و ﻣﻌﺸﻮق ﺑﻪ ﻛﺎم اﺳﺖ‬ ‫ﺳﻠﻄﺎن ﺟﻬﺎﻧﻢ ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ روز ﻏﻼم اﺳﺖ‬ ‫ﮔﻮ ﺷﻤﻊ ﻣﻴﺎرﻳﺪ در اﻳﻦ ﺟﻤﻊ ﻛﻪ اﻣﺸﺐ‬ ‫در ﻣﺠﻠﺲ ﻣﺎ ﻣﺎه رخ دوﺳﺖ ﺗﻤﺎم اﺳﺖ‬ ‫در ﻣﺬﻫﺐ ﻣﺎ ﺑﺎده ﺣﻼل اﺳﺖ وﻟﻴﻜﻦ‬ ‫ﺑﻲ روي ﺗﻮ اي ﺳﺮو ﮔﻞ اﻧﺪام ﺣﺮام اﺳﺖ‬ ‫ﮔﻮﺷﻢ ﻫﻤﻪ ﺑﺮ ﻗﻮل ﻧﻲ و ﻧﻐﻤﻪ ﭼﻨﮓ اﺳﺖ‬ ‫ﭼﺸﻤﻢ ﻫﻤﻪ ﺑﺮ ﻟﻌﻞ ﻟﺐ و ﮔﺮدش ﺟﺎم اﺳﺖ‬ ‫در ﻣﺠﻠﺲ ﻣﺎ ﻋﻄﺮ ﻣﻴﺎﻣﻴﺰ ﻛﻪ ﻣﺎ را‬ ‫ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ز ﮔﻴﺴﻮي ﺗﻮ ﺧﻮش ﺑﻮي ﻣﺸﺎم اﺳﺖ‬ ‫از ﭼﺎﺷﻨﻲ ﻗﻨﺪ ﻣﮕﻮ ﻫﻴﭻ و ز ﺷﻜﺮ‬ ‫زان رو ﻛﻪ ﻣﺮا از ﻟﺐ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺗﻮ ﻛﺎم اﺳﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﮔﻨﺞ ﻏﻤﺖ در دل وﻳﺮاﻧﻪ ﻣﻘﻴﻢ اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻤﻮاره ﻣﺮا ﻛﻮي ﺧﺮاﺑﺎت ﻣﻘﺎم اﺳﺖ‬ ‫از ﻧﻨﮓ ﭼﻪ ﮔﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺮا ﻧﺎم ز ﻧﻨﮓ اﺳﺖ‬

‫05‬

‫وز ﻧﺎم ﭼﻪ ﭘﺮﺳﻲ ﻛﻪ ﻣﺮا ﻧﻨﮓ ز ﻧﺎم اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻴﺨﻮاره و ﺳﺮﮔﺸﺘﻪ و رﻧﺪﻳﻢ و ﻧﻈﺮﺑﺎز‬ ‫وان ﻛﺲ ﻛﻪ ﭼﻮ ﻣﺎ ﻧﻴﺴﺖ در اﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﻛﺪام اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎ ﻣﺤﺘﺴﺒﻢ ﻋﻴﺐ ﻣﮕﻮﻳﻴﺪ ﻛﻪ او ﻧﻴﺰ‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﭼﻮ ﻣﺎ در ﻃﻠﺐ ﻋﻴﺶ ﻣﺪام اﺳﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻨﺸﻴﻦ ﺑﻲ ﻣﻲ و ﻣﻌﺸﻮق زﻣﺎﻧﻲ‬ ‫ﻛﺎﻳﺎم ﮔﻞ و ﻳﺎﺳﻤﻦ و ﻋﻴﺪ ﺻﻴﺎم اﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 74‬ ‫ﺑﻪ ﻛﻮي ﻣﻴﻜﺪه ﻫﺮ ﺳﺎﻟﻜﻲ ﻛﻪ ره داﻧﺴﺖ‬ ‫دري دﮔﺮ زدن اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺗﺒﻪ داﻧﺴﺖ‬ ‫زﻣﺎﻧﻪ اﻓﺴﺮ رﻧﺪي ﻧﺪاد ﺟﺰ ﺑﻪ ﻛﺴﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺳﺮﻓﺮازي ﻋﺎﻟﻢ در اﻳﻦ ﻛﻠﻪ داﻧﺴﺖ‬ ‫ﺑﺮ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﻫﺮ ﻛﻪ ﻳﺎﻓﺖ رﻫﻲ‬ ‫ز ﻓﻴﺾ ﺟﺎم ﻣﻲ اﺳﺮار ﺧﺎﻧﻘﻪ داﻧﺴﺖ‬ ‫ﻫﺮ آن ﻛﻪ راز دو ﻋﺎﻟﻢ ز ﺧﻂ ﺳﺎﻏﺮ ﺧﻮاﻧﺪ‬ ‫رﻣﻮز ﺟﺎم ﺟﻢ از ﻧﻘﺶ ﺧﺎك ره داﻧﺴﺖ‬ ‫وراي ﻃﺎﻋﺖ دﻳﻮاﻧﮕﺎن ز ﻣﺎ ﻣﻄﻠﺐ‬

‫15‬

‫ﻛﻪ ﺷﻴﺦ ﻣﺬﻫﺐ ﻣﺎ ﻋﺎﻗﻠﻲ ﮔﻨﻪ داﻧﺴﺖ‬ ‫دﻟﻢ ز ﻧﺮﮔﺲ ﺳﺎﻗﻲ اﻣﺎن ﻧﺨﻮاﺳﺖ ﺑﻪ ﺟﺎن‬ ‫ﭼﺮا ﻛﻪ ﺷﻴﻮه آن ﺗﺮك دل ﺳﻴﻪ داﻧﺴﺖ‬ ‫ز ﺟﻮر ﻛﻮﻛﺐ ﻃﺎﻟﻊ ﺳﺤﺮﮔﻬﺎن ﭼﺸﻤﻢ‬ ‫ﭼﻨﺎن ﮔﺮﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﺎﻫﻴﺪ دﻳﺪ و ﻣﻪ داﻧﺴﺖ‬ ‫ﺣﺪﻳﺚ ﺣﺎﻓﻆ و ﺳﺎﻏﺮ ﻛﻪ ﻣﻲزﻧﺪ ﭘﻨﻬﺎن‬ ‫ﭼﻪ ﺟﺎي ﻣﺤﺘﺴﺐ و ﺷﺤﻨﻪ ﭘﺎدﺷﻪ داﻧﺴﺖ‬ ‫ﺑﻠﻨﺪﻣﺮﺗﺒﻪ ﺷﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﻧﻪ رواق ﺳﭙﻬﺮ‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪاي ز ﺧﻢ ﻃﺎق ﺑﺎرﮔﻪ داﻧﺴﺖ‬

‫ﻏﺰل 84‬ ‫ﺻﻮﻓﻲ از ﭘﺮﺗﻮ ﻣﻲ راز ﻧﻬﺎﻧﻲ داﻧﺴﺖ‬ ‫ﮔﻮﻫﺮ ﻫﺮ ﻛﺲ از اﻳﻦ ﻟﻌﻞ ﺗﻮاﻧﻲ داﻧﺴﺖ‬ ‫ﻗﺪر ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﮔﻞ ﻣﺮغ ﺳﺤﺮ داﻧﺪ و ﺑﺲ‬ ‫ﻛﻪ ﻧﻪ ﻫﺮ ﻛﻮ ورﻗﻲ ﺧﻮاﻧﺪ ﻣﻌﺎﻧﻲ داﻧﺴﺖ‬ ‫ﻋﺮﺿﻪ ﻛﺮدم دو ﺟﻬﺎن ﺑﺮ دل ﻛﺎراﻓﺘﺎده‬ ‫ﺑﺠﺰ از ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺑﺎﻗﻲ ﻫﻤﻪ ﻓﺎﻧﻲ داﻧﺴﺖ‬ ‫آن ﺷﺪ اﻛﻨﻮن ﻛﻪ ز اﺑﻨﺎي ﻋﻮام اﻧﺪﻳﺸﻢ‬

‫25‬

‫ﻣﺤﺘﺴﺐ ﻧﻴﺰ در اﻳﻦ ﻋﻴﺶ ﻧﻬﺎﻧﻲ داﻧﺴﺖ‬ ‫دﻟﺒﺮ آﺳﺎﻳﺶ ﻣﺎ ﻣﺼﻠﺤﺖ وﻗﺖ ﻧﺪﻳﺪ‬ ‫ور ﻧﻪ از ﺟﺎﻧﺐ ﻣﺎ دل ﻧﮕﺮاﻧﻲ داﻧﺴﺖ‬ ‫ﺳﻨﮓ و ﮔﻞ را ﻛﻨﺪ از ﻳﻤﻦ ﻧﻈﺮ ﻟﻌﻞ و ﻋﻘﻴﻖ‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﻗﺪر ﻧﻔﺲ ﺑﺎد ﻳﻤﺎﻧﻲ داﻧﺴﺖ‬ ‫اي ﻛﻪ از دﻓﺘﺮ ﻋﻘﻞ آﻳﺖ ﻋﺸﻖ آﻣﻮزي‬ ‫ﺗﺮﺳﻢ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻧﺪاﻧﻲ داﻧﺴﺖ‬ ‫ﻣﻲ ﺑﻴﺎور ﻛﻪ ﻧﻨﺎزد ﺑﻪ ﮔﻞ ﺑﺎغ ﺟﻬﺎن‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﻏﺎرﺗﮕﺮي ﺑﺎد ﺧﺰاﻧﻲ داﻧﺴﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﻳﻦ ﮔﻮﻫﺮ ﻣﻨﻈﻮم ﻛﻪ از ﻃﺒﻊ اﻧﮕﻴﺨﺖ‬ ‫ز اﺛﺮ ﺗﺮﺑﻴﺖ آﺻﻒ ﺛﺎﻧﻲ داﻧﺴﺖ‬

‫ﻏﺰل 94‬ ‫روﺿﻪ ﺧﻠﺪ ﺑﺮﻳﻦ ﺧﻠﻮت دروﻳﺸﺎن اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺎﻳﻪ ﻣﺤﺘﺸﻤﻲ ﺧﺪﻣﺖ دروﻳﺸﺎن اﺳﺖ‬ ‫ﮔﻨﺞ ﻋﺰﻟﺖ ﻛﻪ ﻃﻠﺴﻤﺎت ﻋﺠﺎﻳﺐ دارد‬ ‫ﻓﺘﺢ آن در ﻧﻈﺮ رﺣﻤﺖ دروﻳﺸﺎن اﺳﺖ‬ ‫ﻗﺼﺮ ﻓﺮدوس ﻛﻪ رﺿﻮاﻧﺶ ﺑﻪ درﺑﺎﻧﻲ رﻓﺖ‬

‫35‬

‫ﻣﻨﻈﺮي از ﭼﻤﻦ ﻧﺰﻫﺖ دروﻳﺸﺎن اﺳﺖ‬ ‫آن ﭼﻪ زر ﻣﻲﺷﻮد از ﭘﺮﺗﻮ آن ﻗﻠﺐ ﺳﻴﺎه‬ ‫ﻛﻴﻤﻴﺎﻳﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﺻﺤﺒﺖ دروﻳﺸﺎن اﺳﺖ‬ ‫آن ﻛﻪ ﭘﻴﺸﺶ ﺑﻨﻬﺪ ﺗﺎج ﺗﻜﺒﺮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ‬ ‫ﻛﺒﺮﻳﺎﻳﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﺣﺸﻤﺖ دروﻳﺸﺎن اﺳﺖ‬ ‫دوﻟﺘﻲ را ﻛﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻏﻢ از آﺳﻴﺐ زوال‬ ‫ﺑﻲ ﺗﻜﻠﻒ ﺑﺸﻨﻮ دوﻟﺖ دروﻳﺸﺎن اﺳﺖ‬ ‫ﺧﺴﺮوان ﻗﺒﻠﻪ ﺣﺎﺟﺎت ﺟﻬﺎﻧﻨﺪ وﻟﻲ‬ ‫ﺳﺒﺒﺶ ﺑﻨﺪﮔﻲ ﺣﻀﺮت دروﻳﺸﺎن اﺳﺖ‬ ‫روي ﻣﻘﺼﻮد ﻛﻪ ﺷﺎﻫﺎن ﺑﻪ دﻋﺎ ﻣﻲﻃﻠﺒﻨﺪ‬ ‫ﻣﻈﻬﺮش آﻳﻨﻪ ﻃﻠﻌﺖ دروﻳﺸﺎن اﺳﺖ‬ ‫از ﻛﺮان ﺗﺎ ﺑﻪ ﻛﺮان ﻟﺸﻜﺮ ﻇﻠﻢ اﺳﺖ وﻟﻲ‬ ‫از ازل ﺗﺎ ﺑﻪ اﺑﺪ ﻓﺮﺻﺖ دروﻳﺸﺎن اﺳﺖ‬ ‫اي ﺗﻮاﻧﮕﺮ ﻣﻔﺮوش اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻧﺨﻮت ﻛﻪ ﺗﻮ را‬ ‫ﺳﺮ و زر در ﻛﻨﻒ ﻫﻤﺖ دروﻳﺸﺎن اﺳﺖ‬ ‫ﮔﻨﺞ ﻗﺎرون ﻛﻪ ﻓﺮو ﻣﻲﺷﻮد از ﻗﻬﺮ ﻫﻨﻮز‬ ‫ﺧﻮاﻧﺪه ﺑﺎﺷﻲ ﻛﻪ ﻫﻢ از ﻏﻴﺮت دروﻳﺸﺎن اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻦ ﻏﻼم ﻧﻈﺮ آﺻﻒ ﻋﻬﺪم ﻛﻮ را‬

‫45‬

‫ﺻﻮرت ﺧﻮاﺟﮕﻲ و ﺳﻴﺮت دروﻳﺸﺎن اﺳﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ار آب ﺣﻴﺎت ازﻟﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ‬ ‫ﻣﻨﺒﻌﺶ ﺧﺎك در ﺧﻠﻮت دروﻳﺸﺎن اﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 05‬ ‫ﺑﻪ دام زﻟﻒ ﺗﻮ دل ﻣﺒﺘﻼي ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻜﺶ ﺑﻪ ﻏﻤﺰه ﻛﻪ اﻳﻨﺶ ﺳﺰاي ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﮔﺮت ز دﺳﺖ ﺑﺮآﻳﺪ ﻣﺮاد ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺎ‬ ‫ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﺎش ﻛﻪ ﺧﻴﺮي ﺑﻪ ﺟﺎي ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺖ اي ﺑﺖ ﺷﻴﺮﻳﻦ دﻫﻦ ﻛﻪ ﻫﻤﭽﻮن ﺷﻤﻊ‬ ‫ﺷﺒﺎن ﺗﻴﺮه ﻣﺮادم ﻓﻨﺎي ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﭼﻮ راي ﻋﺸﻖ زدي ﺑﺎ ﺗﻮ ﮔﻔﺘﻢ اي ﺑﻠﺒﻞ‬ ‫ﻣﻜﻦ ﻛﻪ آن ﮔﻞ ﺧﻨﺪان ﺑﺮاي ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺸﻚ ﭼﻴﻦ و ﭼﮕﻞ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻮي ﮔﻞ ﻣﺤﺘﺎج‬ ‫ﻛﻪ ﻧﺎﻓﻪﻫﺎش ز ﺑﻨﺪ ﻗﺒﺎي ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺮو ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ارﺑﺎب ﺑﻲﻣﺮوت دﻫﺮ‬ ‫ﻛﻪ ﮔﻨﺞ ﻋﺎﻓﻴﺘﺖ در ﺳﺮاي ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺴﻮﺧﺖ ﺣﺎﻓﻆ و در ﺷﺮط ﻋﺸﻘﺒﺎزي او‬

‫55‬

‫ﻫﻨﻮز ﺑﺮ ﺳﺮ ﻋﻬﺪ و وﻓﺎي ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ اﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 15‬ ‫ﻟﻌﻞ ﺳﻴﺮاب ﺑﻪ ﺧﻮن ﺗﺸﻨﻪ ﻟﺐ ﻳﺎر ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫وز ﭘﻲ دﻳﺪن او دادن ﺟﺎن ﻛﺎر ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺷﺮم از آن ﭼﺸﻢ ﺳﻴﻪ ﺑﺎدش و ﻣﮋﮔﺎن دراز‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ دل ﺑﺮدن او دﻳﺪ و در اﻧﻜﺎر ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺳﺎروان رﺧﺖ ﺑﻪ دروازه ﻣﺒﺮ ﻛﺎن ﺳﺮ ﻛﻮ‬ ‫ﺷﺎﻫﺮاﻫﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﺰﻟﮕﻪ دﻟﺪار ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻨﺪه ﻃﺎﻟﻊ ﺧﻮﻳﺸﻢ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻗﺤﻂ وﻓﺎ‬ ‫ﻋﺸﻖ آن ﻟﻮﻟﻲ ﺳﺮﻣﺴﺖ ﺧﺮﻳﺪار ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻃﺒﻠﻪ ﻋﻄﺮ ﮔﻞ و زﻟﻒ ﻋﺒﻴﺮاﻓﺸﺎﻧﺶ‬ ‫ﻓﻴﺾ ﻳﻚ ﺷﻤﻪ ز ﺑﻮي ﺧﻮش ﻋﻄﺎر ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎﻏﺒﺎن ﻫﻤﭽﻮ ﻧﺴﻴﻤﻢ ز در ﺧﻮﻳﺶ ﻣﺮان‬ ‫ﻛﺐ ﮔﻠﺰار ﺗﻮ از اﺷﻚ ﭼﻮ ﮔﻠﻨﺎر ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺷﺮﺑﺖ ﻗﻨﺪ و ﮔﻼب از ﻟﺐ ﻳﺎرم ﻓﺮﻣﻮد‬ ‫ﻧﺮﮔﺲ او ﻛﻪ ﻃﺒﻴﺐ دل ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫آن ﻛﻪ در ﻃﺮز ﻏﺰل ﻧﻜﺘﻪ ﺑﻪ ﺣﺎﻓﻆ آﻣﻮﺧﺖ‬

‫65‬

‫ﻳﺎر ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﻧﺎدره ﮔﻔﺘﺎر ﻣﻦ اﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 25‬ ‫روزﮔﺎرﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﺳﻮداي ﺑﺘﺎن دﻳﻦ ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻏﻢ اﻳﻦ ﻛﺎر ﻧﺸﺎط دل ﻏﻤﮕﻴﻦ ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫دﻳﺪن روي ﺗﻮ را دﻳﺪه ﺟﺎن ﺑﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫وﻳﻦ ﻛﺠﺎ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﭼﺸﻢ ﺟﻬﺎن ﺑﻴﻦ ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻳﺎر ﻣﻦ ﺑﺎش ﻛﻪ زﻳﺐ ﻓﻠﻚ و زﻳﻨﺖ دﻫﺮ‬ ‫از ﻣﻪ روي ﺗﻮ و اﺷﻚ ﭼﻮ ﭘﺮوﻳﻦ ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﻣﺮا ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ ﻛﺮد‬ ‫ﺧﻠﻖ را ورد زﺑﺎن ﻣﺪﺣﺖ و ﺗﺤﺴﻴﻦ ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫دوﻟﺖ ﻓﻘﺮ ﺧﺪاﻳﺎ ﺑﻪ ﻣﻦ ارزاﻧﻲ دار‬ ‫ﻛﺎﻳﻦ ﻛﺮاﻣﺖ ﺳﺒﺐ ﺣﺸﻤﺖ و ﺗﻤﻜﻴﻦ ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫واﻋﻆ ﺷﺤﻨﻪ ﺷﻨﺎس اﻳﻦ ﻋﻈﻤﺖ ﮔﻮ ﻣﻔﺮوش‬ ‫زان ﻛﻪ ﻣﻨﺰﻟﮕﻪ ﺳﻠﻄﺎن دل ﻣﺴﻜﻴﻦ ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻳﺎ رب اﻳﻦ ﻛﻌﺒﻪ ﻣﻘﺼﻮد ﺗﻤﺎﺷﺎﮔﻪ ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻐﻴﻼن ﻃﺮﻳﻘﺶ ﮔﻞ و ﻧﺴﺮﻳﻦ ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ از ﺣﺸﻤﺖ ﭘﺮوﻳﺰ دﮔﺮ ﻗﺼﻪ ﻣﺨﻮان‬

‫75‬

‫ﻛﻪ ﻟﺒﺶ ﺟﺮﻋﻪ ﻛﺶ ﺧﺴﺮو ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻣﻦ اﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 35‬ ‫ﻣﻨﻢ ﻛﻪ ﮔﻮﺷﻪ ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﺧﺎﻧﻘﺎه ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫دﻋﺎي ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن ورد ﺻﺒﺤﮕﺎه ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﮔﺮم ﺗﺮاﻧﻪ ﭼﻨﮓ ﺻﺒﻮح ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻪ ﺑﺎك‬ ‫ﻧﻮاي ﻣﻦ ﺑﻪ ﺳﺤﺮ آه ﻋﺬرﺧﻮاه ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫ز ﭘﺎدﺷﺎه و ﮔﺪا ﻓﺎرﻏﻢ ﺑﺤﻤﺪاﷲ‬ ‫ﮔﺪاي ﺧﺎك در دوﺳﺖ ﭘﺎدﺷﺎه ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻏﺮض ز ﻣﺴﺠﺪ و ﻣﻴﺨﺎﻧﻪام وﺻﺎل ﺷﻤﺎﺳﺖ‬ ‫ﺟﺰ اﻳﻦ ﺧﻴﺎل ﻧﺪارم ﺧﺪا ﮔﻮاه ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﺗﻴﻎ اﺟﻞ ﺧﻴﻤﻪ ﺑﺮﻛﻨﻢ ور ﻧﻲ‬ ‫رﻣﻴﺪن از در دوﻟﺖ ﻧﻪ رﺳﻢ و راه ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫از آن زﻣﺎن ﻛﻪ ﺑﺮ اﻳﻦ آﺳﺘﺎن ﻧﻬﺎدم روي‬ ‫ﻓﺮاز ﻣﺴﻨﺪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﮔﻨﺎه اﮔﺮ ﭼﻪ ﻧﺒﻮد اﺧﺘﻴﺎر ﻣﺎ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺗﻮ در ﻃﺮﻳﻖ ادب ﺑﺎش و ﮔﻮ ﮔﻨﺎه ﻣﻦ اﺳﺖ‬

‫85‬

‫ﻏﺰل 45‬ ‫ز ﮔﺮﻳﻪ ﻣﺮدم ﭼﺸﻤﻢ ﻧﺸﺴﺘﻪ در ﺧﻮن اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺒﻴﻦ ﻛﻪ در ﻃﻠﺒﺖ ﺣﺎل ﻣﺮدﻣﺎن ﭼﻮن اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻳﺎد ﻟﻌﻞ ﺗﻮ و ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺖ ﻣﻴﮕﻮﻧﺖ‬ ‫ز ﺟﺎم ﻏﻢ ﻣﻲ ﻟﻌﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮرم ﺧﻮن اﺳﺖ‬ ‫ز ﻣﺸﺮق ﺳﺮ ﻛﻮ آﻓﺘﺎب ﻃﻠﻌﺖ ﺗﻮ‬ ‫اﮔﺮ ﻃﻠﻮع ﻛﻨﺪ ﻃﺎﻟﻌﻢ ﻫﻤﺎﻳﻮن اﺳﺖ‬ ‫ﺣﻜﺎﻳﺖ ﻟﺐ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻛﻼم ﻓﺮﻫﺎد اﺳﺖ‬ ‫ﺷﻜﻨﺞ ﻃﺮه ﻟﻴﻠﻲ ﻣﻘﺎم ﻣﺠﻨﻮن اﺳﺖ‬ ‫دﻟﻢ ﺑﺠﻮ ﻛﻪ ﻗﺪت ﻫﻤﭽﻮ ﺳﺮو دﻟﺠﻮي اﺳﺖ‬ ‫ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮ ﻛﻪ ﻛﻼﻣﺖ ﻟﻄﻴﻒ و ﻣﻮزون اﺳﺖ‬ ‫ز دور ﺑﺎده ﺑﻪ ﺟﺎن راﺣﺘﻲ رﺳﺎن ﺳﺎﻗﻲ‬ ‫ﻛﻪ رﻧﺞ ﺧﺎﻃﺮم از ﺟﻮر دور ﮔﺮدون اﺳﺖ‬ ‫از آن دﻣﻲ ﻛﻪ ز ﭼﺸﻤﻢ ﺑﺮﻓﺖ رود ﻋﺰﻳﺰ‬ ‫ﻛﻨﺎر داﻣﻦ ﻣﻦ ﻫﻤﭽﻮ رود ﺟﻴﺤﻮن اﺳﺖ‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺷﺎد ﺷﻮد اﻧﺪرون ﻏﻤﮕﻴﻨﻢ‬ ‫ﺑﻪ اﺧﺘﻴﺎر ﻛﻪ از اﺧﺘﻴﺎر ﺑﻴﺮون اﺳﺖ‬ ‫ز ﺑﻴﺨﻮدي ﻃﻠﺐ ﻳﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺣﺎﻓﻆ‬

‫95‬

‫ﭼﻮ ﻣﻔﻠﺴﻲ ﻛﻪ ﻃﻠﺒﻜﺎر ﮔﻨﺞ ﻗﺎرون اﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 55‬ ‫ﺧﻢ زﻟﻒ ﺗﻮ دام ﻛﻔﺮ و دﻳﻦ اﺳﺖ‬ ‫ز ﻛﺎرﺳﺘﺎن او ﻳﻚ ﺷﻤﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺟﻤﺎﻟﺖ ﻣﻌﺠﺰ ﺣﺴﻦ اﺳﺖ ﻟﻴﻜﻦ‬ ‫ﺣﺪﻳﺚ ﻏﻤﺰهات ﺳﺤﺮ ﻣﺒﻴﻦ اﺳﺖ‬ ‫ز ﭼﺸﻢ ﺷﻮخ ﺗﻮ ﺟﺎن ﻛﻲ ﺗﻮان ﺑﺮد‬ ‫ﻛﻪ داﻳﻢ ﺑﺎ ﻛﻤﺎن اﻧﺪر ﻛﻤﻴﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺮ آن ﭼﺸﻢ ﺳﻴﻪ ﺻﺪ آﻓﺮﻳﻦ ﺑﺎد‬ ‫ﻛﻪ در ﻋﺎﺷﻖ ﻛﺸﻲ ﺳﺤﺮآﻓﺮﻳﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻋﺠﺐ ﻋﻠﻤﻴﺴﺖ ﻋﻠﻢ ﻫﻴﺖ ﻋﺸﻖ‬ ‫ﻛﻪ ﭼﺮخ ﻫﺸﺘﻤﺶ ﻫﻔﺘﻢ زﻣﻴﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺗﻮ ﭘﻨﺪاري ﻛﻪ ﺑﺪﮔﻮ رﻓﺖ و ﺟﺎن ﺑﺮد‬ ‫ﺣﺴﺎﺑﺶ ﺑﺎ ﻛﺮام اﻟﻜﺎﺗﺒﻴﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺸﻮ ﺣﺎﻓﻆ ز ﻛﻴﺪ زﻟﻔﺶ اﻳﻤﻦ‬ ‫ﻛﻪ دل ﺑﺮد و ﻛﻨﻮن درﺑﻨﺪ دﻳﻦ اﺳﺖ‬

‫06‬

‫ﻏﺰل 65‬ ‫دل ﺳﺮاﭘﺮده ﻣﺤﺒﺖ اوﺳﺖ‬ ‫دﻳﺪه آﻳﻴﻨﻪ دار ﻃﻠﻌﺖ اوﺳﺖ‬ ‫ﻣﻦ ﻛﻪ ﺳﺮ درﻧﻴﺎورم ﺑﻪ دو ﻛﻮن‬ ‫ﮔﺮدﻧﻢ زﻳﺮ ﺑﺎر ﻣﻨﺖ اوﺳﺖ‬ ‫ﺗﻮ و ﻃﻮﺑﻲ و ﻣﺎ و ﻗﺎﻣﺖ ﻳﺎر‬ ‫ﻓﻜﺮ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﻪ ﻗﺪر ﻫﻤﺖ اوﺳﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﻣﻦ آﻟﻮده داﻣﻨﻢ ﭼﻪ ﻋﺠﺐ‬ ‫ﻫﻤﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﮔﻮاه ﻋﺼﻤﺖ اوﺳﺖ‬ ‫ﻣﻦ ﻛﻪ ﺑﺎﺷﻢ در آن ﺣﺮم ﻛﻪ ﺻﺒﺎ‬ ‫ﭘﺮده دار ﺣﺮﻳﻢ ﺣﺮﻣﺖ اوﺳﺖ‬ ‫ﺑﻲ ﺧﻴﺎﻟﺶ ﻣﺒﺎد ﻣﻨﻈﺮ ﭼﺸﻢ‬ ‫زان ﻛﻪ اﻳﻦ ﮔﻮﺷﻪ ﺟﺎي ﺧﻠﻮت اوﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﮔﻞ ﻧﻮ ﻛﻪ ﺷﺪ ﭼﻤﻦ آراي‬ ‫ز اﺛﺮ رﻧﮓ و ﺑﻮي ﺻﺤﺒﺖ اوﺳﺖ‬ ‫دور ﻣﺠﻨﻮن ﮔﺬﺷﺖ و ﻧﻮﺑﺖ ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﭘﻨﺞ روز ﻧﻮﺑﺖ اوﺳﺖ‬ ‫ﻣﻠﻜﺖ ﻋﺎﺷﻘﻲ و ﮔﻨﺞ ﻃﺮب‬

‫16‬

‫ﻫﺮ ﭼﻪ دارم ز ﻳﻤﻦ ﻫﻤﺖ اوﺳﺖ‬ ‫ﻣﻦ و دل ﮔﺮ ﻓﺪا ﺷﺪﻳﻢ ﭼﻪ ﺑﺎك‬ ‫ﻏﺮض اﻧﺪر ﻣﻴﺎن ﺳﻼﻣﺖ اوﺳﺖ‬ ‫ﻓﻘﺮ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﺒﻴﻦ ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻆ را‬ ‫ﺳﻴﻨﻪ ﮔﻨﺠﻴﻨﻪ ﻣﺤﺒﺖ اوﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 75‬ ‫آن ﺳﻴﻪ ﭼﺮده ﻛﻪ ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ ﻋﺎﻟﻢ ﺑﺎ اوﺳﺖ‬ ‫ﭼﺸﻢ ﻣﻴﮕﻮن ﻟﺐ ﺧﻨﺪان دل ﺧﺮم ﺑﺎ اوﺳﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﺷﻴﺮﻳﻦ دﻫﻨﺎن ﭘﺎدﺷﻬﺎﻧﻨﺪ وﻟﻲ‬ ‫او ﺳﻠﻴﻤﺎن زﻣﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺎﺗﻢ ﺑﺎ اوﺳﺖ‬ ‫روي ﺧﻮب اﺳﺖ و ﻛﻤﺎل ﻫﻨﺮ و داﻣﻦ ﭘﺎك‬ ‫ﻻﺟﺮم ﻫﻤﺖ ﭘﺎﻛﺎن دو ﻋﺎﻟﻢ ﺑﺎ اوﺳﺖ‬ ‫ﺧﺎل ﻣﺸﻜﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﺪان ﻋﺎرض ﮔﻨﺪﻣﮕﻮن اﺳﺖ‬ ‫ﺳﺮ آن داﻧﻪ ﻛﻪ ﺷﺪ رﻫﺰن آدم ﺑﺎ اوﺳﺖ‬ ‫دﻟﺒﺮم ﻋﺰم ﺳﻔﺮ ﻛﺮد ﺧﺪا را ﻳﺎران‬ ‫ﭼﻪ ﻛﻨﻢ ﺑﺎ دل ﻣﺠﺮوح ﻛﻪ ﻣﺮﻫﻢ ﺑﺎ اوﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ آن ﺳﻨﮕﻴﻦ دل‬

‫26‬

‫ﻛﺸﺖ ﻣﺎ را و دم ﻋﻴﺴﻲ ﻣﺮﻳﻢ ﺑﺎ اوﺳﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ از ﻣﻌﺘﻘﺪان اﺳﺖ ﮔﺮاﻣﻲ دارش‬ ‫زان ﻛﻪ ﺑﺨﺸﺎﻳﺶ ﺑﺲ روح ﻣﻜﺮم ﺑﺎ اوﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 85‬ ‫ﺳﺮ ارادت ﻣﺎ و آﺳﺘﺎن ﺣﻀﺮت دوﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﺎ ﻣﻲرود ارادت اوﺳﺖ‬ ‫ﻧﻈﻴﺮ دوﺳﺖ ﻧﺪﻳﺪم اﮔﺮ ﭼﻪ از ﻣﻪ و ﻣﻬﺮ‬ ‫ﻧﻬﺎدم آﻳﻨﻪﻫﺎ در ﻣﻘﺎﺑﻞ رخ دوﺳﺖ‬ ‫ﺻﺒﺎ ز ﺣﺎل دل ﺗﻨﮓ ﻣﺎ ﭼﻪ ﺷﺮح دﻫﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﭼﻮن ﺷﻜﻨﺞ ورقﻫﺎي ﻏﻨﭽﻪ ﺗﻮ ﺑﺮ ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫ﻧﻪ ﻣﻦ ﺳﺒﻮﻛﺶ اﻳﻦ دﻳﺮ رﻧﺪﺳﻮزم و ﺑﺲ‬ ‫ﺑﺴﺎ ﺳﺮا ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺳﻨﮓ و ﺳﺒﻮﺳﺖ‬ ‫ﻣﮕﺮ ﺗﻮ ﺷﺎﻧﻪ زدي زﻟﻒ ﻋﻨﺒﺮاﻓﺸﺎن را‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎد ﻏﺎﻟﻴﻪ ﺳﺎ ﮔﺸﺖ و ﺧﺎك ﻋﻨﺒﺮﺑﻮﺳﺖ‬ ‫ﻧﺜﺎر روي ﺗﻮ ﻫﺮ ﺑﺮگ ﮔﻞ ﻛﻪ در ﭼﻤﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻓﺪاي ﻗﺪ ﺗﻮ ﻫﺮ ﺳﺮوﺑﻦ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻟﺐ ﺟﻮﺳﺖ‬ ‫زﺑﺎن ﻧﺎﻃﻘﻪ در وﺻﻒ ﺷﻮق ﻧﺎﻻن اﺳﺖ‬

‫36‬

‫ﭼﻪ ﺟﺎي ﻛﻠﻚ ﺑﺮﻳﺪه زﺑﺎن ﺑﻴﻬﺪه ﮔﻮﺳﺖ‬ ‫رخ ﺗﻮ در دﻟﻢ آﻣﺪ ﻣﺮاد ﺧﻮاﻫﻢ ﻳﺎﻓﺖ‬ ‫ﭼﺮا ﻛﻪ ﺣﺎل ﻧﻜﻮ در ﻗﻔﺎي ﻓﺎل ﻧﻜﻮﺳﺖ‬ ‫ﻧﻪ اﻳﻦ زﻣﺎن دل ﺣﺎﻓﻆ در آﺗﺶ ﻫﻮس اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ داﻏﺪار ازل ﻫﻤﭽﻮ ﻻﻟﻪ ﺧﻮدروﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 95‬ ‫دارم اﻣﻴﺪ ﻋﺎﻃﻔﺘﻲ از ﺟﺎﻧﺐ دوﺳﺖ‬ ‫ﻛﺮدم ﺟﻨﺎﻳﺘﻲ و اﻣﻴﺪم ﺑﻪ ﻋﻔﻮ اوﺳﺖ‬ ‫داﻧﻢ ﻛﻪ ﺑﮕﺬرد ز ﺳﺮ ﺟﺮم ﻣﻦ ﻛﻪ او‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﭘﺮﻳﻮش اﺳﺖ وﻟﻴﻜﻦ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺧﻮﺳﺖ‬ ‫ﭼﻨﺪان ﮔﺮﻳﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺑﺮﮔﺬﺷﺖ‬ ‫در اﺷﻚ ﻣﺎ ﭼﻮ دﻳﺪ روان ﮔﻔﺖ ﻛﺎﻳﻦ ﭼﻪ ﺟﻮﺳﺖ‬ ‫ﻫﻴﭻ اﺳﺖ آن دﻫﺎن و ﻧﺒﻴﻨﻢ از او ﻧﺸﺎن‬ ‫ﻣﻮي اﺳﺖ آن ﻣﻴﺎن و ﻧﺪاﻧﻢ ﻛﻪ آن ﭼﻪ ﻣﻮﺳﺖ‬ ‫دارم ﻋﺠﺐ ز ﻧﻘﺶ ﺧﻴﺎﻟﺶ ﻛﻪ ﭼﻮن ﻧﺮﻓﺖ‬ ‫از دﻳﺪهام ﻛﻪ دم ﺑﻪ دﻣﺶ ﻛﺎر ﺷﺴﺖ و ﺷﻮﺳﺖ‬ ‫ﺑﻲ ﮔﻔﺖ و ﮔﻮي زﻟﻒ ﺗﻮ دل را ﻫﻤﻲﻛﺸﺪ‬

‫46‬

‫ﺑﺎ زﻟﻒ دﻟﻜﺶ ﺗﻮ ﻛﻪ را روي ﮔﻔﺖ و ﮔﻮﺳﺖ‬ ‫ﻋﻤﺮﻳﺴﺖ ﺗﺎ ز زﻟﻒ ﺗﻮ ﺑﻮﻳﻲ ﺷﻨﻴﺪهام‬ ‫زان ﺑﻮي در ﻣﺸﺎم دل ﻣﻦ ﻫﻨﻮز ﺑﻮﺳﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺪ اﺳﺖ ﺣﺎل ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺗﻮ وﻟﻲ‬ ‫ﺑﺮ ﺑﻮي زﻟﻒ ﻳﺎر ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻴﺖ ﻧﻜﻮﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 06‬ ‫آن ﭘﻴﻚ ﻧﺎﻣﻮر ﻛﻪ رﺳﻴﺪ از دﻳﺎر دوﺳﺖ‬ ‫آورد ﺣﺮز ﺟﺎن ز ﺧﻂ ﻣﺸﻜﺒﺎر دوﺳﺖ‬ ‫ﺧﻮش ﻣﻲدﻫﺪ ﻧﺸﺎن ﺟﻼل و ﺟﻤﺎل ﻳﺎر‬ ‫ﺧﻮش ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﻋﺰ و وﻗﺎر دوﺳﺖ‬ ‫دل دادﻣﺶ ﺑﻪ ﻣﮋده و ﺧﺠﻠﺖ ﻫﻤﻲﺑﺮم‬ ‫زﻳﻦ ﻧﻘﺪ ﻗﻠﺐ ﺧﻮﻳﺶ ﻛﻪ ﻛﺮدم ﻧﺜﺎر دوﺳﺖ‬ ‫ﺷﻜﺮ ﺧﺪا ﻛﻪ از ﻣﺪد ﺑﺨﺖ ﻛﺎرﺳﺎز‬ ‫ﺑﺮ ﺣﺴﺐ آرزوﺳﺖ ﻫﻤﻪ ﻛﺎر و ﺑﺎر دوﺳﺖ‬ ‫ﺳﻴﺮ ﺳﭙﻬﺮ و دور ﻗﻤﺮ را ﭼﻪ اﺧﺘﻴﺎر‬ ‫در ﮔﺮدﺷﻨﺪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ اﺧﺘﻴﺎر دوﺳﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﺑﺎد ﻓﺘﻨﻪ ﻫﺮ دو ﺟﻬﺎن را ﺑﻪ ﻫﻢ زﻧﺪ‬

‫56‬

‫ﻣﺎ و ﭼﺮاغ ﭼﺸﻢ و ره اﻧﺘﻈﺎر دوﺳﺖ‬ ‫ﻛﺤﻞ اﻟﺠﻮاﻫﺮي ﺑﻪ ﻣﻦ آر اي ﻧﺴﻴﻢ ﺻﺒﺢ‬ ‫زان ﺧﺎك ﻧﻴﻜﺒﺨﺖ ﻛﻪ ﺷﺪ رﻫﮕﺬار دوﺳﺖ‬ ‫ﻣﺎﻳﻴﻢ و آﺳﺘﺎﻧﻪ ﻋﺸﻖ و ﺳﺮ ﻧﻴﺎز‬ ‫ﺗﺎ ﺧﻮاب ﺧﻮش ﻛﻪ را ﺑﺮد اﻧﺪر ﻛﻨﺎر دوﺳﺖ‬ ‫دﺷﻤﻦ ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﺣﺎﻓﻆ اﮔﺮ دم زﻧﺪ ﭼﻪ ﺑﺎك‬ ‫ﻣﻨﺖ ﺧﺪاي را ﻛﻪ ﻧﻴﻢ ﺷﺮﻣﺴﺎر دوﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 16‬ ‫ﺻﺒﺎ اﮔﺮ ﮔﺬري اﻓﺘﺪت ﺑﻪ ﻛﺸﻮر دوﺳﺖ‬ ‫ﺑﻴﺎر ﻧﻔﺤﻪاي از ﮔﻴﺴﻮي ﻣﻌﻨﺒﺮ دوﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﺟﺎن او ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﺮاﻧﻪ ﺟﺎن ﺑﺮاﻓﺸﺎﻧﻢ‬ ‫اﮔﺮ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﻦ آري ﭘﻴﺎﻣﻲ از ﺑﺮ دوﺳﺖ‬ ‫و ﮔﺮ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ در آن ﺣﻀﺮﺗﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﺎر‬ ‫ﺑﺮاي دﻳﺪه ﺑﻴﺎور ﻏﺒﺎري از در دوﺳﺖ‬ ‫ﻣﻦ ﮔﺪا و ﺗﻤﻨﺎي وﺻﻞ او ﻫﻴﻬﺎت‬ ‫ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﺧﻮاب ﺑﺒﻴﻨﻢ ﺧﻴﺎل ﻣﻨﻈﺮ دوﺳﺖ‬ ‫دل ﺻﻨﻮﺑﺮﻳﻢ ﻫﻤﭽﻮ ﺑﻴﺪ ﻟﺮزان اﺳﺖ‬

‫66‬

‫ز ﺣﺴﺮت ﻗﺪ و ﺑﺎﻻي ﭼﻮن ﺻﻨﻮﺑﺮ دوﺳﺖ‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ دوﺳﺖ ﺑﻪ ﭼﻴﺰي ﻧﻤﻲﺧﺮد ﻣﺎ را‬ ‫ﺑﻪ ﻋﺎﻟﻤﻲ ﻧﻔﺮوﺷﻴﻢ ﻣﻮﻳﻲ از ﺳﺮ دوﺳﺖ‬ ‫ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ ار ﺷﻮد از ﺑﻨﺪ ﻏﻢ دﻟﺶ آزاد‬ ‫ﭼﻮ ﻫﺴﺖ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺴﻜﻴﻦ ﻏﻼم و ﭼﺎﻛﺮ دوﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 26‬ ‫ﻣﺮﺣﺒﺎ اي ﭘﻴﻚ ﻣﺸﺘﺎﻗﺎن ﺑﺪه ﭘﻴﻐﺎم دوﺳﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﻛﻨﻢ ﺟﺎن از ﺳﺮ رﻏﺒﺖ ﻓﺪاي ﻧﺎم دوﺳﺖ‬ ‫واﻟﻪ و ﺷﻴﺪاﺳﺖ داﻳﻢ ﻫﻤﭽﻮ ﺑﻠﺒﻞ در ﻗﻔﺲ‬ ‫ﻃﻮﻃﻲ ﻃﺒﻌﻢ ز ﻋﺸﻖ ﺷﻜﺮ و ﺑﺎدام دوﺳﺖ‬ ‫زﻟﻒ او دام اﺳﺖ و ﺧﺎﻟﺶ داﻧﻪ آن دام و ﻣﻦ‬ ‫ﺑﺮ اﻣﻴﺪ داﻧﻪاي اﻓﺘﺎدهام در دام دوﺳﺖ‬ ‫ﺳﺮ ز ﻣﺴﺘﻲ ﺑﺮﻧﮕﻴﺮد ﺗﺎ ﺑﻪ ﺻﺒﺢ روز ﺣﺸﺮ‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﭼﻮن ﻣﻦ در ازل ﻳﻚ ﺟﺮﻋﻪ ﺧﻮرد از ﺟﺎم دوﺳﺖ‬ ‫ﺑﺲ ﻧﮕﻮﻳﻢ ﺷﻤﻪاي از ﺷﺮح ﺷﻮق ﺧﻮد از آﻧﻚ‬ ‫دردﺳﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻤﻮدن ﺑﻴﺶ از اﻳﻦ اﺑﺮام دوﺳﺖ‬ ‫ﮔﺮ دﻫﺪ دﺳﺘﻢ ﻛﺸﻢ در دﻳﺪه ﻫﻤﭽﻮن ﺗﻮﺗﻴﺎ‬

‫76‬

‫ﺧﺎك راﻫﻲ ﻛﺎن ﻣﺸﺮف ﮔﺮدد از اﻗﺪام دوﺳﺖ‬ ‫ﻣﻴﻞ ﻣﻦ ﺳﻮي وﺻﺎل و ﻗﺼﺪ او ﺳﻮي ﻓﺮاق‬ ‫ﺗﺮك ﻛﺎم ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﻢ ﺗﺎ ﺑﺮآﻳﺪ ﻛﺎم دوﺳﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﻧﺪر درد او ﻣﻲﺳﻮز و ﺑﻲدرﻣﺎن ﺑﺴﺎز‬ ‫زان ﻛﻪ درﻣﺎﻧﻲ ﻧﺪارد درد ﺑﻲآرام دوﺳﺖ‬

‫ﻏﺰل 36‬ ‫روي ﺗﻮ ﻛﺲ ﻧﺪﻳﺪ و ﻫﺰارت رﻗﻴﺐ ﻫﺴﺖ‬ ‫در ﻏﻨﭽﻪاي ﻫﻨﻮز و ﺻﺪت ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ ﻫﺴﺖ‬ ‫ﮔﺮ آﻣﺪم ﺑﻪ ﻛﻮي ﺗﻮ ﭼﻨﺪان ﻏﺮﻳﺐ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﭼﻮن ﻣﻦ در آن دﻳﺎر ﻫﺰاران ﻏﺮﻳﺐ ﻫﺴﺖ‬ ‫در ﻋﺸﻖ ﺧﺎﻧﻘﺎه و ﺧﺮاﺑﺎت ﻓﺮق ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ ﭘﺮﺗﻮ روي ﺣﺒﻴﺐ ﻫﺴﺖ‬ ‫آن ﺟﺎ ﻛﻪ ﻛﺎر ﺻﻮﻣﻌﻪ را ﺟﻠﻮه ﻣﻲدﻫﻨﺪ‬ ‫ﻧﺎﻗﻮس دﻳﺮ راﻫﺐ و ﻧﺎم ﺻﻠﻴﺐ ﻫﺴﺖ‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ ﻛﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻳﺎر ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺶ ﻧﻈﺮ ﻧﻜﺮد‬ ‫اي ﺧﻮاﺟﻪ درد ﻧﻴﺴﺖ وﮔﺮﻧﻪ ﻃﺒﻴﺐ ﻫﺴﺖ‬ ‫ﻓﺮﻳﺎد ﺣﺎﻓﻆ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ آﺧﺮ ﺑﻪ ﻫﺮزه ﻧﻴﺴﺖ‬

‫86‬

‫ﻫﻢ ﻗﺼﻪاي ﻏﺮﻳﺐ و ﺣﺪﻳﺜﻲ ﻋﺠﻴﺐ ﻫﺴﺖ‬

‫ﻏﺰل 46‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﻋﺮض ﻫﻨﺮ ﭘﻴﺶ ﻳﺎر ﺑﻲادﺑﻴﺴﺖ‬ ‫زﺑﺎن ﺧﻤﻮش وﻟﻴﻜﻦ دﻫﺎن ﭘﺮ از ﻋﺮﺑﻴﺴﺖ‬ ‫ﭘﺮي ﻧﻬﻔﺘﻪ رخ و دﻳﻮ در ﻛﺮﺷﻤﻪ ﺣﺴﻦ‬ ‫ﺑﺴﻮﺧﺖ دﻳﺪه ز ﺣﻴﺮت ﻛﻪ اﻳﻦ ﭼﻪ ﺑﻮاﻟﻌﺠﺒﻴﺴﺖ‬ ‫در اﻳﻦ ﭼﻤﻦ ﮔﻞ ﺑﻲ ﺧﺎر ﻛﺲ ﻧﭽﻴﺪ آري‬ ‫ﭼﺮاغ ﻣﺼﻄﻔﻮي ﺑﺎ ﺷﺮار ﺑﻮﻟﻬﺒﻴﺴﺖ‬ ‫ﺳﺒﺐ ﻣﭙﺮس ﻛﻪ ﭼﺮخ از ﭼﻪ ﺳﻔﻠﻪ ﭘﺮور ﺷﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﻛﺎم ﺑﺨﺸﻲ او را ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺑﻲ ﺳﺒﺒﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻴﻢ ﺟﻮ ﻧﺨﺮم ﻃﺎق ﺧﺎﻧﻘﺎه و رﺑﺎط‬ ‫ﻣﺮا ﻛﻪ ﻣﺼﻄﺒﻪ اﻳﻮان و ﭘﺎي ﺧﻢ ﻃﻨﺒﻴﺴﺖ‬ ‫ﺟﻤﺎل دﺧﺘﺮ رز ﻧﻮر ﭼﺸﻢ ﻣﺎﺳﺖ ﻣﮕﺮ‬ ‫ﻛﻪ در ﻧﻘﺎب زﺟﺎﺟﻲ و ﭘﺮده ﻋﻨﺒﻴﺴﺖ‬ ‫ﻫﺰار ﻋﻘﻞ و ادب داﺷﺘﻢ ﻣﻦ اي ﺧﻮاﺟﻪ‬ ‫ﻛﻨﻮن ﻛﻪ ﻣﺴﺖ ﺧﺮاﺑﻢ ﺻﻼح ﺑﻲادﺑﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﻴﺎر ﻣﻲ ﻛﻪ ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﻫﺰارم اﺳﺘﻈﻬﺎر‬

‫96‬

‫ﺑﻪ ﮔﺮﻳﻪ ﺳﺤﺮي و ﻧﻴﺎز ﻧﻴﻢ ﺷﺒﻴﺴﺖ‬

‫ﻏﺰل 56‬ ‫ﺧﻮﺷﺘﺮ ز ﻋﻴﺶ و ﺻﺤﺒﺖ و ﺑﺎغ و ﺑﻬﺎر ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﻛﺠﺎﺳﺖ ﮔﻮ ﺳﺒﺐ اﻧﺘﻈﺎر ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫ﻫﺮ وﻗﺖ ﺧﻮش ﻛﻪ دﺳﺖ دﻫﺪ ﻣﻐﺘﻨﻢ ﺷﻤﺎر‬ ‫ﻛﺲ را وﻗﻮف ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﻧﺠﺎم ﻛﺎر ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻋﻤﺮ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﻳﻴﺴﺖ ﻫﻮش دار‬ ‫ﻏﻤﺨﻮار ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺎش ﻏﻢ روزﮔﺎر ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﻌﻨﻲ آب زﻧﺪﮔﻲ و روﺿﻪ ارم‬ ‫ﺟﺰ ﻃﺮف ﺟﻮﻳﺒﺎر و ﻣﻲ ﺧﻮﺷﮕﻮار ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﺴﺘﻮر و ﻣﺴﺖ ﻫﺮ دو ﭼﻮ از ﻳﻚ ﻗﺒﻴﻠﻪاﻧﺪ‬ ‫ﻣﺎ دل ﺑﻪ ﻋﺸﻮه ﻛﻪ دﻫﻴﻢ اﺧﺘﻴﺎر ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫راز درون ﭘﺮده ﭼﻪ داﻧﺪ ﻓﻠﻚ ﺧﻤﻮش‬ ‫اي ﻣﺪﻋﻲ ﻧﺰاع ﺗﻮ ﺑﺎ ﭘﺮده دار ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫ﺳﻬﻮ و ﺧﻄﺎي ﺑﻨﺪه ﮔﺮش اﻋﺘﺒﺎر ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﻌﻨﻲ ﻋﻔﻮ و رﺣﻤﺖ آﻣﺮزﮔﺎر ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫زاﻫﺪ ﺷﺮاب ﻛﻮﺛﺮ و ﺣﺎﻓﻆ ﭘﻴﺎﻟﻪ ﺧﻮاﺳﺖ‬

‫07‬

‫ﺗﺎ در ﻣﻴﺎﻧﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻛﺮدﮔﺎر ﭼﻴﺴﺖ‬

‫ﻏﺰل 66‬ ‫ﺑﻨﺎل ﺑﻠﺒﻞ اﮔﺮ ﺑﺎ ﻣﻨﺖ ﺳﺮ ﻳﺎرﻳﺴﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﺎ دو ﻋﺎﺷﻖ زارﻳﻢ و ﻛﺎر ﻣﺎ زارﻳﺴﺖ‬ ‫در آن زﻣﻴﻦ ﻛﻪ ﻧﺴﻴﻤﻲ وزد ز ﻃﺮه دوﺳﺖ‬ ‫ﭼﻪ ﺟﺎي دم زدن ﻧﺎﻓﻪﻫﺎي ﺗﺎﺗﺎرﻳﺴﺖ‬ ‫ﺑﻴﺎر ﺑﺎده ﻛﻪ رﻧﮕﻴﻦ ﻛﻨﻴﻢ ﺟﺎﻣﻪ زرق‬ ‫ﻛﻪ ﻣﺴﺖ ﺟﺎم ﻏﺮورﻳﻢ و ﻧﺎم ﻫﺸﻴﺎرﻳﺴﺖ‬ ‫ﺧﻴﺎل زﻟﻒ ﺗﻮ ﭘﺨﺘﻦ ﻧﻪ ﻛﺎر ﻫﺮ ﺧﺎﻣﻴﺴﺖ‬ ‫ﻛﻪ زﻳﺮ ﺳﻠﺴﻠﻪ رﻓﺘﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﻋﻴﺎرﻳﺴﺖ‬ ‫ﻟﻄﻴﻔﻪاﻳﺴﺖ ﻧﻬﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻋﺸﻖ از او ﺧﻴﺰد‬ ‫ﻛﻪ ﻧﺎم آن ﻧﻪ ﻟﺐ ﻟﻌﻞ و ﺧﻂ زﻧﮕﺎرﻳﺴﺖ‬ ‫ﺟﻤﺎل ﺷﺨﺺ ﻧﻪ ﭼﺸﻢ اﺳﺖ و زﻟﻒ و ﻋﺎرض و ﺧﺎل‬ ‫ﻫﺰار ﻧﻜﺘﻪ در اﻳﻦ ﻛﺎر و ﺑﺎر دﻟﺪارﻳﺴﺖ‬ ‫ﻗﻠﻨﺪران ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﻪ ﻧﻴﻢ ﺟﻮ ﻧﺨﺮﻧﺪ‬ ‫ﻗﺒﺎي اﻃﻠﺲ آن ﻛﺲ ﻛﻪ از ﻫﻨﺮ ﻋﺎرﻳﺴﺖ‬ ‫ﺑﺮ آﺳﺘﺎن ﺗﻮ ﻣﺸﻜﻞ ﺗﻮان رﺳﻴﺪ آري‬

‫17‬

‫ﻋﺮوج ﺑﺮ ﻓﻠﻚ ﺳﺮوري ﺑﻪ دﺷﻮارﻳﺴﺖ‬ ‫ﺳﺤﺮ ﻛﺮﺷﻤﻪ ﭼﺸﻤﺖ ﺑﻪ ﺧﻮاب ﻣﻲدﻳﺪم‬ ‫زﻫﻲ ﻣﺮاﺗﺐ ﺧﻮاﺑﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ز ﺑﻴﺪارﻳﺴﺖ‬ ‫دﻟﺶ ﺑﻪ ﻧﺎﻟﻪ ﻣﻴﺎزار و ﺧﺘﻢ ﻛﻦ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻛﻪ رﺳﺘﮕﺎري ﺟﺎوﻳﺪ در ﻛﻢ آزارﻳﺴﺖ‬

‫ﻏﺰل 76‬ ‫ﻳﺎ رب اﻳﻦ ﺷﻤﻊ دل اﻓﺮوز ز ﻛﺎﺷﺎﻧﻪ ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫ﺟﺎن ﻣﺎ ﺳﻮﺧﺖ ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫ﺣﺎﻟﻴﺎ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮاﻧﺪاز دل و دﻳﻦ ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺗﺎ در آﻏﻮش ﻛﻪ ﻣﻲﺧﺴﺒﺪ و ﻫﻤﺨﺎﻧﻪ ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﺎده ﻟﻌﻞ ﻟﺒﺶ ﻛﺰ ﻟﺐ ﻣﻦ دور ﻣﺒﺎد‬ ‫راح روح ﻛﻪ و ﭘﻴﻤﺎن ده ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫دوﻟﺖ ﺻﺤﺒﺖ آن ﺷﻤﻊ ﺳﻌﺎدت ﭘﺮﺗﻮ‬ ‫ﺑﺎزﭘﺮﺳﻴﺪ ﺧﺪا را ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﺮواﻧﻪ ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﻲدﻫﺪ ﻫﺮ ﻛﺴﺶ اﻓﺴﻮﻧﻲ و ﻣﻌﻠﻮم ﻧﺸﺪ‬ ‫ﻛﻪ دل ﻧﺎزك او ﻣﺎﻳﻞ اﻓﺴﺎﻧﻪ ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫ﻳﺎ رب آن ﺷﺎﻫﻮش ﻣﺎه رخ زﻫﺮه ﺟﺒﻴﻦ‬

‫27‬

‫در ﻳﻜﺘﺎي ﻛﻪ و ﮔﻮﻫﺮ ﻳﻚ داﻧﻪ ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ آه از دل دﻳﻮاﻧﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻲ ﺗﻮ‬ ‫زﻳﺮ ﻟﺐ ﺧﻨﺪه زﻧﺎن ﮔﻔﺖ ﻛﻪ دﻳﻮاﻧﻪ ﻛﻴﺴﺖ‬

‫ﻏﺰل 86‬ ‫ﻣﺎﻫﻢ اﻳﻦ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﺮون رﻓﺖ و ﺑﻪ ﭼﺸﻤﻢ ﺳﺎﻟﻴﺴﺖ‬ ‫ﺣﺎل ﻫﺠﺮان ﺗﻮ ﭼﻪ داﻧﻲ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻣﺸﻜﻞ ﺣﺎﻟﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﺮدم دﻳﺪه ز ﻟﻄﻒ رخ او در رخ او‬ ‫ﻋﻜﺲ ﺧﻮد دﻳﺪ ﮔﻤﺎن ﺑﺮد ﻛﻪ ﻣﺸﻜﻴﻦ ﺧﺎﻟﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﻲﭼﻜﺪ ﺷﻴﺮ ﻫﻨﻮز از ﻟﺐ ﻫﻤﭽﻮن ﺷﻜﺮش‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ در ﺷﻴﻮه ﮔﺮي ﻫﺮ ﻣﮋهاش ﻗﺘﺎﻟﻴﺴﺖ‬ ‫اي ﻛﻪ اﻧﮕﺸﺖ ﻧﻤﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻛﺮم در ﻫﻤﻪ ﺷﻬﺮ‬ ‫وه ﻛﻪ در ﻛﺎر ﻏﺮﻳﺒﺎن ﻋﺠﺒﺖ اﻫﻤﺎﻟﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﻌﺪ از اﻳﻨﻢ ﻧﺒﻮد ﺷﺎﺑﻪ در ﺟﻮﻫﺮ ﻓﺮد‬ ‫ﻛﻪ دﻫﺎن ﺗﻮ در اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺧﻮش اﺳﺘﺪﻻﻟﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﮋده دادﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺎ ﮔﺬري ﺧﻮاﻫﻲ ﻛﺮد‬ ‫ﻧﻴﺖ ﺧﻴﺮ ﻣﮕﺮدان ﻛﻪ ﻣﺒﺎرك ﻓﺎﻟﻴﺴﺖ‬ ‫ﻛﻮه اﻧﺪوه ﻓﺮاﻗﺖ ﺑﻪ ﭼﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻜﺸﺪ‬

‫37‬

‫ﺣﺎﻓﻆ ﺧﺴﺘﻪ ﻛﻪ از ﻧﺎﻟﻪ ﺗﻨﺶ ﭼﻮن ﻧﺎﻟﻴﺴﺖ‬

‫ﻏﺰل 96‬ ‫ﻛﺲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﻓﺘﺎده آن زﻟﻒ دوﺗﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫در رﻫﮕﺬر ﻛﻴﺴﺖ ﻛﻪ داﻣﻲ ز ﺑﻼ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﭼﻮن ﭼﺸﻢ ﺗﻮ دل ﻣﻲﺑﺮد از ﮔﻮﺷﻪ ﻧﺸﻴﻨﺎن‬ ‫ﻫﻤﺮاه ﺗﻮ ﺑﻮدن ﮔﻨﻪ از ﺟﺎﻧﺐ ﻣﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫روي ﺗﻮ ﻣﮕﺮ آﻳﻨﻪ ﻟﻄﻒ اﻟﻬﻴﺴﺖ‬ ‫ﺣﻘﺎ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ و در اﻳﻦ روي و رﻳﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻧﺮﮔﺲ ﻃﻠﺒﺪ ﺷﻴﻮه ﭼﺸﻢ ﺗﻮ زﻫﻲ ﭼﺸﻢ‬ ‫ﻣﺴﻜﻴﻦ ﺧﺒﺮش از ﺳﺮ و در دﻳﺪه ﺣﻴﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫از ﺑﻬﺮ ﺧﺪا زﻟﻒ ﻣﭙﻴﺮاي ﻛﻪ ﻣﺎ را‬ ‫ﺷﺐ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺻﺪ ﻋﺮﺑﺪه ﺑﺎ ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﺎزآي ﻛﻪ ﺑﻲ روي ﺗﻮ اي ﺷﻤﻊ دل اﻓﺮوز‬ ‫در ﺑﺰم ﺣﺮﻳﻔﺎن اﺛﺮ ﻧﻮر و ﺻﻔﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺗﻴﻤﺎر ﻏﺮﻳﺒﺎن اﺛﺮ ذﻛﺮ ﺟﻤﻴﻞ اﺳﺖ‬ ‫ﺟﺎﻧﺎ ﻣﮕﺮ اﻳﻦ ﻗﺎﻋﺪه در ﺷﻬﺮ ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫دي ﻣﻲﺷﺪ و ﮔﻔﺘﻢ ﺻﻨﻤﺎ ﻋﻬﺪ ﺑﻪ ﺟﺎي آر‬

‫47‬

‫ﮔﻔﺘﺎ ﻏﻠﻄﻲ ﺧﻮاﺟﻪ در اﻳﻦ ﻋﻬﺪ وﻓﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن ﻣﺮﺷﺪ ﻣﻦ ﺷﺪ ﭼﻪ ﺗﻔﺎوت‬ ‫در ﻫﻴﭻ ﺳﺮي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺳﺮي ز ﺧﺪا ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ ﭼﻪ ﻛﻨﺪ ﮔﺮ ﻧﻜﺸﺪ ﺑﺎر ﻣﻼﻣﺖ‬ ‫ﺑﺎ ﻫﻴﭻ دﻻور ﺳﭙﺮ ﺗﻴﺮ ﻗﻀﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫در ﺻﻮﻣﻌﻪ زاﻫﺪ و در ﺧﻠﻮت ﺻﻮﻓﻲ‬ ‫ﺟﺰ ﮔﻮﺷﻪ اﺑﺮوي ﺗﻮ ﻣﺤﺮاب دﻋﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫اي ﭼﻨﮓ ﻓﺮوﺑﺮده ﺑﻪ ﺧﻮن دل ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻓﻜﺮت ﻣﮕﺮ از ﻏﻴﺮت ﻗﺮآن و ﺧﺪا ﻧﻴﺴﺖ‬

‫ﻏﺰل 07‬ ‫ﻣﺮدم دﻳﺪه ﻣﺎ ﺟﺰ ﺑﻪ رﺧﺖ ﻧﺎﻇﺮ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫دل ﺳﺮﮔﺸﺘﻪ ﻣﺎ ﻏﻴﺮ ﺗﻮ را ذاﻛﺮ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫اﺷﻜﻢ اﺣﺮام ﻃﻮاف ﺣﺮﻣﺖ ﻣﻲﺑﻨﺪد‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ از ﺧﻮن دل رﻳﺶ دﻣﻲ ﻃﺎﻫﺮ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﺴﺘﻪ دام و ﻗﻔﺲ ﺑﺎد ﭼﻮ ﻣﺮغ وﺣﺸﻲ‬ ‫ﻃﺎﻳﺮ ﺳﺪره اﮔﺮ در ﻃﻠﺒﺖ ﻃﺎﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ ﻣﻔﻠﺲ اﮔﺮ ﻗﻠﺐ دﻟﺶ ﻛﺮد ﻧﺜﺎر‬

‫57‬

‫ﻣﻜﻨﺶ ﻋﻴﺐ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻧﻘﺪ روان ﻗﺎدر ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻋﺎﻗﺒﺖ دﺳﺖ ﺑﺪان ﺳﺮو ﺑﻠﻨﺪش ﺑﺮﺳﺪ‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ را در ﻃﻠﺒﺖ ﻫﻤﺖ او ﻗﺎﺻﺮ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫از روان ﺑﺨﺸﻲ ﻋﻴﺴﻲ ﻧﺰﻧﻢ دم ﻫﺮﮔﺰ‬ ‫زان ﻛﻪ در روح ﻓﺰاﻳﻲ ﭼﻮ ﻟﺒﺖ ﻣﺎﻫﺮ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﻦ ﻛﻪ در آﺗﺶ ﺳﻮداي ﺗﻮ آﻫﻲ ﻧﺰﻧﻢ‬ ‫ﻛﻲ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ داغ دﻟﻢ ﺻﺎﺑﺮ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫روز اول ﻛﻪ ﺳﺮ زﻟﻒ ﺗﻮ دﻳﺪم ﮔﻔﺘﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻲ اﻳﻦ ﺳﻠﺴﻠﻪ را آﺧﺮ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺳﺮ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺗﻮ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻪ دل ﺣﺎﻓﻆ راﺳﺖ‬ ‫ﻛﻴﺴﺖ آن ﻛﺶ ﺳﺮ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺗﻮ در ﺧﺎﻃﺮ ﻧﻴﺴﺖ‬

‫ﻏﺰل 17‬ ‫زاﻫﺪ ﻇﺎﻫﺮﭘﺮﺳﺖ از ﺣﺎل ﻣﺎ آﮔﺎه ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫در ﺣﻖ ﻣﺎ ﻫﺮ ﭼﻪ ﮔﻮﻳﺪ ﺟﺎي ﻫﻴﭻ اﻛﺮاه ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫در ﻃﺮﻳﻘﺖ ﻫﺮ ﭼﻪ ﭘﻴﺶ ﺳﺎﻟﻚ آﻳﺪ ﺧﻴﺮ اوﺳﺖ‬ ‫در ﺻﺮاط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اي دل ﻛﺴﻲ ﮔﻤﺮاه ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﭼﻪ ﺑﺎزي رخ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﻴﺪﻗﻲ ﺧﻮاﻫﻴﻢ راﻧﺪ‬

‫67‬

‫ﻋﺮﺻﻪ ﺷﻄﺮﻧﺞ رﻧﺪان را ﻣﺠﺎل ﺷﺎه ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﭼﻴﺴﺖ اﻳﻦ ﺳﻘﻒ ﺑﻠﻨﺪ ﺳﺎده ﺑﺴﻴﺎرﻧﻘﺶ‬ ‫زﻳﻦ ﻣﻌﻤﺎ ﻫﻴﭻ داﻧﺎ در ﺟﻬﺎن آﮔﺎه ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫اﻳﻦ ﭼﻪ اﺳﺘﻐﻨﺎﺳﺖ ﻳﺎ رب وﻳﻦ ﭼﻪ ﻗﺎدر ﺣﻜﻤﺖ اﺳﺖ‬ ‫ﻛﺎﻳﻦ ﻫﻤﻪ زﺧﻢ ﻧﻬﺎن ﻫﺴﺖ و ﻣﺠﺎل آه ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ دﻳﻮان ﻣﺎ ﮔﻮﻳﻲ ﻧﻤﻲداﻧﺪ ﺣﺴﺎب‬ ‫ﻛﺎﻧﺪر اﻳﻦ ﻃﻐﺮا ﻧﺸﺎن ﺣﺴﺒﻪ ﷲ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﻮ ﺑﻴﺎ و ﻫﺮ ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﻮ ﺑﮕﻮ‬ ‫ﻛﺒﺮ و ﻧﺎز و ﺣﺎﺟﺐ و درﺑﺎن ﺑﺪﻳﻦ درﮔﺎه ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﺮ در ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ رﻓﺘﻦ ﻛﺎر ﻳﻚ رﻧﮕﺎن ﺑﻮد‬ ‫ﺧﻮدﻓﺮوﺷﺎن را ﺑﻪ ﻛﻮي ﻣﻲ ﻓﺮوﺷﺎن راه ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﻫﺴﺖ از ﻗﺎﻣﺖ ﻧﺎﺳﺎز ﺑﻲ اﻧﺪام ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫ور ﻧﻪ ﺗﺸﺮﻳﻒ ﺗﻮ ﺑﺮ ﺑﺎﻻي ﻛﺲ ﻛﻮﺗﺎه ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﻨﺪه ﭘﻴﺮ ﺧﺮاﺑﺎﺗﻢ ﻛﻪ ﻟﻄﻔﺶ داﻳﻢ اﺳﺖ‬ ‫ور ﻧﻪ ﻟﻄﻒ ﺷﻴﺦ و زاﻫﺪ ﮔﺎه ﻫﺴﺖ و ﮔﺎه ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ار ﺑﺮ ﺻﺪر ﻧﻨﺸﻴﻨﺪ ز ﻋﺎﻟﻲ ﻣﺸﺮﺑﻴﺴﺖ‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ دردي ﻛﺶ اﻧﺪرﺑﻨﺪ ﻣﺎل و ﺟﺎه ﻧﻴﺴﺖ‬

‫77‬

‫ﻏﺰل 27‬ ‫راﻫﻴﺴﺖ راه ﻋﺸﻖ ﻛﻪ ﻫﻴﭽﺶ ﻛﻨﺎره ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫آن ﺟﺎ ﺟﺰ آن ﻛﻪ ﺟﺎن ﺑﺴﭙﺎرﻧﺪ ﭼﺎره ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﮔﻪ ﻛﻪ دل ﺑﻪ ﻋﺸﻖ دﻫﻲ ﺧﻮش دﻣﻲ ﺑﻮد‬ ‫در ﻛﺎر ﺧﻴﺮ ﺣﺎﺟﺖ ﻫﻴﭻ اﺳﺘﺨﺎره ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﺎ را ز ﻣﻨﻊ ﻋﻘﻞ ﻣﺘﺮﺳﺎن و ﻣﻲ ﺑﻴﺎر‬ ‫ﻛﺎن ﺷﺤﻨﻪ در وﻻﻳﺖ ﻣﺎ ﻫﻴﭻ ﻛﺎره ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫از ﭼﺸﻢ ﺧﻮد ﺑﭙﺮس ﻛﻪ ﻣﺎ را ﻛﻪ ﻣﻲﻛﺸﺪ‬ ‫ﺟﺎﻧﺎ ﮔﻨﺎه ﻃﺎﻟﻊ و ﺟﺮم ﺳﺘﺎره ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫او را ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﭘﺎك ﺗﻮان دﻳﺪ ﭼﻮن ﻫﻼل‬ ‫ﻫﺮ دﻳﺪه ﺟﺎي ﺟﻠﻮه آن ﻣﺎه ﭘﺎره ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻓﺮﺻﺖ ﺷﻤﺮ ﻃﺮﻳﻘﻪ رﻧﺪي ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﺸﺎن‬ ‫ﭼﻮن راه ﮔﻨﺞ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﻛﺲ آﺷﻜﺎره ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻧﮕﺮﻓﺖ در ﺗﻮ ﮔﺮﻳﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ رو‬ ‫ﺣﻴﺮان آن دﻟﻢ ﻛﻪ ﻛﻢ از ﺳﻨﮓ ﺧﺎره ﻧﻴﺴﺖ‬

‫ﻏﺰل 37‬ ‫روﺷﻦ از ﭘﺮﺗﻮ روﻳﺖ ﻧﻈﺮي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ‬

‫87‬

‫ﻣﻨﺖ ﺧﺎك درت ﺑﺮ ﺑﺼﺮي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻧﺎﻇﺮ روي ﺗﻮ ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮاﻧﻨﺪ آري‬ ‫ﺳﺮ ﮔﻴﺴﻮي ﺗﻮ در ﻫﻴﭻ ﺳﺮي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫اﺷﻚ ﻏﻤﺎز ﻣﻦ ار ﺳﺮخ ﺑﺮآﻣﺪ ﭼﻪ ﻋﺠﺐ‬ ‫ﺧﺠﻞ از ﻛﺮده ﺧﻮد ﭘﺮده دري ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻪ داﻣﻦ ﻧﻨﺸﻴﻨﺪ ز ﻧﺴﻴﻤﺶ ﮔﺮدي‬ ‫ﺳﻴﻞ ﺧﻴﺰ از ﻧﻈﺮم رﻫﮕﺬري ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺗﺎ دم از ﺷﺎم ﺳﺮ زﻟﻒ ﺗﻮ ﻫﺮ ﺟﺎ ﻧﺰﻧﻨﺪ‬ ‫ﺑﺎ ﺻﺒﺎ ﮔﻔﺖ و ﺷﻨﻴﺪم ﺳﺤﺮي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﻦ از اﻳﻦ ﻃﺎﻟﻊ ﺷﻮرﻳﺪه ﺑﺮﻧﺠﻢ ور ﻧﻲ‬ ‫ﺑﻬﺮه ﻣﻨﺪ از ﺳﺮ ﻛﻮﻳﺖ دﮔﺮي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫از ﺣﻴﺎي ﻟﺐ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺗﻮ اي ﭼﺸﻤﻪ ﻧﻮش‬ ‫ﻏﺮق آب و ﻋﺮق اﻛﻨﻮن ﺷﻜﺮي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ از ﭘﺮده ﺑﺮون اﻓﺘﺪ راز‬ ‫ور ﻧﻪ در ﻣﺠﻠﺲ رﻧﺪان ﺧﺒﺮي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺷﻴﺮ در ﺑﺎدﻳﻪ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ روﺑﺎه ﺷﻮد‬ ‫آه از اﻳﻦ راه ﻛﻪ در وي ﺧﻄﺮي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫آب ﭼﺸﻤﻢ ﻛﻪ ﺑﺮ او ﻣﻨﺖ ﺧﺎك در ﺗﻮﺳﺖ‬

‫97‬

‫زﻳﺮ ﺻﺪ ﻣﻨﺖ او ﺧﺎك دري ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫از وﺟﻮدم ﻗﺪري ﻧﺎم و ﻧﺸﺎن ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ‬ ‫ور ﻧﻪ از ﺿﻌﻒ در آن ﺟﺎ اﺛﺮي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻏﻴﺮ از اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻆ ز ﺗﻮ ﻧﺎﺧﺸﻨﻮد اﺳﺖ‬ ‫در ﺳﺮاﭘﺎي وﺟﻮدت ﻫﻨﺮي ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ‬

‫ﻏﺰل 47‬ ‫ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺎرﮔﻪ ﻛﻮن و ﻣﻜﺎن اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﺎده ﭘﻴﺶ آر ﻛﻪ اﺳﺒﺎب ﺟﻬﺎن اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫از دل و ﺟﺎن ﺷﺮف ﺻﺤﺒﺖ ﺟﺎﻧﺎن ﻏﺮض اﺳﺖ‬ ‫ﻏﺮض اﻳﻦ اﺳﺖ وﮔﺮﻧﻪ دل و ﺟﺎن اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﻨﺖ ﺳﺪره و ﻃﻮﺑﻲ ز ﭘﻲ ﺳﺎﻳﻪ ﻣﻜﺶ‬ ‫ﻛﻪ ﭼﻮ ﺧﻮش ﺑﻨﮕﺮي اي ﺳﺮو روان اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫دوﻟﺖ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻲ ﺧﻮن دل آﻳﺪ ﺑﻪ ﻛﻨﺎر‬ ‫ور ﻧﻪ ﺑﺎ ﺳﻌﻲ و ﻋﻤﻞ ﺑﺎغ ﺟﻨﺎن اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﭘﻨﺞ روزي ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﻬﻠﺖ داري‬ ‫ﺧﻮش ﺑﻴﺎﺳﺎي زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ زﻣﺎن اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﺮ ﻟﺐ ﺑﺤﺮ ﻓﻨﺎ ﻣﻨﺘﻈﺮﻳﻢ اي ﺳﺎﻗﻲ‬

‫08‬

‫ﻓﺮﺻﺘﻲ دان ﻛﻪ ز ﻟﺐ ﺗﺎ ﺑﻪ دﻫﺎن اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫زاﻫﺪ اﻳﻤﻦ ﻣﺸﻮ از ﺑﺎزي ﻏﻴﺮت زﻧﻬﺎر‬ ‫ﻛﻪ ره از ﺻﻮﻣﻌﻪ ﺗﺎ دﻳﺮ ﻣﻐﺎن اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫دردﻣﻨﺪي ﻣﻦ ﺳﻮﺧﺘﻪ زار و ﻧﺰار‬ ‫ﻇﺎﻫﺮا ﺣﺎﺟﺖ ﺗﻘﺮﻳﺮ و ﺑﻴﺎن اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻧﺎم ﺣﺎﻓﻆ رﻗﻢ ﻧﻴﻚ ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ وﻟﻲ‬ ‫ﭘﻴﺶ رﻧﺪان رﻗﻢ ﺳﻮد و زﻳﺎن اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻧﻴﺴﺖ‬

‫ﻏﺰل 57‬ ‫ﺧﻮاب آن ﻧﺮﮔﺲ ﻓﺘﺎن ﺗﻮ ﺑﻲ ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺗﺎب آن زﻟﻒ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺗﻮ ﺑﻲ ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫از ﻟﺒﺖ ﺷﻴﺮ روان ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ‬ ‫اﻳﻦ ﺷﻜﺮ ﮔﺮد ﻧﻤﻜﺪان ﺗﻮ ﺑﻲ ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺟﺎن درازي ﺗﻮ ﺑﺎدا ﻛﻪ ﻳﻘﻴﻦ ﻣﻲداﻧﻢ‬ ‫در ﻛﻤﺎن ﻧﺎوك ﻣﮋﮔﺎن ﺗﻮ ﺑﻲ ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﺒﺘﻼﻳﻲ ﺑﻪ ﻏﻢ ﻣﺤﻨﺖ و اﻧﺪوه ﻓﺮاق‬ ‫اي دل اﻳﻦ ﻧﺎﻟﻪ و اﻓﻐﺎن ﺗﻮ ﺑﻲ ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫دوش ﺑﺎد از ﺳﺮ ﻛﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﺑﮕﺬﺷﺖ‬

‫18‬

‫اي ﮔﻞ اﻳﻦ ﭼﺎك ﮔﺮﻳﺒﺎن ﺗﻮ ﺑﻲ ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫درد ﻋﺸﻖ ار ﭼﻪ دل از ﺧﻠﻖ ﻧﻬﺎن ﻣﻲدارد‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﻳﻦ دﻳﺪه ﮔﺮﻳﺎن ﺗﻮ ﺑﻲ ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺴﺖ‬

‫ﻏﺰل 67‬ ‫ﺟﺰ آﺳﺘﺎن ﺗﻮام در ﺟﻬﺎن ﭘﻨﺎﻫﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺳﺮ ﻣﺮا ﺑﺠﺰ اﻳﻦ در ﺣﻮاﻟﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻋﺪو ﭼﻮ ﺗﻴﻎ ﻛﺸﺪ ﻣﻦ ﺳﭙﺮ ﺑﻴﻨﺪازم‬ ‫ﻛﻪ ﺗﻴﻎ ﻣﺎ ﺑﺠﺰ از ﻧﺎﻟﻪاي و آﻫﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﭼﺮا ز ﻛﻮي ﺧﺮاﺑﺎت روي ﺑﺮﺗﺎﺑﻢ‬ ‫ﻛﺰ اﻳﻦ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﻫﻴﭻ رﺳﻢ و راﻫﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫زﻣﺎﻧﻪ ﮔﺮ ﺑﺰﻧﺪ آﺗﺸﻢ ﺑﻪ ﺧﺮﻣﻦ ﻋﻤﺮ‬ ‫ﺑﮕﻮ ﺑﺴﻮز ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺑﺮگ ﻛﺎﻫﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻏﻼم ﻧﺮﮔﺲ ﺟﻤﺎش آن ﺳﻬﻲ ﺳﺮوم‬ ‫ﻛﻪ از ﺷﺮاب ﻏﺮورش ﺑﻪ ﻛﺲ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﺒﺎش در ﭘﻲ آزار و ﻫﺮ ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﻲ ﻛﻦ‬ ‫ﻛﻪ در ﺷﺮﻳﻌﺖ ﻣﺎ ﻏﻴﺮ از اﻳﻦ ﮔﻨﺎﻫﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻋﻨﺎن ﻛﺸﻴﺪه رو اي ﭘﺎدﺷﺎه ﻛﺸﻮر ﺣﺴﻦ‬

‫28‬

‫ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺮ ﺳﺮ راﻫﻲ ﻛﻪ دادﺧﻮاﻫﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻪ از ﻫﻤﻪ ﺳﻮ دام راه ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ‬ ‫ﺑﻪ از ﺣﻤﺎﻳﺖ زﻟﻔﺶ ﻣﺮا ﭘﻨﺎﻫﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺧﺰﻳﻨﻪ دل ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ زﻟﻒ و ﺧﺎل ﻣﺪه‬ ‫ﻛﻪ ﻛﺎرﻫﺎي ﭼﻨﻴﻦ ﺣﺪ ﻫﺮ ﺳﻴﺎﻫﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬

‫ﻏﺰل 77‬ ‫ﺑﻠﺒﻠﻲ ﺑﺮگ ﮔﻠﻲ ﺧﻮش رﻧﮓ در ﻣﻨﻘﺎر داﺷﺖ‬ ‫و اﻧﺪر آن ﺑﺮگ و ﻧﻮا ﺧﻮش ﻧﺎﻟﻪﻫﺎي زار داﺷﺖ‬ ‫ﮔﻔﺘﻤﺶ در ﻋﻴﻦ وﺻﻞ اﻳﻦ ﻧﺎﻟﻪ و ﻓﺮﻳﺎد ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫ﮔﻔﺖ ﻣﺎ را ﺟﻠﻮه ﻣﻌﺸﻮق در اﻳﻦ ﻛﺎر داﺷﺖ‬ ‫ﻳﺎر اﮔﺮ ﻧﻨﺸﺴﺖ ﺑﺎ ﻣﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﺟﺎي اﻋﺘﺮاض‬ ‫ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ ﻛﺎﻣﺮان ﺑﻮد از ﮔﺪاﻳﻲ ﻋﺎر داﺷﺖ‬ ‫در ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد ﻧﻴﺎز و ﻧﺎز ﻣﺎ ﺑﺎ ﺣﺴﻦ دوﺳﺖ‬ ‫ﺧﺮم آن ﻛﺰ ﻧﺎزﻧﻴﻨﺎن ﺑﺨﺖ ﺑﺮﺧﻮردار داﺷﺖ‬ ‫ﺧﻴﺰ ﺗﺎ ﺑﺮ ﻛﻠﻚ آن ﻧﻘﺎش ﺟﺎن اﻓﺸﺎن ﻛﻨﻴﻢ‬ ‫ﻛﺎﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻧﻘﺶ ﻋﺠﺐ در ﮔﺮدش ﭘﺮﮔﺎر داﺷﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﻣﺮﻳﺪ راه ﻋﺸﻘﻲ ﻓﻜﺮ ﺑﺪﻧﺎﻣﻲ ﻣﻜﻦ‬

‫38‬

‫ﺷﻴﺦ ﺻﻨﻌﺎن ﺧﺮﻗﻪ رﻫﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻤﺎر داﺷﺖ‬ ‫وﻗﺖ آن ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻗﻠﻨﺪر ﺧﻮش ﻛﻪ در اﻃﻮار ﺳﻴﺮ‬ ‫ذﻛﺮ ﺗﺴﺒﻴﺢ ﻣﻠﻚ در ﺣﻠﻘﻪ زﻧﺎر داﺷﺖ‬ ‫ﭼﺸﻢ ﺣﺎﻓﻆ زﻳﺮ ﺑﺎم ﻗﺼﺮ آن ﺣﻮري ﺳﺮﺷﺖ‬ ‫ﺷﻴﻮه ﺟﻨﺎت ﺗﺠﺮي ﺗﺤﺘﻬﺎ اﻻﻧﻬﺎر داﺷﺖ‬

‫ﻏﺰل 87‬ ‫دﻳﺪي ﻛﻪ ﻳﺎر ﺟﺰ ﺳﺮ ﺟﻮر و ﺳﺘﻢ ﻧﺪاﺷﺖ‬ ‫ﺑﺸﻜﺴﺖ ﻋﻬﺪ وز ﻏﻢ ﻣﺎ ﻫﻴﭻ ﻏﻢ ﻧﺪاﺷﺖ‬ ‫ﻳﺎ رب ﻣﮕﻴﺮش ار ﭼﻪ دل ﭼﻮن ﻛﺒﻮﺗﺮم‬ ‫اﻓﻜﻨﺪ و ﻛﺸﺖ و ﻋﺰت ﺻﻴﺪ ﺣﺮم ﻧﺪاﺷﺖ‬ ‫ﺑﺮ ﻣﻦ ﺟﻔﺎ ز ﺑﺨﺖ ﻣﻦ آﻣﺪ وﮔﺮﻧﻪ ﻳﺎر‬ ‫ﺣﺎﺷﺎ ﻛﻪ رﺳﻢ ﻟﻄﻒ و ﻃﺮﻳﻖ ﻛﺮم ﻧﺪاﺷﺖ‬ ‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻫﺮ آن ﻛﻪ ﻧﻪ ﺧﻮاري ﻛﺸﻴﺪ از او‬ ‫ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ رﻓﺖ ﻫﻴﭻ ﻛﺴﺶ ﻣﺤﺘﺮم ﻧﺪاﺷﺖ‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻴﺎر ﺑﺎده و ﺑﺎ ﻣﺤﺘﺴﺐ ﺑﮕﻮ‬ ‫اﻧﻜﺎر ﻣﺎ ﻣﻜﻦ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺟﺎم ﺟﻢ ﻧﺪاﺷﺖ‬ ‫ﻫﺮ راﻫﺮو ﻛﻪ ره ﺑﻪ ﺣﺮﻳﻢ درش ﻧﺒﺮد‬

‫48‬

‫ﻣﺴﻜﻴﻦ ﺑﺮﻳﺪ وادي و ره در ﺣﺮم ﻧﺪاﺷﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺒﺮ ﺗﻮ ﮔﻮي ﻓﺼﺎﺣﺖ ﻛﻪ ﻣﺪﻋﻲ‬ ‫ﻫﻴﭽﺶ ﻫﻨﺮ ﻧﺒﻮد و ﺧﺒﺮ ﻧﻴﺰ ﻫﻢ ﻧﺪاﺷﺖ‬

‫ﻏﺰل 97‬ ‫ﻛﻨﻮن ﻛﻪ ﻣﻲدﻣﺪ از ﺑﻮﺳﺘﺎن ﻧﺴﻴﻢ ﺑﻬﺸﺖ‬ ‫ﻣﻦ و ﺷﺮاب ﻓﺮح ﺑﺨﺶ و ﻳﺎر ﺣﻮرﺳﺮﺷﺖ‬ ‫ﮔﺪا ﭼﺮا ﻧﺰﻧﺪ ﻻف ﺳﻠﻄﻨﺖ اﻣﺮوز‬ ‫ﻛﻪ ﺧﻴﻤﻪ ﺳﺎﻳﻪ اﺑﺮ اﺳﺖ و ﺑﺰﻣﮕﻪ ﻟﺐ ﻛﺸﺖ‬ ‫ﭼﻤﻦ ﺣﻜﺎﻳﺖ اردﻳﺒﻬﺸﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‬ ‫ﻧﻪ ﻋﺎﻗﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺴﻴﻪ ﺧﺮﻳﺪ و ﻧﻘﺪ ﺑﻬﺸﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻲ ﻋﻤﺎرت دل ﻛﻦ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﺧﺮاب‬ ‫ﺑﺮ آن ﺳﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺧﺎك ﻣﺎ ﺑﺴﺎزد ﺧﺸﺖ‬ ‫وﻓﺎ ﻣﺠﻮي ز دﺷﻤﻦ ﻛﻪ ﭘﺮﺗﻮي ﻧﺪﻫﺪ‬ ‫ﭼﻮ ﺷﻤﻊ ﺻﻮﻣﻌﻪ اﻓﺮوزي از ﭼﺮاغ ﻛﻨﺸﺖ‬ ‫ﻣﻜﻦ ﺑﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﺳﻴﺎﻫﻲ ﻣﻼﻣﺖ ﻣﻦ ﻣﺴﺖ‬ ‫ﻛﻪ آﮔﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻘﺪﻳﺮ ﺑﺮ ﺳﺮش ﭼﻪ ﻧﻮﺷﺖ‬ ‫ﻗﺪم درﻳﻎ ﻣﺪار از ﺟﻨﺎزه ﺣﺎﻓﻆ‬

‫58‬

‫ﻛﻪ ﮔﺮ ﭼﻪ ﻏﺮق ﮔﻨﺎه اﺳﺖ ﻣﻲرود ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ‬

‫ﻏﺰل 08‬ ‫ﻋﻴﺐ رﻧﺪان ﻣﻜﻦ اي زاﻫﺪ ﭘﺎﻛﻴﺰه ﺳﺮﺷﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﮔﻨﺎه دﮔﺮان ﺑﺮ ﺗﻮ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﻧﻮﺷﺖ‬ ‫ﻣﻦ اﮔﺮ ﻧﻴﻜﻢ و ﮔﺮ ﺑﺪ ﺗﻮ ﺑﺮو ﺧﻮد را ﺑﺎش‬ ‫ﻫﺮ ﻛﺴﻲ آن درود ﻋﺎﻗﺒﺖ ﻛﺎر ﻛﻪ ﻛﺸﺖ‬ ‫ﻫﻤﻪ ﻛﺲ ﻃﺎﻟﺐ ﻳﺎرﻧﺪ ﭼﻪ ﻫﺸﻴﺎر و ﭼﻪ ﻣﺴﺖ‬ ‫ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺧﺎﻧﻪ ﻋﺸﻖ اﺳﺖ ﭼﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﭼﻪ ﻛﻨﺸﺖ‬ ‫ﺳﺮ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﻦ و ﺧﺸﺖ در ﻣﻴﻜﺪهﻫﺎ‬ ‫ﻣﺪﻋﻲ ﮔﺮ ﻧﻜﻨﺪ ﻓﻬﻢ ﺳﺨﻦ ﮔﻮ ﺳﺮ و ﺧﺸﺖ‬ ‫ﻧﺎاﻣﻴﺪم ﻣﻜﻦ از ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻟﻄﻒ ازل‬ ‫ﺗﻮ ﭘﺲ ﭘﺮده ﭼﻪ داﻧﻲ ﻛﻪ ﻛﻪ ﺧﻮب اﺳﺖ و ﻛﻪ زﺷﺖ‬ ‫ﻧﻪ ﻣﻦ از ﭘﺮده ﺗﻘﻮا ﺑﻪ دراﻓﺘﺎدم و ﺑﺲ‬ ‫ﭘﺪرم ﻧﻴﺰ ﺑﻬﺸﺖ اﺑﺪ از دﺳﺖ ﺑﻬﺸﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ روز اﺟﻞ ﮔﺮ ﺑﻪ ﻛﻒ آري ﺟﺎﻣﻲ‬ ‫ﻳﻚ ﺳﺮ از ﻛﻮي ﺧﺮاﺑﺎت ﺑﺮﻧﺪت ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ‬

‫68‬

‫ﻏﺰل 18‬ ‫ﺻﺒﺤﺪم ﻣﺮغ ﭼﻤﻦ ﺑﺎ ﮔﻞ ﻧﻮﺧﺎﺳﺘﻪ ﮔﻔﺖ‬ ‫ﻧﺎز ﻛﻢ ﻛﻦ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺑﺎغ ﺑﺴﻲ ﭼﻮن ﺗﻮ ﺷﻜﻔﺖ‬ ‫ﮔﻞ ﺑﺨﻨﺪﻳﺪ ﻛﻪ از راﺳﺖ ﻧﺮﻧﺠﻴﻢ وﻟﻲ‬ ‫ﻫﻴﭻ ﻋﺎﺷﻖ ﺳﺨﻦ ﺳﺨﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﺸﻮق ﻧﮕﻔﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﻃﻤﻊ داري از آن ﺟﺎم ﻣﺮﺻﻊ ﻣﻲ ﻟﻌﻞ‬ ‫اي ﺑﺴﺎ در ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻮك ﻣﮋهات ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻔﺖ‬ ‫ﺗﺎ اﺑﺪ ﺑﻮي ﻣﺤﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺸﺎﻣﺶ ﻧﺮﺳﺪ‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺧﺎك در ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﺑﻪ رﺧﺴﺎره ﻧﺮﻓﺖ‬ ‫در ﮔﻠﺴﺘﺎن ارم دوش ﭼﻮ از ﻟﻄﻒ ﻫﻮا‬ ‫زﻟﻒ ﺳﻨﺒﻞ ﺑﻪ ﻧﺴﻴﻢ ﺳﺤﺮي ﻣﻲآﺷﻔﺖ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ اي ﻣﺴﻨﺪ ﺟﻢ ﺟﺎم ﺟﻬﺎن ﺑﻴﻨﺖ ﻛﻮ‬ ‫ﮔﻔﺖ اﻓﺴﻮس ﻛﻪ آن دوﻟﺖ ﺑﻴﺪار ﺑﺨﻔﺖ‬ ‫ﺳﺨﻦ ﻋﺸﻖ ﻧﻪ آن اﺳﺖ ﻛﻪ آﻳﺪ ﺑﻪ زﺑﺎن‬ ‫ﺳﺎﻗﻴﺎ ﻣﻲ ده و ﻛﻮﺗﺎه ﻛﻦ اﻳﻦ ﮔﻔﺖ و ﺷﻨﻔﺖ‬ ‫اﺷﻚ ﺣﺎﻓﻆ ﺧﺮد و ﺻﺒﺮ ﺑﻪ درﻳﺎ اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫ﭼﻪ ﻛﻨﺪ ﺳﻮز ﻏﻢ ﻋﺸﻖ ﻧﻴﺎرﺳﺖ ﻧﻬﻔﺖ‬

‫78‬

‫ﻏﺰل 28‬ ‫آن ﺗﺮك ﭘﺮي ﭼﻬﺮه ﻛﻪ دوش از ﺑﺮ ﻣﺎ رﻓﺖ‬ ‫آﻳﺎ ﭼﻪ ﺧﻄﺎ دﻳﺪ ﻛﻪ از راه ﺧﻄﺎ رﻓﺖ‬ ‫ﺗﺎ رﻓﺖ ﻣﺮا از ﻧﻈﺮ آن ﭼﺸﻢ ﺟﻬﺎن ﺑﻴﻦ‬ ‫ﻛﺲ واﻗﻒ ﻣﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ از دﻳﺪه ﭼﻪﻫﺎ رﻓﺖ‬ ‫ﺑﺮ ﺷﻤﻊ ﻧﺮﻓﺖ از ﮔﺬر آﺗﺶ دل دوش‬ ‫آن دود ﻛﻪ از ﺳﻮز ﺟﮕﺮ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﺎ رﻓﺖ‬ ‫دور از رخ ﺗﻮ دم ﺑﻪ دم از ﮔﻮﺷﻪ ﭼﺸﻤﻢ‬ ‫ﺳﻴﻼب ﺳﺮﺷﻚ آﻣﺪ و ﻃﻮﻓﺎن ﺑﻼ رﻓﺖ‬ ‫از ﭘﺎي ﻓﺘﺎدﻳﻢ ﭼﻮ آﻣﺪ ﻏﻢ ﻫﺠﺮان‬ ‫در درد ﺑﻤﺮدﻳﻢ ﭼﻮ از دﺳﺖ دوا رﻓﺖ‬ ‫دل ﮔﻔﺖ وﺻﺎﻟﺶ ﺑﻪ دﻋﺎ ﺑﺎز ﺗﻮان ﻳﺎﻓﺖ‬ ‫ﻋﻤﺮﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﻋﻤﺮم ﻫﻤﻪ در ﻛﺎر دﻋﺎ رﻓﺖ‬ ‫اﺣﺮام ﭼﻪ ﺑﻨﺪﻳﻢ ﭼﻮ آن ﻗﺒﻠﻪ ﻧﻪ اﻳﻦ ﺟﺎﺳﺖ‬ ‫در ﺳﻌﻲ ﭼﻪ ﻛﻮﺷﻴﻢ ﭼﻮ از ﻣﺮوه ﺻﻔﺎ رﻓﺖ‬ ‫دي ﮔﻔﺖ ﻃﺒﻴﺐ از ﺳﺮ ﺣﺴﺮت ﭼﻮ ﻣﺮا دﻳﺪ‬ ‫ﻫﻴﻬﺎت ﻛﻪ رﻧﺞ ﺗﻮ ز ﻗﺎﻧﻮن ﺷﻔﺎ رﻓﺖ‬ ‫اي دوﺳﺖ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﻴﺪن ﺣﺎﻓﻆ ﻗﺪﻣﻲ ﻧﻪ‬

‫88‬

‫زان ﭘﻴﺶ ﻛﻪ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ از دار ﻓﻨﺎ رﻓﺖ‬

‫ﻏﺰل 38‬ ‫ﮔﺮ ز دﺳﺖ زﻟﻒ ﻣﺸﻜﻴﻨﺖ ﺧﻄﺎﻳﻲ رﻓﺖ رﻓﺖ‬ ‫ور ز ﻫﻨﺪوي ﺷﻤﺎ ﺑﺮ ﻣﺎ ﺟﻔﺎﻳﻲ رﻓﺖ رﻓﺖ‬ ‫ﺑﺮق ﻋﺸﻖ ار ﺧﺮﻣﻦ ﭘﺸﻤﻴﻨﻪ ﭘﻮﺷﻲ ﺳﻮﺧﺖ ﺳﻮﺧﺖ‬ ‫ﺟﻮر ﺷﺎه ﻛﺎﻣﺮان ﮔﺮ ﺑﺮ ﮔﺪاﻳﻲ رﻓﺖ رﻓﺖ‬ ‫در ﻃﺮﻳﻘﺖ رﻧﺠﺶ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻣﻲ ﺑﻴﺎر‬ ‫ﻫﺮ ﻛﺪورت را ﻛﻪ ﺑﻴﻨﻲ ﭼﻮن ﺻﻔﺎﻳﻲ رﻓﺖ رﻓﺖ‬ ‫ﻋﺸﻘﺒﺎزي را ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎﻳﺪ اي دل ﭘﺎي دار‬ ‫ﮔﺮ ﻣﻼﻟﻲ ﺑﻮد ﺑﻮد و ﮔﺮ ﺧﻄﺎﻳﻲ رﻓﺖ رﻓﺖ‬ ‫ﮔﺮ دﻟﻲ از ﻏﻤﺰه دﻟﺪار ﺑﺎري ﺑﺮد ﺑﺮد‬ ‫ور ﻣﻴﺎن ﺟﺎن و ﺟﺎﻧﺎن ﻣﺎﺟﺮاﻳﻲ رﻓﺖ رﻓﺖ‬ ‫از ﺳﺨﻦ ﭼﻴﻨﺎن ﻣﻼﻟﺖﻫﺎ ﭘﺪﻳﺪ آﻣﺪ وﻟﻲ‬ ‫ﮔﺮ ﻣﻴﺎن ﻫﻤﻨﺸﻴﻨﺎن ﻧﺎﺳﺰاﻳﻲ رﻓﺖ رﻓﺖ‬ ‫ﻋﻴﺐ ﺣﺎﻓﻆ ﮔﻮ ﻣﻜﻦ واﻋﻆ ﻛﻪ رﻓﺖ از ﺧﺎﻧﻘﺎه‬ ‫ﭘﺎي آزادي ﭼﻪ ﺑﻨﺪي ﮔﺮ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ رﻓﺖ رﻓﺖ‬

‫98‬

‫ﻏﺰل 48‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻴﺎر ﺑﺎده ﻛﻪ ﻣﺎه ﺻﻴﺎم رﻓﺖ‬ ‫درده ﻗﺪح ﻛﻪ ﻣﻮﺳﻢ ﻧﺎﻣﻮس و ﻧﺎم رﻓﺖ‬ ‫وﻗﺖ ﻋﺰﻳﺰ رﻓﺖ ﺑﻴﺎ ﺗﺎ ﻗﻀﺎ ﻛﻨﻴﻢ‬ ‫ﻋﻤﺮي ﻛﻪ ﺑﻲ ﺣﻀﻮر ﺻﺮاﺣﻲ و ﺟﺎم رﻓﺖ‬ ‫ﻣﺴﺘﻢ ﻛﻦ آن ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﻧﺪاﻧﻢ ز ﺑﻴﺨﻮدي‬ ‫در ﻋﺮﺻﻪ ﺧﻴﺎل ﻛﻪ آﻣﺪ ﻛﺪام رﻓﺖ‬ ‫ﺑﺮ ﺑﻮي آن ﻛﻪ ﺟﺮﻋﻪ ﺟﺎﻣﺖ ﺑﻪ ﻣﺎ رﺳﺪ‬ ‫در ﻣﺼﻄﺒﻪ دﻋﺎي ﺗﻮ ﻫﺮ ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم رﻓﺖ‬ ‫دل را ﻛﻪ ﻣﺮده ﺑﻮد ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺑﻪ ﺟﺎن رﺳﻴﺪ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻮﻳﻲ از ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻲاش در ﻣﺸﺎم رﻓﺖ‬ ‫زاﻫﺪ ﻏﺮور داﺷﺖ ﺳﻼﻣﺖ ﻧﺒﺮد راه‬ ‫رﻧﺪ از ره ﻧﻴﺎز ﺑﻪ داراﻟﺴﻼم رﻓﺖ‬ ‫ﻧﻘﺪ دﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻮد ﻣﺮا ﺻﺮف ﺑﺎده ﺷﺪ‬ ‫ﻗﻠﺐ ﺳﻴﺎه ﺑﻮد از آن در ﺣﺮام رﻓﺖ‬ ‫در ﺗﺎب ﺗﻮﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﺗﻮان ﺳﻮﺧﺖ ﻫﻤﭽﻮ ﻋﻮد‬ ‫ﻣﻲ ده ﻛﻪ ﻋﻤﺮ در ﺳﺮ ﺳﻮداي ﺧﺎم رﻓﺖ‬ ‫دﻳﮕﺮ ﻣﻜﻦ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﺣﺎﻓﻆ ﻛﻪ ره ﻧﻴﺎﻓﺖ‬

‫09‬

‫ﮔﻤﮕﺸﺘﻪاي ﻛﻪ ﺑﺎده ﻧﺎﺑﺶ ﺑﻪ ﻛﺎم رﻓﺖ‬

‫ﻏﺰل 58‬ ‫ﺷﺮﺑﺘﻲ از ﻟﺐ ﻟﻌﻠﺶ ﻧﭽﺸﻴﺪﻳﻢ و ﺑﺮﻓﺖ‬ ‫روي ﻣﻪ ﭘﻴﻜﺮ او ﺳﻴﺮ ﻧﺪﻳﺪﻳﻢ و ﺑﺮﻓﺖ‬ ‫ﮔﻮﻳﻲ از ﺻﺤﺒﺖ ﻣﺎ ﻧﻴﻚ ﺑﻪ ﺗﻨﮓ آﻣﺪه ﺑﻮد‬ ‫ﺑﺎر ﺑﺮﺑﺴﺖ و ﺑﻪ ﮔﺮدش ﻧﺮﺳﻴﺪﻳﻢ و ﺑﺮﻓﺖ‬ ‫ﺑﺲ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻓﺎﺗﺤﻪ و ﺣﺮز ﻳﻤﺎﻧﻲ ﺧﻮاﻧﺪﻳﻢ‬ ‫وز ﭘﻲ اش ﺳﻮره اﺧﻼص دﻣﻴﺪﻳﻢ و ﺑﺮﻓﺖ‬ ‫ﻋﺸﻮه دادﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺎ ﮔﺬري ﺧﻮاﻫﻲ ﻛﺮد‬ ‫دﻳﺪي آﺧﺮ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻋﺸﻮه ﺧﺮﻳﺪﻳﻢ و ﺑﺮﻓﺖ‬ ‫ﺷﺪ ﭼﻤﺎن در ﭼﻤﻦ ﺣﺴﻦ و ﻟﻄﺎﻓﺖ ﻟﻴﻜﻦ‬ ‫در ﮔﻠﺴﺘﺎن وﺻﺎﻟﺶ ﻧﭽﻤﻴﺪﻳﻢ و ﺑﺮﻓﺖ‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﻫﻤﻪ ﺷﺐ ﻧﺎﻟﻪ و زاري ﻛﺮدﻳﻢ‬ ‫ﻛﺎي درﻳﻐﺎ ﺑﻪ وداﻋﺶ ﻧﺮﺳﻴﺪﻳﻢ و ﺑﺮﻓﺖ‬

‫ﻏﺰل 68‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﻳﺎر ز رخ ﭘﺮده ﺑﺮﮔﺮﻓﺖ‬

‫19‬

‫ﻛﺎر ﭼﺮاغ ﺧﻠﻮﺗﻴﺎن ﺑﺎز درﮔﺮﻓﺖ‬ ‫آن ﺷﻤﻊ ﺳﺮﮔﺮﻓﺘﻪ دﮔﺮ ﭼﻬﺮه ﺑﺮﻓﺮوﺧﺖ‬ ‫وﻳﻦ ﭘﻴﺮ ﺳﺎﻟﺨﻮرده ﺟﻮاﻧﻲ ز ﺳﺮ ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫آن ﻋﺸﻮه داد ﻋﺸﻖ ﻛﻪ ﻣﻔﺘﻲ ز ره ﺑﺮﻓﺖ‬ ‫وان ﻟﻄﻒ ﻛﺮد دوﺳﺖ ﻛﻪ دﺷﻤﻦ ﺣﺬر ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫زﻧﻬﺎر از آن ﻋﺒﺎرت ﺷﻴﺮﻳﻦ دﻟﻔﺮﻳﺐ‬ ‫ﮔﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﺴﺘﻪ ﺗﻮ ﺳﺨﻦ در ﺷﻜﺮ ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ﺑﺎر ﻏﻤﻲ ﻛﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺎ ﺧﺴﺘﻪ ﻛﺮده ﺑﻮد‬ ‫ﻋﻴﺴﻲ دﻣﻲ ﺧﺪا ﺑﻔﺮﺳﺘﺎد و ﺑﺮﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﺳﺮوﻗﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﻪ و ﺧﻮر ﺣﺴﻦ ﻣﻲﻓﺮوﺧﺖ‬ ‫ﭼﻮن ﺗﻮ درآﻣﺪي ﭘﻲ ﻛﺎري دﮔﺮ ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫زﻳﻦ ﻗﺼﻪ ﻫﻔﺖ ﮔﻨﺒﺪ اﻓﻼك ﭘﺮﺻﺪاﺳﺖ‬ ‫ﻛﻮﺗﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﺒﻴﻦ ﻛﻪ ﺳﺨﻦ ﻣﺨﺘﺼﺮ ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺗﻮ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ز ﻛﻪ آﻣﻮﺧﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺨﺖ‬ ‫ﺗﻌﻮﻳﺬ ﻛﺮد ﺷﻌﺮ ﺗﻮ را و ﺑﻪ زر ﮔﺮﻓﺖ‬

‫ﻏﺰل 78‬ ‫ﺣﺴﻨﺖ ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﻣﻼﺣﺖ ﺟﻬﺎن ﮔﺮﻓﺖ‬

‫29‬

‫آري ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﺟﻬﺎن ﻣﻲﺗﻮان ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫اﻓﺸﺎي راز ﺧﻠﻮﺗﻴﺎن ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﺮد ﺷﻤﻊ‬ ‫ﺷﻜﺮ ﺧﺪا ﻛﻪ ﺳﺮ دﻟﺶ در زﺑﺎن ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫زﻳﻦ آﺗﺶ ﻧﻬﻔﺘﻪ ﻛﻪ در ﺳﻴﻨﻪ ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺷﻌﻠﻪاﻳﺴﺖ ﻛﻪ در آﺳﻤﺎن ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﮔﻞ ﻛﻪ دم زﻧﺪ از رﻧﮓ و ﺑﻮي دوﺳﺖ‬ ‫از ﻏﻴﺮت ﺻﺒﺎ ﻧﻔﺴﺶ در دﻫﺎن ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫آﺳﻮده ﺑﺮ ﻛﻨﺎر ﭼﻮ ﭘﺮﮔﺎر ﻣﻲﺷﺪم‬ ‫دوران ﭼﻮ ﻧﻘﻄﻪ ﻋﺎﻗﺒﺘﻢ در ﻣﻴﺎن ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫آن روز ﺷﻮق ﺳﺎﻏﺮ ﻣﻲ ﺧﺮﻣﻨﻢ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬ ‫ﻛﺘﺶ ز ﻋﻜﺲ ﻋﺎرض ﺳﺎﻗﻲ در آن ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻢ ﺷﺪن ﺑﻪ ﻛﻮي ﻣﻐﺎن آﺳﺘﻴﻦ ﻓﺸﺎن‬ ‫زﻳﻦ ﻓﺘﻨﻪﻫﺎ ﻛﻪ داﻣﻦ آﺧﺮزﻣﺎن ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ﻣﻲ ﺧﻮر ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﻪ آﺧﺮ ﻛﺎر ﺟﻬﺎن ﺑﺪﻳﺪ‬ ‫از ﻏﻢ ﺳﺒﻚ ﺑﺮآﻣﺪ و رﻃﻞ ﮔﺮان ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ﺑﺮ ﺑﺮگ ﮔﻞ ﺑﻪ ﺧﻮن ﺷﻘﺎﻳﻖ ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ‬ ‫ﻛﺎن ﻛﺲ ﻛﻪ ﭘﺨﺘﻪ ﺷﺪ ﻣﻲ ﭼﻮن ارﻏﻮان ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻮ آب ﻟﻄﻒ ز ﻧﻈﻢ ﺗﻮ ﻣﻲﭼﻜﺪ‬

‫39‬

‫ﺣﺎﺳﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻧﻜﺘﻪ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ آن ﮔﺮﻓﺖ‬

‫ﻏﺰل 88‬ ‫ﺷﻨﻴﺪهام ﺳﺨﻨﻲ ﺧﻮش ﻛﻪ ﭘﻴﺮ ﻛﻨﻌﺎن ﮔﻔﺖ‬ ‫ﻓﺮاق ﻳﺎر ﻧﻪ آن ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻮان ﮔﻔﺖ‬ ‫ﺣﺪﻳﺚ ﻫﻮل ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻛﻪ ﮔﻔﺖ واﻋﻆ ﺷﻬﺮ‬ ‫ﻛﻨﺎﻳﺘﻴﺴﺖ ﻛﻪ از روزﮔﺎر ﻫﺠﺮان ﮔﻔﺖ‬ ‫ﻧﺸﺎن ﻳﺎر ﺳﻔﺮﻛﺮده از ﻛﻪ ﭘﺮﺳﻢ ﺑﺎز‬ ‫ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﮔﻔﺖ ﺑﺮﻳﺪ ﺻﺒﺎ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﮔﻔﺖ‬ ‫ﻓﻐﺎن ﻛﻪ آن ﻣﻪ ﻧﺎﻣﻬﺮﺑﺎن ﻣﻬﺮﮔﺴﻞ‬ ‫ﺑﻪ ﺗﺮك ﺻﺤﺒﺖ ﻳﺎران ﺧﻮد ﭼﻪ آﺳﺎن ﮔﻔﺖ‬ ‫ﻣﻦ و ﻣﻘﺎم رﺿﺎ ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ و ﺷﻜﺮ رﻗﻴﺐ‬ ‫ﻛﻪ دل ﺑﻪ درد ﺗﻮ ﺧﻮ ﻛﺮد و ﺗﺮك درﻣﺎن ﮔﻔﺖ‬ ‫ﻏﻢ ﻛﻬﻦ ﺑﻪ ﻣﻲ ﺳﺎﻟﺨﻮرده دﻓﻊ ﻛﻨﻴﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺗﺨﻢ ﺧﻮﺷﺪﻟﻲ اﻳﻦ اﺳﺖ ﭘﻴﺮ دﻫﻘﺎن ﮔﻔﺖ‬ ‫ﮔﺮه ﺑﻪ ﺑﺎد ﻣﺰن ﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﺮ ﻣﺮاد رود‬ ‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﺑﻪ ﻣﺜﻞ ﺑﺎد ﺑﺎ ﺳﻠﻴﻤﺎن ﮔﻔﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻬﻠﺘﻲ ﻛﻪ ﺳﭙﻬﺮت دﻫﺪ ز راه ﻣﺮو‬

‫49‬

‫ﺗﻮ را ﻛﻪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ زال ﺗﺮك دﺳﺘﺎن ﮔﻔﺖ‬ ‫ﻣﺰن ز ﭼﻮن و ﭼﺮا دم ﻛﻪ ﺑﻨﺪه ﻣﻘﺒﻞ‬ ‫ﻗﺒﻮل ﻛﺮد ﺑﻪ ﺟﺎن ﻫﺮ ﺳﺨﻦ ﻛﻪ ﺟﺎﻧﺎن ﮔﻔﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﮔﻔﺖ ﺣﺎﻓﻆ از اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺗﻮ آﻣﺪ ﺑﺎز‬ ‫ﻣﻦ اﻳﻦ ﻧﮕﻔﺘﻪام آن ﻛﺲ ﻛﻪ ﮔﻔﺖ ﺑﻬﺘﺎن ﮔﻔﺖ‬

‫ﻏﺰل 98‬ ‫ﻳﺎ رب ﺳﺒﺒﻲ ﺳﺎز ﻛﻪ ﻳﺎرم ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ‬ ‫ﺑﺎزآﻳﺪ و ﺑﺮﻫﺎﻧﺪم از ﺑﻨﺪ ﻣﻼﻣﺖ‬ ‫ﺧﺎك ره آن ﻳﺎر ﺳﻔﺮﻛﺮده ﺑﻴﺎرﻳﺪ‬ ‫ﺗﺎ ﭼﺸﻢ ﺟﻬﺎن ﺑﻴﻦ ﻛﻨﻤﺶ ﺟﺎي اﻗﺎﻣﺖ‬ ‫ﻓﺮﻳﺎد ﻛﻪ از ﺷﺶ ﺟﻬﺘﻢ راه ﺑﺒﺴﺘﻨﺪ‬ ‫آن ﺧﺎل و ﺧﻂ و زﻟﻒ و رخ و ﻋﺎرض و ﻗﺎﻣﺖ‬ ‫اﻣﺮوز ﻛﻪ در دﺳﺖ ﺗﻮام ﻣﺮﺣﻤﺘﻲ ﻛﻦ‬ ‫ﻓﺮدا ﻛﻪ ﺷﻮم ﺧﺎك ﭼﻪ ﺳﻮد اﺷﻚ ﻧﺪاﻣﺖ‬ ‫اي آن ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻘﺮﻳﺮ و ﺑﻴﺎن دم زﻧﻲ از ﻋﺸﻖ‬ ‫ﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮ ﻧﺪارﻳﻢ ﺳﺨﻦ ﺧﻴﺮ و ﺳﻼﻣﺖ‬ ‫دروﻳﺶ ﻣﻜﻦ ﻧﺎﻟﻪ ز ﺷﻤﺸﻴﺮ اﺣﺒﺎ‬

‫59‬

‫ﻛﺎﻳﻦ ﻃﺎﻳﻔﻪ از ﻛﺸﺘﻪ ﺳﺘﺎﻧﻨﺪ ﻏﺮاﻣﺖ‬ ‫در ﺧﺮﻗﻪ زن آﺗﺶ ﻛﻪ ﺧﻢ اﺑﺮوي ﺳﺎﻗﻲ‬ ‫ﺑﺮ ﻣﻲﺷﻜﻨﺪ ﮔﻮﺷﻪ ﻣﺤﺮاب اﻣﺎﻣﺖ‬ ‫ﺣﺎﺷﺎ ﻛﻪ ﻣﻦ از ﺟﻮر و ﺟﻔﺎي ﺗﻮ ﺑﻨﺎﻟﻢ‬ ‫ﺑﻴﺪاد ﻟﻄﻴﻔﺎن ﻫﻤﻪ ﻟﻄﻒ اﺳﺖ و ﻛﺮاﻣﺖ‬ ‫ﻛﻮﺗﻪ ﻧﻜﻨﺪ ﺑﺤﺚ ﺳﺮ زﻟﻒ ﺗﻮ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺷﺪ اﻳﻦ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺗﺎ روز ﻗﻴﺎﻣﺖ‬

‫ﻏﺰل 09‬ ‫اي ﻫﺪﻫﺪ ﺻﺒﺎ ﺑﻪ ﺳﺒﺎ ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﻤﺖ‬ ‫ﺑﻨﮕﺮ ﻛﻪ از ﻛﺠﺎ ﺑﻪ ﻛﺠﺎ ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﻤﺖ‬ ‫ﺣﻴﻒ اﺳﺖ ﻃﺎﻳﺮي ﭼﻮ ﺗﻮ در ﺧﺎﻛﺪان ﻏﻢ‬ ‫زﻳﻦ ﺟﺎ ﺑﻪ آﺷﻴﺎن وﻓﺎ ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﻤﺖ‬ ‫در راه ﻋﺸﻖ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻗﺮب و ﺑﻌﺪ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻤﺖ ﻋﻴﺎن و دﻋﺎ ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﻤﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم ﻗﺎﻓﻠﻪاي از دﻋﺎي ﺧﻴﺮ‬ ‫در ﺻﺤﺒﺖ ﺷﻤﺎل و ﺻﺒﺎ ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﻤﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﻟﺸﻜﺮ ﻏﻤﺖ ﻧﻜﻨﺪ ﻣﻠﻚ دل ﺧﺮاب‬

‫69‬

‫ﺟﺎن ﻋﺰﻳﺰ ﺧﻮد ﺑﻪ ﻧﻮا ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﻤﺖ‬ ‫اي ﻏﺎﻳﺐ از ﻧﻈﺮ ﻛﻪ ﺷﺪي ﻫﻤﻨﺸﻴﻦ دل‬ ‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻤﺖ دﻋﺎ و ﺛﻨﺎ ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﻤﺖ‬ ‫در روي ﺧﻮد ﺗﻔﺮج ﺻﻨﻊ ﺧﺪاي ﻛﻦ‬ ‫ﻛﻴﻴﻨﻪ ﺧﺪاي ﻧﻤﺎ ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﻤﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﻣﻄﺮﺑﺎن ز ﺷﻮق ﻣﻨﺖ آﮔﻬﻲ دﻫﻨﺪ‬ ‫ﻗﻮل و ﻏﺰل ﺑﻪ ﺳﺎز و ﻧﻮا ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﻤﺖ‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﻫﺎﺗﻒ ﻏﻴﺒﻢ ﺑﻪ ﻣﮋده ﮔﻔﺖ‬ ‫ﺑﺎ درد ﺻﺒﺮ ﻛﻦ ﻛﻪ دوا ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﻤﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺳﺮود ﻣﺠﻠﺲ ﻣﺎ ذﻛﺮ ﺧﻴﺮ ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫ﺑﺸﺘﺎب ﻫﺎن ﻛﻪ اﺳﺐ و ﻗﺒﺎ ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﻤﺖ‬

‫ﻏﺰل 19‬ ‫اي ﻏﺎﻳﺐ از ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺧﺪا ﻣﻲﺳﭙﺎرﻣﺖ‬ ‫ﺟﺎﻧﻢ ﺑﺴﻮﺧﺘﻲ و ﺑﻪ دل دوﺳﺖ دارﻣﺖ‬ ‫ﺗﺎ داﻣﻦ ﻛﻔﻦ ﻧﻜﺸﻢ زﻳﺮ ﭘﺎي ﺧﺎك‬ ‫ﺑﺎور ﻣﻜﻦ ﻛﻪ دﺳﺖ ز داﻣﻦ ﺑﺪارﻣﺖ‬ ‫ﻣﺤﺮاب اﺑﺮوﻳﺖ ﺑﻨﻤﺎ ﺗﺎ ﺳﺤﺮﮔﻬﻲ‬

‫79‬

‫دﺳﺖ دﻋﺎ ﺑﺮآرم و در ﮔﺮدن آرﻣﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﺑﺎﻳﺪم ﺷﺪن ﺳﻮي ﻫﺎروت ﺑﺎﺑﻠﻲ‬ ‫ﺻﺪ ﮔﻮﻧﻪ ﺟﺎدوﻳﻲ ﺑﻜﻨﻢ ﺗﺎ ﺑﻴﺎرﻣﺖ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﻣﻴﺮﻣﺖ اي ﺑﻲوﻓﺎ ﻃﺒﻴﺐ‬ ‫ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺎزﭘﺮس ﻛﻪ در اﻧﺘﻈﺎرﻣﺖ‬ ‫ﺻﺪ ﺟﻮي آب ﺑﺴﺘﻪام از دﻳﺪه ﺑﺮ ﻛﻨﺎر‬ ‫ﺑﺮ ﺑﻮي ﺗﺨﻢ ﻣﻬﺮ ﻛﻪ در دل ﺑﻜﺎرﻣﺖ‬ ‫ﺧﻮﻧﻢ ﺑﺮﻳﺨﺖ و از ﻏﻢ ﻋﺸﻘﻢ ﺧﻼص داد‬ ‫ﻣﻨﺖ ﭘﺬﻳﺮ ﻏﻤﺰه ﺧﻨﺠﺮ ﮔﺬارﻣﺖ‬ ‫ﻣﻲﮔﺮﻳﻢ و ﻣﺮادم از اﻳﻦ ﺳﻴﻞ اﺷﻜﺒﺎر‬ ‫ﺗﺨﻢ ﻣﺤﺒﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ در دل ﺑﻜﺎرﻣﺖ‬ ‫ﺑﺎرم ده از ﻛﺮم ﺳﻮي ﺧﻮد ﺗﺎ ﺑﻪ ﺳﻮز دل‬ ‫در ﭘﺎي دم ﺑﻪ دم ﮔﻬﺮ از دﻳﺪه ﺑﺎرﻣﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﺮاب و ﺷﺎﻫﺪ و رﻧﺪي ﻧﻪ وﺿﻊ ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫ﻓﻲ اﻟﺠﻤﻠﻪ ﻣﻲﻛﻨﻲ و ﻓﺮو ﻣﻲﮔﺬارﻣﺖ‬

‫ﻏﺰل 29‬ ‫ﻣﻴﺮ ﻣﻦ ﺧﻮش ﻣﻲروي ﻛﺎﻧﺪر ﺳﺮ و ﭘﺎ ﻣﻴﺮﻣﺖ‬

‫89‬

‫ﺧﻮش ﺧﺮاﻣﺎن ﺷﻮ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﻗﺪ رﻋﻨﺎ ﻣﻴﺮﻣﺖ‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدي ﻛﻲ ﺑﻤﻴﺮي ﭘﻴﺶ ﻣﻦ ﺗﻌﺠﻴﻞ ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫ﺧﻮش ﺗﻘﺎﺿﺎ ﻣﻲﻛﻨﻲ ﭘﻴﺶ ﺗﻘﺎﺿﺎ ﻣﻴﺮﻣﺖ‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ و ﻣﺨﻤﻮر و ﻣﻬﺠﻮرم ﺑﺖ ﺳﺎﻗﻲ ﻛﺠﺎﺳﺖ‬ ‫ﮔﻮ ﻛﻪ ﺑﺨﺮاﻣﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﺳﺮوﺑﺎﻻ ﻣﻴﺮﻣﺖ‬ ‫آن ﻛﻪ ﻋﻤﺮي ﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺑﻴﻤﺎرم از ﺳﻮداي او‬ ‫ﮔﻮ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﻛﻦ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﭼﺸﻢ ﺷﻬﻼ ﻣﻴﺮﻣﺖ‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ ﻟﻌﻞ ﻟﺒﻢ ﻫﻢ درد ﺑﺨﺸﺪ ﻫﻢ دوا‬ ‫ﮔﺎه ﭘﻴﺶ درد و ﮔﻪ ﭘﻴﺶ ﻣﺪاوا ﻣﻴﺮﻣﺖ‬ ‫ﺧﻮش ﺧﺮاﻣﺎن ﻣﻲروي ﭼﺸﻢ ﺑﺪ از روي ﺗﻮ دور‬ ‫دارم اﻧﺪر ﺳﺮ ﺧﻴﺎل آن ﻛﻪ در ﭘﺎ ﻣﻴﺮﻣﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﺟﺎي ﺣﺎﻓﻆ اﻧﺪر ﺧﻠﻮت وﺻﻞ ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫اي ﻫﻤﻪ ﺟﺎي ﺗﻮ ﺧﻮش ﭘﻴﺶ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﻣﻴﺮﻣﺖ‬

‫ﻏﺰل 39‬ ‫ﭼﻪ ﻟﻄﻒ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﺎﮔﺎه رﺷﺤﻪ ﻗﻠﻤﺖ‬ ‫ﺣﻘﻮق ﺧﺪﻣﺖ ﻣﺎ ﻋﺮﺿﻪ ﻛﺮد ﺑﺮ ﻛﺮﻣﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻮك ﺧﺎﻣﻪ رﻗﻢ ﻛﺮدهاي ﺳﻼم ﻣﺮا‬

‫99‬

‫ﻛﻪ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ دوران ﻣﺒﺎد ﺑﻲ رﻗﻤﺖ‬ ‫ﻧﮕﻮﻳﻢ از ﻣﻦ ﺑﻲدل ﺑﻪ ﺳﻬﻮ ﻛﺮدي ﻳﺎد‬ ‫ﻛﻪ در ﺣﺴﺎب ﺧﺮد ﻧﻴﺴﺖ ﺳﻬﻮ ﺑﺮ ﻗﻠﻤﺖ‬ ‫ﻣﺮا ذﻟﻴﻞ ﻣﮕﺮدان ﺑﻪ ﺷﻜﺮ اﻳﻦ ﻧﻌﻤﺖ‬ ‫ﻛﻪ داﺷﺖ دوﻟﺖ ﺳﺮﻣﺪ ﻋﺰﻳﺰ و ﻣﺤﺘﺮﻣﺖ‬ ‫ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺳﺮ زﻟﻔﺖ ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‬ ‫ﻛﻪ ﮔﺮ ﺳﺮم ﺑﺮود ﺑﺮﻧﺪارم از ﻗﺪﻣﺖ‬ ‫ز ﺣﺎل ﻣﺎ دﻟﺖ آﮔﻪ ﺷﻮد ﻣﮕﺮ وﻗﺘﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﻻﻟﻪ ﺑﺮدﻣﺪ از ﺧﺎك ﻛﺸﺘﮕﺎن ﻏﻤﺖ‬ ‫روان ﺗﺸﻨﻪ ﻣﺎ را ﺑﻪ ﺟﺮﻋﻪاي درﻳﺎب‬ ‫ﭼﻮ ﻣﻲدﻫﻨﺪ زﻻل ﺧﻀﺮ ز ﺟﺎم ﺟﻤﺖ‬ ‫ﻫﻤﻴﺸﻪ وﻗﺖ ﺗﻮ اي ﻋﻴﺴﻲ ﺻﺒﺎ ﺧﻮش ﺑﺎد‬ ‫ﻛﻪ ﺟﺎن ﺣﺎﻓﻆ دﻟﺨﺴﺘﻪ زﻧﺪه ﺷﺪ ﺑﻪ دﻣﺖ‬

‫ﻏﺰل 49‬ ‫زان ﻳﺎر دﻟﻨﻮازم ﺷﻜﺮﻳﺴﺖ ﺑﺎ ﺷﻜﺎﻳﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﻧﻜﺘﻪ دان ﻋﺸﻘﻲ ﺑﺸﻨﻮ ﺗﻮ اﻳﻦ ﺣﻜﺎﻳﺖ‬ ‫ﺑﻲ ﻣﺰد ﺑﻮد و ﻣﻨﺖ ﻫﺮ ﺧﺪﻣﺘﻲ ﻛﻪ ﻛﺮدم‬

‫001‬

‫ﻳﺎ رب ﻣﺒﺎد ﻛﺲ را ﻣﺨﺪوم ﺑﻲ ﻋﻨﺎﻳﺖ‬ ‫رﻧﺪان ﺗﺸﻨﻪ ﻟﺐ را آﺑﻲ ﻧﻤﻲدﻫﺪ ﻛﺲ‬ ‫ﮔﻮﻳﻲ وﻟﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎن رﻓﺘﻨﺪ از اﻳﻦ وﻻﻳﺖ‬ ‫در زﻟﻒ ﭼﻮن ﻛﻤﻨﺪش اي دل ﻣﭙﻴﭻ ﻛﺎن ﺟﺎ‬ ‫ﺳﺮﻫﺎ ﺑﺮﻳﺪه ﺑﻴﻨﻲ ﺑﻲ ﺟﺮم و ﺑﻲ ﺟﻨﺎﻳﺖ‬ ‫ﭼﺸﻤﺖ ﺑﻪ ﻏﻤﺰه ﻣﺎ را ﺧﻮن ﺧﻮرد و ﻣﻲﭘﺴﻨﺪي‬ ‫ﺟﺎﻧﺎ روا ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺧﻮن رﻳﺰ را ﺣﻤﺎﻳﺖ‬ ‫در اﻳﻦ ﺷﺐ ﺳﻴﺎﻫﻢ ﮔﻢ ﮔﺸﺖ راه ﻣﻘﺼﻮد‬ ‫از ﮔﻮﺷﻪاي ﺑﺮون آي اي ﻛﻮﻛﺐ ﻫﺪاﻳﺖ‬ ‫از ﻫﺮ ﻃﺮف ﻛﻪ رﻓﺘﻢ ﺟﺰ وﺣﺸﺘﻢ ﻧﻴﻔﺰود‬ ‫زﻧﻬﺎر از اﻳﻦ ﺑﻴﺎﺑﺎن وﻳﻦ راه ﺑﻲﻧﻬﺎﻳﺖ‬ ‫اي آﻓﺘﺎب ﺧﻮﺑﺎن ﻣﻲﺟﻮﺷﺪ اﻧﺪروﻧﻢ‬ ‫ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺘﻢ ﺑﮕﻨﺠﺎن در ﺳﺎﻳﻪ ﻋﻨﺎﻳﺖ‬ ‫اﻳﻦ راه را ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺻﻮرت ﻛﺠﺎ ﺗﻮان ﺑﺴﺖ‬ ‫ﻛﺶ ﺻﺪ ﻫﺰار ﻣﻨﺰل ﺑﻴﺶ اﺳﺖ در ﺑﺪاﻳﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﺮدي آﺑﻢ روي از درت ﻧﺘﺎﺑﻢ‬ ‫ﺟﻮر از ﺣﺒﻴﺐ ﺧﻮﺷﺘﺮ ﻛﺰ ﻣﺪﻋﻲ رﻋﺎﻳﺖ‬ ‫ﻋﺸﻘﺖ رﺳﺪ ﺑﻪ ﻓﺮﻳﺎد ار ﺧﻮد ﺑﻪ ﺳﺎن ﺣﺎﻓﻆ‬

‫101‬

‫ﻗﺮآن ز ﺑﺮ ﺑﺨﻮاﻧﻲ در ﭼﺎرده رواﻳﺖ‬

‫ﻏﺰل 59‬ ‫ﻣﺪاﻣﻢ ﻣﺴﺖ ﻣﻲدارد ﻧﺴﻴﻢ ﺟﻌﺪ ﮔﻴﺴﻮﻳﺖ‬ ‫ﺧﺮاﺑﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻫﺮ دم ﻓﺮﻳﺐ ﭼﺸﻢ ﺟﺎدوﻳﺖ‬ ‫ﭘﺲ از ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺷﻜﻴﺒﺎﻳﻲ ﺷﺒﻲ ﻳﺎ رب ﺗﻮان دﻳﺪن‬ ‫ﻛﻪ ﺷﻤﻊ دﻳﺪه اﻓﺮوزﻳﻢ در ﻣﺤﺮاب اﺑﺮوﻳﺖ‬ ‫ﺳﻮاد ﻟﻮح ﺑﻴﻨﺶ را ﻋﺰﻳﺰ از ﺑﻬﺮ آن دارم‬ ‫ﻛﻪ ﺟﺎن را ﻧﺴﺨﻪاي ﺑﺎﺷﺪ ز ﻟﻮح ﺧﺎل ﻫﻨﺪوﻳﺖ‬ ‫ﺗﻮ ﮔﺮ ﺧﻮاﻫﻲ ﻛﻪ ﺟﺎوﻳﺪان ﺟﻬﺎن ﻳﻚ ﺳﺮ ﺑﻴﺎراﻳﻲ‬ ‫ﺻﺒﺎ را ﮔﻮ ﻛﻪ ﺑﺮدارد زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮﻗﻊ از روﻳﺖ‬ ‫و ﮔﺮ رﺳﻢ ﻓﻨﺎ ﺧﻮاﻫﻲ ﻛﻪ از ﻋﺎﻟﻢ ﺑﺮاﻧﺪازي‬ ‫ﺑﺮاﻓﺸﺎن ﺗﺎ ﻓﺮورﻳﺰد ﻫﺰاران ﺟﺎن ز ﻫﺮ ﻣﻮﻳﺖ‬ ‫ﻣﻦ و ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﻣﺴﻜﻴﻦ دو ﺳﺮﮔﺮدان ﺑﻲﺣﺎﺻﻞ‬ ‫ﻣﻦ از اﻓﺴﻮن ﭼﺸﻤﺖ ﻣﺴﺖ و او از ﺑﻮي ﮔﻴﺴﻮﻳﺖ‬ ‫زﻫﻲ ﻫﻤﺖ ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻆ راﺳﺖ از دﻧﻴﻲ و از ﻋﻘﺒﻲ‬ ‫ﻧﻴﺎﻳﺪ ﻫﻴﭻ در ﭼﺸﻤﺶ ﺑﺠﺰ ﺧﺎك ﺳﺮ ﻛﻮﻳﺖ‬

‫201‬

‫ﻏﺰل 69‬ ‫درد ﻣﺎ را ﻧﻴﺴﺖ درﻣﺎن اﻟﻐﻴﺎث‬ ‫ﻫﺠﺮ ﻣﺎ را ﻧﻴﺴﺖ ﭘﺎﻳﺎن اﻟﻐﻴﺎث‬ ‫دﻳﻦ و دل ﺑﺮدﻧﺪ و ﻗﺼﺪ ﺟﺎن ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫اﻟﻐﻴﺎث از ﺟﻮر ﺧﻮﺑﺎن اﻟﻐﻴﺎث‬ ‫در ﺑﻬﺎي ﺑﻮﺳﻪاي ﺟﺎﻧﻲ ﻃﻠﺐ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ اﻳﻦ دﻟﺴﺘﺎﻧﺎن اﻟﻐﻴﺎث‬ ‫ﺧﻮن ﻣﺎ ﺧﻮردﻧﺪ اﻳﻦ ﻛﺎﻓﺮدﻻن‬ ‫اي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﭼﻪ درﻣﺎن اﻟﻐﻴﺎث‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ ﺣﺎﻓﻆ روز و ﺷﺐ ﺑﻲ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ‬ ‫ﮔﺸﺘﻪام ﺳﻮزان و ﮔﺮﻳﺎن اﻟﻐﻴﺎث‬

‫ﻏﺰل 79‬ ‫ﺗﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺧﻮﺑﺎن ﻛﺸﻮري ﭼﻮن ﺗﺎج‬ ‫ﺳﺰد اﮔﺮ ﻫﻤﻪ دﻟﺒﺮان دﻫﻨﺪت ﺑﺎج‬ ‫دو ﭼﺸﻢ ﺷﻮخ ﺗﻮ ﺑﺮﻫﻢ زده ﺧﻄﺎ و ﺣﺒﺶ‬ ‫ﺑﻪ ﭼﻴﻦ زﻟﻒ ﺗﻮ ﻣﺎﭼﻴﻦ و ﻫﻨﺪ داده ﺧﺮاج‬ ‫ﺑﻴﺎض روي ﺗﻮ روﺷﻦ ﭼﻮ ﻋﺎرض رخ روز‬

‫301‬

‫ﺳﻮاد زﻟﻒ ﺳﻴﺎه ﺗﻮ ﻫﺴﺖ ﻇﻠﻤﺖ داج‬ ‫دﻫﺎن ﺷﻬﺪ ﺗﻮ داده رواج آب ﺧﻀﺮ‬ ‫ﻟﺐ ﭼﻮ ﻗﻨﺪ ﺗﻮ ﺑﺮد از ﻧﺒﺎت ﻣﺼﺮ رواج‬ ‫از اﻳﻦ ﻣﺮض ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺷﻔﺎ ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﻳﺎﻓﺖ‬ ‫ﻛﻪ از ﺗﻮ درد دل اي ﺟﺎن ﻧﻤﻲرﺳﺪ ﺑﻪ ﻋﻼج‬ ‫ﭼﺮا ﻫﻤﻲﺷﻜﻨﻲ ﺟﺎن ﻣﻦ ز ﺳﻨﮓ دﻟﻲ‬ ‫دل ﺿﻌﻴﻒ ﻛﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻧﺎزﻛﻲ ﭼﻮ زﺟﺎج‬ ‫ﻟﺐ ﺗﻮ ﺧﻀﺮ و دﻫﺎن ﺗﻮ آب ﺣﻴﻮان اﺳﺖ‬ ‫ﻗﺪ ﺗﻮ ﺳﺮو و ﻣﻴﺎن ﻣﻮي و ﺑﺮ ﺑﻪ ﻫﻴﺖ ﻋﺎج‬ ‫ﻓﺘﺎد در دل ﺣﺎﻓﻆ ﻫﻮاي ﭼﻮن ﺗﻮ ﺷﻬﻲ‬ ‫ﻛﻤﻴﻨﻪ ذره ﺧﺎك در ﺗﻮ ﺑﻮدي ﻛﺎج‬

‫ﻏﺰل 89‬ ‫اﮔﺮ ﺑﻪ ﻣﺬﻫﺐ ﺗﻮ ﺧﻮن ﻋﺎﺷﻖ اﺳﺖ ﻣﺒﺎح‬ ‫ﺻﻼح ﻣﺎ ﻫﻤﻪ آن اﺳﺖ ﻛﺎن ﺗﻮ راﺳﺖ ﺻﻼح‬ ‫ﺳﻮاد زﻟﻒ ﺳﻴﺎه ﺗﻮ ﺟﺎﻋﻞ اﻟﻈﻠﻤﺎت‬ ‫ﺑﻴﺎض روي ﭼﻮ ﻣﺎه ﺗﻮ ﻓﺎﻟﻖ اﻻﺻﺒﺎح‬ ‫ز ﭼﻴﻦ زﻟﻒ ﻛﻤﻨﺪت ﻛﺴﻲ ﻧﻴﺎﻓﺖ ﺧﻼص‬

‫401‬

‫از آن ﻛﻤﺎﻧﭽﻪ اﺑﺮو و ﺗﻴﺮ ﭼﺸﻢ ﻧﺠﺎح‬ ‫ز دﻳﺪهام ﺷﺪه ﻳﻚ ﭼﺸﻤﻪ در ﻛﻨﺎر روان‬ ‫ﻛﻪ آﺷﻨﺎ ﻧﻜﻨﺪ در ﻣﻴﺎن آن ﻣﻼح‬ ‫ﻟﺐ ﭼﻮ آب ﺣﻴﺎت ﺗﻮ ﻫﺴﺖ ﻗﻮت ﺟﺎن‬ ‫وﺟﻮد ﺧﺎﻛﻲ ﻣﺎ را از اوﺳﺖ ذﻛﺮ رواح‬ ‫ﺑﺪاد ﻟﻌﻞ ﻟﺒﺖ ﺑﻮﺳﻪاي ﺑﻪ ﺻﺪ زاري‬ ‫ﮔﺮﻓﺖ ﻛﺎم دﻟﻢ ز او ﺑﻪ ﺻﺪ ﻫﺰار اﻟﺤﺎح‬ ‫دﻋﺎي ﺟﺎن ﺗﻮ ورد زﺑﺎن ﻣﺸﺘﺎﻗﺎن‬ ‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺗﺎ ﻛﻪ ﺑﻮد ﻣﺘﺼﻞ ﻣﺴﺎ و ﺻﺒﺎح‬ ‫ﺻﻼح و ﺗﻮﺑﻪ و ﺗﻘﻮي ز ﻣﺎ ﻣﺠﻮ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ز رﻧﺪ و ﻋﺎﺷﻖ و ﻣﺠﻨﻮن ﻛﺴﻲ ﻧﻴﺎﻓﺖ ﺻﻼح‬

‫ﻏﺰل 99‬ ‫دل ﻣﻦ در ﻫﻮاي روي ﻓﺮخ‬ ‫ﺑﻮد آﺷﻔﺘﻪ ﻫﻤﭽﻮن ﻣﻮي ﻓﺮخ‬ ‫ﺑﺠﺰ ﻫﻨﺪوي زﻟﻔﺶ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻮردار ﺷﺪ از روي ﻓﺮخ‬ ‫ﺳﻴﺎﻫﻲ ﻧﻴﻜﺒﺨﺖ اﺳﺖ آن ﻛﻪ داﻳﻢ‬ ‫ﺑﻮد ﻫﻤﺮاز و ﻫﻢ زاﻧﻮي ﻓﺮخ‬

‫501‬

‫ﺷﻮد ﭼﻮن ﺑﻴﺪ ﻟﺮزان ﺳﺮو آزاد‬ ‫اﮔﺮ ﺑﻴﻨﺪ ﻗﺪ دﻟﺠﻮي ﻓﺮخ‬ ‫ﺑﺪه ﺳﺎﻗﻲ ﺷﺮاب ارﻏﻮاﻧﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﻳﺎد ﻧﺮﮔﺲ ﺟﺎدوي ﻓﺮخ‬ ‫دوﺗﺎ ﺷﺪ ﻗﺎﻣﺘﻢ ﻫﻤﭽﻮن ﻛﻤﺎﻧﻲ‬ ‫ز ﻏﻢ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﭼﻮن اﺑﺮوي ﻓﺮخ‬ ‫ﻧﺴﻴﻢ ﻣﺸﻚ ﺗﺎﺗﺎري ﺧﺠﻞ ﻛﺮد‬ ‫ﺷﻤﻴﻢ زﻟﻒ ﻋﻨﺒﺮﺑﻮي ﻓﺮخ‬ ‫اﮔﺮ ﻣﻴﻞ دل ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﺴﺖ‬ ‫ﺑﻮد ﻣﻴﻞ دل ﻣﻦ ﺳﻮي ﻓﺮخ‬ ‫ﻏﻼم ﻫﻤﺖ آﻧﻢ ﻛﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻨﺪه و ﻫﻨﺪوي ﻓﺮخ‬

‫ﻏﺰل 001‬ ‫دي ﭘﻴﺮ ﻣﻲ ﻓﺮوش ﻛﻪ ذﻛﺮش ﺑﻪ ﺧﻴﺮ ﺑﺎد‬ ‫ﮔﻔﺘﺎ ﺷﺮاب ﻧﻮش و ﻏﻢ دل ﺑﺒﺮ ز ﻳﺎد‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﺑﻪ ﺑﺎد ﻣﻲدﻫﺪم ﺑﺎده ﻧﺎم و ﻧﻨﮓ‬ ‫ﮔﻔﺘﺎ ﻗﺒﻮل ﻛﻦ ﺳﺨﻦ و ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺎد ﺑﺎد‬

‫601‬

‫ﺳﻮد و زﻳﺎن و ﻣﺎﻳﻪ ﭼﻮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪن ز دﺳﺖ‬ ‫از ﺑﻬﺮ اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻏﻤﮕﻴﻦ ﻣﺒﺎش و ﺷﺎد‬ ‫ﺑﺎدت ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ اﮔﺮ دل ﻧﻬﻲ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ‬ ‫در ﻣﻌﺮﺿﻲ ﻛﻪ ﺗﺨﺖ ﺳﻠﻴﻤﺎن رود ﺑﻪ ﺑﺎد‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﮔﺮت ز ﭘﻨﺪ ﺣﻜﻴﻤﺎن ﻣﻼﻟﺖ اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻮﺗﻪ ﻛﻨﻴﻢ ﻗﺼﻪ ﻛﻪ ﻋﻤﺮت دراز ﺑﺎد‬

‫ﻏﺰل 101‬ ‫ﺷﺮاب و ﻋﻴﺶ ﻧﻬﺎن ﭼﻴﺴﺖ ﻛﺎر ﺑﻲﺑﻨﻴﺎد‬ ‫زدﻳﻢ ﺑﺮ ﺻﻒ رﻧﺪان و ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺎدا ﺑﺎد‬ ‫ﮔﺮه ز دل ﺑﮕﺸﺎ و از ﺳﭙﻬﺮ ﻳﺎد ﻣﻜﻦ‬ ‫ﻛﻪ ﻓﻜﺮ ﻫﻴﭻ ﻣﻬﻨﺪس ﭼﻨﻴﻦ ﮔﺮه ﻧﮕﺸﺎد‬ ‫ز اﻧﻘﻼب زﻣﺎﻧﻪ ﻋﺠﺐ ﻣﺪار ﻛﻪ ﭼﺮخ‬ ‫از اﻳﻦ ﻓﺴﺎﻧﻪ ﻫﺰاران ﻫﺰار دارد ﻳﺎد‬ ‫ﻗﺪح ﺑﻪ ﺷﺮط ادب ﮔﻴﺮ زان ﻛﻪ ﺗﺮﻛﻴﺒﺶ‬ ‫ز ﻛﺎﺳﻪ ﺳﺮ ﺟﻤﺸﻴﺪ و ﺑﻬﻤﻦ اﺳﺖ و ﻗﺒﺎد‬ ‫ﻛﻪ آﮔﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺎووس و ﻛﻲ ﻛﺠﺎ رﻓﺘﻨﺪ‬ ‫ﻛﻪ واﻗﻒ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻮن رﻓﺖ ﺗﺨﺖ ﺟﻢ ﺑﺮ ﺑﺎد‬

‫701‬

‫ز ﺣﺴﺮت ﻟﺐ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻫﻨﻮز ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﻻﻟﻪ ﻣﻲدﻣﺪ از ﺧﻮن دﻳﺪه ﻓﺮﻫﺎد‬ ‫ﻣﮕﺮ ﻛﻪ ﻻﻟﻪ ﺑﺪاﻧﺴﺖ ﺑﻲوﻓﺎﻳﻲ دﻫﺮ‬ ‫ﻛﻪ ﺗﺎ ﺑﺰاد و ﺑﺸﺪ ﺟﺎم ﻣﻲ ز ﻛﻒ ﻧﻨﻬﺎد‬ ‫ﺑﻴﺎ ﺑﻴﺎ ﻛﻪ زﻣﺎﻧﻲ ز ﻣﻲ ﺧﺮاب ﺷﻮﻳﻢ‬ ‫ﻣﮕﺮ رﺳﻴﻢ ﺑﻪ ﮔﻨﺠﻲ در اﻳﻦ ﺧﺮاب آﺑﺎد‬ ‫ﻧﻤﻲدﻫﻨﺪ اﺟﺎزت ﻣﺮا ﺑﻪ ﺳﻴﺮ و ﺳﻔﺮ‬ ‫ﻧﺴﻴﻢ ﺑﺎد ﻣﺼﻼ و آب رﻛﻦ آﺑﺎد‬ ‫ﻗﺪح ﻣﮕﻴﺮ ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﻧﺎﻟﻪ ﭼﻨﮓ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺴﺘﻪاﻧﺪ ﺑﺮ اﺑﺮﻳﺸﻢ ﻃﺮب دل ﺷﺎد‬

‫ﻏﺰل 201‬ ‫دوش آﮔﻬﻲ ز ﻳﺎر ﺳﻔﺮﻛﺮده داد ﺑﺎد‬ ‫ﻣﻦ ﻧﻴﺰ دل ﺑﻪ ﺑﺎد دﻫﻢ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺎد ﺑﺎد‬ ‫ﻛﺎرم ﺑﺪان رﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﺮاز ﺧﻮد ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻫﺮ ﺷﺎم ﺑﺮق ﻻﻣﻊ و ﻫﺮ ﺑﺎﻣﺪاد ﺑﺎد‬ ‫در ﭼﻴﻦ ﻃﺮه ﺗﻮ دل ﺑﻲ ﺣﻔﺎظ ﻣﻦ‬ ‫ﻫﺮﮔﺰ ﻧﮕﻔﺖ ﻣﺴﻜﻦ ﻣﺎﻟﻮف ﻳﺎد ﺑﺎد‬

‫801‬

‫اﻣﺮوز ﻗﺪر ﭘﻨﺪ ﻋﺰﻳﺰان ﺷﻨﺎﺧﺘﻢ‬ ‫ﻳﺎ رب روان ﻧﺎﺻﺢ ﻣﺎ از ﺗﻮ ﺷﺎد ﺑﺎد‬ ‫ﺧﻮن ﺷﺪ دﻟﻢ ﺑﻪ ﻳﺎد ﺗﻮ ﻫﺮ ﮔﻪ ﻛﻪ در ﭼﻤﻦ‬ ‫ﺑﻨﺪ ﻗﺒﺎي ﻏﻨﭽﻪ ﮔﻞ ﻣﻲﮔﺸﺎد ﺑﺎد‬ ‫از دﺳﺖ رﻓﺘﻪ ﺑﻮد وﺟﻮد ﺿﻌﻴﻒ ﻣﻦ‬ ‫ﺻﺒﺤﻢ ﺑﻪ ﺑﻮي وﺻﻞ ﺗﻮ ﺟﺎن ﺑﺎزداد ﺑﺎد‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻬﺎد ﻧﻴﻚ ﺗﻮ ﻛﺎﻣﺖ ﺑﺮآورد‬ ‫ﺟﺎنﻫﺎ ﻓﺪاي ﻣﺮدم ﻧﻴﻜﻮﻧﻬﺎد ﺑﺎد‬

‫ﻏﺰل 301‬ ‫روز وﺻﻞ دوﺳﺘﺪاران ﻳﺎد ﺑﺎد‬ ‫ﻳﺎد ﺑﺎد آن روزﮔﺎران ﻳﺎد ﺑﺎد‬ ‫ﻛﺎﻣﻢ از ﺗﻠﺨﻲ ﻏﻢ ﭼﻮن زﻫﺮ ﮔﺸﺖ‬ ‫ﺑﺎﻧﮓ ﻧﻮش ﺷﺎدﺧﻮاران ﻳﺎد ﺑﺎد‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﻳﺎران ﻓﺎرﻏﻨﺪ از ﻳﺎد ﻣﻦ‬ ‫از ﻣﻦ اﻳﺸﺎن را ﻫﺰاران ﻳﺎد ﺑﺎد‬ ‫ﻣﺒﺘﻼ ﮔﺸﺘﻢ در اﻳﻦ ﺑﻨﺪ و ﺑﻼ‬ ‫ﻛﻮﺷﺶ آن ﺣﻖ ﮔﺰاران ﻳﺎد ﺑﺎد‬

‫901‬

‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﺻﺪ رود اﺳﺖ در ﭼﺸﻤﻢ ﻣﺪام‬ ‫زﻧﺪه رود ﺑﺎغ ﻛﺎران ﻳﺎد ﺑﺎد‬ ‫راز ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ ﻣﺎﻧﺪ‬ ‫اي درﻳﻐﺎ رازداران ﻳﺎد ﺑﺎد‬

‫ﻏﺰل 401‬ ‫ﺟﻤﺎﻟﺖ آﻓﺘﺎب ﻫﺮ ﻧﻈﺮ ﺑﺎد‬ ‫ز ﺧﻮﺑﻲ روي ﺧﻮﺑﺖ ﺧﻮﺑﺘﺮ ﺑﺎد‬ ‫ﻫﻤﺎي زﻟﻒ ﺷﺎﻫﻴﻦ ﺷﻬﭙﺮت را‬ ‫دل ﺷﺎﻫﺎن ﻋﺎﻟﻢ زﻳﺮ ﭘﺮ ﺑﺎد‬ ‫ﻛﺴﻲ ﻛﻮ ﺑﺴﺘﻪ زﻟﻔﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﭼﻮ زﻟﻔﺖ درﻫﻢ و زﻳﺮ و زﺑﺮ ﺑﺎد‬ ‫دﻟﻲ ﻛﻮ ﻋﺎﺷﻖ روﻳﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻏﺮﻗﻪ در ﺧﻮن ﺟﮕﺮ ﺑﺎد‬ ‫ﺑﺘﺎ ﭼﻮن ﻏﻤﺰهات ﻧﺎوك ﻓﺸﺎﻧﺪ‬ ‫دل ﻣﺠﺮوح ﻣﻦ ﭘﻴﺸﺶ ﺳﭙﺮ ﺑﺎد‬ ‫ﭼﻮ ﻟﻌﻞ ﺷﻜﺮﻳﻨﺖ ﺑﻮﺳﻪ ﺑﺨﺸﺪ‬ ‫ﻣﺬاق ﺟﺎن ﻣﻦ ز او ﭘﺮﺷﻜﺮ ﺑﺎد‬

‫011‬

‫ﻣﺮا از ﺗﻮﺳﺖ ﻫﺮ دم ﺗﺎزه ﻋﺸﻘﻲ‬ ‫ﺗﻮ را ﻫﺮ ﺳﺎﻋﺘﻲ ﺣﺴﻨﻲ دﮔﺮ ﺑﺎد‬ ‫ﺑﻪ ﺟﺎن ﻣﺸﺘﺎق روي ﺗﻮﺳﺖ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺗﻮ را در ﺣﺎل ﻣﺸﺘﺎﻗﺎن ﻧﻈﺮ ﺑﺎد‬

‫ﻏﺰل 501‬ ‫ﺻﻮﻓﻲ ار ﺑﺎده ﺑﻪ اﻧﺪازه ﺧﻮرد ﻧﻮﺷﺶ ﺑﺎد‬ ‫ور ﻧﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر ﻓﺮاﻣﻮﺷﺶ ﺑﺎد‬ ‫آن ﻛﻪ ﻳﻚ ﺟﺮﻋﻪ ﻣﻲ از دﺳﺖ ﺗﻮاﻧﺪ دادن‬ ‫دﺳﺖ ﺑﺎ ﺷﺎﻫﺪ ﻣﻘﺼﻮد در آﻏﻮﺷﺶ ﺑﺎد‬ ‫ﭘﻴﺮ ﻣﺎ ﮔﻔﺖ ﺧﻄﺎ ﺑﺮ ﻗﻠﻢ ﺻﻨﻊ ﻧﺮﻓﺖ‬ ‫آﻓﺮﻳﻦ ﺑﺮ ﻧﻈﺮ ﭘﺎك ﺧﻄﺎﭘﻮﺷﺶ ﺑﺎد‬ ‫ﺷﺎه ﺗﺮﻛﺎن ﺳﺨﻦ ﻣﺪﻋﻴﺎن ﻣﻲﺷﻨﻮد‬ ‫ﺷﺮﻣﻲ از ﻣﻈﻠﻤﻪ ﺧﻮن ﺳﻴﺎووﺷﺶ ﺑﺎد‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ از ﻛﺒﺮ ﺳﺨﻦ ﺑﺎ ﻣﻦ دروﻳﺶ ﻧﮕﻔﺖ‬ ‫ﺟﺎن ﻓﺪاي ﺷﻜﺮﻳﻦ ﭘﺴﺘﻪ ﺧﺎﻣﻮﺷﺶ ﺑﺎد‬ ‫ﭼﺸﻤﻢ از آﻳﻨﻪ داران ﺧﻂ و ﺧﺎﻟﺶ ﮔﺸﺖ‬ ‫ﻟﺒﻢ از ﺑﻮﺳﻪ رﺑﺎﻳﺎن ﺑﺮ و دوﺷﺶ ﺑﺎد‬

‫111‬

‫ﻧﺮﮔﺲ ﻣﺴﺖ ﻧﻮازش ﻛﻦ ﻣﺮدم دارش‬ ‫ﺧﻮن ﻋﺎﺷﻖ ﺑﻪ ﻗﺪح ﮔﺮ ﺑﺨﻮرد ﻧﻮﺷﺶ ﺑﺎد‬ ‫ﺑﻪ ﻏﻼﻣﻲ ﺗﻮ ﻣﺸﻬﻮر ﺟﻬﺎن ﺷﺪ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺣﻠﻘﻪ ﺑﻨﺪﮔﻲ زﻟﻒ ﺗﻮ در ﮔﻮﺷﺶ ﺑﺎد‬

‫ﻏﺰل 601‬ ‫ﺗﻨﺖ ﺑﻪ ﻧﺎز ﻃﺒﻴﺒﺎن ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻣﺒﺎد‬ ‫وﺟﻮد ﻧﺎزﻛﺖ آزرده ﮔﺰﻧﺪ ﻣﺒﺎد‬ ‫ﺳﻼﻣﺖ ﻫﻤﻪ آﻓﺎق در ﺳﻼﻣﺖ ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻋﺎرﺿﻪ ﺷﺨﺺ ﺗﻮ دردﻣﻨﺪ ﻣﺒﺎد‬ ‫ﺟﻤﺎل ﺻﻮرت و ﻣﻌﻨﻲ ز اﻣﻦ ﺻﺤﺖ ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻇﺎﻫﺮت دژم و ﺑﺎﻃﻨﺖ ﻧﮋﻧﺪ ﻣﺒﺎد‬ ‫در اﻳﻦ ﭼﻤﻦ ﭼﻮ درآﻳﺪ ﺧﺰان ﺑﻪ ﻳﻐﻤﺎﻳﻲ‬ ‫رﻫﺶ ﺑﻪ ﺳﺮو ﺳﻬﻲ ﻗﺎﻣﺖ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺒﺎد‬ ‫در آن ﺑﺴﺎط ﻛﻪ ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﺟﻠﻮه آﻏﺎزد‬ ‫ﻣﺠﺎل ﻃﻌﻨﻪ ﺑﺪﺑﻴﻦ و ﺑﺪﭘﺴﻨﺪ ﻣﺒﺎد‬ ‫ﻫﺮ آن ﻛﻪ روي ﭼﻮ ﻣﺎﻫﺖ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﺪ ﺑﻴﻨﺪ‬ ‫ﺑﺮ آﺗﺶ ﺗﻮ ﺑﺠﺰ ﺟﺎن او ﺳﭙﻨﺪ ﻣﺒﺎد‬

‫211‬

‫ﺷﻔﺎ ز ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻜﺮﻓﺸﺎن ﺣﺎﻓﻆ ﺟﻮي‬ ‫ﻛﻪ ﺣﺎﺟﺘﺖ ﺑﻪ ﻋﻼج ﮔﻼب و ﻗﻨﺪ ﻣﺒﺎد‬

‫ﻏﺰل 701‬ ‫ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﻫﻤﻴﺸﻪ در ﻓﺰون ﺑﺎد‬ ‫روﻳﺖ ﻫﻤﻪ ﺳﺎﻟﻪ ﻻﻟﻪ ﮔﻮن ﺑﺎد‬ ‫اﻧﺪر ﺳﺮ ﻣﺎ ﺧﻴﺎل ﻋﺸﻘﺖ‬ ‫ﻫﺮ روز ﻛﻪ ﺑﺎد در ﻓﺰون ﺑﺎد‬ ‫ﻫﺮ ﺳﺮو ﻛﻪ در ﭼﻤﻦ درآﻳﺪ‬ ‫در ﺧﺪﻣﺖ ﻗﺎﻣﺘﺖ ﻧﮕﻮن ﺑﺎد‬ ‫ﭼﺸﻤﻲ ﻛﻪ ﻧﻪ ﻓﺘﻨﻪ ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﭼﻮن ﮔﻮﻫﺮ اﺷﻚ ﻏﺮق ﺧﻮن ﺑﺎد‬ ‫ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ز ﺑﻬﺮ دﻟﺮﺑﺎﻳﻲ‬ ‫در ﻛﺮدن ﺳﺤﺮ ذوﻓﻨﻮن ﺑﺎد‬ ‫ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ دﻟﻴﺴﺖ در ﻏﻢ ﺗﻮ‬ ‫ﺑﻲ ﺻﺒﺮ و ﻗﺮار و ﺑﻲ ﺳﻜﻮن ﺑﺎد‬ ‫ﻗﺪ ﻫﻤﻪ دﻟﺒﺮان ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫ﭘﻴﺶ اﻟﻒ ﻗﺪت ﭼﻮ ﻧﻮن ﺑﺎد‬

‫311‬

‫ﻫﺮ دل ﻛﻪ ز ﻋﺸﻖ ﺗﻮﺳﺖ ﺧﺎﻟﻲ‬ ‫از ﺣﻠﻘﻪ وﺻﻞ ﺗﻮ ﺑﺮون ﺑﺎد‬ ‫ﻟﻌﻞ ﺗﻮ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ ﺟﺎن ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫دور از ﻟﺐ ﻣﺮدﻣﺎن دون ﺑﺎد‬

‫ﻏﺰل 801‬ ‫ﺧﺴﺮوا ﮔﻮي ﻓﻠﻚ در ﺧﻢ ﭼﻮﮔﺎن ﺗﻮ ﺑﺎد‬ ‫ﺳﺎﺣﺖ ﻛﻮن و ﻣﻜﺎن ﻋﺮﺻﻪ ﻣﻴﺪان ﺗﻮ ﺑﺎد‬ ‫زﻟﻒ ﺧﺎﺗﻮن ﻇﻔﺮ ﺷﻴﻔﺘﻪ ﭘﺮﭼﻢ ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫دﻳﺪه ﻓﺘﺢ اﺑﺪ ﻋﺎﺷﻖ ﺟﻮﻻن ﺗﻮ ﺑﺎد‬ ‫اي ﻛﻪ اﻧﺸﺎ ﻋﻄﺎرد ﺻﻔﺖ ﺷﻮﻛﺖ ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫ﻋﻘﻞ ﻛﻞ ﭼﺎﻛﺮ ﻃﻐﺮاﻛﺶ دﻳﻮان ﺗﻮ ﺑﺎد‬ ‫ﻃﻴﺮه ﺟﻠﻮه ﻃﻮﺑﻲ ﻗﺪ ﭼﻮن ﺳﺮو ﺗﻮ ﺷﺪ‬ ‫ﻏﻴﺮت ﺧﻠﺪ ﺑﺮﻳﻦ ﺳﺎﺣﺖ ﺑﺴﺘﺎن ﺗﻮ ﺑﺎد‬ ‫ﻧﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺣﻴﻮاﻧﺎت و ﻧﺒﺎﺗﺎت و ﺟﻤﺎد‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻪ در ﻋﺎﻟﻢ اﻣﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﺗﻮ ﺑﺎد‬

‫ﻏﺰل 901‬

‫411‬

‫دﻳﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ دﻟﺪار ﭘﻴﺎﻣﻲ ﻧﻔﺮﺳﺘﺎد‬ ‫ﻧﻨﻮﺷﺖ ﺳﻼﻣﻲ و ﻛﻼﻣﻲ ﻧﻔﺮﺳﺘﺎد‬ ‫ﺻﺪ ﻧﺎﻣﻪ ﻓﺮﺳﺘﺎدم و آن ﺷﺎه ﺳﻮاران‬ ‫ﭘﻴﻜﻲ ﻧﺪواﻧﻴﺪ و ﺳﻼﻣﻲ ﻧﻔﺮﺳﺘﺎد‬ ‫ﺳﻮي ﻣﻦ وﺣﺸﻲ ﺻﻔﺖ ﻋﻘﻞ رﻣﻴﺪه‬ ‫آﻫﻮروﺷﻲ ﻛﺒﻚ ﺧﺮاﻣﻲ ﻧﻔﺮﺳﺘﺎد‬ ‫داﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪﻧﻢ ﻣﺮغ دل از دﺳﺖ‬ ‫و از آن ﺧﻂ ﭼﻮن ﺳﻠﺴﻠﻪ داﻣﻲ ﻧﻔﺮﺳﺘﺎد‬ ‫ﻓﺮﻳﺎد ﻛﻪ آن ﺳﺎﻗﻲ ﺷﻜﺮﻟﺐ ﺳﺮﻣﺴﺖ‬ ‫داﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺨﻤﻮرم و ﺟﺎﻣﻲ ﻧﻔﺮﺳﺘﺎد‬ ‫ﭼﻨﺪان ﻛﻪ زدم ﻻف ﻛﺮاﻣﺎت و ﻣﻘﺎﻣﺎت‬ ‫ﻫﻴﭽﻢ ﺧﺒﺮ از ﻫﻴﭻ ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻧﻔﺮﺳﺘﺎد‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ ادب ﺑﺎش ﻛﻪ واﺧﻮاﺳﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﮔﺮ ﺷﺎه ﭘﻴﺎﻣﻲ ﺑﻪ ﻏﻼﻣﻲ ﻧﻔﺮﺳﺘﺎد‬

‫ﻏﺰل 011‬ ‫ﭘﻴﺮاﻧﻪ ﺳﺮم ﻋﺸﻖ ﺟﻮاﻧﻲ ﺑﻪ ﺳﺮ اﻓﺘﺎد‬ ‫وان راز ﻛﻪ در دل ﺑﻨﻬﻔﺘﻢ ﺑﻪ دراﻓﺘﺎد‬

‫511‬

‫از راه ﻧﻈﺮ ﻣﺮغ دﻟﻢ ﮔﺸﺖ ﻫﻮاﮔﻴﺮ‬ ‫اي دﻳﺪه ﻧﮕﻪ ﻛﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ دام ﻛﻪ دراﻓﺘﺎد‬ ‫دردا ﻛﻪ از آن آﻫﻮي ﻣﺸﻜﻴﻦ ﺳﻴﻪ ﭼﺸﻢ‬ ‫ﭼﻮن ﻧﺎﻓﻪ ﺑﺴﻲ ﺧﻮن دﻟﻢ در ﺟﮕﺮ اﻓﺘﺎد‬ ‫از رﻫﮕﺬر ﺧﺎك ﺳﺮ ﻛﻮي ﺷﻤﺎ ﺑﻮد‬ ‫ﻫﺮ ﻧﺎﻓﻪ ﻛﻪ در دﺳﺖ ﻧﺴﻴﻢ ﺳﺤﺮ اﻓﺘﺎد‬ ‫ﻣﮋﮔﺎن ﺗﻮ ﺗﺎ ﺗﻴﻎ ﺟﻬﺎن ﮔﻴﺮ ﺑﺮآورد‬ ‫ﺑﺲ ﻛﺸﺘﻪ دل زﻧﺪه ﻛﻪ ﺑﺮ ﻳﻚ دﮔﺮ اﻓﺘﺎد‬ ‫ﺑﺲ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺮدﻳﻢ در اﻳﻦ دﻳﺮ ﻣﻜﺎﻓﺎت‬ ‫ﺑﺎ دردﻛﺸﺎن ﻫﺮ ﻛﻪ دراﻓﺘﺎد ﺑﺮاﻓﺘﺎد‬ ‫ﮔﺮ ﺟﺎن ﺑﺪﻫﺪ ﺳﻨﮓ ﺳﻴﻪ ﻟﻌﻞ ﻧﮕﺮدد‬ ‫ﺑﺎ ﻃﻴﻨﺖ اﺻﻠﻲ ﭼﻪ ﻛﻨﺪ ﺑﺪﮔﻬﺮ اﻓﺘﺎد‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻛﻪ ﺳﺮ زﻟﻒ ﺑﺘﺎن دﺳﺖ ﻛﺸﺶ ﺑﻮد‬ ‫ﺑﺲ ﻃﺮﻓﻪ ﺣﺮﻳﻔﻴﺴﺖ ﻛﺶ اﻛﻨﻮن ﺑﻪ ﺳﺮ اﻓﺘﺎد‬

‫ﻏﺰل 111‬ ‫ﻋﻜﺲ روي ﺗﻮ ﭼﻮ در آﻳﻨﻪ ﺟﺎم اﻓﺘﺎد‬ ‫ﻋﺎرف از ﺧﻨﺪه ﻣﻲ در ﻃﻤﻊ ﺧﺎم اﻓﺘﺎد‬

‫611‬

‫ﺣﺴﻦ روي ﺗﻮ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺟﻠﻮه ﻛﻪ در آﻳﻨﻪ ﻛﺮد‬ ‫اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻧﻘﺶ در آﻳﻴﻨﻪ اوﻫﺎم اﻓﺘﺎد‬ ‫اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻋﻜﺲ ﻣﻲ و ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎرﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﻤﻮد‬ ‫ﻳﻚ ﻓﺮوغ رخ ﺳﺎﻗﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﺟﺎم اﻓﺘﺎد‬ ‫ﻏﻴﺮت ﻋﺸﻖ زﺑﺎن ﻫﻤﻪ ﺧﺎﺻﺎن ﺑﺒﺮﻳﺪ‬ ‫ﻛﺰ ﻛﺠﺎ ﺳﺮ ﻏﻤﺶ در دﻫﻦ ﻋﺎم اﻓﺘﺎد‬ ‫ﻣﻦ ز ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻪ ﺧﺮاﺑﺎت ﻧﻪ ﺧﻮد اﻓﺘﺎدم‬ ‫اﻳﻨﻢ از ﻋﻬﺪ ازل ﺣﺎﺻﻞ ﻓﺮﺟﺎم اﻓﺘﺎد‬ ‫ﭼﻪ ﻛﻨﺪ ﻛﺰ ﭘﻲ دوران ﻧﺮود ﭼﻮن ﭘﺮﮔﺎر‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ در داﻳﺮه ﮔﺮدش اﻳﺎم اﻓﺘﺎد‬ ‫در ﺧﻢ زﻟﻒ ﺗﻮ آوﻳﺨﺖ دل از ﭼﺎه زﻧﺦ‬ ‫آه ﻛﺰ ﭼﺎه ﺑﺮون آﻣﺪ و در دام اﻓﺘﺎد‬ ‫آن ﺷﺪ اي ﺧﻮاﺟﻪ ﻛﻪ در ﺻﻮﻣﻌﻪ ﺑﺎزم ﺑﻴﻨﻲ‬ ‫ﻛﺎر ﻣﺎ ﺑﺎ رخ ﺳﺎﻗﻲ و ﻟﺐ ﺟﺎم اﻓﺘﺎد‬ ‫زﻳﺮ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻏﻤﺶ رﻗﺺ ﻛﻨﺎن ﺑﺎﻳﺪ رﻓﺖ‬ ‫ﻛﺎن ﻛﻪ ﺷﺪ ﻛﺸﺘﻪ او ﻧﻴﻚ ﺳﺮاﻧﺠﺎم اﻓﺘﺎد‬ ‫ﻫﺮ دﻣﺶ ﺑﺎ ﻣﻦ دﻟﺴﻮﺧﺘﻪ ﻟﻄﻔﻲ دﮔﺮ اﺳﺖ‬ ‫اﻳﻦ ﮔﺪا ﺑﻴﻦ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ اﻧﻌﺎم اﻓﺘﺎد‬

‫711‬

‫ﺻﻮﻓﻴﺎن ﺟﻤﻠﻪ ﺣﺮﻳﻔﻨﺪ و ﻧﻈﺮﺑﺎز وﻟﻲ‬ ‫زﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﺣﺎﻓﻆ دﻟﺴﻮﺧﺘﻪ ﺑﺪﻧﺎم اﻓﺘﺎد‬

‫ﻏﺰل 211‬ ‫آن ﻛﻪ رﺧﺴﺎر ﺗﻮ را رﻧﮓ ﮔﻞ و ﻧﺴﺮﻳﻦ داد‬ ‫ﺻﺒﺮ و آرام ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﺴﻜﻴﻦ داد‬ ‫وان ﻛﻪ ﮔﻴﺴﻮي ﺗﻮ را رﺳﻢ ﺗﻄﺎول آﻣﻮﺧﺖ‬ ‫ﻫﻢ ﺗﻮاﻧﺪ ﻛﺮﻣﺶ داد ﻣﻦ ﻏﻤﮕﻴﻦ داد‬ ‫ﻣﻦ ﻫﻤﺎن روز ز ﻓﺮﻫﺎد ﻃﻤﻊ ﺑﺒﺮﻳﺪم‬ ‫ﻛﻪ ﻋﻨﺎن دل ﺷﻴﺪا ﺑﻪ ﻟﺐ ﺷﻴﺮﻳﻦ داد‬ ‫ﮔﻨﺞ زر ﮔﺮ ﻧﺒﻮد ﻛﻨﺞ ﻗﻨﺎﻋﺖ ﺑﺎﻗﻴﺴﺖ‬ ‫آن ﻛﻪ آن داد ﺑﻪ ﺷﺎﻫﺎن ﺑﻪ ﮔﺪاﻳﺎن اﻳﻦ داد‬ ‫ﺧﻮش ﻋﺮوﺳﻴﺴﺖ ﺟﻬﺎن از ره ﺻﻮرت ﻟﻴﻜﻦ‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﭘﻴﻮﺳﺖ ﺑﺪو ﻋﻤﺮ ﺧﻮدش ﻛﺎوﻳﻦ داد‬ ‫ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ دﺳﺖ ﻣﻦ و داﻣﻦ ﺳﺮو و ﻟﺐ ﺟﻮي‬ ‫ﺧﺎﺻﻪ اﻛﻨﻮن ﻛﻪ ﺻﺒﺎ ﻣﮋده ﻓﺮوردﻳﻦ داد‬ ‫در ﻛﻒ ﻏﺼﻪ دوران دل ﺣﺎﻓﻆ ﺧﻮن ﺷﺪ‬ ‫از ﻓﺮاق رﺧﺖ اي ﺧﻮاﺟﻪ ﻗﻮام اﻟﺪﻳﻦ داد‬

‫811‬

‫ﻏﺰل 311‬ ‫ﺑﻨﻔﺸﻪ دوش ﺑﻪ ﮔﻞ ﮔﻔﺖ و ﺧﻮش ﻧﺸﺎﻧﻲ داد‬ ‫ﻛﻪ ﺗﺎب ﻣﻦ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﻃﺮه ﻓﻼﻧﻲ داد‬ ‫دﻟﻢ ﺧﺰاﻧﻪ اﺳﺮار ﺑﻮد و دﺳﺖ ﻗﻀﺎ‬ ‫درش ﺑﺒﺴﺖ و ﻛﻠﻴﺪش ﺑﻪ دﻟﺴﺘﺎﻧﻲ داد‬ ‫ﺷﻜﺴﺘﻪ وار ﺑﻪ درﮔﺎﻫﺖ آﻣﺪم ﻛﻪ ﻃﺒﻴﺐ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻮﻣﻴﺎﻳﻲ ﻟﻄﻒ ﺗﻮام ﻧﺸﺎﻧﻲ داد‬ ‫ﺗﻨﺶ درﺳﺖ و دﻟﺶ ﺷﺎد ﺑﺎد و ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮش‬ ‫ﻛﻪ دﺳﺖ دادش و ﻳﺎري ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ داد‬ ‫ﺑﺮو ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ ﺧﻮد ﻛﻦ اي ﻧﺼﻴﺤﺘﮕﻮ‬ ‫ﺷﺮاب و ﺷﺎﻫﺪ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻛﻪ را زﻳﺎﻧﻲ داد‬ ‫ﮔﺬﺷﺖ ﺑﺮ ﻣﻦ ﻣﺴﻜﻴﻦ و ﺑﺎ رﻗﻴﺒﺎن ﮔﻔﺖ‬ ‫درﻳﻎ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺴﻜﻴﻦ ﻣﻦ ﭼﻪ ﺟﺎﻧﻲ داد‬

‫ﻏﺰل 411‬ ‫ﻫﻤﺎي اوج ﺳﻌﺎدت ﺑﻪ دام ﻣﺎ اﻓﺘﺪ‬ ‫اﮔﺮ ﺗﻮ را ﮔﺬري ﺑﺮ ﻣﻘﺎم ﻣﺎ اﻓﺘﺪ‬

‫911‬

‫ﺣﺒﺎب وار ﺑﺮاﻧﺪازم از ﻧﺸﺎط ﻛﻼه‬ ‫اﮔﺮ ز روي ﺗﻮ ﻋﻜﺴﻲ ﺑﻪ ﺟﺎم ﻣﺎ اﻓﺘﺪ‬ ‫ﺷﺒﻲ ﻛﻪ ﻣﺎه ﻣﺮاد از اﻓﻖ ﺷﻮد ﻃﺎﻟﻊ‬ ‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﭘﺮﺗﻮ ﻧﻮري ﺑﻪ ﺑﺎم ﻣﺎ اﻓﺘﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﺑﺎرﮔﺎه ﺗﻮ ﭼﻮن ﺑﺎد را ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﺎر‬ ‫ﻛﻲ اﺗﻔﺎق ﻣﺠﺎل ﺳﻼم ﻣﺎ اﻓﺘﺪ‬ ‫ﭼﻮ ﺟﺎن ﻓﺪاي ﻟﺒﺶ ﺷﺪ ﺧﻴﺎل ﻣﻲﺑﺴﺘﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﻗﻄﺮهاي ز زﻻﻟﺶ ﺑﻪ ﻛﺎم ﻣﺎ اﻓﺘﺪ‬ ‫ﺧﻴﺎل زﻟﻒ ﺗﻮ ﮔﻔﺘﺎ ﻛﻪ ﺟﺎن وﺳﻴﻠﻪ ﻣﺴﺎز‬ ‫ﻛﺰ اﻳﻦ ﺷﻜﺎر ﻓﺮاوان ﺑﻪ دام ﻣﺎ اﻓﺘﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﻧﺎاﻣﻴﺪي از اﻳﻦ در ﻣﺮو ﺑﺰن ﻓﺎﻟﻲ‬ ‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﻗﺮﻋﻪ دوﻟﺖ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﺎ اﻓﺘﺪ‬ ‫ز ﺧﺎك ﻛﻮي ﺗﻮ ﻫﺮ ﮔﻪ ﻛﻪ دم زﻧﺪ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻧﺴﻴﻢ ﮔﻠﺸﻦ ﺟﺎن در ﻣﺸﺎم ﻣﺎ اﻓﺘﺪ‬

‫ﻏﺰل 511‬ ‫درﺧﺖ دوﺳﺘﻲ ﺑﻨﺸﺎن ﻛﻪ ﻛﺎم دل ﺑﻪ ﺑﺎر آرد‬ ‫ﻧﻬﺎل دﺷﻤﻨﻲ ﺑﺮﻛﻦ ﻛﻪ رﻧﺞ ﺑﻲﺷﻤﺎر آرد‬

‫021‬

‫ﭼﻮ ﻣﻬﻤﺎن ﺧﺮاﺑﺎﺗﻲ ﺑﻪ ﻋﺰت ﺑﺎش ﺑﺎ رﻧﺪان‬ ‫ﻛﻪ درد ﺳﺮ ﻛﺸﻲ ﺟﺎﻧﺎ ﮔﺮت ﻣﺴﺘﻲ ﺧﻤﺎر آرد‬ ‫ﺷﺐ ﺻﺤﺒﺖ ﻏﻨﻴﻤﺖ دان ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از روزﮔﺎر ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺴﻲ ﮔﺮدش ﻛﻨﺪ ﮔﺮدون ﺑﺴﻲ ﻟﻴﻞ و ﻧﻬﺎر آرد‬ ‫ﻋﻤﺎري دار ﻟﻴﻠﻲ را ﻛﻪ ﻣﻬﺪ ﻣﺎه در ﺣﻜﻢ اﺳﺖ‬ ‫ﺧﺪا را در دل اﻧﺪازش ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺠﻨﻮن ﮔﺬار آرد‬ ‫ﺑﻬﺎر ﻋﻤﺮ ﺧﻮاه اي دل وﮔﺮﻧﻪ اﻳﻦ ﭼﻤﻦ ﻫﺮ ﺳﺎل‬ ‫ﭼﻮ ﻧﺴﺮﻳﻦ ﺻﺪ ﮔﻞ آرد ﺑﺎر و ﭼﻮن ﺑﻠﺒﻞ ﻫﺰار آرد‬ ‫ﺧﺪا را ﭼﻮن دل رﻳﺸﻢ ﻗﺮاري ﺑﺴﺖ ﺑﺎ زﻟﻔﺖ‬ ‫ﺑﻔﺮﻣﺎ ﻟﻌﻞ ﻧﻮﺷﻴﻦ را ﻛﻪ زودش ﺑﺎﻗﺮار آرد‬ ‫در اﻳﻦ ﺑﺎغ از ﺧﺪا ﺧﻮاﻫﺪ دﮔﺮ ﭘﻴﺮاﻧﻪ ﺳﺮ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻧﺸﻴﻨﺪ ﺑﺮ ﻟﺐ ﺟﻮﻳﻲ و ﺳﺮوي در ﻛﻨﺎر آرد‬

‫ﻏﺰل 611‬ ‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺣﺴﻦ و ﺧﻂ دوﺳﺖ در ﻧﻈﺮ دارد‬ ‫ﻣﺤﻘﻖ اﺳﺖ ﻛﻪ او ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺼﺮ دارد‬ ‫ﭼﻮ ﺧﺎﻣﻪ در ره ﻓﺮﻣﺎن او ﺳﺮ ﻃﺎﻋﺖ‬ ‫ﻧﻬﺎدهاﻳﻢ ﻣﮕﺮ او ﺑﻪ ﺗﻴﻎ ﺑﺮدارد‬

‫121‬

‫ﻛﺴﻲ ﺑﻪ وﺻﻞ ﺗﻮ ﭼﻮن ﺷﻤﻊ ﻳﺎﻓﺖ ﭘﺮواﻧﻪ‬ ‫ﻛﻪ زﻳﺮ ﺗﻴﻎ ﺗﻮ ﻫﺮ دم ﺳﺮي دﮔﺮ دارد‬ ‫ﺑﻪ ﭘﺎي ﺑﻮس ﺗﻮ دﺳﺖ ﻛﺴﻲ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ او‬ ‫ﭼﻮ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺑﺪﻳﻦ در ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺳﺮ دارد‬ ‫ز زﻫﺪ ﺧﺸﻚ ﻣﻠﻮﻟﻢ ﻛﺠﺎﺳﺖ ﺑﺎده ﻧﺎب‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻮي ﺑﺎده ﻣﺪاﻣﻢ دﻣﺎغ ﺗﺮ دارد‬ ‫ز ﺑﺎده ﻫﻴﭽﺖ اﮔﺮ ﻧﻴﺴﺖ اﻳﻦ ﻧﻪ ﺑﺲ ﻛﻪ ﺗﻮ را‬ ‫دﻣﻲ ز وﺳﻮﺳﻪ ﻋﻘﻞ ﺑﻲﺧﺒﺮ دارد‬ ‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ از ره ﺗﻘﻮا ﻗﺪم ﺑﺮون ﻧﻨﻬﺎد‬ ‫ﺑﻪ ﻋﺰم ﻣﻴﻜﺪه اﻛﻨﻮن ره ﺳﻔﺮ دارد‬ ‫دل ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ ﺧﺎك ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺮد‬ ‫ﭼﻮ ﻻﻟﻪ داغ ﻫﻮاﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺟﮕﺮ دارد‬

‫ﻏﺰل 711‬ ‫دل ﻣﺎ ﺑﻪ دور روﻳﺖ ز ﭼﻤﻦ ﻓﺮاغ دارد‬ ‫ﻛﻪ ﭼﻮ ﺳﺮو ﭘﺎﻳﺒﻨﺪ اﺳﺖ و ﭼﻮ ﻻﻟﻪ داغ دارد‬ ‫ﺳﺮ ﻣﺎ ﻓﺮوﻧﻴﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻛﻤﺎن اﺑﺮوي ﻛﺲ‬ ‫ﻛﻪ درون ﮔﻮﺷﻪ ﮔﻴﺮان ز ﺟﻬﺎن ﻓﺮاغ دارد‬

‫221‬

‫ز ﺑﻨﻔﺸﻪ ﺗﺎب دارم ﻛﻪ ز زﻟﻒ او زﻧﺪ دم‬ ‫ﺗﻮ ﺳﻴﺎه ﻛﻢ ﺑﻬﺎ ﺑﻴﻦ ﻛﻪ ﭼﻪ در دﻣﺎغ دارد‬ ‫ﺑﻪ ﭼﻤﻦ ﺧﺮام و ﺑﻨﮕﺮ ﺑﺮ ﺗﺨﺖ ﮔﻞ ﻛﻪ ﻻﻟﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﻧﺪﻳﻢ ﺷﺎه ﻣﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻒ اﻳﺎغ دارد‬ ‫ﺷﺐ ﻇﻠﻤﺖ و ﺑﻴﺎﺑﺎن ﺑﻪ ﻛﺠﺎ ﺗﻮان رﺳﻴﺪن‬ ‫ﻣﮕﺮ آن ﻛﻪ ﺷﻤﻊ روﻳﺖ ﺑﻪ رﻫﻢ ﭼﺮاغ دارد‬ ‫ﻣﻦ و ﺷﻤﻊ ﺻﺒﺤﮕﺎﻫﻲ ﺳﺰد ار ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﮕﺮﻳﻴﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺴﻮﺧﺘﻴﻢ و از ﻣﺎ ﺑﺖ ﻣﺎ ﻓﺮاغ دارد‬ ‫ﺳﺰدم ﭼﻮ اﺑﺮ ﺑﻬﻤﻦ ﻛﻪ ﺑﺮ اﻳﻦ ﭼﻤﻦ ﺑﮕﺮﻳﻢ‬ ‫ﻃﺮب آﺷﻴﺎن ﺑﻠﺒﻞ ﺑﻨﮕﺮ ﻛﻪ زاغ دارد‬ ‫ﺳﺮ درس ﻋﺸﻖ دارد دل دردﻣﻨﺪ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻛﻪ ﻧﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﻤﺎﺷﺎ ﻧﻪ ﻫﻮاي ﺑﺎغ دارد‬

‫ﻏﺰل 811‬ ‫آن ﻛﺲ ﻛﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺟﺎم دارد‬ ‫ﺳﻠﻄﺎﻧﻲ ﺟﻢ ﻣﺪام دارد‬ ‫آﺑﻲ ﻛﻪ ﺧﻀﺮ ﺣﻴﺎت از او ﻳﺎﻓﺖ‬ ‫در ﻣﻴﻜﺪه ﺟﻮ ﻛﻪ ﺟﺎم دارد‬

‫321‬

‫ﺳﺮرﺷﺘﻪ ﺟﺎن ﺑﻪ ﺟﺎم ﺑﮕﺬار‬ ‫ﻛﺎﻳﻦ رﺷﺘﻪ از او ﻧﻈﺎم دارد‬ ‫ﻣﺎ و ﻣﻲ و زاﻫﺪان و ﺗﻘﻮا‬ ‫ﺗﺎ ﻳﺎر ﺳﺮ ﻛﺪام دارد‬ ‫ﺑﻴﺮون ز ﻟﺐ ﺗﻮ ﺳﺎﻗﻴﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫در دور ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻛﺎم دارد‬ ‫ﻧﺮﮔﺲ ﻫﻤﻪ ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﻣﺴﺘﻲ‬ ‫از ﭼﺸﻢ ﺧﻮﺷﺖ ﺑﻪ وام دارد‬ ‫ذﻛﺮ رخ و زﻟﻒ ﺗﻮ دﻟﻢ را‬ ‫وردﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﺻﺒﺢ و ﺷﺎم دارد‬ ‫ﺑﺮ ﺳﻴﻨﻪ رﻳﺶ دردﻣﻨﺪان‬ ‫ﻟﻌﻠﺖ ﻧﻤﻜﻲ ﺗﻤﺎم دارد‬ ‫در ﭼﺎه ذﻗﻦ ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ اي ﺟﺎن‬ ‫ﺣﺴﻦ ﺗﻮ دو ﺻﺪ ﻏﻼم دارد‬

‫ﻏﺰل 911‬ ‫دﻟﻲ ﻛﻪ ﻏﻴﺐ ﻧﻤﺎي اﺳﺖ و ﺟﺎم ﺟﻢ دارد‬ ‫ز ﺧﺎﺗﻤﻲ ﻛﻪ دﻣﻲ ﮔﻢ ﺷﻮد ﭼﻪ ﻏﻢ دارد‬

‫421‬

‫ﺑﻪ ﺧﻂ و ﺧﺎل ﮔﺪاﻳﺎن ﻣﺪه ﺧﺰﻳﻨﻪ دل‬ ‫ﺑﻪ دﺳﺖ ﺷﺎﻫﻮﺷﻲ ده ﻛﻪ ﻣﺤﺘﺮم دارد‬ ‫ﻧﻪ ﻫﺮ درﺧﺖ ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ ﺟﻔﺎي ﺧﺰان‬ ‫ﻏﻼم ﻫﻤﺖ ﺳﺮوم ﻛﻪ اﻳﻦ ﻗﺪم دارد‬ ‫رﺳﻴﺪ ﻣﻮﺳﻢ آن ﻛﺰ ﻃﺮب ﭼﻮ ﻧﺮﮔﺲ ﻣﺴﺖ‬ ‫ﻧﻬﺪ ﺑﻪ ﭘﺎي ﻗﺪح ﻫﺮ ﻛﻪ ﺷﺶ درم دارد‬ ‫زر از ﺑﻬﺎي ﻣﻲ اﻛﻨﻮن ﭼﻮ ﮔﻞ درﻳﻎ ﻣﺪار‬ ‫ﻛﻪ ﻋﻘﻞ ﻛﻞ ﺑﻪ ﺻﺪت ﻋﻴﺐ ﻣﺘﻬﻢ دارد‬ ‫ز ﺳﺮ ﻏﻴﺐ ﻛﺲ آﮔﺎه ﻧﻴﺴﺖ ﻗﺼﻪ ﻣﺨﻮان‬ ‫ﻛﺪام ﻣﺤﺮم دل ره در اﻳﻦ ﺣﺮم دارد‬ ‫دﻟﻢ ﻛﻪ ﻻف ﺗﺠﺮد زدي ﻛﻨﻮن ﺻﺪ ﺷﻐﻞ‬ ‫ﺑﻪ ﺑﻮي زﻟﻒ ﺗﻮ ﺑﺎ ﺑﺎد ﺻﺒﺤﺪم دارد‬ ‫ﻣﺮاد دل ز ﻛﻪ ﭘﺮﺳﻢ ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ دﻟﺪاري‬ ‫ﻛﻪ ﺟﻠﻮه ﻧﻈﺮ و ﺷﻴﻮه ﻛﺮم دارد‬ ‫ز ﺟﻴﺐ ﺧﺮﻗﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻪ ﻃﺮف ﺑﺘﻮان ﺑﺴﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﺎ ﺻﻤﺪ ﻃﻠﺒﻴﺪﻳﻢ و او ﺻﻨﻢ دارد‬

‫ﻏﺰل 021‬

‫521‬

‫ﺑﺘﻲ دارم ﻛﻪ ﮔﺮد ﮔﻞ ز ﺳﻨﺒﻞ ﺳﺎﻳﻪ ﺑﺎن دارد‬ ‫ﺑﻬﺎر ﻋﺎرﺿﺶ ﺧﻄﻲ ﺑﻪ ﺧﻮن ارﻏﻮان دارد‬ ‫ﻏﺒﺎر ﺧﻂ ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﻴﺪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ رﺧﺶ ﻳﺎ رب‬ ‫ﺑﻘﺎي ﺟﺎوداﻧﺶ ده ﻛﻪ ﺣﺴﻦ ﺟﺎودان دارد‬ ‫ﭼﻮ ﻋﺎﺷﻖ ﻣﻲﺷﺪم ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﺑﺮدم ﮔﻮﻫﺮ ﻣﻘﺼﻮد‬ ‫ﻧﺪاﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ درﻳﺎ ﭼﻪ ﻣﻮج ﺧﻮن ﻓﺸﺎن دارد‬ ‫ز ﭼﺸﻤﺖ ﺟﺎن ﻧﺸﺎﻳﺪ ﺑﺮد ﻛﺰ ﻫﺮ ﺳﻮ ﻛﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ‬ ‫ﻛﻤﻴﻦ از ﮔﻮﺷﻪاي ﻛﺮدهﺳﺖ و ﺗﻴﺮ اﻧﺪر ﻛﻤﺎن دارد‬ ‫ﭼﻮ دام ﻃﺮه اﻓﺸﺎﻧﺪ ز ﮔﺮد ﺧﺎﻃﺮ ﻋﺸﺎق‬ ‫ﺑﻪ ﻏﻤﺎز ﺻﺒﺎ ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ راز ﻣﺎ ﻧﻬﺎن دارد‬ ‫ﺑﻴﻔﺸﺎن ﺟﺮﻋﻪاي ﺑﺮ ﺧﺎك و ﺣﺎل اﻫﻞ دل ﺑﺸﻨﻮ‬ ‫ﻛﻪ از ﺟﻤﺸﻴﺪ و ﻛﻴﺨﺴﺮو ﻓﺮاوان داﺳﺘﺎن دارد‬ ‫ﭼﻮ در روﻳﺖ ﺑﺨﻨﺪد ﮔﻞ ﻣﺸﻮ در داﻣﺶ اي ﺑﻠﺒﻞ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮ ﮔﻞ اﻋﺘﻤﺎدي ﻧﻴﺴﺖ ﮔﺮ ﺣﺴﻦ ﺟﻬﺎن دارد‬ ‫ﺧﺪا را داد ﻣﻦ ﺑﺴﺘﺎن از او اي ﺷﺤﻨﻪ ﻣﺠﻠﺲ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻲ ﺑﺎ دﻳﮕﺮي ﺧﻮردهﺳﺖ و ﺑﺎ ﻣﻦ ﺳﺮ ﮔﺮان دارد‬ ‫ﺑﻪ ﻓﺘﺮاك ار ﻫﻤﻲﺑﻨﺪي ﺧﺪا را زود ﺻﻴﺪم ﻛﻦ‬ ‫ﻛﻪ آﻓﺖﻫﺎﺳﺖ در ﺗﺎﺧﻴﺮ و ﻃﺎﻟﺐ را زﻳﺎن دارد‬

‫621‬

‫ز ﺳﺮوﻗﺪ دﻟﺠﻮﻳﺖ ﻣﻜﻦ ﻣﺤﺮوم ﭼﺸﻤﻢ را‬ ‫ﺑﺪﻳﻦ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪاش ﺑﻨﺸﺎن ﻛﻪ ﺧﻮش آﺑﻲ روان دارد‬ ‫ز ﺧﻮف ﻫﺠﺮم اﻳﻤﻦ ﻛﻦ اﮔﺮ اﻣﻴﺪ آن داري‬ ‫ﻛﻪ از ﭼﺸﻢ ﺑﺪاﻧﺪﻳﺸﺎن ﺧﺪاﻳﺖ در اﻣﺎن دارد‬ ‫ﭼﻪ ﻋﺬر ﺑﺨﺖ ﺧﻮد ﮔﻮﻳﻢ ﻛﻪ آن ﻋﻴﺎر ﺷﻬﺮآﺷﻮب‬ ‫ﺑﻪ ﺗﻠﺨﻲ ﻛﺸﺖ ﺣﺎﻓﻆ را و ﺷﻜﺮ در دﻫﺎن دارد‬

‫ﻏﺰل 121‬ ‫ﻫﺮ آن ﻛﻮ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺠﻤﻮع و ﻳﺎر ﻧﺎزﻧﻴﻦ دارد‬ ‫ﺳﻌﺎدت ﻫﻤﺪم او ﮔﺸﺖ و دوﻟﺖ ﻫﻤﻨﺸﻴﻦ دارد‬ ‫ﺣﺮﻳﻢ ﻋﺸﻖ را درﮔﻪ ﺑﺴﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻋﻘﻞ اﺳﺖ‬ ‫ﻛﺴﻲ آن آﺳﺘﺎن ﺑﻮﺳﺪ ﻛﻪ ﺟﺎن در آﺳﺘﻴﻦ دارد‬ ‫دﻫﺎن ﺗﻨﮓ ﺷﻴﺮﻳﻨﺶ ﻣﮕﺮ ﻣﻠﻚ ﺳﻠﻴﻤﺎن اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻧﻘﺶ ﺧﺎﺗﻢ ﻟﻌﻠﺶ ﺟﻬﺎن زﻳﺮ ﻧﮕﻴﻦ دارد‬ ‫ﻟﺐ ﻟﻌﻞ و ﺧﻂ ﻣﺸﻜﻴﻦ ﭼﻮ آﻧﺶ ﻫﺴﺖ و اﻳﻨﺶ ﻫﺴﺖ‬ ‫ﺑﻨﺎزم دﻟﺒﺮ ﺧﻮد را ﻛﻪ ﺣﺴﻨﺶ آن و اﻳﻦ دارد‬ ‫ﺑﻪ ﺧﻮاري ﻣﻨﮕﺮ اي ﻣﻨﻌﻢ ﺿﻌﻴﻔﺎن و ﻧﺤﻴﻔﺎن را‬ ‫ﻛﻪ ﺻﺪر ﻣﺠﻠﺲ ﻋﺸﺮت ﮔﺪاي رﻫﻨﺸﻴﻦ دارد‬

‫721‬

‫ﭼﻮ ﺑﺮ روي زﻣﻴﻦ ﺑﺎﺷﻲ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻏﻨﻴﻤﺖ دان‬ ‫ﻛﻪ دوران ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲﻫﺎ ﺑﺴﻲ زﻳﺮ زﻣﻴﻦ دارد‬ ‫ﺑﻼﮔﺮدان ﺟﺎن و ﺗﻦ دﻋﺎي ﻣﺴﺘﻤﻨﺪان اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻴﻨﺪ ﺧﻴﺮ از آن ﺧﺮﻣﻦ ﻛﻪ ﻧﻨﮓ از ﺧﻮﺷﻪ ﭼﻴﻦ دارد‬ ‫ﺻﺒﺎ از ﻋﺸﻖ ﻣﻦ رﻣﺰي ﺑﮕﻮ ﺑﺎ آن ﺷﻪ ﺧﻮﺑﺎن‬ ‫ﻛﻪ ﺻﺪ ﺟﻤﺸﻴﺪ و ﻛﻴﺨﺴﺮو ﻏﻼم ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ دارد‬ ‫و ﮔﺮ ﮔﻮﻳﺪ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻢ ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﻋﺎﺷﻖ ﻣﻔﻠﺲ‬ ‫ﺑﮕﻮﻳﻴﺪش ﻛﻪ ﺳﻠﻄﺎﻧﻲ ﮔﺪاﻳﻲ ﻫﻤﻨﺸﻴﻦ دارد‬

‫ﻏﺰل 221‬ ‫ﻫﺮ آن ﻛﻪ ﺟﺎﻧﺐ اﻫﻞ ﺧﺪا ﻧﮕﻪ دارد‬ ‫ﺧﺪاش در ﻫﻤﻪ ﺣﺎل از ﺑﻼ ﻧﮕﻪ دارد‬ ‫ﺣﺪﻳﺚ دوﺳﺖ ﻧﮕﻮﻳﻢ ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﺣﻀﺮت دوﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ آﺷﻨﺎ ﺳﺨﻦ آﺷﻨﺎ ﻧﮕﻪ دارد‬ ‫دﻻ ﻣﻌﺎش ﭼﻨﺎن ﻛﻦ ﻛﻪ ﮔﺮ ﺑﻠﻐﺰد ﭘﺎي‬ ‫ﻓﺮﺷﺘﻪات ﺑﻪ دو دﺳﺖ دﻋﺎ ﻧﮕﻪ دارد‬ ‫ﮔﺮت ﻫﻮاﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻌﺸﻮق ﻧﮕﺴﻠﺪ ﭘﻴﻤﺎن‬ ‫ﻧﮕﺎه دار ﺳﺮ رﺷﺘﻪ ﺗﺎ ﻧﮕﻪ دارد‬

‫821‬

‫ﺻﺒﺎ ﺑﺮ آن ﺳﺮ زﻟﻒ ار دل ﻣﺮا ﺑﻴﻨﻲ‬ ‫ز روي ﻟﻄﻒ ﺑﮕﻮﻳﺶ ﻛﻪ ﺟﺎ ﻧﮕﻪ دارد‬ ‫ﭼﻮ ﮔﻔﺘﻤﺶ ﻛﻪ دﻟﻢ را ﻧﮕﺎه دار ﭼﻪ ﮔﻔﺖ‬ ‫ز دﺳﺖ ﺑﻨﺪه ﭼﻪ ﺧﻴﺰد ﺧﺪا ﻧﮕﻪ دارد‬ ‫ﺳﺮ و زر و دل و ﺟﺎﻧﻢ ﻓﺪاي آن ﻳﺎري‬ ‫ﻛﻪ ﺣﻖ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻬﺮ و وﻓﺎ ﻧﮕﻪ دارد‬ ‫ﻏﺒﺎر راه راﻫﮕﺬارت ﻛﺠﺎﺳﺖ ﺗﺎ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺑﻪ ﻳﺎدﮔﺎر ﻧﺴﻴﻢ ﺻﺒﺎ ﻧﮕﻪ دارد‬

‫ﻏﺰل 321‬ ‫ﻣﻄﺮب ﻋﺸﻖ ﻋﺠﺐ ﺳﺎز و ﻧﻮاﻳﻲ دارد‬ ‫ﻧﻘﺶ ﻫﺮ ﻧﻐﻤﻪ ﻛﻪ زد راه ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ دارد‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ از ﻧﺎﻟﻪ ﻋﺸﺎق ﻣﺒﺎدا ﺧﺎﻟﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺧﻮش آﻫﻨﮓ و ﻓﺮح ﺑﺨﺶ ﻫﻮاﻳﻲ دارد‬ ‫ﭘﻴﺮ دردي ﻛﺶ ﻣﺎ ﮔﺮ ﭼﻪ ﻧﺪارد زر و زور‬ ‫ﺧﻮش ﻋﻄﺎﺑﺨﺶ و ﺧﻄﺎﭘﻮش ﺧﺪاﻳﻲ دارد‬ ‫ﻣﺤﺘﺮم دار دﻟﻢ ﻛﺎﻳﻦ ﻣﮕﺲ ﻗﻨﺪﭘﺮﺳﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﻫﻮاﺧﻮاه ﺗﻮ ﺷﺪ ﻓﺮ ﻫﻤﺎﻳﻲ دارد‬

‫921‬

‫از ﻋﺪاﻟﺖ ﻧﺒﻮد دور ﮔﺮش ﭘﺮﺳﺪ ﺣﺎل‬ ‫ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﮔﺪاﻳﻲ دارد‬ ‫اﺷﻚ ﺧﻮﻧﻴﻦ ﺑﻨﻤﻮدم ﺑﻪ ﻃﺒﻴﺒﺎن ﮔﻔﺘﻨﺪ‬ ‫درد ﻋﺸﻖ اﺳﺖ و ﺟﮕﺮﺳﻮز دواﻳﻲ دارد‬ ‫ﺳﺘﻢ از ﻏﻤﺰه ﻣﻴﺎﻣﻮز ﻛﻪ در ﻣﺬﻫﺐ ﻋﺸﻖ‬ ‫ﻫﺮ ﻋﻤﻞ اﺟﺮي و ﻫﺮ ﻛﺮده ﺟﺰاﻳﻲ دارد‬ ‫ﻧﻐﺰ ﮔﻔﺖ آن ﺑﺖ ﺗﺮﺳﺎﺑﭽﻪ ﺑﺎده ﭘﺮﺳﺖ‬ ‫ﺷﺎدي روي ﻛﺴﻲ ﺧﻮر ﻛﻪ ﺻﻔﺎﻳﻲ دارد‬ ‫ﺧﺴﺮوا ﺣﺎﻓﻆ درﮔﺎه ﻧﺸﻴﻦ ﻓﺎﺗﺤﻪ ﺧﻮاﻧﺪ‬ ‫و از زﺑﺎن ﺗﻮ ﺗﻤﻨﺎي دﻋﺎﻳﻲ دارد‬

‫ﻏﺰل 421‬ ‫آن ﻛﻪ از ﺳﻨﺒﻞ او ﻏﺎﻟﻴﻪ ﺗﺎﺑﻲ دارد‬ ‫ﺑﺎز ﺑﺎ دﻟﺸﺪﮔﺎن ﻧﺎز و ﻋﺘﺎﺑﻲ دارد‬ ‫از ﺳﺮ ﻛﺸﺘﻪ ﺧﻮد ﻣﻲﮔﺬري ﻫﻤﭽﻮن ﺑﺎد‬ ‫ﭼﻪ ﺗﻮان ﻛﺮد ﻛﻪ ﻋﻤﺮ اﺳﺖ و ﺷﺘﺎﺑﻲ دارد‬ ‫ﻣﺎه ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ز ﭘﺲ ﭘﺮده زﻟﻒ‬ ‫آﻓﺘﺎﺑﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﭘﻴﺶ ﺳﺤﺎﺑﻲ دارد‬

‫031‬

‫ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﻛﺮد ﺑﻪ ﻫﺮ ﮔﻮﺷﻪ روان ﺳﻴﻞ ﺳﺮﺷﻚ‬ ‫ﺗﺎ ﺳﻬﻲ ﺳﺮو ﺗﻮ را ﺗﺎزهﺗﺮ آﺑﻲ دارد‬ ‫ﻏﻤﺰه ﺷﻮخ ﺗﻮ ﺧﻮﻧﻢ ﺑﻪ ﺧﻄﺎ ﻣﻲرﻳﺰد‬ ‫ﻓﺮﺻﺘﺶ ﺑﺎد ﻛﻪ ﺧﻮش ﻓﻜﺮ ﺻﻮاﺑﻲ دارد‬ ‫آب ﺣﻴﻮان اﮔﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ دارد ﻟﺐ دوﺳﺖ‬ ‫روﺷﻦ اﺳﺖ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺧﻀﺮ ﺑﻬﺮه ﺳﺮاﺑﻲ دارد‬ ‫ﭼﺸﻢ ﻣﺨﻤﻮر ﺗﻮ دارد ز دﻟﻢ ﻗﺼﺪ ﺟﮕﺮ‬ ‫ﺗﺮك ﻣﺴﺖ اﺳﺖ ﻣﮕﺮ ﻣﻴﻞ ﻛﺒﺎﺑﻲ دارد‬ ‫ﺟﺎن ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺮا ﻧﻴﺴﺖ ز ﺗﻮ روي ﺳﺎل‬ ‫اي ﺧﻮش آن ﺧﺴﺘﻪ ﻛﻪ از دوﺳﺖ ﺟﻮاﺑﻲ دارد‬ ‫ﻛﻲ ﻛﻨﺪ ﺳﻮي دل ﺧﺴﺘﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻈﺮي‬ ‫ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺘﺶ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﮔﻮﺷﻪ ﺧﺮاﺑﻲ دارد‬

‫ﻏﺰل 521‬ ‫ﺷﺎﻫﺪ آن ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﻳﻲ و ﻣﻴﺎﻧﻲ دارد‬ ‫ﺑﻨﺪه ﻃﻠﻌﺖ آن ﺑﺎش ﻛﻪ آﻧﻲ دارد‬ ‫ﺷﻴﻮه ﺣﻮر و ﭘﺮي ﮔﺮ ﭼﻪ ﻟﻄﻴﻒ اﺳﺖ وﻟﻲ‬ ‫ﺧﻮﺑﻲ آن اﺳﺖ و ﻟﻄﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﻓﻼﻧﻲ دارد‬

‫131‬

‫ﭼﺸﻤﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﺮا اي ﮔﻞ ﺧﻨﺪان درﻳﺎب‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ ﺗﻮ ﺧﻮش آب رواﻧﻲ دارد‬ ‫ﮔﻮي ﺧﻮﺑﻲ ﻛﻪ ﺑﺮد از ﺗﻮ ﻛﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ آن ﺟﺎ‬ ‫ﻧﻪ ﺳﻮارﻳﺴﺖ ﻛﻪ در دﺳﺖ ﻋﻨﺎﻧﻲ دارد‬ ‫دل ﻧﺸﺎن ﺷﺪ ﺳﺨﻨﻢ ﺗﺎ ﺗﻮ ﻗﺒﻮﻟﺶ ﻛﺮدي‬ ‫آري آري ﺳﺨﻦ ﻋﺸﻖ ﻧﺸﺎﻧﻲ دارد‬ ‫ﺧﻢ اﺑﺮوي ﺗﻮ در ﺻﻨﻌﺖ ﺗﻴﺮاﻧﺪازي‬ ‫ﺑﺮده از دﺳﺖ ﻫﺮ آن ﻛﺲ ﻛﻪ ﻛﻤﺎﻧﻲ دارد‬ ‫در ره ﻋﺸﻖ ﻧﺸﺪ ﻛﺲ ﺑﻪ ﻳﻘﻴﻦ ﻣﺤﺮم راز‬ ‫ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻓﻜﺮ ﮔﻤﺎﻧﻲ دارد‬ ‫ﺑﺎ ﺧﺮاﺑﺎت ﻧﺸﻴﻨﺎن ز ﻛﺮاﻣﺎت ﻣﻼف‬ ‫ﻫﺮ ﺳﺨﻦ وﻗﺘﻲ و ﻫﺮ ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻜﺎﻧﻲ دارد‬ ‫ﻣﺮغ زﻳﺮك ﻧﺰﻧﺪ در ﭼﻤﻨﺶ ﭘﺮده ﺳﺮاي‬ ‫ﻫﺮ ﺑﻬﺎري ﻛﻪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎﻟﻪ ﺧﺰاﻧﻲ دارد‬ ‫ﻣﺪﻋﻲ ﮔﻮ ﻟﻐﺰ و ﻧﻜﺘﻪ ﺑﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻔﺮوش‬ ‫ﻛﻠﻚ ﻣﺎ ﻧﻴﺰ زﺑﺎﻧﻲ و ﺑﻴﺎﻧﻲ دارد‬

‫ﻏﺰل 621‬

‫231‬

‫ﺟﺎن ﺑﻲ ﺟﻤﺎل ﺟﺎﻧﺎن ﻣﻴﻞ ﺟﻬﺎن ﻧﺪارد‬ ‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﺪارد ﺣﻘﺎ ﻛﻪ آن ﻧﺪارد‬ ‫ﺑﺎ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻧﺸﺎﻧﻲ زان دﻟﺴﺘﺎن ﻧﺪﻳﺪم‬ ‫ﻳﺎ ﻣﻦ ﺧﺒﺮ ﻧﺪارم ﻳﺎ او ﻧﺸﺎن ﻧﺪارد‬ ‫ﻫﺮ ﺷﺒﻨﻤﻲ در اﻳﻦ ره ﺻﺪ ﺑﺤﺮ آﺗﺸﻴﻦ اﺳﺖ‬ ‫دردا ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻤﺎ ﺷﺮح و ﺑﻴﺎن ﻧﺪارد‬ ‫ﺳﺮﻣﻨﺰل ﻓﺮاﻏﺖ ﻧﺘﻮان ز دﺳﺖ دادن‬ ‫اي ﺳﺎروان ﻓﺮوﻛﺶ ﻛﺎﻳﻦ ره ﻛﺮان ﻧﺪارد‬ ‫ﭼﻨﮓ ﺧﻤﻴﺪه ﻗﺎﻣﺖ ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪت ﺑﻪ ﻋﺸﺮت‬ ‫ﺑﺸﻨﻮ ﻛﻪ ﭘﻨﺪ ﭘﻴﺮان ﻫﻴﭽﺖ زﻳﺎن ﻧﺪارد‬ ‫اي دل ﻃﺮﻳﻖ رﻧﺪي از ﻣﺤﺘﺴﺐ ﺑﻴﺎﻣﻮز‬ ‫ﻣﺴﺖ اﺳﺖ و در ﺣﻖ او ﻛﺲ اﻳﻦ ﮔﻤﺎن ﻧﺪارد‬ ‫اﺣﻮال ﮔﻨﺞ ﻗﺎرون ﻛﺎﻳﺎم داد ﺑﺮ ﺑﺎد‬ ‫در ﮔﻮش دل ﻓﺮوﺧﻮان ﺗﺎ زر ﻧﻬﺎن ﻧﺪارد‬ ‫ﮔﺮ ﺧﻮد رﻗﻴﺐ ﺷﻤﻊ اﺳﺖ اﺳﺮار از او ﺑﭙﻮﺷﺎن‬ ‫ﻛﺎن ﺷﻮخ ﺳﺮﺑﺮﻳﺪه ﺑﻨﺪ زﺑﺎن ﻧﺪارد‬ ‫ﻛﺲ در ﺟﻬﺎن ﻧﺪارد ﻳﻚ ﺑﻨﺪه ﻫﻤﭽﻮ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫زﻳﺮا ﻛﻪ ﭼﻮن ﺗﻮ ﺷﺎﻫﻲ ﻛﺲ در ﺟﻬﺎن ﻧﺪارد‬

‫331‬

‫ﻏﺰل 721‬ ‫روﺷﻨﻲ ﻃﻠﻌﺖ ﺗﻮ ﻣﺎه ﻧﺪارد‬ ‫ﭘﻴﺶ ﺗﻮ ﮔﻞ روﻧﻖ ﮔﻴﺎه ﻧﺪارد‬ ‫ﮔﻮﺷﻪ اﺑﺮوي ﺗﻮﺳﺖ ﻣﻨﺰل ﺟﺎﻧﻢ‬ ‫ﺧﻮﺷﺘﺮ از اﻳﻦ ﮔﻮﺷﻪ ﭘﺎدﺷﺎه ﻧﺪارد‬ ‫ﺗﺎ ﭼﻪ ﻛﻨﺪ ﺑﺎ رخ ﺗﻮ دود دل ﻣﻦ‬ ‫آﻳﻨﻪ داﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﺎب آه ﻧﺪارد‬ ‫ﺷﻮﺧﻲ ﻧﺮﮔﺲ ﻧﮕﺮ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﺗﻮ ﺑﺸﻜﻔﺖ‬ ‫ﭼﺸﻢ درﻳﺪه ادب ﻧﮕﺎه ﻧﺪارد‬ ‫دﻳﺪم و آن ﭼﺸﻢ دل ﺳﻴﻪ ﻛﻪ ﺗﻮ داري‬ ‫ﺟﺎﻧﺐ ﻫﻴﭻ آﺷﻨﺎ ﻧﮕﺎه ﻧﺪارد‬ ‫رﻃﻞ ﮔﺮاﻧﻢ ده اي ﻣﺮﻳﺪ ﺧﺮاﺑﺎت‬ ‫ﺷﺎدي ﺷﻴﺨﻲ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻘﺎه ﻧﺪارد‬ ‫ﺧﻮن ﺧﻮر و ﺧﺎﻣﺶ ﻧﺸﻴﻦ ﻛﻪ آن دل ﻧﺎزك‬ ‫ﻃﺎﻗﺖ ﻓﺮﻳﺎد دادﺧﻮاه ﻧﺪارد‬ ‫ﮔﻮ ﺑﺮو و آﺳﺘﻴﻦ ﺑﻪ ﺧﻮن ﺟﮕﺮ ﺷﻮي‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ در اﻳﻦ آﺳﺘﺎﻧﻪ راه ﻧﺪارد‬

‫431‬

‫ﻧﻲ ﻣﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺸﻢ ﺗﻄﺎول زﻟﻔﺖ‬ ‫ﻛﻴﺴﺖ ﻛﻪ او داغ آن ﺳﻴﺎه ﻧﺪارد‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﮔﺮ ﺳﺠﺪه ﺗﻮ ﻛﺮد ﻣﻜﻦ ﻋﻴﺐ‬ ‫ﻛﺎﻓﺮ ﻋﺸﻖ اي ﺻﻨﻢ ﮔﻨﺎه ﻧﺪارد‬

‫ﻏﺰل 821‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ در ﺷﻬﺮ ﻧﮕﺎري ﻛﻪ دل ﻣﺎ ﺑﺒﺮد‬ ‫ﺑﺨﺘﻢ ار ﻳﺎر ﺷﻮد رﺧﺘﻢ از اﻳﻦ ﺟﺎ ﺑﺒﺮد‬ ‫ﻛﻮ ﺣﺮﻳﻔﻲ ﻛﺶ ﺳﺮﻣﺴﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﻛﺮﻣﺶ‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ ﺳﻮﺧﺘﻪ دل ﻧﺎم ﺗﻤﻨﺎ ﺑﺒﺮد‬ ‫ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﺎ ز ﺧﺰان ﺑﻲﺧﺒﺮت ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ‬ ‫آه از آن روز ﻛﻪ ﺑﺎدت ﮔﻞ رﻋﻨﺎ ﺑﺒﺮد‬ ‫رﻫﺰن دﻫﺮ ﻧﺨﻔﺘﻪﺳﺖ ﻣﺸﻮ اﻳﻤﻦ از او‬ ‫اﮔﺮ اﻣﺮوز ﻧﺒﺮدهﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺮدا ﺑﺒﺮد‬ ‫در ﺧﻴﺎل اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻟﻌﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﻮس ﻣﻲﺑﺎزم‬ ‫ﺑﻮ ﻛﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮي ﻧﺎم ﺗﻤﺎﺷﺎ ﺑﺒﺮد‬ ‫ﻋﻠﻢ و ﻓﻀﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﻞ ﺳﺎل دﻟﻢ ﺟﻤﻊ آورد‬ ‫ﺗﺮﺳﻢ آن ﻧﺮﮔﺲ ﻣﺴﺘﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻳﻐﻤﺎ ﺑﺒﺮد‬

‫531‬

‫ﺑﺎﻧﮓ ﮔﺎوي ﭼﻪ ﺻﺪا ﺑﺎزدﻫﺪ ﻋﺸﻮه ﻣﺨﺮ‬ ‫ﺳﺎﻣﺮي ﻛﻴﺴﺖ ﻛﻪ دﺳﺖ از ﻳﺪ ﺑﻴﻀﺎ ﺑﺒﺮد‬ ‫ﺟﺎم ﻣﻴﻨﺎﻳﻲ ﻣﻲ ﺳﺪ ره ﺗﻨﮓ دﻟﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﻨﻪ از دﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﻴﻞ ﻏﻤﺖ از ﺟﺎ ﺑﺒﺮد‬ ‫راه ﻋﺸﻖ ار ﭼﻪ ﻛﻤﻴﻨﮕﺎه ﻛﻤﺎﻧﺪاران اﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ داﻧﺴﺘﻪ رود ﺻﺮﻓﻪ ز اﻋﺪا ﺑﺒﺮد‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ار ﺟﺎن ﻃﻠﺒﺪ ﻏﻤﺰه ﻣﺴﺘﺎﻧﻪ ﻳﺎر‬ ‫ﺧﺎﻧﻪ از ﻏﻴﺮ ﺑﭙﺮداز و ﺑﻬﻞ ﺗﺎ ﺑﺒﺮد‬

‫ﻏﺰل 921‬ ‫اﮔﺮ ﻧﻪ ﺑﺎده ﻏﻢ دل ز ﻳﺎد ﻣﺎ ﺑﺒﺮد‬ ‫ﻧﻬﻴﺐ ﺣﺎدﺛﻪ ﺑﻨﻴﺎد ﻣﺎ ز ﺟﺎ ﺑﺒﺮد‬ ‫اﮔﺮ ﻧﻪ ﻋﻘﻞ ﺑﻪ ﻣﺴﺘﻲ ﻓﺮوﻛﺸﺪ ﻟﻨﮕﺮ‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻛﺸﺘﻲ از اﻳﻦ ورﻃﻪ ﺑﻼ ﺑﺒﺮد‬ ‫ﻓﻐﺎن ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻛﺲ ﻏﺎﻳﺒﺎﻧﻪ ﺑﺎﺧﺖ ﻓﻠﻚ‬ ‫ﻛﻪ ﻛﺲ ﻧﺒﻮد ﻛﻪ دﺳﺘﻲ از اﻳﻦ دﻏﺎ ﺑﺒﺮد‬ ‫ﮔﺬار ﺑﺮ ﻇﻠﻤﺎت اﺳﺖ ﺧﻀﺮ راﻫﻲ ﻛﻮ‬ ‫ﻣﺒﺎد ﻛﺘﺶ ﻣﺤﺮوﻣﻲ آب ﻣﺎ ﺑﺒﺮد‬

‫631‬

‫دل ﺿﻌﻴﻔﻢ از آن ﻣﻲﻛﺸﺪ ﺑﻪ ﻃﺮف ﭼﻤﻦ‬ ‫ﻛﻪ ﺟﺎن ز ﻣﺮگ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎري ﺻﺒﺎ ﺑﺒﺮد‬ ‫ﻃﺒﻴﺐ ﻋﺸﻖ ﻣﻨﻢ ﺑﺎده ده ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﺠﻮن‬ ‫ﻓﺮاﻏﺖ آرد و اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺧﻄﺎ ﺑﺒﺮد‬ ‫ﺑﺴﻮﺧﺖ ﺣﺎﻓﻆ و ﻛﺲ ﺣﺎل او ﺑﻪ ﻳﺎر ﻧﮕﻔﺖ‬ ‫ﻣﮕﺮ ﻧﺴﻴﻢ ﭘﻴﺎﻣﻲ ﺧﺪاي را ﺑﺒﺮد‬

‫ﻏﺰل 031‬ ‫ﺳﺤﺮ ﺑﻠﺒﻞ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﺑﺎ ﺻﺒﺎ ﻛﺮد‬ ‫ﻛﻪ ﻋﺸﻖ روي ﮔﻞ ﺑﺎ ﻣﺎ ﭼﻪﻫﺎ ﻛﺮد‬ ‫از آن رﻧﮓ رﺧﻢ ﺧﻮن در دل اﻓﺘﺎد‬ ‫و از آن ﮔﻠﺸﻦ ﺑﻪ ﺧﺎرم ﻣﺒﺘﻼ ﻛﺮد‬ ‫ﻏﻼم ﻫﻤﺖ آن ﻧﺎزﻧﻴﻨﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﻛﺎر ﺧﻴﺮ ﺑﻲ روي و رﻳﺎ ﻛﺮد‬ ‫ﻣﻦ از ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﺎن دﻳﮕﺮ ﻧﻨﺎﻟﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻦ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻛﺮد آن آﺷﻨﺎ ﻛﺮد‬ ‫ﮔﺮ از ﺳﻠﻄﺎن ﻃﻤﻊ ﻛﺮدم ﺧﻄﺎ ﺑﻮد‬ ‫ور از دﻟﺒﺮ وﻓﺎ ﺟﺴﺘﻢ ﺟﻔﺎ ﻛﺮد‬

‫731‬

‫ﺧﻮﺷﺶ ﺑﺎد آن ﻧﺴﻴﻢ ﺻﺒﺤﮕﺎﻫﻲ‬ ‫ﻛﻪ درد ﺷﺐ ﻧﺸﻴﻨﺎن را دوا ﻛﺮد‬ ‫ﻧﻘﺎب ﮔﻞ ﻛﺸﻴﺪ و زﻟﻒ ﺳﻨﺒﻞ‬ ‫ﮔﺮه ﺑﻨﺪ ﻗﺒﺎي ﻏﻨﭽﻪ وا ﻛﺮد‬ ‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺳﻮ ﺑﻠﺒﻞ ﻋﺎﺷﻖ در اﻓﻐﺎن‬ ‫ﺗﻨﻌﻢ از ﻣﻴﺎن ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﻛﺮد‬ ‫ﺑﺸﺎرت ﺑﺮ ﺑﻪ ﻛﻮي ﻣﻲ ﻓﺮوﺷﺎن‬ ‫ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺗﻮﺑﻪ از زﻫﺪ رﻳﺎ ﻛﺮد‬ ‫وﻓﺎ از ﺧﻮاﺟﮕﺎن ﺷﻬﺮ ﺑﺎ ﻣﻦ‬ ‫ﻛﻤﺎل دوﻟﺖ و دﻳﻦ ﺑﻮاﻟﻮﻓﺎ ﻛﺮد‬

‫ﻏﺰل 131‬ ‫ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﺗﺮك ﻓﻠﻚ ﺧﻮان روزه ﻏﺎرت ﻛﺮد‬ ‫ﻫﻼل ﻋﻴﺪ ﺑﻪ دور ﻗﺪح اﺷﺎرت ﻛﺮد‬ ‫ﺛﻮاب روزه و ﺣﺞ ﻗﺒﻮل آن ﻛﺲ ﺑﺮد‬ ‫ﻛﻪ ﺧﺎك ﻣﻴﻜﺪه ﻋﺸﻖ را زﻳﺎرت ﻛﺮد‬ ‫ﻣﻘﺎم اﺻﻠﻲ ﻣﺎ ﮔﻮﺷﻪ ﺧﺮاﺑﺎت اﺳﺖ‬ ‫ﺧﺪاش ﺧﻴﺮ دﻫﺎد آن ﻛﻪ اﻳﻦ ﻋﻤﺎرت ﻛﺮد‬

‫831‬

‫ﺑﻬﺎي ﺑﺎده ﭼﻮن ﻟﻌﻞ ﭼﻴﺴﺖ ﺟﻮﻫﺮ ﻋﻘﻞ‬ ‫ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﺳﻮد ﻛﺴﻲ ﺑﺮد ﻛﺎﻳﻦ ﺗﺠﺎرت ﻛﺮد‬ ‫ﻧﻤﺎز در ﺧﻢ آن اﺑﺮوان ﻣﺤﺮاﺑﻲ‬ ‫ﻛﺴﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﻮن ﺟﮕﺮ ﻃﻬﺎرت ﻛﺮد‬ ‫ﻓﻐﺎن ﻛﻪ ﻧﺮﮔﺲ ﺟﻤﺎش ﺷﻴﺦ ﺷﻬﺮ اﻣﺮوز‬ ‫ﻧﻈﺮ ﺑﻪ دردﻛﺸﺎن از ﺳﺮ ﺣﻘﺎرت ﻛﺮد‬ ‫ﺑﻪ روي ﻳﺎر ﻧﻈﺮ ﻛﻦ ز دﻳﺪه ﻣﻨﺖ دار‬ ‫ﻛﻪ ﻛﺎر دﻳﺪه ﻧﻈﺮ از ﺳﺮ ﺑﺼﺎرت ﻛﺮد‬ ‫ﺣﺪﻳﺚ ﻋﺸﻖ ز ﺣﺎﻓﻆ ﺷﻨﻮ ﻧﻪ از واﻋﻆ‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺴﻴﺎر در ﻋﺒﺎرت ﻛﺮد‬

‫ﻏﺰل 231‬ ‫ﺑﻪ آب روﺷﻦ ﻣﻲ ﻋﺎرﻓﻲ ﻃﻬﺎرت ﻛﺮد‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﺼﺒﺎح ﻛﻪ ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ را زﻳﺎرت ﻛﺮد‬ ‫ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻪ ﺳﺎﻏﺮ زرﻳﻦ ﺧﻮر ﻧﻬﺎن ﮔﺮدﻳﺪ‬ ‫ﻫﻼل ﻋﻴﺪ ﺑﻪ دور ﻗﺪح اﺷﺎرت ﻛﺮد‬ ‫ﺧﻮﺷﺎ ﻧﻤﺎز و ﻧﻴﺎز ﻛﺴﻲ ﻛﻪ از ﺳﺮ درد‬ ‫ﺑﻪ آب دﻳﺪه و ﺧﻮن ﺟﮕﺮ ﻃﻬﺎرت ﻛﺮد‬

‫931‬

‫اﻣﺎم ﺧﻮاﺟﻪ ﻛﻪ ﺑﻮدش ﺳﺮ ﻧﻤﺎز دراز‬ ‫ﺑﻪ ﺧﻮن دﺧﺘﺮ رز ﺧﺮﻗﻪ را ﻗﺼﺎرت ﻛﺮد‬ ‫دﻟﻢ ز ﺣﻠﻘﻪ زﻟﻔﺶ ﺑﻪ ﺟﺎن ﺧﺮﻳﺪ آﺷﻮب‬ ‫ﭼﻪ ﺳﻮد دﻳﺪ ﻧﺪاﻧﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﺠﺎرت ﻛﺮد‬ ‫اﮔﺮ اﻣﺎم ﺟﻤﺎﻋﺖ ﻃﻠﺐ ﻛﻨﺪ اﻣﺮوز‬ ‫ﺧﺒﺮ دﻫﻴﺪ ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ ﻣﻲ ﻃﻬﺎرت ﻛﺮد‬

‫ﻏﺰل 331‬ ‫ﺻﻮﻓﻲ ﻧﻬﺎد دام و ﺳﺮ ﺣﻘﻪ ﺑﺎز ﻛﺮد‬ ‫ﺑﻨﻴﺎد ﻣﻜﺮ ﺑﺎ ﻓﻠﻚ ﺣﻘﻪ ﺑﺎز ﻛﺮد‬ ‫ﺑﺎزي ﭼﺮخ ﺑﺸﻜﻨﺪش ﺑﻴﻀﻪ در ﻛﻼه‬ ‫زﻳﺮا ﻛﻪ ﻋﺮض ﺷﻌﺒﺪه ﺑﺎ اﻫﻞ راز ﻛﺮد‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﺷﺎﻫﺪ رﻋﻨﺎي ﺻﻮﻓﻴﺎن‬ ‫دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺟﻠﻮه آﻣﺪ و آﻏﺎز ﻧﺎز ﻛﺮد‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻄﺮب از ﻛﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺎز ﻋﺮاق ﺳﺎﺧﺖ‬ ‫و آﻫﻨﮓ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ راه ﺣﺠﺎز ﻛﺮد‬ ‫اي دل ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﭘﻨﺎه ﺧﺪا روﻳﻢ‬ ‫زان ﭼﻪ آﺳﺘﻴﻦ ﻛﻮﺗﻪ و دﺳﺖ دراز ﻛﺮد‬

‫041‬

‫ﺻﻨﻌﺖ ﻣﻜﻦ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﻪ ﻣﺤﺒﺖ ﻧﻪ راﺳﺖ ﺑﺎﺧﺖ‬ ‫ﻋﺸﻘﺶ ﺑﻪ روي دل در ﻣﻌﻨﻲ ﻓﺮاز ﻛﺮد‬ ‫ﻓﺮدا ﻛﻪ ﭘﻴﺸﮕﺎه ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺷﻮد ﭘﺪﻳﺪ‬ ‫ﺷﺮﻣﻨﺪه ره روي ﻛﻪ ﻋﻤﻞ ﺑﺮ ﻣﺠﺎز ﻛﺮد‬ ‫اي ﻛﺒﻚ ﺧﻮش ﺧﺮام ﻛﺠﺎ ﻣﻲروي ﺑﺎﻳﺴﺖ‬ ‫ﻏﺮه ﻣﺸﻮ ﻛﻪ ﮔﺮﺑﻪ زاﻫﺪ ﻧﻤﺎز ﻛﺮد‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻜﻦ ﻣﻼﻣﺖ رﻧﺪان ﻛﻪ در ازل‬ ‫ﻣﺎ را ﺧﺪا ز زﻫﺪ رﻳﺎ ﺑﻲﻧﻴﺎز ﻛﺮد‬

‫ﻏﺰل 431‬ ‫ﺑﻠﺒﻠﻲ ﺧﻮن دﻟﻲ ﺧﻮرد و ﮔﻠﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮد‬ ‫ﺑﺎد ﻏﻴﺮت ﺑﻪ ﺻﺪش ﺧﺎر ﭘﺮﻳﺸﺎن دل ﻛﺮد‬ ‫ﻃﻮﻃﻲ اي را ﺑﻪ ﺧﻴﺎل ﺷﻜﺮي دل ﺧﻮش ﺑﻮد‬ ‫ﻧﺎﮔﻬﺶ ﺳﻴﻞ ﻓﻨﺎ ﻧﻘﺶ اﻣﻞ ﺑﺎﻃﻞ ﻛﺮد‬ ‫ﻗﺮه اﻟﻌﻴﻦ ﻣﻦ آن ﻣﻴﻮه دل ﻳﺎدش ﺑﺎد‬ ‫ﻛﻪ ﭼﻪ آﺳﺎن ﺑﺸﺪ و ﻛﺎر ﻣﺮا ﻣﺸﻜﻞ ﻛﺮد‬ ‫ﺳﺎروان ﺑﺎر ﻣﻦ اﻓﺘﺎد ﺧﺪا را ﻣﺪدي‬ ‫ﻛﻪ اﻣﻴﺪ ﻛﺮﻣﻢ ﻫﻤﺮه اﻳﻦ ﻣﺤﻤﻞ ﻛﺮد‬

‫141‬

‫روي ﺧﺎﻛﻲ و ﻧﻢ ﭼﺸﻢ ﻣﺮا ﺧﻮار ﻣﺪار‬ ‫ﭼﺮخ ﻓﻴﺮوزه ﻃﺮﺑﺨﺎﻧﻪ از اﻳﻦ ﻛﻬﮕﻞ ﻛﺮد‬ ‫آه و ﻓﺮﻳﺎد ﻛﻪ از ﭼﺸﻢ ﺣﺴﻮد ﻣﻪ ﭼﺮخ‬ ‫در ﻟﺤﺪ ﻣﺎه ﻛﻤﺎن اﺑﺮوي ﻣﻦ ﻣﻨﺰل ﻛﺮد‬ ‫ﻧﺰدي ﺷﺎه رخ و ﻓﻮت ﺷﺪ اﻣﻜﺎن ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﭼﻪ ﻛﻨﻢ ﺑﺎزي اﻳﺎم ﻣﺮا ﻏﺎﻓﻞ ﻛﺮد‬

‫ﻏﺰل 531‬ ‫ﭼﻮ ﺑﺎد ﻋﺰم ﺳﺮ ﻛﻮي ﻳﺎر ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‬ ‫ﻧﻔﺲ ﺑﻪ ﺑﻮي ﺧﻮﺷﺶ ﻣﺸﻜﺒﺎر ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‬ ‫ﺑﻪ ﻫﺮزه ﺑﻲ ﻣﻲ و ﻣﻌﺸﻮق ﻋﻤﺮ ﻣﻲﮔﺬرد‬ ‫ﺑﻄﺎﻟﺘﻢ ﺑﺲ از اﻣﺮوز ﻛﺎر ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‬ ‫ﻫﺮ آﺑﺮوي ﻛﻪ اﻧﺪوﺧﺘﻢ ز داﻧﺶ و دﻳﻦ‬ ‫ﻧﺜﺎر ﺧﺎك ره آن ﻧﮕﺎر ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‬ ‫ﭼﻮ ﺷﻤﻊ ﺻﺒﺤﺪﻣﻢ ﺷﺪ ز ﻣﻬﺮ او روﺷﻦ‬ ‫ﻛﻪ ﻋﻤﺮ در ﺳﺮ اﻳﻦ ﻛﺎر و ﺑﺎر ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‬ ‫ﺑﻪ ﻳﺎد ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﺧﻮد را ﺧﺮاب ﺧﻮاﻫﻢ ﺳﺎﺧﺖ‬ ‫ﺑﻨﺎي ﻋﻬﺪ ﻗﺪﻳﻢ اﺳﺘﻮار ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‬

‫241‬

‫ﺻﺒﺎ ﻛﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺟﺎن ﺧﻮن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﭼﻮ ﮔﻞ‬ ‫ﻓﺪاي ﻧﻜﻬﺖ ﮔﻴﺴﻮي ﻳﺎر ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‬ ‫ﻧﻔﺎق و زرق ﻧﺒﺨﺸﺪ ﺻﻔﺎي دل ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻃﺮﻳﻖ رﻧﺪي و ﻋﺸﻖ اﺧﺘﻴﺎر ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﺮد‬

‫ﻏﺰل 631‬ ‫دﺳﺖ در ﺣﻠﻘﻪ آن زﻟﻒ دوﺗﺎ ﻧﺘﻮان ﻛﺮد‬ ‫ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ ﻋﻬﺪ ﺗﻮ و ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﻧﺘﻮان ﻛﺮد‬ ‫آن ﭼﻪ ﺳﻌﻲ اﺳﺖ ﻣﻦ اﻧﺪر ﻃﻠﺒﺖ ﺑﻨﻤﺎﻳﻢ‬ ‫اﻳﻦ ﻗﺪر ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻗﻀﺎ ﻧﺘﻮان ﻛﺮد‬ ‫داﻣﻦ دوﺳﺖ ﺑﻪ ﺻﺪ ﺧﻮن دل اﻓﺘﺎد ﺑﻪ دﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻓﺴﻮﺳﻲ ﻛﻪ ﻛﻨﺪ ﺧﺼﻢ رﻫﺎ ﻧﺘﻮان ﻛﺮد‬ ‫ﻋﺎرﺿﺶ را ﺑﻪ ﻣﺜﻞ ﻣﺎه ﻓﻠﻚ ﻧﺘﻮان ﮔﻔﺖ‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ دوﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺑﻲ ﺳﺮ و ﭘﺎ ﻧﺘﻮان ﻛﺮد‬ ‫ﺳﺮوﺑﺎﻻي ﻣﻦ آن ﮔﻪ ﻛﻪ درآﻳﺪ ﺑﻪ ﺳﻤﺎع‬ ‫ﭼﻪ ﻣﺤﻞ ﺟﺎﻣﻪ ﺟﺎن را ﻛﻪ ﻗﺒﺎ ﻧﺘﻮان ﻛﺮد‬ ‫ﻧﻈﺮ ﭘﺎك ﺗﻮاﻧﺪ رخ ﺟﺎﻧﺎن دﻳﺪن‬ ‫ﻛﻪ در آﻳﻴﻨﻪ ﻧﻈﺮ ﺟﺰ ﺑﻪ ﺻﻔﺎ ﻧﺘﻮان ﻛﺮد‬

‫341‬

‫ﻣﺸﻜﻞ ﻋﺸﻖ ﻧﻪ در ﺣﻮﺻﻠﻪ داﻧﺶ ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫ﺣﻞ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺑﺪﻳﻦ ﻓﻜﺮ ﺧﻄﺎ ﻧﺘﻮان ﻛﺮد‬ ‫ﻏﻴﺮﺗﻢ ﻛﺸﺖ ﻛﻪ ﻣﺤﺒﻮب ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻟﻴﻜﻦ‬ ‫روز و ﺷﺐ ﻋﺮﺑﺪه ﺑﺎ ﺧﻠﻖ ﺧﺪا ﻧﺘﻮان ﻛﺮد‬ ‫ﻣﻦ ﭼﻪ ﮔﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﺗﻮ را ﻧﺎزﻛﻲ ﻃﺒﻊ ﻟﻄﻴﻒ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺪﻳﺴﺖ ﻛﻪ آﻫﺴﺘﻪ دﻋﺎ ﻧﺘﻮان ﻛﺮد‬ ‫ﺑﺠﺰ اﺑﺮوي ﺗﻮ ﻣﺤﺮاب دل ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻃﺎﻋﺖ ﻏﻴﺮ ﺗﻮ در ﻣﺬﻫﺐ ﻣﺎ ﻧﺘﻮان ﻛﺮد‬

‫ﻏﺰل 731‬ ‫دل از ﻣﻦ ﺑﺮد و روي از ﻣﻦ ﻧﻬﺎن ﻛﺮد‬ ‫ﺧﺪا را ﺑﺎ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﺎزي ﺗﻮان ﻛﺮد‬ ‫ﺷﺐ ﺗﻨﻬﺎﻳﻴﻢ در ﻗﺼﺪ ﺟﺎن ﺑﻮد‬ ‫ﺧﻴﺎﻟﺶ ﻟﻄﻒﻫﺎي ﺑﻲﻛﺮان ﻛﺮد‬ ‫ﭼﺮا ﭼﻮن ﻻﻟﻪ ﺧﻮﻧﻴﻦ دل ﻧﺒﺎﺷﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺎ ﻧﺮﮔﺲ او ﺳﺮﮔﺮان ﻛﺮد‬ ‫ﻛﻪ را ﮔﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ درد ﺟﺎن ﺳﻮز‬ ‫ﻃﺒﻴﺒﻢ ﻗﺼﺪ ﺟﺎن ﻧﺎﺗﻮان ﻛﺮد‬

‫441‬

‫ﺑﺪان ﺳﺎن ﺳﻮﺧﺖ ﭼﻮن ﺷﻤﻌﻢ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﻦ‬ ‫ﺻﺮاﺣﻲ ﮔﺮﻳﻪ و ﺑﺮﺑﻂ ﻓﻐﺎن ﻛﺮد‬ ‫ﺻﺒﺎ ﮔﺮ ﭼﺎره داري وﻗﺖ وﻗﺖ اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ درد اﺷﺘﻴﺎﻗﻢ ﻗﺼﺪ ﺟﺎن ﻛﺮد‬ ‫ﻣﻴﺎن ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﺎن ﻛﻲ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻳﺎر ﻣﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺖ و ﭼﻨﺎن ﻛﺮد‬ ‫ﻋﺪو ﺑﺎ ﺟﺎن ﺣﺎﻓﻆ آن ﻧﻜﺮدي‬ ‫ﻛﻪ ﺗﻴﺮ ﭼﺸﻢ آن اﺑﺮوﻛﻤﺎن ﻛﺮد‬

‫ﻏﺰل 831‬ ‫ﻳﺎد ﺑﺎد آن ﻛﻪ ز ﻣﺎ وﻗﺖ ﺳﻔﺮ ﻳﺎد ﻧﻜﺮد‬ ‫ﺑﻪ وداﻋﻲ دل ﻏﻤﺪﻳﺪه ﻣﺎ ﺷﺎد ﻧﻜﺮد‬ ‫آن ﺟﻮان ﺑﺨﺖ ﻛﻪ ﻣﻲزد رﻗﻢ ﺧﻴﺮ و ﻗﺒﻮل‬ ‫ﺑﻨﺪه ﭘﻴﺮ ﻧﺪاﻧﻢ ز ﭼﻪ آزاد ﻧﻜﺮد‬ ‫ﻛﺎﻏﺬﻳﻦ ﺟﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﻧﺎب ﺑﺸﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﻓﻠﻚ‬ ‫رﻫﻨﻤﻮﻧﻴﻢ ﺑﻪ ﭘﺎي ﻋﻠﻢ داد ﻧﻜﺮد‬ ‫دل ﺑﻪ اﻣﻴﺪ ﺻﺪاﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﮕﺮ در ﺗﻮ رﺳﺪ‬ ‫ﻧﺎﻟﻪﻫﺎ ﻛﺮد در اﻳﻦ ﻛﻮه ﻛﻪ ﻓﺮﻫﺎد ﻧﻜﺮد‬

‫541‬

‫ﺳﺎﻳﻪ ﺗﺎ ﺑﺎزﮔﺮﻓﺘﻲ ز ﭼﻤﻦ ﻣﺮغ ﺳﺤﺮ‬ ‫آﺷﻴﺎن در ﺷﻜﻦ ﻃﺮه ﺷﻤﺸﺎد ﻧﻜﺮد‬ ‫ﺷﺎﻳﺪ ار ﭘﻴﻚ ﺻﺒﺎ از ﺗﻮ ﺑﻴﺎﻣﻮزد ﻛﺎر‬ ‫زان ﻛﻪ ﭼﺎﻻﻛﺘﺮ از اﻳﻦ ﺣﺮﻛﺖ ﺑﺎد ﻧﻜﺮد‬ ‫ﻛﻠﻚ ﻣﺸﺎﻃﻪ ﺻﻨﻌﺶ ﻧﻜﺸﺪ ﻧﻘﺶ ﻣﺮاد‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ اﻗﺮار ﺑﺪﻳﻦ ﺣﺴﻦ ﺧﺪاداد ﻧﻜﺮد‬ ‫ﻣﻄﺮﺑﺎ ﭘﺮده ﺑﮕﺮدان و ﺑﺰن راه ﻋﺮاق‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺪﻳﻦ راه ﺑﺸﺪ ﻳﺎر و ز ﻣﺎ ﻳﺎد ﻧﻜﺮد‬ ‫ﻏﺰﻟﻴﺎت ﻋﺮاﻗﻴﺴﺖ ﺳﺮود ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻛﻪ ﺷﻨﻴﺪ اﻳﻦ ره دﻟﺴﻮز ﻛﻪ ﻓﺮﻳﺎد ﻧﻜﺮد‬

‫ﻏﺰل 931‬ ‫رو ﺑﺮ رﻫﺶ ﻧﻬﺎدم و ﺑﺮ ﻣﻦ ﮔﺬر ﻧﻜﺮد‬ ‫ﺻﺪ ﻟﻄﻒ ﭼﺸﻢ داﺷﺘﻢ و ﻳﻚ ﻧﻈﺮ ﻧﻜﺮد‬ ‫ﺳﻴﻞ ﺳﺮﺷﻚ ﻣﺎ ز دﻟﺶ ﻛﻴﻦ ﺑﻪ درﻧﺒﺮد‬ ‫در ﺳﻨﮓ ﺧﺎره ﻗﻄﺮه ﺑﺎران اﺛﺮ ﻧﻜﺮد‬ ‫ﻳﺎ رب ﺗﻮ آن ﺟﻮان دﻻور ﻧﮕﺎه دار‬ ‫ﻛﺰ ﺗﻴﺮ آه ﮔﻮﺷﻪ ﻧﺸﻴﻨﺎن ﺣﺬر ﻧﻜﺮد‬

‫641‬

‫ﻣﺎﻫﻲ و ﻣﺮغ دوش ز اﻓﻐﺎن ﻣﻦ ﻧﺨﻔﺖ‬ ‫وان ﺷﻮخ دﻳﺪه ﺑﻴﻦ ﻛﻪ ﺳﺮ از ﺧﻮاب ﺑﺮﻧﻜﺮد‬ ‫ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﻴﺮﻣﺶ اﻧﺪر ﻗﺪم ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬ ‫او ﺧﻮد ﮔﺬر ﺑﻪ ﻣﺎ ﭼﻮ ﻧﺴﻴﻢ ﺳﺤﺮ ﻧﻜﺮد‬ ‫ﺟﺎﻧﺎ ﻛﺪام ﺳﻨﮓدل ﺑﻲﻛﻔﺎﻳﺘﻴﺴﺖ‬ ‫ﻛﻮ ﭘﻴﺶ زﺧﻢ ﺗﻴﻎ ﺗﻮ ﺟﺎن را ﺳﭙﺮ ﻧﻜﺮد‬ ‫ﻛﻠﻚ زﺑﺎن ﺑﺮﻳﺪه ﺣﺎﻓﻆ در اﻧﺠﻤﻦ‬ ‫ﺑﺎ ﻛﺲ ﻧﮕﻔﺖ راز ﺗﻮ ﺗﺎ ﺗﺮك ﺳﺮ ﻧﻜﺮد‬

‫ﻏﺰل 041‬ ‫دﻟﺒﺮ ﺑﺮﻓﺖ و دﻟﺸﺪﮔﺎن را ﺧﺒﺮ ﻧﻜﺮد‬ ‫ﻳﺎد ﺣﺮﻳﻒ ﺷﻬﺮ و رﻓﻴﻖ ﺳﻔﺮ ﻧﻜﺮد‬ ‫ﻳﺎ ﺑﺨﺖ ﻣﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺮوت ﻓﺮوﮔﺬاﺷﺖ‬ ‫ﻳﺎ او ﺑﻪ ﺷﺎﻫﺮاه ﻃﺮﻳﻘﺖ ﮔﺬر ﻧﻜﺮد‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﻣﮕﺮ ﺑﻪ ﮔﺮﻳﻪ دﻟﺶ ﻣﻬﺮﺑﺎن ﻛﻨﻢ‬ ‫ﭼﻮن ﺳﺨﺖ ﺑﻮد در دل ﺳﻨﮕﺶ اﺛﺮ ﻧﻜﺮد‬ ‫ﺷﻮﺧﻲ ﻣﻜﻦ ﻛﻪ ﻣﺮغ دل ﺑﻲﻗﺮار ﻣﻦ‬ ‫ﺳﻮداي دام ﻋﺎﺷﻘﻲ از ﺳﺮ ﺑﻪ درﻧﻜﺮد‬

‫741‬

‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ دﻳﺪ روي ﺗﻮ ﺑﻮﺳﻴﺪ ﭼﺸﻢ ﻣﻦ‬ ‫ﻛﺎري ﻛﻪ ﻛﺮد دﻳﺪه ﻣﻦ ﺑﻲ ﻧﻈﺮ ﻧﻜﺮد‬ ‫ﻣﻦ اﻳﺴﺘﺎده ﺗﺎ ﻛﻨﻤﺶ ﺟﺎن ﻓﺪا ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬ ‫او ﺧﻮد ﮔﺬر ﺑﻪ ﻣﺎ ﭼﻮ ﻧﺴﻴﻢ ﺳﺤﺮ ﻧﻜﺮد‬

‫ﻏﺰل 141‬ ‫دﻳﺪي اي دل ﻛﻪ ﻏﻢ ﻋﺸﻖ دﮔﺮﺑﺎر ﭼﻪ ﻛﺮد‬ ‫ﭼﻮن ﺑﺸﺪ دﻟﺒﺮ و ﺑﺎ ﻳﺎر وﻓﺎدار ﭼﻪ ﻛﺮد‬ ‫آه از آن ﻧﺮﮔﺲ ﺟﺎدو ﻛﻪ ﭼﻪ ﺑﺎزي اﻧﮕﻴﺨﺖ‬ ‫آه از آن ﻣﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﻫﺸﻴﺎر ﭼﻪ ﻛﺮد‬ ‫اﺷﻚ ﻣﻦ رﻧﮓ ﺷﻔﻖ ﻳﺎﻓﺖ ز ﺑﻲﻣﻬﺮي ﻳﺎر‬ ‫ﻃﺎﻟﻊ ﺑﻲﺷﻔﻘﺖ ﺑﻴﻦ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻛﺎر ﭼﻪ ﻛﺮد‬ ‫ﺑﺮﻗﻲ از ﻣﻨﺰل ﻟﻴﻠﻲ ﺑﺪرﺧﺸﻴﺪ ﺳﺤﺮ‬ ‫وه ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﺮﻣﻦ ﻣﺠﻨﻮن دل اﻓﮕﺎر ﭼﻪ ﻛﺮد‬ ‫ﺳﺎﻗﻴﺎ ﺟﺎم ﻣﻲام ده ﻛﻪ ﻧﮕﺎرﻧﺪه ﻏﻴﺐ‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ ﻣﻌﻠﻮم ﻛﻪ در ﭘﺮده اﺳﺮار ﭼﻪ ﻛﺮد‬ ‫آن ﻛﻪ ﭘﺮﻧﻘﺶ زد اﻳﻦ داﻳﺮه ﻣﻴﻨﺎﻳﻲ‬ ‫ﻛﺲ ﻧﺪاﻧﺴﺖ ﻛﻪ در ﮔﺮدش ﭘﺮﮔﺎر ﭼﻪ ﻛﺮد‬

‫841‬

‫ﻓﻜﺮ ﻋﺸﻖ آﺗﺶ ﻏﻢ در دل ﺣﺎﻓﻆ زد و ﺳﻮﺧﺖ‬ ‫ﻳﺎر دﻳﺮﻳﻨﻪ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻳﺎر ﭼﻪ ﻛﺮد‬

‫ﻏﺰل 241‬ ‫دوﺳﺘﺎن دﺧﺘﺮ رز ﺗﻮﺑﻪ ز ﻣﺴﺘﻮري ﻛﺮد‬ ‫ﺷﺪ ﺳﻮي ﻣﺤﺘﺴﺐ و ﻛﺎر ﺑﻪ دﺳﺘﻮري ﻛﺮد‬ ‫آﻣﺪ از ﭘﺮده ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﻋﺮﻗﺶ ﭘﺎك ﻛﻨﻴﺪ‬ ‫ﺗﺎ ﻧﮕﻮﻳﻨﺪ ﺣﺮﻳﻔﺎن ﻛﻪ ﭼﺮا دوري ﻛﺮد‬ ‫ﻣﮋدﮔﺎﻧﻲ ﺑﺪه اي دل ﻛﻪ دﮔﺮ ﻣﻄﺮب ﻋﺸﻖ‬ ‫راه ﻣﺴﺘﺎﻧﻪ زد و ﭼﺎره ﻣﺨﻤﻮري ﻛﺮد‬ ‫ﻧﻪ ﺑﻪ ﻫﻔﺖ آب ﻛﻪ رﻧﮕﺶ ﺑﻪ ﺻﺪ آﺗﺶ ﻧﺮود‬ ‫آن ﭼﻪ ﺑﺎ ﺧﺮﻗﻪ زاﻫﺪ ﻣﻲ اﻧﮕﻮري ﻛﺮد‬ ‫ﻏﻨﭽﻪ ﮔﻠﺒﻦ وﺻﻠﻢ ز ﻧﺴﻴﻤﺶ ﺑﺸﻜﻔﺖ‬ ‫ﻣﺮغ ﺧﻮﺷﺨﻮان ﻃﺮب از ﺑﺮگ ﮔﻞ ﺳﻮري ﻛﺮد‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﻓﺘﺎدﮔﻲ از دﺳﺖ ﻣﺪه زان ﻛﻪ ﺣﺴﻮد‬ ‫ﻋﺮض و ﻣﺎل و دل و دﻳﻦ در ﺳﺮ ﻣﻐﺮوري ﻛﺮد‬

‫ﻏﺰل 341‬

‫941‬

‫ﺳﺎلﻫﺎ دل ﻃﻠﺐ ﺟﺎم ﺟﻢ از ﻣﺎ ﻣﻲﻛﺮد‬ ‫وان ﭼﻪ ﺧﻮد داﺷﺖ ز ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺗﻤﻨﺎ ﻣﻲﻛﺮد‬ ‫ﮔﻮﻫﺮي ﻛﺰ ﺻﺪف ﻛﻮن و ﻣﻜﺎن ﺑﻴﺮون اﺳﺖ‬ ‫ﻃﻠﺐ از ﮔﻤﺸﺪﮔﺎن ﻟﺐ درﻳﺎ ﻣﻲﻛﺮد‬ ‫ﻣﺸﻜﻞ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮ ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن ﺑﺮدم دوش‬ ‫ﻛﻮ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﻈﺮ ﺣﻞ ﻣﻌﻤﺎ ﻣﻲﻛﺮد‬ ‫دﻳﺪﻣﺶ ﺧﺮم و ﺧﻨﺪان ﻗﺪح ﺑﺎده ﺑﻪ دﺳﺖ‬ ‫و اﻧﺪر آن آﻳﻨﻪ ﺻﺪ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻤﺎﺷﺎ ﻣﻲﻛﺮد‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ اﻳﻦ ﺟﺎم ﺟﻬﺎن ﺑﻴﻦ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻛﻲ داد ﺣﻜﻴﻢ‬ ‫ﮔﻔﺖ آن روز ﻛﻪ اﻳﻦ ﮔﻨﺒﺪ ﻣﻴﻨﺎ ﻣﻲﻛﺮد‬ ‫ﺑﻲ دﻟﻲ در ﻫﻤﻪ اﺣﻮال ﺧﺪا ﺑﺎ او ﺑﻮد‬ ‫او ﻧﻤﻲدﻳﺪش و از دور ﺧﺪا را ﻣﻲﻛﺮد‬ ‫اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺷﻌﺒﺪه ﺧﻮﻳﺶ ﻛﻪ ﻣﻲﻛﺮد اﻳﻦ ﺟﺎ‬ ‫ﺳﺎﻣﺮي ﭘﻴﺶ ﻋﺼﺎ و ﻳﺪ ﺑﻴﻀﺎ ﻣﻲﻛﺮد‬ ‫ﮔﻔﺖ آن ﻳﺎر ﻛﺰ او ﮔﺸﺖ ﺳﺮ دار ﺑﻠﻨﺪ‬ ‫ﺟﺮﻣﺶ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ اﺳﺮار ﻫﻮﻳﺪا ﻣﻲﻛﺮد‬ ‫ﻓﻴﺾ روح اﻟﻘﺪس ار ﺑﺎز ﻣﺪد ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‬ ‫دﻳﮕﺮان ﻫﻢ ﺑﻜﻨﻨﺪ آن ﭼﻪ ﻣﺴﻴﺤﺎ ﻣﻲﻛﺮد‬

‫051‬

‫ﮔﻔﺘﻤﺶ ﺳﻠﺴﻠﻪ زﻟﻒ ﺑﺘﺎن از ﭘﻲ ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫ﮔﻔﺖ ﺣﺎﻓﻆ ﮔﻠﻪاي از دل ﺷﻴﺪا ﻣﻲﻛﺮد‬

‫ﻏﺰل 441‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺮ ﺟﺎم ﺟﻢ آن ﮔﻪ ﻧﻈﺮ ﺗﻮاﻧﻲ ﻛﺮد‬ ‫ﻛﻪ ﺧﺎك ﻣﻴﻜﺪه ﻛﺤﻞ ﺑﺼﺮ ﺗﻮاﻧﻲ ﻛﺮد‬ ‫ﻣﺒﺎش ﺑﻲ ﻣﻲ و ﻣﻄﺮب ﻛﻪ زﻳﺮ ﻃﺎق ﺳﭙﻬﺮ‬ ‫ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮاﻧﻪ ﻏﻢ از دل ﺑﻪ در ﺗﻮاﻧﻲ ﻛﺮد‬ ‫ﮔﻞ ﻣﺮاد ﺗﻮ آن ﮔﻪ ﻧﻘﺎب ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺧﺪﻣﺘﺶ ﭼﻮ ﻧﺴﻴﻢ ﺳﺤﺮ ﺗﻮاﻧﻲ ﻛﺮد‬ ‫ﮔﺪاﻳﻲ در ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﻃﺮﻓﻪ اﻛﺴﻴﺮﻳﺴﺖ‬ ‫ﮔﺮ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﻜﻨﻲ ﺧﺎك زر ﺗﻮاﻧﻲ ﻛﺮد‬ ‫ﺑﻪ ﻋﺰم ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻋﺸﻖ ﭘﻴﺶ ﻧﻪ ﻗﺪﻣﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺳﻮدﻫﺎ ﻛﻨﻲ ار اﻳﻦ ﺳﻔﺮ ﺗﻮاﻧﻲ ﻛﺮد‬ ‫ﺗﻮ ﻛﺰ ﺳﺮاي ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻧﻤﻲروي ﺑﻴﺮون‬ ‫ﻛﺠﺎ ﺑﻪ ﻛﻮي ﻃﺮﻳﻘﺖ ﮔﺬر ﺗﻮاﻧﻲ ﻛﺮد‬ ‫ﺟﻤﺎل ﻳﺎر ﻧﺪارد ﻧﻘﺎب و ﭘﺮده وﻟﻲ‬ ‫ﻏﺒﺎر ره ﺑﻨﺸﺎن ﺗﺎ ﻧﻈﺮ ﺗﻮاﻧﻲ ﻛﺮد‬

‫151‬

‫ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﭼﺎره ذوق ﺣﻀﻮر و ﻧﻈﻢ اﻣﻮر‬ ‫ﺑﻪ ﻓﻴﺾ ﺑﺨﺸﻲ اﻫﻞ ﻧﻈﺮ ﺗﻮاﻧﻲ ﻛﺮد‬ ‫وﻟﻲ ﺗﻮ ﺗﺎ ﻟﺐ ﻣﻌﺸﻮق و ﺟﺎم ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻲ‬ ‫ﻃﻤﻊ ﻣﺪار ﻛﻪ ﻛﺎر دﮔﺮ ﺗﻮاﻧﻲ ﻛﺮد‬ ‫دﻻ ز ﻧﻮر ﻫﺪاﻳﺖ ﮔﺮ آﮔﻬﻲ ﻳﺎﺑﻲ‬ ‫ﭼﻮ ﺷﻤﻊ ﺧﻨﺪه زﻧﺎن ﺗﺮك ﺳﺮ ﺗﻮاﻧﻲ ﻛﺮد‬ ‫ﮔﺮ اﻳﻦ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﺷﺎﻫﺎﻧﻪ ﺑﺸﻨﻮي ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺑﻪ ﺷﺎﻫﺮاه ﺣﻘﻴﻘﺖ ﮔﺬر ﺗﻮاﻧﻲ ﻛﺮد‬

‫ﻏﺰل 541‬ ‫ﭼﻪ ﻣﺴﺘﻴﺴﺖ ﻧﺪاﻧﻢ ﻛﻪ رو ﺑﻪ ﻣﺎ آورد‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻮد ﺳﺎﻗﻲ و اﻳﻦ ﺑﺎده از ﻛﺠﺎ آورد‬ ‫ﺗﻮ ﻧﻴﺰ ﺑﺎده ﺑﻪ ﭼﻨﮓ آر و راه ﺻﺤﺮا ﮔﻴﺮ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﺮغ ﻧﻐﻤﻪ ﺳﺮا ﺳﺎز ﺧﻮش ﻧﻮا آورد‬ ‫دﻻ ﭼﻮ ﻏﻨﭽﻪ ﺷﻜﺎﻳﺖ ز ﻛﺎر ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻜﻦ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎد ﺻﺒﺢ ﻧﺴﻴﻢ ﮔﺮه ﮔﺸﺎ آورد‬ ‫رﺳﻴﺪن ﮔﻞ و ﻧﺴﺮﻳﻦ ﺑﻪ ﺧﻴﺮ و ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺎد‬ ‫ﺑﻨﻔﺸﻪ ﺷﺎد و ﻛﺶ آﻣﺪ ﺳﻤﻦ ﺻﻔﺎ آورد‬

‫251‬

‫ﺻﺒﺎ ﺑﻪ ﺧﻮش ﺧﺒﺮي ﻫﺪﻫﺪ ﺳﻠﻴﻤﺎن اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﮋده ﻃﺮب از ﮔﻠﺸﻦ ﺳﺒﺎ آورد‬ ‫ﻋﻼج ﺿﻌﻒ دل ﻣﺎ ﻛﺮﺷﻤﻪ ﺳﺎﻗﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﺮآر ﺳﺮ ﻛﻪ ﻃﺒﻴﺐ آﻣﺪ و دوا آورد‬ ‫ﻣﺮﻳﺪ ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎﻧﻢ ز ﻣﻦ ﻣﺮﻧﺞ اي ﺷﻴﺦ‬ ‫ﭼﺮا ﻛﻪ وﻋﺪه ﺗﻮ ﻛﺮدي و او ﺑﻪ ﺟﺎ آورد‬ ‫ﺑﻪ ﺗﻨﮓ ﭼﺸﻤﻲ آن ﺗﺮك ﻟﺸﻜﺮي ﻧﺎزم‬ ‫ﻛﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﺮ ﻣﻦ دروﻳﺶ ﻳﻚ ﻗﺒﺎ آورد‬ ‫ﻓﻠﻚ ﻏﻼﻣﻲ ﺣﺎﻓﻆ ﻛﻨﻮن ﺑﻪ ﻃﻮع ﻛﻨﺪ‬ ‫ﻛﻪ اﻟﺘﺠﺎ ﺑﻪ در دوﻟﺖ ﺷﻤﺎ آورد‬

‫ﻏﺰل 641‬ ‫ﺻﺒﺎ وﻗﺖ ﺳﺤﺮ ﺑﻮﻳﻲ ز زﻟﻒ ﻳﺎر ﻣﻲآورد‬ ‫دل ﺷﻮرﻳﺪه ﻣﺎ را ﺑﻪ ﺑﻮ در ﻛﺎر ﻣﻲآورد‬ ‫ﻣﻦ آن ﺷﻜﻞ ﺻﻨﻮﺑﺮ را ز ﺑﺎغ دﻳﺪه ﺑﺮﻛﻨﺪم‬ ‫ﻛﻪ ﻫﺮ ﮔﻞ ﻛﺰ ﻏﻤﺶ ﺑﺸﻜﻔﺖ ﻣﺤﻨﺖ ﺑﺎر ﻣﻲآورد‬ ‫ﻓﺮوغ ﻣﺎه ﻣﻲدﻳﺪم ز ﺑﺎم ﻗﺼﺮ او روﺷﻦ‬ ‫ﻛﻪ رو از ﺷﺮم آن ﺧﻮرﺷﻴﺪ در دﻳﻮار ﻣﻲآورد‬

‫351‬

‫ز ﺑﻴﻢ ﻏﺎرت ﻋﺸﻘﺶ دل ﭘﺮﺧﻮن رﻫﺎ ﻛﺮدم‬ ‫وﻟﻲ ﻣﻲرﻳﺨﺖ ﺧﻮن و ره ﺑﺪان ﻫﻨﺠﺎر ﻣﻲآورد‬ ‫ﺑﻪ ﻗﻮل ﻣﻄﺮب و ﺳﺎﻗﻲ ﺑﺮون رﻓﺘﻢ ﮔﻪ و ﺑﻲﮔﻪ‬ ‫ﻛﺰ آن راه ﮔﺮان ﻗﺎﺻﺪ ﺧﺒﺮ دﺷﻮار ﻣﻲآورد‬ ‫ﺳﺮاﺳﺮ ﺑﺨﺸﺶ ﺟﺎﻧﺎن ﻃﺮﻳﻖ ﻟﻄﻒ و اﺣﺴﺎن ﺑﻮد‬ ‫اﮔﺮ ﺗﺴﺒﻴﺢ ﻣﻲﻓﺮﻣﻮد اﮔﺮ زﻧﺎر ﻣﻲآورد‬ ‫ﻋﻔﺎاﷲ ﭼﻴﻦ اﺑﺮوﻳﺶ اﮔﺮ ﭼﻪ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﻛﺮد‬ ‫ﺑﻪ ﻋﺸﻮه ﻫﻢ ﭘﻴﺎﻣﻲ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻲآورد‬ ‫ﻋﺠﺐ ﻣﻲداﺷﺘﻢ دﻳﺸﺐ ز ﺣﺎﻓﻆ ﺟﺎم و ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ‬ ‫وﻟﻲ ﻣﻨﻌﺶ ﻧﻤﻲﻛﺮدم ﻛﻪ ﺻﻮﻓﻲ وار ﻣﻲآورد‬

‫ﻏﺰل 741‬ ‫ﻧﺴﻴﻢ ﺑﺎد ﺻﺒﺎ دوﺷﻢ آﮔﻬﻲ آورد‬ ‫ﻛﻪ روز ﻣﺤﻨﺖ و ﻏﻢ رو ﺑﻪ ﻛﻮﺗﻬﻲ آورد‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻄﺮﺑﺎن ﺻﺒﻮﺣﻲ دﻫﻴﻢ ﺟﺎﻣﻪ ﭼﺎك‬ ‫ﺑﺪﻳﻦ ﻧﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎد ﺳﺤﺮﮔﻬﻲ آورد‬ ‫ﺑﻴﺎ ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺣﻮر ﺑﻬﺸﺖ را رﺿﻮان‬ ‫در اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ز ﺑﺮاي دل رﻫﻲ آورد‬

‫451‬

‫ﻫﻤﻲروﻳﻢ ﺑﻪ ﺷﻴﺮاز ﺑﺎ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﺨﺖ‬ ‫زﻫﻲ رﻓﻴﻖ ﻛﻪ ﺑﺨﺘﻢ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﻫﻲ آورد‬ ‫ﺑﻪ ﺟﺒﺮ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺎ ﻛﻮش ﻛﺎﻳﻦ ﻛﻼه ﻧﻤﺪ‬ ‫ﺑﺴﺎ ﺷﻜﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻓﺴﺮ ﺷﻬﻲ آورد‬ ‫ﭼﻪ ﻧﺎﻟﻪﻫﺎ ﻛﻪ رﺳﻴﺪ از دﻟﻢ ﺑﻪ ﺧﺮﻣﻦ ﻣﺎه‬ ‫ﭼﻮ ﻳﺎد ﻋﺎرض آن ﻣﺎه ﺧﺮﮔﻬﻲ آورد‬ ‫رﺳﺎﻧﺪ راﻳﺖ ﻣﻨﺼﻮر ﺑﺮ ﻓﻠﻚ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻛﻪ اﻟﺘﺠﺎ ﺑﻪ ﺟﻨﺎب ﺷﻬﻨﺸﻬﻲ آورد‬

‫ﻏﺰل 841‬ ‫ﻳﺎرم ﭼﻮ ﻗﺪح ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﻴﺮد‬ ‫ﺑﺎزار ﺑﺘﺎن ﺷﻜﺴﺖ ﮔﻴﺮد‬ ‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺑﺪﻳﺪ ﭼﺸﻢ او ﮔﻔﺖ‬ ‫ﻛﻮ ﻣﺤﺘﺴﺒﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﺖ ﮔﻴﺮد‬ ‫در ﺑﺤﺮ ﻓﺘﺎدهام ﭼﻮ ﻣﺎﻫﻲ‬ ‫ﺗﺎ ﻳﺎر ﻣﺮا ﺑﻪ ﺷﺴﺖ ﮔﻴﺮد‬ ‫در ﭘﺎش ﻓﺘﺎدهام ﺑﻪ زاري‬ ‫آﻳﺎ ﺑﻮد آن ﻛﻪ دﺳﺖ ﮔﻴﺮد‬

‫551‬

‫ﺧﺮم دل آن ﻛﻪ ﻫﻤﭽﻮ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺟﺎﻣﻲ ز ﻣﻲ اﻟﺴﺖ ﮔﻴﺮد‬

‫ﻏﺰل 941‬ ‫دﻟﻢ ﺟﺰ ﻣﻬﺮ ﻣﻪ روﻳﺎن ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺑﺮ ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‬ ‫ز ﻫﺮ در ﻣﻲدﻫﻢ ﭘﻨﺪش وﻟﻴﻜﻦ در ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‬ ‫ﺧﺪا را اي ﻧﺼﻴﺤﺘﮕﻮ ﺣﺪﻳﺚ ﺳﺎﻏﺮ و ﻣﻲ ﮔﻮ‬ ‫ﻛﻪ ﻧﻘﺸﻲ در ﺧﻴﺎل ﻣﺎ از اﻳﻦ ﺧﻮﺷﺘﺮ ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‬ ‫ﺑﻴﺎ اي ﺳﺎﻗﻲ ﮔﻠﺮخ ﺑﻴﺎور ﺑﺎده رﻧﮕﻴﻦ‬ ‫ﻛﻪ ﻓﻜﺮي در درون ﻣﺎ از اﻳﻦ ﺑﻬﺘﺮ ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‬ ‫ﺻﺮاﺣﻲ ﻣﻲﻛﺸﻢ ﭘﻨﻬﺎن و ﻣﺮدم دﻓﺘﺮ اﻧﮕﺎرﻧﺪ‬ ‫ﻋﺠﺐ ﮔﺮ آﺗﺶ اﻳﻦ زرق در دﻓﺘﺮ ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‬ ‫ﻣﻦ اﻳﻦ دﻟﻖ ﻣﺮﻗﻊ را ﺑﺨﻮاﻫﻢ ﺳﻮﺧﺘﻦ روزي‬ ‫ﻛﻪ ﭘﻴﺮ ﻣﻲ ﻓﺮوﺷﺎﻧﺶ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻲ ﺑﺮ ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‬ ‫از آن رو ﻫﺴﺖ ﻳﺎران را ﺻﻔﺎﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﻲ ﻟﻌﻠﺶ‬ ‫ﻛﻪ ﻏﻴﺮ از راﺳﺘﻲ ﻧﻘﺸﻲ در آن ﺟﻮﻫﺮ ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‬ ‫ﺳﺮ و ﭼﺸﻤﻲ ﭼﻨﻴﻦ دﻟﻜﺶ ﺗﻮ ﮔﻮﻳﻲ ﭼﺸﻢ از او ﺑﺮدوز‬ ‫ﺑﺮو ﻛﺎﻳﻦ وﻋﻆ ﺑﻲﻣﻌﻨﻲ ﻣﺮا در ﺳﺮ ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‬

‫651‬

‫ﻧﺼﻴﺤﺘﮕﻮي رﻧﺪان را ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻜﻢ ﻗﻀﺎ ﺟﻨﮓ اﺳﺖ‬ ‫دﻟﺶ ﺑﺲ ﺗﻨﮓ ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ ﻣﮕﺮ ﺳﺎﻏﺮ ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‬ ‫ﻣﻴﺎن ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﺧﻨﺪم ﻛﻪ ﭼﻮن ﺷﻤﻊ اﻧﺪر اﻳﻦ ﻣﺠﻠﺲ‬ ‫زﺑﺎن آﺗﺸﻴﻨﻢ ﻫﺴﺖ ﻟﻴﻜﻦ در ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‬ ‫ﭼﻪ ﺧﻮش ﺻﻴﺪ دﻟﻢ ﻛﺮدي ﺑﻨﺎزم ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺘﺖ را‬ ‫ﻛﻪ ﻛﺲ ﻣﺮﻏﺎن وﺣﺸﻲ را از اﻳﻦ ﺧﻮﺷﺘﺮ ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‬ ‫ﺳﺨﻦ در اﺣﺘﻴﺎج ﻣﺎ و اﺳﺘﻐﻨﺎي ﻣﻌﺸﻮق اﺳﺖ‬ ‫ﭼﻪ ﺳﻮد اﻓﺴﻮﻧﮕﺮي اي دل ﻛﻪ در دﻟﺒﺮ ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‬ ‫ﻣﻦ آن آﻳﻴﻨﻪ را روزي ﺑﻪ دﺳﺖ آرم ﺳﻜﻨﺪروار‬ ‫اﮔﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮد اﻳﻦ آﺗﺶ زﻣﺎﻧﻲ ور ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‬ ‫ﺧﺪا را رﺣﻤﻲ اي ﻣﻨﻌﻢ ﻛﻪ دروﻳﺶ ﺳﺮ ﻛﻮﻳﺖ‬ ‫دري دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲداﻧﺪ رﻫﻲ دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‬ ‫ﺑﺪﻳﻦ ﺷﻌﺮ ﺗﺮ ﺷﻴﺮﻳﻦ ز ﺷﺎﻫﻨﺸﻪ ﻋﺠﺐ دارم‬ ‫ﻛﻪ ﺳﺮ ﺗﺎ ﭘﺎي ﺣﺎﻓﻆ را ﭼﺮا در زر ﻧﻤﻲﮔﻴﺮد‬

‫ﻏﺰل 051‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ار ﺑﺎده از اﻳﻦ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺟﺎم اﻧﺪازد‬ ‫ﻋﺎرﻓﺎن را ﻫﻤﻪ در ﺷﺮب ﻣﺪام اﻧﺪازد‬

‫751‬

‫ور ﭼﻨﻴﻦ زﻳﺮ ﺧﻢ زﻟﻒ ﻧﻬﺪ داﻧﻪ ﺧﺎل‬ ‫اي ﺑﺴﺎ ﻣﺮغ ﺧﺮد را ﻛﻪ ﺑﻪ دام اﻧﺪازد‬ ‫اي ﺧﻮﺷﺎ دوﻟﺖ آن ﻣﺴﺖ ﻛﻪ در ﭘﺎي ﺣﺮﻳﻒ‬ ‫ﺳﺮ و دﺳﺘﺎر ﻧﺪاﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﺪام اﻧﺪازد‬ ‫زاﻫﺪ ﺧﺎم ﻛﻪ اﻧﻜﺎر ﻣﻲ و ﺟﺎم ﻛﻨﺪ‬ ‫ﭘﺨﺘﻪ ﮔﺮدد ﭼﻮ ﻧﻈﺮ ﺑﺮ ﻣﻲ ﺧﺎم اﻧﺪازد‬ ‫روز در ﻛﺴﺐ ﻫﻨﺮ ﻛﻮش ﻛﻪ ﻣﻲ ﺧﻮردن روز‬ ‫دل ﭼﻮن آﻳﻨﻪ در زﻧﮓ ﻇﻼم اﻧﺪازد‬ ‫آن زﻣﺎن وﻗﺖ ﻣﻲ ﺻﺒﺢ ﻓﺮوغ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺐ‬ ‫ﮔﺮد ﺧﺮﮔﺎه اﻓﻖ ﭘﺮده ﺷﺎم اﻧﺪازد‬ ‫ﺑﺎده ﺑﺎ ﻣﺤﺘﺴﺐ ﺷﻬﺮ ﻧﻨﻮﺷﻲ زﻧﻬﺎر‬ ‫ﺑﺨﻮرد ﺑﺎدهات و ﺳﻨﮓ ﺑﻪ ﺟﺎم اﻧﺪازد‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﺳﺮ ز ﻛﻠﻪ ﮔﻮﺷﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﺮآر‬ ‫ﺑﺨﺘﺖ ار ﻗﺮﻋﻪ ﺑﺪان ﻣﺎه ﺗﻤﺎم اﻧﺪازد‬

‫ﻏﺰل 151‬ ‫دﻣﻲ ﺑﺎ ﻏﻢ ﺑﻪ ﺳﺮ ﺑﺮدن ﺟﻬﺎن ﻳﻚ ﺳﺮ ﻧﻤﻲارزد‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻲ ﺑﻔﺮوش دﻟﻖ ﻣﺎ ﻛﺰ اﻳﻦ ﺑﻬﺘﺮ ﻧﻤﻲارزد‬

‫851‬

‫ﺑﻪ ﻛﻮي ﻣﻲ ﻓﺮوﺷﺎﻧﺶ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻲ ﺑﺮ ﻧﻤﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‬ ‫زﻫﻲ ﺳﺠﺎده ﺗﻘﻮا ﻛﻪ ﻳﻚ ﺳﺎﻏﺮ ﻧﻤﻲارزد‬ ‫رﻗﻴﺒﻢ ﺳﺮزﻧﺶﻫﺎ ﻛﺮد ﻛﺰ اﻳﻦ ﺑﻪ آب رخ ﺑﺮﺗﺎب‬ ‫ﭼﻪ اﻓﺘﺎد اﻳﻦ ﺳﺮ ﻣﺎ را ﻛﻪ ﺧﺎك در ﻧﻤﻲارزد‬ ‫ﺷﻜﻮه ﺗﺎج ﺳﻠﻄﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﻢ ﺟﺎن در او درج اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻼﻫﻲ دﻟﻜﺶ اﺳﺖ اﻣﺎ ﺑﻪ ﺗﺮك ﺳﺮ ﻧﻤﻲارزد‬ ‫ﭼﻪ آﺳﺎن ﻣﻲﻧﻤﻮد اول ﻏﻢ درﻳﺎ ﺑﻪ ﺑﻮي ﺳﻮد‬ ‫ﻏﻠﻂ ﻛﺮدم ﻛﻪ اﻳﻦ ﻃﻮﻓﺎن ﺑﻪ ﺻﺪ ﮔﻮﻫﺮ ﻧﻤﻲارزد‬ ‫ﺗﻮ را آن ﺑﻪ ﻛﻪ روي ﺧﻮد ز ﻣﺸﺘﺎﻗﺎن ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺷﺎدي ﺟﻬﺎن ﮔﻴﺮي ﻏﻢ ﻟﺸﻜﺮ ﻧﻤﻲارزد‬ ‫ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ در ﻗﻨﺎﻋﺖ ﻛﻮش و از دﻧﻴﻲ دون ﺑﮕﺬر‬ ‫ﻛﻪ ﻳﻚ ﺟﻮ ﻣﻨﺖ دوﻧﺎن دو ﺻﺪ ﻣﻦ زر ﻧﻤﻲارزد‬

‫ﻏﺰل 251‬ ‫در ازل ﭘﺮﺗﻮ ﺣﺴﻨﺖ ز ﺗﺠﻠﻲ دم زد‬ ‫ﻋﺸﻖ ﭘﻴﺪا ﺷﺪ و آﺗﺶ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﻋﺎﻟﻢ زد‬ ‫ﺟﻠﻮهاي ﻛﺮد رﺧﺖ دﻳﺪ ﻣﻠﻚ ﻋﺸﻖ ﻧﺪاﺷﺖ‬ ‫ﻋﻴﻦ آﺗﺶ ﺷﺪ از اﻳﻦ ﻏﻴﺮت و ﺑﺮ آدم زد‬

‫951‬

‫ﻋﻘﻞ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺖ ﻛﺰ آن ﺷﻌﻠﻪ ﭼﺮاغ اﻓﺮوزد‬ ‫ﺑﺮق ﻏﻴﺮت ﺑﺪرﺧﺸﻴﺪ و ﺟﻬﺎن ﺑﺮﻫﻢ زد‬ ‫ﻣﺪﻋﻲ ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ آﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﺷﺎﮔﻪ راز‬ ‫دﺳﺖ ﻏﻴﺐ آﻣﺪ و ﺑﺮ ﺳﻴﻨﻪ ﻧﺎﻣﺤﺮم زد‬ ‫دﻳﮕﺮان ﻗﺮﻋﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﻤﻪ ﺑﺮ ﻋﻴﺶ زدﻧﺪ‬ ‫دل ﻏﻤﺪﻳﺪه ﻣﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﻢ ﺑﺮ ﻏﻢ زد‬ ‫ﺟﺎن ﻋﻠﻮي ﻫﻮس ﭼﺎه زﻧﺨﺪان ﺗﻮ داﺷﺖ‬ ‫دﺳﺖ در ﺣﻠﻘﻪ آن زﻟﻒ ﺧﻢ اﻧﺪر ﺧﻢ زد‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ آن روز ﻃﺮﺑﻨﺎﻣﻪ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﻧﻮﺷﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻗﻠﻢ ﺑﺮ ﺳﺮ اﺳﺒﺎب دل ﺧﺮم زد‬

‫ﻏﺰل 351‬ ‫ﺳﺤﺮ ﭼﻮن ﺧﺴﺮو ﺧﺎور ﻋﻠﻢ ﺑﺮ ﻛﻮﻫﺴﺎران زد‬ ‫ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺮﺣﻤﺖ ﻳﺎرم در اﻣﻴﺪواران زد‬ ‫ﭼﻮ ﭘﻴﺶ ﺻﺒﺢ روﺷﻦ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺣﺎل ﻣﻬﺮ ﮔﺮدون ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﺮآﻣﺪ ﺧﻨﺪه ﺧﻮش ﺑﺮ ﻏﺮور ﻛﺎﻣﮕﺎران زد‬ ‫ﻧﮕﺎرم دوش در ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻪ ﻋﺰم رﻗﺺ ﭼﻮن ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬ ‫ﮔﺮه ﺑﮕﺸﻮد از اﺑﺮو و ﺑﺮ دلﻫﺎي ﻳﺎران زد‬

‫061‬

‫ﻣﻦ از رﻧﮓ ﺻﻼح آن دم ﺑﻪ ﺧﻮن دل ﺑﺸﺴﺘﻢ دﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﺎده ﭘﻴﻤﺎﻳﺶ ﺻﻼ ﺑﺮ ﻫﻮﺷﻴﺎران زد‬ ‫ﻛﺪام آﻫﻦ دﻟﺶ آﻣﻮﺧﺖ اﻳﻦ آﻳﻴﻦ ﻋﻴﺎري‬ ‫ﻛﺰ اول ﭼﻮن ﺑﺮون آﻣﺪ ره ﺷﺐ زﻧﺪه داران زد‬ ‫ﺧﻴﺎل ﺷﻬﺴﻮاري ﭘﺨﺖ و ﺷﺪ ﻧﺎﮔﻪ دل ﻣﺴﻜﻴﻦ‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪا ﻧﮕﻪ دارش ﻛﻪ ﺑﺮ ﻗﻠﺐ ﺳﻮاران زد‬ ‫در آب و رﻧﮓ رﺧﺴﺎرش ﭼﻪ ﺟﺎن دادﻳﻢ و ﺧﻮن ﺧﻮردﻳﻢ‬ ‫ﭼﻮ ﻧﻘﺸﺶ دﺳﺖ داد اول رﻗﻢ ﺑﺮ ﺟﺎن ﺳﭙﺎران زد‬ ‫ﻣﻨﺶ ﺑﺎ ﺧﺮﻗﻪ ﭘﺸﻤﻴﻦ ﻛﺠﺎ اﻧﺪر ﻛﻤﻨﺪ آرم‬ ‫زره ﻣﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﮋﮔﺎﻧﺶ ره ﺧﻨﺠﺮﮔﺰاران زد‬ ‫ﺷﻬﻨﺸﺎه ﻣﻈﻔﺮ ﻓﺮ ﺷﺠﺎع ﻣﻠﻚ و دﻳﻦ ﻣﻨﺼﻮر‬ ‫ﻛﻪ ﺟﻮد ﺑﻲدرﻳﻐﺶ ﺧﻨﺪه ﺑﺮ اﺑﺮ ﺑﻬﺎران زد‬ ‫از آن ﺳﺎﻋﺖ ﻛﻪ ﺟﺎم ﻣﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ او ﻣﺸﺮف ﺷﺪ‬ ‫زﻣﺎﻧﻪ ﺳﺎﻏﺮ ﺷﺎدي ﺑﻪ ﻳﺎد ﻣﻴﮕﺴﺎران زد‬ ‫ز ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺳﺮاﻓﺸﺎﻧﺶ ﻇﻔﺮ آن روز ﺑﺪرﺧﺸﻴﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﭼﻮن ﺧﻮرﺷﻴﺪ اﻧﺠﻢ ﺳﻮز ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮ ﻫﺰاران زد‬ ‫دوام ﻋﻤﺮ و ﻣﻠﻚ او ﺑﺨﻮاه از ﻟﻄﻒ ﺣﻖ اي دل‬ ‫ﻛﻪ ﭼﺮخ اﻳﻦ ﺳﻜﻪ دوﻟﺖ ﺑﻪ دور روزﮔﺎران زد‬

‫161‬

‫ﻧﻈﺮ ﺑﺮ ﻗﺮﻋﻪ ﺗﻮﻓﻴﻖ و ﻳﻤﻦ دوﻟﺖ ﺷﺎه اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺪه ﻛﺎم دل ﺣﺎﻓﻆ ﻛﻪ ﻓﺎل ﺑﺨﺘﻴﺎران زد‬

‫ﻏﺰل 451‬ ‫راﻫﻲ ﺑﺰن ﻛﻪ آﻫﻲ ﺑﺮ ﺳﺎز آن ﺗﻮان زد‬ ‫ﺷﻌﺮي ﺑﺨﻮان ﻛﻪ ﺑﺎ او رﻃﻞ ﮔﺮان ﺗﻮان زد‬ ‫ﺑﺮ آﺳﺘﺎن ﺟﺎﻧﺎن ﮔﺮ ﺳﺮ ﺗﻮان ﻧﻬﺎدن‬ ‫ﮔﻠﺒﺎﻧﮓ ﺳﺮﺑﻠﻨﺪي ﺑﺮ آﺳﻤﺎن ﺗﻮان زد‬ ‫ﻗﺪ ﺧﻤﻴﺪه ﻣﺎ ﺳﻬﻠﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ اﻣﺎ‬ ‫ﺑﺮ ﭼﺸﻢ دﺷﻤﻨﺎن ﺗﻴﺮ از اﻳﻦ ﻛﻤﺎن ﺗﻮان زد‬ ‫در ﺧﺎﻧﻘﻪ ﻧﮕﻨﺠﺪ اﺳﺮار ﻋﺸﻘﺒﺎزي‬ ‫ﺟﺎم ﻣﻲ ﻣﻐﺎﻧﻪ ﻫﻢ ﺑﺎ ﻣﻐﺎن ﺗﻮان زد‬ ‫دروﻳﺶ را ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﺮگ ﺳﺮاي ﺳﻠﻄﺎن‬ ‫ﻣﺎﻳﻴﻢ و ﻛﻬﻨﻪ دﻟﻘﻲ ﻛﺘﺶ در آن ﺗﻮان زد‬ ‫اﻫﻞ ﻧﻈﺮ دو ﻋﺎﻟﻢ در ﻳﻚ ﻧﻈﺮ ﺑﺒﺎزﻧﺪ‬ ‫ﻋﺸﻖ اﺳﺖ و داو اول ﺑﺮ ﻧﻘﺪ ﺟﺎن ﺗﻮان زد‬ ‫ﮔﺮ دوﻟﺖ وﺻﺎﻟﺖ ﺧﻮاﻫﺪ دري ﮔﺸﻮدن‬ ‫ﺳﺮﻫﺎ ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺨﻴﻞ ﺑﺮ آﺳﺘﺎن ﺗﻮان زد‬

‫261‬

‫ﻋﺸﻖ و ﺷﺒﺎب و رﻧﺪي ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﺮاد اﺳﺖ‬ ‫ﭼﻮن ﺟﻤﻊ ﺷﺪ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﮔﻮي ﺑﻴﺎن ﺗﻮان زد‬ ‫ﺷﺪ رﻫﺰن ﺳﻼﻣﺖ زﻟﻒ ﺗﻮ وﻳﻦ ﻋﺠﺐ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﮔﺮ راه زن ﺗﻮ ﺑﺎﺷﻲ ﺻﺪ ﻛﺎروان ﺗﻮان زد‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ ﺣﻖ ﻗﺮآن ﻛﺰ ﺷﻴﺪ و زرق ﺑﺎزآي‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﮔﻮي ﻋﻴﺸﻲ در اﻳﻦ ﺟﻬﺎن ﺗﻮان زد‬

‫ﻏﺰل 551‬ ‫اﮔﺮ روم ز ﭘﻲ اش ﻓﺘﻨﻪﻫﺎ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰد‬ ‫ور از ﻃﻠﺐ ﺑﻨﺸﻴﻨﻢ ﺑﻪ ﻛﻴﻨﻪ ﺑﺮﺧﻴﺰد‬ ‫و ﮔﺮ ﺑﻪ رﻫﮕﺬري ﻳﻚ دم از وﻓﺎداري‬ ‫ﭼﻮ ﮔﺮد در ﭘﻲ اش اﻓﺘﻢ ﭼﻮ ﺑﺎد ﺑﮕﺮﻳﺰد‬ ‫و ﮔﺮ ﻛﻨﻢ ﻃﻠﺐ ﻧﻴﻢ ﺑﻮﺳﻪ ﺻﺪ اﻓﺴﻮس‬ ‫ز ﺣﻘﻪ دﻫﻨﺶ ﭼﻮن ﺷﻜﺮ ﻓﺮورﻳﺰد‬ ‫ﻣﻦ آن ﻓﺮﻳﺐ ﻛﻪ در ﻧﺮﮔﺲ ﺗﻮ ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ‬ ‫ﺑﺲ آب روي ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﺎك ره ﺑﺮآﻣﻴﺰد‬ ‫ﻓﺮاز و ﺷﻴﺐ ﺑﻴﺎﺑﺎن ﻋﺸﻖ دام ﺑﻼﺳﺖ‬ ‫ﻛﺠﺎﺳﺖ ﺷﻴﺮدﻟﻲ ﻛﺰ ﺑﻼ ﻧﭙﺮﻫﻴﺰد‬

‫361‬

‫ﺗﻮ ﻋﻤﺮ ﺧﻮاه و ﺻﺒﻮري ﻛﻪ ﭼﺮخ ﺷﻌﺒﺪه ﺑﺎز‬ ‫ﻫﺰار ﺑﺎزي از اﻳﻦ ﻃﺮﻓﻪﺗﺮ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰد‬ ‫ﺑﺮ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺳﺮ ﺑﻨﻪ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻛﻪ ﮔﺮ ﺳﺘﻴﺰه ﻛﻨﻲ روزﮔﺎر ﺑﺴﺘﻴﺰد‬

‫ﻏﺰل 651‬ ‫ﺑﻪ ﺣﺴﻦ و ﺧﻠﻖ و وﻓﺎ ﻛﺲ ﺑﻪ ﻳﺎر ﻣﺎ ﻧﺮﺳﺪ‬ ‫ﺗﻮ را در اﻳﻦ ﺳﺨﻦ اﻧﻜﺎر ﻛﺎر ﻣﺎ ﻧﺮﺳﺪ‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺣﺴﻦ ﻓﺮوﺷﺎن ﺑﻪ ﺟﻠﻮه آﻣﺪهاﻧﺪ‬ ‫ﻛﺴﻲ ﺑﻪ ﺣﺴﻦ و ﻣﻼﺣﺖ ﺑﻪ ﻳﺎر ﻣﺎ ﻧﺮﺳﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﺣﻖ ﺻﺤﺒﺖ دﻳﺮﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻣﺤﺮم راز‬ ‫ﺑﻪ ﻳﺎر ﻳﻚ ﺟﻬﺖ ﺣﻖ ﮔﺰار ﻣﺎ ﻧﺮﺳﺪ‬ ‫ﻫﺰار ﻧﻘﺶ ﺑﺮآﻳﺪ ز ﻛﻠﻚ ﺻﻨﻊ و ﻳﻜﻲ‬ ‫ﺑﻪ دﻟﭙﺬﻳﺮي ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎر ﻣﺎ ﻧﺮﺳﺪ‬ ‫ﻫﺰار ﻧﻘﺪ ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻛﺎﻧﺎت آرﻧﺪ‬ ‫ﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﺳﻜﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﻋﻴﺎر ﻣﺎ ﻧﺮﺳﺪ‬ ‫درﻳﻎ ﻗﺎﻓﻠﻪ ﻋﻤﺮ ﻛﺎن ﭼﻨﺎن رﻓﺘﻨﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﮔﺮدﺷﺎن ﺑﻪ ﻫﻮاي دﻳﺎر ﻣﺎ ﻧﺮﺳﺪ‬

‫461‬

‫دﻻ ز رﻧﺞ ﺣﺴﻮدان ﻣﺮﻧﺞ و واﺛﻖ ﺑﺎش‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻣﻴﺪوار ﻣﺎ ﻧﺮﺳﺪ‬ ‫ﭼﻨﺎن ﺑﺰي ﻛﻪ اﮔﺮ ﺧﺎك ره ﺷﻮي ﻛﺲ را‬ ‫ﻏﺒﺎر ﺧﺎﻃﺮي از ره ﮔﺬار ﻣﺎ ﻧﺮﺳﺪ‬ ‫ﺑﺴﻮﺧﺖ ﺣﺎﻓﻆ و ﺗﺮﺳﻢ ﻛﻪ ﺷﺮح ﻗﺼﻪ او‬ ‫ﺑﻪ ﺳﻤﻊ ﭘﺎدﺷﻪ ﻛﺎﻣﮕﺎر ﻣﺎ ﻧﺮﺳﺪ‬

‫ﻏﺰل 751‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ را ﺑﺎ ﺧﻂ ﺳﺒﺰت ﺳﺮ ﺳﻮدا ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﭘﺎي از اﻳﻦ داﻳﺮه ﺑﻴﺮون ﻧﻨﻬﺪ ﺗﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻣﻦ ﭼﻮ از ﺧﺎك ﻟﺤﺪ ﻻﻟﻪ ﺻﻔﺖ ﺑﺮﺧﻴﺰم‬ ‫داغ ﺳﻮداي ﺗﻮام ﺳﺮ ﺳﻮﻳﺪا ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺗﻮ ﺧﻮد اي ﮔﻮﻫﺮ ﻳﻚ داﻧﻪ ﻛﺠﺎﻳﻲ آﺧﺮ‬ ‫ﻛﺰ ﻏﻤﺖ دﻳﺪه ﻣﺮدم ﻫﻤﻪ درﻳﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫از ﺑﻦ ﻫﺮ ﻣﮋهام آب روان اﺳﺖ ﺑﻴﺎ‬ ‫اﮔﺮت ﻣﻴﻞ ﻟﺐ ﺟﻮي و ﺗﻤﺎﺷﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﭼﻮن ﮔﻞ و ﻣﻲ دﻣﻲ از ﭘﺮده ﺑﺮون آي و درآ‬ ‫ﻛﻪ دﮔﺮﺑﺎره ﻣﻼﻗﺎت ﻧﻪ ﭘﻴﺪا ﺑﺎﺷﺪ‬

‫561‬

‫ﻇﻞ ﻣﻤﺪود ﺧﻢ زﻟﻒ ﺗﻮام ﺑﺮ ﺳﺮ ﺑﺎد‬ ‫ﻛﺎﻧﺪر اﻳﻦ ﺳﺎﻳﻪ ﻗﺮار دل ﺷﻴﺪا ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﭼﺸﻤﺖ از ﻧﺎز ﺑﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻜﻨﺪ ﻣﻴﻞ آري‬ ‫ﺳﺮﮔﺮاﻧﻲ ﺻﻔﺖ ﻧﺮﮔﺲ رﻋﻨﺎ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﻏﺰل 851‬ ‫ﻣﻦ و اﻧﻜﺎر ﺷﺮاب اﻳﻦ ﭼﻪ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻏﺎﻟﺒﺎ اﻳﻦ ﻗﺪرم ﻋﻘﻞ و ﻛﻔﺎﻳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻪ ﻏﺎﻳﺖ ره ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻢ‬ ‫ور ﻧﻪ ﻣﺴﺘﻮري ﻣﺎ ﺗﺎ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻏﺎﻳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫زاﻫﺪ و ﻋﺠﺐ و ﻧﻤﺎز و ﻣﻦ و ﻣﺴﺘﻲ و ﻧﻴﺎز‬ ‫ﺗﺎ ﺗﻮ را ﺧﻮد ز ﻣﻴﺎن ﺑﺎ ﻛﻪ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫زاﻫﺪ ار راه ﺑﻪ رﻧﺪي ﻧﺒﺮد ﻣﻌﺬور اﺳﺖ‬ ‫ﻋﺸﻖ ﻛﺎرﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﻗﻮف ﻫﺪاﻳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻣﻦ ﻛﻪ ﺷﺐﻫﺎ ره ﺗﻘﻮا زدهام ﺑﺎ دف و ﭼﻨﮓ‬ ‫اﻳﻦ زﻣﺎن ﺳﺮ ﺑﻪ ره آرم ﭼﻪ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﻨﺪه ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎﻧﻢ ﻛﻪ ز ﺟﻬﻠﻢ ﺑﺮﻫﺎﻧﺪ‬ ‫ﭘﻴﺮ ﻣﺎ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻛﻨﺪ ﻋﻴﻦ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫661‬

‫دوش از اﻳﻦ ﻏﺼﻪ ﻧﺨﻔﺘﻢ ﻛﻪ رﻓﻴﻘﻲ ﻣﻲﮔﻔﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ار ﻣﺴﺖ ﺑﻮد ﺟﺎي ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﻏﺰل 951‬ ‫ﻧﻘﺪ ﺻﻮﻓﻲ ﻧﻪ ﻫﻤﻪ ﺻﺎﻓﻲ ﺑﻲﻏﺶ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫اي ﺑﺴﺎ ﺧﺮﻗﻪ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻮﺟﺐ آﺗﺶ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺻﻮﻓﻲ ﻣﺎ ﻛﻪ ز ورد ﺳﺤﺮي ﻣﺴﺖ ﺷﺪي‬ ‫ﺷﺎﻣﮕﺎﻫﺶ ﻧﮕﺮان ﺑﺎش ﻛﻪ ﺳﺮﺧﻮش ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺧﻮش ﺑﻮد ﮔﺮ ﻣﺤﻚ ﺗﺠﺮﺑﻪ آﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻴﺎن‬ ‫ﺗﺎ ﺳﻴﻪ روي ﺷﻮد ﻫﺮ ﻛﻪ در او ﻏﺶ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺧﻂ ﺳﺎﻗﻲ ﮔﺮ از اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ زﻧﺪ ﻧﻘﺶ ﺑﺮ آب‬ ‫اي ﺑﺴﺎ رخ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﻧﺎﺑﻪ ﻣﻨﻘﺶ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻧﺎز ﭘﺮورد ﺗﻨﻌﻢ ﻧﺒﺮد راه ﺑﻪ دوﺳﺖ‬ ‫ﻋﺎﺷﻘﻲ ﺷﻴﻮه رﻧﺪان ﺑﻼﻛﺶ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻏﻢ دﻧﻴﻲ دﻧﻲ ﭼﻨﺪ ﺧﻮري ﺑﺎده ﺑﺨﻮر‬ ‫ﺣﻴﻒ ﺑﺎﺷﺪ دل داﻧﺎ ﻛﻪ ﻣﺸﻮش ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫دﻟﻖ و ﺳﺠﺎده ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺒﺮد ﺑﺎده ﻓﺮوش‬ ‫ﮔﺮ ﺷﺮاﺑﺶ ز ﻛﻒ ﺳﺎﻗﻲ ﻣﻪ وش ﺑﺎﺷﺪ‬

‫761‬

‫ﻏﺰل 061‬ ‫ﺧﻮش اﺳﺖ ﺧﻠﻮت اﮔﺮ ﻳﺎر ﻳﺎر ﻣﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻧﻪ ﻣﻦ ﺑﺴﻮزم و او ﺷﻤﻊ اﻧﺠﻤﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻣﻦ آن ﻧﮕﻴﻦ ﺳﻠﻴﻤﺎن ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻧﺴﺘﺎﻧﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﮔﺎه ﮔﺎه ﺑﺮ او دﺳﺖ اﻫﺮﻣﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫روا ﻣﺪار ﺧﺪاﻳﺎ ﻛﻪ در ﺣﺮﻳﻢ وﺻﺎل‬ ‫رﻗﻴﺐ ﻣﺤﺮم و ﺣﺮﻣﺎن ﻧﺼﻴﺐ ﻣﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻫﻤﺎي ﮔﻮ ﻣﻔﻜﻦ ﺳﺎﻳﻪ ﺷﺮف ﻫﺮﮔﺰ‬ ‫در آن دﻳﺎر ﻛﻪ ﻃﻮﻃﻲ ﻛﻢ از زﻏﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﻴﺎن ﺷﻮق ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺖ ﻛﻪ ﺳﻮز آﺗﺶ دل‬ ‫ﺗﻮان ﺷﻨﺎﺧﺖ ز ﺳﻮزي ﻛﻪ در ﺳﺨﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻫﻮاي ﻛﻮي ﺗﻮ از ﺳﺮ ﻧﻤﻲرود آري‬ ‫ﻏﺮﻳﺐ را دل ﺳﺮﮔﺸﺘﻪ ﺑﺎ وﻃﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺎن ﺳﻮﺳﻦ اﮔﺮ ده زﺑﺎن ﺷﻮد ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﭼﻮ ﻏﻨﭽﻪ ﭘﻴﺶ ﺗﻮاش ﻣﻬﺮ ﺑﺮ دﻫﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﻏﺰل 161‬

‫861‬

‫ﻛﻲ ﺷﻌﺮ ﺗﺮ اﻧﮕﻴﺰد ﺧﺎﻃﺮ ﻛﻪ ﺣﺰﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻳﻚ ﻧﻜﺘﻪ از اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﮔﻔﺘﻴﻢ و ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫از ﻟﻌﻞ ﺗﻮ ﮔﺮ ﻳﺎﺑﻢ اﻧﮕﺸﺘﺮي زﻧﻬﺎر‬ ‫ﺻﺪ ﻣﻠﻚ ﺳﻠﻴﻤﺎﻧﻢ در زﻳﺮ ﻧﮕﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻏﻤﻨﺎك ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻮد از ﻃﻌﻦ ﺣﺴﻮد اي دل‬ ‫ﺷﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﭼﻮ واﺑﻴﻨﻲ ﺧﻴﺮ ﺗﻮ در اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻮ ﻧﻜﻨﺪ ﻓﻬﻤﻲ زﻳﻦ ﻛﻠﻚ ﺧﻴﺎل اﻧﮕﻴﺰ‬ ‫ﻧﻘﺸﺶ ﺑﻪ ﺣﺮام ار ﺧﻮد ﺻﻮرﺗﮕﺮ ﭼﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺟﺎم ﻣﻲ و ﺧﻮن دل ﻫﺮ ﻳﻚ ﺑﻪ ﻛﺴﻲ دادﻧﺪ‬ ‫در داﻳﺮه ﻗﺴﻤﺖ اوﺿﺎع ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫در ﻛﺎر ﮔﻼب و ﮔﻞ ﺣﻜﻢ ازﻟﻲ اﻳﻦ ﺑﻮد‬ ‫ﻛﺎﻳﻦ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺎزاري وان ﭘﺮده ﻧﺸﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫آن ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻆ را رﻧﺪي ﺑﺸﺪ از ﺧﺎﻃﺮ‬ ‫ﻛﺎﻳﻦ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺗﺎ روز ﭘﺴﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﻏﺰل 261‬ ‫ﺧﻮش آﻣﺪ ﮔﻞ وز آن ﺧﻮﺷﺘﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﻛﻪ در دﺳﺘﺖ ﺑﺠﺰ ﺳﺎﻏﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬

‫961‬

‫زﻣﺎن ﺧﻮﺷﺪﻟﻲ درﻳﺎب و در ﻳﺎب‬ ‫ﻛﻪ داﻳﻢ در ﺻﺪف ﮔﻮﻫﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﻏﻨﻴﻤﺖ دان و ﻣﻲ ﺧﻮر در ﮔﻠﺴﺘﺎن‬ ‫ﻛﻪ ﮔﻞ ﺗﺎ ﻫﻔﺘﻪ دﻳﮕﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫اﻳﺎ ﭘﺮﻟﻌﻞ ﻛﺮده ﺟﺎم زرﻳﻦ‬ ‫ﺑﺒﺨﺸﺎ ﺑﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﺶ زر ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﻴﺎ اي ﺷﻴﺦ و از ﺧﻤﺨﺎﻧﻪ ﻣﺎ‬ ‫ﺷﺮاﺑﻲ ﺧﻮر ﻛﻪ در ﻛﻮﺛﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﺸﻮي اوراق اﮔﺮ ﻫﻤﺪرس ﻣﺎﻳﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﻋﻠﻢ ﻋﺸﻖ در دﻓﺘﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ز ﻣﻦ ﺑﻨﻴﻮش و دل در ﺷﺎﻫﺪي ﺑﻨﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺣﺴﻨﺶ ﺑﺴﺘﻪ زﻳﻮر ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺷﺮاﺑﻲ ﺑﻲ ﺧﻤﺎرم ﺑﺨﺶ ﻳﺎ رب‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎ وي ﻫﻴﭻ درد ﺳﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﻣﻦ از ﺟﺎن ﺑﻨﺪه ﺳﻠﻄﺎن اوﻳﺴﻢ‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﻳﺎدش از ﭼﺎﻛﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﺗﺎج ﻋﺎﻟﻢ آراﻳﺶ ﻛﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ‬ ‫ﭼﻨﻴﻦ زﻳﺒﻨﺪه اﻓﺴﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬

‫071‬

‫ﻛﺴﻲ ﮔﻴﺮد ﺧﻄﺎ ﺑﺮ ﻧﻈﻢ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻛﻪ ﻫﻴﭽﺶ ﻟﻄﻒ در ﮔﻮﻫﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬

‫ﻏﺰل 361‬ ‫ﮔﻞ ﺑﻲ رخ ﻳﺎر ﺧﻮش ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﻲ ﺑﺎده ﺑﻬﺎر ﺧﻮش ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﻃﺮف ﭼﻤﻦ و ﻃﻮاف ﺑﺴﺘﺎن‬ ‫ﺑﻲ ﻻﻟﻪ ﻋﺬار ﺧﻮش ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫رﻗﺼﻴﺪن ﺳﺮو و ﺣﺎﻟﺖ ﮔﻞ‬ ‫ﺑﻲ ﺻﻮت ﻫﺰار ﺧﻮش ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﺎ ﻳﺎر ﺷﻜﺮﻟﺐ ﮔﻞ اﻧﺪام‬ ‫ﺑﻲ ﺑﻮس و ﻛﻨﺎر ﺧﻮش ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﻫﺮ ﻧﻘﺶ ﻛﻪ دﺳﺖ ﻋﻘﻞ ﺑﻨﺪد‬ ‫ﺟﺰ ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎر ﺧﻮش ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﺟﺎن ﻧﻘﺪ ﻣﺤﻘﺮ اﺳﺖ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫از ﺑﻬﺮ ﻧﺜﺎر ﺧﻮش ﻧﺒﺎﺷﺪ‬

‫ﻏﺰل 461‬

‫171‬

‫ﻧﻔﺲ ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﻣﺸﻚ ﻓﺸﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ ﭘﻴﺮ دﮔﺮﺑﺎره ﺟﻮان ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫ارﻏﻮان ﺟﺎم ﻋﻘﻴﻘﻲ ﺑﻪ ﺳﻤﻦ ﺧﻮاﻫﺪ داد‬ ‫ﭼﺸﻢ ﻧﺮﮔﺲ ﺑﻪ ﺷﻘﺎﻳﻖ ﻧﮕﺮان ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫اﻳﻦ ﺗﻄﺎول ﻛﻪ ﻛﺸﻴﺪ از ﻏﻢ ﻫﺠﺮان ﺑﻠﺒﻞ‬ ‫ﺗﺎ ﺳﺮاﭘﺮده ﮔﻞ ﻧﻌﺮه زﻧﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫ﮔﺮ ز ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻪ ﺧﺮاﺑﺎت ﺷﺪم ﺧﺮده ﻣﮕﻴﺮ‬ ‫ﻣﺠﻠﺲ وﻋﻆ دراز اﺳﺖ و زﻣﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫اي دل ار ﻋﺸﺮت اﻣﺮوز ﺑﻪ ﻓﺮدا ﻓﻜﻨﻲ‬ ‫ﻣﺎﻳﻪ ﻧﻘﺪ ﺑﻘﺎ را ﻛﻪ ﺿﻤﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫ﻣﺎه ﺷﻌﺒﺎن ﻣﻨﻪ از دﺳﺖ ﻗﺪح ﻛﺎﻳﻦ ﺧﻮرﺷﻴﺪ‬ ‫از ﻧﻈﺮ ﺗﺎ ﺷﺐ ﻋﻴﺪ رﻣﻀﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫ﮔﻞ ﻋﺰﻳﺰ اﺳﺖ ﻏﻨﻴﻤﺖ ﺷﻤﺮﻳﺪش ﺻﺤﺒﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﺎغ آﻣﺪ از اﻳﻦ راه و از آن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫ﻣﻄﺮﺑﺎ ﻣﺠﻠﺲ اﻧﺲ اﺳﺖ ﻏﺰل ﺧﻮان و ﺳﺮود‬ ‫ﭼﻨﺪ ﮔﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ رﻓﺖ و ﭼﻨﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ از ﺑﻬﺮ ﺗﻮ آﻣﺪ ﺳﻮي اﻗﻠﻴﻢ وﺟﻮد‬ ‫ﻗﺪﻣﻲ ﻧﻪ ﺑﻪ وداﻋﺶ ﻛﻪ روان ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬

‫271‬

‫ﻏﺰل 561‬ ‫ﻣﺮا ﻣﻬﺮ ﺳﻴﻪ ﭼﺸﻤﺎن ز ﺳﺮ ﺑﻴﺮون ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫ﻗﻀﺎي آﺳﻤﺎن اﺳﺖ اﻳﻦ و دﻳﮕﺮﮔﻮن ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫رﻗﻴﺐ آزارﻫﺎ ﻓﺮﻣﻮد و ﺟﺎي آﺷﺘﻲ ﻧﮕﺬاﺷﺖ‬ ‫ﻣﮕﺮ آه ﺳﺤﺮﺧﻴﺰان ﺳﻮي ﮔﺮدون ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫ﻣﺮا روز ازل ﻛﺎري ﺑﺠﺰ رﻧﺪي ﻧﻔﺮﻣﻮدﻧﺪ‬ ‫ﻫﺮ آن ﻗﺴﻤﺖ ﻛﻪ آن ﺟﺎ رﻓﺖ از آن اﻓﺰون ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫ﺧﺪا را ﻣﺤﺘﺴﺐ ﻣﺎ را ﺑﻪ ﻓﺮﻳﺎد دف و ﻧﻲ ﺑﺨﺶ‬ ‫ﻛﻪ ﺳﺎز ﺷﺮع از اﻳﻦ اﻓﺴﺎﻧﻪ ﺑﻲﻗﺎﻧﻮن ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫ﻣﺠﺎل ﻣﻦ ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﭘﻨﻬﺎن ﻋﺸﻖ او ورزم‬ ‫ﻛﻨﺎر و ﺑﻮس و آﻏﻮﺷﺶ ﭼﻪ ﮔﻮﻳﻢ ﭼﻮن ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫ﺷﺮاب ﻟﻌﻞ و ﺟﺎي اﻣﻦ و ﻳﺎر ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺳﺎﻗﻲ‬ ‫دﻻ ﻛﻲ ﺑﻪ ﺷﻮد ﻛﺎرت اﮔﺮ اﻛﻨﻮن ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬ ‫ﻣﺸﻮي اي دﻳﺪه ﻧﻘﺶ ﻏﻢ ز ﻟﻮح ﺳﻴﻨﻪ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻛﻪ زﺧﻢ ﺗﻴﻎ دﻟﺪار اﺳﺖ و رﻧﮓ ﺧﻮن ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‬

‫ﻏﺰل 661‬

‫371‬

‫روز ﻫﺠﺮان و ﺷﺐ ﻓﺮﻗﺖ ﻳﺎر آﺧﺮ ﺷﺪ‬ ‫زدم اﻳﻦ ﻓﺎل و ﮔﺬﺷﺖ اﺧﺘﺮ و ﻛﺎر آﺧﺮ ﺷﺪ‬ ‫آن ﻫﻤﻪ ﻧﺎز و ﺗﻨﻌﻢ ﻛﻪ ﺧﺰان ﻣﻲﻓﺮﻣﻮد‬ ‫ﻋﺎﻗﺒﺖ در ﻗﺪم ﺑﺎد ﺑﻬﺎر آﺧﺮ ﺷﺪ‬ ‫ﺷﻜﺮ اﻳﺰد ﻛﻪ ﺑﻪ اﻗﺒﺎل ﻛﻠﻪ ﮔﻮﺷﻪ ﮔﻞ‬ ‫ﻧﺨﻮت ﺑﺎد دي و ﺷﻮﻛﺖ ﺧﺎر آﺧﺮ ﺷﺪ‬ ‫ﺻﺒﺢ اﻣﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺪ ﻣﻌﺘﻜﻒ ﭘﺮده ﻏﻴﺐ‬ ‫ﮔﻮ ﺑﺮون آي ﻛﻪ ﻛﺎر ﺷﺐ ﺗﺎر آﺧﺮ ﺷﺪ‬ ‫آن ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻲ ﺷﺐﻫﺎي دراز و ﻏﻢ دل‬ ‫ﻫﻤﻪ در ﺳﺎﻳﻪ ﮔﻴﺴﻮي ﻧﮕﺎر آﺧﺮ ﺷﺪ‬ ‫ﺑﺎورم ﻧﻴﺴﺖ ز ﺑﺪﻋﻬﺪي اﻳﺎم ﻫﻨﻮز‬ ‫ﻗﺼﻪ ﻏﺼﻪ ﻛﻪ در دوﻟﺖ ﻳﺎر آﺧﺮ ﺷﺪ‬ ‫ﺳﺎﻗﻴﺎ ﻟﻄﻒ ﻧﻤﻮدي ﻗﺪﺣﺖ ﭘﺮﻣﻲ ﺑﺎد‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺪﺑﻴﺮ ﺗﻮ ﺗﺸﻮﻳﺶ ﺧﻤﺎر آﺧﺮ ﺷﺪ‬ ‫در ﺷﻤﺎر ار ﭼﻪ ﻧﻴﺎورد ﻛﺴﻲ ﺣﺎﻓﻆ را‬ ‫ﺷﻜﺮ ﻛﺎن ﻣﺤﻨﺖ ﺑﻲﺣﺪ و ﺷﻤﺎر آﺧﺮ ﺷﺪ‬

‫ﻏﺰل 761‬

‫471‬

‫ﺳﺘﺎرهاي ﺑﺪرﺧﺸﻴﺪ و ﻣﺎه ﻣﺠﻠﺲ ﺷﺪ‬ ‫دل رﻣﻴﺪه ﻣﺎ را رﻓﻴﻖ و ﻣﻮﻧﺲ ﺷﺪ‬ ‫ﻧﮕﺎر ﻣﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻜﺘﺐ ﻧﺮﻓﺖ و ﺧﻂ ﻧﻨﻮﺷﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻏﻤﺰه ﻣﺴﻠﻪ آﻣﻮز ﺻﺪ ﻣﺪرس ﺷﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﺑﻮي او دل ﺑﻴﻤﺎر ﻋﺎﺷﻘﺎن ﭼﻮ ﺻﺒﺎ‬ ‫ﻓﺪاي ﻋﺎرض ﻧﺴﺮﻳﻦ و ﭼﺸﻢ ﻧﺮﮔﺲ ﺷﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﺻﺪر ﻣﺼﻄﺒﻪام ﻣﻲﻧﺸﺎﻧﺪ اﻛﻨﻮن دوﺳﺖ‬ ‫ﮔﺪاي ﺷﻬﺮ ﻧﮕﻪ ﻛﻦ ﻛﻪ ﻣﻴﺮ ﻣﺠﻠﺲ ﺷﺪ‬ ‫ﺧﻴﺎل آب ﺧﻀﺮ ﺑﺴﺖ و ﺟﺎم اﺳﻜﻨﺪر‬ ‫ﺑﻪ ﺟﺮﻋﻪ ﻧﻮﺷﻲ ﺳﻠﻄﺎن اﺑﻮاﻟﻔﻮارس ﺷﺪ‬ ‫ﻃﺮﺑﺴﺮاي ﻣﺤﺒﺖ ﻛﻨﻮن ﺷﻮد ﻣﻌﻤﻮر‬ ‫ﻛﻪ ﻃﺎق اﺑﺮوي ﻳﺎر ﻣﻨﺶ ﻣﻬﻨﺪس ﺷﺪ‬ ‫ﻟﺐ از ﺗﺮﺷﺢ ﻣﻲ ﭘﺎك ﻛﻦ ﺑﺮاي ﺧﺪا‬ ‫ﻛﻪ ﺧﺎﻃﺮم ﺑﻪ ﻫﺰاران ﮔﻨﻪ ﻣﻮﺳﻮس ﺷﺪ‬ ‫ﻛﺮﺷﻤﻪ ﺗﻮ ﺷﺮاﺑﻲ ﺑﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﭘﻴﻤﻮد‬ ‫ﻛﻪ ﻋﻠﻢ ﺑﻲﺧﺒﺮ اﻓﺘﺎد و ﻋﻘﻞ ﺑﻲﺣﺲ ﺷﺪ‬ ‫ﭼﻮ زر ﻋﺰﻳﺰ وﺟﻮد اﺳﺖ ﻧﻈﻢ ﻣﻦ آري‬ ‫ﻗﺒﻮل دوﻟﺘﻴﺎن ﻛﻴﻤﻴﺎي اﻳﻦ ﻣﺲ ﺷﺪ‬

‫571‬

‫ز راه ﻣﻴﻜﺪه ﻳﺎران ﻋﻨﺎن ﺑﮕﺮداﻧﻴﺪ‬ ‫ﭼﺮا ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻆ از اﻳﻦ راه رﻓﺖ و ﻣﻔﻠﺲ ﺷﺪ‬

‫ﻏﺰل 861‬ ‫ﮔﺪاﺧﺖ ﺟﺎن ﻛﻪ ﺷﻮد ﻛﺎر دل ﺗﻤﺎم و ﻧﺸﺪ‬ ‫ﺑﺴﻮﺧﺘﻴﻢ در اﻳﻦ آرزوي ﺧﺎم و ﻧﺸﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﻻﺑﻪ ﮔﻔﺖ ﺷﺒﻲ ﻣﻴﺮ ﻣﺠﻠﺲ ﺗﻮ ﺷﻮم‬ ‫ﺷﺪم ﺑﻪ رﻏﺒﺖ ﺧﻮﻳﺸﺶ ﻛﻤﻴﻦ ﻏﻼم و ﻧﺸﺪ‬ ‫ﭘﻴﺎم داد ﻛﻪ ﺧﻮاﻫﻢ ﻧﺸﺴﺖ ﺑﺎ رﻧﺪان‬ ‫ﺑﺸﺪ ﺑﻪ رﻧﺪي و دردي ﻛﺸﻴﻢ ﻧﺎم و ﻧﺸﺪ‬ ‫رواﺳﺖ در ﺑﺮ اﮔﺮ ﻣﻲﻃﭙﺪ ﻛﺒﻮﺗﺮ دل‬ ‫ﻛﻪ دﻳﺪ در ره ﺧﻮد ﺗﺎب و ﭘﻴﭻ دام و ﻧﺸﺪ‬ ‫ﺑﺪان ﻫﻮس ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺘﻲ ﺑﺒﻮﺳﻢ آن ﻟﺐ ﻟﻌﻞ‬ ‫ﭼﻪ ﺧﻮن ﻛﻪ در دﻟﻢ اﻓﺘﺎد ﻫﻤﭽﻮ ﺟﺎم و ﻧﺸﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﻛﻮي ﻋﺸﻖ ﻣﻨﻪ ﺑﻲدﻟﻴﻞ راه ﻗﺪم‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺧﻮﻳﺶ ﻧﻤﻮدم ﺻﺪ اﻫﺘﻤﺎم و ﻧﺸﺪ‬ ‫ﻓﻐﺎن ﻛﻪ در ﻃﻠﺐ ﮔﻨﺞ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﻘﺼﻮد‬ ‫ﺷﺪم ﺧﺮاب ﺟﻬﺎﻧﻲ ز ﻏﻢ ﺗﻤﺎم و ﻧﺸﺪ‬

‫671‬

‫درﻳﻎ و درد ﻛﻪ در ﺟﺴﺖ و ﺟﻮي ﮔﻨﺞ ﺣﻀﻮر‬ ‫ﺑﺴﻲ ﺷﺪم ﺑﻪ ﮔﺪاﻳﻲ ﺑﺮ ﻛﺮام و ﻧﺸﺪ‬ ‫ﻫﺰار ﺣﻴﻠﻪ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺖ ﺣﺎﻓﻆ از ﺳﺮ ﻓﻜﺮ‬ ‫در آن ﻫﻮس ﻛﻪ ﺷﻮد آن ﻧﮕﺎر رام و ﻧﺸﺪ‬

‫ﻏﺰل 961‬ ‫ﻳﺎري اﻧﺪر ﻛﺲ ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻴﻢ ﻳﺎران را ﭼﻪ ﺷﺪ‬ ‫دوﺳﺘﻲ ﻛﻲ آﺧﺮ آﻣﺪ دوﺳﺘﺪاران را ﭼﻪ ﺷﺪ‬ ‫آب ﺣﻴﻮان ﺗﻴﺮه ﮔﻮن ﺷﺪ ﺧﻀﺮ ﻓﺮخ ﭘﻲ ﻛﺠﺎﺳﺖ‬ ‫ﺧﻮن ﭼﻜﻴﺪ از ﺷﺎخ ﮔﻞ ﺑﺎد ﺑﻬﺎران را ﭼﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﻛﺲ ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻳﺎري داﺷﺖ ﺣﻖ دوﺳﺘﻲ‬ ‫ﺣﻖ ﺷﻨﺎﺳﺎن را ﭼﻪ ﺣﺎل اﻓﺘﺎد ﻳﺎران را ﭼﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﻟﻌﻠﻲ از ﻛﺎن ﻣﺮوت ﺑﺮﻧﻴﺎﻣﺪ ﺳﺎلﻫﺎﺳﺖ‬ ‫ﺗﺎﺑﺶ ﺧﻮرﺷﻴﺪ و ﺳﻌﻲ ﺑﺎد و ﺑﺎران را ﭼﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﺷﻬﺮ ﻳﺎران ﺑﻮد و ﺧﺎك ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﺎن اﻳﻦ دﻳﺎر‬ ‫ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﻛﻲ ﺳﺮ آﻣﺪ ﺷﻬﺮﻳﺎران را ﭼﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﮔﻮي ﺗﻮﻓﻴﻖ و ﻛﺮاﻣﺖ در ﻣﻴﺎن اﻓﻜﻨﺪهاﻧﺪ‬ ‫ﻛﺲ ﺑﻪ ﻣﻴﺪان در ﻧﻤﻲآﻳﺪ ﺳﻮاران را ﭼﻪ ﺷﺪ‬

‫771‬

‫ﺻﺪ ﻫﺰاران ﮔﻞ ﺷﻜﻔﺖ و ﺑﺎﻧﮓ ﻣﺮﻏﻲ ﺑﺮﻧﺨﺎﺳﺖ‬ ‫ﻋﻨﺪﻟﻴﺒﺎن را ﭼﻪ ﭘﻴﺶ آﻣﺪ ﻫﺰاران را ﭼﻪ ﺷﺪ‬ ‫زﻫﺮه ﺳﺎزي ﺧﻮش ﻧﻤﻲﺳﺎزد ﻣﮕﺮ ﻋﻮدش ﺑﺴﻮﺧﺖ‬ ‫ﻛﺲ ﻧﺪارد ذوق ﻣﺴﺘﻲ ﻣﻴﮕﺴﺎران را ﭼﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﺳﺮار اﻟﻬﻲ ﻛﺲ ﻧﻤﻲداﻧﺪ ﺧﻤﻮش‬ ‫از ﻛﻪ ﻣﻲﭘﺮﺳﻲ ﻛﻪ دور روزﮔﺎران را ﭼﻪ ﺷﺪ‬

‫ﻏﺰل 071‬ ‫زاﻫﺪ ﺧﻠﻮت ﻧﺸﻴﻦ دوش ﺑﻪ ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﺷﺪ‬ ‫از ﺳﺮ ﭘﻴﻤﺎن ﺑﺮﻓﺖ ﺑﺎ ﺳﺮ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﺻﻮﻓﻲ ﻣﺠﻠﺲ ﻛﻪ دي ﺟﺎم و ﻗﺪح ﻣﻲﺷﻜﺴﺖ‬ ‫ﺑﺎز ﺑﻪ ﻳﻚ ﺟﺮﻋﻪ ﻣﻲ ﻋﺎﻗﻞ و ﻓﺮزاﻧﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﺷﺎﻫﺪ ﻋﻬﺪ ﺷﺒﺎب آﻣﺪه ﺑﻮدش ﺑﻪ ﺧﻮاب‬ ‫ﺑﺎز ﺑﻪ ﭘﻴﺮاﻧﻪ ﺳﺮ ﻋﺎﺷﻖ و دﻳﻮاﻧﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﻣﻐﺒﭽﻪاي ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ راه زن دﻳﻦ و دل‬ ‫در ﭘﻲ آن آﺷﻨﺎ از ﻫﻤﻪ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺷﺪ‬ ‫آﺗﺶ رﺧﺴﺎر ﮔﻞ ﺧﺮﻣﻦ ﺑﻠﺒﻞ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬ ‫ﭼﻬﺮه ﺧﻨﺪان ﺷﻤﻊ آﻓﺖ ﭘﺮواﻧﻪ ﺷﺪ‬

‫871‬

‫ﮔﺮﻳﻪ ﺷﺎم و ﺳﺤﺮ ﺷﻜﺮ ﻛﻪ ﺿﺎﻳﻊ ﻧﮕﺸﺖ‬ ‫ﻗﻄﺮه ﺑﺎران ﻣﺎ ﮔﻮﻫﺮ ﻳﻚ داﻧﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﻧﺮﮔﺲ ﺳﺎﻗﻲ ﺑﺨﻮاﻧﺪ آﻳﺖ اﻓﺴﻮﻧﮕﺮي‬ ‫ﺣﻠﻘﻪ اوراد ﻣﺎ ﻣﺠﻠﺲ اﻓﺴﺎﻧﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﻣﻨﺰل ﺣﺎﻓﻆ ﻛﻨﻮن ﺑﺎرﮔﻪ ﭘﺎدﺷﺎﺳﺖ‬ ‫دل ﺑﺮ دﻟﺪار رﻓﺖ ﺟﺎن ﺑﺮ ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ ﺷﺪ‬

‫ﻏﺰل 171‬ ‫دوش از ﺟﻨﺎب آﺻﻒ ﭘﻴﻚ ﺑﺸﺎرت آﻣﺪ‬ ‫ﻛﺰ ﺣﻀﺮت ﺳﻠﻴﻤﺎن ﻋﺸﺮت اﺷﺎرت آﻣﺪ‬ ‫ﺧﺎك وﺟﻮد ﻣﺎ را از آب دﻳﺪه ﮔﻞ ﻛﻦ‬ ‫وﻳﺮاﻧﺴﺮاي دل را ﮔﺎه ﻋﻤﺎرت آﻣﺪ‬ ‫اﻳﻦ ﺷﺮح ﺑﻲﻧﻬﺎﻳﺖ ﻛﺰ زﻟﻒ ﻳﺎر ﮔﻔﺘﻨﺪ‬ ‫ﺣﺮﻓﻴﺴﺖ از ﻫﺰاران ﻛﺎﻧﺪر ﻋﺒﺎرت آﻣﺪ‬ ‫ﻋﻴﺒﻢ ﺑﭙﻮش زﻧﻬﺎر اي ﺧﺮﻗﻪ ﻣﻲ آﻟﻮد‬ ‫ﻛﺎن ﭘﺎك ﭘﺎﻛﺪاﻣﻦ ﺑﻬﺮ زﻳﺎرت آﻣﺪ‬ ‫اﻣﺮوز ﺟﺎي ﻫﺮ ﻛﺲ ﭘﻴﺪا ﺷﻮد ز ﺧﻮﺑﺎن‬ ‫ﻛﺎن ﻣﺎه ﻣﺠﻠﺲ اﻓﺮوز اﻧﺪر ﺻﺪارت آﻣﺪ‬

‫971‬

‫ﺑﺮ ﺗﺨﺖ ﺟﻢ ﻛﻪ ﺗﺎﺟﺶ ﻣﻌﺮاج آﺳﻤﺎن اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻤﺖ ﻧﮕﺮ ﻛﻪ ﻣﻮري ﺑﺎ آن ﺣﻘﺎرت آﻣﺪ‬ ‫از ﭼﺸﻢ ﺷﻮﺧﺶ اي دل اﻳﻤﺎن ﺧﻮد ﻧﮕﻪ دار‬ ‫ﻛﺎن ﺟﺎدوي ﻛﻤﺎﻧﻜﺶ ﺑﺮ ﻋﺰم ﻏﺎرت آﻣﺪ‬ ‫آﻟﻮدهاي ﺗﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﻓﻴﻀﻲ ز ﺷﺎه درﺧﻮاه‬ ‫ﻛﺎن ﻋﻨﺼﺮ ﺳﻤﺎﺣﺖ ﺑﻬﺮ ﻃﻬﺎرت آﻣﺪ‬ ‫درﻳﺎﺳﺖ ﻣﺠﻠﺲ او درﻳﺎب وﻗﺖ و در ﻳﺎب‬ ‫ﻫﺎن اي زﻳﺎن رﺳﻴﺪه وﻗﺖ ﺗﺠﺎرت آﻣﺪ‬

‫ﻏﺰل 271‬ ‫ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﻧﻬﺎل ﺣﻴﺮت آﻣﺪ‬ ‫وﺻﻞ ﺗﻮ ﻛﻤﺎل ﺣﻴﺮت آﻣﺪ‬ ‫ﺑﺲ ﻏﺮﻗﻪ ﺣﺎل وﺻﻞ ﻛﺨﺮ‬ ‫ﻫﻢ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺣﺎل ﺣﻴﺮت آﻣﺪ‬ ‫ﻳﻚ دل ﺑﻨﻤﺎ ﻛﻪ در ره او‬ ‫ﺑﺮ ﭼﻬﺮه ﻧﻪ ﺧﺎل ﺣﻴﺮت آﻣﺪ‬ ‫ﻧﻪ وﺻﻞ ﺑﻤﺎﻧﺪ و ﻧﻪ واﺻﻞ‬ ‫آن ﺟﺎ ﻛﻪ ﺧﻴﺎل ﺣﻴﺮت آﻣﺪ‬

‫081‬

‫از ﻫﺮ ﻃﺮﻓﻲ ﻛﻪ ﮔﻮش ﻛﺮدم‬ ‫آواز ﺳﺎل ﺣﻴﺮت آﻣﺪ‬ ‫ﺷﺪ ﻣﻨﻬﺰم از ﻛﻤﺎل ﻋﺰت‬ ‫آن را ﻛﻪ ﺟﻼل ﺣﻴﺮت آﻣﺪ‬ ‫ﺳﺮ ﺗﺎ ﻗﺪم وﺟﻮد ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫در ﻋﺸﻖ ﻧﻬﺎل ﺣﻴﺮت آﻣﺪ‬

‫ﻏﺰل 371‬ ‫در ﻧﻤﺎزم ﺧﻢ اﺑﺮوي ﺗﻮ ﺑﺎ ﻳﺎد آﻣﺪ‬ ‫ﺣﺎﻟﺘﻲ رﻓﺖ ﻛﻪ ﻣﺤﺮاب ﺑﻪ ﻓﺮﻳﺎد آﻣﺪ‬ ‫از ﻣﻦ اﻛﻨﻮن ﻃﻤﻊ ﺻﺒﺮ و دل و ﻫﻮش ﻣﺪار‬ ‫ﻛﺎن ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻪ ﺗﻮ دﻳﺪي ﻫﻤﻪ ﺑﺮ ﺑﺎد آﻣﺪ‬ ‫ﺑﺎده ﺻﺎﻓﻲ ﺷﺪ و ﻣﺮﻏﺎن ﭼﻤﻦ ﻣﺴﺖ ﺷﺪﻧﺪ‬ ‫ﻣﻮﺳﻢ ﻋﺎﺷﻘﻲ و ﻛﺎر ﺑﻪ ﺑﻨﻴﺎد آﻣﺪ‬ ‫ﺑﻮي ﺑﻬﺒﻮد ز اوﺿﺎع ﺟﻬﺎن ﻣﻲﺷﻨﻮم‬ ‫ﺷﺎدي آورد ﮔﻞ و ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﺷﺎد آﻣﺪ‬ ‫اي ﻋﺮوس ﻫﻨﺮ از ﺑﺨﺖ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻣﻨﻤﺎ‬ ‫ﺣﺠﻠﻪ ﺣﺴﻦ ﺑﻴﺎراي ﻛﻪ داﻣﺎد آﻣﺪ‬

‫181‬

‫دﻟﻔﺮﻳﺒﺎن ﻧﺒﺎﺗﻲ ﻫﻤﻪ زﻳﻮر ﺑﺴﺘﻨﺪ‬ ‫دﻟﺒﺮ ﻣﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﺴﻦ ﺧﺪاداد آﻣﺪ‬ ‫زﻳﺮ ﺑﺎرﻧﺪ درﺧﺘﺎن ﻛﻪ ﺗﻌﻠﻖ دارﻧﺪ‬ ‫اي ﺧﻮﺷﺎ ﺳﺮو ﻛﻪ از ﺑﺎر ﻏﻢ آزاد آﻣﺪ‬ ‫ﻣﻄﺮب از ﮔﻔﺘﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﻏﺰﻟﻲ ﻧﻐﺰ ﺑﺨﻮان‬ ‫ﺗﺎ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ز ﻋﻬﺪ ﻃﺮﺑﻢ ﻳﺎد آﻣﺪ‬

‫ﻏﺰل 471‬ ‫ﻣﮋده اي دل ﻛﻪ دﮔﺮ ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﺑﺎزآﻣﺪ‬ ‫ﻫﺪﻫﺪ ﺧﻮش ﺧﺒﺮ از ﻃﺮف ﺳﺒﺎ ﺑﺎزآﻣﺪ‬ ‫ﺑﺮﻛﺶ اي ﻣﺮغ ﺳﺤﺮ ﻧﻐﻤﻪ داوودي ﺑﺎز‬ ‫ﻛﻪ ﺳﻠﻴﻤﺎن ﮔﻞ از ﺑﺎد ﻫﻮا ﺑﺎزآﻣﺪ‬ ‫ﻋﺎرﻓﻲ ﻛﻮ ﻛﻪ ﻛﻨﺪ ﻓﻬﻢ زﺑﺎن ﺳﻮﺳﻦ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﭙﺮﺳﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا رﻓﺖ و ﭼﺮا ﺑﺎزآﻣﺪ‬ ‫ﻣﺮدﻣﻲ ﻛﺮد و ﻛﺮم ﻟﻄﻒ ﺧﺪاداد ﺑﻪ ﻣﻦ‬ ‫ﻛﺎن ﺑﺖ ﻣﺎه رخ از راه وﻓﺎ ﺑﺎزآﻣﺪ‬ ‫ﻻﻟﻪ ﺑﻮي ﻣﻲ ﻧﻮﺷﻴﻦ ﺑﺸﻨﻴﺪ از دم ﺻﺒﺢ‬ ‫داغ دل ﺑﻮد ﺑﻪ اﻣﻴﺪ دوا ﺑﺎزآﻣﺪ‬

‫281‬

‫ﭼﺸﻢ ﻣﻦ در ره اﻳﻦ ﻗﺎﻓﻠﻪ راه ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻪ ﮔﻮش دﻟﻢ آواز درا ﺑﺎزآﻣﺪ‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﺣﺎﻓﻆ در رﻧﺠﺶ زد و ﭘﻴﻤﺎن ﺑﺸﻜﺴﺖ‬ ‫ﻟﻄﻒ او ﺑﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻟﻄﻒ از در ﻣﺎ ﺑﺎزآﻣﺪ‬

‫ﻏﺰل 571‬ ‫ﺻﺒﺎ ﺑﻪ ﺗﻬﻨﻴﺖ ﭘﻴﺮ ﻣﻲ ﻓﺮوش آﻣﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻮﺳﻢ ﻃﺮب و ﻋﻴﺶ و ﻧﺎز و ﻧﻮش آﻣﺪ‬ ‫ﻫﻮا ﻣﺴﻴﺢ ﻧﻔﺲ ﮔﺸﺖ و ﺑﺎد ﻧﺎﻓﻪ ﮔﺸﺎي‬ ‫درﺧﺖ ﺳﺒﺰ ﺷﺪ و ﻣﺮغ در ﺧﺮوش آﻣﺪ‬ ‫ﺗﻨﻮر ﻻﻟﻪ ﭼﻨﺎن ﺑﺮﻓﺮوﺧﺖ ﺑﺎد ﺑﻬﺎر‬ ‫ﻛﻪ ﻏﻨﭽﻪ ﻏﺮق ﻋﺮق ﮔﺸﺖ و ﮔﻞ ﺑﻪ ﺟﻮش آﻣﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﮔﻮش ﻫﻮش ﻧﻴﻮش از ﻣﻦ و ﺑﻪ ﻋﺸﺮت ﻛﻮش‬ ‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﺳﺤﺮ از ﻫﺎﺗﻔﻢ ﺑﻪ ﮔﻮش آﻣﺪ‬ ‫ز ﻓﻜﺮ ﺗﻔﺮﻗﻪ ﺑﺎزآي ﺗﺎ ﺷﻮي ﻣﺠﻤﻮع‬ ‫ﺑﻪ ﺣﻜﻢ آن ﻛﻪ ﭼﻮ ﺷﺪ اﻫﺮﻣﻦ ﺳﺮوش آﻣﺪ‬ ‫ز ﻣﺮغ ﺻﺒﺢ ﻧﺪاﻧﻢ ﻛﻪ ﺳﻮﺳﻦ آزاد‬ ‫ﭼﻪ ﮔﻮش ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﺎ ده زﺑﺎن ﺧﻤﻮش آﻣﺪ‬

‫381‬

‫ﭼﻪ ﺟﺎي ﺻﺤﺒﺖ ﻧﺎﻣﺤﺮم اﺳﺖ ﻣﺠﻠﺲ اﻧﺲ‬ ‫ﺳﺮ ﭘﻴﺎﻟﻪ ﺑﭙﻮﺷﺎن ﻛﻪ ﺧﺮﻗﻪ ﭘﻮش آﻣﺪ‬ ‫ز ﺧﺎﻧﻘﺎه ﺑﻪ ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﻣﻲرود ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻣﮕﺮ ز ﻣﺴﺘﻲ زﻫﺪ رﻳﺎ ﺑﻪ ﻫﻮش آﻣﺪ‬

‫ﻏﺰل 671‬ ‫ﺳﺤﺮم دوﻟﺖ ﺑﻴﺪار ﺑﻪ ﺑﺎﻟﻴﻦ آﻣﺪ‬ ‫ﮔﻔﺖ ﺑﺮﺧﻴﺰ ﻛﻪ آن ﺧﺴﺮو ﺷﻴﺮﻳﻦ آﻣﺪ‬ ‫ﻗﺪﺣﻲ درﻛﺶ و ﺳﺮﺧﻮش ﺑﻪ ﺗﻤﺎﺷﺎ ﺑﺨﺮام‬ ‫ﺗﺎ ﺑﺒﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﻧﮕﺎرت ﺑﻪ ﭼﻪ آﻳﻴﻦ آﻣﺪ‬ ‫ﻣﮋدﮔﺎﻧﻲ ﺑﺪه اي ﺧﻠﻮﺗﻲ ﻧﺎﻓﻪ ﮔﺸﺎي‬ ‫ﻛﻪ ز ﺻﺤﺮاي ﺧﺘﻦ آﻫﻮي ﻣﺸﻜﻴﻦ آﻣﺪ‬ ‫ﮔﺮﻳﻪ آﺑﻲ ﺑﻪ رخ ﺳﻮﺧﺘﮕﺎن ﺑﺎزآورد‬ ‫ﻧﺎﻟﻪ ﻓﺮﻳﺎدرس ﻋﺎﺷﻖ ﻣﺴﻜﻴﻦ آﻣﺪ‬ ‫ﻣﺮغ دل ﺑﺎز ﻫﻮادار ﻛﻤﺎن اﺑﺮوﻳﺴﺖ‬ ‫اي ﻛﺒﻮﺗﺮ ﻧﮕﺮان ﺑﺎش ﻛﻪ ﺷﺎﻫﻴﻦ آﻣﺪ‬ ‫ﺳﺎﻗﻴﺎ ﻣﻲ ﺑﺪه و ﻏﻢ ﻣﺨﻮر از دﺷﻤﻦ و دوﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺎم دل ﻣﺎ آن ﺑﺸﺪ و اﻳﻦ آﻣﺪ‬

‫481‬

‫رﺳﻢ ﺑﺪﻋﻬﺪي اﻳﺎم ﭼﻮ دﻳﺪ اﺑﺮ ﺑﻬﺎر‬ ‫ﮔﺮﻳﻪاش ﺑﺮ ﺳﻤﻦ و ﺳﻨﺒﻞ و ﻧﺴﺮﻳﻦ آﻣﺪ‬ ‫ﭼﻮن ﺻﺒﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺸﻨﻴﺪ از ﺑﻠﺒﻞ‬ ‫ﻋﻨﺒﺮاﻓﺸﺎن ﺑﻪ ﺗﻤﺎﺷﺎي رﻳﺎﺣﻴﻦ آﻣﺪ‬

‫ﻏﺰل 771‬ ‫ﻧﻪ ﻫﺮ ﻛﻪ ﭼﻬﺮه ﺑﺮاﻓﺮوﺧﺖ دﻟﺒﺮي داﻧﺪ‬ ‫ﻧﻪ ﻫﺮ ﻛﻪ آﻳﻨﻪ ﺳﺎزد ﺳﻜﻨﺪري داﻧﺪ‬ ‫ﻧﻪ ﻫﺮ ﻛﻪ ﻃﺮف ﻛﻠﻪ ﻛﺞ ﻧﻬﺎد و ﺗﻨﺪ ﻧﺸﺴﺖ‬ ‫ﻛﻼه داري و آﻳﻴﻦ ﺳﺮوري داﻧﺪ‬ ‫ﺗﻮ ﺑﻨﺪﮔﻲ ﭼﻮ ﮔﺪاﻳﺎن ﺑﻪ ﺷﺮط ﻣﺰد ﻣﻜﻦ‬ ‫ﻛﻪ دوﺳﺖ ﺧﻮد روش ﺑﻨﺪه ﭘﺮوري داﻧﺪ‬ ‫ﻏﻼم ﻫﻤﺖ آن رﻧﺪ ﻋﺎﻓﻴﺖ ﺳﻮزم‬ ‫ﻛﻪ در ﮔﺪاﺻﻔﺘﻲ ﻛﻴﻤﻴﺎﮔﺮي داﻧﺪ‬ ‫وﻓﺎ و ﻋﻬﺪ ﻧﻜﻮ ﺑﺎﺷﺪ ار ﺑﻴﺎﻣﻮزي‬ ‫وﮔﺮﻧﻪ ﻫﺮ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺑﻴﻨﻲ ﺳﺘﻤﮕﺮي داﻧﺪ‬ ‫ﺑﺒﺎﺧﺘﻢ دل دﻳﻮاﻧﻪ و ﻧﺪاﻧﺴﺘﻢ‬ ‫ﻛﻪ آدﻣﻲ ﺑﭽﻪاي ﺷﻴﻮه ﭘﺮي داﻧﺪ‬

‫581‬

‫ﻫﺰار ﻧﻜﺘﻪ ﺑﺎرﻳﻜﺘﺮ ز ﻣﻮ اﻳﻦ ﺟﺎﺳﺖ‬ ‫ﻧﻪ ﻫﺮ ﻛﻪ ﺳﺮ ﺑﺘﺮاﺷﺪ ﻗﻠﻨﺪري داﻧﺪ‬ ‫ﻣﺪار ﻧﻘﻄﻪ ﺑﻴﻨﺶ ز ﺧﺎل ﺗﻮﺳﺖ ﻣﺮا‬ ‫ﻛﻪ ﻗﺪر ﮔﻮﻫﺮ ﻳﻚ داﻧﻪ ﺟﻮﻫﺮي داﻧﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﻗﺪ و ﭼﻬﺮه ﻫﺮ آن ﻛﺲ ﻛﻪ ﺷﺎه ﺧﻮﺑﺎن ﺷﺪ‬ ‫ﺟﻬﺎن ﺑﮕﻴﺮد اﮔﺮ دادﮔﺴﺘﺮي داﻧﺪ‬ ‫ز ﺷﻌﺮ دﻟﻜﺶ ﺣﺎﻓﻆ ﻛﺴﻲ ﺑﻮد آﮔﺎه‬ ‫ﻛﻪ ﻟﻄﻒ ﻃﺒﻊ و ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ دري داﻧﺪ‬

‫ﻏﺰل 871‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺷﺪ ﻣﺤﺮم دل در ﺣﺮم ﻳﺎر ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫وان ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر ﻧﺪاﻧﺴﺖ در اﻧﻜﺎر ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫اﮔﺮ از ﭘﺮده ﺑﺮون ﺷﺪ دل ﻣﻦ ﻋﻴﺐ ﻣﻜﻦ‬ ‫ﺷﻜﺮ اﻳﺰد ﻛﻪ ﻧﻪ در ﭘﺮده ﭘﻨﺪار ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﺻﻮﻓﻴﺎن واﺳﺘﺪﻧﺪ از ﮔﺮو ﻣﻲ ﻫﻤﻪ رﺧﺖ‬ ‫دﻟﻖ ﻣﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻤﺎر ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﻣﺤﺘﺴﺐ ﺷﻴﺦ ﺷﺪ و ﻓﺴﻖ ﺧﻮد از ﻳﺎد ﺑﺒﺮد‬ ‫ﻗﺼﻪ ﻣﺎﺳﺖ ﻛﻪ در ﻫﺮ ﺳﺮ ﺑﺎزار ﺑﻤﺎﻧﺪ‬

‫681‬

‫ﻫﺮ ﻣﻲ ﻟﻌﻞ ﻛﺰ آن دﺳﺖ ﺑﻠﻮرﻳﻦ ﺳﺘﺪﻳﻢ‬ ‫آب ﺣﺴﺮت ﺷﺪ و در ﭼﺸﻢ ﮔﻬﺮﺑﺎر ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﺟﺰ دل ﻣﻦ ﻛﺰ ازل ﺗﺎ ﺑﻪ اﺑﺪ ﻋﺎﺷﻖ رﻓﺖ‬ ‫ﺟﺎودان ﻛﺲ ﻧﺸﻨﻴﺪﻳﻢ ﻛﻪ در ﻛﺎر ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﮔﺸﺖ ﺑﻴﻤﺎر ﻛﻪ ﭼﻮن ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﮔﺮدد ﻧﺮﮔﺲ‬ ‫ﺷﻴﻮه ﺗﻮ ﻧﺸﺪش ﺣﺎﺻﻞ و ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫از ﺻﺪاي ﺳﺨﻦ ﻋﺸﻖ ﻧﺪﻳﺪم ﺧﻮﺷﺘﺮ‬ ‫ﻳﺎدﮔﺎري ﻛﻪ در اﻳﻦ ﮔﻨﺒﺪ دوار ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫داﺷﺘﻢ دﻟﻘﻲ و ﺻﺪ ﻋﻴﺐ ﻣﺮا ﻣﻲﭘﻮﺷﻴﺪ‬ ‫ﺧﺮﻗﻪ رﻫﻦ ﻣﻲ و ﻣﻄﺮب ﺷﺪ و زﻧﺎر ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﺑﺮ ﺟﻤﺎل ﺗﻮ ﭼﻨﺎن ﺻﻮرت ﭼﻴﻦ ﺣﻴﺮان ﺷﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺣﺪﻳﺜﺶ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ در در و دﻳﻮار ﺑﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﺗﻤﺎﺷﺎﮔﻪ زﻟﻔﺶ دل ﺣﺎﻓﻆ روزي‬ ‫ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎزآﻳﺪ و ﺟﺎوﻳﺪ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺑﻤﺎﻧﺪ‬

‫ﻏﺰل 971‬ ‫رﺳﻴﺪ ﻣﮋده ﻛﻪ اﻳﺎم ﻏﻢ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ‬ ‫ﭼﻨﺎن ﻧﻤﺎﻧﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﻫﻢ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ‬

‫781‬

‫ﻣﻦ ار ﭼﻪ در ﻧﻈﺮ ﻳﺎر ﺧﺎﻛﺴﺎر ﺷﺪم‬ ‫رﻗﻴﺐ ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺤﺘﺮم ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ‬ ‫ﭼﻮ ﭘﺮده دار ﺑﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﻣﻲزﻧﺪ ﻫﻤﻪ را‬ ‫ﻛﺴﻲ ﻣﻘﻴﻢ ﺣﺮﻳﻢ ﺣﺮم ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ‬ ‫ﭼﻪ ﺟﺎي ﺷﻜﺮ و ﺷﻜﺎﻳﺖ ز ﻧﻘﺶ ﻧﻴﻚ و ﺑﺪ اﺳﺖ‬ ‫ﭼﻮ ﺑﺮ ﺻﺤﻴﻔﻪ ﻫﺴﺘﻲ رﻗﻢ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ‬ ‫ﺳﺮود ﻣﺠﻠﺲ ﺟﻤﺸﻴﺪ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ اﻳﻦ ﺑﻮد‬ ‫ﻛﻪ ﺟﺎم ﺑﺎده ﺑﻴﺎور ﻛﻪ ﺟﻢ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ‬ ‫ﻏﻨﻴﻤﺘﻲ ﺷﻤﺮ اي ﺷﻤﻊ وﺻﻞ ﭘﺮواﻧﻪ‬ ‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺗﺎ ﺻﺒﺤﺪم ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ‬ ‫ﺗﻮاﻧﮕﺮا دل دروﻳﺶ ﺧﻮد ﺑﻪ دﺳﺖ آور‬ ‫ﻛﻪ ﻣﺨﺰن زر و ﮔﻨﺞ درم ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ‬ ‫ﺑﺪﻳﻦ رواق زﺑﺮﺟﺪ ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ ﺑﻪ زر‬ ‫ﻛﻪ ﺟﺰ ﻧﻜﻮﻳﻲ اﻫﻞ ﻛﺮم ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ‬ ‫ز ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﺟﺎﻧﺎن ﻃﻤﻊ ﻣﺒﺮ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻛﻪ ﻧﻘﺶ ﺟﻮر و ﻧﺸﺎن ﺳﺘﻢ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ‬

‫ﻏﺰل 081‬

‫881‬

‫اي ﭘﺴﺘﻪ ﺗﻮ ﺧﻨﺪه زده ﺑﺮ ﺣﺪﻳﺚ ﻗﻨﺪ‬ ‫ﻣﺸﺘﺎﻗﻢ از ﺑﺮاي ﺧﺪا ﻳﻚ ﺷﻜﺮ ﺑﺨﻨﺪ‬ ‫ﻃﻮﺑﻲ ز ﻗﺎﻣﺖ ﺗﻮ ﻧﻴﺎرد ﻛﻪ دم زﻧﺪ‬ ‫زﻳﻦ ﻗﺼﻪ ﺑﮕﺬرم ﻛﻪ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻠﻨﺪ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﻧﺨﻴﺰدت از دﻳﺪه رود ﺧﻮن‬ ‫دل در وﻓﺎي ﺻﺤﺒﺖ رود ﻛﺴﺎن ﻣﺒﻨﺪ‬ ‫ﮔﺮ ﺟﻠﻮه ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻲ و ﮔﺮ ﻃﻌﻨﻪ ﻣﻲزﻧﻲ‬ ‫ﻣﺎ ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺷﻴﺦ ﺧﻮدﭘﺴﻨﺪ‬ ‫ز آﺷﻔﺘﮕﻲ ﺣﺎل ﻣﻦ آﮔﺎه ﻛﻲ ﺷﻮد‬ ‫آن را ﻛﻪ دل ﻧﮕﺸﺖ ﮔﺮﻓﺘﺎر اﻳﻦ ﻛﻤﻨﺪ‬ ‫ﺑﺎزار ﺷﻮق ﮔﺮم ﺷﺪ آن ﺳﺮوﻗﺪ ﻛﺠﺎﺳﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﺟﺎن ﺧﻮد ﺑﺮ آﺗﺶ روﻳﺶ ﻛﻨﻢ ﺳﭙﻨﺪ‬ ‫ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻳﺎر ﻣﺎ ﺑﻪ ﺷﻜﺮﺧﻨﺪه دم زﻧﺪ‬ ‫اي ﭘﺴﺘﻪ ﻛﻴﺴﺘﻲ ﺗﻮ ﺧﺪا را ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﺨﻨﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻮ ﺗﺮك ﻏﻤﺰه ﺗﺮﻛﺎن ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ‬ ‫داﻧﻲ ﻛﺠﺎﺳﺖ ﺟﺎي ﺗﻮ ﺧﻮارزم ﻳﺎ ﺧﺠﻨﺪ‬

‫ﻏﺰل 181‬

‫981‬

‫ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ دﺳﺖ ﻣﻦ و داﻣﻦ آن ﺳﺮو ﺑﻠﻨﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﺎﻻي ﭼﻤﺎن از ﺑﻦ و ﺑﻴﺨﻢ ﺑﺮﻛﻨﺪ‬ ‫ﺣﺎﺟﺖ ﻣﻄﺮب و ﻣﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﺗﻮ ﺑﺮﻗﻊ ﺑﮕﺸﺎ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ رﻗﺺ آوردم آﺗﺶ روﻳﺖ ﭼﻮ ﺳﭙﻨﺪ‬ ‫ﻫﻴﭻ روﻳﻲ ﻧﺸﻮد آﻳﻨﻪ ﺣﺠﻠﻪ ﺑﺨﺖ‬ ‫ﻣﮕﺮ آن روي ﻛﻪ ﻣﺎﻟﻨﺪ در آن ﺳﻢ ﺳﻤﻨﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ اﺳﺮار ﻏﻤﺖ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻮد ﮔﻮ ﻣﻲﺑﺎش‬ ‫ﺻﺒﺮ از اﻳﻦ ﺑﻴﺶ ﻧﺪارم ﭼﻪ ﻛﻨﻢ ﺗﺎ ﻛﻲ و ﭼﻨﺪ‬ ‫ﻣﻜﺶ آن آﻫﻮي ﻣﺸﻜﻴﻦ ﻣﺮا اي ﺻﻴﺎد‬ ‫ﺷﺮم از آن ﭼﺸﻢ ﺳﻴﻪ دار و ﻣﺒﻨﺪش ﺑﻪ ﻛﻤﻨﺪ‬ ‫ﻣﻦ ﺧﺎﻛﻲ ﻛﻪ از اﻳﻦ در ﻧﺘﻮاﻧﻢ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬ ‫از ﻛﺠﺎ ﺑﻮﺳﻪ زﻧﻢ ﺑﺮ ﻟﺐ آن ﻗﺼﺮ ﺑﻠﻨﺪ‬ ‫ﺑﺎز ﻣﺴﺘﺎن دل از آن ﮔﻴﺴﻮي ﻣﺸﻜﻴﻦ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫زان ﻛﻪ دﻳﻮاﻧﻪ ﻫﻤﺎن ﺑﻪ ﻛﻪ ﺑﻮد اﻧﺪر ﺑﻨﺪ‬

‫ﻏﺰل 281‬ ‫ﺣﺴﺐ ﺣﺎﻟﻲ ﻧﻨﻮﺷﺘﻲ و ﺷﺪ اﻳﺎﻣﻲ ﭼﻨﺪ‬ ‫ﻣﺤﺮﻣﻲ ﻛﻮ ﻛﻪ ﻓﺮﺳﺘﻢ ﺑﻪ ﺗﻮ ﭘﻴﻐﺎﻣﻲ ﭼﻨﺪ‬

‫091‬

‫ﻣﺎ ﺑﺪان ﻣﻘﺼﺪ ﻋﺎﻟﻲ ﻧﺘﻮاﻧﻴﻢ رﺳﻴﺪ‬ ‫ﻫﻢ ﻣﮕﺮ ﭘﻴﺶ ﻧﻬﺪ ﻟﻄﻒ ﺷﻤﺎ ﮔﺎﻣﻲ ﭼﻨﺪ‬ ‫ﭼﻮن ﻣﻲ از ﺧﻢ ﺑﻪ ﺳﺒﻮ رﻓﺖ و ﮔﻞ اﻓﻜﻨﺪ ﻧﻘﺎب‬ ‫ﻓﺮﺻﺖ ﻋﻴﺶ ﻧﮕﻪ دار و ﺑﺰن ﺟﺎﻣﻲ ﭼﻨﺪ‬ ‫ﻗﻨﺪ آﻣﻴﺨﺘﻪ ﺑﺎ ﮔﻞ ﻧﻪ ﻋﻼج دل ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫ﺑﻮﺳﻪاي ﭼﻨﺪ ﺑﺮآﻣﻴﺰ ﺑﻪ دﺷﻨﺎﻣﻲ ﭼﻨﺪ‬ ‫زاﻫﺪ از ﻛﻮﭼﻪ رﻧﺪان ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﺑﮕﺬر‬ ‫ﺗﺎ ﺧﺮاﺑﺖ ﻧﻜﻨﺪ ﺻﺤﺒﺖ ﺑﺪﻧﺎﻣﻲ ﭼﻨﺪ‬ ‫ﻋﻴﺐ ﻣﻲ ﺟﻤﻠﻪ ﭼﻮ ﮔﻔﺘﻲ ﻫﻨﺮش ﻧﻴﺰ ﺑﮕﻮ‬ ‫ﻧﻔﻲ ﺣﻜﻤﺖ ﻣﻜﻦ از ﺑﻬﺮ دل ﻋﺎﻣﻲ ﭼﻨﺪ‬ ‫اي ﮔﺪاﻳﺎن ﺧﺮاﺑﺎت ﺧﺪا ﻳﺎر ﺷﻤﺎﺳﺖ‬ ‫ﭼﺸﻢ اﻧﻌﺎم ﻣﺪارﻳﺪ ز اﻧﻌﺎﻣﻲ ﭼﻨﺪ‬ ‫ﭘﻴﺮ ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﭼﻪ ﺧﻮش ﮔﻔﺖ ﺑﻪ دردي ﻛﺶ ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﮕﻮ ﺣﺎل دل ﺳﻮﺧﺘﻪ ﺑﺎ ﺧﺎﻣﻲ ﭼﻨﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ از ﺷﻮق رخ ﻣﻬﺮ ﻓﺮوغ ﺗﻮ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬ ‫ﻛﺎﻣﮕﺎرا ﻧﻈﺮي ﻛﻦ ﺳﻮي ﻧﺎﻛﺎﻣﻲ ﭼﻨﺪ‬

‫ﻏﺰل 381‬

‫191‬

‫دوش وﻗﺖ ﺳﺤﺮ از ﻏﺼﻪ ﻧﺠﺎﺗﻢ دادﻧﺪ‬ ‫واﻧﺪر آن ﻇﻠﻤﺖ ﺷﺐ آب ﺣﻴﺎﺗﻢ دادﻧﺪ‬ ‫ﺑﻴﺨﻮد از ﺷﻌﺸﻌﻪ ﭘﺮﺗﻮ ذاﺗﻢ ﻛﺮدﻧﺪ‬ ‫ﺑﺎده از ﺟﺎم ﺗﺠﻠﻲ ﺻﻔﺎﺗﻢ دادﻧﺪ‬ ‫ﭼﻪ ﻣﺒﺎرك ﺳﺤﺮي ﺑﻮد و ﭼﻪ ﻓﺮﺧﻨﺪه ﺷﺒﻲ‬ ‫آن ﺷﺐ ﻗﺪر ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﺎزه ﺑﺮاﺗﻢ دادﻧﺪ‬ ‫ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ روي ﻣﻦ و آﻳﻨﻪ وﺻﻒ ﺟﻤﺎل‬ ‫ﻛﻪ در آن ﺟﺎ ﺧﺒﺮ از ﺟﻠﻮه ذاﺗﻢ دادﻧﺪ‬ ‫ﻣﻦ اﮔﺮ ﻛﺎﻣﺮوا ﮔﺸﺘﻢ و ﺧﻮﺷﺪل ﭼﻪ ﻋﺠﺐ‬ ‫ﻣﺴﺘﺤﻖ ﺑﻮدم و اﻳﻦﻫﺎ ﺑﻪ زﻛﺎﺗﻢ دادﻧﺪ‬ ‫ﻫﺎﺗﻒ آن روز ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﮋده اﻳﻦ دوﻟﺖ داد‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺪان ﺟﻮر و ﺟﻔﺎ ﺻﺒﺮ و ﺛﺒﺎﺗﻢ دادﻧﺪ‬ ‫اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺷﻬﺪ و ﺷﻜﺮ ﻛﺰ ﺳﺨﻨﻢ ﻣﻲرﻳﺰد‬ ‫اﺟﺮ ﺻﺒﺮﻳﺴﺖ ﻛﺰ آن ﺷﺎخ ﻧﺒﺎﺗﻢ دادﻧﺪ‬ ‫ﻫﻤﺖ ﺣﺎﻓﻆ و اﻧﻔﺎس ﺳﺤﺮﺧﻴﺰان ﺑﻮد‬ ‫ﻛﻪ ز ﺑﻨﺪ ﻏﻢ اﻳﺎم ﻧﺠﺎﺗﻢ دادﻧﺪ‬

‫ﻏﺰل 481‬

‫291‬

‫دوش دﻳﺪم ﻛﻪ ﻣﻼﻳﻚ در ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ زدﻧﺪ‬ ‫ﮔﻞ آدم ﺑﺴﺮﺷﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ زدﻧﺪ‬ ‫ﺳﺎﻛﻨﺎن ﺣﺮم ﺳﺘﺮ و ﻋﻔﺎف ﻣﻠﻜﻮت‬ ‫ﺑﺎ ﻣﻦ راه ﻧﺸﻴﻦ ﺑﺎده ﻣﺴﺘﺎﻧﻪ زدﻧﺪ‬ ‫آﺳﻤﺎن ﺑﺎر اﻣﺎﻧﺖ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﻛﺸﻴﺪ‬ ‫ﻗﺮﻋﻪ ﻛﺎر ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﻦ دﻳﻮاﻧﻪ زدﻧﺪ‬ ‫ﺟﻨﮓ ﻫﻔﺘﺎد و دو ﻣﻠﺖ ﻫﻤﻪ را ﻋﺬر ﺑﻨﻪ‬ ‫ﭼﻮن ﻧﺪﻳﺪﻧﺪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ره اﻓﺴﺎﻧﻪ زدﻧﺪ‬ ‫ﺷﻜﺮ اﻳﺰد ﻛﻪ ﻣﻴﺎن ﻣﻦ و او ﺻﻠﺢ اﻓﺘﺎد‬ ‫ﺻﻮﻓﻴﺎن رﻗﺺ ﻛﻨﺎن ﺳﺎﻏﺮ ﺷﻜﺮاﻧﻪ زدﻧﺪ‬ ‫آﺗﺶ آن ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ از ﺷﻌﻠﻪ او ﺧﻨﺪد ﺷﻤﻊ‬ ‫آﺗﺶ آن اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺧﺮﻣﻦ ﭘﺮواﻧﻪ زدﻧﺪ‬ ‫ﻛﺲ ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﻧﮕﺸﺎد از رخ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻧﻘﺎب‬ ‫ﺗﺎ ﺳﺮ زﻟﻒ ﺳﺨﻦ را ﺑﻪ ﻗﻠﻢ ﺷﺎﻧﻪ زدﻧﺪ‬

‫ﻏﺰل 581‬ ‫ﻧﻘﺪﻫﺎ را ﺑﻮد آﻳﺎ ﻛﻪ ﻋﻴﺎري ﮔﻴﺮﻧﺪ‬ ‫ﺗﺎ ﻫﻤﻪ ﺻﻮﻣﻌﻪ داران ﭘﻲ ﻛﺎري ﮔﻴﺮﻧﺪ‬

‫391‬

‫ﻣﺼﻠﺤﺖ دﻳﺪ ﻣﻦ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﺎران ﻫﻤﻪ ﻛﺎر‬ ‫ﺑﮕﺬارﻧﺪ و ﺧﻢ ﻃﺮه ﻳﺎري ﮔﻴﺮﻧﺪ‬ ‫ﺧﻮش ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺣﺮﻳﻔﺎن ﺳﺮ زﻟﻒ ﺳﺎﻗﻲ‬ ‫ﮔﺮ ﻓﻠﻜﺸﺎن ﺑﮕﺬارد ﻛﻪ ﻗﺮاري ﮔﻴﺮﻧﺪ‬ ‫ﻗﻮت ﺑﺎزوي ﭘﺮﻫﻴﺰ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﺎن ﻣﻔﺮوش‬ ‫ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺧﻴﻞ ﺣﺼﺎري ﺑﻪ ﺳﻮاري ﮔﻴﺮﻧﺪ‬ ‫ﻳﺎ رب اﻳﻦ ﺑﭽﻪ ﺗﺮﻛﺎن ﭼﻪ دﻟﻴﺮﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﻮن‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻴﺮ ﻣﮋه ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﺷﻜﺎري ﮔﻴﺮﻧﺪ‬ ‫رﻗﺺ ﺑﺮ ﺷﻌﺮ ﺗﺮ و ﻧﺎﻟﻪ ﻧﻲ ﺧﻮش ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺧﺎﺻﻪ رﻗﺼﻲ ﻛﻪ در آن دﺳﺖ ﻧﮕﺎري ﮔﻴﺮﻧﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﺑﻨﺎي زﻣﺎن را ﻏﻢ ﻣﺴﻜﻴﻨﺎن ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫زﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﮔﺮ ﺑﺘﻮان ﺑﻪ ﻛﻪ ﻛﻨﺎري ﮔﻴﺮﻧﺪ‬

‫ﻏﺰل 681‬ ‫ﮔﺮ ﻣﻲ ﻓﺮوش ﺣﺎﺟﺖ رﻧﺪان روا ﻛﻨﺪ‬ ‫اﻳﺰد ﮔﻨﻪ ﺑﺒﺨﺸﺪ و دﻓﻊ ﺑﻼ ﻛﻨﺪ‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻪ ﺟﺎم ﻋﺪل ﺑﺪه ﺑﺎده ﺗﺎ ﮔﺪا‬ ‫ﻏﻴﺮت ﻧﻴﺎورد ﻛﻪ ﺟﻬﺎن ﭘﺮﺑﻼ ﻛﻨﺪ‬

‫491‬

‫ﺣﻘﺎ ﻛﺰ اﻳﻦ ﻏﻤﺎن ﺑﺮﺳﺪ ﻣﮋده اﻣﺎن‬ ‫ﮔﺮ ﺳﺎﻟﻜﻲ ﺑﻪ ﻋﻬﺪ اﻣﺎﻧﺖ وﻓﺎ ﻛﻨﺪ‬ ‫ﮔﺮ رﻧﺞ ﭘﻴﺶ آﻳﺪ و ﮔﺮ راﺣﺖ اي ﺣﻜﻴﻢ‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻜﻦ ﺑﻪ ﻏﻴﺮ ﻛﻪ اﻳﻦﻫﺎ ﺧﺪا ﻛﻨﺪ‬ ‫در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪاي ﻛﻪ ره ﻋﻘﻞ و ﻓﻀﻞ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻓﻬﻢ ﺿﻌﻴﻒ راي ﻓﻀﻮﻟﻲ ﭼﺮا ﻛﻨﺪ‬ ‫ﻣﻄﺮب ﺑﺴﺎز ﭘﺮده ﻛﻪ ﻛﺲ ﺑﻲ اﺟﻞ ﻧﻤﺮد‬ ‫وان ﻛﻮ ﻧﻪ اﻳﻦ ﺗﺮاﻧﻪ ﺳﺮاﻳﺪ ﺧﻄﺎ ﻛﻨﺪ‬ ‫ﻣﺎ را ﻛﻪ درد ﻋﺸﻖ و ﺑﻼي ﺧﻤﺎر ﻛﺸﺖ‬ ‫ﻳﺎ وﺻﻞ دوﺳﺖ ﻳﺎ ﻣﻲ ﺻﺎﻓﻲ دوا ﻛﻨﺪ‬ ‫ﺟﺎن رﻓﺖ در ﺳﺮ ﻣﻲ و ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ ﻋﺸﻖ ﺳﻮﺧﺖ‬ ‫ﻋﻴﺴﻲ دﻣﻲ ﻛﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ اﺣﻴﺎي ﻣﺎ ﻛﻨﺪ‬

‫ﻏﺰل 781‬ ‫دﻻ ﺑﺴﻮز ﻛﻪ ﺳﻮز ﺗﻮ ﻛﺎرﻫﺎ ﺑﻜﻨﺪ‬ ‫ﻧﻴﺎز ﻧﻴﻢ ﺷﺒﻲ دﻓﻊ ﺻﺪ ﺑﻼ ﺑﻜﻨﺪ‬ ‫ﻋﺘﺎب ﻳﺎر ﭘﺮي ﭼﻬﺮه ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﺑﻜﺶ‬ ‫ﻛﻪ ﻳﻚ ﻛﺮﺷﻤﻪ ﺗﻼﻓﻲ ﺻﺪ ﺟﻔﺎ ﺑﻜﻨﺪ‬

‫591‬

‫ز ﻣﻠﻚ ﺗﺎ ﻣﻠﻜﻮﺗﺶ ﺣﺠﺎب ﺑﺮدارﻧﺪ‬ ‫ﻫﺮ آن ﻛﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺟﺎم ﺟﻬﺎن ﻧﻤﺎ ﺑﻜﻨﺪ‬ ‫ﻃﺒﻴﺐ ﻋﺸﻖ ﻣﺴﻴﺤﺎدم اﺳﺖ و ﻣﺸﻔﻖ ﻟﻴﻚ‬ ‫ﭼﻮ درد در ﺗﻮ ﻧﺒﻴﻨﺪ ﻛﻪ را دوا ﺑﻜﻨﺪ‬ ‫ﺗﻮ ﺑﺎ ﺧﺪاي ﺧﻮد اﻧﺪاز ﻛﺎر و دل ﺧﻮش دار‬ ‫ﻛﻪ رﺣﻢ اﮔﺮ ﻧﻜﻨﺪ ﻣﺪﻋﻲ ﺧﺪا ﺑﻜﻨﺪ‬ ‫ز ﺑﺨﺖ ﺧﻔﺘﻪ ﻣﻠﻮﻟﻢ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﺪاري‬ ‫ﺑﻪ وﻗﺖ ﻓﺎﺗﺤﻪ ﺻﺒﺢ ﻳﻚ دﻋﺎ ﺑﻜﻨﺪ‬ ‫ﺑﺴﻮﺧﺖ ﺣﺎﻓﻆ و ﺑﻮﻳﻲ ﺑﻪ زﻟﻒ ﻳﺎر ﻧﺒﺮد‬ ‫ﻣﮕﺮ دﻻﻟﺖ اﻳﻦ دوﻟﺘﺶ ﺻﺒﺎ ﺑﻜﻨﺪ‬

‫ﻏﺰل 881‬ ‫ﻣﺮا ﺑﻪ رﻧﺪي و ﻋﺸﻖ آن ﻓﻀﻮل ﻋﻴﺐ ﻛﻨﺪ‬ ‫ﻛﻪ اﻋﺘﺮاض ﺑﺮ اﺳﺮار ﻋﻠﻢ ﻏﻴﺐ ﻛﻨﺪ‬ ‫ﻛﻤﺎل ﺳﺮ ﻣﺤﺒﺖ ﺑﺒﻴﻦ ﻧﻪ ﻧﻘﺺ ﮔﻨﺎه‬ ‫ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﻲﻫﻨﺮ اﻓﺘﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻋﻴﺐ ﻛﻨﺪ‬ ‫ز ﻋﻄﺮ ﺣﻮر ﺑﻬﺸﺖ آن ﻧﻔﺲ ﺑﺮآﻳﺪ ﺑﻮي‬ ‫ﻛﻪ ﺧﺎك ﻣﻴﻜﺪه ﻣﺎ ﻋﺒﻴﺮ ﺟﻴﺐ ﻛﻨﺪ‬

‫691‬

‫ﭼﻨﺎن زﻧﺪ ره اﺳﻼم ﻏﻤﺰه ﺳﺎﻗﻲ‬ ‫ﻛﻪ اﺟﺘﻨﺎب ز ﺻﻬﺒﺎ ﻣﮕﺮ ﺻﻬﻴﺐ ﻛﻨﺪ‬ ‫ﻛﻠﻴﺪ ﮔﻨﺞ ﺳﻌﺎدت ﻗﺒﻮل اﻫﻞ دل اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺒﺎد آن ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺷﻚ و رﻳﺐ ﻛﻨﺪ‬ ‫ﺷﺒﺎن وادي اﻳﻤﻦ ﮔﻬﻲ رﺳﺪ ﺑﻪ ﻣﺮاد‬ ‫ﻛﻪ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﺑﻪ ﺟﺎن ﺧﺪﻣﺖ ﺷﻌﻴﺐ ﻛﻨﺪ‬ ‫ز دﻳﺪه ﺧﻮن ﺑﭽﻜﺎﻧﺪ ﻓﺴﺎﻧﻪ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﭼﻮ ﻳﺎد وﻗﺖ زﻣﺎن ﺷﺒﺎب و ﺷﻴﺐ ﻛﻨﺪ‬

‫ﻏﺰل 981‬ ‫ﻃﺎﻳﺮ دوﻟﺖ اﮔﺮ ﺑﺎز ﮔﺬاري ﺑﻜﻨﺪ‬ ‫ﻳﺎر ﺑﺎزآﻳﺪ و ﺑﺎ وﺻﻞ ﻗﺮاري ﺑﻜﻨﺪ‬ ‫دﻳﺪه را دﺳﺘﮕﻪ در و ﮔﻬﺮ ﮔﺮ ﭼﻪ ﻧﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﺑﺨﻮرد ﺧﻮﻧﻲ و ﺗﺪﺑﻴﺮ ﻧﺜﺎري ﺑﻜﻨﺪ‬ ‫دوش ﮔﻔﺘﻢ ﺑﻜﻨﺪ ﻟﻌﻞ ﻟﺒﺶ ﭼﺎره ﻣﻦ‬ ‫ﻫﺎﺗﻒ ﻏﻴﺐ ﻧﺪا داد ﻛﻪ آري ﺑﻜﻨﺪ‬ ‫ﻛﺲ ﻧﻴﺎرد ﺑﺮ او دم زﻧﺪ از ﻗﺼﻪ ﻣﺎ‬ ‫ﻣﮕﺮش ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﮔﻮش ﮔﺬاري ﺑﻜﻨﺪ‬

‫791‬

‫دادهام ﺑﺎز ﻧﻈﺮ را ﺑﻪ ﺗﺬروي ﭘﺮواز‬ ‫ﺑﺎزﺧﻮاﻧﺪ ﻣﮕﺮش ﻧﻘﺶ و ﺷﻜﺎري ﺑﻜﻨﺪ‬ ‫ﺷﻬﺮ ﺧﺎﻟﻴﺴﺖ ز ﻋﺸﺎق ﺑﻮد ﻛﺰ ﻃﺮﻓﻲ‬ ‫ﻣﺮدي از ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮون آﻳﺪ و ﻛﺎري ﺑﻜﻨﺪ‬ ‫ﻛﻮ ﻛﺮﻳﻤﻲ ﻛﻪ ز ﺑﺰم ﻃﺮﺑﺶ ﻏﻤﺰدهاي‬ ‫ﺟﺮﻋﻪاي درﻛﺸﺪ و دﻓﻊ ﺧﻤﺎري ﺑﻜﻨﺪ‬ ‫ﻳﺎ وﻓﺎ ﻳﺎ ﺧﺒﺮ وﺻﻞ ﺗﻮ ﻳﺎ ﻣﺮگ رﻗﻴﺐ‬ ‫ﺑﻮد آﻳﺎ ﻛﻪ ﻓﻠﻚ زﻳﻦ دو ﺳﻪ ﻛﺎري ﺑﻜﻨﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﮔﺮ ﻧﺮوي از در او ﻫﻢ روزي‬ ‫ﮔﺬري ﺑﺮ ﺳﺮت از ﮔﻮﺷﻪ ﻛﻨﺎري ﺑﻜﻨﺪ‬

‫ﻏﺰل 091‬ ‫ﻛﻠﻚ ﻣﺸﻜﻴﻦ ﺗﻮ روزي ﻛﻪ ز ﻣﺎ ﻳﺎد ﻛﻨﺪ‬ ‫ﺑﺒﺮد اﺟﺮ دو ﺻﺪ ﺑﻨﺪه ﻛﻪ آزاد ﻛﻨﺪ‬ ‫ﻗﺎﺻﺪ ﻣﻨﺰل ﺳﻠﻤﻲ ﻛﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﺑﺎدش‬ ‫ﭼﻪ ﺷﻮد ﮔﺮ ﺑﻪ ﺳﻼﻣﻲ دل ﻣﺎ ﺷﺎد ﻛﻨﺪ‬ ‫اﻣﺘﺤﺎن ﻛﻦ ﻛﻪ ﺑﺴﻲ ﮔﻨﺞ ﻣﺮادت ﺑﺪﻫﻨﺪ‬ ‫ﮔﺮ ﺧﺮاﺑﻲ ﭼﻮ ﻣﺮا ﻟﻄﻒ ﺗﻮ آﺑﺎد ﻛﻨﺪ‬

‫891‬

‫ﻳﺎ رب اﻧﺪر دل آن ﺧﺴﺮو ﺷﻴﺮﻳﻦ اﻧﺪاز‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ رﺣﻤﺖ ﮔﺬري ﺑﺮ ﺳﺮ ﻓﺮﻫﺎد ﻛﻨﺪ‬ ‫ﺷﺎه را ﺑﻪ ﺑﻮد از ﻃﺎﻋﺖ ﺻﺪﺳﺎﻟﻪ و زﻫﺪ‬ ‫ﻗﺪر ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺘﻪ ﻋﻤﺮي ﻛﻪ در او داد ﻛﻨﺪ‬ ‫ﺣﺎﻟﻴﺎ ﻋﺸﻮه ﻧﺎز ﺗﻮ ز ﺑﻨﻴﺎدم ﺑﺮد‬ ‫ﺗﺎ دﮔﺮﺑﺎره ﺣﻜﻴﻤﺎﻧﻪ ﭼﻪ ﺑﻨﻴﺎد ﻛﻨﺪ‬ ‫ﮔﻮﻫﺮ ﭘﺎك ﺗﻮ از ﻣﺪﺣﺖ ﻣﺎ ﻣﺴﺘﻐﻨﻴﺴﺖ‬ ‫ﻓﻜﺮ ﻣﺸﺎﻃﻪ ﭼﻪ ﺑﺎ ﺣﺴﻦ ﺧﺪاداد ﻛﻨﺪ‬ ‫ره ﻧﺒﺮدﻳﻢ ﺑﻪ ﻣﻘﺼﻮد ﺧﻮد اﻧﺪر ﺷﻴﺮاز‬ ‫ﺧﺮم آن روز ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻆ ره ﺑﻐﺪاد ﻛﻨﺪ‬

‫ﻏﺰل 191‬ ‫آن ﻛﻴﺴﺖ ﻛﺰ روي ﻛﺮم ﺑﺎ ﻣﺎ وﻓﺎداري ﻛﻨﺪ‬ ‫ﺑﺮ ﺟﺎي ﺑﺪﻛﺎري ﭼﻮ ﻣﻦ ﻳﻚ دم ﻧﻜﻮﻛﺎري ﻛﻨﺪ‬ ‫اول ﺑﻪ ﺑﺎﻧﮓ ﻧﺎي و ﻧﻲ آرد ﺑﻪ دل ﭘﻴﻐﺎم وي‬ ‫وان ﮔﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﻣﻲ ﺑﺎ ﻣﻦ وﻓﺎداري ﻛﻨﺪ‬ ‫دﻟﺒﺮ ﻛﻪ ﺟﺎن ﻓﺮﺳﻮد از او ﻛﺎم دﻟﻢ ﻧﮕﺸﻮد از او‬ ‫ﻧﻮﻣﻴﺪ ﻧﺘﻮان ﺑﻮد از او ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ دﻟﺪاري ﻛﻨﺪ‬

‫991‬

‫ﮔﻔﺘﻢ ﮔﺮه ﻧﮕﺸﻮدهام زان ﻃﺮه ﺗﺎ ﻣﻦ ﺑﻮدهام‬ ‫ﮔﻔﺘﺎ ﻣﻨﺶ ﻓﺮﻣﻮدهام ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﻮ ﻃﺮاري ﻛﻨﺪ‬ ‫ﭘﺸﻤﻴﻨﻪ ﭘﻮش ﺗﻨﺪﺧﻮ از ﻋﺸﻖ ﻧﺸﻨﻴﺪهاﺳﺖ ﺑﻮ‬ ‫از ﻣﺴﺘﻴﺶ رﻣﺰي ﺑﮕﻮ ﺗﺎ ﺗﺮك ﻫﺸﻴﺎري ﻛﻨﺪ‬ ‫ﭼﻮن ﻣﻦ ﮔﺪاي ﺑﻲﻧﺸﺎن ﻣﺸﻜﻞ ﺑﻮد ﻳﺎري ﭼﻨﺎن‬ ‫ﺳﻠﻄﺎن ﻛﺠﺎ ﻋﻴﺶ ﻧﻬﺎن ﺑﺎ رﻧﺪ ﺑﺎزاري ﻛﻨﺪ‬ ‫زان ﻃﺮه ﭘﺮﭘﻴﭻ و ﺧﻢ ﺳﻬﻞ اﺳﺖ اﮔﺮ ﺑﻴﻨﻢ ﺳﺘﻢ‬ ‫از ﺑﻨﺪ و زﻧﺠﻴﺮش ﭼﻪ ﻏﻢ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﻋﻴﺎري ﻛﻨﺪ‬ ‫ﺷﺪ ﻟﺸﻜﺮ ﻏﻢ ﺑﻲ ﻋﺪد از ﺑﺨﺖ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﻣﺪد‬ ‫ﺗﺎ ﻓﺨﺮ دﻳﻦ ﻋﺒﺪاﻟﺼﻤﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻏﻤﺨﻮاري ﻛﻨﺪ‬ ‫ﺑﺎ ﭼﺸﻢ ﭘﺮﻧﻴﺮﻧﮓ او ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻜﻦ آﻫﻨﮓ او‬ ‫ﻛﺎن ﻃﺮه ﺷﺒﺮﻧﮓ او ﺑﺴﻴﺎر ﻃﺮاري ﻛﻨﺪ‬

‫ﻏﺰل 291‬ ‫ﺳﺮو ﭼﻤﺎن ﻣﻦ ﭼﺮا ﻣﻴﻞ ﭼﻤﻦ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‬ ‫ﻫﻤﺪم ﮔﻞ ﻧﻤﻲﺷﻮد ﻳﺎد ﺳﻤﻦ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‬ ‫دي ﮔﻠﻪاي ز ﻃﺮهاش ﻛﺮدم و از ﺳﺮ ﻓﺴﻮس‬ ‫ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﻴﺎه ﻛﺞ ﮔﻮش ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‬

‫002‬

‫ﺗﺎ دل ﻫﺮزه ﮔﺮد ﻣﻦ رﻓﺖ ﺑﻪ ﭼﻴﻦ زﻟﻒ او‬ ‫زان ﺳﻔﺮ دراز ﺧﻮد ﻋﺰم وﻃﻦ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‬ ‫ﭘﻴﺶ ﻛﻤﺎن اﺑﺮوﻳﺶ ﻻﺑﻪ ﻫﻤﻲﻛﻨﻢ وﻟﻲ‬ ‫ﮔﻮش ﻛﺸﻴﺪه اﺳﺖ از آن ﮔﻮش ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‬ ‫ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻋﻄﻒ داﻣﻨﺖ آﻳﺪم از ﺻﺒﺎ ﻋﺠﺐ‬ ‫ﻛﺰ ﮔﺬر ﺗﻮ ﺧﺎك را ﻣﺸﻚ ﺧﺘﻦ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‬ ‫ﭼﻮن ز ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد زﻟﻒ ﺑﻨﻔﺸﻪ ﭘﺮﺷﻜﻦ‬ ‫وه ﻛﻪ دﻟﻢ ﭼﻪ ﻳﺎد از آن ﻋﻬﺪﺷﻜﻦ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‬ ‫دل ﺑﻪ اﻣﻴﺪ روي او ﻫﻤﺪم ﺟﺎن ﻧﻤﻲﺷﻮد‬ ‫ﺟﺎن ﺑﻪ ﻫﻮاي ﻛﻮي او ﺧﺪﻣﺖ ﺗﻦ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﺳﻴﻢ ﺳﺎق ﻣﻦ ﮔﺮ ﻫﻤﻪ درد ﻣﻲدﻫﺪ‬ ‫ﻛﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﻦ ﭼﻮ ﺟﺎم ﻣﻲ ﺟﻤﻠﻪ دﻫﻦ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‬ ‫دﺳﺘﺨﻮش ﺟﻔﺎ ﻣﻜﻦ آب رﺧﻢ ﻛﻪ ﻓﻴﺾ اﺑﺮ‬ ‫ﺑﻲ ﻣﺪد ﺳﺮﺷﻚ ﻣﻦ در ﻋﺪن ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‬ ‫ﻛﺸﺘﻪ ﻏﻤﺰه ﺗﻮ ﺷﺪ ﺣﺎﻓﻆ ﻧﺎﺷﻨﻴﺪه ﭘﻨﺪ‬ ‫ﺗﻴﻎ ﺳﺰاﺳﺖ ﻫﺮ ﻛﻪ را درد ﺳﺨﻦ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‬

‫ﻏﺰل 391‬

‫102‬

‫در ﻧﻈﺮﺑﺎزي ﻣﺎ ﺑﻲﺧﺒﺮان ﺣﻴﺮاﻧﻨﺪ‬ ‫ﻣﻦ ﭼﻨﻴﻨﻢ ﻛﻪ ﻧﻤﻮدم دﮔﺮ اﻳﺸﺎن داﻧﻨﺪ‬ ‫ﻋﺎﻗﻼن ﻧﻘﻄﻪ ﭘﺮﮔﺎر وﺟﻮدﻧﺪ وﻟﻲ‬ ‫ﻋﺸﻖ داﻧﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ داﻳﺮه ﺳﺮﮔﺮداﻧﻨﺪ‬ ‫ﺟﻠﻮه ﮔﺎه رخ او دﻳﺪه ﻣﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﺎه و ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻫﻤﻴﻦ آﻳﻨﻪ ﻣﻲﮔﺮداﻧﻨﺪ‬ ‫ﻋﻬﺪ ﻣﺎ ﺑﺎ ﻟﺐ ﺷﻴﺮﻳﻦ دﻫﻨﺎن ﺑﺴﺖ ﺧﺪا‬ ‫ﻣﺎ ﻫﻤﻪ ﺑﻨﺪه و اﻳﻦ ﻗﻮم ﺧﺪاوﻧﺪاﻧﻨﺪ‬ ‫ﻣﻔﻠﺴﺎﻧﻴﻢ و ﻫﻮاي ﻣﻲ و ﻣﻄﺮب دارﻳﻢ‬ ‫آه اﮔﺮ ﺧﺮﻗﻪ ﭘﺸﻤﻴﻦ ﺑﻪ ﮔﺮو ﻧﺴﺘﺎﻧﻨﺪ‬ ‫وﺻﻞ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﻪ ﺷﺒﭙﺮه اﻋﻤﻲ ﻧﺮﺳﺪ‬ ‫ﻛﻪ در آن آﻳﻨﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮان ﺣﻴﺮاﻧﻨﺪ‬ ‫ﻻف ﻋﺸﻖ و ﮔﻠﻪ از ﻳﺎر زﻫﻲ ﻻف دروغ‬ ‫ﻋﺸﻘﺒﺎزان ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺴﺘﺤﻖ ﻫﺠﺮاﻧﻨﺪ‬ ‫ﻣﮕﺮم ﭼﺸﻢ ﺳﻴﺎه ﺗﻮ ﺑﻴﺎﻣﻮزد ﻛﺎر‬ ‫ور ﻧﻪ ﻣﺴﺘﻮري و ﻣﺴﺘﻲ ﻫﻤﻪ ﻛﺲ ﻧﺘﻮاﻧﻨﺪ‬ ‫ﮔﺮ ﺑﻪ ﻧﺰﻫﺘﮕﻪ ارواح ﺑﺮد ﺑﻮي ﺗﻮ ﺑﺎد‬ ‫ﻋﻘﻞ و ﺟﺎن ﮔﻮﻫﺮ ﻫﺴﺘﻲ ﺑﻪ ﻧﺜﺎر اﻓﺸﺎﻧﻨﺪ‬

‫202‬

‫زاﻫﺪ ار رﻧﺪي ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻜﻨﺪ ﻓﻬﻢ ﭼﻪ ﺷﺪ‬ ‫دﻳﻮ ﺑﮕﺮﻳﺰد از آن ﻗﻮم ﻛﻪ ﻗﺮآن ﺧﻮاﻧﻨﺪ‬ ‫ﮔﺮ ﺷﻮﻧﺪ آﮔﻪ از اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻣﺎ ﻣﻐﺒﭽﮕﺎن‬ ‫ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﺧﺮﻗﻪ ﺻﻮﻓﻲ ﺑﻪ ﮔﺮو ﻧﺴﺘﺎﻧﻨﺪ‬

‫ﻏﺰل 491‬ ‫ﺳﻤﻦ ﺑﻮﻳﺎن ﻏﺒﺎر ﻏﻢ ﭼﻮ ﺑﻨﺸﻴﻨﻨﺪ ﺑﻨﺸﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﭘﺮي روﻳﺎن ﻗﺮار از دل ﭼﻮ ﺑﺴﺘﻴﺰﻧﺪ ﺑﺴﺘﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﻓﺘﺮاك ﺟﻔﺎ دلﻫﺎ ﭼﻮ ﺑﺮﺑﻨﺪﻧﺪ ﺑﺮﺑﻨﺪﻧﺪ‬ ‫ز زﻟﻒ ﻋﻨﺒﺮﻳﻦ ﺟﺎنﻫﺎ ﭼﻮ ﺑﮕﺸﺎﻳﻨﺪ ﺑﻔﺸﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻤﺮي ﻳﻚ ﻧﻔﺲ ﺑﺎ ﻣﺎ ﭼﻮ ﺑﻨﺸﻴﻨﻨﺪ ﺑﺮﺧﻴﺰﻧﺪ‬ ‫ﻧﻬﺎل ﺷﻮق در ﺧﺎﻃﺮ ﭼﻮ ﺑﺮﺧﻴﺰﻧﺪ ﺑﻨﺸﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﺳﺮﺷﻚ ﮔﻮﺷﻪ ﮔﻴﺮان را ﭼﻮ درﻳﺎﺑﻨﺪ در ﻳﺎﺑﻨﺪ‬ ‫رخ ﻣﻬﺮ از ﺳﺤﺮﺧﻴﺰان ﻧﮕﺮداﻧﻨﺪ اﮔﺮ داﻧﻨﺪ‬ ‫ز ﭼﺸﻤﻢ ﻟﻌﻞ رﻣﺎﻧﻲ ﭼﻮ ﻣﻲﺧﻨﺪﻧﺪ ﻣﻲﺑﺎرﻧﺪ‬ ‫ز روﻳﻢ راز ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ ﭼﻮ ﻣﻲﺑﻴﻨﻨﺪ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻨﺪ‬ ‫دواي درد ﻋﺎﺷﻖ را ﻛﺴﻲ ﻛﻮ ﺳﻬﻞ ﭘﻨﺪارد‬ ‫ز ﻓﻜﺮ آﻧﺎن ﻛﻪ در ﺗﺪﺑﻴﺮ درﻣﺎﻧﻨﺪ در ﻣﺎﻧﻨﺪ‬

‫302‬

‫ﭼﻮ ﻣﻨﺼﻮر از ﻣﺮاد آﻧﺎن ﻛﻪ ﺑﺮدارﻧﺪ ﺑﺮ دارﻧﺪ‬ ‫ﺑﺪﻳﻦ درﮔﺎه ﺣﺎﻓﻆ را ﭼﻮ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻲراﻧﻨﺪ‬ ‫در اﻳﻦ ﺣﻀﺮت ﭼﻮ ﻣﺸﺘﺎﻗﺎن ﻧﻴﺎز آرﻧﺪ ﻧﺎز آرﻧﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ درد اﮔﺮ درﺑﻨﺪ درﻣﺎﻧﻨﺪ درﻣﺎﻧﻨﺪ‬

‫ﻏﺰل 591‬ ‫ﻏﻼم ﻧﺮﮔﺲ ﻣﺴﺖ ﺗﻮ ﺗﺎﺟﺪاراﻧﻨﺪ‬ ‫ﺧﺮاب ﺑﺎده ﻟﻌﻞ ﺗﻮ ﻫﻮﺷﻴﺎراﻧﻨﺪ‬ ‫ﺗﻮ را ﺻﺒﺎ و ﻣﺮا آب دﻳﺪه ﺷﺪ ﻏﻤﺎز‬ ‫و ﮔﺮ ﻧﻪ ﻋﺎﺷﻖ و ﻣﻌﺸﻮق رازداراﻧﻨﺪ‬ ‫ز زﻳﺮ زﻟﻒ دوﺗﺎ ﭼﻮن ﮔﺬر ﻛﻨﻲ ﺑﻨﮕﺮ‬ ‫ﻛﻪ از ﻳﻤﻴﻦ و ﻳﺴﺎرت ﭼﻪ ﺳﻮﮔﻮاراﻧﻨﺪ‬ ‫ﮔﺬار ﻛﻦ ﭼﻮ ﺻﺒﺎ ﺑﺮ ﺑﻨﻔﺸﻪ زار و ﺑﺒﻴﻦ‬ ‫ﻛﻪ از ﺗﻄﺎول زﻟﻔﺖ ﭼﻪ ﺑﻲﻗﺮاراﻧﻨﺪ‬ ‫ﻧﺼﻴﺐ ﻣﺎﺳﺖ ﺑﻬﺸﺖ اي ﺧﺪاﺷﻨﺎس ﺑﺮو‬ ‫ﻛﻪ ﻣﺴﺘﺤﻖ ﻛﺮاﻣﺖ ﮔﻨﺎﻫﻜﺎراﻧﻨﺪ‬ ‫ﻧﻪ ﻣﻦ ﺑﺮ آن ﮔﻞ ﻋﺎرض ﻏﺰل ﺳﺮاﻳﻢ و ﺑﺲ‬ ‫ﻛﻪ ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ ﺗﻮ از ﻫﺮ ﻃﺮف ﻫﺰاراﻧﻨﺪ‬

‫402‬

‫ﺗﻮ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﻮ اي ﺧﻀﺮ ﭘﻲ ﺧﺠﺴﺘﻪ ﻛﻪ ﻣﻦ‬ ‫ﭘﻴﺎده ﻣﻲروم و ﻫﻤﺮﻫﺎن ﺳﻮاراﻧﻨﺪ‬ ‫ﺑﻴﺎ ﺑﻪ ﻣﻴﻜﺪه و ﭼﻬﺮه ارﻏﻮاﻧﻲ ﻛﻦ‬ ‫ﻣﺮو ﺑﻪ ﺻﻮﻣﻌﻪ ﻛﺎن ﺟﺎ ﺳﻴﺎه ﻛﺎراﻧﻨﺪ‬ ‫ﺧﻼص ﺣﺎﻓﻆ از آن زﻟﻒ ﺗﺎﺑﺪار ﻣﺒﺎد‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺴﺘﮕﺎن ﻛﻤﻨﺪ ﺗﻮ رﺳﺘﮕﺎراﻧﻨﺪ‬

‫ﻏﺰل 691‬ ‫آﻧﺎن ﻛﻪ ﺧﺎك را ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻛﻴﻤﻴﺎ ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫آﻳﺎ ﺑﻮد ﻛﻪ ﮔﻮﺷﻪ ﭼﺸﻤﻲ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫دردم ﻧﻬﻔﺘﻪ ﺑﻪ ز ﻃﺒﻴﺒﺎن ﻣﺪﻋﻲ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ از ﺧﺰاﻧﻪ ﻏﻴﺒﻢ دوا ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﻣﻌﺸﻮق ﭼﻮن ﻧﻘﺎب ز رخ در ﻧﻤﻲﻛﺸﺪ‬ ‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﺣﻜﺎﻳﺘﻲ ﺑﻪ ﺗﺼﻮر ﭼﺮا ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﭼﻮن ﺣﺴﻦ ﻋﺎﻗﺒﺖ ﻧﻪ ﺑﻪ رﻧﺪي و زاﻫﺪﻳﺴﺖ‬ ‫آن ﺑﻪ ﻛﻪ ﻛﺎر ﺧﻮد ﺑﻪ ﻋﻨﺎﻳﺖ رﻫﺎ ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﺑﻲ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻣﺒﺎش ﻛﻪ در ﻣﻦ ﻳﺰﻳﺪ ﻋﺸﻖ‬ ‫اﻫﻞ ﻧﻈﺮ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺑﺎ آﺷﻨﺎ ﻛﻨﻨﺪ‬

‫502‬

‫ﺣﺎﻟﻲ درون ﭘﺮده ﺑﺴﻲ ﻓﺘﻨﻪ ﻣﻲرود‬ ‫ﺗﺎ آن زﻣﺎن ﻛﻪ ﭘﺮده ﺑﺮاﻓﺘﺪ ﭼﻪﻫﺎ ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﮔﺮ ﺳﻨﮓ از اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﺑﻨﺎﻟﺪ ﻋﺠﺐ ﻣﺪار‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ دﻻن ﺣﻜﺎﻳﺖ دل ﺧﻮش ادا ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﻣﻲ ﺧﻮر ﻛﻪ ﺻﺪ ﮔﻨﺎه ز اﻏﻴﺎر در ﺣﺠﺎب‬ ‫ﺑﻬﺘﺮ ز ﻃﺎﻋﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ روي و رﻳﺎ ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﭘﻴﺮاﻫﻨﻲ ﻛﻪ آﻳﺪ از او ﺑﻮي ﻳﻮﺳﻔﻢ‬ ‫ﺗﺮﺳﻢ ﺑﺮادران ﻏﻴﻮرش ﻗﺒﺎ ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﺑﮕﺬر ﺑﻪ ﻛﻮي ﻣﻴﻜﺪه ﺗﺎ زﻣﺮه ﺣﻀﻮر‬ ‫اوﻗﺎت ﺧﻮد ز ﺑﻬﺮ ﺗﻮ ﺻﺮف دﻋﺎ ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﭘﻨﻬﺎن ز ﺣﺎﺳﺪان ﺑﻪ ﺧﻮدم ﺧﻮان ﻛﻪ ﻣﻨﻌﻤﺎن‬ ‫ﺧﻴﺮ ﻧﻬﺎن ﺑﺮاي رﺿﺎي ﺧﺪا ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ دوام وﺻﻞ ﻣﻴﺴﺮ ﻧﻤﻲﺷﻮد‬ ‫ﺷﺎﻫﺎن ﻛﻢ اﻟﺘﻔﺎت ﺑﻪ ﺣﺎل ﮔﺪا ﻛﻨﻨﺪ‬

‫ﻏﺰل 791‬ ‫ﺷﺎﻫﺪان ﮔﺮ دﻟﺒﺮي زﻳﻦ ﺳﺎن ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫زاﻫﺪان را رﺧﻨﻪ در اﻳﻤﺎن ﻛﻨﻨﺪ‬

‫602‬

‫ﻫﺮ ﻛﺠﺎ آن ﺷﺎخ ﻧﺮﮔﺲ ﺑﺸﻜﻔﺪ‬ ‫ﮔﻠﺮﺧﺎﻧﺶ دﻳﺪه ﻧﺮﮔﺴﺪان ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫اي ﺟﻮان ﺳﺮوﻗﺪ ﮔﻮﻳﻲ ﺑﺒﺮ‬ ‫ﭘﻴﺶ از آن ﻛﺰ ﻗﺎﻣﺘﺖ ﭼﻮﮔﺎن ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﻋﺎﺷﻘﺎن را ﺑﺮ ﺳﺮ ﺧﻮد ﺣﻜﻢ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ آن ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﭘﻴﺶ ﭼﺸﻤﻢ ﻛﻤﺘﺮ اﺳﺖ از ﻗﻄﺮهاي‬ ‫اﻳﻦ ﺣﻜﺎﻳﺖﻫﺎ ﻛﻪ از ﻃﻮﻓﺎن ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﻳﺎر ﻣﺎ ﭼﻮن ﮔﻴﺮد آﻏﺎز ﺳﻤﺎع‬ ‫ﻗﺪﺳﻴﺎن ﺑﺮ ﻋﺮش دﺳﺖ اﻓﺸﺎن ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﻣﺮدم ﭼﺸﻤﻢ ﺑﻪ ﺧﻮن آﻏﺸﺘﻪ ﺷﺪ‬ ‫در ﻛﺠﺎ اﻳﻦ ﻇﻠﻢ ﺑﺮ اﻧﺴﺎن ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﺧﻮش ﺑﺮآ ﺑﺎ ﻏﺼﻪاي دل ﻛﺎﻫﻞ راز‬ ‫ﻋﻴﺶ ﺧﻮش در ﺑﻮﺗﻪ ﻫﺠﺮان ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﺳﺮ ﻣﻜﺶ ﺣﺎﻓﻆ ز آه ﻧﻴﻢ ﺷﺐ‬ ‫ﺗﺎ ﭼﻮ ﺻﺒﺤﺖ آﻳﻨﻪ رﺧﺸﺎن ﻛﻨﻨﺪ‬

‫ﻏﺰل 891‬

‫702‬

‫ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻲ ام دﻫﺎن و ﻟﺒﺖ ﻛﺎﻣﺮان ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﺎ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺗﻮ ﮔﻮﻳﻲ ﭼﻨﺎن ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﺧﺮاج ﻣﺼﺮ ﻃﻠﺐ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻟﺒﺖ‬ ‫ﮔﻔﺘﺎ در اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻛﻤﺘﺮ زﻳﺎن ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ دﻫﻨﺖ ﺧﻮد ﻛﻪ ﺑﺮد راه‬ ‫ﮔﻔﺖ اﻳﻦ ﺣﻜﺎﻳﺘﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﻜﺘﻪ دان ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﺻﻨﻢ ﭘﺮﺳﺖ ﻣﺸﻮ ﺑﺎ ﺻﻤﺪ ﻧﺸﻴﻦ‬ ‫ﮔﻔﺘﺎ ﺑﻪ ﻛﻮي ﻋﺸﻖ ﻫﻢ اﻳﻦ و ﻫﻢ آن ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﻫﻮاي ﻣﻴﻜﺪه ﻏﻢ ﻣﻲﺑﺮد ز دل‬ ‫ﮔﻔﺘﺎ ﺧﻮش آن ﻛﺴﺎن ﻛﻪ دﻟﻲ ﺷﺎدﻣﺎن ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﺷﺮاب و ﺧﺮﻗﻪ ﻧﻪ آﻳﻴﻦ ﻣﺬﻫﺐ اﺳﺖ‬ ‫ﮔﻔﺖ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﻣﺬﻫﺐ ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ز ﻟﻌﻞ ﻧﻮش ﻟﺒﺎن ﭘﻴﺮ را ﭼﻪ ﺳﻮد‬ ‫ﮔﻔﺘﺎ ﺑﻪ ﺑﻮﺳﻪ ﺷﻜﺮﻳﻨﺶ ﺟﻮان ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﺧﻮاﺟﻪ ﻛﻲ ﺑﻪ ﺳﺮ ﺣﺠﻠﻪ ﻣﻲرود‬ ‫ﮔﻔﺖ آن زﻣﺎن ﻛﻪ ﻣﺸﺘﺮي و ﻣﻪ ﻗﺮان ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ دﻋﺎي دوﻟﺖ او ورد ﺣﺎﻓﻆ اﺳﺖ‬ ‫ﮔﻔﺖ اﻳﻦ دﻋﺎ ﻣﻼﻳﻚ ﻫﻔﺖ آﺳﻤﺎن ﻛﻨﻨﺪ‬

‫802‬

‫ﻏﺰل 991‬ ‫واﻋﻈﺎن ﻛﺎﻳﻦ ﺟﻠﻮه در ﻣﺤﺮاب و ﻣﻨﺒﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﭼﻮن ﺑﻪ ﺧﻠﻮت ﻣﻲروﻧﺪ آن ﻛﺎر دﻳﮕﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﻣﺸﻜﻠﻲ دارم ز داﻧﺸﻤﻨﺪ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺎزﭘﺮس‬ ‫ﺗﻮﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻳﺎن ﭼﺮا ﺧﻮد ﺗﻮﺑﻪ ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﮔﻮﻳﻴﺎ ﺑﺎور ﻧﻤﻲدارﻧﺪ روز داوري‬ ‫ﻛﺎﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻗﻠﺐ و دﻏﻞ در ﻛﺎر داور ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﻳﺎ رب اﻳﻦ ﻧﻮدوﻟﺘﺎن را ﺑﺎ ﺧﺮ ﺧﻮدﺷﺎن ﻧﺸﺎن‬ ‫ﻛﺎﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻧﺎز از ﻏﻼم ﺗﺮك و اﺳﺘﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬ ‫اي ﮔﺪاي ﺧﺎﻧﻘﻪ ﺑﺮﺟﻪ ﻛﻪ در دﻳﺮ ﻣﻐﺎن‬ ‫ﻣﻲدﻫﻨﺪ آﺑﻲ ﻛﻪ دلﻫﺎ را ﺗﻮاﻧﮕﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﺣﺴﻦ ﺑﻲﭘﺎﻳﺎن او ﭼﻨﺪان ﻛﻪ ﻋﺎﺷﻖ ﻣﻲﻛﺸﺪ‬ ‫زﻣﺮه دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻋﺸﻖ از ﻏﻴﺐ ﺳﺮ ﺑﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﺑﺮ در ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﻋﺸﻖ اي ﻣﻠﻚ ﺗﺴﺒﻴﺢ ﮔﻮي‬ ‫ﻛﺎﻧﺪر آن ﺟﺎ ﻃﻴﻨﺖ آدم ﻣﺨﻤﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﺻﺒﺤﺪم از ﻋﺮش ﻣﻲآﻣﺪ ﺧﺮوﺷﻲ ﻋﻘﻞ ﮔﻔﺖ‬ ‫ﻗﺪﺳﻴﺎن ﮔﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ از ﺑﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬

‫902‬

‫ﻏﺰل 002‬ ‫داﻧﻲ ﻛﻪ ﭼﻨﮓ و ﻋﻮد ﭼﻪ ﺗﻘﺮﻳﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﭘﻨﻬﺎن ﺧﻮرﻳﺪ ﺑﺎده ﻛﻪ ﺗﻌﺰﻳﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﻧﺎﻣﻮس ﻋﺸﻖ و روﻧﻖ ﻋﺸﺎق ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ‬ ‫ﻋﻴﺐ ﺟﻮان و ﺳﺮزﻧﺶ ﭘﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﺟﺰ ﻗﻠﺐ ﺗﻴﺮه ﻫﻴﭻ ﻧﺸﺪ ﺣﺎﺻﻞ و ﻫﻨﻮز‬ ‫ﺑﺎﻃﻞ در اﻳﻦ ﺧﻴﺎل ﻛﻪ اﻛﺴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﮔﻮﻳﻨﺪ رﻣﺰ ﻋﺸﻖ ﻣﮕﻮﻳﻴﺪ و ﻣﺸﻨﻮﻳﺪ‬ ‫ﻣﺸﻜﻞ ﺣﻜﺎﻳﺘﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﻘﺮﻳﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﻣﺎ از ﺑﺮون در ﺷﺪه ﻣﻐﺮور ﺻﺪ ﻓﺮﻳﺐ‬ ‫ﺗﺎ ﺧﻮد درون ﭘﺮده ﭼﻪ ﺗﺪﺑﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﺗﺸﻮﻳﺶ وﻗﺖ ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﺑﺎز‬ ‫اﻳﻦ ﺳﺎﻟﻜﺎن ﻧﮕﺮ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺑﺎ ﭘﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﺻﺪ ﻣﻠﻚ دل ﺑﻪ ﻧﻴﻢ ﻧﻈﺮ ﻣﻲﺗﻮان ﺧﺮﻳﺪ‬ ‫ﺧﻮﺑﺎن در اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺗﻘﺼﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﻗﻮﻣﻲ ﺑﻪ ﺟﺪ و ﺟﻬﺪ ﻧﻬﺎدﻧﺪ وﺻﻞ دوﺳﺖ‬ ‫ﻗﻮﻣﻲ دﮔﺮ ﺣﻮاﻟﻪ ﺑﻪ ﺗﻘﺪﻳﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬

‫012‬

‫ﻓﻲ اﻟﺠﻤﻠﻪ اﻋﺘﻤﺎد ﻣﻜﻦ ﺑﺮ ﺛﺒﺎت دﻫﺮ‬ ‫ﻛﺎﻳﻦ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪاﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﻣﻲ ﺧﻮر ﻛﻪ ﺷﻴﺦ و ﺣﺎﻓﻆ و ﻣﻔﺘﻲ و ﻣﺤﺘﺴﺐ‬ ‫ﭼﻮن ﻧﻴﻚ ﺑﻨﮕﺮي ﻫﻤﻪ ﺗﺰوﻳﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬

‫ﻏﺰل 102‬ ‫ﺷﺮاب ﺑﻲﻏﺶ و ﺳﺎﻗﻲ ﺧﻮش دو دام رﻫﻨﺪ‬ ‫ﻛﻪ زﻳﺮﻛﺎن ﺟﻬﺎن از ﻛﻤﻨﺪﺷﺎن ﻧﺮﻫﻨﺪ‬ ‫ﻣﻦ ار ﭼﻪ ﻋﺎﺷﻘﻢ و رﻧﺪ و ﻣﺴﺖ و ﻧﺎﻣﻪ ﺳﻴﺎه‬ ‫ﻫﺰار ﺷﻜﺮ ﻛﻪ ﻳﺎران ﺷﻬﺮ ﺑﻲﮔﻨﻬﻨﺪ‬ ‫ﺟﻔﺎ ﻧﻪ ﭘﻴﺸﻪ دروﻳﺸﻴﺴﺖ و راﻫﺮوي‬ ‫ﺑﻴﺎر ﺑﺎده ﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﺎﻟﻜﺎن ﻧﻪ ﻣﺮد رﻫﻨﺪ‬ ‫ﻣﺒﻴﻦ ﺣﻘﻴﺮ ﮔﺪاﻳﺎن ﻋﺸﻖ را ﻛﺎﻳﻦ ﻗﻮم‬ ‫ﺷﻬﺎن ﺑﻲ ﻛﻤﺮ و ﺧﺴﺮوان ﺑﻲ ﻛﻠﻬﻨﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻮش ﺑﺎش ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺎد اﺳﺘﻐﻨﺎ‬ ‫ﻫﺰار ﺧﺮﻣﻦ ﻃﺎﻋﺖ ﺑﻪ ﻧﻴﻢ ﺟﻮ ﻧﻨﻬﻨﺪ‬ ‫ﻣﻜﻦ ﻛﻪ ﻛﻮﻛﺒﻪ دﻟﺒﺮي ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﻮد‬ ‫ﭼﻮ ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺑﮕﺮﻳﺰﻧﺪ و ﭼﺎﻛﺮان ﺑﺠﻬﻨﺪ‬

‫112‬

‫ﻏﻼم ﻫﻤﺖ دردي ﻛﺸﺎن ﻳﻚ رﻧﮕﻢ‬ ‫ﻧﻪ آن ﮔﺮوه ﻛﻪ ازرق ﻟﺒﺎس و دل ﺳﻴﻬﻨﺪ‬ ‫ﻗﺪم ﻣﻨﻪ ﺑﻪ ﺧﺮاﺑﺎت ﺟﺰ ﺑﻪ ﺷﺮط ادب‬ ‫ﻛﻪ ﺳﺎﻟﻜﺎن درش ﻣﺤﺮﻣﺎن ﭘﺎدﺷﻬﻨﺪ‬ ‫ﺟﻨﺎب ﻋﺸﻖ ﺑﻠﻨﺪ اﺳﺖ ﻫﻤﺘﻲ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻛﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎن ره ﺑﻲﻫﻤﺘﺎن ﺑﻪ ﺧﻮد ﻧﺪﻫﻨﺪ‬

‫ﻏﺰل 202‬ ‫ﺑﻮد آﻳﺎ ﻛﻪ در ﻣﻴﻜﺪهﻫﺎ ﺑﮕﺸﺎﻳﻨﺪ‬ ‫ﮔﺮه از ﻛﺎر ﻓﺮوﺑﺴﺘﻪ ﻣﺎ ﺑﮕﺸﺎﻳﻨﺪ‬ ‫اﮔﺮ از ﺑﻬﺮ دل زاﻫﺪ ﺧﻮدﺑﻴﻦ ﺑﺴﺘﻨﺪ‬ ‫دل ﻗﻮي دار ﻛﻪ از ﺑﻬﺮ ﺧﺪا ﺑﮕﺸﺎﻳﻨﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﺻﻔﺎي دل رﻧﺪان ﺻﺒﻮﺣﻲ زدﮔﺎن‬ ‫ﺑﺲ در ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻔﺘﺎح دﻋﺎ ﺑﮕﺸﺎﻳﻨﺪ‬ ‫ﻧﺎﻣﻪ ﺗﻌﺰﻳﺖ دﺧﺘﺮ رز ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ‬ ‫ﺗﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﻐﺒﭽﮕﺎن زﻟﻒ دوﺗﺎ ﺑﮕﺸﺎﻳﻨﺪ‬ ‫ﮔﻴﺴﻮي ﭼﻨﮓ ﺑﺒﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺮگ ﻣﻲ ﻧﺎب‬ ‫ﺗﺎ ﺣﺮﻳﻔﺎن ﻫﻤﻪ ﺧﻮن از ﻣﮋهﻫﺎ ﺑﮕﺸﺎﻳﻨﺪ‬

‫212‬

‫در ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﺑﺒﺴﺘﻨﺪ ﺧﺪاﻳﺎ ﻣﭙﺴﻨﺪ‬ ‫ﻛﻪ در ﺧﺎﻧﻪ ﺗﺰوﻳﺮ و رﻳﺎ ﺑﮕﺸﺎﻳﻨﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﻳﻦ ﺧﺮﻗﻪ ﻛﻪ داري ﺗﻮ ﺑﺒﻴﻨﻲ ﻓﺮدا‬ ‫ﻛﻪ ﭼﻪ زﻧﺎر ز زﻳﺮش ﺑﻪ دﻏﺎ ﺑﮕﺸﺎﻳﻨﺪ‬

‫ﻏﺰل 302‬ ‫ﺳﺎلﻫﺎ دﻓﺘﺮ ﻣﺎ در ﮔﺮو ﺻﻬﺒﺎ ﺑﻮد‬ ‫روﻧﻖ ﻣﻴﻜﺪه از درس و دﻋﺎي ﻣﺎ ﺑﻮد‬ ‫ﻧﻴﻜﻲ ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن ﺑﻴﻦ ﻛﻪ ﭼﻮ ﻣﺎ ﺑﺪﻣﺴﺘﺎن‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﻛﺮدﻳﻢ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻛﺮﻣﺶ زﻳﺒﺎ ﺑﻮد‬ ‫دﻓﺘﺮ داﻧﺶ ﻣﺎ ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺸﻮﻳﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﻓﻠﻚ دﻳﺪم و در ﻗﺼﺪ دل داﻧﺎ ﺑﻮد‬ ‫از ﺑﺘﺎن آن ﻃﻠﺐ ار ﺣﺴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ اي دل‬ ‫ﻛﺎﻳﻦ ﻛﺴﻲ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ در ﻋﻠﻢ ﻧﻈﺮ ﺑﻴﻨﺎ ﺑﻮد‬ ‫دل ﭼﻮ ﭘﺮﮔﺎر ﺑﻪ ﻫﺮ ﺳﻮ دوراﻧﻲ ﻣﻲﻛﺮد‬ ‫و اﻧﺪر آن داﻳﺮه ﺳﺮﮔﺸﺘﻪ ﭘﺎﺑﺮﺟﺎ ﺑﻮد‬ ‫ﻣﻄﺮب از درد ﻣﺤﺒﺖ ﻋﻤﻠﻲ ﻣﻲﭘﺮداﺧﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺣﻜﻴﻤﺎن ﺟﻬﺎن را ﻣﮋه ﺧﻮن ﭘﺎﻻ ﺑﻮد‬

‫312‬

‫ﻣﻲﺷﻜﻔﺘﻢ ز ﻃﺮب زان ﻛﻪ ﭼﻮ ﮔﻞ ﺑﺮ ﻟﺐ ﺟﻮي‬ ‫ﺑﺮ ﺳﺮم ﺳﺎﻳﻪ آن ﺳﺮو ﺳﻬﻲ ﺑﺎﻻ ﺑﻮد‬ ‫ﭘﻴﺮ ﮔﻠﺮﻧﮓ ﻣﻦ اﻧﺪر ﺣﻖ ازرق ﭘﻮﺷﺎن‬ ‫رﺧﺼﺖ ﺧﺒﺚ ﻧﺪاد ار ﻧﻪ ﺣﻜﺎﻳﺖﻫﺎ ﺑﻮد‬ ‫ﻗﻠﺐ اﻧﺪوده ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺮ او ﺧﺮج ﻧﺸﺪ‬ ‫ﻛﺎﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﻋﻴﺐ ﻧﻬﺎن ﺑﻴﻨﺎ ﺑﻮد‬

‫ﻏﺰل 402‬ ‫ﻳﺎد ﺑﺎد آن ﻛﻪ ﻧﻬﺎﻧﺖ ﻧﻈﺮي ﺑﺎ ﻣﺎ ﺑﻮد‬ ‫رﻗﻢ ﻣﻬﺮ ﺗﻮ ﺑﺮ ﭼﻬﺮه ﻣﺎ ﭘﻴﺪا ﺑﻮد‬ ‫ﻳﺎد ﺑﺎد آن ﻛﻪ ﭼﻮ ﭼﺸﻤﺖ ﺑﻪ ﻋﺘﺎﺑﻢ ﻣﻲﻛﺸﺖ‬ ‫ﻣﻌﺠﺰ ﻋﻴﺴﻮﻳﺖ در ﻟﺐ ﺷﻜﺮﺧﺎ ﺑﻮد‬ ‫ﻳﺎد ﺑﺎد آن ﻛﻪ ﺻﺒﻮﺣﻲ زده در ﻣﺠﻠﺲ اﻧﺲ‬ ‫ﺟﺰ ﻣﻦ و ﻳﺎر ﻧﺒﻮدﻳﻢ و ﺧﺪا ﺑﺎ ﻣﺎ ﺑﻮد‬ ‫ﻳﺎد ﺑﺎد آن ﻛﻪ رﺧﺖ ﺷﻤﻊ ﻃﺮب ﻣﻲاﻓﺮوﺧﺖ‬ ‫وﻳﻦ دل ﺳﻮﺧﺘﻪ ﭘﺮواﻧﻪ ﻧﺎﭘﺮوا ﺑﻮد‬ ‫ﻳﺎد ﺑﺎد آن ﻛﻪ در آن ﺑﺰﻣﮕﻪ ﺧﻠﻖ و ادب‬ ‫آن ﻛﻪ او ﺧﻨﺪه ﻣﺴﺘﺎﻧﻪ زدي ﺻﻬﺒﺎ ﺑﻮد‬

‫412‬

‫ﻳﺎد ﺑﺎد آن ﻛﻪ ﭼﻮ ﻳﺎﻗﻮت ﻗﺪح ﺧﻨﺪه زدي‬ ‫در ﻣﻴﺎن ﻣﻦ و ﻟﻌﻞ ﺗﻮ ﺣﻜﺎﻳﺖﻫﺎ ﺑﻮد‬ ‫ﻳﺎد ﺑﺎد آن ﻛﻪ ﻧﮕﺎرم ﭼﻮ ﻛﻤﺮ ﺑﺮﺑﺴﺘﻲ‬ ‫در رﻛﺎﺑﺶ ﻣﻪ ﻧﻮ ﭘﻴﻚ ﺟﻬﺎن ﭘﻴﻤﺎ ﺑﻮد‬ ‫ﻳﺎد ﺑﺎد آن ﻛﻪ ﺧﺮاﺑﺎت ﻧﺸﻴﻦ ﺑﻮدم و ﻣﺴﺖ‬ ‫وآﻧﭽﻪ در ﻣﺴﺠﺪم اﻣﺮوز ﻛﻢ اﺳﺖ آن ﺟﺎ ﺑﻮد‬ ‫ﻳﺎد ﺑﺎد آن ﻛﻪ ﺑﻪ اﺻﻼح ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺷﺪ راﺳﺖ‬ ‫ﻧﻈﻢ ﻫﺮ ﮔﻮﻫﺮ ﻧﺎﺳﻔﺘﻪ ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻆ را ﺑﻮد‬

‫ﻏﺰل 502‬ ‫ﺗﺎ ز ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ و ﻣﻲ ﻧﺎم و ﻧﺸﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬ ‫ﺳﺮ ﻣﺎ ﺧﺎك ره ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬ ‫ﺣﻠﻘﻪ ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن از ازﻟﻢ در ﮔﻮش اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺮ ﻫﻤﺎﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﻮدﻳﻢ و ﻫﻤﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬ ‫ﺑﺮ ﺳﺮ ﺗﺮﺑﺖ ﻣﺎ ﭼﻮن ﮔﺬري ﻫﻤﺖ ﺧﻮاه‬ ‫ﻛﻪ زﻳﺎرﺗﮕﻪ رﻧﺪان ﺟﻬﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬ ‫ﺑﺮو اي زاﻫﺪ ﺧﻮدﺑﻴﻦ ﻛﻪ ز ﭼﺸﻢ ﻣﻦ و ﺗﻮ‬ ‫راز اﻳﻦ ﭘﺮده ﻧﻬﺎن اﺳﺖ و ﻧﻬﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬

‫512‬

‫ﺗﺮك ﻋﺎﺷﻖ ﻛﺶ ﻣﻦ ﻣﺴﺖ ﺑﺮون رﻓﺖ اﻣﺮوز‬ ‫ﺗﺎ دﮔﺮ ﺧﻮن ﻛﻪ از دﻳﺪه روان ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬ ‫ﭼﺸﻤﻢ آن دم ﻛﻪ ز ﺷﻮق ﺗﻮ ﻧﻬﺪ ﺳﺮ ﺑﻪ ﻟﺤﺪ‬ ‫ﺗﺎ دم ﺻﺒﺢ ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻧﮕﺮان ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬ ‫ﺑﺨﺖ ﺣﺎﻓﻆ ﮔﺮ از اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺪد ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‬ ‫زﻟﻒ ﻣﻌﺸﻮﻗﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ دﮔﺮان ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬

‫ﻏﺰل 602‬ ‫ﭘﻴﺶ از اﻳﻨﺖ ﺑﻴﺶ از اﻳﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻋﺸﺎق ﺑﻮد‬ ‫ﻣﻬﺮورزي ﺗﻮ ﺑﺎ ﻣﺎ ﺷﻬﺮه آﻓﺎق ﺑﻮد‬ ‫ﻳﺎد ﺑﺎد آن ﺻﺤﺒﺖ ﺷﺐﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﻮﺷﻴﻦ ﻟﺒﺎن‬ ‫ﺑﺤﺚ ﺳﺮ ﻋﺸﻖ و ذﻛﺮ ﺣﻠﻘﻪ ﻋﺸﺎق ﺑﻮد‬ ‫ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﻛﺎﻳﻦ ﺳﻘﻒ ﺳﺒﺰ و ﻃﺎق ﻣﻴﻨﺎ ﺑﺮﻛﺸﻨﺪ‬ ‫ﻣﻨﻈﺮ ﭼﺸﻢ ﻣﺮا اﺑﺮوي ﺟﺎﻧﺎن ﻃﺎق ﺑﻮد‬ ‫از دم ﺻﺒﺢ ازل ﺗﺎ آﺧﺮ ﺷﺎم اﺑﺪ‬ ‫دوﺳﺘﻲ و ﻣﻬﺮ ﺑﺮ ﻳﻚ ﻋﻬﺪ و ﻳﻚ ﻣﻴﺜﺎق ﺑﻮد‬ ‫ﺳﺎﻳﻪ ﻣﻌﺸﻮق اﮔﺮ اﻓﺘﺎد ﺑﺮ ﻋﺎﺷﻖ ﭼﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﻣﺎ ﺑﻪ او ﻣﺤﺘﺎج ﺑﻮدﻳﻢ او ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﺸﺘﺎق ﺑﻮد‬

‫612‬

‫ﺣﺴﻦ ﻣﻪ روﻳﺎن ﻣﺠﻠﺲ ﮔﺮ ﭼﻪ دل ﻣﻲﺑﺮد و دﻳﻦ‬ ‫ﺑﺤﺚ ﻣﺎ در ﻟﻄﻒ ﻃﺒﻊ و ﺧﻮﺑﻲ اﺧﻼق ﺑﻮد‬ ‫ﺑﺮ در ﺷﺎﻫﻢ ﮔﺪاﻳﻲ ﻧﻜﺘﻪاي در ﻛﺎر ﻛﺮد‬ ‫ﮔﻔﺖ ﺑﺮ ﻫﺮ ﺧﻮان ﻛﻪ ﺑﻨﺸﺴﺘﻢ ﺧﺪا رزاق ﺑﻮد‬ ‫رﺷﺘﻪ ﺗﺴﺒﻴﺢ اﮔﺮ ﺑﮕﺴﺴﺖ ﻣﻌﺬورم ﺑﺪار‬ ‫دﺳﺘﻢ اﻧﺪر داﻣﻦ ﺳﺎﻗﻲ ﺳﻴﻤﻴﻦ ﺳﺎق ﺑﻮد‬ ‫در ﺷﺐ ﻗﺪر ار ﺻﺒﻮﺣﻲ ﻛﺮدهام ﻋﻴﺒﻢ ﻣﻜﻦ‬ ‫ﺳﺮﺧﻮش آﻣﺪ ﻳﺎر و ﺟﺎﻣﻲ ﺑﺮ ﻛﻨﺎر ﻃﺎق ﺑﻮد‬ ‫ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ در زﻣﺎن آدم اﻧﺪر ﺑﺎغ ﺧﻠﺪ‬ ‫دﻓﺘﺮ ﻧﺴﺮﻳﻦ و ﮔﻞ را زﻳﻨﺖ اوراق ﺑﻮد‬

‫ﻏﺰل 702‬ ‫ﻳﺎد ﺑﺎد آن ﻛﻪ ﺳﺮ ﻛﻮي ﺗﻮام ﻣﻨﺰل ﺑﻮد‬ ‫دﻳﺪه را روﺷﻨﻲ از ﺧﺎك درت ﺣﺎﺻﻞ ﺑﻮد‬ ‫راﺳﺖ ﭼﻮن ﺳﻮﺳﻦ و ﮔﻞ از اﺛﺮ ﺻﺤﺒﺖ ﭘﺎك‬ ‫ﺑﺮ زﺑﺎن ﺑﻮد ﻣﺮا آن ﭼﻪ ﺗﻮ را در دل ﺑﻮد‬ ‫دل ﭼﻮ از ﭘﻴﺮ ﺧﺮد ﻧﻘﻞ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﻣﻲﻛﺮد‬ ‫ﻋﺸﻖ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﺑﻪ ﺷﺮح آن ﭼﻪ ﺑﺮ او ﻣﺸﻜﻞ ﺑﻮد‬

‫712‬

‫آه از آن ﺟﻮر و ﺗﻄﺎول ﻛﻪ در اﻳﻦ داﻣﮕﻪ اﺳﺖ‬ ‫آه از آن ﺳﻮز و ﻧﻴﺎزي ﻛﻪ در آن ﻣﺤﻔﻞ ﺑﻮد‬ ‫در دﻟﻢ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻲ دوﺳﺖ ﻧﺒﺎﺷﻢ ﻫﺮﮔﺰ‬ ‫ﭼﻪ ﺗﻮان ﻛﺮد ﻛﻪ ﺳﻌﻲ ﻣﻦ و دل ﺑﺎﻃﻞ ﺑﻮد‬ ‫دوش ﺑﺮ ﻳﺎد ﺣﺮﻳﻔﺎن ﺑﻪ ﺧﺮاﺑﺎت ﺷﺪم‬ ‫ﺧﻢ ﻣﻲ دﻳﺪم ﺧﻮن در دل و ﭘﺎ در ﮔﻞ ﺑﻮد‬ ‫ﺑﺲ ﺑﮕﺸﺘﻢ ﻛﻪ ﺑﭙﺮﺳﻢ ﺳﺒﺐ درد ﻓﺮاق‬ ‫ﻣﻔﺘﻲ ﻋﻘﻞ در اﻳﻦ ﻣﺴﻠﻪ ﻻﻳﻌﻘﻞ ﺑﻮد‬ ‫راﺳﺘﻲ ﺧﺎﺗﻢ ﻓﻴﺮوزه ﺑﻮاﺳﺤﺎﻗﻲ‬ ‫ﺧﻮش درﺧﺸﻴﺪ وﻟﻲ دوﻟﺖ ﻣﺴﺘﻌﺠﻞ ﺑﻮد‬ ‫دﻳﺪي آن ﻗﻬﻘﻬﻪ ﻛﺒﻚ ﺧﺮاﻣﺎن ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻛﻪ ز ﺳﺮﭘﻨﺠﻪ ﺷﺎﻫﻴﻦ ﻗﻀﺎ ﻏﺎﻓﻞ ﺑﻮد‬

‫ﻏﺰل 802‬ ‫ﺧﺴﺘﮕﺎن را ﭼﻮ ﻃﻠﺐ ﺑﺎﺷﺪ و ﻗﻮت ﻧﺒﻮد‬ ‫ﮔﺮ ﺗﻮ ﺑﻴﺪاد ﻛﻨﻲ ﺷﺮط ﻣﺮوت ﻧﺒﻮد‬ ‫ﻣﺎ ﺟﻔﺎ از ﺗﻮ ﻧﺪﻳﺪﻳﻢ و ﺗﻮ ﺧﻮد ﻧﭙﺴﻨﺪي‬ ‫آن ﭼﻪ در ﻣﺬﻫﺐ ارﺑﺎب ﻃﺮﻳﻘﺖ ﻧﺒﻮد‬

‫812‬

‫ﺧﻴﺮه آن دﻳﺪه ﻛﻪ آﺑﺶ ﻧﺒﺮد ﮔﺮﻳﻪ ﻋﺸﻖ‬ ‫ﺗﻴﺮه آن دل ﻛﻪ در او ﺷﻤﻊ ﻣﺤﺒﺖ ﻧﺒﻮد‬ ‫دوﻟﺖ از ﻣﺮغ ﻫﻤﺎﻳﻮن ﻃﻠﺐ و ﺳﺎﻳﻪ او‬ ‫زان ﻛﻪ ﺑﺎ زاغ و زﻏﻦ ﺷﻬﭙﺮ دوﻟﺖ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﮔﺮ ﻣﺪد ﺧﻮاﺳﺘﻢ از ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن ﻋﻴﺐ ﻣﻜﻦ‬ ‫ﺷﻴﺦ ﻣﺎ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ در ﺻﻮﻣﻌﻪ ﻫﻤﺖ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﭼﻮن ﻃﻬﺎرت ﻧﺒﻮد ﻛﻌﺒﻪ و ﺑﺘﺨﺎﻧﻪ ﻳﻜﻴﺴﺖ‬ ‫ﻧﺒﻮد ﺧﻴﺮ در آن ﺧﺎﻧﻪ ﻛﻪ ﻋﺼﻤﺖ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﻋﻠﻢ و ادب ورز ﻛﻪ در ﻣﺠﻠﺲ ﺷﺎه‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ را ﻧﻴﺴﺖ ادب ﻻﻳﻖ ﺻﺤﺒﺖ ﻧﺒﻮد‬

‫ﻏﺰل 902‬ ‫ﻗﺘﻞ اﻳﻦ ﺧﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺗﻮ ﺗﻘﺪﻳﺮ ﻧﺒﻮد‬ ‫ور ﻧﻪ ﻫﻴﭻ از دل ﺑﻲرﺣﻢ ﺗﻮ ﺗﻘﺼﻴﺮ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﻣﻦ دﻳﻮاﻧﻪ ﭼﻮ زﻟﻒ ﺗﻮ رﻫﺎ ﻣﻲﻛﺮدم‬ ‫ﻫﻴﭻ ﻻﻳﻘﺘﺮم از ﺣﻠﻘﻪ زﻧﺠﻴﺮ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﻳﺎ رب اﻳﻦ آﻳﻨﻪ ﺣﺴﻦ ﭼﻪ ﺟﻮﻫﺮ دارد‬ ‫ﻛﻪ در او آه ﻣﺮا ﻗﻮت ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻧﺒﻮد‬

‫912‬

‫ﺳﺮ ز ﺣﺴﺮت ﺑﻪ در ﻣﻴﻜﺪهﻫﺎ ﺑﺮﮔﺮدم‬ ‫ﭼﻮن ﺷﻨﺎﺳﺎي ﺗﻮ در ﺻﻮﻣﻌﻪ ﻳﻚ ﭘﻴﺮ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﻧﺎزﻧﻴﻨﺘﺮ ز ﻗﺪت در ﭼﻤﻦ ﻧﺎز ﻧﺮﺳﺖ‬ ‫ﺧﻮﺷﺘﺮ از ﻧﻘﺶ ﺗﻮ در ﻋﺎﻟﻢ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﺗﺎ ﻣﮕﺮ ﻫﻤﭽﻮ ﺻﺒﺎ ﺑﺎز ﺑﻪ ﻛﻮي ﺗﻮ رﺳﻢ‬ ‫ﺣﺎﺻﻠﻢ دوش ﺑﺠﺰ ﻧﺎﻟﻪ ﺷﺒﮕﻴﺮ ﻧﺒﻮد‬ ‫آن ﻛﺸﻴﺪم ز ﺗﻮ اي آﺗﺶ ﻫﺠﺮان ﻛﻪ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬ ‫ﺟﺰ ﻓﻨﺎي ﺧﻮدم از دﺳﺖ ﺗﻮ ﺗﺪﺑﻴﺮ ﻧﺒﻮد‬ ‫آﻳﺘﻲ ﺑﻮد ﻋﺬاب اﻧﺪه ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻲ ﺗﻮ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮ ﻫﻴﭻ ﻛﺴﺶ ﺣﺎﺟﺖ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻧﺒﻮد‬

‫ﻏﺰل 012‬ ‫دوش در ﺣﻠﻘﻪ ﻣﺎ ﻗﺼﻪ ﮔﻴﺴﻮي ﺗﻮ ﺑﻮد‬ ‫ﺗﺎ دل ﺷﺐ ﺳﺨﻦ از ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﻮي ﺗﻮ ﺑﻮد‬ ‫دل ﻛﻪ از ﻧﺎوك ﻣﮋﮔﺎن ﺗﻮ در ﺧﻮن ﻣﻲﮔﺸﺖ‬ ‫ﺑﺎز ﻣﺸﺘﺎق ﻛﻤﺎﻧﺨﺎﻧﻪ اﺑﺮوي ﺗﻮ ﺑﻮد‬ ‫ﻫﻢ ﻋﻔﺎاﷲ ﺻﺒﺎ ﻛﺰ ﺗﻮ ﭘﻴﺎﻣﻲ ﻣﻲداد‬ ‫ور ﻧﻪ در ﻛﺲ ﻧﺮﺳﻴﺪﻳﻢ ﻛﻪ از ﻛﻮي ﺗﻮ ﺑﻮد‬

‫022‬

‫ﻋﺎﻟﻢ از ﺷﻮر و ﺷﺮ ﻋﺸﻖ ﺧﺒﺮ ﻫﻴﭻ ﻧﺪاﺷﺖ‬ ‫ﻓﺘﻨﻪ اﻧﮕﻴﺰ ﺟﻬﺎن ﻏﻤﺰه ﺟﺎدوي ﺗﻮ ﺑﻮد‬ ‫ﻣﻦ ﺳﺮﮔﺸﺘﻪ ﻫﻢ از اﻫﻞ ﺳﻼﻣﺖ ﺑﻮدم‬ ‫دام راﻫﻢ ﺷﻜﻦ ﻃﺮه ﻫﻨﺪوي ﺗﻮ ﺑﻮد‬ ‫ﺑﮕﺸﺎ ﺑﻨﺪ ﻗﺒﺎ ﺗﺎ ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ دل ﻣﻦ‬ ‫ﻛﻪ ﮔﺸﺎدي ﻛﻪ ﻣﺮا ﺑﻮد ز ﭘﻬﻠﻮي ﺗﻮ ﺑﻮد‬ ‫ﺑﻪ وﻓﺎي ﺗﻮ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺗﺮﺑﺖ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﮕﺬر‬ ‫ﻛﺰ ﺟﻬﺎن ﻣﻲﺷﺪ و در آرزوي روي ﺗﻮ ﺑﻮد‬

‫ﻏﺰل 112‬ ‫دوش ﻣﻲآﻣﺪ و رﺧﺴﺎره ﺑﺮاﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﺗﺎ ﻛﺠﺎ ﺑﺎز دل ﻏﻤﺰدهاي ﺳﻮﺧﺘﻪ ﺑﻮد‬ ‫رﺳﻢ ﻋﺎﺷﻖ ﻛﺸﻲ و ﺷﻴﻮه ﺷﻬﺮآﺷﻮﺑﻲ‬ ‫ﺟﺎﻣﻪاي ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮ ﻗﺎﻣﺖ او دوﺧﺘﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﺟﺎن ﻋﺸﺎق ﺳﭙﻨﺪ رخ ﺧﻮد ﻣﻲداﻧﺴﺖ‬ ‫و آﺗﺶ ﭼﻬﺮه ﺑﺪﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺮاﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ زارت ﺑﻜﺸﻢ ﻣﻲدﻳﺪم‬ ‫ﻛﻪ ﻧﻬﺎﻧﺶ ﻧﻈﺮي ﺑﺎ ﻣﻦ دﻟﺴﻮﺧﺘﻪ ﺑﻮد‬

‫122‬

‫ﻛﻔﺮ زﻟﻔﺶ ره دﻳﻦ ﻣﻲزد و آن ﺳﻨﮕﻴﻦ دل‬ ‫در ﭘﻲ اش ﻣﺸﻌﻠﻲ از ﭼﻬﺮه ﺑﺮاﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺑﻮد‬ ‫دل ﺑﺴﻲ ﺧﻮن ﺑﻪ ﻛﻒ آورد وﻟﻲ دﻳﺪه ﺑﺮﻳﺨﺖ‬ ‫اﷲ اﷲ ﻛﻪ ﺗﻠﻒ ﻛﺮد و ﻛﻪ اﻧﺪوﺧﺘﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﻳﺎر ﻣﻔﺮوش ﺑﻪ دﻧﻴﺎ ﻛﻪ ﺑﺴﻲ ﺳﻮد ﻧﻜﺮد‬ ‫آن ﻛﻪ ﻳﻮﺳﻒ ﺑﻪ زر ﻧﺎﺳﺮه ﺑﻔﺮوﺧﺘﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﮔﻔﺖ و ﺧﻮش ﮔﻔﺖ ﺑﺮو ﺧﺮﻗﻪ ﺑﺴﻮزان ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻳﺎ رب اﻳﻦ ﻗﻠﺐ ﺷﻨﺎﺳﻲ ز ﻛﻪ آﻣﻮﺧﺘﻪ ﺑﻮد‬

‫ﻏﺰل 212‬ ‫ﻳﻚ دو ﺟﺎﻣﻢ دي ﺳﺤﺮﮔﻪ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‬ ‫و از ﻟﺐ ﺳﺎﻗﻲ ﺷﺮاﺑﻢ در ﻣﺬاق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‬ ‫از ﺳﺮ ﻣﺴﺘﻲ دﮔﺮ ﺑﺎ ﺷﺎﻫﺪ ﻋﻬﺪ ﺷﺒﺎب‬ ‫رﺟﻌﺘﻲ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ﻟﻴﻜﻦ ﻃﻼق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‬ ‫در ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻃﺮﻳﻘﺖ ﻫﺮ ﻛﺠﺎ ﻛﺮدﻳﻢ ﺳﻴﺮ‬ ‫ﻋﺎﻓﻴﺖ را ﺑﺎ ﻧﻈﺮﺑﺎزي ﻓﺮاق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‬ ‫ﺳﺎﻗﻴﺎ ﺟﺎم دﻣﺎدم ده ﻛﻪ در ﺳﻴﺮ ﻃﺮﻳﻖ‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﻋﺎﺷﻖ وش ﻧﻴﺎﻣﺪ در ﻧﻔﺎق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‬

‫222‬

‫اي ﻣﻌﺒﺮ ﻣﮋدهاي ﻓﺮﻣﺎ ﻛﻪ دوﺷﻢ آﻓﺘﺎب‬ ‫در ﺷﻜﺮﺧﻮاب ﺻﺒﻮﺣﻲ ﻫﻢ وﺛﺎق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‬ ‫ﻧﻘﺶ ﻣﻲﺑﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﮔﻴﺮم ﮔﻮﺷﻪاي زان ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺖ‬ ‫ﻃﺎﻗﺖ و ﺻﺒﺮ از ﺧﻢ اﺑﺮوش ﻃﺎق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‬ ‫ﮔﺮ ﻧﻜﺮدي ﻧﺼﺮت دﻳﻦ ﺷﺎه ﻳﺤﻴﻲ از ﻛﺮم‬ ‫ﻛﺎر ﻣﻠﻚ و دﻳﻦ ز ﻧﻈﻢ و اﺗﺴﺎق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ آن ﺳﺎﻋﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﻈﻢ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﻣﻲﻧﻮﺷﺖ‬ ‫ﻃﺎﻳﺮ ﻓﻜﺮش ﺑﻪ دام اﺷﺘﻴﺎق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‬

‫ﻏﺰل 312‬ ‫ﮔﻮﻫﺮ ﻣﺨﺰن اﺳﺮار ﻫﻤﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﺣﻘﻪ ﻣﻬﺮ ﺑﺪان ﻣﻬﺮ و ﻧﺸﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﻋﺎﺷﻘﺎن زﻣﺮه ارﺑﺎب اﻣﺎﻧﺖ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬ ‫ﻻﺟﺮم ﭼﺸﻢ ﮔﻬﺮﺑﺎر ﻫﻤﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻮد‬ ‫از ﺻﺒﺎ ﭘﺮس ﻛﻪ ﻣﺎ را ﻫﻤﻪ ﺷﺐ ﺗﺎ دم ﺻﺒﺢ‬ ‫ﺑﻮي زﻟﻒ ﺗﻮ ﻫﻤﺎن ﻣﻮﻧﺲ ﺟﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﻃﺎﻟﺐ ﻟﻌﻞ و ﮔﻬﺮ ﻧﻴﺴﺖ وﮔﺮﻧﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﺎن در ﻋﻤﻞ ﻣﻌﺪن و ﻛﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻮد‬

‫322‬

‫ﻛﺸﺘﻪ ﻏﻤﺰه ﺧﻮد را ﺑﻪ زﻳﺎرت درﻳﺎب‬ ‫زان ﻛﻪ ﺑﻴﭽﺎره ﻫﻤﺎن دلﻧﮕﺮان اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻮد‬ ‫رﻧﮓ ﺧﻮن دل ﻣﺎ را ﻛﻪ ﻧﻬﺎن ﻣﻲداري‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﺎن در ﻟﺐ ﻟﻌﻞ ﺗﻮ ﻋﻴﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻮد‬ ‫زﻟﻒ ﻫﻨﺪوي ﺗﻮ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ دﮔﺮ ره ﻧﺰﻧﺪ‬ ‫ﺳﺎلﻫﺎ رﻓﺖ و ﺑﺪان ﺳﻴﺮت و ﺳﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﺑﺎزﻧﻤﺎ ﻗﺼﻪ ﺧﻮﻧﺎﺑﻪ ﭼﺸﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮ اﻳﻦ ﭼﺸﻤﻪ ﻫﻤﺎن آب روان اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻮد‬

‫ﻏﺰل 412‬ ‫دﻳﺪم ﺑﻪ ﺧﻮاب ﺧﻮش ﻛﻪ ﺑﻪ دﺳﺘﻢ ﭘﻴﺎﻟﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﺗﻌﺒﻴﺮ رﻓﺖ و ﻛﺎر ﺑﻪ دوﻟﺖ ﺣﻮاﻟﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﭼﻬﻞ ﺳﺎل رﻧﺞ و ﻏﺼﻪ ﻛﺸﻴﺪﻳﻢ و ﻋﺎﻗﺒﺖ‬ ‫ﺗﺪﺑﻴﺮ ﻣﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺷﺮاب دوﺳﺎﻟﻪ ﺑﻮد‬ ‫آن ﻧﺎﻓﻪ ﻣﺮاد ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻢ ز ﺑﺨﺖ‬ ‫در ﭼﻴﻦ زﻟﻒ آن ﺑﺖ ﻣﺸﻜﻴﻦ ﻛﻼﻟﻪ ﺑﻮد‬ ‫از دﺳﺖ ﺑﺮده ﺑﻮد ﺧﻤﺎر ﻏﻤﻢ ﺳﺤﺮ‬ ‫دوﻟﺖ ﻣﺴﺎﻋﺪ آﻣﺪ و ﻣﻲ در ﭘﻴﺎﻟﻪ ﺑﻮد‬

‫422‬

‫ﺑﺮ آﺳﺘﺎن ﻣﻴﻜﺪه ﺧﻮن ﻣﻲﺧﻮرم ﻣﺪام‬ ‫روزي ﻣﺎ ز ﺧﻮان ﻗﺪر اﻳﻦ ﻧﻮاﻟﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻮ ﻧﻜﺎﺷﺖ ﻣﻬﺮ و ز ﺧﻮﺑﻲ ﮔﻠﻲ ﻧﭽﻴﺪ‬ ‫در رﻫﮕﺬار ﺑﺎد ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻻﻟﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﺑﺮ ﻃﺮف ﮔﻠﺸﻨﻢ ﮔﺬر اﻓﺘﺎد وﻗﺖ ﺻﺒﺢ‬ ‫آن دم ﻛﻪ ﻛﺎر ﻣﺮغ ﺳﺤﺮ آه و ﻧﺎﻟﻪ ﺑﻮد‬ ‫دﻳﺪﻳﻢ ﺷﻌﺮ دﻟﻜﺶ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ ﻣﺪح ﺷﺎه‬ ‫ﻳﻚ ﺑﻴﺖ از اﻳﻦ ﻗﺼﻴﺪه ﺑﻪ از ﺻﺪ رﺳﺎﻟﻪ ﺑﻮد‬ ‫آن ﺷﺎه ﺗﻨﺪﺣﻤﻠﻪ ﻛﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺷﻴﺮﮔﻴﺮ‬ ‫ﭘﻴﺸﺶ ﺑﻪ روز ﻣﻌﺮﻛﻪ ﻛﻤﺘﺮ ﻏﺰاﻟﻪ ﺑﻮد‬

‫ﻏﺰل 512‬ ‫ﺑﻪ ﻛﻮي ﻣﻴﻜﺪه ﻳﺎ رب ﺳﺤﺮ ﭼﻪ ﻣﺸﻐﻠﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﻛﻪ ﺟﻮش ﺷﺎﻫﺪ و ﺳﺎﻗﻲ و ﺷﻤﻊ و ﻣﺸﻌﻠﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﺣﺪﻳﺚ ﻋﺸﻖ ﻛﻪ از ﺣﺮف و ﺻﻮت ﻣﺴﺘﻐﻨﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻧﺎﻟﻪ دف و ﻧﻲ در ﺧﺮوش و وﻟﻮﻟﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﻣﺒﺎﺣﺜﻲ ﻛﻪ در آن ﻣﺠﻠﺲ ﺟﻨﻮن ﻣﻲرﻓﺖ‬ ‫وراي ﻣﺪرﺳﻪ و ﻗﺎل و ﻗﻴﻞ ﻣﺴﻠﻪ ﺑﻮد‬

‫522‬

‫دل از ﻛﺮﺷﻤﻪ ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﺮ ﺑﻮد وﻟﻲ‬ ‫ز ﻧﺎﻣﺴﺎﻋﺪي ﺑﺨﺘﺶ اﻧﺪﻛﻲ ﮔﻠﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﻗﻴﺎس ﻛﺮدم و آن ﭼﺸﻢ ﺟﺎدواﻧﻪ ﻣﺴﺖ‬ ‫ﻫﺰار ﺳﺎﺣﺮ ﭼﻮن ﺳﺎﻣﺮﻳﺶ در ﮔﻠﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﺑﮕﻔﺘﻤﺶ ﺑﻪ ﻟﺒﻢ ﺑﻮﺳﻪاي ﺣﻮاﻟﺖ ﻛﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﺧﻨﺪه ﮔﻔﺖ ﻛﻲ ات ﺑﺎ ﻣﻦ اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺑﻮد‬ ‫ز اﺧﺘﺮم ﻧﻈﺮي ﺳﻌﺪ در ره اﺳﺖ ﻛﻪ دوش‬ ‫ﻣﻴﺎن ﻣﺎه و رخ ﻳﺎر ﻣﻦ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﻮد‬ ‫دﻫﺎن ﻳﺎر ﻛﻪ درﻣﺎن درد ﺣﺎﻓﻆ داﺷﺖ‬ ‫ﻓﻐﺎن ﻛﻪ وﻗﺖ ﻣﺮوت ﭼﻪ ﺗﻨﮓ ﺣﻮﺻﻠﻪ ﺑﻮد‬

‫ﻏﺰل 612‬ ‫آن ﻳﺎر ﻛﺰ او ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺎ ﺟﺎي ﭘﺮي ﺑﻮد‬ ‫ﺳﺮ ﺗﺎ ﻗﺪﻣﺶ ﭼﻮن ﭘﺮي از ﻋﻴﺐ ﺑﺮي ﺑﻮد‬ ‫دل ﮔﻔﺖ ﻓﺮوﻛﺶ ﻛﻨﻢ اﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﺑﻮﻳﺶ‬ ‫ﺑﻴﭽﺎره ﻧﺪاﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻳﺎرش ﺳﻔﺮي ﺑﻮد‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻪ ز راز دل ﻣﻦ ﭘﺮده ﺑﺮاﻓﺘﺎد‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻮد ﻓﻠﻚ ﺷﻴﻮه او ﭘﺮده دري ﺑﻮد‬

‫622‬

‫ﻣﻨﻈﻮر ﺧﺮدﻣﻨﺪ ﻣﻦ آن ﻣﺎه ﻛﻪ او را‬ ‫ﺑﺎ ﺣﺴﻦ ادب ﺷﻴﻮه ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮي ﺑﻮد‬ ‫از ﭼﻨﮓ ﻣﻨﺶ اﺧﺘﺮ ﺑﺪﻣﻬﺮ ﺑﻪ درﺑﺮد‬ ‫آري ﭼﻪ ﻛﻨﻢ دوﻟﺖ دور ﻗﻤﺮي ﺑﻮد‬ ‫ﻋﺬري ﺑﻨﻪ اي دل ﻛﻪ ﺗﻮ دروﻳﺸﻲ و او را‬ ‫در ﻣﻤﻠﻜﺖ ﺣﺴﻦ ﺳﺮ ﺗﺎﺟﻮري ﺑﻮد‬ ‫اوﻗﺎت ﺧﻮش آن ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ دوﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﺮ رﻓﺖ‬ ‫ﺑﺎﻗﻲ ﻫﻤﻪ ﺑﻲﺣﺎﺻﻠﻲ و ﺑﻲﺧﺒﺮي ﺑﻮد‬ ‫ﺧﻮش ﺑﻮد ﻟﺐ آب و ﮔﻞ و ﺳﺒﺰه و ﻧﺴﺮﻳﻦ‬ ‫اﻓﺴﻮس ﻛﻪ آن ﮔﻨﺞ روان رﻫﮕﺬري ﺑﻮد‬ ‫ﺧﻮد را ﺑﻜﺶ اي ﺑﻠﺒﻞ از اﻳﻦ رﺷﻚ ﻛﻪ ﮔﻞ را‬ ‫ﺑﺎ ﺑﺎد ﺻﺒﺎ وﻗﺖ ﺳﺤﺮ ﺟﻠﻮه ﮔﺮي ﺑﻮد‬ ‫ﻫﺮ ﮔﻨﺞ ﺳﻌﺎدت ﻛﻪ ﺧﺪا داد ﺑﻪ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫از ﻳﻤﻦ دﻋﺎي ﺷﺐ و ورد ﺳﺤﺮي ﺑﻮد‬

‫ﻏﺰل 712‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﺮا وﻗﺘﻲ دﻟﻲ ﺑﻮد‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎ وي ﮔﻔﺘﻤﻲ ﮔﺮ ﻣﺸﻜﻠﻲ ﺑﻮد‬

‫722‬

‫ﺑﻪ ﮔﺮداﺑﻲ ﭼﻮ ﻣﻲاﻓﺘﺎدم از ﻏﻢ‬ ‫ﺑﻪ ﺗﺪﺑﻴﺮش اﻣﻴﺪ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺑﻮد‬ ‫دﻟﻲ ﻫﻤﺪرد و ﻳﺎري ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺑﻴﻦ‬ ‫ﻛﻪ اﺳﺘﻈﻬﺎر ﻫﺮ اﻫﻞ دﻟﻲ ﺑﻮد‬ ‫ز ﻣﻦ ﺿﺎﻳﻊ ﺷﺪ اﻧﺪر ﻛﻮي ﺟﺎﻧﺎن‬ ‫ﭼﻪ داﻣﻨﮕﻴﺮ ﻳﺎ رب ﻣﻨﺰﻟﻲ ﺑﻮد‬ ‫ﻫﻨﺮ ﺑﻲﻋﻴﺐ ﺣﺮﻣﺎن ﻧﻴﺴﺖ ﻟﻴﻜﻦ‬ ‫ز ﻣﻦ ﻣﺤﺮوﻣﺘﺮ ﻛﻲ ﺳﺎﻟﻲ ﺑﻮد‬ ‫ﺑﺮ اﻳﻦ ﺟﺎن ﭘﺮﻳﺸﺎن رﺣﻤﺖ آرﻳﺪ‬ ‫ﻛﻪ وﻗﺘﻲ ﻛﺎرداﻧﻲ ﻛﺎﻣﻠﻲ ﺑﻮد‬ ‫ﻣﺮا ﺗﺎ ﻋﺸﻖ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺳﺨﻦ ﻛﺮد‬ ‫ﺣﺪﻳﺜﻢ ﻧﻜﺘﻪ ﻫﺮ ﻣﺤﻔﻠﻲ ﺑﻮد‬ ‫ﻣﮕﻮ دﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻜﺘﻪدان اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﺎ دﻳﺪﻳﻢ و ﻣﺤﻜﻢ ﺟﺎﻫﻠﻲ ﺑﻮد‬

‫ﻏﺰل 812‬ ‫در ازل ﻫﺮ ﻛﻮ ﺑﻪ ﻓﻴﺾ دوﻟﺖ ارزاﻧﻲ ﺑﻮد‬ ‫ﺗﺎ اﺑﺪ ﺟﺎم ﻣﺮادش ﻫﻤﺪم ﺟﺎﻧﻲ ﺑﻮد‬

‫822‬

‫ﻣﻦ ﻫﻤﺎن ﺳﺎﻋﺖ ﻛﻪ از ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺷﺪ ﺗﻮﺑﻪ ﻛﺎر‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ اﻳﻦ ﺷﺎخ ار دﻫﺪ ﺑﺎري ﭘﺸﻴﻤﺎﻧﻲ ﺑﻮد‬ ‫ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﻢ ﻛﺎﻓﻜﻨﻢ ﺳﺠﺎده ﭼﻮن ﺳﻮﺳﻦ ﺑﻪ دوش‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ ﮔﻞ ﺑﺮ ﺧﺮﻗﻪ رﻧﮓ ﻣﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ ﺑﻮد‬ ‫ﺑﻲ ﭼﺮاغ ﺟﺎم در ﺧﻠﻮت ﻧﻤﻲﻳﺎرم ﻧﺸﺴﺖ‬ ‫زان ﻛﻪ ﻛﻨﺞ اﻫﻞ دل ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﻧﻮراﻧﻲ ﺑﻮد‬ ‫ﻫﻤﺖ ﻋﺎﻟﻲ ﻃﻠﺐ ﺟﺎم ﻣﺮﺻﻊ ﮔﻮ ﻣﺒﺎش‬ ‫رﻧﺪ را آب ﻋﻨﺐ ﻳﺎﻗﻮت رﻣﺎﻧﻲ ﺑﻮد‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﻲﺳﺎﻣﺎن ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﺎر ﻣﺎ ﺳﻬﻠﺶ ﻣﺒﻴﻦ‬ ‫ﻛﺎﻧﺪر اﻳﻦ ﻛﺸﻮر ﮔﺪاﻳﻲ رﺷﻚ ﺳﻠﻄﺎﻧﻲ ﺑﻮد‬ ‫ﻧﻴﻚ ﻧﺎﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻲ اي دل ﺑﺎ ﺑﺪان ﺻﺤﺒﺖ ﻣﺪار‬ ‫ﺧﻮدﭘﺴﻨﺪي ﺟﺎن ﻣﻦ ﺑﺮﻫﺎن ﻧﺎداﻧﻲ ﺑﻮد‬ ‫ﻣﺠﻠﺲ اﻧﺲ و ﺑﻬﺎر و ﺑﺤﺚ ﺷﻌﺮ اﻧﺪر ﻣﻴﺎن‬ ‫ﻧﺴﺘﺪن ﺟﺎم ﻣﻲ از ﺟﺎﻧﺎن ﮔﺮان ﺟﺎﻧﻲ ﺑﻮد‬ ‫دي ﻋﺰﻳﺰي ﮔﻔﺖ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻲﺧﻮرد ﭘﻨﻬﺎن ﺷﺮاب‬ ‫اي ﻋﺰﻳﺰ ﻣﻦ ﻧﻪ ﻋﻴﺐ آن ﺑﻪ ﻛﻪ ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ ﺑﻮد‬

‫ﻏﺰل 912‬

‫922‬

‫ﻛﻨﻮن ﻛﻪ در ﭼﻤﻦ آﻣﺪ ﮔﻞ از ﻋﺪم ﺑﻪ وﺟﻮد‬ ‫ﺑﻨﻔﺸﻪ در ﻗﺪم او ﻧﻬﺎد ﺳﺮ ﺑﻪ ﺳﺠﻮد‬ ‫ﺑﻨﻮش ﺟﺎم ﺻﺒﻮﺣﻲ ﺑﻪ ﻧﺎﻟﻪ دف و ﭼﻨﮓ‬ ‫ﺑﺒﻮس ﻏﺒﻐﺐ ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻪ ﻧﻐﻤﻪ ﻧﻲ و ﻋﻮد‬ ‫ﺑﻪ دور ﮔﻞ ﻣﻨﺸﻴﻦ ﺑﻲ ﺷﺮاب و ﺷﺎﻫﺪ و ﭼﻨﮓ‬ ‫ﻛﻪ ﻫﻤﭽﻮ روز ﺑﻘﺎ ﻫﻔﺘﻪاي ﺑﻮد ﻣﻌﺪود‬ ‫ﺷﺪ از ﺧﺮوج رﻳﺎﺣﻴﻦ ﭼﻮ آﺳﻤﺎن روﺷﻦ‬ ‫زﻣﻴﻦ ﺑﻪ اﺧﺘﺮ ﻣﻴﻤﻮن و ﻃﺎﻟﻊ ﻣﺴﻌﻮد‬ ‫ز دﺳﺖ ﺷﺎﻫﺪ ﻧﺎزك ﻋﺬار ﻋﻴﺴﻲ دم‬ ‫ﺷﺮاب ﻧﻮش و رﻫﺎ ﻛﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﻋﺎد و ﺛﻤﻮد‬ ‫ﺟﻬﺎن ﭼﻮ ﺧﻠﺪ ﺑﺮﻳﻦ ﺷﺪ ﺑﻪ دور ﺳﻮﺳﻦ و ﮔﻞ‬ ‫وﻟﻲ ﭼﻪ ﺳﻮد ﻛﻪ در وي ﻧﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺧﻠﻮد‬ ‫ﭼﻮ ﮔﻞ ﺳﻮار ﺷﻮد ﺑﺮ ﻫﻮا ﺳﻠﻴﻤﺎن وار‬ ‫ﺳﺤﺮ ﻛﻪ ﻣﺮغ درآﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﻐﻤﻪ داوود‬ ‫ﺑﻪ ﺑﺎغ ﺗﺎزه ﻛﻦ آﻳﻴﻦ دﻳﻦ زردﺷﺘﻲ‬ ‫ﻛﻨﻮن ﻛﻪ ﻻﻟﻪ ﺑﺮاﻓﺮوﺧﺖ آﺗﺶ ﻧﻤﺮود‬ ‫ﺑﺨﻮاه ﺟﺎم ﺻﺒﻮﺣﻲ ﺑﻪ ﻳﺎد آﺻﻒ ﻋﻬﺪ‬ ‫وزﻳﺮ ﻣﻠﻚ ﺳﻠﻴﻤﺎن ﻋﻤﺎد دﻳﻦ ﻣﺤﻤﻮد‬

‫032‬

‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ ﻳﻤﻦ ﺗﺮﺑﻴﺘﺶ‬ ‫ﻫﺮ آن ﭼﻪ ﻣﻲﻃﻠﺒﺪ ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺎﺷﺪش ﻣﻮﺟﻮد‬

‫ﻏﺰل 022‬ ‫از دﻳﺪه ﺧﻮن دل ﻫﻤﻪ ﺑﺮ روي ﻣﺎ رود‬ ‫ﺑﺮ روي ﻣﺎ ز دﻳﺪه ﭼﻪ ﮔﻮﻳﻢ ﭼﻪﻫﺎ رود‬ ‫ﻣﺎ در درون ﺳﻴﻨﻪ ﻫﻮاﻳﻲ ﻧﻬﻔﺘﻪاﻳﻢ‬ ‫ﺑﺮ ﺑﺎد اﮔﺮ رود دل ﻣﺎ زان ﻫﻮا رود‬ ‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺧﺎوري ﻛﻨﺪ از رﺷﻚ ﺟﺎﻣﻪ ﭼﺎك‬ ‫ﮔﺮ ﻣﺎه ﻣﻬﺮﭘﺮور ﻣﻦ در ﻗﺒﺎ رود‬ ‫ﺑﺮ ﺧﺎك راه ﻳﺎر ﻧﻬﺎدﻳﻢ روي ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﺑﺮ روي ﻣﺎ رواﺳﺖ اﮔﺮ آﺷﻨﺎ رود‬ ‫ﺳﻴﻞ اﺳﺖ آب دﻳﺪه و ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺑﮕﺬرد‬ ‫ﮔﺮ ﺧﻮد دﻟﺶ ز ﺳﻨﮓ ﺑﻮد ﻫﻢ ز ﺟﺎ رود‬ ‫ﻣﺎ را ﺑﻪ آب دﻳﺪه ﺷﺐ و روز ﻣﺎﺟﺮاﺳﺖ‬ ‫زان رﻫﮕﺬر ﻛﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻛﻮﻳﺶ ﭼﺮا رود‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ ﻛﻮي ﻣﻴﻜﺪه داﻳﻢ ﺑﻪ ﺻﺪق دل‬ ‫ﭼﻮن ﺻﻮﻓﻴﺎن ﺻﻮﻣﻌﻪ دار از ﺻﻔﺎ رود‬

‫132‬

‫ﻏﺰل 122‬ ‫ﭼﻮ دﺳﺖ ﺑﺮ ﺳﺮ زﻟﻔﺶ زﻧﻢ ﺑﻪ ﺗﺎب رود‬ ‫ور آﺷﺘﻲ ﻃﻠﺒﻢ ﺑﺎ ﺳﺮ ﻋﺘﺎب رود‬ ‫ﭼﻮ ﻣﺎه ﻧﻮ ره ﺑﻴﭽﺎرﮔﺎن ﻧﻈﺎره‬ ‫زﻧﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻪ اﺑﺮو و در ﻧﻘﺎب رود‬ ‫ﺷﺐ ﺷﺮاب ﺧﺮاﺑﻢ ﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﺑﻴﺪاري‬ ‫وﮔﺮ ﺑﻪ روز ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻛﻨﻢ ﺑﻪ ﺧﻮاب رود‬ ‫ﻃﺮﻳﻖ ﻋﺸﻖ ﭘﺮآﺷﻮب و ﻓﺘﻨﻪ اﺳﺖ اي دل‬ ‫ﺑﻴﻔﺘﺪ آن ﻛﻪ در اﻳﻦ راه ﺑﺎ ﺷﺘﺎب رود‬ ‫ﮔﺪاﻳﻲ در ﺟﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻣﻔﺮوش‬ ‫ﻛﺴﻲ ز ﺳﺎﻳﻪ اﻳﻦ در ﺑﻪ آﻓﺘﺎب رود‬ ‫ﺳﻮاد ﻧﺎﻣﻪ ﻣﻮي ﺳﻴﺎه ﭼﻮن ﻃﻲ ﺷﺪ‬ ‫ﺑﻴﺎض ﻛﻢ ﻧﺸﻮد ﮔﺮ ﺻﺪ اﻧﺘﺨﺎب رود‬ ‫ﺣﺒﺎب را ﭼﻮ ﻓﺘﺪ ﺑﺎد ﻧﺨﻮت اﻧﺪر ﺳﺮ‬ ‫ﻛﻼه دارﻳﺶ اﻧﺪر ﺳﺮ ﺷﺮاب رود‬ ‫ﺣﺠﺎب راه ﺗﻮﻳﻲ ﺣﺎﻓﻆ از ﻣﻴﺎن ﺑﺮﺧﻴﺰ‬ ‫ﺧﻮﺷﺎ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ راه ﺑﻲﺣﺠﺎب رود‬

‫232‬

‫ﻏﺰل 222‬ ‫از ﺳﺮ ﻛﻮي ﺗﻮ ﻫﺮ ﻛﻮ ﺑﻪ ﻣﻼﻟﺖ ﺑﺮود‬ ‫ﻧﺮود ﻛﺎرش و آﺧﺮ ﺑﻪ ﺧﺠﺎﻟﺖ ﺑﺮود‬ ‫ﻛﺎرواﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻮد ﺑﺪرﻗﻪاش ﺣﻔﻆ ﺧﺪا‬ ‫ﺑﻪ ﺗﺠﻤﻞ ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ ﺑﻪ ﺟﻼﻟﺖ ﺑﺮود‬ ‫ﺳﺎﻟﻚ از ﻧﻮر ﻫﺪاﻳﺖ ﺑﺒﺮد راه ﺑﻪ دوﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﻧﺮﺳﺪ ﮔﺮ ﺑﻪ ﺿﻼﻟﺖ ﺑﺮود‬ ‫ﻛﺎم ﺧﻮد آﺧﺮ ﻋﻤﺮ از ﻣﻲ و ﻣﻌﺸﻮق ﺑﮕﻴﺮ‬ ‫ﺣﻴﻒ اوﻗﺎت ﻛﻪ ﻳﻚ ﺳﺮ ﺑﻪ ﺑﻄﺎﻟﺖ ﺑﺮود‬ ‫اي دﻟﻴﻞ دل ﮔﻤﮕﺸﺘﻪ ﺧﺪا را ﻣﺪدي‬ ‫ﻛﻪ ﻏﺮﻳﺐ ار ﻧﺒﺮد ره ﺑﻪ دﻻﻟﺖ ﺑﺒﺮد‬ ‫ﺣﻜﻢ ﻣﺴﺘﻮري و ﻣﺴﺘﻲ ﻫﻤﻪ ﺑﺮ ﺧﺎﺗﻢ ﺗﺴﺖ‬ ‫ﻛﺲ ﻧﺪاﻧﺴﺖ ﻛﻪ آﺧﺮ ﺑﻪ ﭼﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺮود‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ از ﭼﺸﻤﻪ ﺣﻜﻤﺖ ﺑﻪ ﻛﻒ آور ﺟﺎﻣﻲ‬ ‫ﺑﻮ ﻛﻪ از ﻟﻮح دﻟﺖ ﻧﻘﺶ ﺟﻬﺎﻟﺖ ﺑﺮود‬

‫ﻏﺰل 322‬

‫332‬

‫ﻫﺮﮔﺰم ﻧﻘﺶ ﺗﻮ از ﻟﻮح دل و ﺟﺎن ﻧﺮود‬ ‫ﻫﺮﮔﺰ از ﻳﺎد ﻣﻦ آن ﺳﺮو ﺧﺮاﻣﺎن ﻧﺮود‬ ‫از دﻣﺎغ ﻣﻦ ﺳﺮﮔﺸﺘﻪ ﺧﻴﺎل دﻫﻨﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﺟﻔﺎي ﻓﻠﻚ و ﻏﺼﻪ دوران ﻧﺮود‬ ‫در ازل ﺑﺴﺖ دﻟﻢ ﺑﺎ ﺳﺮ زﻟﻔﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ‬ ‫ﺗﺎ اﺑﺪ ﺳﺮ ﻧﻜﺸﺪ و از ﺳﺮ ﭘﻴﻤﺎن ﻧﺮود‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﺟﺰ ﺑﺎر ﻏﻤﺖ ﺑﺮ دل ﻣﺴﻜﻴﻦ ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺮود از دل ﻣﻦ و از دل ﻣﻦ آن ﻧﺮود‬ ‫آن ﭼﻨﺎن ﻣﻬﺮ ﺗﻮام در دل و ﺟﺎن ﺟﺎي ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ﻛﻪ اﮔﺮ ﺳﺮ ﺑﺮود از دل و از ﺟﺎن ﻧﺮود‬ ‫ﮔﺮ رود از ﭘﻲ ﺧﻮﺑﺎن دل ﻣﻦ ﻣﻌﺬور اﺳﺖ‬ ‫درد دارد ﭼﻪ ﻛﻨﺪ ﻛﺰ ﭘﻲ درﻣﺎن ﻧﺮود‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﻪ ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﻧﺸﻮد ﺳﺮﮔﺮدان‬ ‫دل ﺑﻪ ﺧﻮﺑﺎن ﻧﺪﻫﺪ و از ﭘﻲ اﻳﺸﺎن ﻧﺮود‬

‫ﻏﺰل 422‬ ‫ﺧﻮﺷﺎ دﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﺪام از ﭘﻲ ﻧﻈﺮ ﻧﺮود‬ ‫ﺑﻪ ﻫﺮ درش ﻛﻪ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻲﺧﺒﺮ ﻧﺮود‬

‫432‬

‫ﻃﻤﻊ در آن ﻟﺐ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻧﻜﺮدﻧﻢ اوﻟﻲ‬ ‫وﻟﻲ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﮕﺲ از ﭘﻲ ﺷﻜﺮ ﻧﺮود‬ ‫ﺳﻮاد دﻳﺪه ﻏﻤﺪﻳﺪهام ﺑﻪ اﺷﻚ ﻣﺸﻮي‬ ‫ﻛﻪ ﻧﻘﺶ ﺧﺎل ﺗﻮام ﻫﺮﮔﺰ از ﻧﻈﺮ ﻧﺮود‬ ‫ز ﻣﻦ ﭼﻮ ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﺑﻮي ﺧﻮد درﻳﻎ ﻣﺪار‬ ‫ﭼﺮا ﻛﻪ ﺑﻲ ﺳﺮ زﻟﻒ ﺗﻮام ﺑﻪ ﺳﺮ ﻧﺮود‬ ‫دﻻ ﻣﺒﺎش ﭼﻨﻴﻦ ﻫﺮزه ﮔﺮد و ﻫﺮﺟﺎﻳﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺎر ز ﭘﻴﺸﺖ ﺑﺪﻳﻦ ﻫﻨﺮ ﻧﺮود‬ ‫ﻣﻜﻦ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺣﻘﺎرت ﻧﮕﺎه در ﻣﻦ ﻣﺴﺖ‬ ‫ﻛﻪ آﺑﺮوي ﺷﺮﻳﻌﺖ ﺑﺪﻳﻦ ﻗﺪر ﻧﺮود‬ ‫ﻣﻦ ﮔﺪا ﻫﻮس ﺳﺮوﻗﺎﻣﺘﻲ دارم‬ ‫ﻛﻪ دﺳﺖ در ﻛﻤﺮش ﺟﺰ ﺑﻪ ﺳﻴﻢ و زر ﻧﺮود‬ ‫ﺗﻮ ﻛﺰ ﻣﻜﺎرم اﺧﻼق ﻋﺎﻟﻤﻲ دﮔﺮي‬ ‫وﻓﺎي ﻋﻬﺪ ﻣﻦ از ﺧﺎﻃﺮت ﺑﻪ درﻧﺮود‬ ‫ﺳﻴﺎه ﻧﺎﻣﻪﺗﺮ از ﺧﻮد ﻛﺴﻲ ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻢ‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﭼﻮن ﻗﻠﻤﻢ دود دل ﺑﻪ ﺳﺮ ﻧﺮود‬ ‫ﺑﻪ ﺗﺎج ﻫﺪﻫﺪم از ره ﻣﺒﺮ ﻛﻪ ﺑﺎز ﺳﻔﻴﺪ‬ ‫ﭼﻮ ﺑﺎﺷﻪ در ﭘﻲ ﻫﺮ ﺻﻴﺪ ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻧﺮود‬

‫532‬

‫ﺑﻴﺎر ﺑﺎده و اول ﺑﻪ دﺳﺖ ﺣﺎﻓﻆ ده‬ ‫ﺑﻪ ﺷﺮط آن ﻛﻪ ز ﻣﺠﻠﺲ ﺳﺨﻦ ﺑﻪ درﻧﺮود‬

‫ﻏﺰل 522‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﺣﺪﻳﺚ ﺳﺮو و ﮔﻞ و ﻻﻟﻪ ﻣﻲرود‬ ‫وﻳﻦ ﺑﺤﺚ ﺑﺎ ﺛﻼﺛﻪ ﻏﺴﺎﻟﻪ ﻣﻲرود‬ ‫ﻣﻲ ده ﻛﻪ ﻧﻮﻋﺮوس ﭼﻤﻦ ﺣﺪ ﺣﺴﻦ ﻳﺎﻓﺖ‬ ‫ﻛﺎر اﻳﻦ زﻣﺎن ز ﺻﻨﻌﺖ دﻻﻟﻪ ﻣﻲرود‬ ‫ﺷﻜﺮﺷﻜﻦ ﺷﻮﻧﺪ ﻫﻤﻪ ﻃﻮﻃﻴﺎن ﻫﻨﺪ‬ ‫زﻳﻦ ﻗﻨﺪ ﭘﺎرﺳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﻨﮕﺎﻟﻪ ﻣﻲرود‬ ‫ﻃﻲ ﻣﻜﺎن ﺑﺒﻴﻦ و زﻣﺎن در ﺳﻠﻮك ﺷﻌﺮ‬ ‫ﻛﺎﻳﻦ ﻃﻔﻞ ﻳﻚ ﺷﺒﻪ ره ﻳﻚ ﺳﺎﻟﻪ ﻣﻲرود‬ ‫آن ﭼﺸﻢ ﺟﺎدواﻧﻪ ﻋﺎﺑﺪﻓﺮﻳﺐ ﺑﻴﻦ‬ ‫ﻛﺶ ﻛﺎروان ﺳﺤﺮ ز دﻧﺒﺎﻟﻪ ﻣﻲرود‬ ‫از ره ﻣﺮو ﺑﻪ ﻋﺸﻮه دﻧﻴﺎ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻋﺠﻮز‬ ‫ﻣﻜﺎره ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﺪ و ﻣﺤﺘﺎﻟﻪ ﻣﻲرود‬ ‫ﺑﺎد ﺑﻬﺎر ﻣﻲوزد از ﮔﻠﺴﺘﺎن ﺷﺎه‬ ‫و از ژاﻟﻪ ﺑﺎده در ﻗﺪح ﻻﻟﻪ ﻣﻲرود‬

‫632‬

‫ﺣﺎﻓﻆ ز ﺷﻮق ﻣﺠﻠﺲ ﺳﻠﻄﺎن ﻏﻴﺎث دﻳﻦ‬ ‫ﻏﺎﻓﻞ ﻣﺸﻮ ﻛﻪ ﻛﺎر ﺗﻮ از ﻧﺎﻟﻪ ﻣﻲرود‬

‫ﻏﺰل 622‬ ‫ﺗﺮﺳﻢ ﻛﻪ اﺷﻚ در ﻏﻢ ﻣﺎ ﭘﺮده در ﺷﻮد‬ ‫وﻳﻦ راز ﺳﺮ ﺑﻪ ﻣﻬﺮ ﺑﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﺳﻤﺮ ﺷﻮد‬ ‫ﮔﻮﻳﻨﺪ ﺳﻨﮓ ﻟﻌﻞ ﺷﻮد در ﻣﻘﺎم ﺻﺒﺮ‬ ‫آري ﺷﻮد وﻟﻴﻚ ﺑﻪ ﺧﻮن ﺟﮕﺮ ﺷﻮد‬ ‫ﺧﻮاﻫﻢ ﺷﺪن ﺑﻪ ﻣﻴﻜﺪه ﮔﺮﻳﺎن و دادﺧﻮاه‬ ‫ﻛﺰ دﺳﺖ ﻏﻢ ﺧﻼص ﻣﻦ آن ﺟﺎ ﻣﮕﺮ ﺷﻮد‬ ‫از ﻫﺮ ﻛﺮاﻧﻪ ﺗﻴﺮ دﻋﺎ ﻛﺮدهام روان‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﺰ آن ﻣﻴﺎﻧﻪ ﻳﻜﻲ ﻛﺎرﮔﺮ ﺷﻮد‬ ‫اي ﺟﺎن ﺣﺪﻳﺚ ﻣﺎ ﺑﺮ دﻟﺪار ﺑﺎزﮔﻮ‬ ‫ﻟﻴﻜﻦ ﭼﻨﺎن ﻣﮕﻮ ﻛﻪ ﺻﺒﺎ را ﺧﺒﺮ ﺷﻮد‬ ‫از ﻛﻴﻤﻴﺎي ﻣﻬﺮ ﺗﻮ زر ﮔﺸﺖ روي ﻣﻦ‬ ‫آري ﺑﻪ ﻳﻤﻦ ﻟﻄﻒ ﺷﻤﺎ ﺧﺎك زر ﺷﻮد‬ ‫در ﺗﻨﮕﻨﺎي ﺣﻴﺮﺗﻢ از ﻧﺨﻮت رﻗﻴﺐ‬ ‫ﻳﺎ رب ﻣﺒﺎد آن ﻛﻪ ﮔﺪا ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺷﻮد‬

‫732‬

‫ﺑﺲ ﻧﻜﺘﻪ ﻏﻴﺮ ﺣﺴﻦ ﺑﺒﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻛﺴﻲ‬ ‫ﻣﻘﺒﻮل ﻃﺒﻊ ﻣﺮدم ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮ ﺷﻮد‬ ‫اﻳﻦ ﺳﺮﻛﺸﻲ ﻛﻪ ﻛﻨﮕﺮه ﻛﺎخ وﺻﻞ راﺳﺖ‬ ‫ﺳﺮﻫﺎ ﺑﺮ آﺳﺘﺎﻧﻪ او ﺧﺎك در ﺷﻮد‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻮ ﻧﺎﻓﻪ ﺳﺮ زﻟﻔﺶ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫دم درﻛﺶ ار ﻧﻪ ﺑﺎد ﺻﺒﺎ را ﺧﺒﺮ ﺷﻮد‬

‫ﻏﺰل 722‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﺮ واﻋﻆ ﺷﻬﺮ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ آﺳﺎن ﻧﺸﻮد‬ ‫ﺗﺎ رﻳﺎ ورزد و ﺳﺎﻟﻮس ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﺸﻮد‬ ‫رﻧﺪي آﻣﻮز و ﻛﺮم ﻛﻦ ﻛﻪ ﻧﻪ ﭼﻨﺪان ﻫﻨﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﺣﻴﻮاﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﻨﻮﺷﺪ ﻣﻲ و اﻧﺴﺎن ﻧﺸﻮد‬ ‫ﮔﻮﻫﺮ ﭘﺎك ﺑﺒﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺷﻮد ﻗﺎﺑﻞ ﻓﻴﺾ‬ ‫ور ﻧﻪ ﻫﺮ ﺳﻨﮓ و ﮔﻠﻲ ﻟﻞ و ﻣﺮﺟﺎن ﻧﺸﻮد‬ ‫اﺳﻢ اﻋﻈﻢ ﺑﻜﻨﺪ ﻛﺎر ﺧﻮد اي دل ﺧﻮش ﺑﺎش‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻠﺒﻴﺲ و ﺣﻴﻞ دﻳﻮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﺸﻮد‬ ‫ﻋﺸﻖ ﻣﻲورزم و اﻣﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻓﻦ ﺷﺮﻳﻒ‬ ‫ﭼﻮن ﻫﻨﺮﻫﺎي دﮔﺮ ﻣﻮﺟﺐ ﺣﺮﻣﺎن ﻧﺸﻮد‬

‫832‬

‫دوش ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻓﺮدا ﺑﺪﻫﻢ ﻛﺎم دﻟﺖ‬ ‫ﺳﺒﺒﻲ ﺳﺎز ﺧﺪاﻳﺎ ﻛﻪ ﭘﺸﻴﻤﺎن ﻧﺸﻮد‬ ‫ﺣﺴﻦ ﺧﻠﻘﻲ ز ﺧﺪا ﻣﻲﻃﻠﺒﻢ ﺧﻮي ﺗﻮ را‬ ‫ﺗﺎ دﮔﺮ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺎ از ﺗﻮ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﻧﺸﻮد‬ ‫ذره را ﺗﺎ ﻧﺒﻮد ﻫﻤﺖ ﻋﺎﻟﻲ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻃﺎﻟﺐ ﭼﺸﻤﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ درﺧﺸﺎن ﻧﺸﻮد‬

‫ﻏﺰل 822‬ ‫ﮔﺮ ﻣﻦ از ﺑﺎغ ﺗﻮ ﻳﻚ ﻣﻴﻮه ﺑﭽﻴﻨﻢ ﭼﻪ ﺷﻮد‬ ‫ﭘﻴﺶ ﭘﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﭼﺮاغ ﺗﻮ ﺑﺒﻴﻨﻢ ﭼﻪ ﺷﻮد‬ ‫ﻳﺎ رب اﻧﺪر ﻛﻨﻒ ﺳﺎﻳﻪ آن ﺳﺮو ﺑﻠﻨﺪ‬ ‫ﮔﺮ ﻣﻦ ﺳﻮﺧﺘﻪ ﻳﻚ دم ﺑﻨﺸﻴﻨﻢ ﭼﻪ ﺷﻮد‬ ‫آﺧﺮ اي ﺧﺎﺗﻢ ﺟﻤﺸﻴﺪ ﻫﻤﺎﻳﻮن آﺛﺎر‬ ‫ﮔﺮ ﻓﺘﺪ ﻋﻜﺲ ﺗﻮ ﺑﺮ ﻧﻘﺶ ﻧﮕﻴﻨﻢ ﭼﻪ ﺷﻮد‬ ‫واﻋﻆ ﺷﻬﺮ ﭼﻮ ﻣﻬﺮ ﻣﻠﻚ و ﺷﺤﻨﻪ ﮔﺰﻳﺪ‬ ‫ﻣﻦ اﮔﺮ ﻣﻬﺮ ﻧﮕﺎري ﺑﮕﺰﻳﻨﻢ ﭼﻪ ﺷﻮد‬ ‫ﻋﻘﻠﻢ از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ دررﻓﺖ و ﮔﺮ ﻣﻲ اﻳﻦ اﺳﺖ‬ ‫دﻳﺪم از ﭘﻴﺶ ﻛﻪ در ﺧﺎﻧﻪ دﻳﻨﻢ ﭼﻪ ﺷﻮد‬

‫932‬

‫ﺻﺮف ﺷﺪ ﻋﻤﺮ ﮔﺮان ﻣﺎﻳﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﺸﻮﻗﻪ و ﻣﻲ‬ ‫ﺗﺎ از آﻧﻢ ﭼﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺶ آﻳﺪ از اﻳﻨﻢ ﭼﻪ ﺷﻮد‬ ‫ﺧﻮاﺟﻪ داﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻋﺎﺷﻘﻢ و ﻫﻴﭻ ﻧﮕﻔﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ار ﻧﻴﺰ ﺑﺪاﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻨﻢ ﭼﻪ ﺷﻮد‬

‫ﻏﺰل 922‬ ‫ﺑﺨﺖ از دﻫﺎن دوﺳﺖ ﻧﺸﺎﻧﻢ ﻧﻤﻲدﻫﺪ‬ ‫دوﻟﺖ ﺧﺒﺮ ز راز ﻧﻬﺎﻧﻢ ﻧﻤﻲدﻫﺪ‬ ‫از ﺑﻬﺮ ﺑﻮﺳﻪاي ز ﻟﺒﺶ ﺟﺎن ﻫﻤﻲدﻫﻢ‬ ‫اﻳﻨﻢ ﻫﻤﻲﺳﺘﺎﻧﺪ و آﻧﻢ ﻧﻤﻲدﻫﺪ‬ ‫ﻣﺮدم در اﻳﻦ ﻓﺮاق و در آن ﭘﺮده راه ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻳﺎ ﻫﺴﺖ و ﭘﺮده دار ﻧﺸﺎﻧﻢ ﻧﻤﻲدﻫﺪ‬ ‫زﻟﻔﺶ ﻛﺸﻴﺪ ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﭼﺮخ ﺳﻔﻠﻪ ﺑﻴﻦ‬ ‫ﻛﺎن ﺟﺎ ﻣﺠﺎل ﺑﺎدوزاﻧﻢ ﻧﻤﻲدﻫﺪ‬ ‫ﭼﻨﺪان ﻛﻪ ﺑﺮ ﻛﻨﺎر ﭼﻮ ﭘﺮﮔﺎر ﻣﻲﺷﺪم‬ ‫دوران ﭼﻮ ﻧﻘﻄﻪ ره ﺑﻪ ﻣﻴﺎﻧﻢ ﻧﻤﻲدﻫﺪ‬ ‫ﺷﻜﺮ ﺑﻪ ﺻﺒﺮ دﺳﺖ دﻫﺪ ﻋﺎﻗﺒﺖ وﻟﻲ‬ ‫ﺑﺪﻋﻬﺪي زﻣﺎﻧﻪ زﻣﺎﻧﻢ ﻧﻤﻲدﻫﺪ‬

‫042‬

‫ﮔﻔﺘﻢ روم ﺑﻪ ﺧﻮاب و ﺑﺒﻴﻨﻢ ﺟﻤﺎل دوﺳﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ز آه و ﻧﺎﻟﻪ اﻣﺎﻧﻢ ﻧﻤﻲدﻫﺪ‬

‫ﻏﺰل 032‬ ‫اﮔﺮ ﺑﻪ ﺑﺎده ﻣﺸﻜﻴﻦ دﻟﻢ ﻛﺸﺪ ﺷﺎﻳﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻮي ﺧﻴﺮ ز زﻫﺪ رﻳﺎ ﻧﻤﻲآﻳﺪ‬ ‫ﺟﻬﺎﻧﻴﺎن ﻫﻤﻪ ﮔﺮ ﻣﻨﻊ ﻣﻦ ﻛﻨﻨﺪ از ﻋﺸﻖ‬ ‫ﻣﻦ آن ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪﮔﺎر ﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‬ ‫ﻃﻤﻊ ز ﻓﻴﺾ ﻛﺮاﻣﺖ ﻣﺒﺮ ﻛﻪ ﺧﻠﻖ ﻛﺮﻳﻢ‬ ‫ﮔﻨﻪ ﺑﺒﺨﺸﺪ و ﺑﺮ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﺑﺒﺨﺸﺎﻳﺪ‬ ‫ﻣﻘﻴﻢ ﺣﻠﻘﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ دل ﺑﺪان اﻣﻴﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺣﻠﻘﻪاي ز ﺳﺮ زﻟﻒ ﻳﺎر ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ‬ ‫ﺗﻮ را ﻛﻪ ﺣﺴﻦ ﺧﺪاداده ﻫﺴﺖ و ﺣﺠﻠﻪ ﺑﺨﺖ‬ ‫ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺸﺎﻃﻪات ﺑﻴﺎراﻳﺪ‬ ‫ﭼﻤﻦ ﺧﻮش اﺳﺖ و ﻫﻮا دﻟﻜﺶ اﺳﺖ و ﻣﻲ ﺑﻲﻏﺶ‬ ‫ﻛﻨﻮن ﺑﺠﺰ دل ﺧﻮش ﻫﻴﭻ در ﻧﻤﻲﺑﺎﻳﺪ‬ ‫ﺟﻤﻴﻠﻪاﻳﺴﺖ ﻋﺮوس ﺟﻬﺎن وﻟﻲ ﻫﺶ دار‬ ‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺨﺪره در ﻋﻘﺪ ﻛﺲ ﻧﻤﻲآﻳﺪ‬

‫142‬

‫ﺑﻪ ﻻﺑﻪ ﮔﻔﺘﻤﺶ اي ﻣﺎه رخ ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ اﮔﺮ‬ ‫ﺑﻪ ﻳﻚ ﺷﻜﺮ ز ﺗﻮ دﻟﺨﺴﺘﻪاي ﺑﻴﺎﺳﺎﻳﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﺧﻨﺪه ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺧﺪاي را ﻣﭙﺴﻨﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻮﺳﻪ ﺗﻮ رخ ﻣﺎه را ﺑﻴﺎﻻﻳﺪ‬

‫ﻏﺰل 132‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﻏﻢ ﺗﻮ دارم ﮔﻔﺘﺎ ﻏﻤﺖ ﺳﺮ آﻳﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﺎه ﻣﻦ ﺷﻮ ﮔﻔﺘﺎ اﮔﺮ ﺑﺮآﻳﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ز ﻣﻬﺮورزان رﺳﻢ وﻓﺎ ﺑﻴﺎﻣﻮز‬ ‫ﮔﻔﺘﺎ ز ﺧﻮﺑﺮوﻳﺎن اﻳﻦ ﻛﺎر ﻛﻤﺘﺮ آﻳﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺧﻴﺎﻟﺖ راه ﻧﻈﺮ ﺑﺒﻨﺪم‬ ‫ﮔﻔﺘﺎ ﻛﻪ ﺷﺐ رو اﺳﺖ او از راه دﻳﮕﺮ آﻳﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﺑﻮي زﻟﻔﺖ ﮔﻤﺮاه ﻋﺎﻟﻤﻢ ﻛﺮد‬ ‫ﮔﻔﺘﺎ اﮔﺮ ﺑﺪاﻧﻲ ﻫﻢ اوت رﻫﺒﺮ آﻳﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﺧﻮﺷﺎ ﻫﻮاﻳﻲ ﻛﺰ ﺑﺎد ﺻﺒﺢ ﺧﻴﺰد‬ ‫ﮔﻔﺘﺎ ﺧﻨﻚ ﻧﺴﻴﻤﻲ ﻛﺰ ﻛﻮي دﻟﺒﺮ آﻳﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻧﻮش ﻟﻌﻠﺖ ﻣﺎ را ﺑﻪ آرزو ﻛﺸﺖ‬ ‫ﮔﻔﺘﺎ ﺗﻮ ﺑﻨﺪﮔﻲ ﻛﻦ ﻛﻮ ﺑﻨﺪه ﭘﺮور آﻳﺪ‬

‫242‬

‫ﮔﻔﺘﻢ دل رﺣﻴﻤﺖ ﻛﻲ ﻋﺰم ﺻﻠﺢ دارد‬ ‫ﮔﻔﺘﺎ ﻣﮕﻮي ﺑﺎ ﻛﺲ ﺗﺎ وﻗﺖ آن درآﻳﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ زﻣﺎن ﻋﺸﺮت دﻳﺪي ﻛﻪ ﭼﻮن ﺳﺮ آﻣﺪ‬ ‫ﮔﻔﺘﺎ ﺧﻤﻮش ﺣﺎﻓﻆ ﻛﺎﻳﻦ ﻏﺼﻪ ﻫﻢ ﺳﺮ آﻳﺪ‬

‫ﻏﺰل 232‬ ‫ﺑﺮ ﺳﺮ آﻧﻢ ﻛﻪ ﮔﺮ ز دﺳﺖ ﺑﺮآﻳﺪ‬ ‫دﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﺎري زﻧﻢ ﻛﻪ ﻏﺼﻪ ﺳﺮ آﻳﺪ‬ ‫ﺧﻠﻮت دل ﻧﻴﺴﺖ ﺟﺎي ﺻﺤﺒﺖ اﺿﺪاد‬ ‫دﻳﻮ ﭼﻮ ﺑﻴﺮون رود ﻓﺮﺷﺘﻪ درآﻳﺪ‬ ‫ﺻﺤﺒﺖ ﺣﻜﺎم ﻇﻠﻤﺖ ﺷﺐ ﻳﻠﺪاﺳﺖ‬ ‫ﻧﻮر ز ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺟﻮي ﺑﻮ ﻛﻪ ﺑﺮآﻳﺪ‬ ‫ﺑﺮ در ارﺑﺎب ﺑﻲﻣﺮوت دﻧﻴﺎ‬ ‫ﭼﻨﺪ ﻧﺸﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺧﻮاﺟﻪ ﻛﻲ ﺑﻪ درآﻳﺪ‬ ‫ﺗﺮك ﮔﺪاﻳﻲ ﻣﻜﻦ ﻛﻪ ﮔﻨﺞ ﺑﻴﺎﺑﻲ‬ ‫از ﻧﻈﺮ ره روي ﻛﻪ در ﮔﺬر آﻳﺪ‬ ‫ﺻﺎﻟﺢ و ﻃﺎﻟﺢ ﻣﺘﺎع ﺧﻮﻳﺶ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‬ ‫ﺗﺎ ﻛﻪ ﻗﺒﻮل اﻓﺘﺪ و ﻛﻪ در ﻧﻈﺮ آﻳﺪ‬

‫342‬

‫ﺑﻠﺒﻞ ﻋﺎﺷﻖ ﺗﻮ ﻋﻤﺮ ﺧﻮاه ﻛﻪ آﺧﺮ‬ ‫ﺑﺎغ ﺷﻮد ﺳﺒﺰ و ﺷﺎخ ﮔﻞ ﺑﻪ ﺑﺮ آﻳﺪ‬ ‫ﻏﻔﻠﺖ ﺣﺎﻓﻆ در اﻳﻦ ﺳﺮاﭼﻪ ﻋﺠﺐ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ رﻓﺖ ﺑﻲﺧﺒﺮ آﻳﺪ‬

‫ﻏﺰل 332‬ ‫دﺳﺖ از ﻃﻠﺐ ﻧﺪارم ﺗﺎ ﻛﺎم ﻣﻦ ﺑﺮآﻳﺪ‬ ‫ﻳﺎ ﺗﻦ رﺳﺪ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺎن ﻳﺎ ﺟﺎن ز ﺗﻦ ﺑﺮآﻳﺪ‬ ‫ﺑﮕﺸﺎي ﺗﺮﺑﺘﻢ را ﺑﻌﺪ از وﻓﺎت و ﺑﻨﮕﺮ‬ ‫ﻛﺰ آﺗﺶ دروﻧﻢ دود از ﻛﻔﻦ ﺑﺮآﻳﺪ‬ ‫ﺑﻨﻤﺎي رخ ﻛﻪ ﺧﻠﻘﻲ واﻟﻪ ﺷﻮﻧﺪ و ﺣﻴﺮان‬ ‫ﺑﮕﺸﺎي ﻟﺐ ﻛﻪ ﻓﺮﻳﺎد از ﻣﺮد و زن ﺑﺮآﻳﺪ‬ ‫ﺟﺎن ﺑﺮ ﻟﺐ اﺳﺖ و ﺣﺴﺮت در دل ﻛﻪ از ﻟﺒﺎﻧﺶ‬ ‫ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺎﻣﻲ ﺟﺎن از ﺑﺪن ﺑﺮآﻳﺪ‬ ‫از ﺣﺴﺮت دﻫﺎﻧﺶ آﻣﺪ ﺑﻪ ﺗﻨﮓ ﺟﺎﻧﻢ‬ ‫ﺧﻮد ﻛﺎم ﺗﻨﮕﺪﺳﺘﺎن ﻛﻲ زان دﻫﻦ ﺑﺮآﻳﺪ‬ ‫ﮔﻮﻳﻨﺪ ذﻛﺮ ﺧﻴﺮش در ﺧﻴﻞ ﻋﺸﻘﺒﺎزان‬ ‫ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ ﻧﺎم ﺣﺎﻓﻆ در اﻧﺠﻤﻦ ﺑﺮآﻳﺪ‬

‫442‬

‫ﻏﺰل 432‬ ‫ﭼﻮ آﻓﺘﺎب ﻣﻲ از ﻣﺸﺮق ﭘﻴﺎﻟﻪ ﺑﺮآﻳﺪ‬ ‫ز ﺑﺎغ ﻋﺎرض ﺳﺎﻗﻲ ﻫﺰار ﻻﻟﻪ ﺑﺮآﻳﺪ‬ ‫ﻧﺴﻴﻢ در ﺳﺮ ﮔﻞ ﺑﺸﻜﻨﺪ ﻛﻼﻟﻪ ﺳﻨﺒﻞ‬ ‫ﭼﻮ از ﻣﻴﺎن ﭼﻤﻦ ﺑﻮي آن ﻛﻼﻟﻪ ﺑﺮآﻳﺪ‬ ‫ﺣﻜﺎﻳﺖ ﺷﺐ ﻫﺠﺮان ﻧﻪ آن ﺣﻜﺎﻳﺖ ﺣﺎﻟﻴﺴﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺷﻤﻪاي ز ﺑﻴﺎﻧﺶ ﺑﻪ ﺻﺪ رﺳﺎﻟﻪ ﺑﺮآﻳﺪ‬ ‫ز ﮔﺮد ﺧﻮان ﻧﮕﻮن ﻓﻠﻚ ﻃﻤﻊ ﻧﺘﻮان داﺷﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻲ ﻣﻼﻟﺖ ﺻﺪ ﻏﺼﻪ ﻳﻚ ﻧﻮاﻟﻪ ﺑﺮآﻳﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﺳﻌﻲ ﺧﻮد ﻧﺘﻮان ﺑﺮد ﭘﻲ ﺑﻪ ﮔﻮﻫﺮ ﻣﻘﺼﻮد‬ ‫ﺧﻴﺎل ﺑﺎﺷﺪ ﻛﺎﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﻲ ﺣﻮاﻟﻪ ﺑﺮآﻳﺪ‬ ‫ﮔﺮت ﭼﻮ ﻧﻮح ﻧﺒﻲ ﺻﺒﺮ ﻫﺴﺖ در ﻏﻢ ﻃﻮﻓﺎن‬ ‫ﺑﻼ ﺑﮕﺮدد و ﻛﺎم ﻫﺰارﺳﺎﻟﻪ ﺑﺮآﻳﺪ‬ ‫ﻧﺴﻴﻢ زﻟﻒ ﺗﻮ ﭼﻮن ﺑﮕﺬرد ﺑﻪ ﺗﺮﺑﺖ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ز ﺧﺎك ﻛﺎﻟﺒﺪش ﺻﺪ ﻫﺰار ﻻﻟﻪ ﺑﺮآﻳﺪ‬

‫ﻏﺰل 532‬

‫542‬

‫زﻫﻲ ﺧﺠﺴﺘﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻳﺎر ﺑﺎزآﻳﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﻛﺎم ﻏﻤﺰدﮔﺎن ﻏﻤﮕﺴﺎر ﺑﺎزآﻳﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﺧﻴﻞ ﺧﻴﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪم اﺑﻠﻖ ﭼﺸﻢ‬ ‫ﺑﺪان اﻣﻴﺪ ﻛﻪ آن ﺷﻬﺴﻮار ﺑﺎزآﻳﺪ‬ ‫اﮔﺮ ﻧﻪ در ﺧﻢ ﭼﻮﮔﺎن او رود ﺳﺮ ﻣﻦ‬ ‫ز ﺳﺮ ﻧﮕﻮﻳﻢ و ﺳﺮ ﺧﻮد ﭼﻪ ﻛﺎر ﺑﺎزآﻳﺪ‬ ‫ﻣﻘﻴﻢ ﺑﺮ ﺳﺮ راﻫﺶ ﻧﺸﺴﺘﻪام ﭼﻮن ﮔﺮد‬ ‫ﺑﺪان ﻫﻮس ﻛﻪ ﺑﺪﻳﻦ رﻫﮕﺬار ﺑﺎزآﻳﺪ‬ ‫دﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺳﺮ زﻟﻔﻴﻦ او ﻗﺮاري داد‬ ‫ﮔﻤﺎن ﻣﺒﺮ ﻛﻪ ﺑﺪان دل ﻗﺮار ﺑﺎزآﻳﺪ‬ ‫ﭼﻪ ﺟﻮرﻫﺎ ﻛﻪ ﻛﺸﻴﺪﻧﺪ ﺑﻠﺒﻼن از دي‬ ‫ﺑﻪ ﺑﻮي آن ﻛﻪ دﮔﺮ ﻧﻮﺑﻬﺎر ﺑﺎزآﻳﺪ‬ ‫ز ﻧﻘﺶ ﺑﻨﺪ ﻗﻀﺎ ﻫﺴﺖ اﻣﻴﺪ آن ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻛﻪ ﻫﻤﭽﻮ ﺳﺮو ﺑﻪ دﺳﺘﻢ ﻧﮕﺎر ﺑﺎزآﻳﺪ‬

‫ﻏﺰل 632‬ ‫اﮔﺮ آن ﻃﺎﻳﺮ ﻗﺪﺳﻲ ز درم ﺑﺎزآﻳﺪ‬ ‫ﻋﻤﺮ ﺑﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺮاﻧﻪ ﺳﺮم ﺑﺎزآﻳﺪ‬

‫642‬

‫دارم اﻣﻴﺪ ﺑﺮ اﻳﻦ اﺷﻚ ﭼﻮ ﺑﺎران ﻛﻪ دﮔﺮ‬ ‫ﺑﺮق دوﻟﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﻓﺖ از ﻧﻈﺮم ﺑﺎزآﻳﺪ‬ ‫آن ﻛﻪ ﺗﺎج ﺳﺮ ﻣﻦ ﺧﺎك ﻛﻒ ﭘﺎﻳﺶ ﺑﻮد‬ ‫از ﺧﺪا ﻣﻲﻃﻠﺒﻢ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺳﺮم ﺑﺎزآﻳﺪ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻢ اﻧﺪر ﻋﻘﺒﺶ رﻓﺖ ﺑﻪ ﻳﺎران ﻋﺰﻳﺰ‬ ‫ﺷﺨﺼﻢ ار ﺑﺎزﻧﻴﺎﻳﺪ ﺧﺒﺮم ﺑﺎزآﻳﺪ‬ ‫ﮔﺮ ﻧﺜﺎر ﻗﺪم ﻳﺎر ﮔﺮاﻣﻲ ﻧﻜﻨﻢ‬ ‫ﮔﻮﻫﺮ ﺟﺎن ﺑﻪ ﭼﻪ ﻛﺎر دﮔﺮم ﺑﺎزآﻳﺪ‬ ‫ﻛﻮس ﻧﻮدوﻟﺘﻲ از ﺑﺎم ﺳﻌﺎدت ﺑﺰﻧﻢ‬ ‫ﮔﺮ ﺑﺒﻴﻨﻢ ﻛﻪ ﻣﻪ ﻧﻮﺳﻔﺮم ﺑﺎزآﻳﺪ‬ ‫ﻣﺎﻧﻌﺶ ﻏﻠﻐﻞ ﭼﻨﮓ اﺳﺖ و ﺷﻜﺮﺧﻮاب ﺻﺒﻮح‬ ‫ور ﻧﻪ ﮔﺮ ﺑﺸﻨﻮد آه ﺳﺤﺮم ﺑﺎزآﻳﺪ‬ ‫آرزوﻣﻨﺪ رخ ﺷﺎه ﭼﻮ ﻣﺎﻫﻢ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻫﻤﺘﻲ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ ز درم ﺑﺎزآﻳﺪ‬

‫ﻏﺰل 732‬ ‫ﻧﻔﺲ ﺑﺮآﻣﺪ و ﻛﺎم از ﺗﻮ ﺑﺮ ﻧﻤﻲآﻳﺪ‬ ‫ﻓﻐﺎن ﻛﻪ ﺑﺨﺖ ﻣﻦ از ﺧﻮاب در ﻧﻤﻲآﻳﺪ‬

‫742‬

‫ﺻﺒﺎ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻦ اﻧﺪاﺧﺖ ﺧﺎﻛﻲ از ﻛﻮﻳﺶ‬ ‫ﻛﻪ آب زﻧﺪﮔﻴﻢ در ﻧﻈﺮ ﻧﻤﻲآﻳﺪ‬ ‫ﻗﺪ ﺑﻠﻨﺪ ﺗﻮ را ﺗﺎ ﺑﻪ ﺑﺮ ﻧﻤﻲﮔﻴﺮم‬ ‫درﺧﺖ ﻛﺎم و ﻣﺮادم ﺑﻪ ﺑﺮ ﻧﻤﻲآﻳﺪ‬ ‫ﻣﮕﺮ ﺑﻪ روي دﻻراي ﻳﺎر ﻣﺎ ور ﻧﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ دﮔﺮ ﻛﺎر ﺑﺮ ﻧﻤﻲآﻳﺪ‬ ‫ﻣﻘﻴﻢ زﻟﻒ ﺗﻮ ﺷﺪ دل ﻛﻪ ﺧﻮش ﺳﻮادي دﻳﺪ‬ ‫وز آن ﻏﺮﻳﺐ ﺑﻼﻛﺶ ﺧﺒﺮ ﻧﻤﻲآﻳﺪ‬ ‫ز ﺷﺴﺖ ﺻﺪق ﮔﺸﺎدم ﻫﺰار ﺗﻴﺮ دﻋﺎ‬ ‫وﻟﻲ ﭼﻪ ﺳﻮد ﻳﻜﻲ ﻛﺎرﮔﺮ ﻧﻤﻲآﻳﺪ‬ ‫ﺑﺴﻢ ﺣﻜﺎﻳﺖ دل ﻫﺴﺖ ﺑﺎ ﻧﺴﻴﻢ ﺳﺤﺮ‬ ‫وﻟﻲ ﺑﻪ ﺑﺨﺖ ﻣﻦ اﻣﺸﺐ ﺳﺤﺮ ﻧﻤﻲآﻳﺪ‬ ‫در اﻳﻦ ﺧﻴﺎل ﺑﻪ ﺳﺮ ﺷﺪ زﻣﺎن ﻋﻤﺮ و ﻫﻨﻮز‬ ‫ﺑﻼي زﻟﻒ ﺳﻴﺎﻫﺖ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻧﻤﻲآﻳﺪ‬ ‫ز ﺑﺲ ﻛﻪ ﺷﺪ دل ﺣﺎﻓﻆ رﻣﻴﺪه از ﻫﻤﻪ ﻛﺲ‬ ‫ﻛﻨﻮن ز ﺣﻠﻘﻪ زﻟﻔﺖ ﺑﻪ در ﻧﻤﻲآﻳﺪ‬

‫ﻏﺰل 832‬

‫842‬

‫ﺟﻬﺎن ﺑﺮ اﺑﺮوي ﻋﻴﺪ از ﻫﻼل وﺳﻤﻪ ﻛﺸﻴﺪ‬ ‫ﻫﻼل ﻋﻴﺪ در اﺑﺮوي ﻳﺎر ﺑﺎﻳﺪ دﻳﺪ‬ ‫ﺷﻜﺴﺘﻪ ﮔﺸﺖ ﭼﻮ ﭘﺸﺖ ﻫﻼل ﻗﺎﻣﺖ ﻣﻦ‬ ‫ﻛﻤﺎن اﺑﺮوي ﻳﺎرم ﭼﻮ وﺳﻤﻪ ﺑﺎزﻛﺸﻴﺪ‬ ‫ﻣﮕﺮ ﻧﺴﻴﻢ ﺧﻄﺖ ﺻﺒﺢ در ﭼﻤﻦ ﺑﮕﺬﺷﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﮔﻞ ﺑﻪ ﺑﻮي ﺗﻮ ﺑﺮ ﺗﻦ ﭼﻮ ﺻﺒﺢ ﺟﺎﻣﻪ درﻳﺪ‬ ‫ﻧﺒﻮد ﭼﻨﮓ و رﺑﺎب و ﻧﺒﻴﺪ و ﻋﻮد ﻛﻪ ﺑﻮد‬ ‫ﮔﻞ وﺟﻮد ﻣﻦ آﻏﺸﺘﻪ ﮔﻼب و ﻧﺒﻴﺪ‬ ‫ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻏﻢ ﻣﻼﻟﺖ دل‬ ‫ﭼﺮا ﻛﻪ ﺑﻲ ﺗﻮ ﻧﺪارم ﻣﺠﺎل ﮔﻔﺖ و ﺷﻨﻴﺪ‬ ‫ﺑﻬﺎي وﺻﻞ ﺗﻮ ﮔﺮ ﺟﺎن ﺑﻮد ﺧﺮﻳﺪارم‬ ‫ﻛﻪ ﺟﻨﺲ ﺧﻮب ﻣﺒﺼﺮ ﺑﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ دﻳﺪ ﺧﺮﻳﺪ‬ ‫ﭼﻮ ﻣﺎه روي ﺗﻮ در ﺷﺎم زﻟﻒ ﻣﻲدﻳﺪم‬ ‫ﺷﺒﻢ ﺑﻪ روي ﺗﻮ روﺷﻦ ﭼﻮ روز ﻣﻲﮔﺮدﻳﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﻟﺐ رﺳﻴﺪ ﻣﺮا ﺟﺎن و ﺑﺮﻧﻴﺎﻣﺪ ﻛﺎم‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺮ رﺳﻴﺪ اﻣﻴﺪ و ﻃﻠﺐ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻧﺮﺳﻴﺪ‬ ‫ز ﺷﻮق روي ﺗﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻮﺷﺖ ﺣﺮﻓﻲ ﭼﻨﺪ‬ ‫ﺑﺨﻮان ز ﻧﻈﻤﺶ و در ﮔﻮش ﻛﻦ ﭼﻮ ﻣﺮوارﻳﺪ‬

‫942‬

‫ﻏﺰل 932‬ ‫رﺳﻴﺪ ﻣﮋده ﻛﻪ آﻣﺪ ﺑﻬﺎر و ﺳﺒﺰه دﻣﻴﺪ‬ ‫وﻇﻴﻔﻪ ﮔﺮ ﺑﺮﺳﺪ ﻣﺼﺮﻓﺶ ﮔﻞ اﺳﺖ و ﻧﺒﻴﺪ‬ ‫ﺻﻔﻴﺮ ﻣﺮغ ﺑﺮآﻣﺪ ﺑﻂ ﺷﺮاب ﻛﺠﺎﺳﺖ‬ ‫ﻓﻐﺎن ﻓﺘﺎد ﺑﻪ ﺑﻠﺒﻞ ﻧﻘﺎب ﮔﻞ ﻛﻪ ﻛﺸﻴﺪ‬ ‫ز ﻣﻴﻮهﻫﺎي ﺑﻬﺸﺘﻲ ﭼﻪ ذوق درﻳﺎﺑﺪ‬ ‫ﻫﺮ آن ﻛﻪ ﺳﻴﺐ زﻧﺨﺪان ﺷﺎﻫﺪي ﻧﮕﺰﻳﺪ‬ ‫ﻣﻜﻦ ز ﻏﺼﻪ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻛﻪ در ﻃﺮﻳﻖ ﻃﻠﺐ‬ ‫ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﻧﺮﺳﻴﺪ آن ﻛﻪ زﺣﻤﺘﻲ ﻧﻜﺸﻴﺪ‬ ‫ز روي ﺳﺎﻗﻲ ﻣﻪ وش ﮔﻠﻲ ﺑﭽﻴﻦ اﻣﺮوز‬ ‫ﻛﻪ ﮔﺮد ﻋﺎرض ﺑﺴﺘﺎن ﺧﻂ ﺑﻨﻔﺸﻪ دﻣﻴﺪ‬ ‫ﭼﻨﺎن ﻛﺮﺷﻤﻪ ﺳﺎﻗﻲ دﻟﻢ ز دﺳﺖ ﺑﺒﺮد‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﻛﺴﻲ دﮔﺮم ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺮگ ﮔﻔﺖ و ﺷﻨﻴﺪ‬ ‫ﻣﻦ اﻳﻦ ﻣﺮﻗﻊ رﻧﮕﻴﻦ ﭼﻮ ﮔﻞ ﺑﺨﻮاﻫﻢ ﺳﻮﺧﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﭘﻴﺮ ﺑﺎده ﻓﺮوﺷﺶ ﺑﻪ ﺟﺮﻋﻪاي ﻧﺨﺮﻳﺪ‬ ‫ﺑﻬﺎر ﻣﻲﮔﺬرد دادﮔﺴﺘﺮا درﻳﺎب‬ ‫ﻛﻪ رﻓﺖ ﻣﻮﺳﻢ و ﺣﺎﻓﻆ ﻫﻨﻮز ﻣﻲﻧﭽﺸﻴﺪ‬

‫052‬

‫ﻏﺰل 042‬ ‫اﺑﺮ آذاري ﺑﺮآﻣﺪ ﺑﺎد ﻧﻮروزي وزﻳﺪ‬ ‫وﺟﻪ ﻣﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ و ﻣﻄﺮب ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ رﺳﻴﺪ‬ ‫ﺷﺎﻫﺪان در ﺟﻠﻮه و ﻣﻦ ﺷﺮﻣﺴﺎر ﻛﻴﺴﻪام‬ ‫ﺑﺎر ﻋﺸﻖ و ﻣﻔﻠﺴﻲ ﺻﻌﺐ اﺳﺖ ﻣﻲﺑﺎﻳﺪ ﻛﺸﻴﺪ‬ ‫ﻗﺤﻂ ﺟﻮد اﺳﺖ آﺑﺮوي ﺧﻮد ﻧﻤﻲﺑﺎﻳﺪ ﻓﺮوﺧﺖ‬ ‫ﺑﺎده و ﮔﻞ از ﺑﻬﺎي ﺧﺮﻗﻪ ﻣﻲﺑﺎﻳﺪ ﺧﺮﻳﺪ‬ ‫ﮔﻮﻳﻴﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺸﻮد از دوﻟﺘﻢ ﻛﺎري ﻛﻪ دوش‬ ‫ﻣﻦ ﻫﻤﻲﻛﺮدم دﻋﺎ و ﺻﺒﺢ ﺻﺎدق ﻣﻲدﻣﻴﺪ‬ ‫ﺑﺎ ﻟﺒﻲ و ﺻﺪ ﻫﺰاران ﺧﻨﺪه آﻣﺪ ﮔﻞ ﺑﻪ ﺑﺎغ‬ ‫از ﻛﺮﻳﻤﻲ ﮔﻮﻳﻴﺎ در ﮔﻮﺷﻪاي ﺑﻮﻳﻲ ﺷﻨﻴﺪ‬ ‫داﻣﻨﻲ ﮔﺮ ﭼﺎك ﺷﺪ در ﻋﺎﻟﻢ رﻧﺪي ﭼﻪ ﺑﺎك‬ ‫ﺟﺎﻣﻪاي در ﻧﻴﻚ ﻧﺎﻣﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﻳﺪ درﻳﺪ‬ ‫اﻳﻦ ﻟﻄﺎﻳﻒ ﻛﺰ ﻟﺐ ﻟﻌﻞ ﺗﻮ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﮔﻔﺖ‬ ‫وﻳﻦ ﺗﻄﺎول ﻛﺰ ﺳﺮ زﻟﻒ ﺗﻮ ﻣﻦ دﻳﺪم ﻛﻪ دﻳﺪ‬ ‫ﻋﺪل ﺳﻠﻄﺎن ﮔﺮ ﻧﭙﺮﺳﺪ ﺣﺎل ﻣﻈﻠﻮﻣﺎن ﻋﺸﻖ‬ ‫ﮔﻮﺷﻪ ﮔﻴﺮان را ز آﺳﺎﻳﺶ ﻃﻤﻊ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﻳﺪ‬

‫152‬

‫ﺗﻴﺮ ﻋﺎﺷﻖ ﻛﺶ ﻧﺪاﻧﻢ ﺑﺮ دل ﺣﺎﻓﻆ ﻛﻪ زد‬ ‫اﻳﻦ ﻗﺪر داﻧﻢ ﻛﻪ از ﺷﻌﺮ ﺗﺮش ﺧﻮن ﻣﻲﭼﻜﻴﺪ‬

‫ﻏﺰل 142‬ ‫ﻣﻌﺎﺷﺮان ز ﺣﺮﻳﻒ ﺷﺒﺎﻧﻪ ﻳﺎد آرﻳﺪ‬ ‫ﺣﻘﻮق ﺑﻨﺪﮔﻲ ﻣﺨﻠﺼﺎﻧﻪ ﻳﺎد آرﻳﺪ‬ ‫ﺑﻪ وﻗﺖ ﺳﺮﺧﻮﺷﻲ از آه و ﻧﺎﻟﻪ ﻋﺸﺎق‬ ‫ﺑﻪ ﺻﻮت و ﻧﻐﻤﻪ ﭼﻨﮓ و ﭼﻐﺎﻧﻪ ﻳﺎد آرﻳﺪ‬ ‫ﭼﻮ ﻟﻄﻒ ﺑﺎده ﻛﻨﺪ ﺟﻠﻮه در رخ ﺳﺎﻗﻲ‬ ‫ز ﻋﺎﺷﻘﺎن ﺑﻪ ﺳﺮود و ﺗﺮاﻧﻪ ﻳﺎد آرﻳﺪ‬ ‫ﭼﻮ در ﻣﻴﺎن ﻣﺮاد آورﻳﺪ دﺳﺖ اﻣﻴﺪ‬ ‫ز ﻋﻬﺪ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﺎ در ﻣﻴﺎﻧﻪ ﻳﺎد آرﻳﺪ‬ ‫ﺳﻤﻨﺪ دوﻟﺖ اﮔﺮ ﭼﻨﺪ ﺳﺮﻛﺸﻴﺪه رود‬ ‫ز ﻫﻤﺮﻫﺎن ﺑﻪ ﺳﺮ ﺗﺎزﻳﺎﻧﻪ ﻳﺎد آرﻳﺪ‬ ‫ﻧﻤﻲﺧﻮرﻳﺪ زﻣﺎﻧﻲ ﻏﻢ وﻓﺎداران‬ ‫ز ﺑﻲوﻓﺎﻳﻲ دور زﻣﺎﻧﻪ ﻳﺎد آرﻳﺪ‬ ‫ﺑﻪ وﺟﻪ ﻣﺮﺣﻤﺖ اي ﺳﺎﻛﻨﺎن ﺻﺪر ﺟﻼل‬ ‫ز روي ﺣﺎﻓﻆ و اﻳﻦ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﻳﺎد آرﻳﺪ‬

‫252‬

‫ﻏﺰل 242‬ ‫ﺑﻴﺎ ﻛﻪ راﻳﺖ ﻣﻨﺼﻮر ﭘﺎدﺷﺎه رﺳﻴﺪ‬ ‫ﻧﻮﻳﺪ ﻓﺘﺢ و ﺑﺸﺎرت ﺑﻪ ﻣﻬﺮ و ﻣﺎه رﺳﻴﺪ‬ ‫ﺟﻤﺎل ﺑﺨﺖ ز روي ﻇﻔﺮ ﻧﻘﺎب اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫ﻛﻤﺎل ﻋﺪل ﺑﻪ ﻓﺮﻳﺎد دادﺧﻮاه رﺳﻴﺪ‬ ‫ﺳﭙﻬﺮ دور ﺧﻮش اﻛﻨﻮن ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎه آﻣﺪ‬ ‫ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﻛﺎم دل اﻛﻨﻮن رﺳﺪ ﻛﻪ ﺷﺎه رﺳﻴﺪ‬ ‫ز ﻗﺎﻃﻌﺎن ﻃﺮﻳﻖ اﻳﻦ زﻣﺎن ﺷﻮﻧﺪ اﻳﻤﻦ‬ ‫ﻗﻮاﻓﻞ دل و داﻧﺶ ﻛﻪ ﻣﺮد راه رﺳﻴﺪ‬ ‫ﻋﺰﻳﺰ ﻣﺼﺮ ﺑﻪ رﻏﻢ ﺑﺮادران ﻏﻴﻮر‬ ‫ز ﻗﻌﺮ ﭼﺎه ﺑﺮآﻣﺪ ﺑﻪ اوج ﻣﺎه رﺳﻴﺪ‬ ‫ﻛﺠﺎﺳﺖ ﺻﻮﻓﻲ دﺟﺎل ﻓﻌﻞ ﻣﻠﺤﺪﺷﻜﻞ‬ ‫ﺑﮕﻮ ﺑﺴﻮز ﻛﻪ ﻣﻬﺪي دﻳﻦ ﭘﻨﺎه رﺳﻴﺪ‬ ‫ﺻﺒﺎ ﺑﮕﻮ ﻛﻪ ﭼﻪﻫﺎ ﺑﺮ ﺳﺮم در اﻳﻦ ﻏﻢ ﻋﺸﻖ‬ ‫ز آﺗﺶ دل ﺳﻮزان و دود آه رﺳﻴﺪ‬ ‫ز ﺷﻮق روي ﺗﻮ ﺷﺎﻫﺎ ﺑﺪﻳﻦ اﺳﻴﺮ ﻓﺮاق‬ ‫ﻫﻤﺎن رﺳﻴﺪ ﻛﺰ آﺗﺶ ﺑﻪ ﺑﺮگ ﻛﺎه رﺳﻴﺪ‬

‫352‬

‫ﻣﺮو ﺑﻪ ﺧﻮاب ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ ﺑﺎرﮔﺎه ﻗﺒﻮل‬ ‫ز ورد ﻧﻴﻢ ﺷﺐ و درس ﺻﺒﺤﮕﺎه رﺳﻴﺪ‬

‫ﻏﺰل 342‬ ‫ﺑﻮي ﺧﻮش ﺗﻮ ﻫﺮ ﻛﻪ ز ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﺷﻨﻴﺪ‬ ‫از ﻳﺎر آﺷﻨﺎ ﺳﺨﻦ آﺷﻨﺎ ﺷﻨﻴﺪ‬ ‫اي ﺷﺎه ﺣﺴﻦ ﭼﺸﻢ ﺑﻪ ﺣﺎل ﮔﺪا ﻓﻜﻦ‬ ‫ﻛﺎﻳﻦ ﮔﻮش ﺑﺲ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﺷﺎه و ﮔﺪا ﺷﻨﻴﺪ‬ ‫ﺧﻮش ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺑﻪ ﺑﺎده ﻣﺸﻜﻴﻦ ﻣﺸﺎم ﺟﺎن‬ ‫ﻛﺰ دﻟﻖ ﭘﻮش ﺻﻮﻣﻌﻪ ﺑﻮي رﻳﺎ ﺷﻨﻴﺪ‬ ‫ﺳﺮ ﺧﺪا ﻛﻪ ﻋﺎرف ﺳﺎﻟﻚ ﺑﻪ ﻛﺲ ﻧﮕﻔﺖ‬ ‫در ﺣﻴﺮﺗﻢ ﻛﻪ ﺑﺎده ﻓﺮوش از ﻛﺠﺎ ﺷﻨﻴﺪ‬ ‫ﻳﺎ رب ﻛﺠﺎﺳﺖ ﻣﺤﺮم رازي ﻛﻪ ﻳﻚ زﻣﺎن‬ ‫دل ﺷﺮح آن دﻫﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ ﮔﻔﺖ و ﭼﻪﻫﺎ ﺷﻨﻴﺪ‬ ‫اﻳﻨﺶ ﺳﺰا ﻧﺒﻮد دل ﺣﻖ ﮔﺰار ﻣﻦ‬ ‫ﻛﺰ ﻏﻤﮕﺴﺎر ﺧﻮد ﺳﺨﻦ ﻧﺎﺳﺰا ﺷﻨﻴﺪ‬ ‫ﻣﺤﺮوم اﮔﺮ ﺷﺪم ز ﺳﺮ ﻛﻮي او ﭼﻪ ﺷﺪ‬ ‫از ﮔﻠﺸﻦ زﻣﺎﻧﻪ ﻛﻪ ﺑﻮي وﻓﺎ ﺷﻨﻴﺪ‬

‫452‬

‫ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﻋﺸﻖ ﻧﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻠﻨﺪ‬ ‫ﻛﺎن ﻛﺲ ﻛﻪ ﮔﻔﺖ ﻗﺼﻪ ﻣﺎ ﻫﻢ ز ﻣﺎ ﺷﻨﻴﺪ‬ ‫ﻣﺎ ﺑﺎده زﻳﺮ ﺧﺮﻗﻪ ﻧﻪ اﻣﺮوز ﻣﻲﺧﻮرﻳﻢ‬ ‫ﺻﺪ ﺑﺎر ﭘﻴﺮ ﻣﻴﻜﺪه اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮا ﺷﻨﻴﺪ‬ ‫ﻣﺎ ﻣﻲ ﺑﻪ ﺑﺎﻧﮓ ﭼﻨﮓ ﻧﻪ اﻣﺮوز ﻣﻲﻛﺸﻴﻢ‬ ‫ﺑﺲ دور ﺷﺪ ﻛﻪ ﮔﻨﺒﺪ ﭼﺮخ اﻳﻦ ﺻﺪا ﺷﻨﻴﺪ‬ ‫ﭘﻨﺪ ﺣﻜﻴﻢ ﻣﺤﺾ ﺻﻮاب اﺳﺖ و ﻋﻴﻦ ﺧﻴﺮ‬ ‫ﻓﺮﺧﻨﺪه آن ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﻊ رﺿﺎ ﺷﻨﻴﺪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ وﻇﻴﻔﻪ ﺗﻮ دﻋﺎ ﮔﻔﺘﻦ اﺳﺖ و ﺑﺲ‬ ‫درﺑﻨﺪ آن ﻣﺒﺎش ﻛﻪ ﻧﺸﻨﻴﺪ ﻳﺎ ﺷﻨﻴﺪ‬

‫ﻏﺰل 442‬ ‫ﻣﻌﺎﺷﺮان ﮔﺮه از زﻟﻒ ﻳﺎر ﺑﺎز ﻛﻨﻴﺪ‬ ‫ﺷﺒﻲ ﺧﻮش اﺳﺖ ﺑﺪﻳﻦ ﻗﺼﻪاش دراز ﻛﻨﻴﺪ‬ ‫ﺣﻀﻮر ﺧﻠﻮت اﻧﺲ اﺳﺖ و دوﺳﺘﺎن ﺟﻤﻌﻨﺪ‬ ‫و ان ﻳﻜﺎد ﺑﺨﻮاﻧﻴﺪ و در ﻓﺮاز ﻛﻨﻴﺪ‬ ‫رﺑﺎب و ﭼﻨﮓ ﺑﻪ ﺑﺎﻧﮓ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﮔﻮش ﻫﻮش ﺑﻪ ﭘﻴﻐﺎم اﻫﻞ راز ﻛﻨﻴﺪ‬

‫552‬

‫ﺑﻪ ﺟﺎن دوﺳﺖ ﻛﻪ ﻏﻢ ﭘﺮده ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﻧﺪرد‬ ‫ﮔﺮ اﻋﺘﻤﺎد ﺑﺮ اﻟﻄﺎف ﻛﺎرﺳﺎز ﻛﻨﻴﺪ‬ ‫ﻣﻴﺎن ﻋﺎﺷﻖ و ﻣﻌﺸﻮق ﻓﺮق ﺑﺴﻴﺎر اﺳﺖ‬ ‫ﭼﻮ ﻳﺎر ﻧﺎز ﻧﻤﺎﻳﺪ ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺎز ﻛﻨﻴﺪ‬ ‫ﻧﺨﺴﺖ ﻣﻮﻋﻈﻪ ﭘﻴﺮ ﺻﺤﺒﺖ اﻳﻦ ﺣﺮف اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ از ﻣﺼﺎﺣﺐ ﻧﺎﺟﻨﺲ اﺣﺘﺮاز ﻛﻨﻴﺪ‬ ‫ﻫﺮ آن ﻛﺴﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺣﻠﻘﻪ ﻧﻴﺴﺖ زﻧﺪه ﺑﻪ ﻋﺸﻖ‬ ‫ﺑﺮ او ﻧﻤﺮده ﺑﻪ ﻓﺘﻮاي ﻣﻦ ﻧﻤﺎز ﻛﻨﻴﺪ‬ ‫وﮔﺮ ﻃﻠﺐ ﻛﻨﺪ اﻧﻌﺎﻣﻲ از ﺷﻤﺎ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺣﻮاﻟﺘﺶ ﺑﻪ ﻟﺐ ﻳﺎر دﻟﻨﻮاز ﻛﻨﻴﺪ‬

‫ﻏﺰل 542‬ ‫اﻻ اي ﻃﻮﻃﻲ ﮔﻮﻳﺎي اﺳﺮار‬ ‫ﻣﺒﺎدا ﺧﺎﻟﻴﺖ ﺷﻜﺮ ز ﻣﻨﻘﺎر‬ ‫ﺳﺮت ﺳﺒﺰ و دﻟﺖ ﺧﻮش ﺑﺎد ﺟﺎوﻳﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺧﻮش ﻧﻘﺸﻲ ﻧﻤﻮدي از ﺧﻂ ﻳﺎر‬ ‫ﺳﺨﻦ ﺳﺮﺑﺴﺘﻪ ﮔﻔﺘﻲ ﺑﺎ ﺣﺮﻳﻔﺎن‬ ‫ﺧﺪا را زﻳﻦ ﻣﻌﻤﺎ ﭘﺮده ﺑﺮدار‬

‫652‬

‫ﺑﻪ روي ﻣﺎ زن از ﺳﺎﻏﺮ ﮔﻼﺑﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺧﻮاب آﻟﻮدهاﻳﻢ اي ﺑﺨﺖ ﺑﻴﺪار‬ ‫ﭼﻪ ره ﺑﻮد اﻳﻦ ﻛﻪ زد در ﭘﺮده ﻣﻄﺮب‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻲرﻗﺼﻨﺪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺴﺖ و ﻫﺸﻴﺎر‬ ‫از آن اﻓﻴﻮن ﻛﻪ ﺳﺎﻗﻲ در ﻣﻲاﻓﻜﻨﺪ‬ ‫ﺣﺮﻳﻔﺎن را ﻧﻪ ﺳﺮ ﻣﺎﻧﺪ ﻧﻪ دﺳﺘﺎر‬ ‫ﺳﻜﻨﺪر را ﻧﻤﻲﺑﺨﺸﻨﺪ آﺑﻲ‬ ‫ﺑﻪ زور و زر ﻣﻴﺴﺮ ﻧﻴﺴﺖ اﻳﻦ ﻛﺎر‬ ‫ﺑﻴﺎ و ﺣﺎل اﻫﻞ درد ﺑﺸﻨﻮ‬ ‫ﺑﻪ ﻟﻔﻆ اﻧﺪك و ﻣﻌﻨﻲ ﺑﺴﻴﺎر‬ ‫ﺑﺖ ﭼﻴﻨﻲ ﻋﺪوي دﻳﻦ و دلﻫﺎﺳﺖ‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪا دل و دﻳﻨﻢ ﻧﮕﻪ دار‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺴﺘﻮران ﻣﮕﻮ اﺳﺮار ﻣﺴﺘﻲ‬ ‫ﺣﺪﻳﺚ ﺟﺎن ﻣﮕﻮ ﺑﺎ ﻧﻘﺶ دﻳﻮار‬ ‫ﺑﻪ ﻳﻤﻦ دوﻟﺖ ﻣﻨﺼﻮر ﺷﺎﻫﻲ‬ ‫ﻋﻠﻢ ﺷﺪ ﺣﺎﻓﻆ اﻧﺪر ﻧﻈﻢ اﺷﻌﺎر‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪي ﺑﻪ ﺟﺎي ﺑﻨﺪﮔﺎن ﻛﺮد‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪا ز آﻓﺎﺗﺶ ﻧﮕﻪ دار‬

‫752‬

‫ﻏﺰل 642‬ ‫ﻋﻴﺪ اﺳﺖ و آﺧﺮ ﮔﻞ و ﻳﺎران در اﻧﺘﻈﺎر‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻪ روي ﺷﺎه ﺑﺒﻴﻦ ﻣﺎه و ﻣﻲ ﺑﻴﺎر‬ ‫دل ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدم از اﻳﺎم ﮔﻞ وﻟﻲ‬ ‫ﻛﺎري ﺑﻜﺮد ﻫﻤﺖ ﭘﺎﻛﺎن روزه دار‬ ‫دل در ﺟﻬﺎن ﻣﺒﻨﺪ و ﺑﻪ ﻣﺴﺘﻲ ﺳﺎل ﻛﻦ‬ ‫از ﻓﻴﺾ ﺟﺎم و ﻗﺼﻪ ﺟﻤﺸﻴﺪ ﻛﺎﻣﮕﺎر‬ ‫ﺟﺰ ﻧﻘﺪ ﺟﺎن ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﺪارم ﺷﺮاب ﻛﻮ‬ ‫ﻛﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﺮ ﻛﺮﺷﻤﻪ ﺳﺎﻗﻲ ﻛﻨﻢ ﻧﺜﺎر‬ ‫ﺧﻮش دوﻟﺘﻴﺴﺖ ﺧﺮم و ﺧﻮش ﺧﺴﺮوي ﻛﺮﻳﻢ‬ ‫ﻳﺎ رب ز ﭼﺸﻢ زﺧﻢ زﻣﺎﻧﺶ ﻧﮕﺎه دار‬ ‫ﻣﻲ ﺧﻮر ﺑﻪ ﺷﻌﺮ ﺑﻨﺪه ﻛﻪ زﻳﺒﻲ دﮔﺮ دﻫﺪ‬ ‫ﺟﺎم ﻣﺮﺻﻊ ﺗﻮ ﺑﺪﻳﻦ در ﺷﺎﻫﻮار‬ ‫ﮔﺮ ﻓﻮت ﺷﺪ ﺳﺤﻮر ﭼﻪ ﻧﻘﺼﺎن ﺻﺒﻮح ﻫﺴﺖ‬ ‫از ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ روزه ﮔﺸﺎ ﻃﺎﻟﺒﺎن ﻳﺎر‬ ‫زان ﺟﺎ ﻛﻪ ﭘﺮده ﭘﻮﺷﻲ ﻋﻔﻮ ﻛﺮﻳﻢ ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫ﺑﺮ ﻗﻠﺐ ﻣﺎ ﺑﺒﺨﺶ ﻛﻪ ﻧﻘﺪﻳﺴﺖ ﻛﻢ ﻋﻴﺎر‬

‫852‬

‫ﺗﺮﺳﻢ ﻛﻪ روز ﺣﺸﺮ ﻋﻨﺎن ﺑﺮ ﻋﻨﺎن رود‬ ‫ﺗﺴﺒﻴﺢ ﺷﻴﺦ و ﺧﺮﻗﻪ رﻧﺪ ﺷﺮاﺑﺨﻮار‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻮ رﻓﺖ روزه و ﮔﻞ ﻧﻴﺰ ﻣﻲرود‬ ‫ﻧﺎﭼﺎر ﺑﺎده ﻧﻮش ﻛﻪ از دﺳﺖ رﻓﺖ ﻛﺎر‬

‫ﻏﺰل 742‬ ‫ﺻﺒﺎ ز ﻣﻨﺰل ﺟﺎﻧﺎن ﮔﺬر درﻳﻎ ﻣﺪار‬ ‫وز او ﺑﻪ ﻋﺎﺷﻖ ﺑﻲدل ﺧﺒﺮ درﻳﻎ ﻣﺪار‬ ‫ﺑﻪ ﺷﻜﺮ آن ﻛﻪ ﺷﻜﻔﺘﻲ ﺑﻪ ﻛﺎم ﺑﺨﺖ اي ﮔﻞ‬ ‫ﻧﺴﻴﻢ وﺻﻞ ز ﻣﺮغ ﺳﺤﺮ درﻳﻎ ﻣﺪار‬ ‫ﺣﺮﻳﻒ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺑﻮدم ﭼﻮ ﻣﺎه ﻧﻮ ﺑﻮدي‬ ‫ﻛﻨﻮن ﻛﻪ ﻣﺎه ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻧﻈﺮ درﻳﻎ ﻣﺪار‬ ‫ﺟﻬﺎن و ﻫﺮ ﭼﻪ در او ﻫﺴﺖ ﺳﻬﻞ و ﻣﺨﺘﺼﺮ اﺳﺖ‬ ‫ز اﻫﻞ ﻣﻌﺮﻓﺖ اﻳﻦ ﻣﺨﺘﺼﺮ درﻳﻎ ﻣﺪار‬ ‫ﻛﻨﻮن ﻛﻪ ﭼﺸﻤﻪ ﻗﻨﺪ اﺳﺖ ﻟﻌﻞ ﻧﻮﺷﻴﻨﺖ‬ ‫ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮي و ز ﻃﻮﻃﻲ ﺷﻜﺮ درﻳﻎ ﻣﺪار‬ ‫ﻣﻜﺎرم ﺗﻮ ﺑﻪ آﻓﺎق ﻣﻲﺑﺮد ﺷﺎﻋﺮ‬ ‫از او وﻇﻴﻔﻪ و زاد ﺳﻔﺮ درﻳﻎ ﻣﺪار‬

‫952‬

‫ﭼﻮ ذﻛﺮ ﺧﻴﺮ ﻃﻠﺐ ﻣﻲﻛﻨﻲ ﺳﺨﻦ اﻳﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ در ﺑﻬﺎي ﺳﺨﻦ ﺳﻴﻢ و زر درﻳﻎ ﻣﺪار‬ ‫ﻏﺒﺎر ﻏﻢ ﺑﺮود ﺣﺎل ﺧﻮش ﺷﻮد ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺗﻮ آب دﻳﺪه از اﻳﻦ رﻫﮕﺬر درﻳﻎ ﻣﺪار‬

‫ﻏﺰل 842‬ ‫اي ﺻﺒﺎ ﻧﻜﻬﺘﻲ از ﻛﻮي ﻓﻼﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ آر‬ ‫زار و ﺑﻴﻤﺎر ﻏﻤﻢ راﺣﺖ ﺟﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ آر‬ ‫ﻗﻠﺐ ﺑﻲﺣﺎﺻﻞ ﻣﺎ را ﺑﺰن اﻛﺴﻴﺮ ﻣﺮاد‬ ‫ﻳﻌﻨﻲ از ﺧﺎك در دوﺳﺖ ﻧﺸﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ آر‬ ‫در ﻛﻤﻴﻨﮕﺎه ﻧﻈﺮ ﺑﺎ دل ﺧﻮﻳﺸﻢ ﺟﻨﮓ اﺳﺖ‬ ‫ز اﺑﺮو و ﻏﻤﺰه او ﺗﻴﺮ و ﻛﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ آر‬ ‫در ﻏﺮﻳﺒﻲ و ﻓﺮاق و ﻏﻢ دل ﭘﻴﺮ ﺷﺪم‬ ‫ﺳﺎﻏﺮ ﻣﻲ ز ﻛﻒ ﺗﺎزه ﺟﻮاﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ آر‬ ‫ﻣﻨﻜﺮان را ﻫﻢ از اﻳﻦ ﻣﻲ دو ﺳﻪ ﺳﺎﻏﺮ ﺑﭽﺸﺎن‬ ‫وﮔﺮ اﻳﺸﺎن ﻧﺴﺘﺎﻧﻨﺪ رواﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ آر‬ ‫ﺳﺎﻗﻴﺎ ﻋﺸﺮت اﻣﺮوز ﺑﻪ ﻓﺮدا ﻣﻔﻜﻦ‬ ‫ﻳﺎ ز دﻳﻮان ﻗﻀﺎ ﺧﻂ اﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ آر‬

‫062‬

‫دﻟﻢ از دﺳﺖ ﺑﺸﺪ دوش ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻲﮔﻔﺖ‬ ‫ﻛﺎي ﺻﺒﺎ ﻧﻜﻬﺘﻲ از ﻛﻮي ﻓﻼﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ آر‬

‫ﻏﺰل 942‬ ‫اي ﺻﺒﺎ ﻧﻜﻬﺘﻲ از ﺧﺎك ره ﻳﺎر ﺑﻴﺎر‬ ‫ﺑﺒﺮ اﻧﺪوه دل و ﻣﮋده دﻟﺪار ﺑﻴﺎر‬ ‫ﻧﻜﺘﻪاي روح ﻓﺰا از دﻫﻦ دوﺳﺖ ﺑﮕﻮ‬ ‫ﻧﺎﻣﻪاي ﺧﻮش ﺧﺒﺮ از ﻋﺎﻟﻢ اﺳﺮار ﺑﻴﺎر‬ ‫ﺗﺎ ﻣﻌﻄﺮ ﻛﻨﻢ از ﻟﻄﻒ ﻧﺴﻴﻢ ﺗﻮ ﻣﺸﺎم‬ ‫ﺷﻤﻪاي از ﻧﻔﺤﺎت ﻧﻔﺲ ﻳﺎر ﺑﻴﺎر‬ ‫ﺑﻪ وﻓﺎي ﺗﻮ ﻛﻪ ﺧﺎك ره آن ﻳﺎر ﻋﺰﻳﺰ‬ ‫ﺑﻲ ﻏﺒﺎري ﻛﻪ ﭘﺪﻳﺪ آﻳﺪ از اﻏﻴﺎر ﺑﻴﺎر‬ ‫ﮔﺮدي از رﻫﮕﺬر دوﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﻮري رﻗﻴﺐ‬ ‫ﺑﻬﺮ آﺳﺎﻳﺶ اﻳﻦ دﻳﺪه ﺧﻮﻧﺒﺎر ﺑﻴﺎر‬ ‫ﺧﺎﻣﻲ و ﺳﺎده دﻟﻲ ﺷﻴﻮه ﺟﺎﻧﺒﺎزان ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺧﺒﺮي از ﺑﺮ آن دﻟﺒﺮ ﻋﻴﺎر ﺑﻴﺎر‬ ‫ﺷﻜﺮ آن را ﻛﻪ ﺗﻮ در ﻋﺸﺮﺗﻲ اي ﻣﺮغ ﭼﻤﻦ‬ ‫ﺑﻪ اﺳﻴﺮان ﻗﻔﺲ ﻣﮋده ﮔﻠﺰار ﺑﻴﺎر‬

‫162‬

‫ﻛﺎم ﺟﺎن ﺗﻠﺦ ﺷﺪ از ﺻﺒﺮ ﻛﻪ ﻛﺮدم ﺑﻲ دوﺳﺖ‬ ‫ﻋﺸﻮهاي زان ﻟﺐ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺷﻜﺮﺑﺎر ﺑﻴﺎر‬ ‫روزﮔﺎرﻳﺴﺖ ﻛﻪ دل ﭼﻬﺮه ﻣﻘﺼﻮد ﻧﺪﻳﺪ‬ ‫ﺳﺎﻗﻴﺎ آن ﻗﺪح آﻳﻨﻪ ﻛﺮدار ﺑﻴﺎر‬ ‫دﻟﻖ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ ﭼﻪ ارزد ﺑﻪ ﻣﻲاش رﻧﮕﻴﻦ ﻛﻦ‬ ‫وان ﮔﻬﺶ ﻣﺴﺖ و ﺧﺮاب از ﺳﺮ ﺑﺎزار ﺑﻴﺎر‬

‫ﻏﺰل 052‬ ‫روي ﺑﻨﻤﺎي و وﺟﻮد ﺧﻮدم از ﻳﺎد ﺑﺒﺮ‬ ‫ﺧﺮﻣﻦ ﺳﻮﺧﺘﮕﺎن را ﻫﻤﻪ ﮔﻮ ﺑﺎد ﺑﺒﺮ‬ ‫ﻣﺎ ﭼﻮ دادﻳﻢ دل و دﻳﺪه ﺑﻪ ﻃﻮﻓﺎن ﺑﻼ‬ ‫ﮔﻮ ﺑﻴﺎ ﺳﻴﻞ ﻏﻢ و ﺧﺎﻧﻪ ز ﺑﻨﻴﺎد ﺑﺒﺮ‬ ‫زﻟﻒ ﭼﻮن ﻋﻨﺒﺮ ﺧﺎﻣﺶ ﻛﻪ ﺑﺒﻮﻳﺪ ﻫﻴﻬﺎت‬ ‫اي دل ﺧﺎم ﻃﻤﻊ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ از ﻳﺎد ﺑﺒﺮ‬ ‫ﺳﻴﻨﻪ ﮔﻮ ﺷﻌﻠﻪ آﺗﺸﻜﺪه ﻓﺎرس ﺑﻜﺶ‬ ‫دﻳﺪه ﮔﻮ آب رخ دﺟﻠﻪ ﺑﻐﺪاد ﺑﺒﺮ‬ ‫دوﻟﺖ ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن ﺑﺎد ﻛﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﺳﻬﻞ اﺳﺖ‬ ‫دﻳﮕﺮي ﮔﻮ ﺑﺮو و ﻧﺎم ﻣﻦ از ﻳﺎد ﺑﺒﺮ‬

‫262‬

‫ﺳﻌﻲ ﻧﺎﺑﺮده در اﻳﻦ راه ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﻧﺮﺳﻲ‬ ‫ﻣﺰد اﮔﺮ ﻣﻲﻃﻠﺒﻲ ﻃﺎﻋﺖ اﺳﺘﺎد ﺑﺒﺮ‬ ‫روز ﻣﺮﮔﻢ ﻧﻔﺴﻲ وﻋﺪه دﻳﺪار ﺑﺪه‬ ‫وان ﮔﻬﻢ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻟﺤﺪ ﻓﺎرغ و آزاد ﺑﺒﺮ‬ ‫دوش ﻣﻲﮔﻔﺖ ﺑﻪ ﻣﮋﮔﺎن درازت ﺑﻜﺸﻢ‬ ‫ﻳﺎ رب از ﺧﺎﻃﺮش اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﻴﺪاد ﺑﺒﺮ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﻦ از ﻧﺎزﻛﻲ ﺧﺎﻃﺮ ﻳﺎر‬ ‫ﺑﺮو از درﮔﻬﺶ اﻳﻦ ﻧﺎﻟﻪ و ﻓﺮﻳﺎد ﺑﺒﺮ‬

‫ﻏﺰل 152‬ ‫ﺷﺐ وﺻﻞ اﺳﺖ و ﻃﻲ ﺷﺪ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺠﺮ‬ ‫ﺳﻼم ﻓﻴﻪ ﺣﺘﻲ ﻣﻄﻠﻊ اﻟﻔﺠﺮ‬ ‫دﻻ در ﻋﺎﺷﻘﻲ ﺛﺎﺑﺖ ﻗﺪم ﺑﺎش‬ ‫ﻛﻪ در اﻳﻦ ره ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻛﺎر ﺑﻲ اﺟﺮ‬ ‫ﻣﻦ از رﻧﺪي ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﻛﺮد ﺗﻮﺑﻪ‬ ‫و ﻟﻮ آذﻳﺘﻨﻲ ﺑﺎﻟﻬﺠﺮ و اﻟﺤﺠﺮ‬ ‫ﺑﺮآي اي ﺻﺒﺢ روﺷﻦ دل ﺧﺪا را‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺲ ﺗﺎرﻳﻚ ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ ﺷﺐ ﻫﺠﺮ‬

‫362‬

‫دﻟﻢ رﻓﺖ و ﻧﺪﻳﺪم روي دﻟﺪار‬ ‫ﻓﻐﺎن از اﻳﻦ ﺗﻄﺎول آه از اﻳﻦ زﺟﺮ‬ ‫وﻓﺎ ﺧﻮاﻫﻲ ﺟﻔﺎﻛﺶ ﺑﺎش ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻓﺎن اﻟﺮﺑﺢ و اﻟﺨﺴﺮان ﻓﻲ اﻟﺘﺠﺮ‬

‫ﻏﺰل 252‬ ‫ﮔﺮ ﺑﻮد ﻋﻤﺮ ﺑﻪ ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ رﺳﻢ ﺑﺎر دﮔﺮ‬ ‫ﺑﺠﺰ از ﺧﺪﻣﺖ رﻧﺪان ﻧﻜﻨﻢ ﻛﺎر دﮔﺮ‬ ‫ﺧﺮم آن روز ﻛﻪ ﺑﺎ دﻳﺪه ﮔﺮﻳﺎن ﺑﺮوم‬ ‫ﺗﺎ زﻧﻢ آب در ﻣﻴﻜﺪه ﻳﻚ ﺑﺎر دﮔﺮ‬ ‫ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻧﻴﺴﺖ در اﻳﻦ ﻗﻮم ﺧﺪا را ﺳﺒﺒﻲ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﺮم ﮔﻮﻫﺮ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺧﺮﻳﺪار دﮔﺮ‬ ‫ﻳﺎر اﮔﺮ رﻓﺖ و ﺣﻖ ﺻﺤﺒﺖ دﻳﺮﻳﻦ ﻧﺸﻨﺎﺧﺖ‬ ‫ﺣﺎش ﷲ ﻛﻪ روم ﻣﻦ ز ﭘﻲ ﻳﺎر دﮔﺮ‬ ‫ﮔﺮ ﻣﺴﺎﻋﺪ ﺷﻮدم داﻳﺮه ﭼﺮخ ﻛﺒﻮد‬ ‫ﻫﻢ ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻣﺶ ﺑﺎز ﺑﻪ ﭘﺮﮔﺎر دﮔﺮ‬ ‫ﻋﺎﻓﻴﺖ ﻣﻲﻃﻠﺒﺪ ﺧﺎﻃﺮم ار ﺑﮕﺬارﻧﺪ‬ ‫ﻏﻤﺰه ﺷﻮﺧﺶ و آن ﻃﺮه ﻃﺮار دﮔﺮ‬

‫462‬

‫راز ﺳﺮﺑﺴﺘﻪ ﻣﺎ ﺑﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ دﺳﺘﺎن ﮔﻔﺘﻨﺪ‬ ‫ﻫﺮ زﻣﺎن ﺑﺎ دف و ﻧﻲ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺑﺎزار دﮔﺮ‬ ‫ﻫﺮ دم از درد ﺑﻨﺎﻟﻢ ﻛﻪ ﻓﻠﻚ ﻫﺮ ﺳﺎﻋﺖ‬ ‫ﻛﻨﺪم ﻗﺼﺪ دل رﻳﺶ ﺑﻪ آزار دﮔﺮ‬ ‫ﺑﺎزﮔﻮﻳﻢ ﻧﻪ در اﻳﻦ واﻗﻌﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺗﻨﻬﺎﺳﺖ‬ ‫ﻏﺮﻗﻪ ﮔﺸﺘﻨﺪ در اﻳﻦ ﺑﺎدﻳﻪ ﺑﺴﻴﺎر دﮔﺮ‬

‫ﻏﺰل 352‬ ‫اي ﺧﺮم از ﻓﺮوغ رﺧﺖ ﻻﻟﻪ زار ﻋﻤﺮ‬ ‫ﺑﺎزآ ﻛﻪ رﻳﺨﺖ ﺑﻲ ﮔﻞ روﻳﺖ ﺑﻬﺎر ﻋﻤﺮ‬ ‫از دﻳﺪه ﮔﺮ ﺳﺮﺷﻚ ﭼﻮ ﺑﺎران ﭼﻜﺪ رواﺳﺖ‬ ‫ﻛﺎﻧﺪر ﻏﻤﺖ ﭼﻮ ﺑﺮق ﺑﺸﺪ روزﮔﺎر ﻋﻤﺮ‬ ‫اﻳﻦ ﻳﻚ دو دم ﻛﻪ ﻣﻬﻠﺖ دﻳﺪار ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬ ‫درﻳﺎب ﻛﺎر ﻣﺎ ﻛﻪ ﻧﻪ ﭘﻴﺪاﺳﺖ ﻛﺎر ﻋﻤﺮ‬ ‫ﺗﺎ ﻛﻲ ﻣﻲ ﺻﺒﻮح و ﺷﻜﺮﺧﻮاب ﺑﺎﻣﺪاد‬ ‫ﻫﺸﻴﺎر ﮔﺮد ﻫﺎن ﻛﻪ ﮔﺬﺷﺖ اﺧﺘﻴﺎر ﻋﻤﺮ‬ ‫دي در ﮔﺬار ﺑﻮد و ﻧﻈﺮ ﺳﻮي ﻣﺎ ﻧﻜﺮد‬ ‫ﺑﻴﭽﺎره دل ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻧﺪﻳﺪ از ﮔﺬار ﻋﻤﺮ‬

‫562‬

‫اﻧﺪﻳﺸﻪ از ﻣﺤﻴﻂ ﻓﻨﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﻫﺮ ﻛﻪ را‬ ‫ﺑﺮ ﻧﻘﻄﻪ دﻫﺎن ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺪار ﻋﻤﺮ‬ ‫در ﻫﺮ ﻃﺮف ﻛﻪ ز ﺧﻴﻞ ﺣﻮادث ﻛﻤﻴﻦﮔﻬﻴﺴﺖ‬ ‫زان رو ﻋﻨﺎن ﮔﺴﺴﺘﻪ دواﻧﺪ ﺳﻮار ﻋﻤﺮ‬ ‫ﺑﻲ ﻋﻤﺮ زﻧﺪهام ﻣﻦ و اﻳﻦ ﺑﺲ ﻋﺠﺐ ﻣﺪار‬ ‫روز ﻓﺮاق را ﻛﻪ ﻧﻬﺪ در ﺷﻤﺎر ﻋﻤﺮ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮي ﻛﻪ ﺑﺮ ﺻﻔﺤﻪ ﺟﻬﺎن‬ ‫اﻳﻦ ﻧﻘﺶ ﻣﺎﻧﺪ از ﻗﻠﻤﺖ ﻳﺎدﮔﺎر ﻋﻤﺮ‬

‫ﻏﺰل 452‬ ‫دﻳﮕﺮ ز ﺷﺎخ ﺳﺮو ﺳﻬﻲ ﺑﻠﺒﻞ ﺻﺒﻮر‬ ‫ﮔﻠﺒﺎﻧﮓ زد ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﺪ از روي ﮔﻞ ﺑﻪ دور‬ ‫اي ﮔﻠﺒﺸﻜﺮ آن ﻛﻪ ﺗﻮﻳﻲ ﭘﺎدﺷﺎه ﺣﺴﻦ‬ ‫ﺑﺎ ﺑﻠﺒﻼن ﺑﻲدل ﺷﻴﺪا ﻣﻜﻦ ﻏﺮور‬ ‫از دﺳﺖ ﻏﻴﺒﺖ ﺗﻮ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‬ ‫ﺗﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﻏﻴﺒﺘﻲ ﻧﺒﻮد ﻟﺬت ﺣﻀﻮر‬ ‫ﮔﺮ دﻳﮕﺮان ﺑﻪ ﻋﻴﺶ و ﻃﺮب ﺧﺮﻣﻨﺪ و ﺷﺎد‬ ‫ﻣﺎ را ﻏﻢ ﻧﮕﺎر ﺑﻮد ﻣﺎﻳﻪ ﺳﺮور‬

‫662‬

‫زاﻫﺪ اﮔﺮ ﺑﻪ ﺣﻮر و ﻗﺼﻮر اﺳﺖ اﻣﻴﺪوار‬ ‫ﻣﺎ را ﺷﺮاﺑﺨﺎﻧﻪ ﻗﺼﻮر اﺳﺖ و ﻳﺎر ﺣﻮر‬ ‫ﻣﻲ ﺧﻮر ﺑﻪ ﺑﺎﻧﮓ ﭼﻨﮓ و ﻣﺨﻮر ﻏﺼﻪ ور ﻛﺴﻲ‬ ‫ﮔﻮﻳﺪ ﺗﻮ را ﻛﻪ ﺑﺎده ﻣﺨﻮر ﮔﻮ ﻫﻮاﻟﻐﻔﻮر‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﻜﺎﻳﺖ از ﻏﻢ ﻫﺠﺮان ﭼﻪ ﻣﻲﻛﻨﻲ‬ ‫در ﻫﺠﺮ وﺻﻞ ﺑﺎﺷﺪ و در ﻇﻠﻤﺖ اﺳﺖ ﻧﻮر‬

‫ﻏﺰل 552‬ ‫ﻳﻮﺳﻒ ﮔﻤﮕﺸﺘﻪ ﺑﺎزآﻳﺪ ﺑﻪ ﻛﻨﻌﺎن ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫ﻛﻠﺒﻪ اﺣﺰان ﺷﻮد روزي ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫اي دل ﻏﻤﺪﻳﺪه ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻪ ﺷﻮد دل ﺑﺪ ﻣﻜﻦ‬ ‫وﻳﻦ ﺳﺮ ﺷﻮرﻳﺪه ﺑﺎزآﻳﺪ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎن ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫ﮔﺮ ﺑﻬﺎر ﻋﻤﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎز ﺑﺮ ﺗﺨﺖ ﭼﻤﻦ‬ ‫ﭼﺘﺮ ﮔﻞ در ﺳﺮ ﻛﺸﻲ اي ﻣﺮغ ﺧﻮﺷﺨﻮان ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫دور ﮔﺮدون ﮔﺮ دو روزي ﺑﺮ ﻣﺮاد ﻣﺎ ﻧﺮﻓﺖ‬ ‫داﻳﻤﺎ ﻳﻚ ﺳﺎن ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺣﺎل دوران ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫ﻫﺎن ﻣﺸﻮ ﻧﻮﻣﻴﺪ ﭼﻮن واﻗﻒ ﻧﻪاي از ﺳﺮ ﻏﻴﺐ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ اﻧﺪر ﭘﺮده ﺑﺎزيﻫﺎي ﭘﻨﻬﺎن ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬

‫762‬

‫اي دل ار ﺳﻴﻞ ﻓﻨﺎ ﺑﻨﻴﺎد ﻫﺴﺘﻲ ﺑﺮﻛﻨﺪ‬ ‫ﭼﻮن ﺗﻮ را ﻧﻮح اﺳﺖ ﻛﺸﺘﻴﺒﺎن ز ﻃﻮﻓﺎن ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫در ﺑﻴﺎﺑﺎن ﮔﺮ ﺑﻪ ﺷﻮق ﻛﻌﺒﻪ ﺧﻮاﻫﻲ زد ﻗﺪم‬ ‫ﺳﺮزﻧﺶﻫﺎ ﮔﺮ ﻛﻨﺪ ﺧﺎر ﻣﻐﻴﻼن ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﻨﺰل ﺑﺲ ﺧﻄﺮﻧﺎك اﺳﺖ و ﻣﻘﺼﺪ ﺑﺲ ﺑﻌﻴﺪ‬ ‫ﻫﻴﭻ راﻫﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﺎن را ﻧﻴﺴﺖ ﭘﺎﻳﺎن ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫ﺣﺎل ﻣﺎ در ﻓﺮﻗﺖ ﺟﺎﻧﺎن و اﺑﺮام رﻗﻴﺐ‬ ‫ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻲداﻧﺪ ﺧﺪاي ﺣﺎل ﮔﺮدان ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ در ﻛﻨﺞ ﻓﻘﺮ و ﺧﻠﻮت ﺷﺐﻫﺎي ﺗﺎر‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻮد وردت دﻋﺎ و درس ﻗﺮآن ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬

‫ﻏﺰل 652‬ ‫ﻧﺼﻴﺤﺘﻲ ﻛﻨﻤﺖ ﺑﺸﻨﻮ و ﺑﻬﺎﻧﻪ ﻣﮕﻴﺮ‬ ‫ﻫﺮ آن ﭼﻪ ﻧﺎﺻﺢ ﻣﺸﻔﻖ ﺑﮕﻮﻳﺪت ﺑﭙﺬﻳﺮ‬ ‫ز وﺻﻞ روي ﺟﻮاﻧﺎن ﺗﻤﺘﻌﻲ ﺑﺮدار‬ ‫ﻛﻪ در ﻛﻤﻴﻨﮕﻪ ﻋﻤﺮ اﺳﺖ ﻣﻜﺮ ﻋﺎﻟﻢ ﭘﻴﺮ‬ ‫ﻧﻌﻴﻢ ﻫﺮ دو ﺟﻬﺎن ﭘﻴﺶ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﺑﺠﻮي‬ ‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺘﺎع ﻗﻠﻴﻞ اﺳﺖ و آن ﻋﻄﺎي ﻛﺜﻴﺮ‬

‫862‬

‫ﻣﻌﺎﺷﺮي ﺧﻮش و رودي ﺑﺴﺎز ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ‬ ‫ﻛﻪ درد ﺧﻮﻳﺶ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﺑﻪ ﻧﺎﻟﻪ ﺑﻢ و زﻳﺮ‬ ‫ﺑﺮ آن ﺳﺮم ﻛﻪ ﻧﻨﻮﺷﻢ ﻣﻲ و ﮔﻨﻪ ﻧﻜﻨﻢ‬ ‫اﮔﺮ ﻣﻮاﻓﻖ ﺗﺪﺑﻴﺮ ﻣﻦ ﺷﻮد ﺗﻘﺪﻳﺮ‬ ‫ﭼﻮ ﻗﺴﻤﺖ ازﻟﻲ ﺑﻲ ﺣﻀﻮر ﻣﺎ ﻛﺮدﻧﺪ‬ ‫ﮔﺮ اﻧﺪﻛﻲ ﻧﻪ ﺑﻪ وﻓﻖ رﺿﺎﺳﺖ ﺧﺮده ﻣﮕﻴﺮ‬ ‫ﭼﻮ ﻻﻟﻪ در ﻗﺪﺣﻢ رﻳﺰ ﺳﺎﻗﻴﺎ ﻣﻲ و ﻣﺸﻚ‬ ‫ﻛﻪ ﻧﻘﺶ ﺧﺎل ﻧﮕﺎرم ﻧﻤﻲرود ز ﺿﻤﻴﺮ‬ ‫ﺑﻴﺎر ﺳﺎﻏﺮ در ﺧﻮﺷﺎب اي ﺳﺎﻗﻲ‬ ‫ﺣﺴﻮد ﮔﻮ ﻛﺮم آﺻﻔﻲ ﺑﺒﻴﻦ و ﺑﻤﻴﺮ‬ ‫ﺑﻪ ﻋﺰم ﺗﻮﺑﻪ ﻧﻬﺎدم ﻗﺪح ز ﻛﻒ ﺻﺪ ﺑﺎر‬ ‫وﻟﻲ ﻛﺮﺷﻤﻪ ﺳﺎﻗﻲ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﺗﻘﺼﻴﺮ‬ ‫ﻣﻲ دوﺳﺎﻟﻪ و ﻣﺤﺒﻮب ﭼﺎرده ﺳﺎﻟﻪ‬ ‫ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺲ اﺳﺖ ﻣﺮا ﺻﺤﺒﺖ ﺻﻐﻴﺮ و ﻛﺒﻴﺮ‬ ‫دل رﻣﻴﺪه ﻣﺎ را ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﻣﻲﮔﻴﺮد‬ ‫ﺧﺒﺮ دﻫﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﺠﻨﻮن ﺧﺴﺘﻪ از زﻧﺠﻴﺮ‬ ‫ﺣﺪﻳﺚ ﺗﻮﺑﻪ در اﻳﻦ ﺑﺰﻣﮕﻪ ﻣﮕﻮ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻛﻪ ﺳﺎﻗﻴﺎن ﻛﻤﺎن اﺑﺮوﻳﺖ زﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﻴﺮ‬

‫962‬

‫ﻏﺰل 752‬ ‫روي ﺑﻨﻤﺎ و ﻣﺮا ﮔﻮ ﻛﻪ ز ﺟﺎن دل ﺑﺮﮔﻴﺮ‬ ‫ﭘﻴﺶ ﺷﻤﻊ آﺗﺶ ﭘﺮوا ﻧﻪ ﺑﻪ ﺟﺎن ﮔﻮ درﮔﻴﺮ‬ ‫در ﻟﺐ ﺗﺸﻨﻪ ﻣﺎ ﺑﻴﻦ و ﻣﺪار آب درﻳﻎ‬ ‫ﺑﺮ ﺳﺮ ﻛﺸﺘﻪ ﺧﻮﻳﺶ آي و ز ﺧﺎﻛﺶ ﺑﺮﮔﻴﺮ‬ ‫ﺗﺮك دروﻳﺶ ﻣﮕﻴﺮ ار ﻧﺒﻮد ﺳﻴﻢ و زرش‬ ‫در ﻏﻤﺖ ﺳﻴﻢ ﺷﻤﺎر اﺷﻚ و رﺧﺶ را زر ﮔﻴﺮ‬ ‫ﭼﻨﮓ ﺑﻨﻮاز و ﺑﺴﺎز ار ﻧﺒﻮد ﻋﻮد ﭼﻪ ﺑﺎك‬ ‫آﺗﺸﻢ ﻋﺸﻖ و دﻟﻢ ﻋﻮد و ﺗﻨﻢ ﻣﺠﻤﺮ ﮔﻴﺮ‬ ‫در ﺳﻤﺎع آي و ز ﺳﺮ ﺧﺮﻗﻪ ﺑﺮاﻧﺪاز و ﺑﺮﻗﺺ‬ ‫ور ﻧﻪ ﺑﺎ ﮔﻮﺷﻪ رو و ﺧﺮﻗﻪ ﻣﺎ در ﺳﺮ ﮔﻴﺮ‬ ‫ﺻﻮف ﺑﺮﻛﺶ ز ﺳﺮ و ﺑﺎده ﺻﺎﻓﻲ درﻛﺶ‬ ‫ﺳﻴﻢ درﺑﺎز و ﺑﻪ زر ﺳﻴﻤﺒﺮي در ﺑﺮ ﮔﻴﺮ‬ ‫دوﺳﺖ ﮔﻮ ﻳﺎر ﺷﻮ و ﻫﺮ دو ﺟﻬﺎن دﺷﻤﻦ ﺑﺎش‬ ‫ﺑﺨﺖ ﮔﻮ ﭘﺸﺖ ﻣﻜﻦ روي زﻣﻴﻦ ﻟﺸﻜﺮ ﮔﻴﺮ‬ ‫ﻣﻴﻞ رﻓﺘﻦ ﻣﻜﻦ اي دوﺳﺖ دﻣﻲ ﺑﺎ ﻣﺎ ﺑﺎش‬ ‫ﺑﺮ ﻟﺐ ﺟﻮي ﻃﺮب ﺟﻮي و ﺑﻪ ﻛﻒ ﺳﺎﻏﺮ ﮔﻴﺮ‬

‫072‬

‫رﻓﺘﻪ ﮔﻴﺮ از ﺑﺮم وز آﺗﺶ و آب دل و ﭼﺸﻢ‬ ‫ﮔﻮﻧﻪام زرد و ﻟﺒﻢ ﺧﺸﻚ و ﻛﻨﺎرم ﺗﺮ ﮔﻴﺮ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ آراﺳﺘﻪ ﻛﻦ ﺑﺰم و ﺑﮕﻮ واﻋﻆ را‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺒﻴﻦ ﻣﺠﻠﺴﻢ و ﺗﺮك ﺳﺮ ﻣﻨﺒﺮ ﮔﻴﺮ‬

‫ﻏﺰل 852‬ ‫ﻫﺰار ﺷﻜﺮ ﻛﻪ دﻳﺪم ﺑﻪ ﻛﺎم ﺧﻮﻳﺸﺖ ﺑﺎز‬ ‫ز روي ﺻﺪق و ﺻﻔﺎ ﮔﺸﺘﻪ ﺑﺎ دﻟﻢ دﻣﺴﺎز‬ ‫روﻧﺪﮔﺎن ﻃﺮﻳﻘﺖ ره ﺑﻼ ﺳﭙﺮﻧﺪ‬ ‫رﻓﻴﻖ ﻋﺸﻖ ﭼﻪ ﻏﻢ دارد از ﻧﺸﻴﺐ و ﻓﺮاز‬ ‫ﻏﻢ ﺣﺒﻴﺐ ﻧﻬﺎن ﺑﻪ ز ﮔﻔﺖ و ﮔﻮي رﻗﻴﺐ‬ ‫ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﺳﻴﻨﻪ ارﺑﺎب ﻛﻴﻨﻪ ﻣﺤﺮم راز‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺣﺴﻦ ﺗﻮ از ﻋﺸﻖ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻐﻨﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﻦ آن ﻧﻴﻢ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﻋﺸﻘﺒﺎزي آﻳﻢ ﺑﺎز‬ ‫ﭼﻪ ﮔﻮﻳﻤﺖ ﻛﻪ ز ﺳﻮز درون ﭼﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ‬ ‫ز اﺷﻚ ﭘﺮس ﺣﻜﺎﻳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻧﻴﻢ ﻏﻤﺎز‬ ‫ﭼﻪ ﻓﺘﻨﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺸﺎﻃﻪ ﻗﻀﺎ اﻧﮕﻴﺨﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻛﺮد ﻧﺮﮔﺲ ﻣﺴﺘﺶ ﺳﻴﻪ ﺑﻪ ﺳﺮﻣﻪ ﻧﺎز‬

‫172‬

‫ﺑﺪﻳﻦ ﺳﭙﺎس ﻛﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﻣﻨﻮر اﺳﺖ ﺑﻪ دوﺳﺖ‬ ‫ﮔﺮت ﭼﻮ ﺷﻤﻊ ﺟﻔﺎﻳﻲ رﺳﺪ ﺑﺴﻮز و ﺑﺴﺎز‬ ‫ﻏﺮض ﻛﺮﺷﻤﻪ ﺣﺴﻦ اﺳﺖ ور ﻧﻪ ﺣﺎﺟﺖ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺟﻤﺎل دوﻟﺖ ﻣﺤﻤﻮد را ﺑﻪ زﻟﻒ اﻳﺎز‬ ‫ﻏﺰل ﺳﺮاﻳﻲ ﻧﺎﻫﻴﺪ ﺻﺮﻓﻪاي ﻧﺒﺮد‬ ‫در آن ﻣﻘﺎم ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺮآورد آواز‬

‫ﻏﺰل 952‬ ‫ﻣﻨﻢ ﻛﻪ دﻳﺪه ﺑﻪ دﻳﺪار دوﺳﺖ ﻛﺮدم ﺑﺎز‬ ‫ﭼﻪ ﺷﻜﺮ ﮔﻮﻳﻤﺖ اي ﻛﺎرﺳﺎز ﺑﻨﺪه ﻧﻮاز‬ ‫ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺑﻼ ﮔﻮ رخ از ﻏﺒﺎر ﻣﺸﻮي‬ ‫ﻛﻪ ﻛﻴﻤﻴﺎي ﻣﺮاد اﺳﺖ ﺧﺎك ﻛﻮي ﻧﻴﺎز‬ ‫ز ﻣﺸﻜﻼت ﻃﺮﻳﻘﺖ ﻋﻨﺎن ﻣﺘﺎب اي دل‬ ‫ﻛﻪ ﻣﺮد راه ﻧﻴﻨﺪﻳﺸﺪ از ﻧﺸﻴﺐ و ﻓﺮاز‬ ‫ﻃﻬﺎرت ار ﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﻮن ﺟﮕﺮ ﻛﻨﺪ ﻋﺎﺷﻖ‬ ‫ﺑﻪ ﻗﻮل ﻣﻔﺘﻲ ﻋﺸﻘﺶ درﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﻧﻤﺎز‬ ‫در اﻳﻦ ﻣﻘﺎم ﻣﺠﺎزي ﺑﺠﺰ ﭘﻴﺎﻟﻪ ﻣﮕﻴﺮ‬ ‫در اﻳﻦ ﺳﺮاﭼﻪ ﺑﺎزﻳﭽﻪ ﻏﻴﺮ ﻋﺸﻖ ﻣﺒﺎز‬

‫272‬

‫ﺑﻪ ﻧﻴﻢ ﺑﻮﺳﻪ دﻋﺎﻳﻲ ﺑﺨﺮ ز اﻫﻞ دﻟﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﻛﻴﺪ دﺷﻤﻨﺖ از ﺟﺎن و ﺟﺴﻢ دارد ﺑﺎز‬ ‫ﻓﻜﻨﺪ زﻣﺰﻣﻪ ﻋﺸﻖ در ﺣﺠﺎز و ﻋﺮاق‬ ‫ﻧﻮاي ﺑﺎﻧﮓ ﻏﺰلﻫﺎي ﺣﺎﻓﻆ از ﺷﻴﺮاز‬

‫ﻏﺰل 062‬ ‫اي ﺳﺮو ﻧﺎز ﺣﺴﻦ ﻛﻪ ﺧﻮش ﻣﻲروي ﺑﻪ ﻧﺎز‬ ‫ﻋﺸﺎق را ﺑﻪ ﻧﺎز ﺗﻮ ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﺻﺪ ﻧﻴﺎز‬ ‫ﻓﺮﺧﻨﺪه ﺑﺎد ﻃﻠﻌﺖ ﺧﻮﺑﺖ ﻛﻪ در ازل‬ ‫ﺑﺒﺮﻳﺪهاﻧﺪ ﺑﺮ ﻗﺪ ﺳﺮوت ﻗﺒﺎي ﻧﺎز‬ ‫آن را ﻛﻪ ﺑﻮي ﻋﻨﺒﺮ زﻟﻒ ﺗﻮ آرزوﺳﺖ‬ ‫ﭼﻮن ﻋﻮد ﮔﻮ ﺑﺮ آﺗﺶ ﺳﻮدا ﺑﺴﻮز و ﺳﺎز‬ ‫ﭘﺮواﻧﻪ را ز ﺷﻤﻊ ﺑﻮد ﺳﻮز دل وﻟﻲ‬ ‫ﺑﻲ ﺷﻤﻊ ﻋﺎرض ﺗﻮ دﻟﻢ را ﺑﻮد ﮔﺪاز‬ ‫ﺻﻮﻓﻲ ﻛﻪ ﺑﻲ ﺗﻮ ﺗﻮﺑﻪ ز ﻣﻲ ﻛﺮده ﺑﻮد دوش‬ ‫ﺑﺸﻜﺴﺖ ﻋﻬﺪ ﭼﻮن در ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ دﻳﺪ ﺑﺎز‬ ‫از ﻃﻌﻨﻪ رﻗﻴﺐ ﻧﮕﺮدد ﻋﻴﺎر ﻣﻦ‬ ‫ﭼﻮن زر اﮔﺮ ﺑﺮﻧﺪ ﻣﺮا در دﻫﺎن ﮔﺎز‬

‫372‬

‫دل ﻛﺰ ﻃﻮاف ﻛﻌﺒﻪ ﻛﻮﻳﺖ وﻗﻮف ﻳﺎﻓﺖ‬ ‫از ﺷﻮق آن ﺣﺮﻳﻢ ﻧﺪارد ﺳﺮ ﺣﺠﺎز‬ ‫ﻫﺮ دم ﺑﻪ ﺧﻮن دﻳﺪه ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺖ وﺿﻮ ﭼﻮ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﻲ ﻃﺎق اﺑﺮوي ﺗﻮ ﻧﻤﺎز ﻣﺮا ﺟﻮاز‬ ‫ﭼﻮن ﺑﺎده ﺑﺎز ﺑﺮ ﺳﺮ ﺧﻢ رﻓﺖ ﻛﻒ زﻧﺎن‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻛﻪ دوش از ﻟﺐ ﺳﺎﻗﻲ ﺷﻨﻴﺪ راز‬

‫ﻏﺰل 162‬ ‫درآ ﻛﻪ در دل ﺧﺴﺘﻪ ﺗﻮان درآﻳﺪ ﺑﺎز‬ ‫ﺑﻴﺎ ﻛﻪ در ﺗﻦ ﻣﺮده روان درآﻳﺪ ﺑﺎز‬ ‫ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﻓﺮﻗﺖ ﺗﻮ ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﭼﻨﺎن در ﺑﺴﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻓﺘﺢ ﺑﺎب وﺻﺎﻟﺖ ﻣﮕﺮ ﮔﺸﺎﻳﺪ ﺑﺎز‬ ‫ﻏﻤﻲ ﻛﻪ ﭼﻮن ﺳﭙﻪ زﻧﮓ ﻣﻠﻚ دل ﺑﮕﺮﻓﺖ‬ ‫ز ﺧﻴﻞ ﺷﺎدي روم رﺧﺖ زداﻳﺪ ﺑﺎز‬ ‫ﺑﻪ ﭘﻴﺶ آﻳﻨﻪ دل ﻫﺮ آن ﭼﻪ ﻣﻲدارم‬ ‫ﺑﺠﺰ ﺧﻴﺎل ﺟﻤﺎﻟﺖ ﻧﻤﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﺎز‬ ‫ﺑﺪان ﻣﺜﻞ ﻛﻪ ﺷﺐ آﺑﺴﺘﻦ اﺳﺖ روز از ﺗﻮ‬ ‫ﺳﺘﺎره ﻣﻲﺷﻤﺮم ﺗﺎ ﻛﻪ ﺷﺐ ﭼﻪ زاﻳﺪ ﺑﺎز‬

‫472‬

‫ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﺑﻠﺒﻞ ﻣﻄﺒﻮع ﺧﺎﻃﺮ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺑﻪ ﺑﻮي ﮔﻠﺒﻦ وﺻﻞ ﺗﻮ ﻣﻲﺳﺮاﻳﺪ ﺑﺎز‬

‫ﻏﺰل 262‬ ‫ﺣﺎل ﺧﻮﻧﻴﻦ دﻻن ﻛﻪ ﮔﻮﻳﺪ ﺑﺎز‬ ‫و از ﻓﻠﻚ ﺧﻮن ﺧﻢ ﻛﻪ ﺟﻮﻳﺪ ﺑﺎز‬ ‫ﺷﺮﻣﺶ از ﭼﺸﻢ ﻣﻲ ﭘﺮﺳﺘﺎن ﺑﺎد‬ ‫ﻧﺮﮔﺲ ﻣﺴﺖ اﮔﺮ ﺑﺮوﻳﺪ ﺑﺎز‬ ‫ﺟﺰ ﻓﻼﻃﻮن ﺧﻢ ﻧﺸﻴﻦ ﺷﺮاب‬ ‫ﺳﺮ ﺣﻜﻤﺖ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻛﻪ ﮔﻮﻳﺪ ﺑﺎز‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﭼﻮن ﻻﻟﻪ ﻛﺎﺳﻪ ﮔﺮدان ﺷﺪ‬ ‫زﻳﻦ ﺟﻔﺎ رخ ﺑﻪ ﺧﻮن ﺑﺸﻮﻳﺪ ﺑﺎز‬ ‫ﻧﮕﺸﺎﻳﺪ دﻟﻢ ﭼﻮ ﻏﻨﭽﻪ اﮔﺮ‬ ‫ﺳﺎﻏﺮي از ﻟﺒﺶ ﻧﺒﻮﻳﺪ ﺑﺎز‬ ‫ﺑﺲ ﻛﻪ در ﭘﺮده ﭼﻨﮓ ﮔﻔﺖ ﺳﺨﻦ‬ ‫ﺑﺒﺮش ﻣﻮي ﺗﺎ ﻧﻤﻮﻳﺪ ﺑﺎز‬ ‫ﮔﺮد ﺑﻴﺖ اﻟﺤﺮام ﺧﻢ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﮔﺮ ﻧﻤﻴﺮد ﺑﻪ ﺳﺮ ﺑﭙﻮﻳﺪ ﺑﺎز‬

‫572‬

‫ﻏﺰل 362‬ ‫ﺑﻴﺎ و ﻛﺸﺘﻲ ﻣﺎ در ﺷﻂ ﺷﺮاب اﻧﺪاز‬ ‫ﺧﺮوش و وﻟﻮﻟﻪ در ﺟﺎن ﺷﻴﺦ و ﺷﺎب اﻧﺪاز‬ ‫ﻣﺮا ﺑﻪ ﻛﺸﺘﻲ ﺑﺎده دراﻓﻜﻦ اي ﺳﺎﻗﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ ﻧﻜﻮﻳﻲ ﻛﻦ و در آب اﻧﺪاز‬ ‫ز ﻛﻮي ﻣﻴﻜﺪه ﺑﺮﮔﺸﺘﻪام ز راه ﺧﻄﺎ‬ ‫ﻣﺮا دﮔﺮ ز ﻛﺮم ﺑﺎ ره ﺻﻮاب اﻧﺪاز‬ ‫ﺑﻴﺎر زان ﻣﻲ ﮔﻠﺮﻧﮓ ﻣﺸﻚ ﺑﻮ ﺟﺎﻣﻲ‬ ‫ﺷﺮار رﺷﻚ و ﺣﺴﺪ در دل ﮔﻼب اﻧﺪاز‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﺴﺖ و ﺧﺮاﺑﻢ ﺗﻮ ﻧﻴﺰ ﻟﻄﻔﻲ ﻛﻦ‬ ‫ﻧﻈﺮ ﺑﺮ اﻳﻦ دل ﺳﺮﮔﺸﺘﻪ ﺧﺮاب اﻧﺪاز‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻴﻢ ﺷﺐ اﮔﺮت آﻓﺘﺎب ﻣﻲﺑﺎﻳﺪ‬ ‫ز روي دﺧﺘﺮ ﮔﻠﭽﻬﺮ رز ﻧﻘﺎب اﻧﺪاز‬ ‫ﻣﻬﻞ ﻛﻪ روز وﻓﺎﺗﻢ ﺑﻪ ﺧﺎك ﺑﺴﭙﺎرﻧﺪ‬ ‫ﻣﺮا ﺑﻪ ﻣﻴﻜﺪه ﺑﺮ در ﺧﻢ ﺷﺮاب اﻧﺪاز‬ ‫ز ﺟﻮر ﭼﺮخ ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ ﺟﺎن رﺳﻴﺪ دﻟﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﺳﻮي دﻳﻮ ﻣﺤﻦ ﻧﺎوك ﺷﻬﺎب اﻧﺪاز‬

‫672‬

‫ﻏﺰل 462‬ ‫ﺧﻴﺰ و در ﻛﺎﺳﻪ زر آب ﻃﺮﺑﻨﺎك اﻧﺪاز‬ ‫ﭘﻴﺸﺘﺮ زان ﻛﻪ ﺷﻮد ﻛﺎﺳﻪ ﺳﺮ ﺧﺎك اﻧﺪاز‬ ‫ﻋﺎﻗﺒﺖ ﻣﻨﺰل ﻣﺎ وادي ﺧﺎﻣﻮﺷﺎن اﺳﺖ‬ ‫ﺣﺎﻟﻴﺎ ﻏﻠﻐﻠﻪ در ﮔﻨﺒﺪ اﻓﻼك اﻧﺪاز‬ ‫ﭼﺸﻢ آﻟﻮده ﻧﻈﺮ از رخ ﺟﺎﻧﺎن دور اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺮ رخ او ﻧﻈﺮ از آﻳﻨﻪ ﭘﺎك اﻧﺪاز‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺮ ﺳﺒﺰ ﺗﻮ اي ﺳﺮو ﻛﻪ ﮔﺮ ﺧﺎك ﺷﻮم‬ ‫ﻧﺎز از ﺳﺮ ﺑﻨﻪ و ﺳﺎﻳﻪ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺧﺎك اﻧﺪاز‬ ‫دل ﻣﺎ را ﻛﻪ ز ﻣﺎر ﺳﺮ زﻟﻒ ﺗﻮ ﺑﺨﺴﺖ‬ ‫از ﻟﺐ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺷﻔﺎﺧﺎﻧﻪ ﺗﺮﻳﺎك اﻧﺪاز‬ ‫ﻣﻠﻚ اﻳﻦ ﻣﺰرﻋﻪ داﻧﻲ ﻛﻪ ﺛﺒﺎﺗﻲ ﻧﺪﻫﺪ‬ ‫آﺗﺸﻲ از ﺟﮕﺮ ﺟﺎم در اﻣﻼك اﻧﺪاز‬ ‫ﻏﺴﻞ در اﺷﻚ زدم ﻛﺎﻫﻞ ﻃﺮﻳﻘﺖ ﮔﻮﻳﻨﺪ‬ ‫ﭘﺎك ﺷﻮ اول و ﭘﺲ دﻳﺪه ﺑﺮ آن ﭘﺎك اﻧﺪاز‬ ‫ﻳﺎ رب آن زاﻫﺪ ﺧﻮدﺑﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﺠﺰ ﻋﻴﺐ ﻧﺪﻳﺪ‬ ‫دود آﻫﻴﺶ در آﻳﻴﻨﻪ ادراك اﻧﺪاز‬

‫772‬

‫ﭼﻮن ﮔﻞ از ﻧﻜﻬﺖ او ﺟﺎﻣﻪ ﻗﺒﺎ ﻛﻦ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫وﻳﻦ ﻗﺒﺎ در ره آن ﻗﺎﻣﺖ ﭼﺎﻻك اﻧﺪاز‬

‫ﻏﺰل 562‬ ‫ﺑﺮﻧﻴﺎﻣﺪ از ﺗﻤﻨﺎي ﻟﺒﺖ ﻛﺎﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬ ‫ﺑﺮ اﻣﻴﺪ ﺟﺎم ﻟﻌﻠﺖ دردي آﺷﺎﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬ ‫روز اول رﻓﺖ دﻳﻨﻢ در ﺳﺮ زﻟﻔﻴﻦ ﺗﻮ‬ ‫ﺗﺎ ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ در اﻳﻦ ﺳﻮدا ﺳﺮاﻧﺠﺎﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬ ‫ﺳﺎﻗﻴﺎ ﻳﻚ ﺟﺮﻋﻪاي زان آب آﺗﺸﮕﻮن ﻛﻪ ﻣﻦ‬ ‫در ﻣﻴﺎن ﭘﺨﺘﮕﺎن ﻋﺸﻖ او ﺧﺎﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬ ‫از ﺧﻄﺎ ﮔﻔﺘﻢ ﺷﺒﻲ زﻟﻒ ﺗﻮ را ﻣﺸﻚ ﺧﺘﻦ‬ ‫ﻣﻲزﻧﺪ ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﺗﻴﻐﻲ ﻣﻮ ﺑﺮ اﻧﺪاﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬ ‫ﭘﺮﺗﻮ روي ﺗﻮ ﺗﺎ در ﺧﻠﻮﺗﻢ دﻳﺪ آﻓﺘﺎب‬ ‫ﻣﻲرود ﭼﻮن ﺳﺎﻳﻪ ﻫﺮ دم ﺑﺮ در و ﺑﺎﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬ ‫ﻧﺎم ﻣﻦ رﻓﺘﻪﺳﺖ روزي ﺑﺮ ﻟﺐ ﺟﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﺳﻬﻮ‬ ‫اﻫﻞ دل را ﺑﻮي ﺟﺎن ﻣﻲآﻳﺪ از ﻧﺎﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬ ‫در ازل دادهﺳﺖ ﻣﺎ را ﺳﺎﻗﻲ ﻟﻌﻞ ﻟﺒﺖ‬ ‫ﺟﺮﻋﻪ ﺟﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﺪﻫﻮش آن ﺟﺎﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬

‫872‬

‫اي ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻲ ﺟﺎن ﺑﺪه ﺗﺎ ﺑﺎﺷﺪت آرام ﺟﺎن‬ ‫ﺟﺎن ﺑﻪ ﻏﻢﻫﺎﻳﺶ ﺳﭙﺮدم ﻧﻴﺴﺖ آراﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬ ‫در ﻗﻠﻢ آورد ﺣﺎﻓﻆ ﻗﺼﻪ ﻟﻌﻞ ﻟﺒﺶ‬ ‫آب ﺣﻴﻮان ﻣﻲرود ﻫﺮ دم ز اﻗﻼﻣﻢ ﻫﻨﻮز‬

‫ﻏﺰل 662‬ ‫دﻟﻢ رﻣﻴﺪه ﻟﻮﻟﻲوﺷﻴﺴﺖ ﺷﻮراﻧﮕﻴﺰ‬ ‫دروغ وﻋﺪه و ﻗﺘﺎل وﺿﻊ و رﻧﮓ آﻣﻴﺰ‬ ‫ﻓﺪاي ﭘﻴﺮﻫﻦ ﭼﺎك ﻣﺎه روﻳﺎن ﺑﺎد‬ ‫ﻫﺰار ﺟﺎﻣﻪ ﺗﻘﻮا و ﺧﺮﻗﻪ ﭘﺮﻫﻴﺰ‬ ‫ﺧﻴﺎل ﺧﺎل ﺗﻮ ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﺎك ﺧﻮاﻫﻢ ﺑﺮد‬ ‫ﻛﻪ ﺗﺎ ز ﺧﺎل ﺗﻮ ﺧﺎﻛﻢ ﺷﻮد ﻋﺒﻴﺮآﻣﻴﺰ‬ ‫ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻋﺸﻖ ﻧﺪاﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻴﺴﺖ اي ﺳﺎﻗﻲ‬ ‫ﺑﺨﻮاه ﺟﺎم و ﮔﻼﺑﻲ ﺑﻪ ﺧﺎك آدم رﻳﺰ‬ ‫ﭘﻴﺎﻟﻪ ﺑﺮ ﻛﻔﻨﻢ ﺑﻨﺪ ﺗﺎ ﺳﺤﺮﮔﻪ ﺣﺸﺮ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻲ ز دل ﺑﺒﺮم ﻫﻮل روز رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ‬ ‫ﻓﻘﻴﺮ و ﺧﺴﺘﻪ ﺑﻪ درﮔﺎﻫﺖ آﻣﺪم رﺣﻤﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺟﺰ وﻻي ﺗﻮام ﻧﻴﺴﺖ ﻫﻴﭻ دﺳﺖ آوﻳﺰ‬

‫972‬

‫ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﻫﺎﺗﻒ ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ دوش ﺑﺎ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ‬ ‫ﻛﻪ در ﻣﻘﺎم رﺿﺎ ﺑﺎش و از ﻗﻀﺎ ﻣﮕﺮﻳﺰ‬ ‫ﻣﻴﺎن ﻋﺎﺷﻖ و ﻣﻌﺸﻮق ﻫﻴﭻ ﺣﺎل ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺗﻮ ﺧﻮد ﺣﺠﺎب ﺧﻮدي ﺣﺎﻓﻆ از ﻣﻴﺎن ﺑﺮﺧﻴﺰ‬

‫ﻏﺰل 762‬ ‫اي ﺻﺒﺎ ﮔﺮ ﺑﮕﺬري ﺑﺮ ﺳﺎﺣﻞ رود ارس‬ ‫ﺑﻮﺳﻪ زن ﺑﺮ ﺧﺎك آن وادي و ﻣﺸﻜﻴﻦ ﻛﻦ ﻧﻔﺲ‬ ‫ﻣﻨﺰل ﺳﻠﻤﻲ ﻛﻪ ﺑﺎدش ﻫﺮ دم از ﻣﺎ ﺻﺪ ﺳﻼم‬ ‫ﭘﺮﺻﺪاي ﺳﺎرﺑﺎﻧﺎن ﺑﻴﻨﻲ و ﺑﺎﻧﮓ ﺟﺮس‬ ‫ﻣﺤﻤﻞ ﺟﺎﻧﺎن ﺑﺒﻮس آن ﮔﻪ ﺑﻪ زاري ﻋﺮﺿﻪ دار‬ ‫ﻛﺰ ﻓﺮاﻗﺖ ﺳﻮﺧﺘﻢ اي ﻣﻬﺮﺑﺎن ﻓﺮﻳﺎد رس‬ ‫ﻣﻦ ﻛﻪ ﻗﻮل ﻧﺎﺻﺤﺎن را ﺧﻮاﻧﺪﻣﻲ ﻗﻮل رﺑﺎب‬ ‫ﮔﻮﺷﻤﺎﻟﻲ دﻳﺪم از ﻫﺠﺮان ﻛﻪ اﻳﻨﻢ ﭘﻨﺪ ﺑﺲ‬ ‫ﻋﺸﺮت ﺷﺒﮕﻴﺮ ﻛﻦ ﻣﻲ ﻧﻮش ﻛﺎﻧﺪر راه ﻋﺸﻖ‬ ‫ﺷﺐ روان را آﺷﻨﺎﻳﻲﻫﺎﺳﺖ ﺑﺎ ﻣﻴﺮ ﻋﺴﺲ‬ ‫ﻋﺸﻘﺒﺎزي ﻛﺎر ﺑﺎزي ﻧﻴﺴﺖ اي دل ﺳﺮ ﺑﺒﺎز‬ ‫زان ﻛﻪ ﮔﻮي ﻋﺸﻖ ﻧﺘﻮان زد ﺑﻪ ﭼﻮﮔﺎن ﻫﻮس‬

‫082‬

‫دل ﺑﻪ رﻏﺒﺖ ﻣﻲﺳﭙﺎرد ﺟﺎن ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺖ ﻳﺎر‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﻫﺸﻴﺎران ﻧﺪادﻧﺪ اﺧﺘﻴﺎر ﺧﻮد ﺑﻪ ﻛﺲ‬ ‫ﻃﻮﻃﻴﺎن در ﺷﻜﺮﺳﺘﺎن ﻛﺎﻣﺮاﻧﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬ ‫و از ﺗﺤﺴﺮ دﺳﺖ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﻲزﻧﺪ ﻣﺴﻜﻴﻦ ﻣﮕﺲ‬ ‫ﻧﺎم ﺣﺎﻓﻆ ﮔﺮ ﺑﺮآﻳﺪ ﺑﺮ زﺑﺎن ﻛﻠﻚ دوﺳﺖ‬ ‫از ﺟﻨﺎب ﺣﻀﺮت ﺷﺎﻫﻢ ﺑﺲ اﺳﺖ اﻳﻦ ﻣﻠﺘﻤﺲ‬

‫ﻏﺰل 862‬ ‫ﮔﻠﻌﺬاري ز ﮔﻠﺴﺘﺎن ﺟﻬﺎن ﻣﺎ را ﺑﺲ‬ ‫زﻳﻦ ﭼﻤﻦ ﺳﺎﻳﻪ آن ﺳﺮو روان ﻣﺎ را ﺑﺲ‬ ‫ﻣﻦ و ﻫﻤﺼﺤﺒﺘﻲ اﻫﻞ رﻳﺎ دورم ﺑﺎد‬ ‫از ﮔﺮاﻧﺎن ﺟﻬﺎن رﻃﻞ ﮔﺮان ﻣﺎ را ﺑﺲ‬ ‫ﻗﺼﺮ ﻓﺮدوس ﺑﻪ ﭘﺎداش ﻋﻤﻞ ﻣﻲﺑﺨﺸﻨﺪ‬ ‫ﻣﺎ ﻛﻪ رﻧﺪﻳﻢ و ﮔﺪا دﻳﺮ ﻣﻐﺎن ﻣﺎ را ﺑﺲ‬ ‫ﺑﻨﺸﻴﻦ ﺑﺮ ﻟﺐ ﺟﻮي و ﮔﺬر ﻋﻤﺮ ﺑﺒﻴﻦ‬ ‫ﻛﺎﻳﻦ اﺷﺎرت ز ﺟﻬﺎن ﮔﺬران ﻣﺎ را ﺑﺲ‬ ‫ﻧﻘﺪ ﺑﺎزار ﺟﻬﺎن ﺑﻨﮕﺮ و آزار ﺟﻬﺎن‬ ‫ﮔﺮ ﺷﻤﺎ را ﻧﻪ ﺑﺲ اﻳﻦ ﺳﻮد و زﻳﺎن ﻣﺎ را ﺑﺲ‬

‫182‬

‫ﻳﺎر ﺑﺎ ﻣﺎﺳﺖ ﭼﻪ ﺣﺎﺟﺖ ﻛﻪ زﻳﺎدت ﻃﻠﺒﻴﻢ‬ ‫دوﻟﺖ ﺻﺤﺒﺖ آن ﻣﻮﻧﺲ ﺟﺎن ﻣﺎ را ﺑﺲ‬ ‫از در ﺧﻮﻳﺶ ﺧﺪا را ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺘﻢ ﻣﻔﺮﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺳﺮ ﻛﻮي ﺗﻮ از ﻛﻮن و ﻣﻜﺎن ﻣﺎ را ﺑﺲ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ از ﻣﺸﺮب ﻗﺴﻤﺖ ﮔﻠﻪ ﻧﺎاﻧﺼﺎﻓﻴﺴﺖ‬ ‫ﻃﺒﻊ ﭼﻮن آب و ﻏﺰلﻫﺎي روان ﻣﺎ را ﺑﺲ‬

‫ﻏﺰل 962‬ ‫دﻻ رﻓﻴﻖ ﺳﻔﺮ ﺑﺨﺖ ﻧﻴﻜﺨﻮاﻫﺖ ﺑﺲ‬ ‫ﻧﺴﻴﻢ روﺿﻪ ﺷﻴﺮاز ﭘﻴﻚ راﻫﺖ ﺑﺲ‬ ‫دﮔﺮ ز ﻣﻨﺰل ﺟﺎﻧﺎن ﺳﻔﺮ ﻣﻜﻦ دروﻳﺶ‬ ‫ﻛﻪ ﺳﻴﺮ ﻣﻌﻨﻮي و ﻛﻨﺞ ﺧﺎﻧﻘﺎﻫﺖ ﺑﺲ‬ ‫وﮔﺮ ﻛﻤﻴﻦ ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ ﻏﻤﻲ ز ﮔﻮﺷﻪ دل‬ ‫ﺣﺮﻳﻢ درﮔﻪ ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن ﭘﻨﺎﻫﺖ ﺑﺲ‬ ‫ﺑﻪ ﺻﺪر ﻣﺼﻄﺒﻪ ﺑﻨﺸﻴﻦ و ﺳﺎﻏﺮ ﻣﻲﻧﻮش‬ ‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﻗﺪر ز ﺟﻬﺎن ﻛﺴﺐ ﻣﺎل و ﺟﺎﻫﺖ ﺑﺲ‬ ‫زﻳﺎدﺗﻲ ﻣﻄﻠﺐ ﻛﺎر ﺑﺮ ﺧﻮد آﺳﺎن ﻛﻦ‬ ‫ﺻﺮاﺣﻲ ﻣﻲ ﻟﻌﻞ و ﺑﺘﻲ ﭼﻮ ﻣﺎﻫﺖ ﺑﺲ‬

‫282‬

‫ﻓﻠﻚ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻧﺎدان دﻫﺪ زﻣﺎم ﻣﺮاد‬ ‫ﺗﻮ اﻫﻞ ﻓﻀﻠﻲ و داﻧﺶ ﻫﻤﻴﻦ ﮔﻨﺎﻫﺖ ﺑﺲ‬ ‫ﻫﻮاي ﻣﺴﻜﻦ ﻣﻠﻮف و ﻋﻬﺪ ﻳﺎر ﻗﺪﻳﻢ‬ ‫ز ره روان ﺳﻔﺮﻛﺮده ﻋﺬرﺧﻮاﻫﺖ ﺑﺲ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻨﺖ دﮔﺮان ﺧﻮ ﻣﻜﻦ ﻛﻪ در دو ﺟﻬﺎن‬ ‫رﺿﺎي اﻳﺰد و اﻧﻌﺎم ﭘﺎدﺷﺎﻫﺖ ﺑﺲ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ورد دﮔﺮ ﻧﻴﺴﺖ ﺣﺎﺟﺖ اي ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫دﻋﺎي ﻧﻴﻢ ﺷﺐ و درس ﺻﺒﺤﮕﺎﻫﺖ ﺑﺲ‬

‫ﻏﺰل 072‬ ‫درد ﻋﺸﻘﻲ ﻛﺸﻴﺪهام ﻛﻪ ﻣﭙﺮس‬ ‫زﻫﺮ ﻫﺠﺮي ﭼﺸﻴﺪهام ﻛﻪ ﻣﭙﺮس‬ ‫ﮔﺸﺘﻪام در ﺟﻬﺎن و آﺧﺮ ﻛﺎر‬ ‫دﻟﺒﺮي ﺑﺮﮔﺰﻳﺪهام ﻛﻪ ﻣﭙﺮس‬ ‫آن ﭼﻨﺎن در ﻫﻮاي ﺧﺎك درش‬ ‫ﻣﻲرود آب دﻳﺪهام ﻛﻪ ﻣﭙﺮس‬ ‫ﻣﻦ ﺑﻪ ﮔﻮش ﺧﻮد از دﻫﺎﻧﺶ دوش‬ ‫ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ ﺷﻨﻴﺪهام ﻛﻪ ﻣﭙﺮس‬

‫382‬

‫ﺳﻮي ﻣﻦ ﻟﺐ ﭼﻪ ﻣﻲﮔﺰي ﻛﻪ ﻣﮕﻮي‬ ‫ﻟﺐ ﻟﻌﻠﻲ ﮔﺰﻳﺪهام ﻛﻪ ﻣﭙﺮس‬ ‫ﺑﻲ ﺗﻮ در ﻛﻠﺒﻪ ﮔﺪاﻳﻲ ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫رﻧﺞﻫﺎﻳﻲ ﻛﺸﻴﺪهام ﻛﻪ ﻣﭙﺮس‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﻏﺮﻳﺐ در ره ﻋﺸﻖ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﻲ رﺳﻴﺪهام ﻛﻪ ﻣﭙﺮس‬

‫ﻏﺰل 172‬ ‫دارم از زﻟﻒ ﺳﻴﺎﻫﺶ ﮔﻠﻪ ﭼﻨﺪان ﻛﻪ ﻣﭙﺮس‬ ‫ﻛﻪ ﭼﻨﺎن ز او ﺷﺪهام ﺑﻲ ﺳﺮ و ﺳﺎﻣﺎن ﻛﻪ ﻣﭙﺮس‬ ‫ﻛﺲ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ وﻓﺎ ﺗﺮك دل و دﻳﻦ ﻣﻜﻨﺎد‬ ‫ﻛﻪ ﭼﻨﺎﻧﻢ ﻣﻦ از اﻳﻦ ﻛﺮده ﭘﺸﻴﻤﺎن ﻛﻪ ﻣﭙﺮس‬ ‫ﺑﻪ ﻳﻜﻲ ﺟﺮﻋﻪ ﻛﻪ آزار ﻛﺴﺶ در ﭘﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫زﺣﻤﺘﻲ ﻣﻲﻛﺸﻢ از ﻣﺮدم ﻧﺎدان ﻛﻪ ﻣﭙﺮس‬ ‫زاﻫﺪ از ﻣﺎ ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﺑﮕﺬر ﻛﺎﻳﻦ ﻣﻲ ﻟﻌﻞ‬ ‫دل و دﻳﻦ ﻣﻲﺑﺮد از دﺳﺖ ﺑﺪان ﺳﺎن ﻛﻪ ﻣﭙﺮس‬ ‫ﮔﻔﺖوﮔﻮﻫﺎﺳﺖ در اﻳﻦ راه ﻛﻪ ﺟﺎن ﺑﮕﺪازد‬ ‫ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻋﺮﺑﺪهاي اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺒﻴﻦ آن ﻛﻪ ﻣﭙﺮس‬

‫482‬

‫ﭘﺎرﺳﺎﻳﻲ و ﺳﻼﻣﺖ ﻫﻮﺳﻢ ﺑﻮد وﻟﻲ‬ ‫ﺷﻴﻮهاي ﻣﻲﻛﻨﺪ آن ﻧﺮﮔﺲ ﻓﺘﺎن ﻛﻪ ﻣﭙﺮس‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ از ﮔﻮي ﻓﻠﻚ ﺻﻮرت ﺣﺎﻟﻲ ﭘﺮﺳﻢ‬ ‫ﮔﻔﺖ آن ﻣﻲﻛﺸﻢ اﻧﺪر ﺧﻢ ﭼﻮﮔﺎن ﻛﻪ ﻣﭙﺮس‬ ‫ﮔﻔﺘﻤﺶ زﻟﻒ ﺑﻪ ﺧﻮن ﻛﻪ ﺷﻜﺴﺘﻲ ﮔﻔﺘﺎ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﻳﻦ ﻗﺼﻪ دراز اﺳﺖ ﺑﻪ ﻗﺮآن ﻛﻪ ﻣﭙﺮس‬

‫ﻏﺰل 272‬ ‫ﺑﺎزآي و دل ﺗﻨﮓ ﻣﺮا ﻣﻮﻧﺲ ﺟﺎن ﺑﺎش‬ ‫وﻳﻦ ﺳﻮﺧﺘﻪ را ﻣﺤﺮم اﺳﺮار ﻧﻬﺎن ﺑﺎش‬ ‫زان ﺑﺎده ﻛﻪ در ﻣﻴﻜﺪه ﻋﺸﻖ ﻓﺮوﺷﻨﺪ‬ ‫ﻣﺎ را دو ﺳﻪ ﺳﺎﻏﺮ ﺑﺪه و ﮔﻮ رﻣﻀﺎن ﺑﺎش‬ ‫در ﺧﺮﻗﻪ ﭼﻮ آﺗﺶ زدي اي ﻋﺎرف ﺳﺎﻟﻚ‬ ‫ﺟﻬﺪي ﻛﻦ و ﺳﺮﺣﻠﻘﻪ رﻧﺪان ﺟﻬﺎن ﺑﺎش‬ ‫دﻟﺪار ﻛﻪ ﮔﻔﺘﺎ ﺑﻪ ﺗﻮام دل ﻧﮕﺮان اﺳﺖ‬ ‫ﮔﻮ ﻣﻲرﺳﻢ اﻳﻨﻚ ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﻧﮕﺮان ﺑﺎش‬ ‫ﺧﻮن ﺷﺪ دﻟﻢ از ﺣﺴﺮت آن ﻟﻌﻞ روان ﺑﺨﺶ‬ ‫اي درج ﻣﺤﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻣﻬﺮ و ﻧﺸﺎن ﺑﺎش‬

‫582‬

‫ﺗﺎ ﺑﺮ دﻟﺶ از ﻏﺼﻪ ﻏﺒﺎري ﻧﻨﺸﻴﻨﺪ‬ ‫اي ﺳﻴﻞ ﺳﺮﺷﻚ از ﻋﻘﺐ ﻧﺎﻣﻪ روان ﺑﺎش‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻛﻪ ﻫﻮس ﻣﻲﻛﻨﺪش ﺟﺎم ﺟﻬﺎن ﺑﻴﻦ‬ ‫ﮔﻮ در ﻧﻈﺮ آﺻﻒ ﺟﻤﺸﻴﺪ ﻣﻜﺎن ﺑﺎش‬

‫ﻏﺰل 372‬ ‫اﮔﺮ رﻓﻴﻖ ﺷﻔﻴﻘﻲ درﺳﺖ ﭘﻴﻤﺎن ﺑﺎش‬ ‫ﺣﺮﻳﻒ ﺧﺎﻧﻪ و ﮔﺮﻣﺎﺑﻪ و ﮔﻠﺴﺘﺎن ﺑﺎش‬ ‫ﺷﻜﻨﺞ زﻟﻒ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﺎد ﻣﺪه‬ ‫ﻣﮕﻮ ﻛﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻋﺸﺎق ﮔﻮ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺑﺎش‬ ‫ﮔﺮت ﻫﻮاﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﻀﺮ ﻫﻤﻨﺸﻴﻦ ﺑﺎﺷﻲ‬ ‫ﻧﻬﺎن ز ﭼﺸﻢ ﺳﻜﻨﺪر ﭼﻮ آب ﺣﻴﻮان ﺑﺎش‬ ‫زﺑﻮر ﻋﺸﻖ ﻧﻮازي ﻧﻪ ﻛﺎر ﻫﺮ ﻣﺮﻏﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﻴﺎ و ﻧﻮﮔﻞ اﻳﻦ ﺑﻠﺒﻞ ﻏﺰل ﺧﻮان ﺑﺎش‬ ‫ﻃﺮﻳﻖ ﺧﺪﻣﺖ و آﻳﻴﻦ ﺑﻨﺪﮔﻲ ﻛﺮدن‬ ‫ﺧﺪاي را ﻛﻪ رﻫﺎ ﻛﻦ ﺑﻪ ﻣﺎ و ﺳﻠﻄﺎن ﺑﺎش‬ ‫دﮔﺮ ﺑﻪ ﺻﻴﺪ ﺣﺮم ﺗﻴﻎ ﺑﺮﻣﻜﺶ زﻧﻬﺎر‬ ‫و از آن ﻛﻪ ﺑﺎ دل ﻣﺎ ﻛﺮدهاي ﭘﺸﻴﻤﺎن ﺑﺎش‬

‫682‬

‫ﺗﻮ ﺷﻤﻊ اﻧﺠﻤﻨﻲ ﻳﻚ زﺑﺎن و ﻳﻚ دل ﺷﻮ‬ ‫ﺧﻴﺎل و ﻛﻮﺷﺶ ﭘﺮواﻧﻪ ﺑﻴﻦ و ﺧﻨﺪان ﺑﺎش‬ ‫ﻛﻤﺎل دﻟﺒﺮي و ﺣﺴﻦ در ﻧﻈﺮﺑﺎزﻳﺴﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﺷﻴﻮه ﻧﻈﺮ از ﻧﺎدران دوران ﺑﺎش‬ ‫ﺧﻤﻮش ﺣﺎﻓﻆ و از ﺟﻮر ﻳﺎر ﻧﺎﻟﻪ ﻣﻜﻦ‬ ‫ﺗﻮ را ﻛﻪ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ در روي ﺧﻮب ﺣﻴﺮان ﺑﺎش‬

‫ﻏﺰل 472‬ ‫ﺑﻪ دور ﻻﻟﻪ ﻗﺪح ﮔﻴﺮ و ﺑﻲرﻳﺎ ﻣﻲﺑﺎش‬ ‫ﺑﻪ ﺑﻮي ﮔﻞ ﻧﻔﺴﻲ ﻫﻤﺪم ﺻﺒﺎ ﻣﻲﺑﺎش‬ ‫ﻧﮕﻮﻳﻤﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺳﺎﻟﻪ ﻣﻲ ﭘﺮﺳﺘﻲ ﻛﻦ‬ ‫ﺳﻪ ﻣﺎه ﻣﻲ ﺧﻮر و ﻧﻪ ﻣﺎه ﭘﺎرﺳﺎ ﻣﻲﺑﺎش‬ ‫ﭼﻮ ﭘﻴﺮ ﺳﺎﻟﻚ ﻋﺸﻘﺖ ﺑﻪ ﻣﻲ ﺣﻮاﻟﻪ ﻛﻨﺪ‬ ‫ﺑﻨﻮش و ﻣﻨﺘﻈﺮ رﺣﻤﺖ ﺧﺪا ﻣﻲﺑﺎش‬ ‫ﮔﺮت ﻫﻮاﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻮن ﺟﻢ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻏﻴﺐ رﺳﻲ‬ ‫ﺑﻴﺎ و ﻫﻤﺪم ﺟﺎم ﺟﻬﺎن ﻧﻤﺎ ﻣﻲﺑﺎش‬ ‫ﭼﻮ ﻏﻨﭽﻪ ﮔﺮ ﭼﻪ ﻓﺮوﺑﺴﺘﮕﻴﺴﺖ ﻛﺎر ﺟﻬﺎن‬ ‫ﺗﻮ ﻫﻤﭽﻮ ﺑﺎد ﺑﻬﺎري ﮔﺮه ﮔﺸﺎ ﻣﻲﺑﺎش‬

‫782‬

‫وﻓﺎ ﻣﺠﻮي ز ﻛﺲ ور ﺳﺨﻦ ﻧﻤﻲﺷﻨﻮي‬ ‫ﺑﻪ ﻫﺮزه ﻃﺎﻟﺐ ﺳﻴﻤﺮغ و ﻛﻴﻤﻴﺎ ﻣﻲﺑﺎش‬ ‫ﻣﺮﻳﺪ ﻃﺎﻋﺖ ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﺎن ﻣﺸﻮ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫وﻟﻲ ﻣﻌﺎﺷﺮ رﻧﺪان ﭘﺎرﺳﺎ ﻣﻲﺑﺎش‬

‫ﻏﺰل 572‬ ‫ﺻﻮﻓﻲ ﮔﻠﻲ ﺑﭽﻴﻦ و ﻣﺮﻗﻊ ﺑﻪ ﺧﺎر ﺑﺨﺶ‬ ‫وﻳﻦ زﻫﺪ ﺧﺸﻚ را ﺑﻪ ﻣﻲ ﺧﻮﺷﮕﻮار ﺑﺨﺶ‬ ‫ﻃﺎﻣﺎت و ﺷﻄﺢ در ره آﻫﻨﮓ ﭼﻨﮓ ﻧﻪ‬ ‫ﺗﺴﺒﻴﺢ و ﻃﻴﻠﺴﺎن ﺑﻪ ﻣﻲ و ﻣﻴﮕﺴﺎر ﺑﺨﺶ‬ ‫زﻫﺪ ﮔﺮان ﻛﻪ ﺷﺎﻫﺪ و ﺳﺎﻗﻲ ﻧﻤﻲﺧﺮﻧﺪ‬ ‫در ﺣﻠﻘﻪ ﭼﻤﻦ ﺑﻪ ﻧﺴﻴﻢ ﺑﻬﺎر ﺑﺨﺶ‬ ‫راﻫﻢ ﺷﺮاب ﻟﻌﻞ زد اي ﻣﻴﺮ ﻋﺎﺷﻘﺎن‬ ‫ﺧﻮن ﻣﺮا ﺑﻪ ﭼﺎه زﻧﺨﺪان ﻳﺎر ﺑﺨﺶ‬ ‫ﻳﺎ رب ﺑﻪ وﻗﺖ ﮔﻞ ﮔﻨﻪ ﺑﻨﺪه ﻋﻔﻮ ﻛﻦ‬ ‫وﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮا ﺑﻪ ﺳﺮو ﻟﺐ ﺟﻮﻳﺒﺎر ﺑﺨﺶ‬ ‫اي آن ﻛﻪ ره ﺑﻪ ﻣﺸﺮب ﻣﻘﺼﻮد ﺑﺮدهاي‬ ‫زﻳﻦ ﺑﺤﺮ ﻗﻄﺮهاي ﺑﻪ ﻣﻦ ﺧﺎﻛﺴﺎر ﺑﺨﺶ‬

‫882‬

‫ﺷﻜﺮاﻧﻪ را ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﺗﻮ روي ﺑﺘﺎن ﻧﺪﻳﺪ‬ ‫ﻣﺎ را ﺑﻪ ﻋﻔﻮ و ﻟﻄﻒ ﺧﺪاوﻧﺪﮔﺎر ﺑﺨﺶ‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﭼﻮ ﺷﺎه ﻧﻮش ﻛﻨﺪ ﺑﺎده ﺻﺒﻮح‬ ‫ﮔﻮ ﺟﺎم زر ﺑﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺷﺐ زﻧﺪه دار ﺑﺨﺶ‬

‫ﻏﺰل 672‬ ‫ﺑﺎﻏﺒﺎن ﮔﺮ ﭘﻨﺞ روزي ﺻﺤﺒﺖ ﮔﻞ ﺑﺎﻳﺪش‬ ‫ﺑﺮ ﺟﻔﺎي ﺧﺎر ﻫﺠﺮان ﺻﺒﺮ ﺑﻠﺒﻞ ﺑﺎﻳﺪش‬ ‫اي دل اﻧﺪرﺑﻨﺪ زﻟﻔﺶ از ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻲ ﻣﻨﺎل‬ ‫ﻣﺮغ زﻳﺮك ﭼﻮن ﺑﻪ دام اﻓﺘﺪ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎﻳﺪش‬ ‫رﻧﺪ ﻋﺎﻟﻢ ﺳﻮز را ﺑﺎ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺑﻴﻨﻲ ﭼﻪ ﻛﺎر‬ ‫ﻛﺎر ﻣﻠﻚ اﺳﺖ آن ﻛﻪ ﺗﺪﺑﻴﺮ و ﺗﺎﻣﻞ ﺑﺎﻳﺪش‬ ‫ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ ﺗﻘﻮا و داﻧﺶ در ﻃﺮﻳﻘﺖ ﻛﺎﻓﺮﻳﺴﺖ‬ ‫راﻫﺮو ﮔﺮ ﺻﺪ ﻫﻨﺮ دارد ﺗﻮﻛﻞ ﺑﺎﻳﺪش‬ ‫ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ زﻟﻒ و رﺧﺶ ﺑﺎدا ﻧﻈﺮﺑﺎزي ﺣﺮام‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ روي ﻳﺎﺳﻤﻴﻦ و ﺟﻌﺪ ﺳﻨﺒﻞ ﺑﺎﻳﺪش‬ ‫ﻧﺎزﻫﺎ زان ﻧﺮﮔﺲ ﻣﺴﺘﺎﻧﻪاش ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺸﻴﺪ‬ ‫اﻳﻦ دل ﺷﻮرﻳﺪه ﺗﺎ آن ﺟﻌﺪ و ﻛﺎﻛﻞ ﺑﺎﻳﺪش‬

‫982‬

‫ﺳﺎﻗﻴﺎ در ﮔﺮدش ﺳﺎﻏﺮ ﺗﻌﻠﻞ ﺗﺎ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ‬ ‫دور ﭼﻮن ﺑﺎ ﻋﺎﺷﻘﺎن اﻓﺘﺪ ﺗﺴﻠﺴﻞ ﺑﺎﻳﺪش‬ ‫ﻛﻴﺴﺖ ﺣﺎﻓﻆ ﺗﺎ ﻧﻨﻮﺷﺪ ﺑﺎده ﺑﻲ آواز رود‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ ﻣﺴﻜﻴﻦ ﭼﺮا ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺗﺠﻤﻞ ﺑﺎﻳﺪش‬

‫ﻏﺰل 772‬ ‫ﻓﻜﺮ ﺑﻠﺒﻞ ﻫﻤﻪ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﻞ ﺷﺪ ﻳﺎرش‬ ‫ﮔﻞ در اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﻪ ﭼﻮن ﻋﺸﻮه ﻛﻨﺪ در ﻛﺎرش‬ ‫دﻟﺮﺑﺎﻳﻲ ﻫﻤﻪ آن ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻋﺎﺷﻖ ﺑﻜﺸﻨﺪ‬ ‫ﺧﻮاﺟﻪ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻏﻢ ﺧﺪﻣﺘﮕﺎرش‬ ‫ﺟﺎي آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮن ﻣﻮج زﻧﺪ در دل ﻟﻌﻞ‬ ‫زﻳﻦ ﺗﻐﺎﺑﻦ ﻛﻪ ﺧﺰف ﻣﻲﺷﻜﻨﺪ ﺑﺎزارش‬ ‫ﺑﻠﺒﻞ از ﻓﻴﺾ ﮔﻞ آﻣﻮﺧﺖ ﺳﺨﻦ ور ﻧﻪ ﻧﺒﻮد‬ ‫اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻗﻮل و ﻏﺰل ﺗﻌﺒﻴﻪ در ﻣﻨﻘﺎرش‬ ‫اي ﻛﻪ در ﻛﻮﭼﻪ ﻣﻌﺸﻮﻗﻪ ﻣﺎ ﻣﻲﮔﺬري‬ ‫ﺑﺮ ﺣﺬر ﺑﺎش ﻛﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺷﻜﻨﺪ دﻳﻮارش‬ ‫آن ﺳﻔﺮﻛﺮده ﻛﻪ ﺻﺪ ﻗﺎﻓﻠﻪ دل ﻫﻤﺮه اوﺳﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﻛﺠﺎ ﻫﺴﺖ ﺧﺪاﻳﺎ ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ دارش‬

‫092‬

‫ﺻﺤﺒﺖ ﻋﺎﻓﻴﺘﺖ ﮔﺮ ﭼﻪ ﺧﻮش اﻓﺘﺎد اي دل‬ ‫ﺟﺎﻧﺐ ﻋﺸﻖ ﻋﺰﻳﺰ اﺳﺖ ﻓﺮوﻣﮕﺬارش‬ ‫ﺻﻮﻓﻲ ﺳﺮﺧﻮش از اﻳﻦ دﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺞ ﻛﺮد ﻛﻼه‬ ‫ﺑﻪ دو ﺟﺎم دﮔﺮ آﺷﻔﺘﻪ ﺷﻮد دﺳﺘﺎرش‬ ‫دل ﺣﺎﻓﻆ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻳﺪار ﺗﻮ ﺧﻮﮔﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد‬ ‫ﻧﺎزﭘﺮورد وﺻﺎل اﺳﺖ ﻣﺠﻮ آزارش‬

‫ﻏﺰل 872‬ ‫ﺷﺮاب ﺗﻠﺦ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ ﻣﺮداﻓﻜﻦ ﺑﻮد زورش‬ ‫ﻛﻪ ﺗﺎ ﻳﻚ دم ﺑﻴﺎﺳﺎﻳﻢ ز دﻧﻴﺎ و ﺷﺮ و ﺷﻮرش‬ ‫ﺳﻤﺎط دﻫﺮ دون ﭘﺮور ﻧﺪارد ﺷﻬﺪ آﺳﺎﻳﺶ‬ ‫ﻣﺬاق ﺣﺮص و آز اي دل ﺑﺸﻮ از ﺗﻠﺦ و از ﺷﻮرش‬ ‫ﺑﻴﺎور ﻣﻲ ﻛﻪ ﻧﺘﻮان ﺷﺪ ز ﻣﻜﺮ آﺳﻤﺎن اﻳﻤﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﻟﻌﺐ زﻫﺮه ﭼﻨﮕﻲ و ﻣﺮﻳﺦ ﺳﻠﺤﺸﻮرش‬ ‫ﻛﻤﻨﺪ ﺻﻴﺪ ﺑﻬﺮاﻣﻲ ﺑﻴﻔﻜﻦ ﺟﺎم ﺟﻢ ﺑﺮدار‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻦ ﭘﻴﻤﻮدم اﻳﻦ ﺻﺤﺮا ﻧﻪ ﺑﻬﺮام اﺳﺖ و ﻧﻪ ﮔﻮرش‬ ‫ﺑﻴﺎ ﺗﺎ در ﻣﻲ ﺻﺎﻓﻴﺖ راز دﻫﺮ ﺑﻨﻤﺎﻳﻢ‬ ‫ﺑﻪ ﺷﺮط آن ﻛﻪ ﻧﻨﻤﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻛﺞ ﻃﺒﻌﺎن دل ﻛﻮرش‬

‫192‬

‫ﻧﻈﺮ ﻛﺮدن ﺑﻪ دروﻳﺸﺎن ﻣﻨﺎﻓﻲ ﺑﺰرﮔﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺳﻠﻴﻤﺎن ﺑﺎ ﭼﻨﺎن ﺣﺸﻤﺖ ﻧﻈﺮﻫﺎ ﺑﻮد ﺑﺎ ﻣﻮرش‬ ‫ﻛﻤﺎن اﺑﺮوي ﺟﺎﻧﺎن ﻧﻤﻲﭘﻴﭽﺪ ﺳﺮ از ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫وﻟﻴﻜﻦ ﺧﻨﺪه ﻣﻲآﻳﺪ ﺑﺪﻳﻦ ﺑﺎزوي ﺑﻲ زورش‬

‫ﻏﺰل 972‬ ‫ﺧﻮﺷﺎ ﺷﻴﺮاز و وﺿﻊ ﺑﻲﻣﺜﺎﻟﺶ‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪا ﻧﮕﻪ دار از زواﻟﺶ‬ ‫ز رﻛﻦ آﺑﺎد ﻣﺎ ﺻﺪ ﻟﻮﺣﺶ اﷲ‬ ‫ﻛﻪ ﻋﻤﺮ ﺧﻀﺮ ﻣﻲﺑﺨﺸﺪ زﻻﻟﺶ‬ ‫ﻣﻴﺎن ﺟﻌﻔﺮآﺑﺎد و ﻣﺼﻼ‬ ‫ﻋﺒﻴﺮآﻣﻴﺰ ﻣﻲآﻳﺪ ﺷﻤﺎﻟﺶ‬ ‫ﺑﻪ ﺷﻴﺮاز آي و ﻓﻴﺾ روح ﻗﺪﺳﻲ‬ ‫ﺑﺠﻮي از ﻣﺮدم ﺻﺎﺣﺐ ﻛﻤﺎﻟﺶ‬ ‫ﻛﻪ ﻧﺎم ﻗﻨﺪ ﻣﺼﺮي ﺑﺮد آن ﺟﺎ‬ ‫ﻛﻪ ﺷﻴﺮﻳﻨﺎن ﻧﺪادﻧﺪ اﻧﻔﻌﺎﻟﺶ‬ ‫ﺻﺒﺎ زان ﻟﻮﻟﻲ ﺷﻨﮕﻮل ﺳﺮﻣﺴﺖ‬ ‫ﭼﻪ داري آﮔﻬﻲ ﭼﻮن اﺳﺖ ﺣﺎﻟﺶ‬

‫292‬

‫ﮔﺮ آن ﺷﻴﺮﻳﻦ ﭘﺴﺮ ﺧﻮﻧﻢ ﺑﺮﻳﺰد‬ ‫دﻻ ﭼﻮن ﺷﻴﺮ ﻣﺎدر ﻛﻦ ﺣﻼﻟﺶ‬ ‫ﻣﻜﻦ از ﺧﻮاب ﺑﻴﺪارم ﺧﺪا را‬ ‫ﻛﻪ دارم ﺧﻠﻮﺗﻲ ﺧﻮش ﺑﺎ ﺧﻴﺎﻟﺶ‬ ‫ﭼﺮا ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻮ ﻣﻲﺗﺮﺳﻴﺪي از ﻫﺠﺮ‬ ‫ﻧﻜﺮدي ﺷﻜﺮ اﻳﺎم وﺻﺎﻟﺶ‬

‫ﻏﺰل 082‬ ‫ﭼﻮ ﺑﺮﺷﻜﺴﺖ ﺻﺒﺎ زﻟﻒ ﻋﻨﺒﺮاﻓﺸﺎﻧﺶ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﻛﻪ ﭘﻴﻮﺳﺖ ﺗﺎزه ﺷﺪ ﺟﺎﻧﺶ‬ ‫ﻛﺠﺎﺳﺖ ﻫﻤﻨﻔﺴﻲ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺷﺮح ﻋﺮﺿﻪ دﻫﻢ‬ ‫ﻛﻪ دل ﭼﻪ ﻣﻲﻛﺸﺪ از روزﮔﺎر ﻫﺠﺮاﻧﺶ‬ ‫زﻣﺎﻧﻪ از ورق ﮔﻞ ﻣﺜﺎل روي ﺗﻮ ﺑﺴﺖ‬ ‫وﻟﻲ ز ﺷﺮم ﺗﻮ در ﻏﻨﭽﻪ ﻛﺮد ﭘﻨﻬﺎﻧﺶ‬ ‫ﺗﻮ ﺧﻔﺘﻪاي و ﻧﺸﺪ ﻋﺸﻖ را ﻛﺮاﻧﻪ ﭘﺪﻳﺪ‬ ‫ﺗﺒﺎرك اﷲ از اﻳﻦ ره ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﭘﺎﻳﺎﻧﺶ‬ ‫ﺟﻤﺎل ﻛﻌﺒﻪ ﻣﮕﺮ ﻋﺬر ره روان ﺧﻮاﻫﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺟﺎن زﻧﺪه دﻻن ﺳﻮﺧﺖ در ﺑﻴﺎﺑﺎﻧﺶ‬

‫392‬

‫ﺑﺪﻳﻦ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺑﻴﺖ اﻟﺤﺰن ﻛﻪ ﻣﻲآرد‬ ‫ﻧﺸﺎن ﻳﻮﺳﻒ دل از ﭼﻪ زﻧﺨﺪاﻧﺶ‬ ‫ﺑﮕﻴﺮم آن ﺳﺮ زﻟﻒ و ﺑﻪ دﺳﺖ ﺧﻮاﺟﻪ دﻫﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﺳﻮﺧﺖ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻲدل ز ﻣﻜﺮ و دﺳﺘﺎﻧﺶ‬

‫ﻏﺰل 182‬ ‫ﻳﺎ رب اﻳﻦ ﻧﻮﮔﻞ ﺧﻨﺪان ﻛﻪ ﺳﭙﺮدي ﺑﻪ ﻣﻨﺶ‬ ‫ﻣﻲﺳﭙﺎرم ﺑﻪ ﺗﻮ از ﭼﺸﻢ ﺣﺴﻮد ﭼﻤﻨﺶ‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ از ﻛﻮي وﻓﺎ ﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﺻﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪ دور‬ ‫دور ﺑﺎد آﻓﺖ دور ﻓﻠﻚ از ﺟﺎن و ﺗﻨﺶ‬ ‫ﮔﺮ ﺑﻪ ﺳﺮﻣﻨﺰل ﺳﻠﻤﻲ رﺳﻲ اي ﺑﺎد ﺻﺒﺎ‬ ‫ﭼﺸﻢ دارم ﻛﻪ ﺳﻼﻣﻲ ﺑﺮﺳﺎﻧﻲ ز ﻣﻨﺶ‬ ‫ﺑﻪ ادب ﻧﺎﻓﻪ ﮔﺸﺎﻳﻲ ﻛﻦ از آن زﻟﻒ ﺳﻴﺎه‬ ‫ﺟﺎي دلﻫﺎي ﻋﺰﻳﺰ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺮﻣﺰﻧﺶ‬ ‫ﮔﻮ دﻟﻢ ﺣﻖ وﻓﺎ ﺑﺎ ﺧﻂ و ﺧﺎﻟﺖ دارد‬ ‫ﻣﺤﺘﺮم دار در آن ﻃﺮه ﻋﻨﺒﺮﺷﻜﻨﺶ‬ ‫در ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻳﺎد ﻟﺐ او ﻣﻲ ﻧﻮﺷﻨﺪ‬ ‫ﺳﻔﻠﻪ آن ﻣﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺧﺒﺮ از ﺧﻮﻳﺸﺘﻨﺶ‬

‫492‬

‫ﻋﺮض و ﻣﺎل از در ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﻧﺸﺎﻳﺪ اﻧﺪوﺧﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ اﻳﻦ آب ﺧﻮرد رﺧﺖ ﺑﻪ درﻳﺎ ﻓﻜﻨﺶ‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﺗﺮﺳﺪ ز ﻣﻼل اﻧﺪه ﻋﺸﻘﺶ ﻧﻪ ﺣﻼل‬ ‫ﺳﺮ ﻣﺎ و ﻗﺪﻣﺶ ﻳﺎ ﻟﺐ ﻣﺎ و دﻫﻨﺶ‬ ‫ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﻫﻤﻪ ﺑﻴﺖ اﻟﻐﺰل ﻣﻌﺮﻓﺖ اﺳﺖ‬ ‫آﻓﺮﻳﻦ ﺑﺮ ﻧﻔﺲ دﻟﻜﺶ و ﻟﻄﻒ ﺳﺨﻨﺶ‬

‫ﻏﺰل 282‬ ‫ﺑﺒﺮد از ﻣﻦ ﻗﺮار و ﻃﺎﻗﺖ و ﻫﻮش‬ ‫ﺑﺖ ﺳﻨﮕﻴﻦ دل ﺳﻴﻤﻴﻦ ﺑﻨﺎﮔﻮش‬ ‫ﻧﮕﺎري ﭼﺎﺑﻜﻲ ﺷﻨﮕﻲ ﻛﻠﻬﺪار‬ ‫ﻇﺮﻳﻔﻲ ﻣﻪ وﺷﻲ ﺗﺮﻛﻲ ﻗﺒﺎﭘﻮش‬ ‫ز ﺗﺎب آﺗﺶ ﺳﻮداي ﻋﺸﻘﺶ‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺎن دﻳﮓ داﻳﻢ ﻣﻲزﻧﻢ ﺟﻮش‬ ‫ﭼﻮ ﭘﻴﺮاﻫﻦ ﺷﻮم آﺳﻮده ﺧﺎﻃﺮ‬ ‫ﮔﺮش ﻫﻤﭽﻮن ﻗﺒﺎ ﮔﻴﺮم در آﻏﻮش‬ ‫اﮔﺮ ﭘﻮﺳﻴﺪه ﮔﺮدد اﺳﺘﺨﻮاﻧﻢ‬ ‫ﻧﮕﺮدد ﻣﻬﺮت از ﺟﺎﻧﻢ ﻓﺮاﻣﻮش‬

‫592‬

‫دل و دﻳﻨﻢ دل و دﻳﻨﻢ ﺑﺒﺮدهﺳﺖ‬ ‫ﺑﺮ و دوﺷﺶ ﺑﺮ و دوﺷﺶ ﺑﺮ و دوش‬ ‫دواي ﺗﻮ دواي ﺗﻮﺳﺖ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻟﺐ ﻧﻮﺷﺶ ﻟﺐ ﻧﻮﺷﺶ ﻟﺐ ﻧﻮش‬

‫ﻏﺰل 382‬ ‫ﺳﺤﺮ ز ﻫﺎﺗﻒ ﻏﻴﺒﻢ رﺳﻴﺪ ﻣﮋده ﺑﻪ ﮔﻮش‬ ‫ﻛﻪ دور ﺷﺎه ﺷﺠﺎع اﺳﺖ ﻣﻲ دﻟﻴﺮ ﺑﻨﻮش‬ ‫ﺷﺪ آن ﻛﻪ اﻫﻞ ﻧﻈﺮ ﺑﺮ ﻛﻨﺎره ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ‬ ‫ﻫﺰار ﮔﻮﻧﻪ ﺳﺨﻦ در دﻫﺎن و ﻟﺐ ﺧﺎﻣﻮش‬ ‫ﺑﻪ ﺻﻮت ﭼﻨﮓ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ آن ﺣﻜﺎﻳﺖﻫﺎ‬ ‫ﻛﻪ از ﻧﻬﻔﺘﻦ آن دﻳﮓ ﺳﻴﻨﻪ ﻣﻲزد ﺟﻮش‬ ‫ﺷﺮاب ﺧﺎﻧﮕﻲ ﺗﺮس ﻣﺤﺘﺴﺐ ﺧﻮرده‬ ‫ﺑﻪ روي ﻳﺎر ﺑﻨﻮﺷﻴﻢ و ﺑﺎﻧﮓ ﻧﻮﺷﺎﻧﻮش‬ ‫ز ﻛﻮي ﻣﻴﻜﺪه دوﺷﺶ ﺑﻪ دوش ﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ‬ ‫اﻣﺎم ﺷﻬﺮ ﻛﻪ ﺳﺠﺎده ﻣﻲﻛﺸﻴﺪ ﺑﻪ دوش‬ ‫دﻻ دﻻﻟﺖ ﺧﻴﺮت ﻛﻨﻢ ﺑﻪ راه ﻧﺠﺎت‬ ‫ﻣﻜﻦ ﺑﻪ ﻓﺴﻖ ﻣﺒﺎﻫﺎت و زﻫﺪ ﻫﻢ ﻣﻔﺮوش‬

‫692‬

‫ﻣﺤﻞ ﻧﻮر ﺗﺠﻠﻴﺴﺖ راي اﻧﻮر ﺷﺎه‬ ‫ﭼﻮ ﻗﺮب او ﻃﻠﺒﻲ در ﺻﻔﺎي ﻧﻴﺖ ﻛﻮش‬ ‫ﺑﺠﺰ ﺛﻨﺎي ﺟﻼﻟﺶ ﻣﺴﺎز ورد ﺿﻤﻴﺮ‬ ‫ﻛﻪ ﻫﺴﺖ ﮔﻮش دﻟﺶ ﻣﺤﺮم ﭘﻴﺎم ﺳﺮوش‬ ‫رﻣﻮز ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻣﻠﻚ ﺧﺴﺮوان داﻧﻨﺪ‬ ‫ﮔﺪاي ﮔﻮﺷﻪ ﻧﺸﻴﻨﻲ ﺗﻮ ﺣﺎﻓﻈﺎ ﻣﺨﺮوش‬

‫ﻏﺰل 482‬ ‫ﻫﺎﺗﻔﻲ از ﮔﻮﺷﻪ ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ دوش‬ ‫ﮔﻔﺖ ﺑﺒﺨﺸﻨﺪ ﮔﻨﻪ ﻣﻲ ﺑﻨﻮش‬ ‫ﻟﻄﻒ اﻟﻬﻲ ﺑﻜﻨﺪ ﻛﺎر ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﻣﮋده رﺣﻤﺖ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ ﺳﺮوش‬ ‫اﻳﻦ ﺧﺮد ﺧﺎم ﺑﻪ ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﺑﺮ‬ ‫ﺗﺎ ﻣﻲ ﻟﻌﻞ آوردش ﺧﻮن ﺑﻪ ﺟﻮش‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ وﺻﺎﻟﺶ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻛﻮﺷﺶ دﻫﻨﺪ‬ ‫ﻫﺮ ﻗﺪر اي دل ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﻲ ﺑﻜﻮش‬ ‫ﻟﻄﻒ ﺧﺪا ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺟﺮم ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫ﻧﻜﺘﻪ ﺳﺮﺑﺴﺘﻪ ﭼﻪ داﻧﻲ ﺧﻤﻮش‬

‫792‬

‫ﮔﻮش ﻣﻦ و ﺣﻠﻘﻪ ﮔﻴﺴﻮي ﻳﺎر‬ ‫روي ﻣﻦ و ﺧﺎك در ﻣﻲ ﻓﺮوش‬ ‫رﻧﺪي ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻪ ﮔﻨﺎﻫﻴﺴﺖ ﺻﻌﺐ‬ ‫ﺑﺎ ﻛﺮم ﭘﺎدﺷﻪ ﻋﻴﺐ ﭘﻮش‬ ‫داور دﻳﻦ ﺷﺎه ﺷﺠﺎع آن ﻛﻪ ﻛﺮد‬ ‫روح ﻗﺪس ﺣﻠﻘﻪ اﻣﺮش ﺑﻪ ﮔﻮش‬ ‫اي ﻣﻠﻚ اﻟﻌﺮش ﻣﺮادش ﺑﺪه‬ ‫و از ﺧﻄﺮ ﭼﺸﻢ ﺑﺪش دار ﮔﻮش‬

‫ﻏﺰل 582‬ ‫در ﻋﻬﺪ ﭘﺎدﺷﺎه ﺧﻄﺎﺑﺨﺶ ﺟﺮم ﭘﻮش‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻗﺮاﺑﻪ ﻛﺶ ﺷﺪ و ﻣﻔﺘﻲ ﭘﻴﺎﻟﻪ ﻧﻮش‬ ‫ﺻﻮﻓﻲ ز ﻛﻨﺞ ﺻﻮﻣﻌﻪ ﺑﺎ ﭘﺎي ﺧﻢ ﻧﺸﺴﺖ‬ ‫ﺗﺎ دﻳﺪ ﻣﺤﺘﺴﺐ ﻛﻪ ﺳﺒﻮ ﻣﻲﻛﺸﺪ ﺑﻪ دوش‬ ‫اﺣﻮال ﺷﻴﺦ و ﻗﺎﺿﻲ و ﺷﺮب اﻟﻴﻬﻮدﺷﺎن‬ ‫ﻛﺮدم ﺳﺎل ﺻﺒﺤﺪم از ﭘﻴﺮ ﻣﻲ ﻓﺮوش‬ ‫ﮔﻔﺘﺎ ﻧﻪ ﮔﻔﺘﻨﻴﺴﺖ ﺳﺨﻦ ﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﺤﺮﻣﻲ‬ ‫درﻛﺶ زﺑﺎن و ﭘﺮده ﻧﮕﻪ دار و ﻣﻲ ﺑﻨﻮش‬

‫892‬

‫ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻬﺎر ﻣﻲرﺳﺪ و وﺟﻪ ﻣﻲﻧﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﻓﻜﺮي ﺑﻜﻦ ﻛﻪ ﺧﻮن دل آﻣﺪ ز ﻏﻢ ﺑﻪ ﺟﻮش‬ ‫ﻋﺸﻖ اﺳﺖ و ﻣﻔﻠﺴﻲ و ﺟﻮاﻧﻲ و ﻧﻮﺑﻬﺎر‬ ‫ﻋﺬرم ﭘﺬﻳﺮ و ﺟﺮم ﺑﻪ ذﻳﻞ ﻛﺮم ﺑﭙﻮش‬ ‫ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﻫﻤﭽﻮ ﺷﻤﻊ زﺑﺎن آوري ﻛﻨﻲ‬ ‫ﭘﺮواﻧﻪ ﻣﺮاد رﺳﻴﺪ اي ﻣﺤﺐ ﺧﻤﻮش‬ ‫اي ﭘﺎدﺷﺎه ﺻﻮرت و ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ ﻣﺜﻞ ﺗﻮ‬ ‫ﻧﺎدﻳﺪه ﻫﻴﭻ دﻳﺪه و ﻧﺸﻨﻴﺪه ﻫﻴﭻ ﮔﻮش‬ ‫ﭼﻨﺪان ﺑﻤﺎن ﻛﻪ ﺧﺮﻗﻪ ازرق ﻛﻨﺪ ﻗﺒﻮل‬ ‫ﺑﺨﺖ ﺟﻮاﻧﺖ از ﻓﻠﻚ ﭘﻴﺮ ژﻧﺪه ﭘﻮش‬

‫ﻏﺰل 682‬ ‫دوش ﺑﺎ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ ﭘﻨﻬﺎن ﻛﺎرداﻧﻲ ﺗﻴﺰﻫﻮش‬ ‫و از ﺷﻤﺎ ﭘﻨﻬﺎن ﻧﺸﺎﻳﺪ ﻛﺮد ﺳﺮ ﻣﻲ ﻓﺮوش‬ ‫ﮔﻔﺖ آﺳﺎن ﮔﻴﺮ ﺑﺮ ﺧﻮد ﻛﺎرﻫﺎ ﻛﺰ روي ﻃﺒﻊ‬ ‫ﺳﺨﺖ ﻣﻲﮔﺮدد ﺟﻬﺎن ﺑﺮ ﻣﺮدﻣﺎن ﺳﺨﺘﻜﻮش‬ ‫وان ﮔﻬﻢ درداد ﺟﺎﻣﻲ ﻛﺰ ﻓﺮوﻏﺶ ﺑﺮ ﻓﻠﻚ‬ ‫زﻫﺮه در رﻗﺺ آﻣﺪ و ﺑﺮﺑﻂ زﻧﺎن ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻧﻮش‬

‫992‬

‫ﺑﺎ دل ﺧﻮﻧﻴﻦ ﻟﺐ ﺧﻨﺪان ﺑﻴﺎور ﻫﻤﭽﻮ ﺟﺎم‬ ‫ﻧﻲ ﮔﺮت زﺧﻤﻲ رﺳﺪ آﻳﻲ ﭼﻮ ﭼﻨﮓ اﻧﺪر ﺧﺮوش‬ ‫ﺗﺎ ﻧﮕﺮدي آﺷﻨﺎ زﻳﻦ ﭘﺮده رﻣﺰي ﻧﺸﻨﻮي‬ ‫ﮔﻮش ﻧﺎﻣﺤﺮم ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺟﺎي ﭘﻴﻐﺎم ﺳﺮوش‬ ‫ﮔﻮش ﻛﻦ ﭘﻨﺪ اي ﭘﺴﺮ و از ﺑﻬﺮ دﻧﻴﺎ ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫ﮔﻔﺘﻤﺖ ﭼﻮن در ﺣﺪﻳﺜﻲ ﮔﺮ ﺗﻮاﻧﻲ داﺷﺖ ﻫﻮش‬ ‫در ﺣﺮﻳﻢ ﻋﺸﻖ ﻧﺘﻮان زد دم از ﮔﻔﺖ و ﺷﻨﻴﺪ‬ ‫زان ﻛﻪ آن ﺟﺎ ﺟﻤﻠﻪ اﻋﻀﺎ ﭼﺸﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻮد و ﮔﻮش‬ ‫ﺑﺮ ﺑﺴﺎط ﻧﻜﺘﻪ داﻧﺎن ﺧﻮدﻓﺮوﺷﻲ ﺷﺮط ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻳﺎ ﺳﺨﻦ داﻧﺴﺘﻪ ﮔﻮ اي ﻣﺮد ﻋﺎﻗﻞ ﻳﺎ ﺧﻤﻮش‬ ‫ﺳﺎﻗﻴﺎ ﻣﻲ ده ﻛﻪ رﻧﺪيﻫﺎي ﺣﺎﻓﻆ ﻓﻬﻢ ﻛﺮد‬ ‫آﺻﻒ ﺻﺎﺣﺐ ﻗﺮان ﺟﺮم ﺑﺨﺶ ﻋﻴﺐ ﭘﻮش‬

‫ﻏﺰل 782‬ ‫اي ﻫﻤﻪ ﺷﻜﻞ ﺗﻮ ﻣﻄﺒﻮع و ﻫﻤﻪ ﺟﺎي ﺗﻮ ﺧﻮش‬ ‫دﻟﻢ از ﻋﺸﻮه ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺷﻜﺮﺧﺎي ﺗﻮ ﺧﻮش‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ ﮔﻠﺒﺮگ ﻃﺮي ﻫﺴﺖ وﺟﻮد ﺗﻮ ﻟﻄﻴﻒ‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ ﺳﺮو ﭼﻤﻦ ﺧﻠﺪ ﺳﺮاﭘﺎي ﺗﻮ ﺧﻮش‬

‫003‬

‫ﺷﻴﻮه و ﻧﺎز ﺗﻮ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺧﻂ و ﺧﺎل ﺗﻮ ﻣﻠﻴﺢ‬ ‫ﭼﺸﻢ و اﺑﺮوي ﺗﻮ زﻳﺒﺎ ﻗﺪ و ﺑﺎﻻي ﺗﻮ ﺧﻮش‬ ‫ﻫﻢ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﺧﻴﺎﻟﻢ ز ﺗﻮ ﭘﺮﻧﻘﺶ و ﻧﮕﺎر‬ ‫ﻫﻢ ﻣﺸﺎم دﻟﻢ از زﻟﻒ ﺳﻤﻦ ﺳﺎي ﺗﻮ ﺧﻮش‬ ‫در ره ﻋﺸﻖ ﻛﻪ از ﺳﻴﻞ ﺑﻼ ﻧﻴﺴﺖ ﮔﺬار‬ ‫ﻛﺮدهام ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺗﻤﻨﺎي ﺗﻮ ﺧﻮش‬ ‫ﺷﻜﺮ ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﭼﻪ ﮔﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺪان ﺑﻴﻤﺎري‬ ‫ﻣﻲ ﻛﻨﺪ درد ﻣﺮا از رخ زﻳﺒﺎي ﺗﻮ ﺧﻮش‬ ‫در ﺑﻴﺎﺑﺎن ﻃﻠﺐ ﮔﺮ ﭼﻪ ز ﻫﺮ ﺳﻮ ﺧﻄﺮﻳﺴﺖ‬ ‫ﻣﻲرود ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻲدل ﺑﻪ ﺗﻮﻻي ﺗﻮ ﺧﻮش‬

‫ﻏﺰل 882‬ ‫ﻛﻨﺎر آب و ﭘﺎي ﺑﻴﺪ و ﻃﺒﻊ ﺷﻌﺮ و ﻳﺎري ﺧﻮش‬ ‫ﻣﻌﺎﺷﺮ دﻟﺒﺮي ﺷﻴﺮﻳﻦ و ﺳﺎﻗﻲ ﮔﻠﻌﺬاري ﺧﻮش‬ ‫اﻻ اي دوﻟﺘﻲ ﻃﺎﻟﻊ ﻛﻪ ﻗﺪر وﻗﺖ ﻣﻲداﻧﻲ‬ ‫ﮔﻮارا ﺑﺎدت اﻳﻦ ﻋﺸﺮت ﻛﻪ داري روزﮔﺎري ﺧﻮش‬ ‫ﻫﺮ آن ﻛﺲ را ﻛﻪ در ﺧﺎﻃﺮ ز ﻋﺸﻖ دﻟﺒﺮي ﺑﺎرﻳﺴﺖ‬ ‫ﺳﭙﻨﺪي ﮔﻮ ﺑﺮ آﺗﺶ ﻧﻪ ﻛﻪ دارد ﻛﺎر و ﺑﺎري ﺧﻮش‬

‫103‬

‫ﻋﺮوس ﻃﺒﻊ را زﻳﻮر ز ﻓﻜﺮ ﺑﻜﺮ ﻣﻲﺑﻨﺪم‬ ‫ﺑﻮد ﻛﺰ دﺳﺖ اﻳﺎﻣﻢ ﺑﻪ دﺳﺖ اﻓﺘﺪ ﻧﮕﺎري ﺧﻮش‬ ‫ﺷﺐ ﺻﺤﺒﺖ ﻏﻨﻴﻤﺖ دان و داد ﺧﻮﺷﺪﻟﻲ ﺑﺴﺘﺎن‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻬﺘﺎﺑﻲ دل اﻓﺮوز اﺳﺖ و ﻃﺮف ﻻﻟﻪ زاري ﺧﻮش‬ ‫ﻣﻲاي در ﻛﺎﺳﻪ ﭼﺸﻢ اﺳﺖ ﺳﺎﻗﻲ را ﺑﻨﺎﻣﻴﺰد‬ ‫ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﺎ ﻋﻘﻞ و ﻣﻲﺑﺨﺸﺪ ﺧﻤﺎري ﺧﻮش‬ ‫ﺑﻪ ﻏﻔﻠﺖ ﻋﻤﺮ ﺷﺪ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻴﺎ ﺑﺎ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ‬ ‫ﻛﻪ ﺷﻨﮕﻮﻻن ﺧﻮش ﺑﺎﺷﺖ ﺑﻴﺎﻣﻮزﻧﺪ ﻛﺎري ﺧﻮش‬

‫ﻏﺰل 982‬ ‫ﻣﺠﻤﻊ ﺧﻮﺑﻲ و ﻟﻄﻒ اﺳﺖ ﻋﺬار ﭼﻮ ﻣﻬﺶ‬ ‫ﻟﻴﻜﻨﺶ ﻣﻬﺮ و وﻓﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﺧﺪاﻳﺎ ﺑﺪﻫﺶ‬ ‫دﻟﺒﺮم ﺷﺎﻫﺪ و ﻃﻔﻞ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺑﺎزي روزي‬ ‫ﺑﻜﺸﺪ زارم و در ﺷﺮع ﻧﺒﺎﺷﺪ ﮔﻨﻬﺶ‬ ‫ﻣﻦ ﻫﻤﺎن ﺑﻪ ﻛﻪ از او ﻧﻴﻚ ﻧﮕﻪ دارم دل‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺪ و ﻧﻴﻚ ﻧﺪﻳﺪهﺳﺖ و ﻧﺪارد ﻧﮕﻬﺶ‬ ‫ﺑﻮي ﺷﻴﺮ از ﻟﺐ ﻫﻤﭽﻮن ﺷﻜﺮش ﻣﻲآﻳﺪ‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﺧﻮن ﻣﻲﭼﻜﺪ از ﺷﻴﻮه ﭼﺸﻢ ﺳﻴﻬﺶ‬

‫203‬

‫ﭼﺎرده ﺳﺎﻟﻪ ﺑﺘﻲ ﭼﺎﺑﻚ ﺷﻴﺮﻳﻦ دارم‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺎن ﺣﻠﻘﻪ ﺑﻪ ﮔﻮش اﺳﺖ ﻣﻪ ﭼﺎردﻫﺶ‬ ‫از ﭘﻲ آن ﮔﻞ ﻧﻮرﺳﺘﻪ دل ﻣﺎ ﻳﺎ رب‬ ‫ﺧﻮد ﻛﺠﺎ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﺪﻳﺪﻳﻢ در اﻳﻦ ﭼﻨﺪ ﮔﻬﺶ‬ ‫ﻳﺎر دﻟﺪار ﻣﻦ ار ﻗﻠﺐ ﺑﺪﻳﻦ ﺳﺎن ﺷﻜﻨﺪ‬ ‫ﺑﺒﺮد زود ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺪاري ﺧﻮد ﭘﺎدﺷﻬﺶ‬ ‫ﺟﺎن ﺑﻪ ﺷﻜﺮاﻧﻪ ﻛﻨﻢ ﺻﺮف ﮔﺮ آن داﻧﻪ در‬ ‫ﺻﺪف ﺳﻴﻨﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻮد آراﻣﮕﻬﺶ‬

‫ﻏﺰل 092‬ ‫دﻟﻢ رﻣﻴﺪه ﺷﺪ و ﻏﺎﻓﻠﻢ ﻣﻦ دروﻳﺶ‬ ‫ﻛﻪ آن ﺷﻜﺎري ﺳﺮﮔﺸﺘﻪ را ﭼﻪ آﻣﺪ ﭘﻴﺶ‬ ‫ﭼﻮ ﺑﻴﺪ ﺑﺮ ﺳﺮ اﻳﻤﺎن ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻲﻟﺮزم‬ ‫ﻛﻪ دل ﺑﻪ دﺳﺖ ﻛﻤﺎن اﺑﺮوﻳﻴﺴﺖ ﻛﺎﻓﺮﻛﻴﺶ‬ ‫ﺧﻴﺎل ﺣﻮﺻﻠﻪ ﺑﺤﺮ ﻣﻲﭘﺰد ﻫﻴﻬﺎت‬ ‫ﭼﻪﻫﺎﺳﺖ در ﺳﺮ اﻳﻦ ﻗﻄﺮه ﻣﺤﺎل اﻧﺪﻳﺶ‬ ‫ﺑﻨﺎزم آن ﻣﮋه ﺷﻮخ ﻋﺎﻓﻴﺖ ﻛﺶ را‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻮج ﻣﻲزﻧﺪش آب ﻧﻮش ﺑﺮ ﺳﺮ ﻧﻴﺶ‬

‫303‬

‫ز آﺳﺘﻴﻦ ﻃﺒﻴﺒﺎن ﻫﺰار ﺧﻮن ﺑﭽﻜﺪ‬ ‫ﮔﺮم ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ دﺳﺘﻲ ﻧﻬﻨﺪ ﺑﺮ دل رﻳﺶ‬ ‫ﺑﻪ ﻛﻮي ﻣﻴﻜﺪه ﮔﺮﻳﺎن و ﺳﺮﻓﻜﻨﺪه روم‬ ‫ﭼﺮا ﻛﻪ ﺷﺮم ﻫﻤﻲآﻳﺪم ز ﺣﺎﺻﻞ ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﻧﻪ ﻋﻤﺮ ﺧﻀﺮ ﺑﻤﺎﻧﺪ ﻧﻪ ﻣﻠﻚ اﺳﻜﻨﺪر‬ ‫ﻧﺰاع ﺑﺮ ﺳﺮ دﻧﻴﻲ دون ﻣﻜﻦ دروﻳﺶ‬ ‫ﺑﺪان ﻛﻤﺮ ﻧﺮﺳﺪ دﺳﺖ ﻫﺮ ﮔﺪا ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺧﺰاﻧﻪاي ﺑﻪ ﻛﻒ آور ز ﮔﻨﺞ ﻗﺎرون ﺑﻴﺶ‬

‫ﻏﺰل 192‬ ‫ﻣﺎ آزﻣﻮدهاﻳﻢ در اﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﺑﺨﺖ ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﺑﻴﺮون ﻛﺸﻴﺪ ﺑﺎﻳﺪ از اﻳﻦ ورﻃﻪ رﺧﺖ ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫از ﺑﺲ ﻛﻪ دﺳﺖ ﻣﻲﮔﺰم و آه ﻣﻲﻛﺸﻢ‬ ‫آﺗﺶ زدم ﭼﻮ ﮔﻞ ﺑﻪ ﺗﻦ ﻟﺨﺖ ﻟﺨﺖ ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫دوﺷﻢ ز ﺑﻠﺒﻠﻲ ﭼﻪ ﺧﻮش آﻣﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺳﺮود‬ ‫ﮔﻞ ﮔﻮش ﭘﻬﻦ ﻛﺮده ز ﺷﺎخ درﺧﺖ ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﻛﺎي دل ﺗﻮ ﺷﺎد ﺑﺎش ﻛﻪ آن ﻳﺎر ﺗﻨﺪﺧﻮ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎر ﺗﻨﺪروي ﻧﺸﻴﻨﺪ ز ﺑﺨﺖ ﺧﻮﻳﺶ‬

‫403‬

‫ﺧﻮاﻫﻲ ﻛﻪ ﺳﺨﺖ و ﺳﺴﺖ ﺟﻬﺎن ﺑﺮ ﺗﻮ ﺑﮕﺬرد‬ ‫ﺑﮕﺬر ز ﻋﻬﺪ ﺳﺴﺖ و ﺳﺨﻦﻫﺎي ﺳﺨﺖ ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫وﻗﺖ اﺳﺖ ﻛﺰ ﻓﺮاق ﺗﻮ وز ﺳﻮز اﻧﺪرون‬ ‫آﺗﺶ دراﻓﻜﻨﻢ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ رﺧﺖ و ﭘﺨﺖ ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫اي ﺣﺎﻓﻆ ار ﻣﺮاد ﻣﻴﺴﺮ ﺷﺪي ﻣﺪام‬ ‫ﺟﻤﺸﻴﺪ ﻧﻴﺰ دور ﻧﻤﺎﻧﺪي ز ﺗﺨﺖ ﺧﻮﻳﺶ‬

‫ﻏﺰل 292‬ ‫ﻗﺴﻢ ﺑﻪ ﺣﺸﻤﺖ و ﺟﺎه و ﺟﻼل ﺷﺎه ﺷﺠﺎع‬ ‫ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺎ ﻛﺴﻢ از ﺑﻬﺮ ﻣﺎل و ﺟﺎه ﻧﺰاع‬ ‫ﺷﺮاب ﺧﺎﻧﮕﻴﻢ ﺑﺲ ﻣﻲ ﻣﻐﺎﻧﻪ ﺑﻴﺎر‬ ‫ﺣﺮﻳﻒ ﺑﺎده رﺳﻴﺪ اي رﻓﻴﻖ ﺗﻮﺑﻪ وداع‬ ‫ﺧﺪاي را ﺑﻪ ﻣﻲام ﺷﺴﺖ و ﺷﻮي ﺧﺮﻗﻪ ﻛﻨﻴﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻦ ﻧﻤﻲﺷﻨﻮم ﺑﻮي ﺧﻴﺮ از اﻳﻦ اوﺿﺎع‬ ‫ﺑﺒﻴﻦ ﻛﻪ رﻗﺺ ﻛﻨﺎن ﻣﻲرود ﺑﻪ ﻧﺎﻟﻪ ﭼﻨﮓ‬ ‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ رﺧﺼﻪ ﻧﻔﺮﻣﻮدي اﺳﺘﻤﺎع ﺳﻤﺎع‬ ‫ﺑﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﻧﻈﺮي ﻛﻦ ﺑﻪ ﺷﻜﺮ اﻳﻦ ﻧﻌﻤﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻦ ﻏﻼم ﻣﻄﻴﻌﻢ ﺗﻮ ﭘﺎدﺷﺎه ﻣﻄﺎع‬

‫503‬

‫ﺑﻪ ﻓﻴﺾ ﺟﺮﻋﻪ ﺟﺎم ﺗﻮ ﺗﺸﻨﻪاﻳﻢ وﻟﻲ‬ ‫ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﻢ دﻟﻴﺮي ﻧﻤﻲدﻫﻴﻢ ﺻﺪاع‬ ‫ﺟﺒﻴﻦ و ﭼﻬﺮه ﺣﺎﻓﻆ ﺧﺪا ﺟﺪا ﻣﻜﻨﺎد‬ ‫ز ﺧﺎك ﺑﺎرﮔﻪ ﻛﺒﺮﻳﺎي ﺷﺎه ﺷﺠﺎع‬

‫ﻏﺰل 392‬ ‫ﺑﺎﻣﺪادان ﻛﻪ ز ﺧﻠﻮﺗﮕﻪ ﻛﺎخ اﺑﺪاع‬ ‫ﺷﻤﻊ ﺧﺎور ﻓﻜﻨﺪ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ اﻃﺮاف ﺷﻌﺎع‬ ‫ﺑﺮﻛﺸﺪ آﻳﻨﻪ از ﺟﻴﺐ اﻓﻖ ﭼﺮخ و در آن‬ ‫ﺑﻨﻤﺎﻳﺪ رخ ﮔﻴﺘﻲ ﺑﻪ ﻫﺰاران اﻧﻮاع‬ ‫در زواﻳﺎي ﻃﺮﺑﺨﺎﻧﻪ ﺟﻤﺸﻴﺪ ﻓﻠﻚ‬ ‫ارﻏﻨﻮن ﺳﺎز ﻛﻨﺪ زﻫﺮه ﺑﻪ آﻫﻨﮓ ﺳﻤﺎع‬ ‫ﭼﻨﮓ در ﻏﻠﻐﻠﻪ آﻳﺪ ﻛﻪ ﻛﺠﺎ ﺷﺪ ﻣﻨﻜﺮ‬ ‫ﺟﺎم در ﻗﻬﻘﻬﻪ آﻳﺪ ﻛﻪ ﻛﺠﺎ ﺷﺪ ﻣﻨﺎع‬ ‫وﺿﻊ دوران ﺑﻨﮕﺮ ﺳﺎﻏﺮ ﻋﺸﺮت ﺑﺮﮔﻴﺮ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎﻟﺘﻲ اﻳﻦ اﺳﺖ ﺑﻬﻴﻦ اوﺿﺎع‬ ‫ﻃﺮه ﺷﺎﻫﺪ دﻧﻴﻲ ﻫﻤﻪ ﺑﻨﺪ اﺳﺖ و ﻓﺮﻳﺐ‬ ‫ﻋﺎرﻓﺎن ﺑﺮ ﺳﺮ اﻳﻦ رﺷﺘﻪ ﻧﺠﻮﻳﻨﺪ ﻧﺰاع‬

‫603‬

‫ﻋﻤﺮ ﺧﺴﺮو ﻃﻠﺐ ار ﻧﻔﻊ ﺟﻬﺎن ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ‬ ‫ﻛﻪ وﺟﻮدﻳﺴﺖ ﻋﻄﺎﺑﺨﺶ ﻛﺮﻳﻢ ﻧﻔﺎع‬ ‫ﻣﻈﻬﺮ ﻟﻄﻒ ازل روﺷﻨﻲ ﭼﺸﻢ اﻣﻞ‬ ‫ﺟﺎﻣﻊ ﻋﻠﻢ و ﻋﻤﻞ ﺟﺎن ﺟﻬﺎن ﺷﺎه ﺷﺠﺎع‬

‫ﻏﺰل 492‬ ‫در وﻓﺎي ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﻣﺸﻬﻮر ﺧﻮﺑﺎﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬ ‫ﺷﺐ ﻧﺸﻴﻦ ﻛﻮي ﺳﺮﺑﺎزان و رﻧﺪاﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬ ‫روز و ﺷﺐ ﺧﻮاﺑﻢ ﻧﻤﻲآﻳﺪ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻏﻢ ﭘﺮﺳﺖ‬ ‫ﺑﺲ ﻛﻪ در ﺑﻴﻤﺎري ﻫﺠﺮ ﺗﻮ ﮔﺮﻳﺎﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬ ‫رﺷﺘﻪ ﺻﺒﺮم ﺑﻪ ﻣﻘﺮاض ﻏﻤﺖ ﺑﺒﺮﻳﺪه ﺷﺪ‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﺎن در آﺗﺶ ﻣﻬﺮ ﺗﻮ ﺳﻮزاﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬ ‫ﮔﺮ ﻛﻤﻴﺖ اﺷﻚ ﮔﻠﮕﻮﻧﻢ ﻧﺒﻮدي ﮔﺮم رو‬ ‫ﻛﻲ ﺷﺪي روﺷﻦ ﺑﻪ ﮔﻴﺘﻲ راز ﭘﻨﻬﺎﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬ ‫در ﻣﻴﺎن آب و آﺗﺶ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺳﺮﮔﺮم ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫اﻳﻦ دل زار ﻧﺰار اﺷﻚ ﺑﺎراﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬ ‫در ﺷﺐ ﻫﺠﺮان ﻣﺮا ﭘﺮواﻧﻪ وﺻﻠﻲ ﻓﺮﺳﺖ‬ ‫ور ﻧﻪ از دردت ﺟﻬﺎﻧﻲ را ﺑﺴﻮزاﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬

‫703‬

‫ﺑﻲ ﺟﻤﺎل ﻋﺎﻟﻢ آراي ﺗﻮ روزم ﭼﻮن ﺷﺐ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎ ﻛﻤﺎل ﻋﺸﻖ ﺗﻮ در ﻋﻴﻦ ﻧﻘﺼﺎﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬ ‫ﻛﻮه ﺻﺒﺮم ﻧﺮم ﺷﺪ ﭼﻮن ﻣﻮم در دﺳﺖ ﻏﻤﺖ‬ ‫ﺗﺎ در آب و آﺗﺶ ﻋﺸﻘﺖ ﮔﺪازاﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ ﺻﺒﺤﻢ ﻳﻚ ﻧﻔﺲ ﺑﺎﻗﻴﺴﺖ ﺑﺎ دﻳﺪار ﺗﻮ‬ ‫ﭼﻬﺮه ﺑﻨﻤﺎ دﻟﺒﺮا ﺗﺎ ﺟﺎن ﺑﺮاﻓﺸﺎﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬ ‫ﺳﺮﻓﺮازم ﻛﻦ ﺷﺒﻲ از وﺻﻞ ﺧﻮد اي ﻧﺎزﻧﻴﻦ‬ ‫ﺗﺎ ﻣﻨﻮر ﮔﺮدد از دﻳﺪارت اﻳﻮاﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬ ‫آﺗﺶ ﻣﻬﺮ ﺗﻮ را ﺣﺎﻓﻆ ﻋﺠﺐ در ﺳﺮ ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫آﺗﺶ دل ﻛﻲ ﺑﻪ آب دﻳﺪه ﺑﻨﺸﺎﻧﻢ ﭼﻮ ﺷﻤﻊ‬

‫ﻏﺰل 592‬ ‫ﺳﺤﺮ ﺑﻪ ﺑﻮي ﮔﻠﺴﺘﺎن دﻣﻲ ﺷﺪم در ﺑﺎغ‬ ‫ﻛﻪ ﺗﺎ ﭼﻮ ﺑﻠﺒﻞ ﺑﻲدل ﻛﻨﻢ ﻋﻼج دﻣﺎغ‬ ‫ﺑﻪ ﺟﻠﻮه ﮔﻞ ﺳﻮري ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﺮدم‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻮد در ﺷﺐ ﺗﻴﺮه ﺑﻪ روﺷﻨﻲ ﭼﻮ ﭼﺮاغ‬ ‫ﭼﻨﺎن ﺑﻪ ﺣﺴﻦ و ﺟﻮاﻧﻲ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﻣﻐﺮور‬ ‫ﻛﻪ داﺷﺖ از دل ﺑﻠﺒﻞ ﻫﺰار ﮔﻮﻧﻪ ﻓﺮاغ‬

‫803‬

‫ﮔﺸﺎده ﻧﺮﮔﺲ رﻋﻨﺎ ز ﺣﺴﺮت آب از ﭼﺸﻢ‬ ‫ﻧﻬﺎده ﻻﻟﻪ ز ﺳﻮدا ﺑﻪ ﺟﺎن و دل ﺻﺪ داغ‬ ‫زﺑﺎن ﻛﺸﻴﺪه ﭼﻮ ﺗﻴﻐﻲ ﺑﻪ ﺳﺮزﻧﺶ ﺳﻮﺳﻦ‬ ‫دﻫﺎن ﮔﺸﺎده ﺷﻘﺎﻳﻖ ﭼﻮ ﻣﺮدم اﻳﻐﺎغ‬ ‫ﻳﻜﻲ ﭼﻮ ﺑﺎده ﭘﺮﺳﺘﺎن ﺻﺮاﺣﻲ اﻧﺪر دﺳﺖ‬ ‫ﻳﻜﻲ ﭼﻮ ﺳﺎﻗﻲ ﻣﺴﺘﺎن ﺑﻪ ﻛﻒ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻳﺎغ‬ ‫ﻧﺸﺎط و ﻋﻴﺶ و ﺟﻮاﻧﻲ ﭼﻮ ﮔﻞ ﻏﻨﻴﻤﺖ دان‬ ‫ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻈﺎ ﻧﺒﻮد ﺑﺮ رﺳﻮل ﻏﻴﺮ ﺑﻼغ‬

‫ﻏﺰل 692‬ ‫ﻃﺎﻟﻊ اﮔﺮ ﻣﺪد دﻫﺪ داﻣﻨﺶ آورم ﺑﻪ ﻛﻒ‬ ‫ﮔﺮ ﺑﻜﺸﻢ زﻫﻲ ﻃﺮب ور ﺑﻜﺸﺪ زﻫﻲ ﺷﺮف‬ ‫ﻃﺮف ﻛﺮم ز ﻛﺲ ﻧﺒﺴﺖ اﻳﻦ دل ﭘﺮاﻣﻴﺪ ﻣﻦ‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﺳﺨﻦ ﻫﻤﻲﺑﺮد ﻗﺼﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻃﺮف‬ ‫از ﺧﻢ اﺑﺮوي ﺗﻮام ﻫﻴﭻ ﮔﺸﺎﻳﺸﻲ ﻧﺸﺪ‬ ‫وه ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺧﻴﺎل ﻛﺞ ﻋﻤﺮ ﻋﺰﻳﺰ ﺷﺪ ﺗﻠﻒ‬ ‫اﺑﺮوي دوﺳﺖ ﻛﻲ ﺷﻮد دﺳﺖ ﻛﺶ ﺧﻴﺎل ﻣﻦ‬ ‫ﻛﺲ ﻧﺰدهﺳﺖ از اﻳﻦ ﻛﻤﺎن ﺗﻴﺮ ﻣﺮاد ﺑﺮ ﻫﺪف‬

‫903‬

‫ﭼﻨﺪ ﺑﻪ ﻧﺎز ﭘﺮورم ﻣﻬﺮ ﺑﺘﺎن ﺳﻨﮓ دل‬ ‫ﻳﺎد ﭘﺪر ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ اﻳﻦ ﭘﺴﺮان ﻧﺎﺧﻠﻒ‬ ‫ﻣﻦ ﺑﻪ ﺧﻴﺎل زاﻫﺪي ﮔﻮﺷﻪ ﻧﺸﻴﻦ و ﻃﺮﻓﻪ آﻧﻚ‬ ‫ﻣﻐﺒﭽﻪاي ز ﻫﺮ ﻃﺮف ﻣﻲزﻧﺪم ﺑﻪ ﭼﻨﮓ و دف‬ ‫ﺑﻲ ﺧﺒﺮﻧﺪ زاﻫﺪان ﻧﻘﺶ ﺑﺨﻮان و ﻻ ﺗﻘﻞ‬ ‫ﻣﺴﺖ رﻳﺎﺳﺖ ﻣﺤﺘﺴﺐ ﺑﺎده ﺑﺪه و ﻻ ﺗﺨﻒ‬ ‫ﺻﻮﻓﻲ ﺷﻬﺮ ﺑﻴﻦ ﻛﻪ ﭼﻮن ﻟﻘﻤﻪ ﺷﺒﻬﻪ ﻣﻲﺧﻮرد‬ ‫ﭘﺎردﻣﺶ دراز ﺑﺎد آن ﺣﻴﻮان ﺧﻮش ﻋﻠﻒ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﮔﺮ ﻗﺪم زﻧﻲ در ره ﺧﺎﻧﺪان ﺑﻪ ﺻﺪق‬ ‫ﺑﺪرﻗﻪ رﻫﺖ ﺷﻮد ﻫﻤﺖ ﺷﺤﻨﻪ ﻧﺠﻒ‬

‫ﻏﺰل 792‬ ‫زﺑﺎن ﺧﺎﻣﻪ ﻧﺪارد ﺳﺮ ﺑﻴﺎن ﻓﺮاق‬ ‫وﮔﺮﻧﻪ ﺷﺮح دﻫﻢ ﺑﺎ ﺗﻮ داﺳﺘﺎن ﻓﺮاق‬ ‫درﻳﻎ ﻣﺪت ﻋﻤﺮم ﻛﻪ ﺑﺮ اﻣﻴﺪ وﺻﺎل‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺮ رﺳﻴﺪ و ﻧﻴﺎﻣﺪ ﺑﻪ ﺳﺮ زﻣﺎن ﻓﺮاق‬ ‫ﺳﺮي ﻛﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﮔﺮدون ﺑﻪ ﻓﺨﺮ ﻣﻲﺳﻮدم‬ ‫ﺑﻪ راﺳﺘﺎن ﻛﻪ ﻧﻬﺎدم ﺑﺮ آﺳﺘﺎن ﻓﺮاق‬

‫013‬

‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎز ﻛﻨﻢ ﺑﺎل در ﻫﻮاي وﺻﺎل‬ ‫ﻛﻪ رﻳﺨﺖ ﻣﺮغ دﻟﻢ ﭘﺮ در آﺷﻴﺎن ﻓﺮاق‬ ‫ﻛﻨﻮن ﭼﻪ ﭼﺎره ﻛﻪ در ﺑﺤﺮ ﻏﻢ ﺑﻪ ﮔﺮداﺑﻲ‬ ‫ﻓﺘﺎد زورق ﺻﺒﺮم ز ﺑﺎدﺑﺎن ﻓﺮاق‬ ‫ﺑﺴﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﺸﺘﻲ ﻋﻤﺮ ﻏﺮﻗﻪ ﺷﻮد‬ ‫ز ﻣﻮج ﺷﻮق ﺗﻮ در ﺑﺤﺮ ﺑﻲﻛﺮان ﻓﺮاق‬ ‫اﮔﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻦ اﻓﺘﺪ ﻓﺮاق را ﺑﻜﺸﻢ‬ ‫ﻛﻪ روز ﻫﺠﺮ ﺳﻴﻪ ﺑﺎد و ﺧﺎن و ﻣﺎن ﻓﺮاق‬ ‫رﻓﻴﻖ ﺧﻴﻞ ﺧﻴﺎﻟﻴﻢ و ﻫﻤﻨﺸﻴﻦ ﺷﻜﻴﺐ‬ ‫ﻗﺮﻳﻦ آﺗﺶ ﻫﺠﺮان و ﻫﻢ ﻗﺮان ﻓﺮاق‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ دﻋﻮي وﺻﻠﺖ ﻛﻨﻢ ﺑﻪ ﺟﺎن ﻛﻪ ﺷﺪهﺳﺖ‬ ‫ﺗﻨﻢ وﻛﻴﻞ ﻗﻀﺎ و دﻟﻢ ﺿﻤﺎن ﻓﺮاق‬ ‫ز ﺳﻮز ﺷﻮق دﻟﻢ ﺷﺪ ﻛﺒﺎب دور از ﻳﺎر‬ ‫ﻣﺪام ﺧﻮن ﺟﮕﺮ ﻣﻲﺧﻮرم ز ﺧﻮان ﻓﺮاق‬ ‫ﻓﻠﻚ ﭼﻮ دﻳﺪ ﺳﺮم را اﺳﻴﺮ ﭼﻨﺒﺮ ﻋﺸﻖ‬ ‫ﺑﺒﺴﺖ ﮔﺮدن ﺻﺒﺮم ﺑﻪ رﻳﺴﻤﺎن ﻓﺮاق‬ ‫ﺑﻪ ﭘﺎي ﺷﻮق ﮔﺮ اﻳﻦ ره ﺑﻪ ﺳﺮ ﺷﺪي ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺑﻪ دﺳﺖ ﻫﺠﺮ ﻧﺪادي ﻛﺴﻲ ﻋﻨﺎن ﻓﺮاق‬

‫113‬

‫ﻏﺰل 892‬ ‫ﻣﻘﺎم اﻣﻦ و ﻣﻲ ﺑﻲﻏﺶ و رﻓﻴﻖ ﺷﻔﻴﻖ‬ ‫ﮔﺮت ﻣﺪام ﻣﻴﺴﺮ ﺷﻮد زﻫﻲ ﺗﻮﻓﻴﻖ‬ ‫ﺟﻬﺎن و ﻛﺎر ﺟﻬﺎن ﺟﻤﻠﻪ ﻫﻴﭻ ﺑﺮ ﻫﻴﭻ اﺳﺖ‬ ‫ﻫﺰار ﺑﺎر ﻣﻦ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻛﺮدهام ﺗﺤﻘﻴﻖ‬ ‫درﻳﻎ و درد ﻛﻪ ﺗﺎ اﻳﻦ زﻣﺎن ﻧﺪاﻧﺴﺘﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﻛﻴﻤﻴﺎي ﺳﻌﺎدت رﻓﻴﻖ ﺑﻮد رﻓﻴﻖ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻤﻨﻲ رو و ﻓﺮﺻﺖ ﺷﻤﺮ ﻏﻨﻴﻤﺖ وﻗﺖ‬ ‫ﻛﻪ در ﻛﻤﻴﻨﮕﻪ ﻋﻤﺮﻧﺪ ﻗﺎﻃﻌﺎن ﻃﺮﻳﻖ‬ ‫ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﺗﻮﺑﻪ ز ﻟﻌﻞ ﻧﮕﺎر و ﺧﻨﺪه ﺟﺎم‬ ‫ﺣﻜﺎﻳﺘﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻋﻘﻠﺶ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﺗﺼﺪﻳﻖ‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﻮي ﻣﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ ﭼﻮن ﻣﻨﻲ ﻧﺮﺳﺪ‬ ‫ﺧﻮش اﺳﺖ ﺧﺎﻃﺮم از ﻓﻜﺮ اﻳﻦ ﺧﻴﺎل دﻗﻴﻖ‬ ‫ﺣﻼوﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﻮ را در ﭼﻪ زﻧﺨﺪان اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻛﻨﻪ آن ﻧﺮﺳﺪ ﺻﺪ ﻫﺰار ﻓﻜﺮ ﻋﻤﻴﻖ‬ ‫اﮔﺮ ﺑﻪ رﻧﮓ ﻋﻘﻴﻘﻲ ﺷﺪ اﺷﻚ ﻣﻦ ﭼﻪ ﻋﺠﺐ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻬﺮ ﺧﺎﺗﻢ ﻟﻌﻞ ﺗﻮ ﻫﺴﺖ ﻫﻤﭽﻮ ﻋﻘﻴﻖ‬

‫213‬

‫ﺑﻪ ﺧﻨﺪه ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﻏﻼم ﻃﺒﻊ ﺗﻮام‬ ‫ﺑﺒﻴﻦ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﭼﻪ ﺣﺪم ﻫﻤﻲﻛﻨﺪ ﺗﺤﻤﻴﻖ‬

‫ﻏﺰل 992‬ ‫اﮔﺮ ﺷﺮاب ﺧﻮري ﺟﺮﻋﻪاي ﻓﺸﺎن ﺑﺮ ﺧﺎك‬ ‫از آن ﮔﻨﺎه ﻛﻪ ﻧﻔﻌﻲ رﺳﺪ ﺑﻪ ﻏﻴﺮ ﭼﻪ ﺑﺎك‬ ‫ﺑﺮو ﺑﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺗﻮ داري ﺑﺨﻮر درﻳﻎ ﻣﺨﻮر‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻲدرﻳﻎ زﻧﺪ روزﮔﺎر ﺗﻴﻎ ﻫﻼك‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎك ﭘﺎي ﺗﻮ اي ﺳﺮو ﻧﺎزﭘﺮور ﻣﻦ‬ ‫ﻛﻪ روز واﻗﻌﻪ ﭘﺎ واﻣﮕﻴﺮم از ﺳﺮ ﺧﺎك‬ ‫ﭼﻪ دوزﺧﻲ ﭼﻪ ﺑﻬﺸﺘﻲ ﭼﻪ آدﻣﻲ ﭼﻪ ﭘﺮي‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺬﻫﺐ ﻫﻤﻪ ﻛﻔﺮ ﻃﺮﻳﻘﺖ اﺳﺖ اﻣﺴﺎك‬ ‫ﻣﻬﻨﺪس ﻓﻠﻜﻲ راه دﻳﺮ ﺷﺶ ﺟﻬﺘﻲ‬ ‫ﭼﻨﺎن ﺑﺒﺴﺖ ﻛﻪ ره ﻧﻴﺴﺖ زﻳﺮ دﻳﺮ ﻣﻐﺎك‬ ‫ﻓﺮﻳﺐ دﺧﺘﺮ رز ﻃﺮﻓﻪ ﻣﻲزﻧﺪ ره ﻋﻘﻞ‬ ‫ﻣﺒﺎد ﺗﺎ ﺑﻪ ﻗﻴﺎﻣﺖ ﺧﺮاب ﻃﺎرم ﺗﺎك‬ ‫ﺑﻪ راه ﻣﻴﻜﺪه ﺣﺎﻓﻆ ﺧﻮش از ﺟﻬﺎن رﻓﺘﻲ‬ ‫دﻋﺎي اﻫﻞ دﻟﺖ ﺑﺎد ﻣﻮﻧﺲ دل ﭘﺎك‬

‫313‬

‫ﻏﺰل 003‬ ‫ﻫﺰار دﺷﻤﻨﻢ ار ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻗﺼﺪ ﻫﻼك‬ ‫ﮔﺮم ﺗﻮ دوﺳﺘﻲ از دﺷﻤﻨﺎن ﻧﺪارم ﺑﺎك‬ ‫ﻣﺮا اﻣﻴﺪ وﺻﺎل ﺗﻮ زﻧﺪه ﻣﻲدارد‬ ‫و ﮔﺮ ﻧﻪ ﻫﺮ دﻣﻢ از ﻫﺠﺮ ﺗﻮﺳﺖ ﺑﻴﻢ ﻫﻼك‬ ‫ﻧﻔﺲ ﻧﻔﺲ اﮔﺮ از ﺑﺎد ﻧﺸﻨﻮم ﺑﻮﻳﺶ‬ ‫زﻣﺎن زﻣﺎن ﭼﻮ ﮔﻞ از ﻏﻢ ﻛﻨﻢ ﮔﺮﻳﺒﺎن ﭼﺎك‬ ‫رود ﺑﻪ ﺧﻮاب دو ﭼﺸﻢ از ﺧﻴﺎل ﺗﻮ ﻫﻴﻬﺎت‬ ‫ﺑﻮد ﺻﺒﻮر دل اﻧﺪر ﻓﺮاق ﺗﻮ ﺣﺎﺷﺎك‬ ‫اﮔﺮ ﺗﻮ زﺧﻢ زﻧﻲ ﺑﻪ ﻛﻪ دﻳﮕﺮي ﻣﺮﻫﻢ‬ ‫و ﮔﺮ ﺗﻮ زﻫﺮ دﻫﻲ ﺑﻪ ﻛﻪ دﻳﮕﺮي ﺗﺮﻳﺎك‬ ‫ﺑﻀﺮب ﺳﻴﻔﻚ ﻗﺘﻠﻲ ﺣﻴﺎﺗﻨﺎ اﺑﺪا‬ ‫ﻻن روﺣﻲ ﻗﺪ ﻃﺎب ان ﻳﻜﻮن ﻓﺪاك‬ ‫ﻋﻨﺎن ﻣﭙﻴﭻ ﻛﻪ ﮔﺮ ﻣﻲزﻧﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮم‬ ‫ﺳﭙﺮ ﻛﻨﻢ ﺳﺮ و دﺳﺘﺖ ﻧﺪارم از ﻓﺘﺮاك‬ ‫ﺗﻮ را ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﺗﻮﻳﻲ ﻫﺮ ﻧﻈﺮ ﻛﺠﺎ ﺑﻴﻨﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﻗﺪر داﻧﺶ ﺧﻮد ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻨﺪ ادراك‬

‫413‬

‫ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺧﻠﻖ ﻋﺰﻳﺰ ﺟﻬﺎن ﺷﻮد ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮ در ﺗﻮ ﻧﻬﺪ روي ﻣﺴﻜﻨﺖ ﺑﺮ ﺧﺎك‬

‫ﻏﺰل 103‬ ‫اي دل رﻳﺶ ﻣﺮا ﺑﺎ ﻟﺐ ﺗﻮ ﺣﻖ ﻧﻤﻚ‬ ‫ﺣﻖ ﻧﮕﻪ دار ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﻲروم اﷲ ﻣﻌﻚ‬ ‫ﺗﻮﻳﻲ آن ﮔﻮﻫﺮ ﭘﺎﻛﻴﺰه ﻛﻪ در ﻋﺎﻟﻢ ﻗﺪس‬ ‫ذﻛﺮ ﺧﻴﺮ ﺗﻮ ﺑﻮد ﺣﺎﺻﻞ ﺗﺴﺒﻴﺢ ﻣﻠﻚ‬ ‫در ﺧﻠﻮص ﻣﻨﺖ ار ﻫﺴﺖ ﺷﻜﻲ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﻦ‬ ‫ﻛﺲ ﻋﻴﺎر زر ﺧﺎﻟﺺ ﻧﺸﻨﺎﺳﺪ ﭼﻮ ﻣﺤﻚ‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدي ﻛﻪ ﺷﻮم ﻣﺴﺖ و دو ﺑﻮﺳﺖ ﺑﺪﻫﻢ‬ ‫وﻋﺪه از ﺣﺪ ﺑﺸﺪ و ﻣﺎ ﻧﻪ دو دﻳﺪﻳﻢ و ﻧﻪ ﻳﻚ‬ ‫ﺑﮕﺸﺎ ﭘﺴﺘﻪ ﺧﻨﺪان و ﺷﻜﺮرﻳﺰي ﻛﻦ‬ ‫ﺧﻠﻖ را از دﻫﻦ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻴﻨﺪاز ﺑﻪ ﺷﻚ‬ ‫ﭼﺮخ ﺑﺮﻫﻢ زﻧﻢ ار ﻏﻴﺮ ﻣﺮادم ﮔﺮدد‬ ‫ﻣﻦ ﻧﻪ آﻧﻢ ﻛﻪ زﺑﻮﻧﻲ ﻛﺸﻢ از ﭼﺮخ ﻓﻠﻚ‬ ‫ﭼﻮن ﺑﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﺧﻮﻳﺸﺶ ﻧﮕﺬاري ﺑﺎري‬ ‫اي رﻗﻴﺐ از ﺑﺮ او ﻳﻚ دو ﻗﺪم دورﺗﺮك‬

‫513‬

‫ﻏﺰل 203‬ ‫ﺧﻮش ﺧﺒﺮ ﺑﺎﺷﻲ اي ﻧﺴﻴﻢ ﺷﻤﺎل‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﻲرﺳﺪ زﻣﺎن وﺻﺎل‬ ‫ﻗﺼﻪ اﻟﻌﺸﻖ ﻻ اﻧﻔﺼﺎم ﻟﻬﺎ‬ ‫ﻓﺼﻤﺖﻫﺎ ﻫﻨﺎ ﻟﺴﺎن اﻟﻘﺎل‬ ‫ﻣﺎﻟﺴﻠﻤﻲ و ﻣﻦ ﺑﺬي ﺳﻠﻢ‬ ‫اﻳﻦ ﺟﻴﺮاﻧﻨﺎ و ﻛﻴﻒ اﻟﺤﺎل‬ ‫ﻋﻔﺖ اﻟﺪار ﺑﻌﺪ ﻋﺎﻓﻴﻪ‬ ‫ﻓﺎﺳﺎﻟﻮا ﺣﺎﻟﻬﺎ ﻋﻦ اﻻﻃﻼل‬ ‫ﻓﻲ ﺟﻤﺎل اﻟﻜﻤﺎل ﻧﻠﺖ ﻣﻨﻲ‬ ‫ﺻﺮف اﷲ ﻋﻨﻚ ﻋﻴﻦ ﻛﻤﺎل‬ ‫ﻳﺎ ﺑﺮﻳﺪ اﻟﺤﻤﻲ ﺣﻤﺎك اﷲ‬ ‫ﻣﺮﺣﺒﺎ ﻣﺮﺣﺒﺎ ﺗﻌﺎل ﺗﻌﺎل‬ ‫ﻋﺮﺻﻪ ﺑﺰﻣﮕﺎه ﺧﺎﻟﻲ ﻣﺎﻧﺪ‬ ‫از ﺣﺮﻳﻔﺎن و ﺟﺎم ﻣﺎﻻﻣﺎل‬ ‫ﺳﺎﻳﻪ اﻓﻜﻨﺪ ﺣﺎﻟﻴﺎ ﺷﺐ ﻫﺠﺮ‬ ‫ﺗﺎ ﭼﻪ ﺑﺎزﻧﺪ ﺷﺐ روان ﺧﻴﺎل‬

‫613‬

‫ﺗﺮك ﻣﺎ ﺳﻮي ﻛﺲ ﻧﻤﻲﻧﮕﺮد‬ ‫آه از اﻳﻦ ﻛﺒﺮﻳﺎ و ﺟﺎه و ﺟﻼل‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﻋﺸﻖ و ﺻﺎﺑﺮي ﺗﺎ ﭼﻨﺪ‬ ‫ﻧﺎﻟﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﺧﻮش اﺳﺖ ﺑﻨﺎل‬

‫ﻏﺰل 303‬ ‫ﺷﻤﻤﺖ روح وداد و ﺷﻤﺖ ﺑﺮق وﺻﺎل‬ ‫ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﺑﻮي ﺗﻮ را ﻣﻴﺮم اي ﻧﺴﻴﻢ ﺷﻤﺎل‬ ‫اﺣﺎدﻳﺎ ﺑﺠﻤﺎل اﻟﺤﺒﻴﺐ ﻗﻒ و اﻧﺰل‬ ‫ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﺻﺒﺮ ﺟﻤﻴﻠﻢ ز اﺷﺘﻴﺎق ﺟﻤﺎل‬ ‫ﺣﻜﺎﻳﺖ ﺷﺐ ﻫﺠﺮان ﻓﺮوﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﺷﻜﺮ آن ﻛﻪ ﺑﺮاﻓﻜﻨﺪ ﭘﺮده روز وﺻﺎل‬ ‫ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﭘﺮده ﮔﻠﺮﻳﺰ ﻫﻔﺖ ﺧﺎﻧﻪ ﭼﺸﻢ‬ ‫ﻛﺸﻴﺪهاﻳﻢ ﺑﻪ ﺗﺤﺮﻳﺮ ﻛﺎرﮔﺎه ﺧﻴﺎل‬ ‫ﭼﻮ ﻳﺎر ﺑﺮ ﺳﺮ ﺻﻠﺢ اﺳﺖ و ﻋﺬر ﻣﻲﻃﻠﺒﺪ‬ ‫ﺗﻮان ﮔﺬﺷﺖ ز ﺟﻮر رﻗﻴﺐ در ﻫﻤﻪ ﺣﺎل‬ ‫ﺑﺠﺰ ﺧﻴﺎل دﻫﺎن ﺗﻮ ﻧﻴﺴﺖ در دل ﺗﻨﮓ‬ ‫ﻛﻪ ﻛﺲ ﻣﺒﺎد ﭼﻮ ﻣﻦ در ﭘﻲ ﺧﻴﺎل ﻣﺤﺎل‬

‫713‬

‫ﻗﺘﻴﻞ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺷﺪ ﺣﺎﻓﻆ ﻏﺮﻳﺐ وﻟﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎك ﻣﺎ ﮔﺬري ﻛﻦ ﻛﻪ ﺧﻮن ﻣﺎت ﺣﻼل‬

‫ﻏﺰل 403‬ ‫داراي ﺟﻬﺎن ﻧﺼﺮت دﻳﻦ ﺧﺴﺮو ﻛﺎﻣﻞ‬ ‫ﻳﺤﻴﻲ ﺑﻦ ﻣﻈﻔﺮ ﻣﻠﻚ ﻋﺎﻟﻢ ﻋﺎدل‬ ‫اي درﮔﻪ اﺳﻼم ﭘﻨﺎه ﺗﻮ ﮔﺸﺎده‬ ‫ﺑﺮ روي زﻣﻴﻦ روزﻧﻪ ﺟﺎن و در دل‬ ‫ﺗﻌﻈﻴﻢ ﺗﻮ ﺑﺮ ﺟﺎن و ﺧﺮد واﺟﺐ و ﻻزم‬ ‫اﻧﻌﺎم ﺗﻮ ﺑﺮ ﻛﻮن و ﻣﻜﺎن ﻓﺎﻳﺾ و ﺷﺎﻣﻞ‬ ‫روز ازل از ﻛﻠﻚ ﺗﻮ ﻳﻚ ﻗﻄﺮه ﺳﻴﺎﻫﻲ‬ ‫ﺑﺮ روي ﻣﻪ اﻓﺘﺎد ﻛﻪ ﺷﺪ ﺣﻞ ﻣﺴﺎل‬ ‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﭼﻮ آن ﺧﺎل ﺳﻴﻪ دﻳﺪ ﺑﻪ دل ﮔﻔﺖ‬ ‫اي ﻛﺎج ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﻮدﻣﻲ آن ﻫﻨﺪوي ﻣﻘﺒﻞ‬ ‫ﺷﺎﻫﺎ ﻓﻠﻚ از ﺑﺰم ﺗﻮ در رﻗﺺ و ﺳﻤﺎع اﺳﺖ‬ ‫دﺳﺖ ﻃﺮب از داﻣﻦ اﻳﻦ زﻣﺰﻣﻪ ﻣﮕﺴﻞ‬ ‫ﻣﻲ ﻧﻮش و ﺟﻬﺎن ﺑﺨﺶ ﻛﻪ از زﻟﻒ ﻛﻤﻨﺪت‬ ‫ﺷﺪ ﮔﺮدن ﺑﺪﺧﻮاه ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺳﻼﺳﻞ‬

‫813‬

‫دور ﻓﻠﻜﻲ ﻳﻚ ﺳﺮه ﺑﺮ ﻣﻨﻬﺞ ﻋﺪل اﺳﺖ‬ ‫ﺧﻮش ﺑﺎش ﻛﻪ ﻇﺎﻟﻢ ﻧﺒﺮد راه ﺑﻪ ﻣﻨﺰل‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻗﻠﻢ ﺷﺎه ﺟﻬﺎن ﻣﻘﺴﻢ رزق اﺳﺖ‬ ‫از ﺑﻬﺮ ﻣﻌﻴﺸﺖ ﻣﻜﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﺑﺎﻃﻞ‬

‫ﻏﺰل 503‬ ‫ﺑﻪ وﻗﺖ ﮔﻞ ﺷﺪم از ﺗﻮﺑﻪ ﺷﺮاب ﺧﺠﻞ‬ ‫ﻛﻪ ﻛﺲ ﻣﺒﺎد ز ﻛﺮدار ﻧﺎﺻﻮاب ﺧﺠﻞ‬ ‫ﺻﻼح ﻣﺎ ﻫﻤﻪ دام ره اﺳﺖ و ﻣﻦ زﻳﻦ ﺑﺤﺚ‬ ‫ﻧﻴﻢ ز ﺷﺎﻫﺪ و ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺑﺎب ﺧﺠﻞ‬ ‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﻳﺎر ﻧﺮﻧﺠﺪ ز ﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﻠﻖ ﻛﺮﻳﻢ‬ ‫ﻛﻪ از ﺳﺎل ﻣﻠﻮﻟﻴﻢ و از ﺟﻮاب ﺧﺠﻞ‬ ‫ز ﺧﻮن ﻛﻪ رﻓﺖ ﺷﺐ دوش از ﺳﺮاﭼﻪ ﭼﺸﻢ‬ ‫ﺷﺪﻳﻢ در ﻧﻈﺮ ره روان ﺧﻮاب ﺧﺠﻞ‬ ‫رواﺳﺖ ﻧﺮﮔﺲ ﻣﺴﺖ ار ﻓﻜﻨﺪ ﺳﺮ در ﭘﻴﺶ‬ ‫ﻛﻪ ﺷﺪ ز ﺷﻴﻮه آن ﭼﺸﻢ ﭘﺮﻋﺘﺎب ﺧﺠﻞ‬ ‫ﺗﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﺧﻮﺑﺘﺮي ز آﻓﺘﺎب و ﺷﻜﺮ ﺧﺪا‬ ‫ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺘﻢ ز ﺗﻮ در روي آﻓﺘﺎب ﺧﺠﻞ‬

‫913‬

‫ﺣﺠﺎب ﻇﻠﻤﺖ از آن ﺑﺴﺖ آب ﺧﻀﺮ ﻛﻪ ﮔﺸﺖ‬ ‫ز ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ و آن ﻃﺒﻊ ﻫﻤﭽﻮ آب ﺧﺠﻞ‬

‫ﻏﺰل 603‬ ‫اﮔﺮ ﺑﻪ ﻛﻮي ﺗﻮ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺮا ﻣﺠﺎل وﺻﻮل‬ ‫رﺳﺪ ﺑﻪ دوﻟﺖ وﺻﻞ ﺗﻮ ﻛﺎر ﻣﻦ ﺑﻪ اﺻﻮل‬ ‫ﻗﺮار ﺑﺮده ز ﻣﻦ آن دو ﻧﺮﮔﺲ رﻋﻨﺎ‬ ‫ﻓﺮاغ ﺑﺮده ز ﻣﻦ آن دو ﺟﺎدوي ﻣﻜﺤﻮل‬ ‫ﭼﻮ ﺑﺮ در ﺗﻮ ﻣﻦ ﺑﻲﻧﻮاي ﺑﻲ زر و زور‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺑﺎب ﻧﺪارم ره ﺧﺮوج و دﺧﻮل‬ ‫ﻛﺠﺎ روم ﭼﻪ ﻛﻨﻢ ﭼﺎره از ﻛﺠﺎ ﺟﻮﻳﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﮔﺸﺘﻪام ز ﻏﻢ و ﺟﻮر روزﮔﺎر ﻣﻠﻮل‬ ‫ﻣﻦ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺑﺪﺣﺎل زﻧﺪﮔﻲ ﻳﺎﺑﻢ‬ ‫در آن زﻣﺎن ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻴﻎ ﻏﻤﺖ ﺷﻮم ﻣﻘﺘﻮل‬ ‫ﺧﺮاﺑﺘﺮ ز دل ﻣﻦ ﻏﻢ ﺗﻮ ﺟﺎي ﻧﻴﺎﻓﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺳﺎﺧﺖ در دل ﺗﻨﮕﻢ ﻗﺮارﮔﺎه ﻧﺰول‬ ‫دل از ﺟﻮاﻫﺮ ﻣﻬﺮت ﭼﻮ ﺻﻴﻘﻠﻲ دارد‬ ‫ﺑﻮد ز زﻧﮓ ﺣﻮادث ﻫﺮ آﻳﻨﻪ ﻣﺼﻘﻮل‬

‫023‬

‫ﭼﻪ ﺟﺮم ﻛﺮدهام اي ﺟﺎن و دل ﺑﻪ ﺣﻀﺮت ﺗﻮ‬ ‫ﻛﻪ ﻃﺎﻋﺖ ﻣﻦ ﺑﻲدل ﻧﻤﻲﺷﻮد ﻣﻘﺒﻮل‬ ‫ﺑﻪ درد ﻋﺸﻖ ﺑﺴﺎز و ﺧﻤﻮش ﻛﻦ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫رﻣﻮز ﻋﺸﻖ ﻣﻜﻦ ﻓﺎش ﭘﻴﺶ اﻫﻞ ﻋﻘﻮل‬

‫ﻏﺰل 703‬ ‫ﻫﺮ ﻧﻜﺘﻪاي ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻢ در وﺻﻒ آن ﺷﻤﺎﻳﻞ‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻮ ﺷﻨﻴﺪ ﮔﻔﺘﺎ ﷲ در ﻗﺎل‬ ‫ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻋﺸﻖ و رﻧﺪي آﺳﺎن ﻧﻤﻮد اول‬ ‫آﺧﺮ ﺑﺴﻮﺧﺖ ﺟﺎﻧﻢ در ﻛﺴﺐ اﻳﻦ ﻓﻀﺎﻳﻞ‬ ‫ﺣﻼج ﺑﺮ ﺳﺮ دار اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺧﻮش ﺳﺮاﻳﺪ‬ ‫از ﺷﺎﻓﻌﻲ ﻧﭙﺮﺳﻨﺪ اﻣﺜﺎل اﻳﻦ ﻣﺴﺎل‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻛﻲ ﺑﺒﺨﺸﻲ ﺑﺮ ﺟﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ‬ ‫ﮔﻔﺖ آن زﻣﺎن ﻛﻪ ﻧﺒﻮد ﺟﺎن در ﻣﻴﺎﻧﻪ ﺣﺎل‬ ‫دل دادهام ﺑﻪ ﻳﺎري ﺷﻮﺧﻲ ﻛﺸﻲ ﻧﮕﺎري‬ ‫ﻣﺮﺿﻴﻪ اﻟﺴﺠﺎﻳﺎ ﻣﺤﻤﻮده اﻟﺨﺼﺎل‬ ‫در ﻋﻴﻦ ﮔﻮﺷﻪ ﮔﻴﺮي ﺑﻮدم ﭼﻮ ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺘﺖ‬ ‫و اﻛﻨﻮن ﺷﺪم ﺑﻪ ﻣﺴﺘﺎن ﭼﻮن اﺑﺮوي ﺗﻮ ﻣﺎﻳﻞ‬

‫123‬

‫از آب دﻳﺪه ﺻﺪ ره ﻃﻮﻓﺎن ﻧﻮح دﻳﺪم‬ ‫و از ﻟﻮح ﺳﻴﻨﻪ ﻧﻘﺸﺖ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﮕﺸﺖ زاﻳﻞ‬ ‫اي دوﺳﺖ دﺳﺖ ﺣﺎﻓﻆ ﺗﻌﻮﻳﺬ ﭼﺸﻢ زﺧﻢ اﺳﺖ‬ ‫ﻳﺎ رب ﺑﺒﻴﻨﻢ آن را در ﮔﺮدﻧﺖ ﺣﻤﺎﻳﻞ‬

‫ﻏﺰل 803‬ ‫اي رﺧﺖ ﭼﻮن ﺧﻠﺪ و ﻟﻌﻠﺖ ﺳﻠﺴﺒﻴﻞ‬ ‫ﺳﻠﺴﺒﻴﻠﺖ ﻛﺮده ﺟﺎن و دل ﺳﺒﻴﻞ‬ ‫ﺳﺒﺰﭘﻮﺷﺎن ﺧﻄﺖ ﺑﺮ ﮔﺮد ﻟﺐ‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ ﻣﻮراﻧﻨﺪ ﮔﺮد ﺳﻠﺴﺒﻴﻞ‬ ‫ﻧﺎوك ﭼﺸﻢ ﺗﻮ در ﻫﺮ ﮔﻮﺷﻪاي‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ ﻣﻦ اﻓﺘﺎده دارد ﺻﺪ ﻗﺘﻴﻞ‬ ‫ﻳﺎ رب اﻳﻦ آﺗﺶ ﻛﻪ در ﺟﺎن ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺳﺮد ﻛﻦ زان ﺳﺎن ﻛﻪ ﻛﺮدي ﺑﺮ ﺧﻠﻴﻞ‬ ‫ﻣﻦ ﻧﻤﻲﻳﺎﺑﻢ ﻣﺠﺎل اي دوﺳﺘﺎن‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ دارد او ﺟﻤﺎﻟﻲ ﺑﺲ ﺟﻤﻴﻞ‬ ‫ﭘﺎي ﻣﺎ ﻟﻨﮓ اﺳﺖ و ﻣﻨﺰل ﺑﺲ دراز‬ ‫دﺳﺖ ﻣﺎ ﻛﻮﺗﺎه و ﺧﺮﻣﺎ ﺑﺮ ﻧﺨﻴﻞ‬

‫223‬

‫ﺣﺎﻓﻆ از ﺳﺮﭘﻨﺠﻪ ﻋﺸﻖ ﻧﮕﺎر‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ ﻣﻮر اﻓﺘﺎده ﺷﺪ در ﭘﺎي ﭘﻴﻞ‬ ‫ﺷﺎه ﻋﺎﻟﻢ را ﺑﻘﺎ و ﻋﺰ و ﻧﺎز‬ ‫ﺑﺎد و ﻫﺮ ﭼﻴﺰي ﻛﻪ ﺑﺎﺷﺪ زﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ‬

‫ﻏﺰل 903‬ ‫ﻋﺸﻘﺒﺎزي و ﺟﻮاﻧﻲ و ﺷﺮاب ﻟﻌﻞ ﻓﺎم‬ ‫ﻣﺠﻠﺲ اﻧﺲ و ﺣﺮﻳﻒ ﻫﻤﺪم و ﺷﺮب ﻣﺪام‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﺷﻜﺮدﻫﺎن و ﻣﻄﺮب ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺳﺨﻦ‬ ‫ﻫﻤﻨﺸﻴﻨﻲ ﻧﻴﻚ ﻛﺮدار و ﻧﺪﻳﻤﻲ ﻧﻴﻚ ﻧﺎم‬ ‫ﺷﺎﻫﺪي از ﻟﻄﻒ و ﭘﺎﻛﻲ رﺷﻚ آب زﻧﺪﮔﻲ‬ ‫دﻟﺒﺮي در ﺣﺴﻦ و ﺧﻮﺑﻲ ﻏﻴﺮت ﻣﺎه ﺗﻤﺎم‬ ‫ﺑﺰﻣﮕﺎﻫﻲ دل ﻧﺸﺎن ﭼﻮن ﻗﺼﺮ ﻓﺮدوس ﺑﺮﻳﻦ‬ ‫ﮔﻠﺸﻨﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻨﺶ ﭼﻮن روﺿﻪ داراﻟﺴﻼم‬ ‫ﺻﻒ ﻧﺸﻴﻨﺎن ﻧﻴﻜﺨﻮاه و ﭘﻴﺸﻜﺎران ﺑﺎادب‬ ‫دوﺳﺘﺪاران ﺻﺎﺣﺐ اﺳﺮار و ﺣﺮﻳﻔﺎن دوﺳﺘﻜﺎم‬ ‫ﺑﺎده ﮔﻠﺮﻧﮓ ﺗﻠﺦ ﺗﻴﺰ ﺧﻮش ﺧﻮار ﺳﺒﻚ‬ ‫ﻧﻘﻠﺶ از ﻟﻌﻞ ﻧﮕﺎر و ﻧﻘﻠﺶ از ﻳﺎﻗﻮت ﺧﺎم‬

‫323‬

‫ﻏﻤﺰه ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻪ ﻳﻐﻤﺎي ﺧﺮد آﻫﺨﺘﻪ ﺗﻴﻎ‬ ‫زﻟﻒ ﺟﺎﻧﺎن از ﺑﺮاي ﺻﻴﺪ دل ﮔﺴﺘﺮده دام‬ ‫ﻧﻜﺘﻪ داﻧﻲ ﺑﺬﻟﻪ ﮔﻮ ﭼﻮن ﺣﺎﻓﻆ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺳﺨﻦ‬ ‫ﺑﺨﺸﺶ آﻣﻮزي ﺟﻬﺎن اﻓﺮوز ﭼﻮن ﺣﺎﺟﻲ ﻗﻮام‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻋﺸﺮت ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺧﻮﺷﺪﻟﻲ ﺑﺮ وي ﺗﺒﺎه‬ ‫وان ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺠﻠﺲ ﻧﺠﻮﻳﺪ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮ وي ﺣﺮام‬

‫ﻏﺰل 013‬ ‫ﻣﺮﺣﺒﺎ ﻃﺎﻳﺮ ﻓﺮخ ﭘﻲ ﻓﺮﺧﻨﺪه ﭘﻴﺎم‬ ‫ﺧﻴﺮ ﻣﻘﺪم ﭼﻪ ﺧﺒﺮ دوﺳﺖ ﻛﺠﺎ راه ﻛﺪام‬ ‫ﻳﺎ رب اﻳﻦ ﻗﺎﻓﻠﻪ را ﻟﻄﻒ ازل ﺑﺪرﻗﻪ ﺑﺎد‬ ‫ﻛﻪ از او ﺧﺼﻢ ﺑﻪ دام آﻣﺪ و ﻣﻌﺸﻮﻗﻪ ﺑﻪ ﻛﺎم‬ ‫ﻣﺎﺟﺮاي ﻣﻦ و ﻣﻌﺸﻮق ﻣﺮا ﭘﺎﻳﺎن ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻪ آﻏﺎز ﻧﺪارد ﻧﭙﺬﻳﺮد اﻧﺠﺎم‬ ‫ﮔﻞ ز ﺣﺪ ﺑﺮد ﺗﻨﻌﻢ ﻧﻔﺴﻲ رخ ﺑﻨﻤﺎ‬ ‫ﺳﺮو ﻣﻲﻧﺎزد و ﺧﻮش ﻧﻴﺴﺖ ﺧﺪا را ﺑﺨﺮام‬ ‫زﻟﻒ دﻟﺪار ﭼﻮ زﻧﺎر ﻫﻤﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‬ ‫ﺑﺮو اي ﺷﻴﺦ ﻛﻪ ﺷﺪ ﺑﺮ ﺗﻦ ﻣﺎ ﺧﺮﻗﻪ ﺣﺮام‬

‫423‬

‫ﻣﺮغ روﺣﻢ ﻛﻪ ﻫﻤﻲزد ز ﺳﺮ ﺳﺪره ﺻﻔﻴﺮ‬ ‫ﻋﺎﻗﺒﺖ داﻧﻪ ﺧﺎل ﺗﻮ ﻓﻜﻨﺪش در دام‬ ‫ﭼﺸﻢ ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺮا ﺧﻮاب ﻧﻪ درﺧﻮر ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻣﻦ ﻟﻪ ﻳﻘﺘﻞ دا‪ Y‬دﻧﻒ ﻛﻴﻒ ﻳﻨﺎم‬ ‫ﺗﻮ ﺗﺮﺣﻢ ﻧﻜﻨﻲ ﺑﺮ ﻣﻦ ﻣﺨﻠﺺ ﮔﻔﺘﻢ‬ ‫ذاك دﻋﻮاي و ﻫﺎ اﻧﺖ و ﺗﻠﻚ اﻻﻳﺎم‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ار ﻣﻴﻞ ﺑﻪ اﺑﺮوي ﺗﻮ دارد ﺷﺎﻳﺪ‬ ‫ﺟﺎي در ﮔﻮﺷﻪ ﻣﺤﺮاب ﻛﻨﻨﺪ اﻫﻞ ﻛﻼم‬

‫ﻏﺰل 113‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ روي ﺟﻮاﻧﻲ ﺧﻮش ﻧﻮﺧﺎﺳﺘﻪام‬ ‫و از ﺧﺪا دوﻟﺖ اﻳﻦ ﻏﻢ ﺑﻪ دﻋﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪام‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ و رﻧﺪ و ﻧﻈﺮﺑﺎزم و ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ ﻓﺎش‬ ‫ﺗﺎ ﺑﺪاﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻫﻨﺮ آراﺳﺘﻪام‬ ‫ﺷﺮﻣﻢ از ﺧﺮﻗﻪ آﻟﻮده ﺧﻮد ﻣﻲآﻳﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮ او وﺻﻠﻪ ﺑﻪ ﺻﺪ ﺷﻌﺒﺪه ﭘﻴﺮاﺳﺘﻪام‬ ‫ﺧﻮش ﺑﺴﻮز از ﻏﻤﺶ اي ﺷﻤﻊ ﻛﻪ اﻳﻨﻚ ﻣﻦ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﻫﻢ ﺑﺪﻳﻦ ﻛﺎر ﻛﻤﺮﺑﺴﺘﻪ و ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪام‬

‫523‬

‫ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺣﻴﺮﺗﻢ از دﺳﺖ ﺑﺸﺪ ﺻﺮﻓﻪ ﻛﺎر‬ ‫در ﻏﻢ اﻓﺰودهام آﻧﭻ از دل و ﺟﺎن ﻛﺎﺳﺘﻪام‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ ﺧﺮاﺑﺎت روم ﺟﺎﻣﻪ ﻗﺒﺎ‬ ‫ﺑﻮ ﻛﻪ در ﺑﺮ ﻛﺸﺪ آن دﻟﺒﺮ ﻧﻮﺧﺎﺳﺘﻪام‬

‫ﻏﺰل 213‬ ‫ﺑﺸﺮي اذ اﻟﺴﻼﻣﻪ ﺣﻠﺖ ﺑﺬي ﺳﻠﻢ‬ ‫ﷲ ﺣﻤﺪ ﻣﻌﺘﺮف ﻏﺎﻳﻪ اﻟﻨﻌﻢ‬ ‫آن ﺧﻮش ﺧﺒﺮ ﻛﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻓﺘﺢ ﻣﮋده داد‬ ‫ﺗﺎ ﺟﺎن ﻓﺸﺎﻧﻤﺶ ﭼﻮ زر و ﺳﻴﻢ در ﻗﺪم‬ ‫از ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺷﺎه در اﻳﻦ ﻃﺮﻓﻪ ﻣﻨﺰل اﺳﺖ‬ ‫آﻫﻨﮓ ﺧﺼﻢ او ﺑﻪ ﺳﺮاﭘﺮده ﻋﺪم‬ ‫ﭘﻴﻤﺎن ﺷﻜﻦ ﻫﺮآﻳﻨﻪ ﮔﺮدد ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺣﺎل‬ ‫ان اﻟﻌﻬﻮد ﻋﻨﺪ ﻣﻠﻴﻚ اﻟﻨﻬﻲ ذﻣﻢ‬ ‫ﻣﻲﺟﺴﺖ از ﺳﺤﺎب اﻣﻞ رﺣﻤﺘﻲ وﻟﻲ‬ ‫ﺟﺰ دﻳﺪهاش ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ ﺑﻴﺮون ﻧﺪاد ﻧﻢ‬ ‫در ﻧﻴﻞ ﻏﻢ ﻓﺘﺎد ﺳﭙﻬﺮش ﺑﻪ ﻃﻨﺰ ﮔﻔﺖ‬ ‫ان ﻗﺪ ﻧﺪﻣﺖ و ﻣﺎ ﻳﻨﻔﻊ اﻟﻨﺪم‬

‫623‬

‫ﺳﺎﻗﻲ ﭼﻮ ﻳﺎر ﻣﻪ رخ و از اﻫﻞ راز ﺑﻮد‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺨﻮرد ﺑﺎده و ﺷﻴﺦ و ﻓﻘﻴﻪ ﻫﻢ‬

‫ﻏﺰل 313‬ ‫ﺑﺎزآي ﺳﺎﻗﻴﺎ ﻛﻪ ﻫﻮاﺧﻮاه ﺧﺪﻣﺘﻢ‬ ‫ﻣﺸﺘﺎق ﺑﻨﺪﮔﻲ و دﻋﺎﮔﻮي دوﻟﺘﻢ‬ ‫زان ﺟﺎ ﻛﻪ ﻓﻴﺾ ﺟﺎم ﺳﻌﺎدت ﻓﺮوغ ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫ﺑﻴﺮون ﺷﺪي ﻧﻤﺎي ز ﻇﻠﻤﺎت ﺣﻴﺮﺗﻢ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻏﺮق ﺑﺤﺮ ﮔﻨﺎﻫﻢ ز ﺻﺪ ﺟﻬﺖ‬ ‫ﺗﺎ آﺷﻨﺎي ﻋﺸﻖ ﺷﺪم ز اﻫﻞ رﺣﻤﺘﻢ‬ ‫ﻋﻴﺒﻢ ﻣﻜﻦ ﺑﻪ رﻧﺪي و ﺑﺪﻧﺎﻣﻲ اي ﺣﻜﻴﻢ‬ ‫ﻛﺎﻳﻦ ﺑﻮد ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ز دﻳﻮان ﻗﺴﻤﺘﻢ‬ ‫ﻣﻲ ﺧﻮر ﻛﻪ ﻋﺎﺷﻘﻲ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻛﺴﺐ اﺳﺖ و اﺧﺘﻴﺎر‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻮﻫﺒﺖ رﺳﻴﺪ ز ﻣﻴﺮاث ﻓﻄﺮﺗﻢ‬ ‫ﻣﻦ ﻛﺰ وﻃﻦ ﺳﻔﺮ ﻧﮕﺰﻳﺪم ﺑﻪ ﻋﻤﺮ ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫در ﻋﺸﻖ دﻳﺪن ﺗﻮ ﻫﻮاﺧﻮاه ﻏﺮﺑﺘﻢ‬ ‫درﻳﺎ و ﻛﻮه در ره و ﻣﻦ ﺧﺴﺘﻪ و ﺿﻌﻴﻒ‬ ‫اي ﺧﻀﺮ ﭘﻲ ﺧﺠﺴﺘﻪ ﻣﺪد ﻛﻦ ﺑﻪ ﻫﻤﺘﻢ‬

‫723‬

‫دورم ﺑﻪ ﺻﻮرت از در دوﻟﺘﺴﺮاي ﺗﻮ‬ ‫ﻟﻴﻜﻦ ﺑﻪ ﺟﺎن و دل ز ﻣﻘﻴﻤﺎن ﺣﻀﺮﺗﻢ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺳﭙﺮد ﺟﺎن‬ ‫در اﻳﻦ ﺧﻴﺎﻟﻢ ار ﺑﺪﻫﺪ ﻋﻤﺮ ﻣﻬﻠﺘﻢ‬

‫ﻏﺰل 413‬ ‫دوش ﺑﻴﻤﺎري ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﺑﺒﺮد از دﺳﺘﻢ‬ ‫ﻟﻴﻜﻦ از ﻟﻄﻒ ﻟﺒﺖ ﺻﻮرت ﺟﺎن ﻣﻲﺑﺴﺘﻢ‬ ‫ﻋﺸﻖ ﻣﻦ ﺑﺎ ﺧﻂ ﻣﺸﻜﻴﻦ ﺗﻮ اﻣﺮوزي ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫دﻳﺮﮔﺎه اﺳﺖ ﻛﺰ اﻳﻦ ﺟﺎم ﻫﻼﻟﻲ ﻣﺴﺘﻢ‬ ‫از ﺛﺒﺎت ﺧﻮدم اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺧﻮش آﻣﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﻮر‬ ‫در ﺳﺮ ﻛﻮي ﺗﻮ از ﭘﺎي ﻃﻠﺐ ﻧﻨﺸﺴﺘﻢ‬ ‫ﻋﺎﻓﻴﺖ ﭼﺸﻢ ﻣﺪار از ﻣﻦ ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﻧﺸﻴﻦ‬ ‫ﻛﻪ دم از ﺧﺪﻣﺖ رﻧﺪان زدهام ﺗﺎ ﻫﺴﺘﻢ‬ ‫در ره ﻋﺸﻖ از آن ﺳﻮي ﻓﻨﺎ ﺻﺪ ﺧﻄﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﻧﮕﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﭼﻮ ﻋﻤﺮم ﺑﻪ ﺳﺮ آﻣﺪ رﺳﺘﻢ‬ ‫ﺑﻌﺪ از اﻳﻨﻢ ﭼﻪ ﻏﻢ از ﺗﻴﺮ ﻛﺞ اﻧﺪاز ﺣﺴﻮد‬ ‫ﭼﻮن ﺑﻪ ﻣﺤﺒﻮب ﻛﻤﺎن اﺑﺮوي ﺧﻮد ﭘﻴﻮﺳﺘﻢ‬

‫823‬

‫ﺑﻮﺳﻪ ﺑﺮ درج ﻋﻘﻴﻖ ﺗﻮ ﺣﻼل اﺳﺖ ﻣﺮا‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ اﻓﺴﻮس و ﺟﻔﺎ ﻣﻬﺮ وﻓﺎ ﻧﺸﻜﺴﺘﻢ‬ ‫ﺻﻨﻤﻲ ﻟﺸﻜﺮﻳﻢ ﻏﺎرت دل ﻛﺮد و ﺑﺮﻓﺖ‬ ‫آه اﮔﺮ ﻋﺎﻃﻔﺖ ﺷﺎه ﻧﮕﻴﺮد دﺳﺘﻢ‬ ‫رﺗﺒﺖ داﻧﺶ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ ﻓﻠﻚ ﺑﺮﺷﺪه ﺑﻮد‬ ‫ﻛﺮد ﻏﻤﺨﻮاري ﺷﻤﺸﺎد ﺑﻠﻨﺪت ﭘﺴﺘﻢ‬

‫ﻏﺰل 513‬ ‫ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از آن ﻛﻪ ﺑﺸﺪ دﻳﻦ و داﻧﺶ از دﺳﺘﻢ‬ ‫ﺑﻴﺎ ﺑﮕﻮ ﻛﻪ ز ﻋﺸﻘﺖ ﭼﻪ ﻃﺮف ﺑﺮﺑﺴﺘﻢ‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﺧﺮﻣﻦ ﻋﻤﺮم ﻏﻢ ﺗﻮ داد ﺑﻪ ﺑﺎد‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎك ﭘﺎي ﻋﺰﻳﺰت ﻛﻪ ﻋﻬﺪ ﻧﺸﻜﺴﺘﻢ‬ ‫ﭼﻮ ذره ﮔﺮ ﭼﻪ ﺣﻘﻴﺮم ﺑﺒﻴﻦ ﺑﻪ دوﻟﺖ ﻋﺸﻖ‬ ‫ﻛﻪ در ﻫﻮاي رﺧﺖ ﭼﻮن ﺑﻪ ﻣﻬﺮ ﭘﻴﻮﺳﺘﻢ‬ ‫ﺑﻴﺎر ﺑﺎده ﻛﻪ ﻋﻤﺮﻳﺴﺖ ﺗﺎ ﻣﻦ از ﺳﺮ اﻣﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﻛﻨﺞ ﻋﺎﻓﻴﺖ از ﺑﻬﺮ ﻋﻴﺶ ﻧﻨﺸﺴﺘﻢ‬ ‫اﮔﺮ ز ﻣﺮدم ﻫﺸﻴﺎري اي ﻧﺼﻴﺤﺘﮕﻮ‬ ‫ﺳﺨﻦ ﺑﻪ ﺧﺎك ﻣﻴﻔﻜﻦ ﭼﺮا ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﺴﺘﻢ‬

‫923‬

‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺳﺮ ز ﺧﺠﺎﻟﺖ ﺑﺮآورم ﺑﺮ دوﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺧﺪﻣﺘﻲ ﺑﻪ ﺳﺰا ﺑﺮﻧﻴﺎﻣﺪ از دﺳﺘﻢ‬ ‫ﺑﺴﻮﺧﺖ ﺣﺎﻓﻆ و آن ﻳﺎر دﻟﻨﻮاز ﻧﮕﻔﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﺮﻫﻤﻲ ﺑﻔﺮﺳﺘﻢ ﻛﻪ ﺧﺎﻃﺮش ﺧﺴﺘﻢ‬

‫ﻏﺰل 613‬ ‫زﻟﻒ ﺑﺮ ﺑﺎد ﻣﺪه ﺗﺎ ﻧﺪﻫﻲ ﺑﺮ ﺑﺎدم‬ ‫ﻧﺎز ﺑﻨﻴﺎد ﻣﻜﻦ ﺗﺎ ﻧﻜﻨﻲ ﺑﻨﻴﺎدم‬ ‫ﻣﻲ ﻣﺨﻮر ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻛﺲ ﺗﺎ ﻧﺨﻮرم ﺧﻮن ﺟﮕﺮ‬ ‫ﺳﺮ ﻣﻜﺶ ﺗﺎ ﻧﻜﺸﺪ ﺳﺮ ﺑﻪ ﻓﻠﻚ ﻓﺮﻳﺎدم‬ ‫زﻟﻒ را ﺣﻠﻘﻪ ﻣﻜﻦ ﺗﺎ ﻧﻜﻨﻲ درﺑﻨﺪم‬ ‫ﻃﺮه را ﺗﺎب ﻣﺪه ﺗﺎ ﻧﺪﻫﻲ ﺑﺮ ﺑﺎدم‬ ‫ﻳﺎر ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﻣﺸﻮ ﺗﺎ ﻧﺒﺮي از ﺧﻮﻳﺸﻢ‬ ‫ﻏﻢ اﻏﻴﺎر ﻣﺨﻮر ﺗﺎ ﻧﻜﻨﻲ ﻧﺎﺷﺎدم‬ ‫رخ ﺑﺮاﻓﺮوز ﻛﻪ ﻓﺎرغ ﻛﻨﻲ از ﺑﺮگ ﮔﻠﻢ‬ ‫ﻗﺪ ﺑﺮاﻓﺮاز ﻛﻪ از ﺳﺮو ﻛﻨﻲ آزادم‬ ‫ﺷﻤﻊ ﻫﺮ ﺟﻤﻊ ﻣﺸﻮ ور ﻧﻪ ﺑﺴﻮزي ﻣﺎ را‬ ‫ﻳﺎد ﻫﺮ ﻗﻮم ﻣﻜﻦ ﺗﺎ ﻧﺮوي از ﻳﺎدم‬

‫033‬

‫ﺷﻬﺮه ﺷﻬﺮ ﻣﺸﻮ ﺗﺎ ﻧﻨﻬﻢ ﺳﺮ در ﻛﻮه‬ ‫ﺷﻮر ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻣﻨﻤﺎ ﺗﺎ ﻧﻜﻨﻲ ﻓﺮﻫﺎدم‬ ‫رﺣﻢ ﻛﻦ ﺑﺮ ﻣﻦ ﻣﺴﻜﻴﻦ و ﺑﻪ ﻓﺮﻳﺎدم رس‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻪ ﺧﺎك در آﺻﻒ ﻧﺮﺳﺪ ﻓﺮﻳﺎدم‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ از ﺟﻮر ﺗﻮ ﺣﺎﺷﺎ ﻛﻪ ﺑﮕﺮداﻧﺪ روي‬ ‫ﻣﻦ از آن روز ﻛﻪ درﺑﻨﺪ ﺗﻮام آزادم‬

‫ﻏﺰل 713‬ ‫ﻓﺎش ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ و از ﮔﻔﺘﻪ ﺧﻮد دﻟﺸﺎدم‬ ‫ﺑﻨﺪه ﻋﺸﻘﻢ و از ﻫﺮ دو ﺟﻬﺎن آزادم‬ ‫ﻃﺎﻳﺮ ﮔﻠﺸﻦ ﻗﺪﺳﻢ ﭼﻪ دﻫﻢ ﺷﺮح ﻓﺮاق‬ ‫ﻛﻪ در اﻳﻦ داﻣﮕﻪ ﺣﺎدﺛﻪ ﭼﻮن اﻓﺘﺎدم‬ ‫ﻣﻦ ﻣﻠﻚ ﺑﻮدم و ﻓﺮدوس ﺑﺮﻳﻦ ﺟﺎﻳﻢ ﺑﻮد‬ ‫آدم آورد در اﻳﻦ دﻳﺮ ﺧﺮاب آﺑﺎدم‬ ‫ﺳﺎﻳﻪ ﻃﻮﺑﻲ و دﻟﺠﻮﻳﻲ ﺣﻮر و ﻟﺐ ﺣﻮض‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻮاي ﺳﺮ ﻛﻮي ﺗﻮ ﺑﺮﻓﺖ از ﻳﺎدم‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺮ ﻟﻮح دﻟﻢ ﺟﺰ اﻟﻒ ﻗﺎﻣﺖ دوﺳﺖ‬ ‫ﭼﻪ ﻛﻨﻢ ﺣﺮف دﮔﺮ ﻳﺎد ﻧﺪاد اﺳﺘﺎدم‬

‫133‬

‫ﻛﻮﻛﺐ ﺑﺨﺖ ﻣﺮا ﻫﻴﭻ ﻣﻨﺠﻢ ﻧﺸﻨﺎﺧﺖ‬ ‫ﻳﺎ رب از ﻣﺎدر ﮔﻴﺘﻲ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻃﺎﻟﻊ زادم‬ ‫ﺗﺎ ﺷﺪم ﺣﻠﻘﻪ ﺑﻪ ﮔﻮش در ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﻋﺸﻖ‬ ‫ﻫﺮ دم آﻳﺪ ﻏﻤﻲ از ﻧﻮ ﺑﻪ ﻣﺒﺎرك ﺑﺎدم‬ ‫ﻣﻲ ﺧﻮرد ﺧﻮن دﻟﻢ ﻣﺮدﻣﻚ دﻳﺪه ﺳﺰاﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﭼﺮا دل ﺑﻪ ﺟﮕﺮﮔﻮﺷﻪ ﻣﺮدم دادم‬ ‫ﭘﺎك ﻛﻦ ﭼﻬﺮه ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ ﺳﺮ زﻟﻒ ز اﺷﻚ‬ ‫ور ﻧﻪ اﻳﻦ ﺳﻴﻞ دﻣﺎدم ﺑﺒﺮد ﺑﻨﻴﺎدم‬

‫ﻏﺰل 813‬ ‫ﻣﺮا ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ و ﻫﺮ دم زﻳﺎدت ﻣﻲﻛﻨﻲ دردم‬ ‫ﺗﻮ را ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ و ﻣﻴﻠﻢ زﻳﺎدت ﻣﻲﺷﻮد ﻫﺮ دم‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻢ ﻧﻤﻲﭘﺮﺳﻲ ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﭼﻪ ﺳﺮ داري‬ ‫ﺑﻪ درﻣﺎﻧﻢ ﻧﻤﻲﻛﻮﺷﻲ ﻧﻤﻲداﻧﻲ ﻣﮕﺮ دردم‬ ‫ﻧﻪ راه اﺳﺖ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﮕﺬاري ﻣﺮا ﺑﺮ ﺧﺎك و ﺑﮕﺮﻳﺰي‬ ‫ﮔﺬاري آر و ﺑﺎزم ﭘﺮس ﺗﺎ ﺧﺎك رﻫﺖ ﮔﺮدم‬ ‫ﻧﺪارم دﺳﺘﺖ از داﻣﻦ ﺑﺠﺰ در ﺧﺎك و آن دم ﻫﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮ ﺧﺎﻛﻢ روان ﮔﺮدي ﺑﻪ ﮔﺮد داﻣﻨﺖ ﮔﺮدم‬

‫233‬

‫ﻓﺮورﻓﺖ از ﻏﻢ ﻋﺸﻘﺖ دﻣﻢ دم ﻣﻲدﻫﻲ ﺗﺎ ﻛﻲ‬ ‫دﻣﺎر از ﻣﻦ ﺑﺮآوردي ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﻲ ﺑﺮآوردم‬ ‫ﺷﺒﻲ دل را ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﻜﻲ ز زﻟﻔﺖ ﺑﺎز ﻣﻲﺟﺴﺘﻢ‬ ‫رﺧﺖ ﻣﻲدﻳﺪم و ﺟﺎﻣﻲ ﻫﻼﻟﻲ ﺑﺎز ﻣﻲﺧﻮردم‬ ‫ﻛﺸﻴﺪم در ﺑﺮت ﻧﺎﮔﺎه و ﺷﺪ در ﺗﺎب ﮔﻴﺴﻮﻳﺖ‬ ‫ﻧﻬﺎدم ﺑﺮ ﻟﺒﺖ ﻟﺐ را و ﺟﺎن و دل ﻓﺪا ﻛﺮدم‬ ‫ﺗﻮ ﺧﻮش ﻣﻲﺑﺎش ﺑﺎ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺮو ﮔﻮ ﺧﺼﻢ ﺟﺎن ﻣﻲده‬ ‫ﭼﻮ ﮔﺮﻣﻲ از ﺗﻮ ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ ﭼﻪ ﺑﺎك از ﺧﺼﻢ دم ﺳﺮدم‬

‫ﻏﺰل 913‬ ‫ﺳﺎلﻫﺎ ﭘﻴﺮوي ﻣﺬﻫﺐ رﻧﺪان ﻛﺮدم‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻪ ﻓﺘﻮي ﺧﺮد ﺣﺮص ﺑﻪ زﻧﺪان ﻛﺮدم‬ ‫ﻣﻦ ﺑﻪ ﺳﺮﻣﻨﺰل ﻋﻨﻘﺎ ﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﻮد ﺑﺮدم راه‬ ‫ﻗﻄﻊ اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺎ ﻣﺮغ ﺳﻠﻴﻤﺎن ﻛﺮدم‬ ‫ﺳﺎﻳﻪاي ﺑﺮ دل رﻳﺸﻢ ﻓﻜﻦ اي ﮔﻨﺞ روان‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻦ اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺳﻮداي ﺗﻮ وﻳﺮان ﻛﺮدم‬ ‫ﺗﻮﺑﻪ ﻛﺮدم ﻛﻪ ﻧﺒﻮﺳﻢ ﻟﺐ ﺳﺎﻗﻲ و ﻛﻨﻮن‬ ‫ﻣﻲﮔﺰم ﻟﺐ ﻛﻪ ﭼﺮا ﮔﻮش ﺑﻪ ﻧﺎدان ﻛﺮدم‬

‫333‬

‫در ﺧﻼف آﻣﺪ ﻋﺎدت ﺑﻄﻠﺐ ﻛﺎم ﻛﻪ ﻣﻦ‬ ‫ﻛﺴﺐ ﺟﻤﻌﻴﺖ از آن زﻟﻒ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﻛﺮدم‬ ‫ﻧﻘﺶ ﻣﺴﺘﻮري و ﻣﺴﺘﻲ ﻧﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻦ و ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫آن ﭼﻪ ﺳﻠﻄﺎن ازل ﮔﻔﺖ ﺑﻜﻦ آن ﻛﺮدم‬ ‫دارم از ﻟﻄﻒ ازل ﺟﻨﺖ ﻓﺮدوس ﻃﻤﻊ‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ درﺑﺎﻧﻲ ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﻓﺮاوان ﻛﺮدم‬ ‫اﻳﻦ ﻛﻪ ﭘﻴﺮاﻧﻪ ﺳﺮم ﺻﺤﺒﺖ ﻳﻮﺳﻒ ﺑﻨﻮاﺧﺖ‬ ‫اﺟﺮ ﺻﺒﺮﻳﺴﺖ ﻛﻪ در ﻛﻠﺒﻪ اﺣﺰان ﻛﺮدم‬ ‫ﺻﺒﺢ ﺧﻴﺰي و ﺳﻼﻣﺖ ﻃﻠﺒﻲ ﭼﻮن ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﻛﺮدم ﻫﻤﻪ از دوﻟﺖ ﻗﺮآن ﻛﺮدم‬ ‫ﮔﺮ ﺑﻪ دﻳﻮان ﻏﺰل ﺻﺪرﻧﺸﻴﻨﻢ ﭼﻪ ﻋﺠﺐ‬ ‫ﺳﺎلﻫﺎ ﺑﻨﺪﮔﻲ ﺻﺎﺣﺐ دﻳﻮان ﻛﺮدم‬

‫ﻏﺰل 023‬ ‫دﻳﺸﺐ ﺑﻪ ﺳﻴﻞ اﺷﻚ ره ﺧﻮاب ﻣﻲزدم‬ ‫ﻧﻘﺸﻲ ﺑﻪ ﻳﺎد ﺧﻂ ﺗﻮ ﺑﺮ آب ﻣﻲزدم‬ ‫اﺑﺮوي ﻳﺎر در ﻧﻈﺮ و ﺧﺮﻗﻪ ﺳﻮﺧﺘﻪ‬ ‫ﺟﺎﻣﻲ ﺑﻪ ﻳﺎد ﮔﻮﺷﻪ ﻣﺤﺮاب ﻣﻲزدم‬

‫433‬

‫ﻫﺮ ﻣﺮغ ﻓﻜﺮ ﻛﺰ ﺳﺮ ﺷﺎخ ﺳﺨﻦ ﺑﺠﺴﺖ‬ ‫ﺑﺎزش ز ﻃﺮه ﺗﻮ ﺑﻪ ﻣﻀﺮاب ﻣﻲزدم‬ ‫روي ﻧﮕﺎر در ﻧﻈﺮم ﺟﻠﻮه ﻣﻲﻧﻤﻮد‬ ‫وز دور ﺑﻮﺳﻪ ﺑﺮ رخ ﻣﻬﺘﺎب ﻣﻲزدم‬ ‫ﭼﺸﻤﻢ ﺑﻪ روي ﺳﺎﻗﻲ و ﮔﻮﺷﻢ ﺑﻪ ﻗﻮل ﭼﻨﮓ‬ ‫ﻓﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ و ﮔﻮش در اﻳﻦ ﺑﺎب ﻣﻲزدم‬ ‫ﻧﻘﺶ ﺧﻴﺎل روي ﺗﻮ ﺗﺎ وﻗﺖ ﺻﺒﺤﺪم‬ ‫ﺑﺮ ﻛﺎرﮔﺎه دﻳﺪه ﺑﻲﺧﻮاب ﻣﻲزدم‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻪ ﺻﻮت اﻳﻦ ﻏﺰﻟﻢ ﻛﺎﺳﻪ ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ اﻳﻦ ﺳﺮود و ﻣﻲ ﻧﺎب ﻣﻲزدم‬ ‫ﺧﻮش ﺑﻮد وﻗﺖ ﺣﺎﻓﻆ و ﻓﺎل ﻣﺮاد و ﻛﺎم‬ ‫ﺑﺮ ﻧﺎم ﻋﻤﺮ و دوﻟﺖ اﺣﺒﺎب ﻣﻲزدم‬

‫ﻏﺰل 123‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﭘﻴﺮ و ﺧﺴﺘﻪ دل و ﻧﺎﺗﻮان ﺷﺪم‬ ‫ﻫﺮ ﮔﻪ ﻛﻪ ﻳﺎد روي ﺗﻮ ﻛﺮدم ﺟﻮان ﺷﺪم‬ ‫ﺷﻜﺮ ﺧﺪا ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻃﻠﺐ ﻛﺮدم از ﺧﺪا‬ ‫ﺑﺮ ﻣﻨﺘﻬﺎي ﻫﻤﺖ ﺧﻮد ﻛﺎﻣﺮان ﺷﺪم‬

‫533‬

‫اي ﮔﻠﺒﻦ ﺟﻮان ﺑﺮ دوﻟﺖ ﺑﺨﻮر ﻛﻪ ﻣﻦ‬ ‫در ﺳﺎﻳﻪ ﺗﻮ ﺑﻠﺒﻞ ﺑﺎغ ﺟﻬﺎن ﺷﺪم‬ ‫اول ز ﺗﺤﺖ و ﻓﻮق وﺟﻮدم ﺧﺒﺮ ﻧﺒﻮد‬ ‫در ﻣﻜﺘﺐ ﻏﻢ ﺗﻮ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻜﺘﻪ دان ﺷﺪم‬ ‫ﻗﺴﻤﺖ ﺣﻮاﻟﺘﻢ ﺑﻪ ﺧﺮاﺑﺎت ﻣﻲﻛﻨﺪ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﺎﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺪم و آن ﭼﻨﺎن ﺷﺪم‬ ‫آن روز ﺑﺮ دﻟﻢ در ﻣﻌﻨﻲ ﮔﺸﻮده ﺷﺪ‬ ‫ﻛﺰ ﺳﺎﻛﻨﺎن درﮔﻪ ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن ﺷﺪم‬ ‫در ﺷﺎﻫﺮاه دوﻟﺖ ﺳﺮﻣﺪ ﺑﻪ ﺗﺨﺖ ﺑﺨﺖ‬ ‫ﺑﺎ ﺟﺎم ﻣﻲ ﺑﻪ ﻛﺎم دل دوﺳﺘﺎن ﺷﺪم‬ ‫از آن زﻣﺎن ﻛﻪ ﻓﺘﻨﻪ ﭼﺸﻤﺖ ﺑﻪ ﻣﻦ رﺳﻴﺪ‬ ‫اﻳﻤﻦ ز ﺷﺮ ﻓﺘﻨﻪ آﺧﺮزﻣﺎن ﺷﺪم‬ ‫ﻣﻦ ﭘﻴﺮ ﺳﺎل و ﻣﺎه ﻧﻴﻢ ﻳﺎر ﺑﻲوﻓﺎﺳﺖ‬ ‫ﺑﺮ ﻣﻦ ﭼﻮ ﻋﻤﺮ ﻣﻲﮔﺬرد ﭘﻴﺮ از آن ﺷﺪم‬ ‫دوﺷﻢ ﻧﻮﻳﺪ داد ﻋﻨﺎﻳﺖ ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻈﺎ‬ ‫ﺑﺎزآ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻋﻔﻮ ﮔﻨﺎﻫﺖ ﺿﻤﺎن ﺷﺪم‬

‫ﻏﺰل 223‬

‫633‬

‫ﺧﻴﺎل ﻧﻘﺶ ﺗﻮ در ﻛﺎرﮔﺎه دﻳﺪه ﻛﺸﻴﺪم‬ ‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻮ ﻧﮕﺎري ﻧﺪﻳﺪم و ﻧﺸﻨﻴﺪم‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ در ﻃﻠﺒﺖ ﻫﻤﻌﻨﺎن ﺑﺎد ﺷﻤﺎﻟﻢ‬ ‫ﺑﻪ ﮔﺮد ﺳﺮو ﺧﺮاﻣﺎن ﻗﺎﻣﺘﺖ ﻧﺮﺳﻴﺪم‬ ‫اﻣﻴﺪ در ﺷﺐ زﻟﻔﺖ ﺑﻪ روز ﻋﻤﺮ ﻧﺒﺴﺘﻢ‬ ‫ﻃﻤﻊ ﺑﻪ دور دﻫﺎﻧﺖ ز ﻛﺎم دل ﺑﺒﺮﻳﺪم‬ ‫ﺑﻪ ﺷﻮق ﭼﺸﻤﻪ ﻧﻮﺷﺖ ﭼﻪ ﻗﻄﺮهﻫﺎ ﻛﻪ ﻓﺸﺎﻧﺪم‬ ‫ز ﻟﻌﻞ ﺑﺎده ﻓﺮوﺷﺖ ﭼﻪ ﻋﺸﻮهﻫﺎ ﻛﻪ ﺧﺮﻳﺪم‬ ‫ز ﻏﻤﺰه ﺑﺮ دل رﻳﺸﻢ ﭼﻪ ﺗﻴﺮ ﻫﺎ ﻛﻪ ﮔﺸﺎدي‬ ‫ز ﻏﺼﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻛﻮﻳﺖ ﭼﻪ ﺑﺎرﻫﺎ ﻛﻪ ﻛﺸﻴﺪم‬ ‫ز ﻛﻮي ﻳﺎر ﺑﻴﺎر اي ﻧﺴﻴﻢ ﺻﺒﺢ ﻏﺒﺎري‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻮي ﺧﻮن دل رﻳﺶ از آن ﺗﺮاب ﺷﻨﻴﺪم‬ ‫ﮔﻨﺎه ﭼﺸﻢ ﺳﻴﺎه ﺗﻮ ﺑﻮد و ﮔﺮدن دﻟﺨﻮاه‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻦ ﭼﻮ آﻫﻮي وﺣﺸﻲ ز آدﻣﻲ ﺑﺮﻣﻴﺪم‬ ‫ﭼﻮ ﻏﻨﭽﻪ ﺑﺮ ﺳﺮم از ﻛﻮي او ﮔﺬﺷﺖ ﻧﺴﻴﻤﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﭘﺮده ﺑﺮ دل ﺧﻮﻧﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﻮي او ﺑﺪرﻳﺪم‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎك ﭘﺎي ﺗﻮ ﺳﻮﮔﻨﺪ و ﻧﻮر دﻳﺪه ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻲ رخ ﺗﻮ ﻓﺮوغ از ﭼﺮاغ دﻳﺪه ﻧﺪﻳﺪم‬

‫733‬

‫ﻏﺰل 323‬ ‫ز دﺳﺖ ﻛﻮﺗﻪ ﺧﻮد زﻳﺮ ﺑﺎرم‬ ‫ﻛﻪ از ﺑﺎﻻﺑﻠﻨﺪان ﺷﺮﻣﺴﺎرم‬ ‫ﻣﮕﺮ زﻧﺠﻴﺮ ﻣﻮﻳﻲ ﮔﻴﺮدم دﺳﺖ‬ ‫وﮔﺮ ﻧﻪ ﺳﺮ ﺑﻪ ﺷﻴﺪاﻳﻲ ﺑﺮآرم‬ ‫ز ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﺑﭙﺮس اوﺿﺎع ﮔﺮدون‬ ‫ﻛﻪ ﺷﺐ ﺗﺎ روز اﺧﺘﺮ ﻣﻲﺷﻤﺎرم‬ ‫ﺑﺪﻳﻦ ﺷﻜﺮاﻧﻪ ﻣﻲﺑﻮﺳﻢ ﻟﺐ ﺟﺎم‬ ‫ﻛﻪ ﻛﺮد آﮔﻪ ز راز روزﮔﺎرم‬ ‫اﮔﺮ ﮔﻔﺘﻢ دﻋﺎي ﻣﻲ ﻓﺮوﺷﺎن‬ ‫ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺣﻖ ﻧﻌﻤﺖ ﻣﻲﮔﺰارم‬ ‫ﻣﻦ از ﺑﺎزوي ﺧﻮد دارم ﺑﺴﻲ ﺷﻜﺮ‬ ‫ﻛﻪ زور ﻣﺮدم آزاري ﻧﺪارم‬ ‫ﺳﺮي دارم ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺴﺖ ﻟﻴﻜﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﻟﻄﻒ آن ﺳﺮي اﻣﻴﺪوارم‬

‫ﻏﺰل 423‬

‫833‬

‫ﮔﺮ ﭼﻪ اﻓﺘﺎد ز زﻟﻔﺶ ﮔﺮﻫﻲ در ﻛﺎرم‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﺎن ﭼﺸﻢ ﮔﺸﺎد از ﻛﺮﻣﺶ ﻣﻲدارم‬ ‫ﺑﻪ ﻃﺮب ﺣﻤﻞ ﻣﻜﻦ ﺳﺮﺧﻲ روﻳﻢ ﻛﻪ ﭼﻮ ﺟﺎم‬ ‫ﺧﻮن دل ﻋﻜﺲ ﺑﺮون ﻣﻲدﻫﺪ از رﺧﺴﺎرم‬ ‫ﭘﺮده ﻣﻄﺮﺑﻢ از دﺳﺖ ﺑﺮون ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺮد‬ ‫آه اﮔﺮ زان ﻛﻪ در اﻳﻦ ﭘﺮده ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﺎرم‬ ‫ﭘﺎﺳﺒﺎن ﺣﺮم دل ﺷﺪهام ﺷﺐ ﻫﻤﻪ ﺷﺐ‬ ‫ﺗﺎ در اﻳﻦ ﭘﺮده ﺟﺰ اﻧﺪﻳﺸﻪ او ﻧﮕﺬارم‬ ‫ﻣﻨﻢ آن ﺷﺎﻋﺮ ﺳﺎﺣﺮ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻓﺴﻮن ﺳﺨﻦ‬ ‫از ﻧﻲ ﻛﻠﻚ ﻫﻤﻪ ﻗﻨﺪ و ﺷﻜﺮ ﻣﻲﺑﺎرم‬ ‫دﻳﺪه ﺑﺨﺖ ﺑﻪ اﻓﺴﺎﻧﻪ او ﺷﺪ در ﺧﻮاب‬ ‫ﻛﻮ ﻧﺴﻴﻤﻲ ز ﻋﻨﺎﻳﺖ ﻛﻪ ﻛﻨﺪ ﺑﻴﺪارم‬ ‫ﭼﻮن ﺗﻮ را در ﮔﺬر اي ﻳﺎر ﻧﻤﻲﻳﺎرم دﻳﺪ‬ ‫ﺑﺎ ﻛﻪ ﮔﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﺳﺨﻨﻲ ﺑﺎ ﻳﺎرم‬ ‫دوش ﻣﻲﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﻫﻤﻪ روي اﺳﺖ و رﻳﺎ‬ ‫ﺑﺠﺰ از ﺧﺎك درش ﺑﺎ ﻛﻪ ﺑﻮد ﺑﺎزارم‬

‫ﻏﺰل 523‬

‫933‬

‫ﮔﺮ دﺳﺖ دﻫﺪ ﺧﺎك ﻛﻒ ﭘﺎي ﻧﮕﺎرم‬ ‫ﺑﺮ ﻟﻮح ﺑﺼﺮ ﺧﻂ ﻏﺒﺎري ﺑﻨﮕﺎرم‬ ‫ﺑﺮ ﺑﻮي ﻛﻨﺎر ﺗﻮ ﺷﺪم ﻏﺮق و اﻣﻴﺪ اﺳﺖ‬ ‫از ﻣﻮج ﺳﺮﺷﻜﻢ ﻛﻪ رﺳﺎﻧﺪ ﺑﻪ ﻛﻨﺎرم‬ ‫ﭘﺮواﻧﻪ او ﮔﺮ رﺳﺪم در ﻃﻠﺐ ﺟﺎن‬ ‫ﭼﻮن ﺷﻤﻊ ﻫﻤﺎن دم ﺑﻪ دﻣﻲ ﺟﺎن ﺑﺴﭙﺎرم‬ ‫اﻣﺮوز ﻣﻜﺶ ﺳﺮ ز وﻓﺎي ﻣﻦ و اﻧﺪﻳﺶ‬ ‫زان ﺷﺐ ﻛﻪ ﻣﻦ از ﻏﻢ ﺑﻪ دﻋﺎ دﺳﺖ ﺑﺮآرم‬ ‫زﻟﻔﻴﻦ ﺳﻴﺎه ﺗﻮ ﺑﻪ دﻟﺪاري ﻋﺸﺎق‬ ‫دادﻧﺪ ﻗﺮاري و ﺑﺒﺮدﻧﺪ ﻗﺮارم‬ ‫اي ﺑﺎد از آن ﺑﺎده ﻧﺴﻴﻤﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ آور‬ ‫ﻛﺎن ﺑﻮي ﺷﻔﺎﺑﺨﺶ ﺑﻮد دﻓﻊ ﺧﻤﺎرم‬ ‫ﮔﺮ ﻗﻠﺐ دﻟﻢ را ﻧﻨﻬﺪ دوﺳﺖ ﻋﻴﺎري‬ ‫ﻣﻦ ﻧﻘﺪ روان در دﻣﺶ از دﻳﺪه ﺷﻤﺎرم‬ ‫داﻣﻦ ﻣﻔﺸﺎن از ﻣﻦ ﺧﺎﻛﻲ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﻣﻦ‬ ‫زﻳﻦ در ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮد ﺑﺎد ﻏﺒﺎرم‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻟﺐ ﻟﻌﻠﺶ ﭼﻮ ﻣﺮا ﺟﺎن ﻋﺰﻳﺰ اﺳﺖ‬ ‫ﻋﻤﺮي ﺑﻮد آن ﻟﺤﻈﻪ ﻛﻪ ﺟﺎن را ﺑﻪ ﻟﺐ آرم‬

‫043‬

‫ﻏﺰل 623‬ ‫در ﻧﻬﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﻋﺸﺮت ﺻﻨﻤﻲ ﺧﻮش دارم‬ ‫ﻛﺰ ﺳﺮ زﻟﻒ و رﺧﺶ ﻧﻌﻞ در آﺗﺶ دارم‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ و رﻧﺪم و ﻣﻴﺨﻮاره ﺑﻪ آواز ﺑﻠﻨﺪ‬ ‫وﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻣﻨﺼﺐ از آن ﺣﻮر ﭘﺮﻳﻮش دارم‬ ‫ﮔﺮ ﺗﻮ زﻳﻦ دﺳﺖ ﻣﺮا ﺑﻲ ﺳﺮ و ﺳﺎﻣﺎن داري‬ ‫ﻣﻦ ﺑﻪ آه ﺳﺤﺮت زﻟﻒ ﻣﺸﻮش دارم‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻬﺮه ﮔﺸﺎﻳﺪ ﺧﻂ زﻧﮕﺎري دوﺳﺖ‬ ‫ﻣﻦ رخ زرد ﺑﻪ ﺧﻮﻧﺎﺑﻪ ﻣﻨﻘﺶ دارم‬ ‫ﮔﺮ ﺑﻪ ﻛﺎﺷﺎﻧﻪ رﻧﺪان ﻗﺪﻣﻲ ﺧﻮاﻫﻲ زد‬ ‫ﻧﻘﻞ ﺷﻌﺮ ﺷﻜﺮﻳﻦ و ﻣﻲ ﺑﻲﻏﺶ دارم‬ ‫ﻧﺎوك ﻏﻤﺰه ﺑﻴﺎر و رﺳﻦ زﻟﻒ ﻛﻪ ﻣﻦ‬ ‫ﺟﻨﮓﻫﺎ ﺑﺎ دل ﻣﺠﺮوح ﺑﻼﻛﺶ دارم‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﭼﻮن ﻏﻢ و ﺷﺎدي ﺟﻬﺎن در ﮔﺬر اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻬﺘﺮ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﺧﻮد ﺧﻮش دارم‬

‫ﻏﺰل 723‬

‫143‬

‫ﻣﺮا ﻋﻬﺪﻳﺴﺖ ﺑﺎ ﺟﺎﻧﺎن ﻛﻪ ﺗﺎ ﺟﺎن در ﺑﺪن دارم‬ ‫ﻫﻮاداران ﻛﻮﻳﺶ را ﭼﻮ ﺟﺎن ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ دارم‬ ‫ﺻﻔﺎي ﺧﻠﻮت ﺧﺎﻃﺮ از آن ﺷﻤﻊ ﭼﮕﻞ ﺟﻮﻳﻢ‬ ‫ﻓﺮوغ ﭼﺸﻢ و ﻧﻮر دل از آن ﻣﺎه ﺧﺘﻦ دارم‬ ‫ﺑﻪ ﻛﺎم و آرزوي دل ﭼﻮ دارم ﺧﻠﻮﺗﻲ ﺣﺎﺻﻞ‬ ‫ﭼﻪ ﻓﻜﺮ از ﺧﺒﺚ ﺑﺪﮔﻮﻳﺎن ﻣﻴﺎن اﻧﺠﻤﻦ دارم‬ ‫ﻣﺮا در ﺧﺎﻧﻪ ﺳﺮوي ﻫﺴﺖ ﻛﺎﻧﺪر ﺳﺎﻳﻪ ﻗﺪش‬ ‫ﻓﺮاغ از ﺳﺮو ﺑﺴﺘﺎﻧﻲ و ﺷﻤﺸﺎد ﭼﻤﻦ دارم‬ ‫ﮔﺮم ﺻﺪ ﻟﺸﻜﺮ از ﺧﻮﺑﺎن ﺑﻪ ﻗﺼﺪ دل ﻛﻤﻴﻦ ﺳﺎزﻧﺪ‬ ‫ﺑﺤﻤﺪ اﷲ و اﻟﻤﻨﻪ ﺑﺘﻲ ﻟﺸﻜﺮﺷﻜﻦ دارم‬ ‫ﺳﺰد ﻛﺰ ﺧﺎﺗﻢ ﻟﻌﻠﺶ زﻧﻢ ﻻف ﺳﻠﻴﻤﺎﻧﻲ‬ ‫ﭼﻮ اﺳﻢ اﻋﻈﻤﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻪ ﺑﺎك از اﻫﺮﻣﻦ دارم‬ ‫اﻻ اي ﭘﻴﺮ ﻓﺮزاﻧﻪ ﻣﻜﻦ ﻋﻴﺒﻢ ز ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻦ در ﺗﺮك ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ دﻟﻲ ﭘﻴﻤﺎن ﺷﻜﻦ دارم‬ ‫ﺧﺪا را اي رﻗﻴﺐ اﻣﺸﺐ زﻣﺎﻧﻲ دﻳﺪه ﺑﺮ ﻫﻢ ﻧﻪ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﺎ ﻟﻌﻞ ﺧﺎﻣﻮﺷﺶ ﻧﻬﺎﻧﻲ ﺻﺪ ﺳﺨﻦ دارم‬ ‫ﭼﻮ در ﮔﻠﺰار اﻗﺒﺎﻟﺶ ﺧﺮاﻣﺎﻧﻢ ﺑﺤﻤﺪاﷲ‬ ‫ﻧﻪ ﻣﻴﻞ ﻻﻟﻪ و ﻧﺴﺮﻳﻦ ﻧﻪ ﺑﺮگ ﻧﺴﺘﺮن دارم‬

‫243‬

‫ﺑﻪ رﻧﺪي ﺷﻬﺮه ﺷﺪ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻴﺎن ﻫﻤﺪﻣﺎن ﻟﻴﻜﻦ‬ ‫ﭼﻪ ﻏﻢ دارم ﻛﻪ در ﻋﺎﻟﻢ ﻗﻮام اﻟﺪﻳﻦ ﺣﺴﻦ دارم‬

‫ﻏﺰل 823‬ ‫ﻣﻦ ﻛﻪ ﺑﺎﺷﻢ ﻛﻪ ﺑﺮ آن ﺧﺎﻃﺮ ﻋﺎﻃﺮ ﮔﺬرم‬ ‫ﻟﻄﻒﻫﺎ ﻣﻲﻛﻨﻲ اي ﺧﺎك درت ﺗﺎج ﺳﺮم‬ ‫دﻟﺒﺮا ﺑﻨﺪه ﻧﻮازﻳﺖ ﻛﻪ آﻣﻮﺧﺖ ﺑﮕﻮ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻦ اﻳﻦ ﻇﻦ ﺑﻪ رﻗﻴﺒﺎن ﺗﻮ ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺒﺮم‬ ‫ﻫﻤﺘﻢ ﺑﺪرﻗﻪ راه ﻛﻦ اي ﻃﺎﻳﺮ ﻗﺪس‬ ‫ﻛﻪ دراز اﺳﺖ ره ﻣﻘﺼﺪ و ﻣﻦ ﻧﻮﺳﻔﺮم‬ ‫اي ﻧﺴﻴﻢ ﺳﺤﺮي ﺑﻨﺪﮔﻲ ﻣﻦ ﺑﺮﺳﺎن‬ ‫ﻛﻪ ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﻜﻦ وﻗﺖ دﻋﺎي ﺳﺤﺮم‬ ‫ﺧﺮم آن روز ﻛﺰ اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺮﺑﻨﺪم ﺑﺎر‬ ‫و از ﺳﺮ ﻛﻮي ﺗﻮ ﭘﺮﺳﻨﺪ رﻓﻴﻘﺎن ﺧﺒﺮم‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﺷﺎﻳﺪ اﮔﺮ در ﻃﻠﺐ ﮔﻮﻫﺮ وﺻﻞ‬ ‫دﻳﺪه درﻳﺎ ﻛﻨﻢ از اﺷﻚ و در او ﻏﻮﻃﻪ ﺧﻮرم‬ ‫ﭘﺎﻳﻪ ﻧﻈﻢ ﺑﻠﻨﺪ اﺳﺖ و ﺟﻬﺎن ﮔﻴﺮ ﺑﮕﻮ‬ ‫ﺗﺎ ﻛﻨﺪ ﭘﺎدﺷﻪ ﺑﺤﺮ دﻫﺎن ﭘﺮﮔﻬﺮم‬

‫343‬

‫ﻏﺰل 923‬ ‫ﺟﻮزا ﺳﺤﺮ ﻧﻬﺎد ﺣﻤﺎﻳﻞ ﺑﺮاﺑﺮم‬ ‫ﻳﻌﻨﻲ ﻏﻼم ﺷﺎﻫﻢ و ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻣﻲﺧﻮرم‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻴﺎ ﻛﻪ از ﻣﺪد ﺑﺨﺖ ﻛﺎرﺳﺎز‬ ‫ﻛﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻢ ز ﺧﺪا ﺷﺪ ﻣﻴﺴﺮم‬ ‫ﺟﺎﻣﻲ ﺑﺪه ﻛﻪ ﺑﺎز ﺑﻪ ﺷﺎدي روي ﺷﺎه‬ ‫ﭘﻴﺮاﻧﻪ ﺳﺮ ﻫﻮاي ﺟﻮاﻧﻴﺴﺖ در ﺳﺮم‬ ‫راﻫﻢ ﻣﺰن ﺑﻪ وﺻﻒ زﻻل ﺧﻀﺮ ﻛﻪ ﻣﻦ‬ ‫از ﺟﺎم ﺷﺎه ﺟﺮﻋﻪ ﻛﺶ ﺣﻮض ﻛﻮﺛﺮم‬ ‫ﺷﺎﻫﺎ اﮔﺮ ﺑﻪ ﻋﺮش رﺳﺎﻧﻢ ﺳﺮﻳﺮ ﻓﻀﻞ‬ ‫ﻣﻤﻠﻮك اﻳﻦ ﺟﻨﺎﺑﻢ و ﻣﺴﻜﻴﻦ اﻳﻦ درم‬ ‫ﻣﻦ ﺟﺮﻋﻪ ﻧﻮش ﺑﺰم ﺗﻮ ﺑﻮدم ﻫﺰار ﺳﺎل‬ ‫ﻛﻲ ﺗﺮك آﺑﺨﻮرد ﻛﻨﺪ ﻃﺒﻊ ﺧﻮﮔﺮم‬ ‫ور ﺑﺎورت ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ از ﺑﻨﺪه اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺚ‬ ‫از ﮔﻔﺘﻪ ﻛﻤﺎل دﻟﻴﻠﻲ ﺑﻴﺎورم‬ ‫ﮔﺮ ﺑﺮﻛﻨﻢ دل از ﺗﻮ و ﺑﺮدارم از ﺗﻮ ﻣﻬﺮ‬ ‫آن ﻣﻬﺮ ﺑﺮ ﻛﻪ اﻓﻜﻨﻢ آن دل ﻛﺠﺎ ﺑﺮم‬

‫443‬

‫ﻣﻨﺼﻮر ﺑﻦ ﻣﻈﻔﺮ ﻏﺎزﻳﺴﺖ ﺣﺮز ﻣﻦ‬ ‫و از اﻳﻦ ﺧﺠﺴﺘﻪ ﻧﺎم ﺑﺮ اﻋﺪا ﻣﻈﻔﺮم‬ ‫ﻋﻬﺪ اﻟﺴﺖ ﻣﻦ ﻫﻤﻪ ﺑﺎ ﻋﺸﻖ ﺷﺎه ﺑﻮد‬ ‫و از ﺷﺎﻫﺮاه ﻋﻤﺮ ﺑﺪﻳﻦ ﻋﻬﺪ ﺑﮕﺬرم‬ ‫ﮔﺮدون ﭼﻮ ﻛﺮد ﻧﻈﻢ ﺛﺮﻳﺎ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺷﺎه‬ ‫ﻣﻦ ﻧﻈﻢ در ﭼﺮا ﻧﻜﻨﻢ از ﻛﻪ ﻛﻤﺘﺮم‬ ‫ﺷﺎﻫﻴﻦ ﺻﻔﺖ ﭼﻮ ﻃﻌﻤﻪ ﭼﺸﻴﺪم ز دﺳﺖ ﺷﺎه‬ ‫ﻛﻲ ﺑﺎﺷﺪ اﻟﺘﻔﺎت ﺑﻪ ﺻﻴﺪ ﻛﺒﻮﺗﺮم‬ ‫اي ﺷﺎه ﺷﻴﺮﮔﻴﺮ ﭼﻪ ﻛﻢ ﮔﺮدد ار ﺷﻮد‬ ‫در ﺳﺎﻳﻪ ﺗﻮ ﻣﻠﻚ ﻓﺮاﻏﺖ ﻣﻴﺴﺮم‬ ‫ﺷﻌﺮم ﺑﻪ ﻳﻤﻦ ﻣﺪح ﺗﻮ ﺻﺪ ﻣﻠﻚ دل ﮔﺸﺎد‬ ‫ﮔﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻴﻎ ﺗﻮﺳﺖ زﺑﺎن ﺳﺨﻨﻮرم‬ ‫ﺑﺮ ﮔﻠﺸﻨﻲ اﮔﺮ ﺑﮕﺬﺷﺘﻢ ﭼﻮ ﺑﺎد ﺻﺒﺢ‬ ‫ﻧﻲ ﻋﺸﻖ ﺳﺮو ﺑﻮد و ﻧﻪ ﺷﻮق ﺻﻨﻮﺑﺮم‬ ‫ﺑﻮي ﺗﻮ ﻣﻲﺷﻨﻴﺪم و ﺑﺮ ﻳﺎد روي ﺗﻮ‬ ‫دادﻧﺪ ﺳﺎﻗﻴﺎن ﻃﺮب ﻳﻚ دو ﺳﺎﻏﺮم‬ ‫ﻣﺴﺘﻲ ﺑﻪ آب ﻳﻚ دو ﻋﻨﺐ وﺿﻊ ﺑﻨﺪه ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﻦ ﺳﺎﻟﺨﻮرده ﭘﻴﺮ ﺧﺮاﺑﺎت ﭘﺮورم‬

‫543‬

‫ﺑﺎ ﺳﻴﺮ اﺧﺘﺮ ﻓﻠﻜﻢ داوري ﺑﺴﻴﺴﺖ‬ ‫اﻧﺼﺎف ﺷﺎه ﺑﺎد در اﻳﻦ ﻗﺼﻪ ﻳﺎورم‬ ‫ﺷﻜﺮ ﺧﺪا ﻛﻪ ﺑﺎز در اﻳﻦ اوج ﺑﺎرﮔﺎه‬ ‫ﻃﺎووس ﻋﺮش ﻣﻲﺷﻨﻮد ﺻﻴﺖ ﺷﻬﭙﺮم‬ ‫ﻧﺎﻣﻢ ز ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻋﺸﺎق ﻣﺤﻮ ﺑﺎد‬ ‫ﮔﺮ ﺟﺰ ﻣﺤﺒﺖ ﺗﻮ ﺑﻮد ﺷﻐﻞ دﻳﮕﺮم‬ ‫ﺷﺒﻞ اﻻﺳﺪ ﺑﻪ ﺻﻴﺪ دﻟﻢ ﺣﻤﻠﻪ ﻛﺮد و ﻣﻦ‬ ‫ﮔﺮ ﻻﻏﺮم وﮔﺮﻧﻪ ﺷﻜﺎر ﻏﻀﻨﻔﺮم‬ ‫اي ﻋﺎﺷﻘﺎن روي ﺗﻮ از ذره ﺑﻴﺸﺘﺮ‬ ‫ﻣﻦ ﻛﻲ رﺳﻢ ﺑﻪ وﺻﻞ ﺗﻮ ﻛﺰ ذره ﻛﻤﺘﺮم‬ ‫ﺑﻨﻤﺎ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻛﻪ ﻣﻨﻜﺮ ﺣﺴﻦ رخ ﺗﻮ ﻛﻴﺴﺖ‬ ‫ﺗﺎ دﻳﺪهاش ﺑﻪ ﮔﺰﻟﻚ ﻏﻴﺮت ﺑﺮآورم‬ ‫ﺑﺮ ﻣﻦ ﻓﺘﺎد ﺳﺎﻳﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺳﻠﻄﻨﺖ‬ ‫و اﻛﻨﻮن ﻓﺮاﻏﺖ اﺳﺖ ز ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺧﺎورم‬ ‫ﻣﻘﺼﻮد از اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺑﺎزارﺗﻴﺰي اﺳﺖ‬ ‫ﻧﻲ ﺟﻠﻮه ﻣﻲﻓﺮوﺷﻢ و ﻧﻲ ﻋﺸﻮه ﻣﻲﺧﺮم‬

‫ﻏﺰل 033‬

‫643‬

‫ﺗﻮ ﻫﻤﭽﻮ ﺻﺒﺤﻲ و ﻣﻦ ﺷﻤﻊ ﺧﻠﻮت ﺳﺤﺮم‬ ‫ﺗﺒﺴﻤﻲ ﻛﻦ و ﺟﺎن ﺑﻴﻦ ﻛﻪ ﭼﻮن ﻫﻤﻲﺳﭙﺮم‬ ‫ﭼﻨﻴﻦ ﻛﻪ در دل ﻣﻦ داغ زﻟﻒ ﺳﺮﻛﺶ ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫ﺑﻨﻔﺸﻪ زار ﺷﻮد ﺗﺮﺑﺘﻢ ﭼﻮ درﮔﺬرم‬ ‫ﺑﺮ آﺳﺘﺎن ﻣﺮادت ﮔﺸﺎدهام در ﭼﺸﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﻳﻚ ﻧﻈﺮ ﻓﻜﻨﻲ ﺧﻮد ﻓﻜﻨﺪي از ﻧﻈﺮم‬ ‫ﭼﻪ ﺷﻜﺮ ﮔﻮﻳﻤﺖ اي ﺧﻴﻞ ﻏﻢ ﻋﻔﺎك اﷲ‬ ‫ﻛﻪ روز ﺑﻲﻛﺴﻲ آﺧﺮ ﻧﻤﻲروي ز ﺳﺮم‬ ‫ﻏﻼم ﻣﺮدم ﭼﺸﻤﻢ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺳﻴﺎه دﻟﻲ‬ ‫ﻫﺰار ﻗﻄﺮه ﺑﺒﺎرد ﭼﻮ درد دل ﺷﻤﺮم‬ ‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﻧﻈﺮ ﺑﺖ ﻣﺎ ﺟﻠﻮه ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻟﻴﻜﻦ‬ ‫ﻛﺲ اﻳﻦ ﻛﺮﺷﻤﻪ ﻧﺒﻴﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻫﻤﻲﻧﮕﺮم‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎك ﺣﺎﻓﻆ اﮔﺮ ﻳﺎر ﺑﮕﺬرد ﭼﻮن ﺑﺎد‬ ‫ز ﺷﻮق در دل آن ﺗﻨﮕﻨﺎ ﻛﻔﻦ ﺑﺪرم‬

‫ﻏﺰل 133‬ ‫ﺑﻪ ﺗﻴﻐﻢ ﮔﺮ ﻛﺸﺪ دﺳﺘﺶ ﻧﮕﻴﺮم‬ ‫وﮔﺮ ﺗﻴﺮم زﻧﺪ ﻣﻨﺖ ﭘﺬﻳﺮم‬

‫743‬

‫ﻛﻤﺎن اﺑﺮوﻳﺖ را ﮔﻮ ﺑﺰن ﺗﻴﺮ‬ ‫ﻛﻪ ﭘﻴﺶ دﺳﺖ و ﺑﺎزوﻳﺖ ﺑﻤﻴﺮم‬ ‫ﻏﻢ ﮔﻴﺘﻲ ﮔﺮ از ﭘﺎﻳﻢ درآرد‬ ‫ﺑﺠﺰ ﺳﺎﻏﺮ ﻛﻪ ﺑﺎﺷﺪ دﺳﺘﮕﻴﺮم‬ ‫ﺑﺮآي اي آﻓﺘﺎب ﺻﺒﺢ اﻣﻴﺪ‬ ‫ﻛﻪ در دﺳﺖ ﺷﺐ ﻫﺠﺮان اﺳﻴﺮم‬ ‫ﺑﻪ ﻓﺮﻳﺎدم رس اي ﭘﻴﺮ ﺧﺮاﺑﺎت‬ ‫ﺑﻪ ﻳﻚ ﺟﺮﻋﻪ ﺟﻮاﻧﻢ ﻛﻦ ﻛﻪ ﭘﻴﺮم‬ ‫ﺑﻪ ﮔﻴﺴﻮي ﺗﻮ ﺧﻮردم دوش ﺳﻮﮔﻨﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻦ از ﭘﺎي ﺗﻮ ﺳﺮ ﺑﺮ ﻧﮕﻴﺮم‬ ‫ﺑﺴﻮز اﻳﻦ ﺧﺮﻗﻪ ﺗﻘﻮا ﺗﻮ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻛﻪ ﮔﺮ آﺗﺶ ﺷﻮم در وي ﻧﮕﻴﺮم‬

‫ﻏﺰل 233‬ ‫ﻣﺰن ﺑﺮ دل ز ﻧﻮك ﻏﻤﺰه ﺗﻴﺮم‬ ‫ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﭼﺸﻢ ﺑﻴﻤﺎرت ﺑﻤﻴﺮم‬ ‫ﻧﺼﺎب ﺣﺴﻦ در ﺣﺪ ﻛﻤﺎل اﺳﺖ‬ ‫زﻛﺎﺗﻢ ده ﻛﻪ ﻣﺴﻜﻴﻦ و ﻓﻘﻴﺮم‬

‫843‬

‫ﭼﻮ ﻃﻔﻼن ﺗﺎ ﻛﻲ اي زاﻫﺪ ﻓﺮﻳﺒﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﺳﻴﺐ ﺑﻮﺳﺘﺎن و ﺷﻬﺪ و ﺷﻴﺮم‬ ‫ﭼﻨﺎن ﭘﺮ ﺷﺪ ﻓﻀﺎي ﺳﻴﻨﻪ از دوﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻓﻜﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﮔﻢ ﺷﺪ از ﺿﻤﻴﺮم‬ ‫ﻗﺪح ﭘﺮ ﻛﻦ ﻛﻪ ﻣﻦ در دوﻟﺖ ﻋﺸﻖ‬ ‫ﺟﻮان ﺑﺨﺖ ﺟﻬﺎﻧﻢ ﮔﺮ ﭼﻪ ﭘﻴﺮم‬ ‫ﻗﺮاري ﺑﺴﺘﻪام ﺑﺎ ﻣﻲ ﻓﺮوﺷﺎن‬ ‫ﻛﻪ روز ﻏﻢ ﺑﺠﺰ ﺳﺎﻏﺮ ﻧﮕﻴﺮم‬ ‫ﻣﺒﺎدا ﺟﺰ ﺣﺴﺎب ﻣﻄﺮب و ﻣﻲ‬ ‫اﮔﺮ ﻧﻘﺸﻲ ﻛﺸﺪ ﻛﻠﻚ دﺑﻴﺮم‬ ‫در اﻳﻦ ﻏﻮﻏﺎ ﻛﻪ ﻛﺲ ﻛﺲ را ﻧﭙﺮﺳﺪ‬ ‫ﻣﻦ از ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن ﻣﻨﺖ ﭘﺬﻳﺮم‬ ‫ﺧﻮﺷﺎ آن دم ﻛﺰ اﺳﺘﻐﻨﺎي ﻣﺴﺘﻲ‬ ‫ﻓﺮاﻏﺖ ﺑﺎﺷﺪ از ﺷﺎه و وزﻳﺮم‬ ‫ﻣﻦ آن ﻣﺮﻏﻢ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺷﺎم و ﺳﺤﺮﮔﺎه‬ ‫ز ﺑﺎم ﻋﺮش ﻣﻲآﻳﺪ ﺻﻔﻴﺮم‬ ‫ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﮔﻨﺞ او در ﺳﻴﻨﻪ دارم‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﺪﻋﻲ ﺑﻴﻨﺪ ﺣﻘﻴﺮم‬

‫943‬

‫ﻏﺰل 333‬ ‫ﻧﻤﺎز ﺷﺎم ﻏﺮﻳﺒﺎن ﭼﻮ ﮔﺮﻳﻪ آﻏﺎزم‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻮﻳﻪﻫﺎي ﻏﺮﻳﺒﺎﻧﻪ ﻗﺼﻪ ﭘﺮدازم‬ ‫ﺑﻪ ﻳﺎد ﻳﺎر و دﻳﺎر آن ﭼﻨﺎن ﺑﮕﺮﻳﻢ زار‬ ‫ﻛﻪ از ﺟﻬﺎن ره و رﺳﻢ ﺳﻔﺮ ﺑﺮاﻧﺪازم‬ ‫ﻣﻦ از دﻳﺎر ﺣﺒﻴﺒﻢ ﻧﻪ از ﺑﻼد ﻏﺮﻳﺐ‬ ‫ﻣﻬﻴﻤﻨﺎ ﺑﻪ رﻓﻴﻘﺎن ﺧﻮد رﺳﺎن ﺑﺎزم‬ ‫ﺧﺪاي را ﻣﺪدي اي رﻓﻴﻖ ره ﺗﺎ ﻣﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﻛﻮي ﻣﻴﻜﺪه دﻳﮕﺮ ﻋﻠﻢ ﺑﺮاﻓﺮازم‬ ‫ﺧﺮد ز ﭘﻴﺮي ﻣﻦ ﻛﻲ ﺣﺴﺎب ﺑﺮﮔﻴﺮد‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎز ﺑﺎ ﺻﻨﻤﻲ ﻃﻔﻞ ﻋﺸﻖ ﻣﻲﺑﺎزم‬ ‫ﺑﺠﺰ ﺻﺒﺎ و ﺷﻤﺎﻟﻢ ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺳﺪ ﻛﺲ‬ ‫ﻋﺰﻳﺰ ﻣﻦ ﻛﻪ ﺑﺠﺰ ﺑﺎد ﻧﻴﺴﺖ دﻣﺴﺎزم‬ ‫ﻫﻮاي ﻣﻨﺰل ﻳﺎر آب زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫ﺻﺒﺎ ﺑﻴﺎر ﻧﺴﻴﻤﻲ ز ﺧﺎك ﺷﻴﺮازم‬ ‫ﺳﺮﺷﻜﻢ آﻣﺪ و ﻋﻴﺒﻢ ﺑﮕﻔﺖ روي ﺑﻪ روي‬ ‫ﺷﻜﺎﻳﺖ از ﻛﻪ ﻛﻨﻢ ﺧﺎﻧﮕﻴﺴﺖ ﻏﻤﺎزم‬

‫053‬

‫ز ﭼﻨﮓ زﻫﺮه ﺷﻨﻴﺪم ﻛﻪ ﺻﺒﺤﺪم ﻣﻲﮔﻔﺖ‬ ‫ﻏﻼم ﺣﺎﻓﻆ ﺧﻮش ﻟﻬﺠﻪ ﺧﻮش آوازم‬

‫ﻏﺰل 433‬ ‫ﮔﺮ دﺳﺖ رﺳﺪ در ﺳﺮ زﻟﻔﻴﻦ ﺗﻮ ﺑﺎزم‬ ‫ﭼﻮن ﮔﻮي ﭼﻪ ﺳﺮﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﻮﮔﺎن ﺗﻮ ﺑﺎزم‬ ‫زﻟﻒ ﺗﻮ ﻣﺮا ﻋﻤﺮ دراز اﺳﺖ وﻟﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫در دﺳﺖ ﺳﺮ ﻣﻮﻳﻲ از آن ﻋﻤﺮ درازم‬ ‫ﭘﺮواﻧﻪ راﺣﺖ ﺑﺪه اي ﺷﻤﻊ ﻛﻪ اﻣﺸﺐ‬ ‫از آﺗﺶ دل ﭘﻴﺶ ﺗﻮ ﭼﻮن ﺷﻤﻊ ﮔﺪازم‬ ‫آن دم ﻛﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺧﻨﺪه دﻫﻢ ﺟﺎن ﭼﻮ ﺻﺮاﺣﻲ‬ ‫ﻣﺴﺘﺎن ﺗﻮ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ ﮔﺰارﻧﺪ ﻧﻤﺎزم‬ ‫ﭼﻮن ﻧﻴﺴﺖ ﻧﻤﺎز ﻣﻦ آﻟﻮده ﻧﻤﺎزي‬ ‫در ﻣﻴﻜﺪه زان ﻛﻢ ﻧﺸﻮد ﺳﻮز و ﮔﺪازم‬ ‫در ﻣﺴﺠﺪ و ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﺧﻴﺎﻟﺖ اﮔﺮ آﻳﺪ‬ ‫ﻣﺤﺮاب و ﻛﻤﺎﻧﭽﻪ ز دو اﺑﺮوي ﺗﻮ ﺳﺎزم‬ ‫ﮔﺮ ﺧﻠﻮت ﻣﺎ را ﺷﺒﻲ از رخ ﺑﻔﺮوزي‬ ‫ﭼﻮن ﺻﺒﺢ ﺑﺮ آﻓﺎق ﺟﻬﺎن ﺳﺮ ﺑﻔﺮازم‬

‫153‬

‫ﻣﺤﻤﻮد ﺑﻮد ﻋﺎﻗﺒﺖ ﻛﺎر در اﻳﻦ راه‬ ‫ﮔﺮ ﺳﺮ ﺑﺮود در ﺳﺮ ﺳﻮداي اﻳﺎزم‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻏﻢ دل ﺑﺎ ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ در اﻳﻦ دور‬ ‫ﺟﺰ ﺟﺎم ﻧﺸﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻮد ﻣﺤﺮم رازم‬

‫ﻏﺰل 533‬ ‫در ﺧﺮاﺑﺎت ﻣﻐﺎن ﮔﺮ ﮔﺬر اﻓﺘﺪ ﺑﺎزم‬ ‫ﺣﺎﺻﻞ ﺧﺮﻗﻪ و ﺳﺠﺎده روان درﺑﺎزم‬ ‫ﺣﻠﻘﻪ ﺗﻮﺑﻪ ﮔﺮ اﻣﺮوز ﭼﻮ زﻫﺎد زﻧﻢ‬ ‫ﺧﺎزن ﻣﻴﻜﺪه ﻓﺮدا ﻧﻜﻨﺪ در ﺑﺎزم‬ ‫ور ﭼﻮ ﭘﺮواﻧﻪ دﻫﺪ دﺳﺖ ﻓﺮاغ ﺑﺎﻟﻲ‬ ‫ﺟﺰ ﺑﺪان ﻋﺎرض ﺷﻤﻌﻲ ﻧﺒﻮد ﭘﺮوازم‬ ‫ﺻﺤﺒﺖ ﺣﻮر ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﻛﻪ ﺑﻮد ﻋﻴﻦ ﻗﺼﻮر‬ ‫ﺑﺎ ﺧﻴﺎل ﺗﻮ اﮔﺮ ﺑﺎ دﮔﺮي ﭘﺮدازم‬ ‫ﺳﺮ ﺳﻮداي ﺗﻮ در ﺳﻴﻨﻪ ﺑﻤﺎﻧﺪي ﭘﻨﻬﺎن‬ ‫ﭼﺸﻢ ﺗﺮداﻣﻦ اﮔﺮ ﻓﺎش ﻧﮕﺮدي رازم‬ ‫ﻣﺮغ ﺳﺎن از ﻗﻔﺲ ﺧﺎك ﻫﻮاﻳﻲ ﮔﺸﺘﻢ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻮاﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﮕﺮ ﺻﻴﺪ ﻛﻨﺪ ﺷﻬﺒﺎزم‬

‫253‬

‫ﻫﻤﭽﻮ ﭼﻨﮓ ار ﺑﻪ ﻛﻨﺎري ﻧﺪﻫﻲ ﻛﺎم دﻟﻢ‬ ‫از ﻟﺐ ﺧﻮﻳﺶ ﭼﻮ ﻧﻲ ﻳﻚ ﻧﻔﺴﻲ ﺑﻨﻮازم‬ ‫ﻣﺎﺟﺮاي دل ﺧﻮن ﮔﺸﺘﻪ ﻧﮕﻮﻳﻢ ﺑﺎ ﻛﺲ‬ ‫زان ﻛﻪ ﺟﺰ ﺗﻴﻎ ﻏﻤﺖ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﺴﻲ دﻣﺴﺎزم‬ ‫ﮔﺮ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﻮي ﺳﺮي ﺑﺮ ﺗﻦ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ زﻟﻔﺖ ﻫﻤﻪ را در ﻗﺪﻣﺖ اﻧﺪازم‬

‫ﻏﺰل 633‬ ‫ﻣﮋده وﺻﻞ ﺗﻮ ﻛﻮ ﻛﺰ ﺳﺮ ﺟﺎن ﺑﺮﺧﻴﺰم‬ ‫ﻃﺎﻳﺮ ﻗﺪﺳﻢ و از دام ﺟﻬﺎن ﺑﺮﺧﻴﺰم‬ ‫ﺑﻪ وﻻي ﺗﻮ ﻛﻪ ﮔﺮ ﺑﻨﺪه ﺧﻮﻳﺸﻢ ﺧﻮاﻧﻲ‬ ‫از ﺳﺮ ﺧﻮاﺟﮕﻲ ﻛﻮن و ﻣﻜﺎن ﺑﺮﺧﻴﺰم‬ ‫ﻳﺎ رب از اﺑﺮ ﻫﺪاﻳﺖ ﺑﺮﺳﺎن ﺑﺎراﻧﻲ‬ ‫ﭘﻴﺸﺘﺮ زان ﻛﻪ ﭼﻮ ﮔﺮدي ز ﻣﻴﺎن ﺑﺮﺧﻴﺰم‬ ‫ﺑﺮ ﺳﺮ ﺗﺮﺑﺖ ﻣﻦ ﺑﺎ ﻣﻲ و ﻣﻄﺮب ﺑﻨﺸﻴﻦ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻪ ﺑﻮﻳﺖ ز ﻟﺤﺪ رﻗﺺ ﻛﻨﺎن ﺑﺮﺧﻴﺰم‬ ‫ﺧﻴﺰ و ﺑﺎﻻ ﺑﻨﻤﺎ اي ﺑﺖ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺣﺮﻛﺎت‬ ‫ﻛﺰ ﺳﺮ ﺟﺎن و ﺟﻬﺎن دﺳﺖ ﻓﺸﺎن ﺑﺮﺧﻴﺰم‬

‫353‬

‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﭘﻴﺮم ﺗﻮ ﺷﺒﻲ ﺗﻨﮓ در آﻏﻮﺷﻢ ﻛﺶ‬ ‫ﺗﺎ ﺳﺤﺮﮔﻪ ز ﻛﻨﺎر ﺗﻮ ﺟﻮان ﺑﺮﺧﻴﺰم‬ ‫روز ﻣﺮﮔﻢ ﻧﻔﺴﻲ ﻣﻬﻠﺖ دﻳﺪار ﺑﺪه‬ ‫ﺗﺎ ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ ز ﺳﺮ ﺟﺎن و ﺟﻬﺎن ﺑﺮﺧﻴﺰم‬

‫ﻏﺰل 733‬ ‫ﭼﺮا ﻧﻪ در ﭘﻲ ﻋﺰم دﻳﺎر ﺧﻮد ﺑﺎﺷﻢ‬ ‫ﭼﺮا ﻧﻪ ﺧﺎك ﺳﺮ ﻛﻮي ﻳﺎر ﺧﻮد ﺑﺎﺷﻢ‬ ‫ﻏﻢ ﻏﺮﻳﺒﻲ و ﻏﺮﺑﺖ ﭼﻮ ﺑﺮ ﻧﻤﻲﺗﺎﺑﻢ‬ ‫ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﺧﻮد روم و ﺷﻬﺮﻳﺎر ﺧﻮد ﺑﺎﺷﻢ‬ ‫ز ﻣﺤﺮﻣﺎن ﺳﺮاﭘﺮده وﺻﺎل ﺷﻮم‬ ‫ز ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺧﺪاوﻧﺪﮔﺎر ﺧﻮد ﺑﺎﺷﻢ‬ ‫ﭼﻮ ﻛﺎر ﻋﻤﺮ ﻧﻪ ﭘﻴﺪاﺳﺖ ﺑﺎري آن اوﻟﻲ‬ ‫ﻛﻪ روز واﻗﻌﻪ ﭘﻴﺶ ﻧﮕﺎر ﺧﻮد ﺑﺎﺷﻢ‬ ‫ز دﺳﺖ ﺑﺨﺖ ﮔﺮان ﺧﻮاب و ﻛﺎر ﺑﻲﺳﺎﻣﺎن‬ ‫ﮔﺮم ﺑﻮد ﮔﻠﻪاي رازدار ﺧﻮد ﺑﺎﺷﻢ‬ ‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﭘﻴﺸﻪ ﻣﻦ ﻋﺎﺷﻘﻲ و رﻧﺪي ﺑﻮد‬ ‫دﮔﺮ ﺑﻜﻮﺷﻢ و ﻣﺸﻐﻮل ﻛﺎر ﺧﻮد ﺑﺎﺷﻢ‬

‫453‬

‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﻟﻄﻒ ازل رﻫﻨﻤﻮن ﺷﻮد ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫وﮔﺮﻧﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ اﺑﺪ ﺷﺮﻣﺴﺎر ﺧﻮد ﺑﺎﺷﻢ‬

‫ﻏﺰل 833‬ ‫ﻣﻦ دوﺳﺘﺪار روي ﺧﻮش و ﻣﻮي دﻟﻜﺸﻢ‬ ‫ﻣﺪﻫﻮش ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺖ و ﻣﻲ ﺻﺎف ﺑﻲﻏﺸﻢ‬ ‫ﮔﻔﺘﻲ ز ﺳﺮ ﻋﻬﺪ ازل ﻳﻚ ﺳﺨﻦ ﺑﮕﻮ‬ ‫آن ﮔﻪ ﺑﮕﻮﻳﻤﺖ ﻛﻪ دو ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ درﻛﺸﻢ‬ ‫ﻣﻦ آدم ﺑﻬﺸﺘﻴﻢ اﻣﺎ در اﻳﻦ ﺳﻔﺮ‬ ‫ﺣﺎﻟﻲ اﺳﻴﺮ ﻋﺸﻖ ﺟﻮاﻧﺎن ﻣﻪ وﺷﻢ‬ ‫در ﻋﺎﺷﻘﻲ ﮔﺰﻳﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ ز ﺳﺎز و ﺳﻮز‬ ‫اﺳﺘﺎدهام ﭼﻮ ﺷﻤﻊ ﻣﺘﺮﺳﺎن ز آﺗﺸﻢ‬ ‫ﺷﻴﺮاز ﻣﻌﺪن ﻟﺐ ﻟﻌﻞ اﺳﺖ و ﻛﺎن ﺣﺴﻦ‬ ‫ﻣﻦ ﺟﻮﻫﺮي ﻣﻔﻠﺴﻢ اﻳﺮا ﻣﺸﻮﺷﻢ‬ ‫از ﺑﺲ ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺖ در اﻳﻦ ﺷﻬﺮ دﻳﺪهام‬ ‫ﺣﻘﺎ ﻛﻪ ﻣﻲ ﻧﻤﻲﺧﻮرم اﻛﻨﻮن و ﺳﺮﺧﻮﺷﻢ‬ ‫ﺷﻬﺮﻳﺴﺖ ﭘﺮ ﻛﺮﺷﻤﻪ ﺣﻮران ز ﺷﺶ ﺟﻬﺖ‬ ‫ﭼﻴﺰﻳﻢ ﻧﻴﺴﺖ ور ﻧﻪ ﺧﺮﻳﺪار ﻫﺮ ﺷﺸﻢ‬

‫553‬

‫ﺑﺨﺖ ار ﻣﺪد دﻫﺪ ﻛﻪ ﻛﺸﻢ رﺧﺖ ﺳﻮي دوﺳﺖ‬ ‫ﮔﻴﺴﻮي ﺣﻮر ﮔﺮد ﻓﺸﺎﻧﺪ ز ﻣﻔﺮﺷﻢ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻋﺮوس ﻃﺒﻊ ﻣﺮا ﺟﻠﻮه آرزوﺳﺖ‬ ‫آﻳﻴﻨﻪاي ﻧﺪارم از آن آه ﻣﻲﻛﺸﻢ‬

‫ﻏﺰل 933‬ ‫ﺧﻴﺎل روي ﺗﻮ ﭼﻮن ﺑﮕﺬرد ﺑﻪ ﮔﻠﺸﻦ ﭼﺸﻢ‬ ‫دل از ﭘﻲ ﻧﻈﺮ آﻳﺪ ﺑﻪ ﺳﻮي روزن ﭼﺸﻢ‬ ‫ﺳﺰاي ﺗﻜﻴﻪ ﮔﻬﺖ ﻣﻨﻈﺮي ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻢ‬ ‫ﻣﻨﻢ ز ﻋﺎﻟﻢ و اﻳﻦ ﮔﻮﺷﻪ ﻣﻌﻴﻦ ﭼﺸﻢ‬ ‫ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﻟﻌﻞ و ﮔﻬﺮ در ﻧﺜﺎر ﻣﻘﺪم ﺗﻮ‬ ‫ز ﮔﻨﺞ ﺧﺎﻧﻪ دل ﻣﻲﻛﺸﻢ ﺑﻪ روزن ﭼﺸﻢ‬ ‫ﺳﺤﺮ ﺳﺮﺷﻚ رواﻧﻢ ﺳﺮ ﺧﺮاﺑﻲ داﺷﺖ‬ ‫ﮔﺮم ﻧﻪ ﺧﻮن ﺟﮕﺮ ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ داﻣﻦ ﭼﺸﻢ‬ ‫ﻧﺨﺴﺖ روز ﻛﻪ دﻳﺪم رخ ﺗﻮ دل ﻣﻲﮔﻔﺖ‬ ‫اﮔﺮ رﺳﺪ ﺧﻠﻠﻲ ﺧﻮن ﻣﻦ ﺑﻪ ﮔﺮدن ﭼﺸﻢ‬ ‫ﺑﻪ ﺑﻮي ﻣﮋده وﺻﻞ ﺗﻮ ﺗﺎ ﺳﺤﺮ ﺷﺐ دوش‬ ‫ﺑﻪ راه ﺑﺎد ﻧﻬﺎدم ﭼﺮاغ روﺷﻦ ﭼﺸﻢ‬

‫653‬

‫ﺑﻪ ﻣﺮدﻣﻲ ﻛﻪ دل دردﻣﻨﺪ ﺣﺎﻓﻆ را‬ ‫ﻣﺰن ﺑﻪ ﻧﺎوك دﻟﺪوز ﻣﺮدم اﻓﻜﻦ ﭼﺸﻢ‬

‫ﻏﺰل 043‬ ‫ﻣﻦ ﻛﻪ از آﺗﺶ دل ﭼﻮن ﺧﻢ ﻣﻲ در ﺟﻮﺷﻢ‬ ‫ﻣﻬﺮ ﺑﺮ ﻟﺐ زده ﺧﻮن ﻣﻲﺧﻮرم و ﺧﺎﻣﻮﺷﻢ‬ ‫ﻗﺼﺪ ﺟﺎن اﺳﺖ ﻃﻤﻊ در ﻟﺐ ﺟﺎﻧﺎن ﻛﺮدن‬ ‫ﺗﻮ ﻣﺮا ﺑﻴﻦ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﻪ ﺟﺎن ﻣﻲﻛﻮﺷﻢ‬ ‫ﻣﻦ ﻛﻲ آزاد ﺷﻮم از ﻏﻢ دل ﭼﻮن ﻫﺮ دم‬ ‫ﻫﻨﺪوي زﻟﻒ ﺑﺘﻲ ﺣﻠﻘﻪ ﻛﻨﺪ در ﮔﻮﺷﻢ‬ ‫ﺣﺎش ﷲ ﻛﻪ ﻧﻴﻢ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﻃﺎﻋﺖ ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫اﻳﻦ ﻗﺪر ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﮔﻪ ﮔﻪ ﻗﺪﺣﻲ ﻣﻲ ﻧﻮﺷﻢ‬ ‫ﻫﺴﺖ اﻣﻴﺪم ﻛﻪ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﻋﺪو روز ﺟﺰا‬ ‫ﻓﻴﺾ ﻋﻔﻮش ﻧﻨﻬﺪ ﺑﺎر ﮔﻨﻪ ﺑﺮ دوﺷﻢ‬ ‫ﭘﺪرم روﺿﻪ رﺿﻮان ﺑﻪ دو ﮔﻨﺪم ﺑﻔﺮوﺧﺖ‬ ‫ﻣﻦ ﭼﺮا ﻣﻠﻚ ﺟﻬﺎن را ﺑﻪ ﺟﻮي ﻧﻔﺮوﺷﻢ‬ ‫ﺧﺮﻗﻪ ﭘﻮﺷﻲ ﻣﻦ از ﻏﺎﻳﺖ دﻳﻦ داري ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﭘﺮدهاي ﺑﺮ ﺳﺮ ﺻﺪ ﻋﻴﺐ ﻧﻬﺎن ﻣﻲﭘﻮﺷﻢ‬

‫753‬

‫ﻣﻦ ﻛﻪ ﺧﻮاﻫﻢ ﻛﻪ ﻧﻨﻮﺷﻢ ﺑﺠﺰ از راوق ﺧﻢ‬ ‫ﭼﻪ ﻛﻨﻢ ﮔﺮ ﺳﺨﻦ ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن ﻧﻨﻴﻮﺷﻢ‬ ‫ﮔﺮ از اﻳﻦ دﺳﺖ زﻧﺪ ﻣﻄﺮب ﻣﺠﻠﺲ ره ﻋﺸﻖ‬ ‫ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺒﺮد وﻗﺖ ﺳﻤﺎع از ﻫﻮﺷﻢ‬

‫ﻏﺰل 143‬ ‫ﮔﺮ ﻣﻦ از ﺳﺮزﻧﺶ ﻣﺪﻋﻴﺎن اﻧﺪﻳﺸﻢ‬ ‫ﺷﻴﻮه ﻣﺴﺘﻲ و رﻧﺪي ﻧﺮود از ﭘﻴﺸﻢ‬ ‫زﻫﺪ رﻧﺪان ﻧﻮآﻣﻮﺧﺘﻪ راﻫﻲ ﺑﺪﻫﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﻦ ﻛﻪ ﺑﺪﻧﺎم ﺟﻬﺎﻧﻢ ﭼﻪ ﺻﻼح اﻧﺪﻳﺸﻢ‬ ‫ﺷﺎه ﺷﻮرﻳﺪه ﺳﺮان ﺧﻮان ﻣﻦ ﺑﻲﺳﺎﻣﺎن را‬ ‫زان ﻛﻪ در ﻛﻢ ﺧﺮدي از ﻫﻤﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﺑﻴﺸﻢ‬ ‫ﺑﺮ ﺟﺒﻴﻦ ﻧﻘﺶ ﻛﻦ از ﺧﻮن دل ﻣﻦ ﺧﺎﻟﻲ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﺮﺑﺎن ﺗﻮ ﻛﺎﻓﺮﻛﻴﺸﻢ‬ ‫اﻋﺘﻘﺎدي ﺑﻨﻤﺎ و ﺑﮕﺬر ﺑﻬﺮ ﺧﺪا‬ ‫ﺗﺎ در اﻳﻦ ﺧﺮﻗﻪ ﻧﺪاﻧﻲ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻧﺎدروﻳﺸﻢ‬ ‫ﺷﻌﺮ ﺧﻮﻧﺒﺎر ﻣﻦ اي ﺑﺎد ﺑﺪان ﻳﺎر رﺳﺎن‬ ‫ﻛﻪ ز ﻣﮋﮔﺎن ﺳﻴﻪ ﺑﺮ رگ ﺟﺎن زد ﻧﻴﺸﻢ‬

‫853‬

‫ﻣﻦ اﮔﺮ ﺑﺎده ﺧﻮرم ور ﻧﻪ ﭼﻪ ﻛﺎرم ﺑﺎ ﻛﺲ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ راز ﺧﻮد و ﻋﺎرف وﻗﺖ ﺧﻮﻳﺸﻢ‬

‫ﻏﺰل 243‬ ‫ﺣﺠﺎب ﭼﻬﺮه ﺟﺎن ﻣﻲﺷﻮد ﻏﺒﺎر ﺗﻨﻢ‬ ‫ﺧﻮﺷﺎ دﻣﻲ ﻛﻪ از آن ﭼﻬﺮه ﭘﺮده ﺑﺮﻓﻜﻨﻢ‬ ‫ﭼﻨﻴﻦ ﻗﻔﺲ ﻧﻪ ﺳﺰاي ﭼﻮ ﻣﻦ ﺧﻮش اﻟﺤﺎﻧﻴﺴﺖ‬ ‫روم ﺑﻪ ﮔﻠﺸﻦ رﺿﻮان ﻛﻪ ﻣﺮغ آن ﭼﻤﻨﻢ‬ ‫ﻋﻴﺎن ﻧﺸﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا آﻣﺪم ﻛﺠﺎ رﻓﺘﻢ‬ ‫درﻳﻎ و درد ﻛﻪ ﻏﺎﻓﻞ ز ﻛﺎر ﺧﻮﻳﺸﺘﻨﻢ‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻃﻮف ﻛﻨﻢ در ﻓﻀﺎي ﻋﺎﻟﻢ ﻗﺪس‬ ‫ﻛﻪ در ﺳﺮاﭼﻪ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺗﺨﺘﻪ ﺑﻨﺪ ﺗﻨﻢ‬ ‫اﮔﺮ ز ﺧﻮن دﻟﻢ ﺑﻮي ﺷﻮق ﻣﻲآﻳﺪ‬ ‫ﻋﺠﺐ ﻣﺪار ﻛﻪ ﻫﻤﺪرد ﻧﺎﻓﻪ ﺧﺘﻨﻢ‬ ‫ﻃﺮاز ﭘﻴﺮﻫﻦ زرﻛﺸﻢ ﻣﺒﻴﻦ ﭼﻮن ﺷﻤﻊ‬ ‫ﻛﻪ ﺳﻮزﻫﺎﺳﺖ ﻧﻬﺎﻧﻲ درون ﭘﻴﺮﻫﻨﻢ‬ ‫ﺑﻴﺎ و ﻫﺴﺘﻲ ﺣﺎﻓﻆ ز ﭘﻴﺶ او ﺑﺮدار‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﻮ ﻛﺲ ﻧﺸﻨﻮد ز ﻣﻦ ﻛﻪ ﻣﻨﻢ‬

‫953‬

‫ﻏﺰل 343‬ ‫ﭼﻞ ﺳﺎل ﺑﻴﺶ رﻓﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻻف ﻣﻲزﻧﻢ‬ ‫ﻛﺰ ﭼﺎﻛﺮان ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻨﻢ‬ ‫ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ ﻳﻤﻦ ﻋﺎﻃﻔﺖ ﭘﻴﺮ ﻣﻲ ﻓﺮوش‬ ‫ﺳﺎﻏﺮ ﺗﻬﻲ ﻧﺸﺪ ز ﻣﻲ ﺻﺎف روﺷﻨﻢ‬ ‫از ﺟﺎه ﻋﺸﻖ و دوﻟﺖ رﻧﺪان ﭘﺎﻛﺒﺎز‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺻﺪر ﻣﺼﻄﺒﻪﻫﺎ ﺑﻮد ﻣﺴﻜﻨﻢ‬ ‫در ﺷﺎن ﻣﻦ ﺑﻪ دردﻛﺸﻲ ﻇﻦ ﺑﺪ ﻣﺒﺮ‬ ‫ﻛﻠﻮده ﮔﺸﺖ ﺟﺎﻣﻪ وﻟﻲ ﭘﺎﻛﺪاﻣﻨﻢ‬ ‫ﺷﻬﺒﺎز دﺳﺖ ﭘﺎدﺷﻬﻢ اﻳﻦ ﭼﻪ ﺣﺎﻟﺖ اﺳﺖ‬ ‫ﻛﺰ ﻳﺎد ﺑﺮدهاﻧﺪ ﻫﻮاي ﻧﺸﻴﻤﻨﻢ‬ ‫ﺣﻴﻒ اﺳﺖ ﺑﻠﺒﻠﻲ ﭼﻮ ﻣﻦ اﻛﻨﻮن در اﻳﻦ ﻗﻔﺲ‬ ‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﻟﺴﺎن ﻋﺬب ﻛﻪ ﺧﺎﻣﺶ ﭼﻮ ﺳﻮﺳﻨﻢ‬ ‫آب و ﻫﻮاي ﻓﺎرس ﻋﺠﺐ ﺳﻔﻠﻪ ﭘﺮور اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻮ ﻫﻤﺮﻫﻲ ﻛﻪ ﺧﻴﻤﻪ از اﻳﻦ ﺧﺎك ﺑﺮﻛﻨﻢ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ زﻳﺮ ﺧﺮﻗﻪ ﻗﺪح ﺗﺎ ﺑﻪ ﻛﻲ ﻛﺸﻲ‬ ‫در ﺑﺰم ﺧﻮاﺟﻪ ﭘﺮده ز ﻛﺎرت ﺑﺮاﻓﻜﻨﻢ‬

‫063‬

‫ﺗﻮراﻧﺸﻪ ﺧﺠﺴﺘﻪ ﻛﻪ در ﻣﻦ ﻳﺰﻳﺪ ﻓﻀﻞ‬ ‫ﺷﺪ ﻣﻨﺖ ﻣﻮاﻫﺐ او ﻃﻮق ﮔﺮدﻧﻢ‬

‫ﻏﺰل 443‬ ‫ﻋﻤﺮﻳﺴﺖ ﺗﺎ ﻣﻦ در ﻃﻠﺐ ﻫﺮ روز ﮔﺎﻣﻲ ﻣﻲزﻧﻢ‬ ‫دﺳﺖ ﺷﻔﺎﻋﺖ ﻫﺮ زﻣﺎن در ﻧﻴﻚ ﻧﺎﻣﻲ ﻣﻲزﻧﻢ‬ ‫ﺑﻲ ﻣﺎه ﻣﻬﺮاﻓﺮوز ﺧﻮد ﺗﺎ ﺑﮕﺬراﻧﻢ روز ﺧﻮد‬ ‫داﻣﻲ ﺑﻪ راﻫﻲ ﻣﻲﻧﻬﻢ ﻣﺮﻏﻲ ﺑﻪ داﻣﻲ ﻣﻲزﻧﻢ‬ ‫اورﻧﮓ ﻛﻮ ﮔﻠﭽﻬﺮ ﻛﻮ ﻧﻘﺶ وﻓﺎ و ﻣﻬﺮ ﻛﻮ‬ ‫ﺣﺎﻟﻲ ﻣﻦ اﻧﺪر ﻋﺎﺷﻘﻲ داو ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻲزﻧﻢ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻮ ﻛﻪ ﻳﺎﺑﻢ آﮔﻬﻲ از ﺳﺎﻳﻪ ﺳﺮو ﺳﻬﻲ‬ ‫ﮔﻠﺒﺎﻧﮓ ﻋﺸﻖ از ﻫﺮ ﻃﺮف ﺑﺮ ﺧﻮش ﺧﺮاﻣﻲ ﻣﻲزﻧﻢ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﺎن آرام دل داﻧﻢ ﻧﺒﺨﺸﺪ ﻛﺎم دل‬ ‫ﻧﻘﺶ ﺧﻴﺎﻟﻲ ﻣﻲﻛﺸﻢ ﻓﺎل دواﻣﻲ ﻣﻲزﻧﻢ‬ ‫داﻧﻢ ﺳﺮ آرد ﻏﺼﻪ را رﻧﮕﻴﻦ ﺑﺮآرد ﻗﺼﻪ را‬ ‫اﻳﻦ آه ﺧﻮن اﻓﺸﺎن ﻛﻪ ﻣﻦ ﻫﺮ ﺻﺒﺢ و ﺷﺎﻣﻲ ﻣﻲزﻧﻢ‬ ‫ﺑﺎ آن ﻛﻪ از وي ﻏﺎﻳﺒﻢ و از ﻣﻲ ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﺗﺎﻳﺒﻢ‬ ‫در ﻣﺠﻠﺲ روﺣﺎﻧﻴﺎن ﮔﻪ ﮔﺎه ﺟﺎﻣﻲ ﻣﻲزﻧﻢ‬

‫163‬

‫ﻏﺰل 543‬ ‫ﺑﻲ ﺗﻮ اي ﺳﺮو روان ﺑﺎ ﮔﻞ و ﮔﻠﺸﻦ ﭼﻪ ﻛﻨﻢ‬ ‫زﻟﻒ ﺳﻨﺒﻞ ﭼﻪ ﻛﺸﻢ ﻋﺎرض ﺳﻮﺳﻦ ﭼﻪ ﻛﻨﻢ‬ ‫آه ﻛﺰ ﻃﻌﻨﻪ ﺑﺪﺧﻮاه ﻧﺪﻳﺪم روﻳﺖ‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻮن آﻳﻨﻪام روي ز آﻫﻦ ﭼﻪ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﺑﺮو اي ﻧﺎﺻﺢ و ﺑﺮ دردﻛﺸﺎن ﺧﺮده ﻣﮕﻴﺮ‬ ‫ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎي ﻗﺪر ﻣﻲﻛﻨﺪ اﻳﻦ ﻣﻦ ﭼﻪ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﺑﺮق ﻏﻴﺮت ﭼﻮ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﺟﻬﺪ از ﻣﻜﻤﻦ ﻏﻴﺐ‬ ‫ﺗﻮ ﺑﻔﺮﻣﺎ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺳﻮﺧﺘﻪ ﺧﺮﻣﻦ ﭼﻪ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﺷﺎه ﺗﺮﻛﺎن ﭼﻮ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪ و ﺑﻪ ﭼﺎﻫﻢ اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫دﺳﺘﮕﻴﺮ ار ﻧﺸﻮد ﻟﻄﻒ ﺗﻬﻤﺘﻦ ﭼﻪ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻣﺪدي ﮔﺮ ﺑﻪ ﭼﺮاﻏﻲ ﻧﻜﻨﺪ آﺗﺶ ﻃﻮر‬ ‫ﭼﺎره ﺗﻴﺮه ﺷﺐ وادي اﻳﻤﻦ ﭼﻪ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﺧﻠﺪ ﺑﺮﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻮروث ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫اﻧﺪر اﻳﻦ ﻣﻨﺰل وﻳﺮاﻧﻪ ﻧﺸﻴﻤﻦ ﭼﻪ ﻛﻨﻢ‬

‫ﻏﺰل 643‬

‫263‬

‫ﻣﻦ ﻧﻪ آن رﻧﺪم ﻛﻪ ﺗﺮك ﺷﺎﻫﺪ و ﺳﺎﻏﺮ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻣﺤﺘﺴﺐ داﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ ﻛﻤﺘﺮ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻣﻦ ﻛﻪ ﻋﻴﺐ ﺗﻮﺑﻪ ﻛﺎران ﻛﺮده ﺑﺎﺷﻢ ﺑﺎرﻫﺎ‬ ‫ﺗﻮﺑﻪ از ﻣﻲ وﻗﺖ ﮔﻞ دﻳﻮاﻧﻪ ﺑﺎﺷﻢ ﮔﺮ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻋﺸﻖ درداﻧﻪﺳﺖ و ﻣﻦ ﻏﻮاص و درﻳﺎ ﻣﻴﻜﺪه‬ ‫ﺳﺮ ﻓﺮوﺑﺮدم در آن ﺟﺎ ﺗﺎ ﻛﺠﺎ ﺳﺮ ﺑﺮﻛﻨﻢ‬ ‫ﻻﻟﻪ ﺳﺎﻏﺮﮔﻴﺮ و ﻧﺮﮔﺲ ﻣﺴﺖ و ﺑﺮ ﻣﺎ ﻧﺎم ﻓﺴﻖ‬ ‫داوري دارم ﺑﺴﻲ ﻳﺎ رب ﻛﻪ را داور ﻛﻨﻢ‬ ‫ﺑﺎزﻛﺶ ﻳﻚ دم ﻋﻨﺎن اي ﺗﺮك ﺷﻬﺮآﺷﻮب ﻣﻦ‬ ‫ﺗﺎ ز اﺷﻚ و ﭼﻬﺮه راﻫﺖ ﭘﺮزر و ﮔﻮﻫﺮ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻣﻦ ﻛﻪ از ﻳﺎﻗﻮت و ﻟﻌﻞ اﺷﻚ دارم ﮔﻨﺞﻫﺎ‬ ‫ﻛﻲ ﻧﻈﺮ در ﻓﻴﺾ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﻠﻨﺪاﺧﺘﺮ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﭼﻮن ﺻﺒﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﮔﻞ را ﺑﻪ آب ﻟﻄﻒ ﺷﺴﺖ‬ ‫ﻛﺠﺪﻟﻢ ﺧﻮان ﮔﺮ ﻧﻈﺮ ﺑﺮ ﺻﻔﺤﻪ دﻓﺘﺮ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻋﻬﺪ و ﭘﻴﻤﺎن ﻓﻠﻚ را ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻨﺪان اﻋﺘﺒﺎر‬ ‫ﻋﻬﺪ ﺑﺎ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﺑﻨﺪم ﺷﺮط ﺑﺎ ﺳﺎﻏﺮ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻣﻦ ﻛﻪ دارم در ﮔﺪاﻳﻲ ﮔﻨﺞ ﺳﻠﻄﺎﻧﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ‬ ‫ﻛﻲ ﻃﻤﻊ در ﮔﺮدش ﮔﺮدون دون ﭘﺮور ﻛﻨﻢ‬

‫363‬

‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﮔﺮدآﻟﻮد ﻓﻘﺮم ﺷﺮم ﺑﺎد از ﻫﻤﺘﻢ‬ ‫ﮔﺮ ﺑﻪ آب ﭼﺸﻤﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ داﻣﻦ ﺗﺮ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻋﺎﺷﻘﺎن را ﮔﺮ در آﺗﺶ ﻣﻲﭘﺴﻨﺪد ﻟﻄﻒ دوﺳﺖ‬ ‫ﺗﻨﮓ ﭼﺸﻤﻢ ﮔﺮ ﻧﻈﺮ در ﭼﺸﻤﻪ ﻛﻮﺛﺮ ﻛﻨﻢ‬ ‫دوش ﻟﻌﻠﺶ ﻋﺸﻮهاي ﻣﻲداد ﺣﺎﻓﻆ را وﻟﻲ‬ ‫ﻣﻦ ﻧﻪ آﻧﻢ ﻛﺰ وي اﻳﻦ اﻓﺴﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎور ﻛﻨﻢ‬

‫ﻏﺰل 743‬ ‫ﺻﻨﻤﺎ ﺑﺎ ﻏﻢ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﭼﻪ ﺗﺪﺑﻴﺮ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻪ ﻛﻲ در ﻏﻢ ﺗﻮ ﻧﺎﻟﻪ ﺷﺒﮕﻴﺮ ﻛﻨﻢ‬ ‫دل دﻳﻮاﻧﻪ از آن ﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﺷﻨﻮد‬ ‫ﻣﮕﺮش ﻫﻢ ز ﺳﺮ زﻟﻒ ﺗﻮ زﻧﺠﻴﺮ ﻛﻨﻢ‬ ‫آن ﭼﻪ در ﻣﺪت ﻫﺠﺮ ﺗﻮ ﻛﺸﻴﺪم ﻫﻴﻬﺎت‬ ‫در ﻳﻜﻲ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺤﺎل اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺤﺮﻳﺮ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﺑﺎ ﺳﺮ زﻟﻒ ﺗﻮ ﻣﺠﻤﻮع ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻲ ﺧﻮد‬ ‫ﻛﻮ ﻣﺠﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺳﺮاﺳﺮ ﻫﻤﻪ ﺗﻘﺮﻳﺮ ﻛﻨﻢ‬ ‫آن زﻣﺎن ﻛﺮزوي دﻳﺪن ﺟﺎﻧﻢ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫در ﻧﻈﺮ ﻧﻘﺶ رخ ﺧﻮب ﺗﻮ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻛﻨﻢ‬

‫463‬

‫ﮔﺮ ﺑﺪاﻧﻢ ﻛﻪ وﺻﺎل ﺗﻮ ﺑﺪﻳﻦ دﺳﺖ دﻫﺪ‬ ‫دﻳﻦ و دل را ﻫﻤﻪ درﺑﺎزم و ﺗﻮﻓﻴﺮ ﻛﻨﻢ‬ ‫دور ﺷﻮ از ﺑﺮم اي واﻋﻆ و ﺑﻴﻬﻮده ﻣﮕﻮي‬ ‫ﻣﻦ ﻧﻪ آﻧﻢ ﻛﻪ دﮔﺮ ﮔﻮش ﺑﻪ ﺗﺰوﻳﺮ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ اﻣﻴﺪ ﺻﻼﺣﻲ ز ﻓﺴﺎد ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﭼﻮن ﻛﻪ ﺗﻘﺪﻳﺮ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ ﭼﻪ ﺗﺪﺑﻴﺮ ﻛﻨﻢ‬

‫ﻏﺰل 843‬ ‫دﻳﺪه درﻳﺎ ﻛﻨﻢ و ﺻﺒﺮ ﺑﻪ ﺻﺤﺮا ﻓﻜﻨﻢ‬ ‫و اﻧﺪر اﻳﻦ ﻛﺎر دل ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ درﻳﺎ ﻓﻜﻨﻢ‬ ‫از دل ﺗﻨﮓ ﮔﻨﻬﻜﺎر ﺑﺮآرم آﻫﻲ‬ ‫ﻛﺘﺶ اﻧﺪر ﮔﻨﻪ آدم و ﺣﻮا ﻓﻜﻨﻢ‬ ‫ﻣﺎﻳﻪ ﺧﻮﺷﺪﻟﻲ آن ﺟﺎﺳﺖ ﻛﻪ دﻟﺪار آن ﺟﺎﺳﺖ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺟﻬﺪ ﻛﻪ ﺧﻮد را ﻣﮕﺮ آن ﺟﺎ ﻓﻜﻨﻢ‬ ‫ﺑﮕﺸﺎ ﺑﻨﺪ ﻗﺒﺎ اي ﻣﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪﻛﻼه‬ ‫ﺗﺎ ﭼﻮ زﻟﻔﺖ ﺳﺮ ﺳﻮدازده در ﭘﺎ ﻓﻜﻨﻢ‬ ‫ﺧﻮردهام ﺗﻴﺮ ﻓﻠﻚ ﺑﺎده ﺑﺪه ﺗﺎ ﺳﺮﻣﺴﺖ‬ ‫ﻋﻘﺪه درﺑﻨﺪ ﻛﻤﺮ ﺗﺮﻛﺶ ﺟﻮزا ﻓﻜﻨﻢ‬

‫563‬

‫ﺟﺮﻋﻪ ﺟﺎم ﺑﺮ اﻳﻦ ﺗﺨﺖ روان اﻓﺸﺎﻧﻢ‬ ‫ﻏﻠﻐﻞ ﭼﻨﮓ در اﻳﻦ ﮔﻨﺒﺪ ﻣﻴﻨﺎ ﻓﻜﻨﻢ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ اﻳﺎم ﭼﻮ ﺳﻬﻮ اﺳﺖ و ﺧﻄﺎ‬ ‫ﻣﻦ ﭼﺮا ﻋﺸﺮت اﻣﺮوز ﺑﻪ ﻓﺮدا ﻓﻜﻨﻢ‬

‫ﻏﺰل 943‬ ‫دوش ﺳﻮداي رﺧﺶ ﮔﻔﺘﻢ ز ﺳﺮ ﺑﻴﺮون ﻛﻨﻢ‬ ‫ﮔﻔﺖ ﻛﻮ زﻧﺠﻴﺮ ﺗﺎ ﺗﺪﺑﻴﺮ اﻳﻦ ﻣﺠﻨﻮن ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻗﺎﻣﺘﺶ را ﺳﺮو ﮔﻔﺘﻢ ﺳﺮ ﻛﺸﻴﺪ از ﻣﻦ ﺑﻪ ﺧﺸﻢ‬ ‫دوﺳﺘﺎن از راﺳﺖ ﻣﻲرﻧﺠﺪ ﻧﮕﺎرم ﭼﻮن ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻧﻜﺘﻪ ﻧﺎﺳﻨﺠﻴﺪه ﮔﻔﺘﻢ دﻟﺒﺮا ﻣﻌﺬور دار‬ ‫ﻋﺸﻮهاي ﻓﺮﻣﺎي ﺗﺎ ﻣﻦ ﻃﺒﻊ را ﻣﻮزون ﻛﻨﻢ‬ ‫زردروﻳﻲ ﻣﻲﻛﺸﻢ زان ﻃﺒﻊ ﻧﺎزك ﺑﻲﮔﻨﺎه‬ ‫ﺳﺎﻗﻴﺎ ﺟﺎﻣﻲ ﺑﺪه ﺗﺎ ﭼﻬﺮه را ﮔﻠﮕﻮن ﻛﻨﻢ‬ ‫اي ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻨﺰل ﻟﻴﻠﻲ ﺧﺪا را ﺗﺎ ﺑﻪ ﻛﻲ‬ ‫رﺑﻊ را ﺑﺮﻫﻢ زﻧﻢ اﻃﻼل را ﺟﻴﺤﻮن ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻣﻦ ﻛﻪ ره ﺑﺮدم ﺑﻪ ﮔﻨﺞ ﺣﺴﻦ ﺑﻲﭘﺎﻳﺎن دوﺳﺖ‬ ‫ﺻﺪ ﮔﺪاي ﻫﻤﭽﻮ ﺧﻮد را ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﻗﺎرون ﻛﻨﻢ‬

‫663‬

‫اي ﻣﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﻗﺮان از ﺑﻨﺪه ﺣﺎﻓﻆ ﻳﺎد ﻛﻦ‬ ‫ﺗﺎ دﻋﺎي دوﻟﺖ آن ﺣﺴﻦ روزاﻓﺰون ﻛﻨﻢ‬

‫ﻏﺰل 053‬ ‫ﺑﻪ ﻋﺰم ﺗﻮﺑﻪ ﺳﺤﺮ ﮔﻔﺘﻢ اﺳﺘﺨﺎره ﻛﻨﻢ‬ ‫ﺑﻬﺎر ﺗﻮﺑﻪ ﺷﻜﻦ ﻣﻲرﺳﺪ ﭼﻪ ﭼﺎره ﻛﻨﻢ‬ ‫ﺳﺨﻦ درﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻢ دﻳﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻲ ﺧﻮرﻧﺪ ﺣﺮﻳﻔﺎن و ﻣﻦ ﻧﻈﺎره ﻛﻨﻢ‬ ‫ﭼﻮ ﻏﻨﭽﻪ ﺑﺎ ﻟﺐ ﺧﻨﺪان ﺑﻪ ﻳﺎد ﻣﺠﻠﺲ ﺷﺎه‬ ‫ﭘﻴﺎﻟﻪ ﮔﻴﺮم و از ﺷﻮق ﺟﺎﻣﻪ ﭘﺎره ﻛﻨﻢ‬ ‫ﺑﻪ دور ﻻﻟﻪ دﻣﺎغ ﻣﺮا ﻋﻼج ﻛﻨﻴﺪ‬ ‫ﮔﺮ از ﻣﻴﺎﻧﻪ ﺑﺰم ﻃﺮب ﻛﻨﺎره ﻛﻨﻢ‬ ‫ز روي دوﺳﺖ ﻣﺮا ﭼﻮن ﮔﻞ ﻣﺮاد ﺷﻜﻔﺖ‬ ‫ﺣﻮاﻟﻪ ﺳﺮ دﺷﻤﻦ ﺑﻪ ﺳﻨﮓ ﺧﺎره ﻛﻨﻢ‬ ‫ﮔﺪاي ﻣﻴﻜﺪهام ﻟﻴﻚ وﻗﺖ ﻣﺴﺘﻲ ﺑﻴﻦ‬ ‫ﻛﻪ ﻧﺎز ﺑﺮ ﻓﻠﻚ و ﺣﻜﻢ ﺑﺮ ﺳﺘﺎره ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻣﺮا ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ ره و رﺳﻢ ﻟﻘﻤﻪ ﭘﺮﻫﻴﺰي‬ ‫ﭼﺮا ﻣﻼﻣﺖ رﻧﺪ ﺷﺮاﺑﺨﻮاره ﻛﻨﻢ‬

‫763‬

‫ﺑﻪ ﺗﺨﺖ ﮔﻞ ﺑﻨﺸﺎﻧﻢ ﺑﺘﻲ ﭼﻮ ﺳﻠﻄﺎﻧﻲ‬ ‫ز ﺳﻨﺒﻞ و ﺳﻤﻨﺶ ﺳﺎز ﻃﻮق و ﻳﺎره ﻛﻨﻢ‬ ‫ز ﺑﺎده ﺧﻮردن ﭘﻨﻬﺎن ﻣﻠﻮل ﺷﺪ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺑﻪ ﺑﺎﻧﮓ ﺑﺮﺑﻂ و ﻧﻲ رازش آﺷﻜﺎره ﻛﻨﻢ‬

‫ﻏﺰل 153‬ ‫ﺣﺎﺷﺎ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﻢ ﮔﻞ ﺗﺮك ﻣﻲ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻣﻦ ﻻف ﻋﻘﻞ ﻣﻲزﻧﻢ اﻳﻦ ﻛﺎر ﻛﻲ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻣﻄﺮب ﻛﺠﺎﺳﺖ ﺗﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﺤﺼﻮل زﻫﺪ و ﻋﻠﻢ‬ ‫در ﻛﺎر ﭼﻨﮓ و ﺑﺮﺑﻂ و آواز ﻧﻲ ﻛﻨﻢ‬ ‫از ﻗﻴﻞ و ﻗﺎل ﻣﺪرﺳﻪ ﺣﺎﻟﻲ دﻟﻢ ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ﻳﻚ ﭼﻨﺪ ﻧﻴﺰ ﺧﺪﻣﺖ ﻣﻌﺸﻮق و ﻣﻲ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻛﻲ ﺑﻮد در زﻣﺎﻧﻪ وﻓﺎ ﺟﺎم ﻣﻲ ﺑﻴﺎر‬ ‫ﺗﺎ ﻣﻦ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﺟﻢ و ﻛﺎووس ﻛﻲ ﻛﻨﻢ‬ ‫از ﻧﺎﻣﻪ ﺳﻴﺎه ﻧﺘﺮﺳﻢ ﻛﻪ روز ﺣﺸﺮ‬ ‫ﺑﺎ ﻓﻴﺾ ﻟﻄﻒ او ﺻﺪ از اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻃﻲ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻛﻮ ﭘﻴﻚ ﺻﺒﺢ ﺗﺎ ﮔﻠﻪﻫﺎي ﺷﺐ ﻓﺮاق‬ ‫ﺑﺎ آن ﺧﺠﺴﺘﻪ ﻃﺎﻟﻊ ﻓﺮﺧﻨﺪه ﭘﻲ ﻛﻨﻢ‬

‫863‬

‫اﻳﻦ ﺟﺎن ﻋﺎرﻳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺳﭙﺮد دوﺳﺖ‬ ‫روزي رﺧﺶ ﺑﺒﻴﻨﻢ و ﺗﺴﻠﻴﻢ وي ﻛﻨﻢ‬

‫ﻏﺰل 253‬ ‫روزﮔﺎري ﺷﺪ ﻛﻪ در ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﻣﻲﻛﻨﻢ‬ ‫در ﻟﺒﺎس ﻓﻘﺮ ﻛﺎر اﻫﻞ دوﻟﺖ ﻣﻲﻛﻨﻢ‬ ‫ﺗﺎ ﻛﻲ اﻧﺪر دام وﺻﻞ آرم ﺗﺬروي ﺧﻮش ﺧﺮام‬ ‫در ﻛﻤﻴﻨﻢ و اﻧﺘﻈﺎر وﻗﺖ ﻓﺮﺻﺖ ﻣﻲﻛﻨﻢ‬ ‫واﻋﻆ ﻣﺎ ﺑﻮي ﺣﻖ ﻧﺸﻨﻴﺪ ﺑﺸﻨﻮ ﻛﺎﻳﻦ ﺳﺨﻦ‬ ‫در ﺣﻀﻮرش ﻧﻴﺰ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ ﻧﻪ ﻏﻴﺒﺖ ﻣﻲﻛﻨﻢ‬ ‫ﺑﺎ ﺻﺒﺎ اﻓﺘﺎن و ﺧﻴﺰان ﻣﻲروم ﺗﺎ ﻛﻮي دوﺳﺖ‬ ‫و از رﻓﻴﻘﺎن ره اﺳﺘﻤﺪاد ﻫﻤﺖ ﻣﻲﻛﻨﻢ‬ ‫ﺧﺎك ﻛﻮﻳﺖ زﺣﻤﺖ ﻣﺎ ﺑﺮﻧﺘﺎﺑﺪ ﺑﻴﺶ از اﻳﻦ‬ ‫ﻟﻄﻒﻫﺎ ﻛﺮدي ﺑﺘﺎ ﺗﺨﻔﻴﻒ زﺣﻤﺖ ﻣﻲﻛﻨﻢ‬ ‫زﻟﻒ دﻟﺒﺮ دام راه و ﻏﻤﺰهاش ﺗﻴﺮ ﺑﻼﺳﺖ‬ ‫ﻳﺎد دار اي دل ﻛﻪ ﭼﻨﺪﻳﻨﺖ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻣﻲﻛﻨﻢ‬ ‫دﻳﺪه ﺑﺪﺑﻴﻦ ﺑﭙﻮﺷﺎن اي ﻛﺮﻳﻢ ﻋﻴﺐ ﭘﻮش‬ ‫زﻳﻦ دﻟﻴﺮيﻫﺎ ﻛﻪ ﻣﻦ در ﻛﻨﺞ ﺧﻠﻮت ﻣﻲﻛﻨﻢ‬

‫963‬

‫ﺣﺎﻓﻈﻢ در ﻣﺠﻠﺴﻲ دردي ﻛﺸﻢ در ﻣﺤﻔﻠﻲ‬ ‫ﺑﻨﮕﺮ اﻳﻦ ﺷﻮﺧﻲ ﻛﻪ ﭼﻮن ﺑﺎ ﺧﻠﻖ ﺻﻨﻌﺖ ﻣﻲﻛﻨﻢ‬

‫ﻏﺰل 353‬ ‫ﻣﻦ ﺗﺮك ﻋﺸﻖ ﺷﺎﻫﺪ و ﺳﺎﻏﺮ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‬ ‫ﺻﺪ ﺑﺎر ﺗﻮﺑﻪ ﻛﺮدم و دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‬ ‫ﺑﺎغ ﺑﻬﺸﺖ و ﺳﺎﻳﻪ ﻃﻮﺑﻲ و ﻗﺼﺮ و ﺣﻮر‬ ‫ﺑﺎ ﺧﺎك ﻛﻮي دوﺳﺖ ﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‬ ‫ﺗﻠﻘﻴﻦ و درس اﻫﻞ ﻧﻈﺮ ﻳﻚ اﺷﺎرت اﺳﺖ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻨﺎﻳﺘﻲ و ﻣﻜﺮر ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‬ ‫ﻫﺮﮔﺰ ﻧﻤﻲﺷﻮد ز ﺳﺮ ﺧﻮد ﺧﺒﺮ ﻣﺮا‬ ‫ﺗﺎ در ﻣﻴﺎن ﻣﻴﻜﺪه ﺳﺮ ﺑﺮ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‬ ‫ﻧﺎﺻﺢ ﺑﻪ ﻃﻌﻦ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ رو ﺗﺮك ﻋﺸﻖ ﻛﻦ‬ ‫ﻣﺤﺘﺎج ﺟﻨﮓ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺮادر ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‬ ‫اﻳﻦ ﺗﻘﻮاام ﺗﻤﺎم ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﺎﻫﺪان ﺷﻬﺮ‬ ‫ﻧﺎز و ﻛﺮﺷﻤﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﻨﺒﺮ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺟﻨﺎب ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن ﺟﺎي دوﻟﺖ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻦ ﺗﺮك ﺧﺎك ﺑﻮﺳﻲ اﻳﻦ در ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‬

‫073‬

‫ﻏﺰل 453‬ ‫ﺑﻪ ﻣﮋﮔﺎن ﺳﻴﻪ ﻛﺮدي ﻫﺰاران رﺧﻨﻪ در دﻳﻨﻢ‬ ‫ﺑﻴﺎ ﻛﺰ ﭼﺸﻢ ﺑﻴﻤﺎرت ﻫﺰاران درد ﺑﺮﭼﻴﻨﻢ‬ ‫اﻻ اي ﻫﻤﻨﺸﻴﻦ دل ﻛﻪ ﻳﺎراﻧﺖ ﺑﺮﻓﺖ از ﻳﺎد‬ ‫ﻣﺮا روزي ﻣﺒﺎد آن دم ﻛﻪ ﺑﻲ ﻳﺎد ﺗﻮ ﺑﻨﺸﻴﻨﻢ‬ ‫ﺟﻬﺎن ﭘﻴﺮ اﺳﺖ و ﺑﻲﺑﻨﻴﺎد از اﻳﻦ ﻓﺮﻫﺎدﻛﺶ ﻓﺮﻳﺎد‬ ‫ﻛﻪ ﻛﺮد اﻓﺴﻮن و ﻧﻴﺮﻧﮕﺶ ﻣﻠﻮل از ﺟﺎن ﺷﻴﺮﻳﻨﻢ‬ ‫ز ﺗﺎب آﺗﺶ دوري ﺷﺪم ﻏﺮق ﻋﺮق ﭼﻮن ﮔﻞ‬ ‫ﺑﻴﺎر اي ﺑﺎد ﺷﺒﮕﻴﺮي ﻧﺴﻴﻤﻲ زان ﻋﺮق ﭼﻴﻨﻢ‬ ‫ﺟﻬﺎن ﻓﺎﻧﻲ و ﺑﺎﻗﻲ ﻓﺪاي ﺷﺎﻫﺪ و ﺳﺎﻗﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺳﻠﻄﺎﻧﻲ ﻋﺎﻟﻢ را ﻃﻔﻴﻞ ﻋﺸﻖ ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ‬ ‫اﮔﺮ ﺑﺮ ﺟﺎي ﻣﻦ ﻏﻴﺮي ﮔﺰﻳﻨﺪ دوﺳﺖ ﺣﺎﻛﻢ اوﺳﺖ‬ ‫ﺣﺮاﻣﻢ ﺑﺎد اﮔﺮ ﻣﻦ ﺟﺎن ﺑﻪ ﺟﺎي دوﺳﺖ ﺑﮕﺰﻳﻨﻢ‬ ‫ﺻﺒﺎح اﻟﺨﻴﺮ زد ﺑﻠﺒﻞ ﻛﺠﺎﻳﻲ ﺳﺎﻗﻴﺎ ﺑﺮﺧﻴﺰ‬ ‫ﻛﻪ ﻏﻮﻏﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ در ﺳﺮ ﺧﻴﺎل ﺧﻮاب دوﺷﻴﻨﻢ‬ ‫ﺷﺐ رﺣﻠﺖ ﻫﻢ از ﺑﺴﺘﺮ روم در ﻗﺼﺮ ﺣﻮراﻟﻌﻴﻦ‬ ‫اﮔﺮ در وﻗﺖ ﺟﺎن دادن ﺗﻮ ﺑﺎﺷﻲ ﺷﻤﻊ ﺑﺎﻟﻴﻨﻢ‬

‫173‬

‫ﺣﺪﻳﺚ آرزوﻣﻨﺪي ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺛﺒﺖ اﻓﺘﺎد‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺑﻲﻏﻠﻂ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻆ داد ﺗﻠﻘﻴﻨﻢ‬

‫ﻏﺰل 553‬ ‫ﺣﺎﻟﻴﺎ ﻣﺼﻠﺤﺖ وﻗﺖ در آن ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﻛﺸﻢ رﺧﺖ ﺑﻪ ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ و ﺧﻮش ﺑﻨﺸﻴﻨﻢ‬ ‫ﺟﺎم ﻣﻲ ﮔﻴﺮم و از اﻫﻞ رﻳﺎ دور ﺷﻮم‬ ‫ﻳﻌﻨﻲ از اﻫﻞ ﺟﻬﺎن ﭘﺎﻛﺪﻟﻲ ﺑﮕﺰﻳﻨﻢ‬ ‫ﺟﺰ ﺻﺮاﺣﻲ و ﻛﺘﺎﺑﻢ ﻧﺒﻮد ﻳﺎر و ﻧﺪﻳﻢ‬ ‫ﺗﺎ ﺣﺮﻳﻔﺎن دﻏﺎ را ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﻛﻢ ﺑﻴﻨﻢ‬ ‫ﺳﺮ ﺑﻪ آزادﮔﻲ از ﺧﻠﻖ ﺑﺮآرم ﭼﻮن ﺳﺮو‬ ‫ﮔﺮ دﻫﺪ دﺳﺖ ﻛﻪ داﻣﻦ ز ﺟﻬﺎن درﭼﻴﻨﻢ‬ ‫ﺑﺲ ﻛﻪ در ﺧﺮﻗﻪ آﻟﻮده زدم ﻻف ﺻﻼح‬ ‫ﺷﺮﻣﺴﺎر از رخ ﺳﺎﻗﻲ و ﻣﻲ رﻧﮕﻴﻨﻢ‬ ‫ﺳﻴﻨﻪ ﺗﻨﮓ ﻣﻦ و ﺑﺎر ﻏﻢ او ﻫﻴﻬﺎت‬ ‫ﻣﺮد اﻳﻦ ﺑﺎر ﮔﺮان ﻧﻴﺴﺖ دل ﻣﺴﻜﻴﻨﻢ‬ ‫ﻣﻦ اﮔﺮ رﻧﺪ ﺧﺮاﺑﺎﺗﻢ و ﮔﺮ زاﻫﺪ ﺷﻬﺮ‬ ‫اﻳﻦ ﻣﺘﺎﻋﻢ ﻛﻪ ﻫﻤﻲﺑﻴﻨﻲ و ﻛﻤﺘﺮ زﻳﻨﻢ‬

‫273‬

‫ﺑﻨﺪه آﺻﻒ ﻋﻬﺪم دﻟﻢ از راه ﻣﺒﺮ‬ ‫ﻛﻪ اﮔﺮ دم زﻧﻢ از ﭼﺮخ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﻛﻴﻨﻢ‬ ‫ﺑﺮ دﻟﻢ ﮔﺮد ﺳﺘﻢﻫﺎﺳﺖ ﺧﺪاﻳﺎ ﻣﭙﺴﻨﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻜﺪر ﺷﻮد آﻳﻴﻨﻪ ﻣﻬﺮآﻳﻴﻨﻢ‬

‫ﻏﺰل 653‬ ‫ﮔﺮم از دﺳﺖ ﺑﺮﺧﻴﺰد ﻛﻪ ﺑﺎ دﻟﺪار ﺑﻨﺸﻴﻨﻢ‬ ‫ز ﺟﺎم وﺻﻞ ﻣﻲﻧﻮﺷﻢ ز ﺑﺎغ ﻋﻴﺶ ﮔﻞ ﭼﻴﻨﻢ‬ ‫ﺷﺮاب ﺗﻠﺦ ﺻﻮﻓﻲ ﺳﻮز ﺑﻨﻴﺎدم ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺑﺮد‬ ‫ﻟﺒﻢ ﺑﺮ ﻟﺐ ﻧﻪ اي ﺳﺎﻗﻲ و ﺑﺴﺘﺎن ﺟﺎن ﺷﻴﺮﻳﻨﻢ‬ ‫ﻣﮕﺮ دﻳﻮاﻧﻪ ﺧﻮاﻫﻢ ﺷﺪ در اﻳﻦ ﺳﻮدا ﻛﻪ ﺷﺐ ﺗﺎ روز‬ ‫ﺳﺨﻦ ﺑﺎ ﻣﺎه ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ ﭘﺮي در ﺧﻮاب ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ‬ ‫ﻟﺒﺖ ﺷﻜﺮ ﺑﻪ ﻣﺴﺘﺎن داد و ﭼﺸﻤﺖ ﻣﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺨﻮاران‬ ‫ﻣﻨﻢ ﻛﺰ ﻏﺎﻳﺖ ﺣﺮﻣﺎن ﻧﻪ ﺑﺎ آﻧﻢ ﻧﻪ ﺑﺎ اﻳﻨﻢ‬ ‫ﭼﻮ ﻫﺮ ﺧﺎﻛﻲ ﻛﻪ ﺑﺎد آورد ﻓﻴﻀﻲ ﺑﺮد از اﻧﻌﺎﻣﺖ‬ ‫ز ﺣﺎل ﺑﻨﺪه ﻳﺎد آور ﻛﻪ ﺧﺪﻣﺘﮕﺎر دﻳﺮﻳﻨﻢ‬ ‫ﻧﻪ ﻫﺮ ﻛﻮ ﻧﻘﺶ ﻧﻈﻤﻲ زد ﻛﻼﻣﺶ دﻟﭙﺬﻳﺮ اﻓﺘﺪ‬ ‫ﺗﺬرو ﻃﺮﻓﻪ ﻣﻦ ﮔﻴﺮم ﻛﻪ ﭼﺎﻻك اﺳﺖ ﺷﺎﻫﻴﻨﻢ‬

‫373‬

‫اﮔﺮ ﺑﺎور ﻧﻤﻲداري رو از ﺻﻮرﺗﮕﺮ ﭼﻴﻦ ﭘﺮس‬ ‫ﻛﻪ ﻣﺎﻧﻲ ﻧﺴﺨﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ز ﻧﻮك ﻛﻠﻚ ﻣﺸﻜﻴﻨﻢ‬ ‫وﻓﺎداري و ﺣﻖ ﮔﻮﻳﻲ ﻧﻪ ﻛﺎر ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻏﻼم آﺻﻒ ﺛﺎﻧﻲ ﺟﻼل اﻟﺤﻖ و اﻟﺪﻳﻨﻢ‬ ‫رﻣﻮز ﻣﺴﺘﻲ و رﻧﺪي ز ﻣﻦ ﺑﺸﻨﻮ ﻧﻪ از واﻋﻆ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﺟﺎم و ﻗﺪح ﻫﺮ دم ﻧﺪﻳﻢ ﻣﺎه و ﭘﺮوﻳﻨﻢ‬

‫ﻏﺰل 753‬ ‫در ﺧﺮاﺑﺎت ﻣﻐﺎن ﻧﻮر ﺧﺪا ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ‬ ‫اﻳﻦ ﻋﺠﺐ ﺑﻴﻦ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻧﻮري ز ﻛﺠﺎ ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ‬ ‫ﺟﻠﻮه ﺑﺮ ﻣﻦ ﻣﻔﺮوش اي ﻣﻠﻚ اﻟﺤﺎج ﻛﻪ ﺗﻮ‬ ‫ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ و ﻣﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﺪا ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻢ از زﻟﻒ ﺑﺘﺎن ﻧﺎﻓﻪ ﮔﺸﺎﻳﻲ ﻛﺮدن‬ ‫ﻓﻜﺮ دور اﺳﺖ ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻛﻪ ﺧﻄﺎ ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ‬ ‫ﺳﻮز دل اﺷﻚ روان آه ﺳﺤﺮ ﻧﺎﻟﻪ ﺷﺐ‬ ‫اﻳﻦ ﻫﻤﻪ از ﻧﻈﺮ ﻟﻄﻒ ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ‬ ‫ﻫﺮ دم از روي ﺗﻮ ﻧﻘﺸﻲ زﻧﺪم راه ﺧﻴﺎل‬ ‫ﺑﺎ ﻛﻪ ﮔﻮﻳﻢ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﭘﺮده ﭼﻪﻫﺎ ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ‬

‫473‬

‫ﻛﺲ ﻧﺪﻳﺪهﺳﺖ ز ﻣﺸﻚ ﺧﺘﻦ و ﻧﺎﻓﻪ ﭼﻴﻦ‬ ‫آن ﭼﻪ ﻣﻦ ﻫﺮ ﺳﺤﺮ از ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ‬ ‫دوﺳﺘﺎن ﻋﻴﺐ ﻧﻈﺮﺑﺎزي ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻜﻨﻴﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻦ او را ز ﻣﺤﺒﺎن ﺷﻤﺎ ﻣﻲﺑﻴﻨﻢ‬

‫ﻏﺰل 853‬ ‫ﻏﻢ زﻣﺎﻧﻪ ﻛﻪ ﻫﻴﭽﺶ ﻛﺮان ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻢ‬ ‫دواش ﺟﺰ ﻣﻲ ﭼﻮن ارﻏﻮان ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻢ‬ ‫ﺑﻪ ﺗﺮك ﺧﺪﻣﺖ ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﮔﻔﺖ‬ ‫ﭼﺮا ﻛﻪ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺧﻮد در آن ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻢ‬ ‫ز آﻓﺘﺎب ﻗﺪح ارﺗﻔﺎع ﻋﻴﺶ ﺑﮕﻴﺮ‬ ‫ﭼﺮا ﻛﻪ ﻃﺎﻟﻊ وﻗﺖ آن ﭼﻨﺎن ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻢ‬ ‫ﻧﺸﺎن اﻫﻞ ﺧﺪا ﻋﺎﺷﻘﻴﺴﺖ ﺑﺎ ﺧﻮد دار‬ ‫ﻛﻪ در ﻣﺸﺎﻳﺦ ﺷﻬﺮ اﻳﻦ ﻧﺸﺎن ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻢ‬ ‫ﺑﺪﻳﻦ دو دﻳﺪه ﺣﻴﺮان ﻣﻦ ﻫﺰار اﻓﺴﻮس‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎ دو آﻳﻨﻪ روﻳﺶ ﻋﻴﺎن ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻢ‬ ‫ﻗﺪ ﺗﻮ ﺗﺎ ﺑﺸﺪ از ﺟﻮﻳﺒﺎر دﻳﺪه ﻣﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﺟﺎي ﺳﺮو ﺟﺰ آب روان ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻢ‬

‫573‬

‫در اﻳﻦ ﺧﻤﺎر ﻛﺴﻢ ﺟﺮﻋﻪاي ﻧﻤﻲﺑﺨﺸﺪ‬ ‫ﺑﺒﻴﻦ ﻛﻪ اﻫﻞ دﻟﻲ در ﻣﻴﺎن ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻢ‬ ‫ﻧﺸﺎن ﻣﻮي ﻣﻴﺎﻧﺶ ﻛﻪ دل در او ﺑﺴﺘﻢ‬ ‫ز ﻣﻦ ﻣﭙﺮس ﻛﻪ ﺧﻮد در ﻣﻴﺎن ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻢ‬ ‫ﻣﻦ و ﺳﻔﻴﻨﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﻛﻪ ﺟﺰ در اﻳﻦ درﻳﺎ‬ ‫ﺑﻀﺎﻋﺖ ﺳﺨﻦ درﻓﺸﺎن ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻢ‬

‫ﻏﺰل 953‬ ‫ﺧﺮم آن روز ﻛﺰ اﻳﻦ ﻣﻨﺰل وﻳﺮان ﺑﺮوم‬ ‫راﺣﺖ ﺟﺎن ﻃﻠﺒﻢ و از ﭘﻲ ﺟﺎﻧﺎن ﺑﺮوم‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ داﻧﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﻧﺒﺮد راه ﻏﺮﻳﺐ‬ ‫ﻣﻦ ﺑﻪ ﺑﻮي ﺳﺮ آن زﻟﻒ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺑﺮوم‬ ‫دﻟﻢ از وﺣﺸﺖ زﻧﺪان ﺳﻜﻨﺪر ﺑﮕﺮﻓﺖ‬ ‫رﺧﺖ ﺑﺮﺑﻨﺪم و ﺗﺎ ﻣﻠﻚ ﺳﻠﻴﻤﺎن ﺑﺮوم‬ ‫ﭼﻮن ﺻﺒﺎ ﺑﺎ ﺗﻦ ﺑﻴﻤﺎر و دل ﺑﻲﻃﺎﻗﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻮاداري آن ﺳﺮو ﺧﺮاﻣﺎن ﺑﺮوم‬ ‫در ره او ﭼﻮ ﻗﻠﻢ ﮔﺮ ﺑﻪ ﺳﺮم ﺑﺎﻳﺪ رﻓﺖ‬ ‫ﺑﺎ دل زﺧﻢ ﻛﺶ و دﻳﺪه ﮔﺮﻳﺎن ﺑﺮوم‬

‫673‬

‫ﻧﺬر ﻛﺮدم ﮔﺮ از اﻳﻦ ﻏﻢ ﺑﻪ درآﻳﻢ روزي‬ ‫ﺗﺎ در ﻣﻴﻜﺪه ﺷﺎدان و ﻏﺰل ﺧﻮان ﺑﺮوم‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻮاداري او ذره ﺻﻔﺖ رﻗﺺ ﻛﻨﺎن‬ ‫ﺗﺎ ﻟﺐ ﭼﺸﻤﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ درﺧﺸﺎن ﺑﺮوم‬ ‫ﺗﺎزﻳﺎن را ﻏﻢ اﺣﻮال ﮔﺮان ﺑﺎران ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﭘﺎرﺳﺎﻳﺎن ﻣﺪدي ﺗﺎ ﺧﻮش و آﺳﺎن ﺑﺮوم‬ ‫ور ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ ز ﺑﻴﺎﺑﺎن ﻧﺒﺮم ره ﺑﻴﺮون‬ ‫ﻫﻤﺮه ﻛﻮﻛﺒﻪ آﺻﻒ دوران ﺑﺮوم‬

‫ﻏﺰل 063‬ ‫ﮔﺮ از اﻳﻦ ﻣﻨﺰل وﻳﺮان ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﺎﻧﻪ روم‬ ‫دﮔﺮ آن ﺟﺎ ﻛﻪ روم ﻋﺎﻗﻞ و ﻓﺮزاﻧﻪ روم‬ ‫زﻳﻦ ﺳﻔﺮ ﮔﺮ ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﺑﻪ وﻃﻦ ﺑﺎزرﺳﻢ‬ ‫ﻧﺬر ﻛﺮدم ﻛﻪ ﻫﻢ از راه ﺑﻪ ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ روم‬ ‫ﺗﺎ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻛﺸﻔﻢ ﺷﺪ از اﻳﻦ ﺳﻴﺮ و ﺳﻠﻮك‬ ‫ﺑﻪ در ﺻﻮﻣﻌﻪ ﺑﺎ ﺑﺮﺑﻂ و ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ روم‬ ‫آﺷﻨﺎﻳﺎن ره ﻋﺸﻖ ﮔﺮم ﺧﻮن ﺑﺨﻮرﻧﺪ‬ ‫ﻧﺎﻛﺴﻢ ﮔﺮ ﺑﻪ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺳﻮي ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ روم‬

‫773‬

‫ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ دﺳﺖ ﻣﻦ و زﻟﻒ ﭼﻮ زﻧﺠﻴﺮ ﻧﮕﺎر‬ ‫ﭼﻨﺪ و ﭼﻨﺪ از ﭘﻲ ﻛﺎم دل دﻳﻮاﻧﻪ روم‬ ‫ﮔﺮ ﺑﺒﻴﻨﻢ ﺧﻢ اﺑﺮوي ﭼﻮ ﻣﺤﺮاﺑﺶ ﺑﺎز‬ ‫ﺳﺠﺪه ﺷﻜﺮ ﻛﻨﻢ و از ﭘﻲ ﺷﻜﺮاﻧﻪ روم‬ ‫ﺧﺮم آن دم ﻛﻪ ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ ﺗﻮﻻي وزﻳﺮ‬ ‫ﺳﺮﺧﻮش از ﻣﻴﻜﺪه ﺑﺎ دوﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﺎﺷﺎﻧﻪ روم‬

‫ﻏﺰل 163‬ ‫آن ﻛﻪ ﭘﺎﻣﺎل ﺟﻔﺎ ﻛﺮد ﭼﻮ ﺧﺎك راﻫﻢ‬ ‫ﺧﺎك ﻣﻲﺑﻮﺳﻢ و ﻋﺬر ﻗﺪﻣﺶ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻢ‬ ‫ﻣﻦ ﻧﻪ آﻧﻢ ﻛﻪ ز ﺟﻮر ﺗﻮ ﺑﻨﺎﻟﻢ ﺣﺎﺷﺎ‬ ‫ﺑﻨﺪه ﻣﻌﺘﻘﺪ و ﭼﺎﻛﺮ دوﻟﺘﺨﻮاﻫﻢ‬ ‫ﺑﺴﺘﻪام در ﺧﻢ ﮔﻴﺴﻮي ﺗﻮ اﻣﻴﺪ دراز‬ ‫آن ﻣﺒﺎدا ﻛﻪ ﻛﻨﺪ دﺳﺖ ﻃﻠﺐ ﻛﻮﺗﺎﻫﻢ‬ ‫ذره ﺧﺎﻛﻢ و در ﻛﻮي ﺗﻮام ﺟﺎي ﺧﻮش اﺳﺖ‬ ‫ﺗﺮﺳﻢ اي دوﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎدي ﺑﺒﺮد ﻧﺎﮔﺎﻫﻢ‬ ‫ﭘﻴﺮ ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﺳﺤﺮ ﺟﺎم ﺟﻬﺎن ﺑﻴﻨﻢ داد‬ ‫و اﻧﺪر آن آﻳﻨﻪ از ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﻛﺮد آﮔﺎﻫﻢ‬

‫873‬

‫ﺻﻮﻓﻲ ﺻﻮﻣﻌﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﻗﺪﺳﻢ ﻟﻴﻜﻦ‬ ‫ﺣﺎﻟﻴﺎ دﻳﺮ ﻣﻐﺎن اﺳﺖ ﺣﻮاﻟﺘﮕﺎﻫﻢ‬ ‫ﺑﺎ ﻣﻦ راه ﻧﺸﻴﻦ ﺧﻴﺰ و ﺳﻮي ﻣﻴﻜﺪه آي‬ ‫ﺗﺎ در آن ﺣﻠﻘﻪ ﺑﺒﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﺟﺎﻫﻢ‬ ‫ﻣﺴﺖ ﺑﮕﺬﺷﺘﻲ و از ﺣﺎﻓﻈﺖ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻧﺒﻮد‬ ‫آه اﮔﺮ داﻣﻦ ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﺑﮕﻴﺮد آﻫﻢ‬ ‫ﺧﻮﺷﻢ آﻣﺪ ﻛﻪ ﺳﺤﺮ ﺧﺴﺮو ﺧﺎور ﻣﻲﮔﻔﺖ‬ ‫ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﭘﺎدﺷﻬﻲ ﺑﻨﺪه ﺗﻮراﻧﺸﺎﻫﻢ‬

‫ﻏﺰل 263‬ ‫دﻳﺪار ﺷﺪ ﻣﻴﺴﺮ و ﺑﻮس و ﻛﻨﺎر ﻫﻢ‬ ‫از ﺑﺨﺖ ﺷﻜﺮ دارم و از روزﮔﺎر ﻫﻢ‬ ‫زاﻫﺪ ﺑﺮو ﻛﻪ ﻃﺎﻟﻊ اﮔﺮ ﻃﺎﻟﻊ ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺟﺎﻣﻢ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ و زﻟﻒ ﻧﮕﺎر ﻫﻢ‬ ‫ﻣﺎ ﻋﻴﺐ ﻛﺲ ﺑﻪ ﻣﺴﺘﻲ و رﻧﺪي ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﻢ‬ ‫ﻟﻌﻞ ﺑﺘﺎن ﺧﻮش اﺳﺖ و ﻣﻲ ﺧﻮﺷﮕﻮار ﻫﻢ‬ ‫اي دل ﺑﺸﺎرﺗﻲ دﻫﻤﺖ ﻣﺤﺘﺴﺐ ﻧﻤﺎﻧﺪ‬ ‫و از ﻣﻲ ﺟﻬﺎن ﭘﺮ اﺳﺖ و ﺑﺖ ﻣﻴﮕﺴﺎر ﻫﻢ‬

‫973‬

‫ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺗﻔﺮﻗﻪ دادن ﻧﻪ زﻳﺮﻛﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي ﺑﺨﻮاه و ﺻﺮاﺣﻲ ﺑﻴﺎر ﻫﻢ‬ ‫ﺑﺮ ﺧﺎﻛﻴﺎن ﻋﺸﻖ ﻓﺸﺎن ﺟﺮﻋﻪ ﻟﺒﺶ‬ ‫ﺗﺎ ﺧﺎك ﻟﻌﻞ ﮔﻮن ﺷﻮد و ﻣﺸﻜﺒﺎر ﻫﻢ‬ ‫آن ﺷﺪ ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﺪ ﻧﮕﺮان ﺑﻮدي از ﻛﻤﻴﻦ‬ ‫ﺧﺼﻢ از ﻣﻴﺎن ﺑﺮﻓﺖ و ﺳﺮﺷﻚ از ﻛﻨﺎر ﻫﻢ‬ ‫ﭼﻮن ﻛﺎﻧﺎت ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﺑﻮي ﺗﻮ زﻧﺪهاﻧﺪ‬ ‫اي آﻓﺘﺎب ﺳﺎﻳﻪ ز ﻣﺎ ﺑﺮﻣﺪار ﻫﻢ‬ ‫ﭼﻮن آب روي ﻻﻟﻪ و ﮔﻞ ﻓﻴﺾ ﺣﺴﻦ ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫اي اﺑﺮ ﻟﻄﻒ ﺑﺮ ﻣﻦ ﺧﺎﻛﻲ ﺑﺒﺎر ﻫﻢ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﺳﻴﺮ زﻟﻒ ﺗﻮ ﺷﺪ از ﺧﺪا ﺑﺘﺮس‬ ‫و از اﻧﺘﺼﺎف آﺻﻒ ﺟﻢ اﻗﺘﺪار ﻫﻢ‬ ‫ﺑﺮﻫﺎن ﻣﻠﻚ و دﻳﻦ ﻛﻪ ز دﺳﺖ وزارﺗﺶ‬ ‫اﻳﺎم ﻛﺎن ﻳﻤﻴﻦ ﺷﺪ و درﻳﺎ ﻳﺴﺎر ﻫﻢ‬ ‫ﺑﺮ ﻳﺎد راي اﻧﻮر او آﺳﻤﺎن ﺑﻪ ﺻﺒﺢ‬ ‫ﺟﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻓﺪا و ﻛﻮاﻛﺐ ﻧﺜﺎر ﻫﻢ‬ ‫ﮔﻮي زﻣﻴﻦ رﺑﻮده ﭼﻮﮔﺎن ﻋﺪل اوﺳﺖ‬ ‫وﻳﻦ ﺑﺮﻛﺸﻴﺪه ﮔﻨﺒﺪ ﻧﻴﻠﻲ ﺣﺼﺎر ﻫﻢ‬

‫083‬

‫ﻋﺰم ﺳﺒﻚ ﻋﻨﺎن ﺗﻮ در ﺟﻨﺒﺶ آورد‬ ‫اﻳﻦ ﭘﺎﻳﺪار ﻣﺮﻛﺰ ﻋﺎﻟﻲ ﻣﺪار ﻫﻢ‬ ‫ﺗﺎ از ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻓﻠﻚ و ﻃﻮر دور اوﺳﺖ‬ ‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﺎه و ﺳﺎل و ﺧﺰان و ﺑﻬﺎر ﻫﻢ‬ ‫ﺧﺎﻟﻲ ﻣﺒﺎد ﻛﺎخ ﺟﻼﻟﺶ ز ﺳﺮوران‬ ‫و از ﺳﺎﻗﻴﺎن ﺳﺮوﻗﺪ ﮔﻠﻌﺬار ﻫﻢ‬

‫ﻏﺰل 363‬ ‫دردم از ﻳﺎر اﺳﺖ و درﻣﺎن ﻧﻴﺰ ﻫﻢ‬ ‫دل ﻓﺪاي او ﺷﺪ و ﺟﺎن ﻧﻴﺰ ﻫﻢ‬ ‫اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ آن ﺧﻮﺷﺘﺮ ز ﺣﺴﻦ‬ ‫ﻳﺎر ﻣﺎ اﻳﻦ دارد و آن ﻧﻴﺰ ﻫﻢ‬ ‫ﻳﺎد ﺑﺎد آن ﻛﻮ ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﺧﻮن ﻣﺎ‬ ‫ﻋﻬﺪ را ﺑﺸﻜﺴﺖ و ﭘﻴﻤﺎن ﻧﻴﺰ ﻫﻢ‬ ‫دوﺳﺘﺎن در ﭘﺮده ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ ﺳﺨﻦ‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﺑﻪ دﺳﺘﺎن ﻧﻴﺰ ﻫﻢ‬ ‫ﭼﻮن ﺳﺮ آﻣﺪ دوﻟﺖ ﺷﺐﻫﺎي وﺻﻞ‬ ‫ﺑﮕﺬرد اﻳﺎم ﻫﺠﺮان ﻧﻴﺰ ﻫﻢ‬

‫183‬

‫ﻫﺮ دو ﻋﺎﻟﻢ ﻳﻚ ﻓﺮوغ روي اوﺳﺖ‬ ‫ﮔﻔﺘﻤﺖ ﭘﻴﺪا و ﭘﻨﻬﺎن ﻧﻴﺰ ﻫﻢ‬ ‫اﻋﺘﻤﺎدي ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺮ ﻛﺎر ﺟﻬﺎن‬ ‫ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮ ﮔﺮدون ﮔﺮدان ﻧﻴﺰ ﻫﻢ‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ از ﻗﺎﺿﻲ ﻧﺘﺮﺳﺪ ﻣﻲ ﺑﻴﺎر‬ ‫ﺑﻠﻜﻪ از ﻳﺮﻏﻮي دﻳﻮان ﻧﻴﺰ ﻫﻢ‬ ‫ﻣﺤﺘﺴﺐ داﻧﺪ ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﻋﺎﺷﻖ اﺳﺖ‬ ‫و آﺻﻒ ﻣﻠﻚ ﺳﻠﻴﻤﺎن ﻧﻴﺰ ﻫﻢ‬

‫ﻏﺰل 463‬ ‫ﻣﺎ ﺑﻲ ﻏﻤﺎن ﻣﺴﺖ دل از دﺳﺖ دادهاﻳﻢ‬ ‫ﻫﻤﺮاز ﻋﺸﻖ و ﻫﻤﻨﻔﺲ ﺟﺎم ﺑﺎدهاﻳﻢ‬ ‫ﺑﺮ ﻣﺎ ﺑﺴﻲ ﻛﻤﺎن ﻣﻼﻣﺖ ﻛﺸﻴﺪهاﻧﺪ‬ ‫ﺗﺎ ﻛﺎر ﺧﻮد ز اﺑﺮوي ﺟﺎﻧﺎن ﮔﺸﺎدهاﻳﻢ‬ ‫اي ﮔﻞ ﺗﻮ دوش داغ ﺻﺒﻮﺣﻲ ﻛﺸﻴﺪهاي‬ ‫ﻣﺎ آن ﺷﻘﺎﻳﻘﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﺎ داغ زادهاﻳﻢ‬ ‫ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن ز ﺗﻮﺑﻪ ﻣﺎ ﮔﺮ ﻣﻠﻮل ﺷﺪ‬ ‫ﮔﻮ ﺑﺎده ﺻﺎف ﻛﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﺬر اﻳﺴﺘﺎدهاﻳﻢ‬

‫283‬

‫ﻛﺎر از ﺗﻮ ﻣﻲرود ﻣﺪدي اي دﻟﻴﻞ راه‬ ‫ﻛﺎﻧﺼﺎف ﻣﻲدﻫﻴﻢ و ز راه اوﻓﺘﺎدهاﻳﻢ‬ ‫ﭼﻮن ﻻﻟﻪ ﻣﻲ ﻣﺒﻴﻦ و ﻗﺪح در ﻣﻴﺎن ﻛﺎر‬ ‫اﻳﻦ داغ ﺑﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﺮ دل ﺧﻮﻧﻴﻦ ﻧﻬﺎدهاﻳﻢ‬ ‫ﮔﻔﺘﻲ ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻆ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ رﻧﮓ و ﺧﻴﺎل ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫ﻧﻘﺶ ﻏﻠﻂ ﻣﺒﻴﻦ ﻛﻪ ﻫﻤﺎن ﻟﻮح ﺳﺎدهاﻳﻢ‬

‫ﻏﺰل 563‬ ‫ﻋﻤﺮﻳﺴﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ راه ﻏﻤﺖ رو ﻧﻬﺎدهاﻳﻢ‬ ‫روي و رﻳﺎي ﺧﻠﻖ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﻮ ﻧﻬﺎدهاﻳﻢ‬ ‫ﻃﺎق و رواق ﻣﺪرﺳﻪ و ﻗﺎل و ﻗﻴﻞ ﻋﻠﻢ‬ ‫در راه ﺟﺎم و ﺳﺎﻗﻲ ﻣﻪ رو ﻧﻬﺎدهاﻳﻢ‬ ‫ﻫﻢ ﺟﺎن ﺑﺪان دو ﻧﺮﮔﺲ ﺟﺎدو ﺳﭙﺮدهاﻳﻢ‬ ‫ﻫﻢ دل ﺑﺪان دو ﺳﻨﺒﻞ ﻫﻨﺪو ﻧﻬﺎدهاﻳﻢ‬ ‫ﻋﻤﺮي ﮔﺬﺷﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ اﺷﺎرﺗﻲ‬ ‫ﭼﺸﻤﻲ ﺑﺪان دو ﮔﻮﺷﻪ اﺑﺮو ﻧﻬﺎدهاﻳﻢ‬ ‫ﻣﺎ ﻣﻠﻚ ﻋﺎﻓﻴﺖ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻟﺸﻜﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪاﻳﻢ‬ ‫ﻣﺎ ﺗﺨﺖ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻧﻪ ﺑﻪ ﺑﺎزو ﻧﻬﺎدهاﻳﻢ‬

‫383‬

‫ﺗﺎ ﺳﺤﺮ ﭼﺸﻢ ﻳﺎر ﭼﻪ ﺑﺎزي ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎز‬ ‫ﺑﻨﻴﺎد ﺑﺮ ﻛﺮﺷﻤﻪ ﺟﺎدو ﻧﻬﺎدهاﻳﻢ‬ ‫ﺑﻲ زﻟﻒ ﺳﺮﻛﺸﺶ ﺳﺮ ﺳﻮداﻳﻲ از ﻣﻼل‬ ‫ﻫﻤﭽﻮن ﺑﻨﻔﺸﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ زاﻧﻮ ﻧﻬﺎدهاﻳﻢ‬ ‫در ﮔﻮﺷﻪ اﻣﻴﺪ ﭼﻮ ﻧﻈﺎرﮔﺎن ﻣﺎه‬ ‫ﭼﺸﻢ ﻃﻠﺐ ﺑﺮ آن ﺧﻢ اﺑﺮو ﻧﻬﺎدهاﻳﻢ‬ ‫ﮔﻔﺘﻲ ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻈﺎ دل ﺳﺮﮔﺸﺘﻪات ﻛﺠﺎﺳﺖ‬ ‫در ﺣﻠﻘﻪﻫﺎي آن ﺧﻢ ﮔﻴﺴﻮ ﻧﻬﺎدهاﻳﻢ‬

‫ﻏﺰل 663‬ ‫ﻣﺎ ﺑﺪﻳﻦ در ﻧﻪ ﭘﻲ ﺣﺸﻤﺖ و ﺟﺎه آﻣﺪهاﻳﻢ‬ ‫از ﺑﺪ ﺣﺎدﺛﻪ اﻳﻦ ﺟﺎ ﺑﻪ ﭘﻨﺎه آﻣﺪهاﻳﻢ‬ ‫ره رو ﻣﻨﺰل ﻋﺸﻘﻴﻢ و ز ﺳﺮﺣﺪ ﻋﺪم‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻪ اﻗﻠﻴﻢ وﺟﻮد اﻳﻦ ﻫﻤﻪ راه آﻣﺪهاﻳﻢ‬ ‫ﺳﺒﺰه ﺧﻂ ﺗﻮ دﻳﺪﻳﻢ و ز ﺑﺴﺘﺎن ﺑﻬﺸﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻃﻠﺒﻜﺎري اﻳﻦ ﻣﻬﺮﮔﻴﺎه آﻣﺪهاﻳﻢ‬ ‫ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻨﺞ ﻛﻪ ﺷﺪ ﺧﺎزن او روح اﻣﻴﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﮔﺪاﻳﻲ ﺑﻪ در ﺧﺎﻧﻪ ﺷﺎه آﻣﺪهاﻳﻢ‬

‫483‬

‫ﻟﻨﮕﺮ ﺣﻠﻢ ﺗﻮ اي ﻛﺸﺘﻲ ﺗﻮﻓﻴﻖ ﻛﺠﺎﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺑﺤﺮ ﻛﺮم ﻏﺮق ﮔﻨﺎه آﻣﺪهاﻳﻢ‬ ‫آﺑﺮو ﻣﻲرود اي اﺑﺮ ﺧﻄﺎﭘﻮش ﺑﺒﺎر‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ دﻳﻮان ﻋﻤﻞ ﻧﺎﻣﻪ ﺳﻴﺎه آﻣﺪهاﻳﻢ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﻳﻦ ﺧﺮﻗﻪ ﭘﺸﻤﻴﻨﻪ ﻣﻴﻨﺪاز ﻛﻪ ﻣﺎ‬ ‫از ﭘﻲ ﻗﺎﻓﻠﻪ ﺑﺎ آﺗﺶ آه آﻣﺪهاﻳﻢ‬

‫ﻏﺰل 763‬ ‫ﻓﺘﻮي ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن دارم و ﻗﻮﻟﻴﺴﺖ ﻗﺪﻳﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﺣﺮام اﺳﺖ ﻣﻲ آن ﺟﺎ ﻛﻪ ﻧﻪ ﻳﺎر اﺳﺖ ﻧﺪﻳﻢ‬ ‫ﭼﺎك ﺧﻮاﻫﻢ زدن اﻳﻦ دﻟﻖ رﻳﺎﻳﻲ ﭼﻪ ﻛﻨﻢ‬ ‫روح را ﺻﺤﺒﺖ ﻧﺎﺟﻨﺲ ﻋﺬاﺑﻴﺴﺖ اﻟﻴﻢ‬ ‫ﺗﺎ ﻣﮕﺮ ﺟﺮﻋﻪ ﻓﺸﺎﻧﺪ ﻟﺐ ﺟﺎﻧﺎن ﺑﺮ ﻣﻦ‬ ‫ﺳﺎلﻫﺎ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﻢ ﺑﺮ در ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﻣﻘﻴﻢ‬ ‫ﻣﮕﺮش ﺧﺪﻣﺖ دﻳﺮﻳﻦ ﻣﻦ از ﻳﺎد ﺑﺮﻓﺖ‬ ‫اي ﻧﺴﻴﻢ ﺳﺤﺮي ﻳﺎد دﻫﺶ ﻋﻬﺪ ﻗﺪﻳﻢ‬ ‫ﺑﻌﺪ ﺻﺪ ﺳﺎل اﮔﺮ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺧﺎﻛﻢ ﮔﺬري‬ ‫ﺳﺮ ﺑﺮآرد ز ﮔﻠﻢ رﻗﺺ ﻛﻨﺎن ﻋﻈﻢ رﻣﻴﻢ‬

‫583‬

‫دﻟﺒﺮ از ﻣﺎ ﺑﻪ ﺻﺪ اﻣﻴﺪ ﺳﺘﺪ اول دل‬ ‫ﻇﺎﻫﺮا ﻋﻬﺪ ﻓﺮاﻣﺶ ﻧﻜﻨﺪ ﺧﻠﻖ ﻛﺮﻳﻢ‬ ‫ﻏﻨﭽﻪ ﮔﻮ ﺗﻨﮓ دل از ﻛﺎر ﻓﺮوﺑﺴﺘﻪ ﻣﺒﺎش‬ ‫ﻛﺰ دم ﺻﺒﺢ ﻣﺪد ﻳﺎﺑﻲ و اﻧﻔﺎس ﻧﺴﻴﻢ‬ ‫ﻓﻜﺮ ﺑﻬﺒﻮد ﺧﻮد اي دل ز دري دﻳﮕﺮ ﻛﻦ‬ ‫درد ﻋﺎﺷﻖ ﻧﺸﻮد ﺑﻪ ﺑﻪ ﻣﺪاواي ﺣﻜﻴﻢ‬ ‫ﮔﻮﻫﺮ ﻣﻌﺮﻓﺖ آﻣﻮز ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﺒﺮي‬ ‫ﻛﻪ ﻧﺼﻴﺐ دﮔﺮان اﺳﺖ ﻧﺼﺎب زر و ﺳﻴﻢ‬ ‫دام ﺳﺨﺖ اﺳﺖ ﻣﮕﺮ ﻳﺎر ﺷﻮد ﻟﻄﻒ ﺧﺪا‬ ‫ور ﻧﻪ آدم ﻧﺒﺮد ﺻﺮﻓﻪ ز ﺷﻴﻄﺎن رﺟﻴﻢ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ار ﺳﻴﻢ و زرت ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻪ ﺷﺪ ﺷﺎﻛﺮ ﺑﺎش‬ ‫ﭼﻪ ﺑﻪ از دوﻟﺖ ﻟﻄﻒ ﺳﺨﻦ و ﻃﺒﻊ ﺳﻠﻴﻢ‬

‫ﻏﺰل 863‬ ‫ﺧﻴﺰ ﺗﺎ از در ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﮔﺸﺎدي ﻃﻠﺒﻴﻢ‬ ‫ﺑﻪ ره دوﺳﺖ ﻧﺸﻴﻨﻴﻢ و ﻣﺮادي ﻃﻠﺒﻴﻢ‬ ‫زاد راه ﺣﺮم وﺻﻞ ﻧﺪارﻳﻢ ﻣﮕﺮ‬ ‫ﺑﻪ ﮔﺪاﻳﻲ ز در ﻣﻴﻜﺪه زادي ﻃﻠﺒﻴﻢ‬

‫683‬

‫اﺷﻚ آﻟﻮده ﻣﺎ ﮔﺮ ﭼﻪ روان اﺳﺖ وﻟﻲ‬ ‫ﺑﻪ رﺳﺎﻟﺖ ﺳﻮي او ﭘﺎك ﻧﻬﺎدي ﻃﻠﺒﻴﻢ‬ ‫ﻟﺬت داغ ﻏﻤﺖ ﺑﺮ دل ﻣﺎ ﺑﺎد ﺣﺮام‬ ‫اﮔﺮ از ﺟﻮر ﻏﻢ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ دادي ﻃﻠﺒﻴﻢ‬ ‫ﻧﻘﻄﻪ ﺧﺎل ﺗﻮ ﺑﺮ ﻟﻮح ﺑﺼﺮ ﻧﺘﻮان زد‬ ‫ﻣﮕﺮ از ﻣﺮدﻣﻚ دﻳﺪه ﻣﺪادي ﻃﻠﺒﻴﻢ‬ ‫ﻋﺸﻮهاي از ﻟﺐ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺗﻮ دل ﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ ﺟﺎن‬ ‫ﺑﻪ ﺷﻜﺮﺧﻨﺪه ﻟﺒﺖ ﮔﻔﺖ ﻣﺰادي ﻃﻠﺒﻴﻢ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻮد ﻧﺴﺨﻪ ﻋﻄﺮي دل ﺳﻮدازده را‬ ‫از ﺧﻂ ﻏﺎﻟﻴﻪ ﺳﺎي ﺗﻮ ﺳﻮادي ﻃﻠﺒﻴﻢ‬ ‫ﭼﻮن ﻏﻤﺖ را ﻧﺘﻮان ﻳﺎﻓﺖ ﻣﮕﺮ در دل ﺷﺎد‬ ‫ﻣﺎ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ ﻏﻤﺖ ﺧﺎﻃﺮ ﺷﺎدي ﻃﻠﺒﻴﻢ‬ ‫ﺑﺮ در ﻣﺪرﺳﻪ ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﻧﺸﻴﻨﻲ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺧﻴﺰ ﺗﺎ از در ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﮔﺸﺎدي ﻃﻠﺒﻴﻢ‬

‫ﻏﺰل 963‬ ‫ﻣﺎ ز ﻳﺎران ﭼﺸﻢ ﻳﺎري داﺷﺘﻴﻢ‬ ‫ﺧﻮد ﻏﻠﻂ ﺑﻮد آن ﭼﻪ ﻣﺎ ﭘﻨﺪاﺷﺘﻴﻢ‬

‫783‬

‫ﺗﺎ درﺧﺖ دوﺳﺘﻲ ﺑﺮﮔﻲ دﻫﺪ‬ ‫ﺣﺎﻟﻴﺎ رﻓﺘﻴﻢ و ﺗﺨﻤﻲ ﻛﺎﺷﺘﻴﻢ‬ ‫ﮔﻔﺖ و ﮔﻮ آﻳﻴﻦ دروﻳﺸﻲ ﻧﺒﻮد‬ ‫ور ﻧﻪ ﺑﺎ ﺗﻮ ﻣﺎﺟﺮاﻫﺎ داﺷﺘﻴﻢ‬ ‫ﺷﻴﻮه ﭼﺸﻤﺖ ﻓﺮﻳﺐ ﺟﻨﮓ داﺷﺖ‬ ‫ﻣﺎ ﻏﻠﻂ ﻛﺮدﻳﻢ و ﺻﻠﺢ اﻧﮕﺎﺷﺘﻴﻢ‬ ‫ﮔﻠﺒﻦ ﺣﺴﻨﺖ ﻧﻪ ﺧﻮد ﺷﺪ دﻟﻔﺮوز‬ ‫ﻣﺎ دم ﻫﻤﺖ ﺑﺮ او ﺑﮕﻤﺎﺷﺘﻴﻢ‬ ‫ﻧﻜﺘﻪﻫﺎ رﻓﺖ و ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻛﺲ ﻧﻜﺮد‬ ‫ﺟﺎﻧﺐ ﺣﺮﻣﺖ ﻓﺮوﻧﮕﺬاﺷﺘﻴﻢ‬ ‫ﮔﻔﺖ ﺧﻮد دادي ﺑﻪ ﻣﺎ دل ﺣﺎﻓﻈﺎ‬ ‫ﻣﺎ ﻣﺤﺼﻞ ﺑﺮ ﻛﺴﻲ ﻧﮕﻤﺎﺷﺘﻴﻢ‬

‫ﻏﺰل 073‬ ‫ﺻﻼح از ﻣﺎ ﭼﻪ ﻣﻲﺟﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﺎن را ﺻﻼ ﮔﻔﺘﻴﻢ‬ ‫ﺑﻪ دور ﻧﺮﮔﺲ ﻣﺴﺘﺖ ﺳﻼﻣﺖ را دﻋﺎ ﮔﻔﺘﻴﻢ‬ ‫در ﻣﻴﺨﺎﻧﻪام ﺑﮕﺸﺎ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ از ﺧﺎﻧﻘﻪ ﻧﮕﺸﻮد‬ ‫ﮔﺮت ﺑﺎور ﺑﻮد ور ﻧﻪ ﺳﺨﻦ اﻳﻦ ﺑﻮد و ﻣﺎ ﮔﻔﺘﻴﻢ‬

‫883‬

‫ﻣﻦ از ﭼﺸﻢ ﺗﻮ اي ﺳﺎﻗﻲ ﺧﺮاب اﻓﺘﺎدهام ﻟﻴﻜﻦ‬ ‫ﺑﻼﻳﻲ ﻛﺰ ﺣﺒﻴﺐ آﻳﺪ ﻫﺰارش ﻣﺮﺣﺒﺎ ﮔﻔﺘﻴﻢ‬ ‫اﮔﺮ ﺑﺮ ﻣﻦ ﻧﺒﺨﺸﺎﻳﻲ ﭘﺸﻴﻤﺎﻧﻲ ﺧﻮري آﺧﺮ‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دار اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ در ﺧﺪﻣﺖ ﻛﺠﺎ ﮔﻔﺘﻴﻢ‬ ‫ﻗﺪت ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﺷﻤﺸﺎد اﺳﺖ ﺑﺲ ﺧﺠﻠﺖ ﺑﻪ ﺑﺎر آورد‬ ‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﭼﺮا ﻛﺮدﻳﻢ و اﻳﻦ ﺑﻬﺘﺎن ﭼﺮا ﮔﻔﺘﻴﻢ‬ ‫ﺟﮕﺮ ﭼﻮن ﻧﺎﻓﻪام ﺧﻮن ﮔﺸﺖ ﻛﻢ زﻳﻨﻢ ﻧﻤﻲﺑﺎﻳﺪ‬ ‫ﺟﺰاي آن ﻛﻪ ﺑﺎ زﻟﻔﺖ ﺳﺨﻦ از ﭼﻴﻦ ﺧﻄﺎ ﮔﻔﺘﻴﻢ‬ ‫ﺗﻮ آﺗﺶ ﮔﺸﺘﻲ اي ﺣﺎﻓﻆ وﻟﻲ ﺑﺎ ﻳﺎر درﻧﮕﺮﻓﺖ‬ ‫ز ﺑﺪﻋﻬﺪي ﮔﻞ ﮔﻮﻳﻲ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﺑﺎ ﺻﺒﺎ ﮔﻔﺘﻴﻢ‬

‫ﻏﺰل 173‬ ‫ﻣﺎ درس ﺳﺤﺮ در ره ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﻧﻬﺎدﻳﻢ‬ ‫ﻣﺤﺼﻮل دﻋﺎ در ره ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ ﻧﻬﺎدﻳﻢ‬ ‫در ﺧﺮﻣﻦ ﺻﺪ زاﻫﺪ ﻋﺎﻗﻞ زﻧﺪ آﺗﺶ‬ ‫اﻳﻦ داغ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺮ دل دﻳﻮاﻧﻪ ﻧﻬﺎدﻳﻢ‬ ‫ﺳﻠﻄﺎن ازل ﮔﻨﺞ ﻏﻢ ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻣﺎ داد‬ ‫ﺗﺎ روي در اﻳﻦ ﻣﻨﺰل وﻳﺮاﻧﻪ ﻧﻬﺎدﻳﻢ‬

‫983‬

‫در دل ﻧﺪﻫﻢ ره ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻣﻬﺮ ﺑﺘﺎن را‬ ‫ﻣﻬﺮ ﻟﺐ او ﺑﺮ در اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﻧﻬﺎدﻳﻢ‬ ‫در ﺧﺮﻗﻪ از اﻳﻦ ﺑﻴﺶ ﻣﻨﺎﻓﻖ ﻧﺘﻮان ﺑﻮد‬ ‫ﺑﻨﻴﺎد از اﻳﻦ ﺷﻴﻮه رﻧﺪاﻧﻪ ﻧﻬﺎدﻳﻢ‬ ‫ﭼﻮن ﻣﻲرود اﻳﻦ ﻛﺸﺘﻲ ﺳﺮﮔﺸﺘﻪ ﻛﻪ آﺧﺮ‬ ‫ﺟﺎن در ﺳﺮ آن ﮔﻮﻫﺮ ﻳﻚ داﻧﻪ ﻧﻬﺎدﻳﻢ‬ ‫اﻟﻤﻨﻪ ﷲ ﻛﻪ ﭼﻮ ﻣﺎ ﺑﻲدل و دﻳﻦ ﺑﻮد‬ ‫آن را ﻛﻪ ﻟﻘﺐ ﻋﺎﻗﻞ و ﻓﺮزاﻧﻪ ﻧﻬﺎدﻳﻢ‬ ‫ﻗﺎﻧﻊ ﺑﻪ ﺧﻴﺎﻟﻲ ز ﺗﻮ ﺑﻮدﻳﻢ ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻳﺎ رب ﭼﻪ ﮔﺪاﻫﻤﺖ و ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﻧﻬﺎدﻳﻢ‬

‫ﻏﺰل 273‬ ‫ﺑﮕﺬار ﺗﺎ ز ﺷﺎرع ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﺑﮕﺬرﻳﻢ‬ ‫ﻛﺰ ﺑﻬﺮ ﺟﺮﻋﻪاي ﻫﻤﻪ ﻣﺤﺘﺎج اﻳﻦ درﻳﻢ‬ ‫روز ﻧﺨﺴﺖ ﭼﻮن دم رﻧﺪي زدﻳﻢ و ﻋﺸﻖ‬ ‫ﺷﺮط آن ﺑﻮد ﻛﻪ ﺟﺰ ره آن ﺷﻴﻮه ﻧﺴﭙﺮﻳﻢ‬ ‫ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﺨﺖ و ﻣﺴﻨﺪ ﺟﻢ ﻣﻲرود ﺑﻪ ﺑﺎد‬ ‫ﮔﺮ ﻏﻢ ﺧﻮرﻳﻢ ﺧﻮش ﻧﺒﻮد ﺑﻪ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮرﻳﻢ‬

‫093‬

‫ﺗﺎ ﺑﻮ ﻛﻪ دﺳﺖ در ﻛﻤﺮ او ﺗﻮان زدن‬ ‫در ﺧﻮن دل ﻧﺸﺴﺘﻪ ﭼﻮ ﻳﺎﻗﻮت اﺣﻤﺮﻳﻢ‬ ‫واﻋﻆ ﻣﻜﻦ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﺷﻮرﻳﺪﮔﺎن ﻛﻪ ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺎ ﺧﺎك ﻛﻮي دوﺳﺖ ﺑﻪ ﻓﺮدوس ﻧﻨﮕﺮﻳﻢ‬ ‫ﭼﻮن ﺻﻮﻓﻴﺎن ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ و رﻗﺼﻨﺪ ﻣﻘﺘﺪا‬ ‫ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺷﻌﺒﺪه دﺳﺘﻲ ﺑﺮآورﻳﻢ‬ ‫از ﺟﺮﻋﻪ ﺗﻮ ﺧﺎك زﻣﻴﻦ در و ﻟﻌﻞ ﻳﺎﻓﺖ‬ ‫ﺑﻴﭽﺎره ﻣﺎ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﺗﻮ از ﺧﺎك ﻛﻤﺘﺮﻳﻢ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻮ ره ﺑﻪ ﻛﻨﮕﺮه ﻛﺎخ وﺻﻞ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﺎ ﺧﺎك آﺳﺘﺎﻧﻪ اﻳﻦ در ﺑﻪ ﺳﺮ ﺑﺮﻳﻢ‬

‫ﻏﺰل 373‬ ‫ﺧﻴﺰ ﺗﺎ ﺧﺮﻗﻪ ﺻﻮﻓﻲ ﺑﻪ ﺧﺮاﺑﺎت ﺑﺮﻳﻢ‬ ‫ﺷﻄﺢ و ﻃﺎﻣﺎت ﺑﻪ ﺑﺎزار ﺧﺮاﻓﺎت ﺑﺮﻳﻢ‬ ‫ﺳﻮي رﻧﺪان ﻗﻠﻨﺪر ﺑﻪ ره آورد ﺳﻔﺮ‬ ‫دﻟﻖ ﺑﺴﻄﺎﻣﻲ و ﺳﺠﺎده ﻃﺎﻣﺎت ﺑﺮﻳﻢ‬ ‫ﺗﺎ ﻫﻤﻪ ﺧﻠﻮﺗﻴﺎن ﺟﺎم ﺻﺒﻮﺣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ‬ ‫ﭼﻨﮓ ﺻﺒﺤﻲ ﺑﻪ در ﭘﻴﺮ ﻣﻨﺎﺟﺎت ﺑﺮﻳﻢ‬

‫193‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮ آن ﻋﻬﺪ ﻛﻪ در وادي اﻳﻤﻦ ﺑﺴﺘﻴﻢ‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ ﻣﻮﺳﻲ ارﻧﻲ ﮔﻮي ﺑﻪ ﻣﻴﻘﺎت ﺑﺮﻳﻢ‬ ‫ﻛﻮس ﻧﺎﻣﻮس ﺗﻮ ﺑﺮ ﻛﻨﮕﺮه ﻋﺮش زﻧﻴﻢ‬ ‫ﻋﻠﻢ ﻋﺸﻖ ﺗﻮ ﺑﺮ ﺑﺎم ﺳﻤﺎوات ﺑﺮﻳﻢ‬ ‫ﺧﺎك ﻛﻮي ﺗﻮ ﺑﻪ ﺻﺤﺮاي ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻓﺮدا‬ ‫ﻫﻤﻪ ﺑﺮ ﻓﺮق ﺳﺮ از ﺑﻬﺮ ﻣﺒﺎﻫﺎت ﺑﺮﻳﻢ‬ ‫ور ﻧﻬﺪ در ره ﻣﺎ ﺧﺎر ﻣﻼﻣﺖ زاﻫﺪ‬ ‫از ﮔﻠﺴﺘﺎﻧﺶ ﺑﻪ زﻧﺪان ﻣﻜﺎﻓﺎت ﺑﺮﻳﻢ‬ ‫ﺷﺮﻣﻤﺎن ﺑﺎد ز ﭘﺸﻤﻴﻨﻪ آﻟﻮده ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﮔﺮ ﺑﺪﻳﻦ ﻓﻀﻞ و ﻫﻨﺮ ﻧﺎم ﻛﺮاﻣﺎت ﺑﺮﻳﻢ‬ ‫ﻗﺪر وﻗﺖ ار ﻧﺸﻨﺎﺳﺪ دل و ﻛﺎري ﻧﻜﻨﺪ‬ ‫ﺑﺲ ﺧﺠﺎﻟﺖ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﺣﺎﺻﻞ اوﻗﺎت ﺑﺮﻳﻢ‬ ‫ﻓﺘﻨﻪ ﻣﻲﺑﺎرد از اﻳﻦ ﺳﻘﻒ ﻣﻘﺮﻧﺲ ﺑﺮﺧﻴﺰ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﭘﻨﺎه از ﻫﻤﻪ آﻓﺎت ﺑﺮﻳﻢ‬ ‫در ﺑﻴﺎﺑﺎن ﻓﻨﺎ ﮔﻢ ﺷﺪن آﺧﺮ ﺗﺎ ﻛﻲ‬ ‫ره ﺑﭙﺮﺳﻴﻢ ﻣﮕﺮ ﭘﻲ ﺑﻪ ﻣﻬﻤﺎت ﺑﺮﻳﻢ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ آب رخ ﺧﻮد ﺑﺮ در ﻫﺮ ﺳﻔﻠﻪ ﻣﺮﻳﺰ‬ ‫ﺣﺎﺟﺖ آن ﺑﻪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻗﺎﺿﻲ ﺣﺎﺟﺎت ﺑﺮﻳﻢ‬

‫293‬

‫ﻏﺰل 473‬ ‫ﺑﻴﺎ ﺗﺎ ﮔﻞ ﺑﺮاﻓﺸﺎﻧﻴﻢ و ﻣﻲ در ﺳﺎﻏﺮ اﻧﺪازﻳﻢ‬ ‫ﻓﻠﻚ را ﺳﻘﻒ ﺑﺸﻜﺎﻓﻴﻢ و ﻃﺮﺣﻲ ﻧﻮ دراﻧﺪازﻳﻢ‬ ‫اﮔﺮ ﻏﻢ ﻟﺸﻜﺮ اﻧﮕﻴﺰد ﻛﻪ ﺧﻮن ﻋﺎﺷﻘﺎن رﻳﺰد‬ ‫ﻣﻦ و ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺗﺎزﻳﻢ و ﺑﻨﻴﺎدش ﺑﺮاﻧﺪازﻳﻢ‬ ‫ﺷﺮاب ارﻏﻮاﻧﻲ را ﮔﻼب اﻧﺪر ﻗﺪح رﻳﺰﻳﻢ‬ ‫ﻧﺴﻴﻢ ﻋﻄﺮﮔﺮدان را ﺷﻜﺮ در ﻣﺠﻤﺮ اﻧﺪازﻳﻢ‬ ‫ﭼﻮ در دﺳﺖ اﺳﺖ رودي ﺧﻮش ﺑﺰن ﻣﻄﺮب ﺳﺮودي ﺧﻮش‬ ‫ﻛﻪ دﺳﺖ اﻓﺸﺎن ﻏﺰل ﺧﻮاﻧﻴﻢ و ﭘﺎﻛﻮﺑﺎن ﺳﺮ اﻧﺪازﻳﻢ‬ ‫ﺻﺒﺎ ﺧﺎك وﺟﻮد ﻣﺎ ﺑﺪان ﻋﺎﻟﻲ ﺟﻨﺎب اﻧﺪاز‬ ‫ﺑﻮد ﻛﻦ ﺷﺎه ﺧﻮﺑﺎن را ﻧﻈﺮ ﺑﺮ ﻣﻨﻈﺮ اﻧﺪازﻳﻢ‬ ‫ﻳﻜﻲ از ﻋﻘﻞ ﻣﻲﻻﻓﺪ ﻳﻜﻲ ﻃﺎﻣﺎت ﻣﻲﺑﺎﻓﺪ‬ ‫ﺑﻴﺎ ﻛﺎﻳﻦ داوريﻫﺎ را ﺑﻪ ﭘﻴﺶ داور اﻧﺪازﻳﻢ‬ ‫ﺑﻬﺸﺖ ﻋﺪن اﮔﺮ ﺧﻮاﻫﻲ ﺑﻴﺎ ﺑﺎ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ‬ ‫ﻛﻪ از ﭘﺎي ﺧﻤﺖ روزي ﺑﻪ ﺣﻮض ﻛﻮﺛﺮ اﻧﺪازﻳﻢ‬ ‫ﺳﺨﻨﺪاﻧﻲ و ﺧﻮﺷﺨﻮاﻧﻲ ﻧﻤﻲورزﻧﺪ در ﺷﻴﺮاز‬ ‫ﺑﻴﺎ ﺣﺎﻓﻆ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻣﻠﻜﻲ دﻳﮕﺮ اﻧﺪازﻳﻢ‬

‫393‬

‫ﻏﺰل 573‬ ‫ﺻﻮﻓﻲ ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﺧﺮﻗﻪ ﺳﺎﻟﻮس ﺑﺮﻛﺸﻴﻢ‬ ‫وﻳﻦ ﻧﻘﺶ زرق را ﺧﻂ ﺑﻄﻼن ﺑﻪ ﺳﺮ ﻛﺸﻴﻢ‬ ‫ﻧﺬر و ﻓﺘﻮح ﺻﻮﻣﻌﻪ در وﺟﻪ ﻣﻲﻧﻬﻴﻢ‬ ‫دﻟﻖ رﻳﺎ ﺑﻪ آب ﺧﺮاﺑﺎت ﺑﺮﻛﺸﻴﻢ‬ ‫ﻓﺮدا اﮔﺮ ﻧﻪ روﺿﻪ رﺿﻮان ﺑﻪ ﻣﺎ دﻫﻨﺪ‬ ‫ﻏﻠﻤﺎن ز روﺿﻪ ﺣﻮر ز ﺟﻨﺖ ﺑﻪ درﻛﺸﻴﻢ‬ ‫ﺑﻴﺮون ﺟﻬﻴﻢ ﺳﺮﺧﻮش و از ﺑﺰم ﺻﻮﻓﻴﺎن‬ ‫ﻏﺎرت ﻛﻨﻴﻢ ﺑﺎده و ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻪ ﺑﺮ ﻛﺸﻴﻢ‬ ‫ﻋﺸﺮت ﻛﻨﻴﻢ ور ﻧﻪ ﺑﻪ ﺣﺴﺮت ﻛﺸﻨﺪﻣﺎن‬ ‫روزي ﻛﻪ رﺧﺖ ﺟﺎن ﺑﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ دﮔﺮ ﻛﺸﻴﻢ‬ ‫ﺳﺮ ﺧﺪا ﻛﻪ در ﺗﺘﻖ ﻏﻴﺐ ﻣﻨﺰوﻳﺴﺖ‬ ‫ﻣﺴﺘﺎﻧﻪاش ﻧﻘﺎب ز رﺧﺴﺎر ﺑﺮﻛﺸﻴﻢ‬ ‫ﻛﻮ ﺟﻠﻮهاي ز اﺑﺮوي او ﺗﺎ ﭼﻮ ﻣﺎه ﻧﻮ‬ ‫ﮔﻮي ﺳﭙﻬﺮ در ﺧﻢ ﭼﻮﮔﺎن زر ﻛﺸﻴﻢ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻪ ﺣﺪ ﻣﺎﺳﺖ ﭼﻨﻴﻦ ﻻفﻫﺎ زدن‬ ‫ﭘﺎي از ﮔﻠﻴﻢ ﺧﻮﻳﺶ ﭼﺮا ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺸﻴﻢ‬

‫493‬

‫ﻏﺰل 673‬ ‫دوﺳﺘﺎن وﻗﺖ ﮔﻞ آن ﺑﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﺸﺮت ﻛﻮﺷﻴﻢ‬ ‫ﺳﺨﻦ اﻫﻞ دل اﺳﺖ اﻳﻦ و ﺑﻪ ﺟﺎن ﺑﻨﻴﻮﺷﻴﻢ‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ در ﻛﺲ ﻛﺮم و وﻗﺖ ﻃﺮب ﻣﻲﮔﺬرد‬ ‫ﭼﺎره آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺠﺎده ﺑﻪ ﻣﻲ ﺑﻔﺮوﺷﻴﻢ‬ ‫ﺧﻮش ﻫﻮاﻳﻴﺴﺖ ﻓﺮح ﺑﺨﺶ ﺧﺪاﻳﺎ ﺑﻔﺮﺳﺖ‬ ‫ﻧﺎزﻧﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ روﻳﺶ ﻣﻲ ﮔﻠﮕﻮن ﻧﻮﺷﻴﻢ‬ ‫ارﻏﻨﻮن ﺳﺎز ﻓﻠﻚ رﻫﺰن اﻫﻞ ﻫﻨﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﭼﻮن از اﻳﻦ ﻏﺼﻪ ﻧﻨﺎﻟﻴﻢ و ﭼﺮا ﻧﺨﺮوﺷﻴﻢ‬ ‫ﮔﻞ ﺑﻪ ﺟﻮش آﻣﺪ و از ﻣﻲ ﻧﺰدﻳﻤﺶ آﺑﻲ‬ ‫ﻻﺟﺮم ز آﺗﺶ ﺣﺮﻣﺎن و ﻫﻮس ﻣﻲﺟﻮﺷﻴﻢ‬ ‫ﻣﻲﻛﺸﻴﻢ از ﻗﺪح ﻻﻟﻪ ﺷﺮاﺑﻲ ﻣﻮﻫﻮم‬ ‫ﭼﺸﻢ ﺑﺪ دور ﻛﻪ ﺑﻲ ﻣﻄﺮب و ﻣﻲ ﻣﺪﻫﻮﺷﻴﻢ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﻳﻦ ﺣﺎل ﻋﺠﺐ ﺑﺎ ﻛﻪ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ‬ ‫ﺑﻠﺒﻼﻧﻴﻢ ﻛﻪ در ﻣﻮﺳﻢ ﮔﻞ ﺧﺎﻣﻮﺷﻴﻢ‬

‫ﻏﺰل 773‬

‫593‬

‫ﻣﺎ ﺷﺒﻲ دﺳﺖ ﺑﺮآرﻳﻢ و دﻋﺎﻳﻲ ﺑﻜﻨﻴﻢ‬ ‫ﻏﻢ ﻫﺠﺮان ﺗﻮ را ﭼﺎره ز ﺟﺎﻳﻲ ﺑﻜﻨﻴﻢ‬ ‫دل ﺑﻴﻤﺎر ﺷﺪ از دﺳﺖ رﻓﻴﻘﺎن ﻣﺪدي‬ ‫ﺗﺎ ﻃﺒﻴﺒﺶ ﺑﻪ ﺳﺮ آرﻳﻢ و دواﻳﻲ ﺑﻜﻨﻴﻢ‬ ‫آن ﻛﻪ ﺑﻲ ﺟﺮم ﺑﺮﻧﺠﻴﺪ و ﺑﻪ ﺗﻴﻐﻢ زد و رﻓﺖ‬ ‫ﺑﺎزش آرﻳﺪ ﺧﺪا را ﻛﻪ ﺻﻔﺎﻳﻲ ﺑﻜﻨﻴﻢ‬ ‫ﺧﺸﻚ ﺷﺪ ﺑﻴﺦ ﻃﺮب راه ﺧﺮاﺑﺎت ﻛﺠﺎﺳﺖ‬ ‫ﺗﺎ در آن آب و ﻫﻮا ﻧﺸﻮ و ﻧﻤﺎﻳﻲ ﺑﻜﻨﻴﻢ‬ ‫ﻣﺪد از ﺧﺎﻃﺮ رﻧﺪان ﻃﻠﺐ اي دل ور ﻧﻪ‬ ‫ﻛﺎر ﺻﻌﺐ اﺳﺖ ﻣﺒﺎدا ﻛﻪ ﺧﻄﺎﻳﻲ ﺑﻜﻨﻴﻢ‬ ‫ﺳﺎﻳﻪ ﻃﺎﻳﺮ ﻛﻢ ﺣﻮﺻﻠﻪ ﻛﺎري ﻧﻜﻨﺪ‬ ‫ﻃﻠﺐ از ﺳﺎﻳﻪ ﻣﻴﻤﻮن ﻫﻤﺎﻳﻲ ﺑﻜﻨﻴﻢ‬ ‫دﻟﻢ از ﭘﺮده ﺑﺸﺪ ﺣﺎﻓﻆ ﺧﻮﺷﮕﻮي ﻛﺠﺎﺳﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻪ ﻗﻮل و ﻏﺰﻟﺶ ﺳﺎز ﻧﻮاﻳﻲ ﺑﻜﻨﻴﻢ‬

‫ﻏﺰل 873‬ ‫ﻣﺎ ﻧﮕﻮﻳﻴﻢ ﺑﺪ و ﻣﻴﻞ ﺑﻪ ﻧﺎﺣﻖ ﻧﻜﻨﻴﻢ‬ ‫ﺟﺎﻣﻪ ﻛﺲ ﺳﻴﻪ و دﻟﻖ ﺧﻮد ازرق ﻧﻜﻨﻴﻢ‬

‫693‬

‫ﻋﻴﺐ دروﻳﺶ و ﺗﻮاﻧﮕﺮ ﺑﻪ ﻛﻢ و ﺑﻴﺶ ﺑﺪ اﺳﺖ‬ ‫ﻛﺎر ﺑﺪ ﻣﺼﻠﺤﺖ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻄﻠﻖ ﻧﻜﻨﻴﻢ‬ ‫رﻗﻢ ﻣﻐﻠﻄﻪ ﺑﺮ دﻓﺘﺮ داﻧﺶ ﻧﺰﻧﻴﻢ‬ ‫ﺳﺮ ﺣﻖ ﺑﺮ ورق ﺷﻌﺒﺪه ﻣﻠﺤﻖ ﻧﻜﻨﻴﻢ‬ ‫ﺷﺎه اﮔﺮ ﺟﺮﻋﻪ رﻧﺪان ﻧﻪ ﺑﻪ ﺣﺮﻣﺖ ﻧﻮﺷﺪ‬ ‫اﻟﺘﻔﺎﺗﺶ ﺑﻪ ﻣﻲ ﺻﺎف ﻣﺮوق ﻧﻜﻨﻴﻢ‬ ‫ﺧﻮش ﺑﺮاﻧﻴﻢ ﺟﻬﺎن در ﻧﻈﺮ راﻫﺮوان‬ ‫ﻓﻜﺮ اﺳﺐ ﺳﻴﻪ و زﻳﻦ ﻣﻐﺮق ﻧﻜﻨﻴﻢ‬ ‫آﺳﻤﺎن ﻛﺸﺘﻲ ارﺑﺎب ﻫﻨﺮ ﻣﻲﺷﻜﻨﺪ‬ ‫ﺗﻜﻴﻪ آن ﺑﻪ ﻛﻪ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺤﺮ ﻣﻌﻠﻖ ﻧﻜﻨﻴﻢ‬ ‫ﮔﺮ ﺑﺪي ﮔﻔﺖ ﺣﺴﻮدي و رﻓﻴﻘﻲ رﻧﺠﻴﺪ‬ ‫ﮔﻮ ﺗﻮ ﺧﻮش ﺑﺎش ﻛﻪ ﻣﺎ ﮔﻮش ﺑﻪ اﺣﻤﻖ ﻧﻜﻨﻴﻢ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ار ﺧﺼﻢ ﺧﻄﺎ ﮔﻔﺖ ﻧﮕﻴﺮﻳﻢ ﺑﺮ او‬ ‫ور ﺑﻪ ﺣﻖ ﮔﻔﺖ ﺟﺪل ﺑﺎ ﺳﺨﻦ ﺣﻖ ﻧﻜﻨﻴﻢ‬

‫ﻏﺰل 973‬ ‫ﺳﺮم ﺧﻮش اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺑﺎﻧﮓ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻦ ﻧﺴﻴﻢ ﺣﻴﺎت از ﭘﻴﺎﻟﻪ ﻣﻲﺟﻮﻳﻢ‬

‫793‬

‫ﻋﺒﻮس زﻫﺪ ﺑﻪ وﺟﻪ ﺧﻤﺎر ﻧﻨﺸﻴﻨﺪ‬ ‫ﻣﺮﻳﺪ ﺧﺮﻗﻪ دردي ﻛﺸﺎن ﺧﻮش ﺧﻮﻳﻢ‬ ‫ﺷﺪم ﻓﺴﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺳﺮﮔﺸﺘﮕﻲ و اﺑﺮوي دوﺳﺖ‬ ‫ﻛﺸﻴﺪ در ﺧﻢ ﭼﻮﮔﺎن ﺧﻮﻳﺶ ﭼﻮن ﮔﻮﻳﻢ‬ ‫ﮔﺮم ﻧﻪ ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن در ﺑﻪ روي ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ‬ ‫ﻛﺪام در ﺑﺰﻧﻢ ﭼﺎره از ﻛﺠﺎ ﺟﻮﻳﻢ‬ ‫ﻣﻜﻦ در اﻳﻦ ﭼﻤﻨﻢ ﺳﺮزﻧﺶ ﺑﻪ ﺧﻮدروﻳﻲ‬ ‫ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﭘﺮورﺷﻢ ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻣﻲروﻳﻢ‬ ‫ﺗﻮ ﺧﺎﻧﻘﺎه و ﺧﺮاﺑﺎت در ﻣﻴﺎﻧﻪ ﻣﺒﻴﻦ‬ ‫ﺧﺪا ﮔﻮاه ﻛﻪ ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ ﺑﺎ اوﻳﻢ‬ ‫ﻏﺒﺎر راه ﻃﻠﺐ ﻛﻴﻤﻴﺎي ﺑﻬﺮوزﻳﺴﺖ‬ ‫ﻏﻼم دوﻟﺖ آن ﺧﺎك ﻋﻨﺒﺮﻳﻦ ﺑﻮﻳﻢ‬ ‫ز ﺷﻮق ﻧﺮﮔﺲ ﻣﺴﺖ ﺑﻠﻨﺪﺑﺎﻻﻳﻲ‬ ‫ﭼﻮ ﻻﻟﻪ ﺑﺎ ﻗﺪح اﻓﺘﺎده ﺑﺮ ﻟﺐ ﺟﻮﻳﻢ‬ ‫ﺑﻴﺎر ﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﺘﻮي ﺣﺎﻓﻆ از دل ﭘﺎك‬ ‫ﻏﺒﺎر زرق ﺑﻪ ﻓﻴﺾ ﻗﺪح ﻓﺮوﺷﻮﻳﻢ‬

‫ﻏﺰل 083‬

‫893‬

‫ﺑﺎرﻫﺎ ﮔﻔﺘﻪام و ﺑﺎر دﮔﺮ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻦ دﻟﺸﺪه اﻳﻦ ره ﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻲﭘﻮﻳﻢ‬ ‫در ﭘﺲ آﻳﻨﻪ ﻃﻮﻃﻲ ﺻﻔﺘﻢ داﺷﺘﻪاﻧﺪ‬ ‫آن ﭼﻪ اﺳﺘﺎد ازل ﮔﻔﺖ ﺑﮕﻮ ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ‬ ‫ﻣﻦ اﮔﺮ ﺧﺎرم و ﮔﺮ ﮔﻞ ﭼﻤﻦ آراﻳﻲ ﻫﺴﺖ‬ ‫ﻛﻪ از آن دﺳﺖ ﻛﻪ او ﻣﻲﻛﺸﺪم ﻣﻲروﻳﻢ‬ ‫دوﺳﺘﺎن ﻋﻴﺐ ﻣﻦ ﺑﻲدل ﺣﻴﺮان ﻣﻜﻨﻴﺪ‬ ‫ﮔﻮﻫﺮي دارم و ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮي ﻣﻲﺟﻮﻳﻢ‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﺑﺎ دﻟﻖ ﻣﻠﻤﻊ ﻣﻲ ﮔﻠﮕﻮن ﻋﻴﺐ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻜﻨﻢ ﻋﻴﺐ ﻛﺰ او رﻧﮓ رﻳﺎ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ‬ ‫ﺧﻨﺪه و ﮔﺮﻳﻪ ﻋﺸﺎق ز ﺟﺎﻳﻲ دﮔﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻲﺳﺮاﻳﻢ ﺑﻪ ﺷﺐ و وﻗﺖ ﺳﺤﺮ ﻣﻲﻣﻮﻳﻢ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﻢ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺧﺎك در ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﻣﺒﻮي‬ ‫ﮔﻮ ﻣﻜﻦ ﻋﻴﺐ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﺸﻚ ﺧﺘﻦ ﻣﻲﺑﻮﻳﻢ‬

‫ﻏﺰل 183‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﺎ ﺑﻨﺪﮔﺎن ﭘﺎدﺷﻬﻴﻢ‬ ‫ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎن ﻣﻠﻚ ﺻﺒﺤﮕﻬﻴﻢ‬

‫993‬

‫ﮔﻨﺞ در آﺳﺘﻴﻦ و ﻛﻴﺴﻪ ﺗﻬﻲ‬ ‫ﺟﺎم ﮔﻴﺘﻲ ﻧﻤﺎ و ﺧﺎك رﻫﻴﻢ‬ ‫ﻫﻮﺷﻴﺎر ﺣﻀﻮر و ﻣﺴﺖ ﻏﺮور‬ ‫ﺑﺤﺮ ﺗﻮﺣﻴﺪ و ﻏﺮﻗﻪ ﮔﻨﻬﻴﻢ‬ ‫ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺨﺖ ﭼﻮن ﻛﺮﺷﻤﻪ ﻛﻨﺪ‬ ‫ﻣﺎش آﻳﻴﻨﻪ رخ ﭼﻮ ﻣﻬﻴﻢ‬ ‫ﺷﺎه ﺑﻴﺪار ﺑﺨﺖ را ﻫﺮ ﺷﺐ‬ ‫ﻣﺎ ﻧﮕﻬﺒﺎن اﻓﺴﺮ و ﻛﻠﻬﻴﻢ‬ ‫ﮔﻮ ﻏﻨﻴﻤﺖ ﺷﻤﺎر ﺻﺤﺒﺖ ﻣﺎ‬ ‫ﻛﻪ ﺗﻮ در ﺧﻮاب و ﻣﺎ ﺑﻪ دﻳﺪه ﮔﻬﻴﻢ‬ ‫ﺷﺎه ﻣﻨﺼﻮر واﻗﻒ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ‬ ‫روي ﻫﻤﺖ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻛﺠﺎ ﻛﻪ ﻧﻬﻴﻢ‬ ‫دﺷﻤﻨﺎن را ز ﺧﻮن ﻛﻔﻦ ﺳﺎزﻳﻢ‬ ‫دوﺳﺘﺎن را ﻗﺒﺎي ﻓﺘﺢ دﻫﻴﻢ‬ ‫رﻧﮓ ﺗﺰوﻳﺮ ﭘﻴﺶ ﻣﺎ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﺷﻴﺮ ﺳﺮﺧﻴﻢ و اﻓﻌﻲ ﺳﻴﻬﻴﻢ‬ ‫وام ﺣﺎﻓﻆ ﺑﮕﻮ ﻛﻪ ﺑﺎزدﻫﻨﺪ‬ ‫ﻛﺮدهاي اﻋﺘﺮاف و ﻣﺎ ﮔﻮﻫﻴﻢ‬

‫004‬

‫ﻏﺰل 283‬ ‫ﻓﺎﺗﺤﻪاي ﭼﻮ آﻣﺪي ﺑﺮ ﺳﺮ ﺧﺴﺘﻪاي ﺑﺨﻮان‬ ‫ﻟﺐ ﺑﮕﺸﺎ ﻛﻪ ﻣﻲدﻫﺪ ﻟﻌﻞ ﻟﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮده ﺟﺎن‬ ‫آن ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶ آﻣﺪ و ﻓﺎﺗﺤﻪ ﺧﻮاﻧﺪ و ﻣﻲرود‬ ‫ﮔﻮ ﻧﻔﺴﻲ ﻛﻪ روح را ﻣﻲﻛﻨﻢ از ﭘﻲ اش روان‬ ‫اي ﻛﻪ ﻃﺒﻴﺐ ﺧﺴﺘﻪاي روي زﺑﺎن ﻣﻦ ﺑﺒﻴﻦ‬ ‫ﻛﺎﻳﻦ دم و دود ﺳﻴﻨﻪام ﺑﺎر دل اﺳﺖ ﺑﺮ زﺑﺎن‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﺗﺐ اﺳﺘﺨﻮان ﻣﻦ ﻛﺮد ز ﻣﻬﺮ ﮔﺮم و رﻓﺖ‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ ﺗﺒﻢ ﻧﻤﻲرود آﺗﺶ ﻣﻬﺮ از اﺳﺘﺨﻮان‬ ‫ﺣﺎل دﻟﻢ ز ﺧﺎل ﺗﻮ ﻫﺴﺖ در آﺗﺸﺶ وﻃﻦ‬ ‫ﭼﺸﻤﻢ از آن دو ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﺧﺴﺘﻪ ﺷﺪهﺳﺖ و ﻧﺎﺗﻮان‬ ‫ﺑﺎزﻧﺸﺎن ﺣﺮارﺗﻢ ز آب دو دﻳﺪه و ﺑﺒﻴﻦ‬ ‫ﻧﺒﺾ ﻣﺮا ﻛﻪ ﻣﻲدﻫﺪ ﻫﻴﭻ ز زﻧﺪﮔﻲ ﻧﺸﺎن‬ ‫آن ﻛﻪ ﻣﺪام ﺷﻴﺸﻪام از ﭘﻲ ﻋﻴﺶ داده اﺳﺖ‬ ‫ﺷﻴﺸﻪام از ﭼﻪ ﻣﻲﺑﺮد ﭘﻴﺶ ﻃﺒﻴﺐ ﻫﺮ زﻣﺎن‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ از آب زﻧﺪﮔﻲ ﺷﻌﺮ ﺗﻮ داد ﺷﺮﺑﺘﻢ‬ ‫ﺗﺮك ﻃﺒﻴﺐ ﻛﻦ ﺑﻴﺎ ﻧﺴﺨﻪ ﺷﺮﺑﺘﻢ ﺑﺨﻮان‬

‫104‬

‫ﻏﺰل 383‬ ‫ﭼﻨﺪان ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻢ ﻏﻢ ﺑﺎ ﻃﺒﻴﺒﺎن‬ ‫درﻣﺎن ﻧﻜﺮدﻧﺪ ﻣﺴﻜﻴﻦ ﻏﺮﻳﺒﺎن‬ ‫آن ﮔﻞ ﻛﻪ ﻫﺮ دم در دﺳﺖ ﺑﺎدﻳﺴﺖ‬ ‫ﮔﻮ ﺷﺮم ﺑﺎدش از ﻋﻨﺪﻟﻴﺒﺎن‬ ‫ﻳﺎ رب اﻣﺎن ده ﺗﺎ ﺑﺎزﺑﻴﻨﺪ‬ ‫ﭼﺸﻢ ﻣﺤﺒﺎن روي ﺣﺒﻴﺒﺎن‬ ‫درج ﻣﺤﺒﺖ ﺑﺮ ﻣﻬﺮ ﺧﻮد ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻳﺎ رب ﻣﺒﺎدا ﻛﺎم رﻗﻴﺒﺎن‬ ‫اي ﻣﻨﻌﻢ آﺧﺮ ﺑﺮ ﺧﻮان ﺟﻮدت‬ ‫ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﺑﺎﺷﻴﻢ از ﺑﻲ ﻧﺼﻴﺒﺎن‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻧﮕﺸﺘﻲ ﺷﻴﺪاي ﮔﻴﺘﻲ‬ ‫ﮔﺮ ﻣﻲﺷﻨﻴﺪي ﭘﻨﺪ ادﻳﺒﺎن‬

‫ﻏﺰل 483‬ ‫ﻣﻲﺳﻮزم از ﻓﺮاﻗﺖ روي از ﺟﻔﺎ ﺑﮕﺮدان‬ ‫ﻫﺠﺮان ﺑﻼي ﻣﺎ ﺷﺪ ﻳﺎ رب ﺑﻼ ﺑﮕﺮدان‬

‫204‬

‫ﻣﻪ ﺟﻠﻮه ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﺳﺒﺰ ﺧﻨﮓ ﮔﺮدون‬ ‫ﺗﺎ او ﺑﻪ ﺳﺮ درآﻳﺪ ﺑﺮ رﺧﺶ ﭘﺎ ﺑﮕﺮدان‬ ‫ﻣﺮ ﻏﻮل را ﺑﺮاﻓﺸﺎن ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ رﻏﻢ ﺳﻨﺒﻞ‬ ‫ﮔﺮد ﭼﻤﻦ ﺑﺨﻮري ﻫﻤﭽﻮن ﺻﺒﺎ ﺑﮕﺮدان‬ ‫ﻳﻐﻤﺎي ﻋﻘﻞ و دﻳﻦ را ﺑﻴﺮون ﺧﺮام ﺳﺮﻣﺴﺖ‬ ‫در ﺳﺮ ﻛﻼه ﺑﺸﻜﻦ در ﺑﺮ ﻗﺒﺎ ﺑﮕﺮدان‬ ‫اي ﻧﻮر ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺘﺎن در ﻋﻴﻦ اﻧﺘﻈﺎرم‬ ‫ﭼﻨﮓ ﺣﺰﻳﻦ و ﺟﺎﻣﻲ ﺑﻨﻮاز ﻳﺎ ﺑﮕﺮدان‬ ‫دوران ﻫﻤﻲﻧﻮﻳﺴﺪ ﺑﺮ ﻋﺎرﺿﺶ ﺧﻄﻲ ﺧﻮش‬ ‫ﻳﺎ رب ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﺪ از ﻳﺎر ﻣﺎ ﺑﮕﺮدان‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ز ﺧﻮﺑﺮوﻳﺎن ﺑﺨﺘﺖ ﺟﺰ اﻳﻦ ﻗﺪر ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﻧﻴﺴﺘﺖ رﺿﺎﻳﻲ ﺣﻜﻢ ﻗﻀﺎ ﺑﮕﺮدان‬

‫ﻏﺰل 583‬ ‫ﻳﺎ رب آن آﻫﻮي ﻣﺸﻜﻴﻦ ﺑﻪ ﺧﺘﻦ ﺑﺎزرﺳﺎن‬ ‫وان ﺳﻬﻲ ﺳﺮو ﺧﺮاﻣﺎن ﺑﻪ ﭼﻤﻦ ﺑﺎزرﺳﺎن‬ ‫دل آزرده ﻣﺎ را ﺑﻪ ﻧﺴﻴﻤﻲ ﺑﻨﻮاز‬ ‫ﻳﻌﻨﻲ آن ﺟﺎن ز ﺗﻦ رﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺗﻦ ﺑﺎزرﺳﺎن‬

‫304‬

‫ﻣﺎه و ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﺰل ﭼﻮ ﺑﻪ اﻣﺮ ﺗﻮ رﺳﻨﺪ‬ ‫ﻳﺎر ﻣﻪ روي ﻣﺮا ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺎزرﺳﺎن‬ ‫دﻳﺪهﻫﺎ در ﻃﻠﺐ ﻟﻌﻞ ﻳﻤﺎﻧﻲ ﺧﻮن ﺷﺪ‬ ‫ﻳﺎ رب آن ﻛﻮﻛﺐ رﺧﺸﺎن ﺑﻪ ﻳﻤﻦ ﺑﺎزرﺳﺎن‬ ‫ﺑﺮو اي ﻃﺎﻳﺮ ﻣﻴﻤﻮن ﻫﻤﺎﻳﻮن آﺛﺎر‬ ‫ﭘﻴﺶ ﻋﻨﻘﺎ ﺳﺨﻦ زاغ و زﻏﻦ ﺑﺎزرﺳﺎن‬ ‫ﺳﺨﻦ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﻲ ﺗﻮ ﻧﺨﻮاﻫﻴﻢ ﺣﻴﺎت‬ ‫ﺑﺸﻨﻮ اي ﭘﻴﻚ ﺧﺒﺮﮔﻴﺮ و ﺳﺨﻦ ﺑﺎزرﺳﺎن‬ ‫آن ﻛﻪ ﺑﻮدي وﻃﻨﺶ دﻳﺪه ﺣﺎﻓﻆ ﻳﺎ رب‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺮادش ز ﻏﺮﻳﺒﻲ ﺑﻪ وﻃﻦ ﺑﺎزرﺳﺎن‬

‫ﻏﺰل 683‬ ‫ﺧﺪا را ﻛﻢ ﻧﺸﻴﻦ ﺑﺎ ﺧﺮﻗﻪ ﭘﻮﺷﺎن‬ ‫رخ از رﻧﺪان ﺑﻲﺳﺎﻣﺎن ﻣﭙﻮﺷﺎن‬ ‫در اﻳﻦ ﺧﺮﻗﻪ ﺑﺴﻲ آﻟﻮدﮔﻲ ﻫﺴﺖ‬ ‫ﺧﻮﺷﺎ وﻗﺖ ﻗﺒﺎي ﻣﻲ ﻓﺮوﺷﺎن‬ ‫در اﻳﻦ ﺻﻮﻓﻲ وﺷﺎن دردي ﻧﺪﻳﺪم‬ ‫ﻛﻪ ﺻﺎﻓﻲ ﺑﺎد ﻋﻴﺶ دردﻧﻮﺷﺎن‬

‫404‬

‫ﺗﻮ ﻧﺎزك ﻃﺒﻌﻲ و ﻃﺎﻗﺖ ﻧﻴﺎري‬ ‫ﮔﺮاﻧﻲﻫﺎي ﻣﺸﺘﻲ دﻟﻖ ﭘﻮﺷﺎن‬ ‫ﭼﻮ ﻣﺴﺘﻢ ﻛﺮدهاي ﻣﺴﺘﻮر ﻣﻨﺸﻴﻦ‬ ‫ﭼﻮ ﻧﻮﺷﻢ دادهاي زﻫﺮم ﻣﻨﻮﺷﺎن‬ ‫ﺑﻴﺎ و از ﻏﺒﻦ اﻳﻦ ﺳﺎﻟﻮﺳﻴﺎن ﺑﻴﻦ‬ ‫ﺻﺮاﺣﻲ ﺧﻮن دل و ﺑﺮﺑﻂ ﺧﺮوﺷﺎن‬ ‫ز دﻟﮕﺮﻣﻲ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺮ ﺣﺬر ﺑﺎش‬ ‫ﻛﻪ دارد ﺳﻴﻨﻪاي ﭼﻮن دﻳﮓ ﺟﻮﺷﺎن‬

‫ﻏﺰل 783‬ ‫ﺷﺎه ﺷﻤﺸﺎدﻗﺪان ﺧﺴﺮو ﺷﻴﺮﻳﻦ دﻫﻨﺎن‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﮋﮔﺎن ﺷﻜﻨﺪ ﻗﻠﺐ ﻫﻤﻪ ﺻﻒ ﺷﻜﻨﺎن‬ ‫ﻣﺴﺖ ﺑﮕﺬﺷﺖ و ﻧﻈﺮ ﺑﺮ ﻣﻦ دروﻳﺶ اﻧﺪاﺧﺖ‬ ‫ﮔﻔﺖ اي ﭼﺸﻢ و ﭼﺮاغ ﻫﻤﻪ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺳﺨﻨﺎن‬ ‫ﺗﺎ ﻛﻲ از ﺳﻴﻢ و زرت ﻛﻴﺴﻪ ﺗﻬﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬ ‫ﺑﻨﺪه ﻣﻦ ﺷﻮ و ﺑﺮﺧﻮر ز ﻫﻤﻪ ﺳﻴﻤﺘﻨﺎن‬ ‫ﻛﻤﺘﺮ از ذره ﻧﻪاي ﭘﺴﺖ ﻣﺸﻮ ﻣﻬﺮ ﺑﻮرز‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻪ ﺧﻠﻮﺗﮕﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ رﺳﻲ ﭼﺮخ زﻧﺎن‬

‫504‬

‫ﺑﺮ ﺟﻬﺎن ﺗﻜﻴﻪ ﻣﻜﻦ ور ﻗﺪﺣﻲ ﻣﻲ داري‬ ‫ﺷﺎدي زﻫﺮه ﺟﺒﻴﻨﺎن ﺧﻮر و ﻧﺎزك ﺑﺪﻧﺎن‬ ‫ﭘﻴﺮ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ ﻛﺶ ﻣﻦ ﻛﻪ رواﻧﺶ ﺧﻮش ﺑﺎد‬ ‫ﮔﻔﺖ ﭘﺮﻫﻴﺰ ﻛﻦ از ﺻﺤﺒﺖ ﭘﻴﻤﺎن ﺷﻜﻨﺎن‬ ‫داﻣﻦ دوﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ آر و ز دﺷﻤﻦ ﺑﮕﺴﻞ‬ ‫ﻣﺮد ﻳﺰدان ﺷﻮ و ﻓﺎرغ ﮔﺬر از اﻫﺮﻣﻨﺎن‬ ‫ﺑﺎ ﺻﺒﺎ در ﭼﻤﻦ ﻻﻟﻪ ﺳﺤﺮ ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﺷﻬﻴﺪان ﻛﻪاﻧﺪ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺧﻮﻧﻴﻦ ﻛﻔﻨﺎن‬ ‫ﮔﻔﺖ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻦ و ﺗﻮ ﻣﺤﺮم اﻳﻦ راز ﻧﻪاﻳﻢ‬ ‫از ﻣﻲ ﻟﻌﻞ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﻛﻦ و ﺷﻴﺮﻳﻦ دﻫﻨﺎن‬

‫ﻏﺰل 883‬ ‫ﺑﻬﺎر و ﮔﻞ ﻃﺮب اﻧﮕﻴﺰ ﮔﺸﺖ و ﺗﻮﺑﻪ ﺷﻜﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﺷﺎدي رخ ﮔﻞ ﺑﻴﺦ ﻏﻢ ز دل ﺑﺮﻛﻦ‬ ‫رﺳﻴﺪ ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﻏﻨﭽﻪ در ﻫﻮاداري‬ ‫ز ﺧﻮد ﺑﺮون ﺷﺪ و ﺑﺮ ﺧﻮد درﻳﺪ ﭘﻴﺮاﻫﻦ‬ ‫ﻃﺮﻳﻖ ﺻﺪق ﺑﻴﺎﻣﻮز از آب ﺻﺎﻓﻲ دل‬ ‫ﺑﻪ راﺳﺘﻲ ﻃﻠﺐ آزادﮔﻲ ز ﺳﺮو ﭼﻤﻦ‬

‫604‬

‫ز دﺳﺘﺒﺮد ﺻﺒﺎ ﮔﺮد ﮔﻞ ﻛﻼﻟﻪ ﻧﮕﺮ‬ ‫ﺷﻜﻨﺞ ﮔﻴﺴﻮي ﺳﻨﺒﻞ ﺑﺒﻴﻦ ﺑﻪ روي ﺳﻤﻦ‬ ‫ﻋﺮوس ﻏﻨﭽﻪ رﺳﻴﺪ از ﺣﺮم ﺑﻪ ﻃﺎﻟﻊ ﺳﻌﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻴﻨﻪ دل و دﻳﻦ ﻣﻲﺑﺮد ﺑﻪ وﺟﻪ ﺣﺴﻦ‬ ‫ﺻﻔﻴﺮ ﺑﻠﺒﻞ ﺷﻮرﻳﺪه و ﻧﻔﻴﺮ ﻫﺰار‬ ‫ﺑﺮاي وﺻﻞ ﮔﻞ آﻣﺪ ﺑﺮون ز ﺑﻴﺖ ﺣﺰن‬ ‫ﺣﺪﻳﺚ ﺻﺤﺒﺖ ﺧﻮﺑﺎن و ﺟﺎم ﺑﺎده ﺑﮕﻮ‬ ‫ﺑﻪ ﻗﻮل ﺣﺎﻓﻆ و ﻓﺘﻮي ﭘﻴﺮ ﺻﺎﺣﺐ ﻓﻦ‬

‫ﻏﺰل 983‬ ‫ﭼﻮ ﮔﻞ ﻫﺮ دم ﺑﻪ ﺑﻮﻳﺖ ﺟﺎﻣﻪ در ﺗﻦ‬ ‫ﻛﻨﻢ ﭼﺎك از ﮔﺮﻳﺒﺎن ﺗﺎ ﺑﻪ داﻣﻦ‬ ‫ﺗﻨﺖ را دﻳﺪ ﮔﻞ ﮔﻮﻳﻲ ﻛﻪ در ﺑﺎغ‬ ‫ﭼﻮ ﻣﺴﺘﺎن ﺟﺎﻣﻪ را ﺑﺪرﻳﺪ ﺑﺮ ﺗﻦ‬ ‫ﻣﻦ از دﺳﺖ ﻏﻤﺖ ﻣﺸﻜﻞ ﺑﺮم ﺟﺎن‬ ‫وﻟﻲ دل را ﺗﻮ آﺳﺎن ﺑﺮدي از ﻣﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﻗﻮل دﺷﻤﻨﺎن ﺑﺮﮔﺸﺘﻲ از دوﺳﺖ‬ ‫ﻧﮕﺮدد ﻫﻴﭻ ﻛﺲ دوﺳﺖ دﺷﻤﻦ‬

‫704‬

‫ﺗﻨﺖ در ﺟﺎﻣﻪ ﭼﻮن در ﺟﺎم ﺑﺎده‬ ‫دﻟﺖ در ﺳﻴﻨﻪ ﭼﻮن در ﺳﻴﻢ آﻫﻦ‬ ‫ﺑﺒﺎر اي ﺷﻤﻊ اﺷﻚ از ﭼﺸﻢ ﺧﻮﻧﻴﻦ‬ ‫ﻛﻪ ﺷﺪ ﺳﻮز دﻟﺖ ﺑﺮ ﺧﻠﻖ روﺷﻦ‬ ‫ﻣﻜﻦ ﻛﺰ ﺳﻴﻨﻪام آه ﺟﮕﺮﺳﻮز‬ ‫ﺑﺮآﻳﺪ ﻫﻤﭽﻮ دود از راه روزن‬ ‫دﻟﻢ را ﻣﺸﻜﻦ و در ﭘﺎ ﻣﻴﻨﺪاز‬ ‫ﻛﻪ دارد در ﺳﺮ زﻟﻒ ﺗﻮ ﻣﺴﻜﻦ‬ ‫ﭼﻮ دل در زﻟﻒ ﺗﻮ ﺑﺴﺘﻪﺳﺖ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺑﺪﻳﻦ ﺳﺎن ﻛﺎر او در ﭘﺎ ﻣﻴﻔﻜﻦ‬

‫ﻏﺰل 093‬ ‫اﻓﺴﺮ ﺳﻠﻄﺎن ﮔﻞ ﭘﻴﺪا ﺷﺪ از ﻃﺮف ﭼﻤﻦ‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﺶ ﻳﺎ رب ﻣﺒﺎرك ﺑﺎد ﺑﺮ ﺳﺮو و ﺳﻤﻦ‬ ‫ﺧﻮش ﺑﻪ ﺟﺎي ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﺑﻮد اﻳﻦ ﻧﺸﺴﺖ ﺧﺴﺮوي‬ ‫ﺗﺎ ﻧﺸﻴﻨﺪ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ اﻛﻨﻮن ﺑﻪ ﺟﺎي ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ‬ ‫ﺧﺎﺗﻢ ﺟﻢ را ﺑﺸﺎرت ده ﺑﻪ ﺣﺴﻦ ﺧﺎﺗﻤﺖ‬ ‫ﻛﺎﺳﻢ اﻋﻈﻢ ﻛﺮد از او ﻛﻮﺗﺎه دﺳﺖ اﻫﺮﻣﻦ‬

‫804‬

‫ﺗﺎ اﺑﺪ ﻣﻌﻤﻮر ﺑﺎد اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﻛﺰ ﺧﺎك درش‬ ‫ﻫﺮ ﻧﻔﺲ ﺑﺎ ﺑﻮي رﺣﻤﺎن ﻣﻲوزد ﺑﺎد ﻳﻤﻦ‬ ‫ﺷﻮﻛﺖ ﭘﻮر ﭘﺸﻨﮓ و ﺗﻴﻎ ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮ او‬ ‫در ﻫﻤﻪ ﺷﻬﻨﺎﻣﻪﻫﺎ ﺷﺪ داﺳﺘﺎن اﻧﺠﻤﻦ‬ ‫ﺧﻨﮓ ﭼﻮﮔﺎﻧﻲ ﭼﺮﺧﺖ رام ﺷﺪ در زﻳﺮ زﻳﻦ‬ ‫ﺷﻬﺴﻮارا ﭼﻮن ﺑﻪ ﻣﻴﺪان آﻣﺪي ﮔﻮﻳﻲ ﺑﺰن‬ ‫ﺟﻮﻳﺒﺎر ﻣﻠﻚ را آب روان ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫ﺗﻮ درﺧﺖ ﻋﺪل ﺑﻨﺸﺎن ﺑﻴﺦ ﺑﺪﺧﻮاﻫﺎن ﺑﻜﻦ‬ ‫ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﻧﺸﻜﻔﺖ اﮔﺮ ﺑﺎ ﻧﻜﻬﺖ ﺧﻠﻖ ﺧﻮﺷﺖ‬ ‫ﺧﻴﺰد از ﺻﺤﺮاي اﻳﺬج ﻧﺎﻓﻪ ﻣﺸﻚ ﺧﺘﻦ‬ ‫ﮔﻮﺷﻪ ﮔﻴﺮان اﻧﺘﻈﺎر ﺟﻠﻮه ﺧﻮش ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﺑﺮﺷﻜﻦ ﻃﺮف ﻛﻼه و ﺑﺮﻗﻊ از رخ ﺑﺮﻓﻜﻦ‬ ‫ﻣﺸﻮرت ﺑﺎ ﻋﻘﻞ ﻛﺮدم ﮔﻔﺖ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻲ ﺑﻨﻮش‬ ‫ﺳﺎﻗﻴﺎ ﻣﻲ ده ﺑﻪ ﻗﻮل ﻣﺴﺘﺸﺎر ﻣﺘﻤﻦ‬ ‫اي ﺻﺒﺎ ﺑﺮ ﺳﺎﻗﻲ ﺑﺰم اﺗﺎﺑﻚ ﻋﺮﺿﻪ دار‬ ‫ﺗﺎ از آن ﺟﺎم زراﻓﺸﺎن ﺟﺮﻋﻪاي ﺑﺨﺸﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ‬

‫ﻏﺰل 193‬

‫904‬

‫ﺧﻮﺷﺘﺮ از ﻓﻜﺮ ﻣﻲ و ﺟﺎم ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮدن‬ ‫ﺗﺎ ﺑﺒﻴﻨﻢ ﻛﻪ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮدن‬ ‫ﻏﻢ دل ﭼﻨﺪ ﺗﻮان ﺧﻮرد ﻛﻪ اﻳﺎم ﻧﻤﺎﻧﺪ‬ ‫ﮔﻮ ﻧﻪ دل ﺑﺎش و ﻧﻪ اﻳﺎم ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮدن‬ ‫ﻣﺮغ ﻛﻢ ﺣﻮﺻﻠﻪ را ﮔﻮ ﻏﻢ ﺧﻮد ﺧﻮر ﻛﻪ ﺑﺮ او‬ ‫رﺣﻢ آن ﻛﺲ ﻛﻪ ﻧﻬﺪ دام ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﺎده ﺧﻮر ﻏﻢ ﻣﺨﻮر و ﭘﻨﺪ ﻣﻘﻠﺪ ﻣﻨﻴﻮش‬ ‫اﻋﺘﺒﺎر ﺳﺨﻦ ﻋﺎم ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮدن‬ ‫دﺳﺖ رﻧﺞ ﺗﻮ ﻫﻤﺎن ﺑﻪ ﻛﻪ ﺷﻮد ﺻﺮف ﺑﻪ ﻛﺎم‬ ‫داﻧﻲ آﺧﺮ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺎﻛﺎم ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮدن‬ ‫ﭘﻴﺮ ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﻫﻤﻲﺧﻮاﻧﺪ ﻣﻌﻤﺎﻳﻲ دوش‬ ‫از ﺧﻂ ﺟﺎم ﻛﻪ ﻓﺮﺟﺎم ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮدن‬ ‫ﺑﺮدم از ره دل ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ دف و ﭼﻨﮓ و ﻏﺰل‬ ‫ﺗﺎ ﺟﺰاي ﻣﻦ ﺑﺪﻧﺎم ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮدن‬

‫ﻏﺰل 293‬ ‫داﻧﻲ ﻛﻪ ﭼﻴﺴﺖ دوﻟﺖ دﻳﺪار ﻳﺎر دﻳﺪن‬ ‫در ﻛﻮي او ﮔﺪاﻳﻲ ﺑﺮ ﺧﺴﺮوي ﮔﺰﻳﺪن‬

‫014‬

‫از ﺟﺎن ﻃﻤﻊ ﺑﺮﻳﺪن آﺳﺎن ﺑﻮد وﻟﻴﻜﻦ‬ ‫از دوﺳﺘﺎن ﺟﺎﻧﻲ ﻣﺸﻜﻞ ﺗﻮان ﺑﺮﻳﺪن‬ ‫ﺧﻮاﻫﻢ ﺷﺪن ﺑﻪ ﺑﺴﺘﺎن ﭼﻮن ﻏﻨﭽﻪ ﺑﺎ دل ﺗﻨﮓ‬ ‫وان ﺟﺎ ﺑﻪ ﻧﻴﻚ ﻧﺎﻣﻲ ﭘﻴﺮاﻫﻨﻲ درﻳﺪن‬ ‫ﮔﻪ ﭼﻮن ﻧﺴﻴﻢ ﺑﺎ ﮔﻞ راز ﻧﻬﻔﺘﻪ ﮔﻔﺘﻦ‬ ‫ﮔﻪ ﺳﺮ ﻋﺸﻘﺒﺎزي از ﺑﻠﺒﻼن ﺷﻨﻴﺪن‬ ‫ﺑﻮﺳﻴﺪن ﻟﺐ ﻳﺎر اول ز دﺳﺖ ﻣﮕﺬار‬ ‫ﻛﺨﺮ ﻣﻠﻮل ﮔﺮدي از دﺳﺖ و ﻟﺐ ﮔﺰﻳﺪن‬ ‫ﻓﺮﺻﺖ ﺷﻤﺎر ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺰ اﻳﻦ دوراﻫﻪ ﻣﻨﺰل‬ ‫ﭼﻮن ﺑﮕﺬرﻳﻢ دﻳﮕﺮ ﻧﺘﻮان ﺑﻪ ﻫﻢ رﺳﻴﺪن‬ ‫ﮔﻮﻳﻲ ﺑﺮﻓﺖ ﺣﺎﻓﻆ از ﻳﺎد ﺷﺎه ﻳﺤﻴﻲ‬ ‫ﻳﺎ رب ﺑﻪ ﻳﺎدش آور دروﻳﺶ ﭘﺮورﻳﺪن‬

‫ﻏﺰل 393‬ ‫ﻣﻨﻢ ﻛﻪ ﺷﻬﺮه ﺷﻬﺮم ﺑﻪ ﻋﺸﻖ ورزﻳﺪن‬ ‫ﻣﻨﻢ ﻛﻪ دﻳﺪه ﻧﻴﺎﻟﻮدم ﺑﻪ ﺑﺪ دﻳﺪن‬ ‫وﻓﺎ ﻛﻨﻴﻢ و ﻣﻼﻣﺖ ﻛﺸﻴﻢ و ﺧﻮش ﺑﺎﺷﻴﻢ‬ ‫ﻛﻪ در ﻃﺮﻳﻘﺖ ﻣﺎ ﻛﺎﻓﺮﻳﺴﺖ رﻧﺠﻴﺪن‬

‫114‬

‫ﺑﻪ ﭘﻴﺮ ﻣﻴﻜﺪه ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﭼﻴﺴﺖ راه ﻧﺠﺎت‬ ‫ﺑﺨﻮاﺳﺖ ﺟﺎم ﻣﻲ و ﮔﻔﺖ ﻋﻴﺐ ﭘﻮﺷﻴﺪن‬ ‫ﻣﺮاد دل ز ﺗﻤﺎﺷﺎي ﺑﺎغ ﻋﺎﻟﻢ ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺮدم ﭼﺸﻢ از رخ ﺗﻮ ﮔﻞ ﭼﻴﺪن‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻲ ﭘﺮﺳﺘﻲ از آن ﻧﻘﺶ ﺧﻮد زدم ﺑﺮ آب‬ ‫ﻛﻪ ﺗﺎ ﺧﺮاب ﻛﻨﻢ ﻧﻘﺶ ﺧﻮد ﭘﺮﺳﺘﻴﺪن‬ ‫ﺑﻪ رﺣﻤﺖ ﺳﺮ زﻟﻒ ﺗﻮ واﺛﻘﻢ ور ﻧﻪ‬ ‫ﻛﺸﺶ ﭼﻮ ﻧﺒﻮد از آن ﺳﻮ ﭼﻪ ﺳﻮد ﻛﻮﺷﻴﺪن‬ ‫ﻋﻨﺎن ﺑﻪ ﻣﻴﻜﺪه ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺗﺎﻓﺖ زﻳﻦ ﻣﺠﻠﺲ‬ ‫ﻛﻪ وﻋﻆ ﺑﻲ ﻋﻤﻼن واﺟﺐ اﺳﺖ ﻧﺸﻨﻴﺪن‬ ‫ز ﺧﻂ ﻳﺎر ﺑﻴﺎﻣﻮز ﻣﻬﺮ ﺑﺎ رخ ﺧﻮب‬ ‫ﻛﻪ ﮔﺮد ﻋﺎرض ﺧﻮﺑﺎن ﺧﻮش اﺳﺖ ﮔﺮدﻳﺪن‬ ‫ﻣﺒﻮس ﺟﺰ ﻟﺐ ﺳﺎﻗﻲ و ﺟﺎم ﻣﻲ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻛﻪ دﺳﺖ زﻫﺪﻓﺮوﺷﺎن ﺧﻄﺎﺳﺖ ﺑﻮﺳﻴﺪن‬

‫ﻏﺰل 493‬ ‫اي روي ﻣﺎه ﻣﻨﻈﺮ ﺗﻮ ﻧﻮﺑﻬﺎر ﺣﺴﻦ‬ ‫ﺧﺎل و ﺧﻂ ﺗﻮ ﻣﺮﻛﺰ ﺣﺴﻦ و ﻣﺪار ﺣﺴﻦ‬

‫214‬

‫در ﭼﺸﻢ ﭘﺮﺧﻤﺎر ﺗﻮ ﭘﻨﻬﺎن ﻓﺴﻮن ﺳﺤﺮ‬ ‫در زﻟﻒ ﺑﻲﻗﺮار ﺗﻮ ﭘﻴﺪا ﻗﺮار ﺣﺴﻦ‬ ‫ﻣﺎﻫﻲ ﻧﺘﺎﻓﺖ ﻫﻤﭽﻮ ﺗﻮ از ﺑﺮج ﻧﻴﻜﻮﻳﻲ‬ ‫ﺳﺮوي ﻧﺨﺎﺳﺖ ﭼﻮن ﻗﺪت از ﺟﻮﻳﺒﺎر ﺣﺴﻦ‬ ‫ﺧﺮم ﺷﺪ از ﻣﻼﺣﺖ ﺗﻮ ﻋﻬﺪ دﻟﺒﺮي‬ ‫ﻓﺮخ ﺷﺪ از ﻟﻄﺎﻓﺖ ﺗﻮ روزﮔﺎر ﺣﺴﻦ‬ ‫از دام زﻟﻒ و داﻧﻪ ﺧﺎل ﺗﻮ در ﺟﻬﺎن‬ ‫ﻳﻚ ﻣﺮغ دل ﻧﻤﺎﻧﺪ ﻧﮕﺸﺘﻪ ﺷﻜﺎر ﺣﺴﻦ‬ ‫داﻳﻢ ﺑﻪ ﻟﻄﻒ داﻳﻪ ﻃﺒﻊ از ﻣﻴﺎن ﺟﺎن‬ ‫ﻣﻲﭘﺮورد ﺑﻪ ﻧﺎز ﺗﻮ را در ﻛﻨﺎر ﺣﺴﻦ‬ ‫ﮔﺮد ﻟﺒﺖ ﺑﻨﻔﺸﻪ از آن ﺗﺎزه و ﺗﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﻛﺐ ﺣﻴﺎت ﻣﻲﺧﻮرد از ﺟﻮﻳﺒﺎر ﺣﺴﻦ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻃﻤﻊ ﺑﺮﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﻨﺪ ﻧﻈﻴﺮ ﺗﻮ‬ ‫دﻳﺎر ﻧﻴﺴﺖ ﺟﺰ رﺧﺖ اﻧﺪر دﻳﺎر ﺣﺴﻦ‬

‫ﻏﺰل 593‬ ‫ﮔﻠﺒﺮگ را ز ﺳﻨﺒﻞ ﻣﺸﻜﻴﻦ ﻧﻘﺎب ﻛﻦ‬ ‫ﻳﻌﻨﻲ ﻛﻪ رخ ﺑﭙﻮش و ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺧﺮاب ﻛﻦ‬

‫314‬

‫ﺑﻔﺸﺎن ﻋﺮق ز ﭼﻬﺮه و اﻃﺮاف ﺑﺎغ را‬ ‫ﭼﻮن ﺷﻴﺸﻪﻫﺎي دﻳﺪه ﻣﺎ ﭘﺮﮔﻼب ﻛﻦ‬ ‫اﻳﺎم ﮔﻞ ﭼﻮ ﻋﻤﺮ ﺑﻪ رﻓﺘﻦ ﺷﺘﺎب ﻛﺮد‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻪ دور ﺑﺎده ﮔﻠﮕﻮن ﺷﺘﺎب ﻛﻦ‬ ‫ﺑﮕﺸﺎ ﺑﻪ ﺷﻴﻮه ﻧﺮﮔﺲ ﭘﺮﺧﻮاب ﻣﺴﺖ را‬ ‫و از رﺷﻚ ﭼﺸﻢ ﻧﺮﮔﺲ رﻋﻨﺎ ﺑﻪ ﺧﻮاب ﻛﻦ‬ ‫ﺑﻮي ﺑﻨﻔﺸﻪ ﺑﺸﻨﻮ و زﻟﻒ ﻧﮕﺎر ﮔﻴﺮ‬ ‫ﺑﻨﮕﺮ ﺑﻪ رﻧﮓ ﻻﻟﻪ و ﻋﺰم ﺷﺮاب ﻛﻦ‬ ‫زان ﺟﺎ ﻛﻪ رﺳﻢ و ﻋﺎدت ﻋﺎﺷﻖﻛﺸﻲ ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎ دﺷﻤﻨﺎن ﻗﺪح ﻛﺶ و ﺑﺎ ﻣﺎ ﻋﺘﺎب ﻛﻦ‬ ‫ﻫﻤﭽﻮن ﺣﺒﺎب دﻳﺪه ﺑﻪ روي ﻗﺪح ﮔﺸﺎي‬ ‫وﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ را ﻗﻴﺎس اﺳﺎس از ﺣﺒﺎب ﻛﻦ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ وﺻﺎل ﻣﻲﻃﻠﺒﺪ از ره دﻋﺎ‬ ‫ﻳﺎ رب دﻋﺎي ﺧﺴﺘﻪ دﻻن ﻣﺴﺘﺠﺎب ﻛﻦ‬

‫ﻏﺰل 693‬ ‫ﺻﺒﺢ اﺳﺖ ﺳﺎﻗﻴﺎ ﻗﺪﺣﻲ ﭘﺮﺷﺮاب ﻛﻦ‬ ‫دور ﻓﻠﻚ درﻧﮓ ﻧﺪارد ﺷﺘﺎب ﻛﻦ‬

‫414‬

‫زان ﭘﻴﺸﺘﺮ ﻛﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﻓﺎﻧﻲ ﺷﻮد ﺧﺮاب‬ ‫ﻣﺎ را ز ﺟﺎم ﺑﺎده ﮔﻠﮕﻮن ﺧﺮاب ﻛﻦ‬ ‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻣﻲ ز ﻣﺸﺮق ﺳﺎﻏﺮ ﻃﻠﻮع ﻛﺮد‬ ‫ﮔﺮ ﺑﺮگ ﻋﻴﺶ ﻣﻲﻃﻠﺒﻲ ﺗﺮك ﺧﻮاب ﻛﻦ‬ ‫روزي ﻛﻪ ﭼﺮخ از ﮔﻞ ﻣﺎ ﻛﻮزهﻫﺎ ﻛﻨﺪ‬ ‫زﻧﻬﺎر ﻛﺎﺳﻪ ﺳﺮ ﻣﺎ ﭘﺮﺷﺮاب ﻛﻦ‬ ‫ﻣﺎ ﻣﺮد زﻫﺪ و ﺗﻮﺑﻪ و ﻃﺎﻣﺎت ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ‬ ‫ﺑﺎ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺟﺎم ﺑﺎده ﺻﺎﻓﻲ ﺧﻄﺎب ﻛﻦ‬ ‫ﻛﺎر ﺻﻮاب ﺑﺎده ﭘﺮﺳﺘﻴﺴﺖ ﺣﺎﻓﻈﺎ‬ ‫ﺑﺮﺧﻴﺰ و ﻋﺰم ﺟﺰم ﺑﻪ ﻛﺎر ﺻﻮاب ﻛﻦ‬

‫ﻏﺰل 793‬ ‫ز در درآ و ﺷﺒﺴﺘﺎن ﻣﺎ ﻣﻨﻮر ﻛﻦ‬ ‫ﻫﻮاي ﻣﺠﻠﺲ روﺣﺎﻧﻴﺎن ﻣﻌﻄﺮ ﻛﻦ‬ ‫اﮔﺮ ﻓﻘﻴﻪ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﺸﻖ ﻣﺒﺎز‬ ‫ﭘﻴﺎﻟﻪاي ﺑﺪﻫﺶ ﮔﻮ دﻣﺎغ را ﺗﺮ ﻛﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﭼﺸﻢ و اﺑﺮوي ﺟﺎﻧﺎن ﺳﭙﺮدهام دل و ﺟﺎن‬ ‫ﺑﻴﺎ ﺑﻴﺎ و ﺗﻤﺎﺷﺎي ﻃﺎق و ﻣﻨﻈﺮ ﻛﻦ‬

‫514‬

‫ﺳﺘﺎره ﺷﺐ ﻫﺠﺮان ﻧﻤﻲﻓﺸﺎﻧﺪ ﻧﻮر‬ ‫ﺑﻪ ﺑﺎم ﻗﺼﺮ ﺑﺮآ و ﭼﺮاغ ﻣﻪ ﺑﺮﻛﻦ‬ ‫ﺑﮕﻮ ﺑﻪ ﺧﺎزن ﺟﻨﺖ ﻛﻪ ﺧﺎك اﻳﻦ ﻣﺠﻠﺲ‬ ‫ﺑﻪ ﺗﺤﻔﻪ ﺑﺮ ﺳﻮي ﻓﺮدوس و ﻋﻮد ﻣﺠﻤﺮ ﻛﻦ‬ ‫از اﻳﻦ ﻣﺰوﺟﻪ و ﺧﺮﻗﻪ ﻧﻴﻚ در ﺗﻨﮕﻢ‬ ‫ﺑﻪ ﻳﻚ ﻛﺮﺷﻤﻪ ﺻﻮﻓﻲ وﺷﻢ ﻗﻠﻨﺪر ﻛﻦ‬ ‫ﭼﻮ ﺷﺎﻫﺪان ﭼﻤﻦ زﻳﺮدﺳﺖ ﺣﺴﻦ ﺗﻮاﻧﺪ‬ ‫ﻛﺮﺷﻤﻪ ﺑﺮ ﺳﻤﻦ و ﺟﻠﻮه ﺑﺮ ﺻﻨﻮﺑﺮ ﻛﻦ‬ ‫ﻓﻀﻮل ﻧﻔﺲ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﺑﺴﻲ ﻛﻨﺪ ﺳﺎﻗﻲ‬ ‫ﺗﻮ ﻛﺎر ﺧﻮد ﻣﺪه از دﺳﺖ و ﻣﻲ ﺑﻪ ﺳﺎﻏﺮ ﻛﻦ‬ ‫ﺣﺠﺎب دﻳﺪه ادراك ﺷﺪ ﺷﻌﺎع ﺟﻤﺎل‬ ‫ﺑﻴﺎ و ﺧﺮﮔﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ را ﻣﻨﻮر ﻛﻦ‬ ‫ﻃﻤﻊ ﺑﻪ ﻗﻨﺪ وﺻﺎل ﺗﻮ ﺣﺪ ﻣﺎ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﺣﻮاﻟﺘﻢ ﺑﻪ ﻟﺐ ﻟﻌﻞ ﻫﻤﭽﻮ ﺷﻜﺮ ﻛﻦ‬ ‫ﻟﺐ ﭘﻴﺎﻟﻪ ﺑﺒﻮس آﻧﮕﻬﻲ ﺑﻪ ﻣﺴﺘﺎن ده‬ ‫ﺑﺪﻳﻦ دﻗﻴﻘﻪ دﻣﺎغ ﻣﻌﺎﺷﺮان ﺗﺮ ﻛﻦ‬ ‫ﭘﺲ از ﻣﻼزﻣﺖ ﻋﻴﺶ و ﻋﺸﻖ ﻣﻪ روﻳﺎن‬ ‫ز ﻛﺎرﻫﺎ ﻛﻪ ﻛﻨﻲ ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ از ﺑﺮ ﻛﻦ‬

‫614‬

‫ﻏﺰل 893‬ ‫اي ﻧﻮر ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﺳﺨﻨﻲ ﻫﺴﺖ ﮔﻮش ﻛﻦ‬ ‫ﭼﻮن ﺳﺎﻏﺮت ﭘﺮ اﺳﺖ ﺑﻨﻮﺷﺎن و ﻧﻮش ﻛﻦ‬ ‫در راه ﻋﺸﻖ وﺳﻮﺳﻪ اﻫﺮﻣﻦ ﺑﺴﻴﺴﺖ‬ ‫ﭘﻴﺶ آي و ﮔﻮش دل ﺑﻪ ﭘﻴﺎم ﺳﺮوش ﻛﻦ‬ ‫ﺑﺮگ ﻧﻮا ﺗﺒﻪ ﺷﺪ و ﺳﺎز ﻃﺮب ﻧﻤﺎﻧﺪ‬ ‫اي ﭼﻨﮓ ﻧﺎﻟﻪ ﺑﺮﻛﺶ و اي دف ﺧﺮوش ﻛﻦ‬ ‫ﺗﺴﺒﻴﺢ و ﺧﺮﻗﻪ ﻟﺬت ﻣﺴﺘﻲ ﻧﺒﺨﺸﺪت‬ ‫ﻫﻤﺖ در اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﻃﻠﺐ از ﻣﻲ ﻓﺮوش ﻛﻦ‬ ‫ﭘﻴﺮان ﺳﺨﻦ ز ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﮔﻔﺘﻤﺖ‬ ‫ﻫﺎن اي ﭘﺴﺮ ﻛﻪ ﭘﻴﺮ ﺷﻮي ﭘﻨﺪ ﮔﻮش ﻛﻦ‬ ‫ﺑﺮ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻧﻨﻬﺎد دﺳﺖ ﻋﺸﻖ‬ ‫ﺧﻮاﻫﻲ ﻛﻪ زﻟﻒ ﻳﺎر ﻛﺸﻲ ﺗﺮك ﻫﻮش ﻛﻦ‬ ‫ﺑﺎ دوﺳﺘﺎن ﻣﻀﺎﻳﻘﻪ در ﻋﻤﺮ و ﻣﺎل ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺻﺪ ﺟﺎن ﻓﺪاي ﻳﺎر ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻧﻴﻮش ﻛﻦ‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﻛﻪ ﺟﺎﻣﺖ از ﻣﻲ ﺻﺎﻓﻲ ﺗﻬﻲ ﻣﺒﺎد‬ ‫ﭼﺸﻢ ﻋﻨﺎﻳﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ دردﻧﻮش ﻛﻦ‬

‫714‬

‫ﺳﺮﻣﺴﺖ در ﻗﺒﺎي زراﻓﺸﺎن ﭼﻮ ﺑﮕﺬري‬ ‫ﻳﻚ ﺑﻮﺳﻪ ﻧﺬر ﺣﺎﻓﻆ ﭘﺸﻤﻴﻨﻪ ﭘﻮش ﻛﻦ‬

‫ﻏﺰل 993‬ ‫ﻛﺮﺷﻤﻪاي ﻛﻦ و ﺑﺎزار ﺳﺎﺣﺮي ﺑﺸﻜﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﻏﻤﺰه روﻧﻖ و ﻧﺎﻣﻮس ﺳﺎﻣﺮي ﺑﺸﻜﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﺑﺎد ده ﺳﺮ و دﺳﺘﺎر ﻋﺎﻟﻤﻲ ﻳﻌﻨﻲ‬ ‫ﻛﻼه ﮔﻮﺷﻪ ﺑﻪ آﻳﻴﻦ ﺳﺮوري ﺑﺸﻜﻦ‬ ‫ﺑﻪ زﻟﻒ ﮔﻮي ﻛﻪ آﻳﻴﻦ دﻟﺒﺮي ﺑﮕﺬار‬ ‫ﺑﻪ ﻏﻤﺰه ﮔﻮي ﻛﻪ ﻗﻠﺐ ﺳﺘﻤﮕﺮي ﺑﺸﻜﻦ‬ ‫ﺑﺮون ﺧﺮام و ﺑﺒﺮ ﮔﻮي ﺧﻮﺑﻲ از ﻫﻤﻪ ﻛﺲ‬ ‫ﺳﺰاي ﺣﻮر ﺑﺪه روﻧﻖ ﭘﺮي ﺑﺸﻜﻦ‬ ‫ﺑﻪ آﻫﻮان ﻧﻈﺮ ﺷﻴﺮ آﻓﺘﺎب ﺑﮕﻴﺮ‬ ‫ﺑﻪ اﺑﺮوان دوﺗﺎ ﻗﻮس ﻣﺸﺘﺮي ﺑﺸﻜﻦ‬ ‫ﭼﻮ ﻋﻄﺮﺳﺎي ﺷﻮد زﻟﻒ ﺳﻨﺒﻞ از دم ﺑﺎد‬ ‫ﺗﻮ ﻗﻴﻤﺘﺶ ﺑﻪ ﺳﺮ زﻟﻒ ﻋﻨﺒﺮي ﺑﺸﻜﻦ‬ ‫ﭼﻮ ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ ﻓﺼﺎﺣﺖ ﻓﺮوﺷﺪ اي ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺗﻮ ﻗﺪر او ﺑﻪ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ دري ﺑﺸﻜﻦ‬

‫814‬

‫ﻏﺰل 004‬ ‫ﺑﺎﻻﺑﻠﻨﺪ ﻋﺸﻮه ﮔﺮ ﻧﻘﺶ ﺑﺎز ﻣﻦ‬ ‫ﻛﻮﺗﺎه ﻛﺮد ﻗﺼﻪ زﻫﺪ دراز ﻣﻦ‬ ‫دﻳﺪي دﻻ ﻛﻪ آﺧﺮ ﭘﻴﺮي و زﻫﺪ و ﻋﻠﻢ‬ ‫ﺑﺎ ﻣﻦ ﭼﻪ ﻛﺮد دﻳﺪه ﻣﻌﺸﻮﻗﻪ ﺑﺎز ﻣﻦ‬ ‫ﻣﻲﺗﺮﺳﻢ از ﺧﺮاﺑﻲ اﻳﻤﺎن ﻛﻪ ﻣﻲﺑﺮد‬ ‫ﻣﺤﺮاب اﺑﺮوي ﺗﻮ ﺣﻀﻮر ﻧﻤﺎز ﻣﻦ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﺑﻪ دﻟﻖ زرق ﺑﭙﻮﺷﻢ ﻧﺸﺎن ﻋﺸﻖ‬ ‫ﻏﻤﺎز ﺑﻮد اﺷﻚ و ﻋﻴﺎن ﻛﺮد راز ﻣﻦ‬ ‫ﻣﺴﺖ اﺳﺖ ﻳﺎر و ﻳﺎد ﺣﺮﻳﻔﺎن ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‬ ‫ذﻛﺮش ﺑﻪ ﺧﻴﺮ ﺳﺎﻗﻲ ﻣﺴﻜﻴﻦ ﻧﻮاز ﻣﻦ‬ ‫ﻳﺎ رب ﻛﻲ آن ﺻﺒﺎ ﺑﻮزد ﻛﺰ ﻧﺴﻴﻢ آن‬ ‫ﮔﺮدد ﺷﻤﺎﻣﻪ ﻛﺮﻣﺶ ﻛﺎرﺳﺎز ﻣﻦ‬ ‫ﻧﻘﺸﻲ ﺑﺮ آب ﻣﻲزﻧﻢ از ﮔﺮﻳﻪ ﺣﺎﻟﻴﺎ‬ ‫ﺗﺎ ﻛﻲ ﺷﻮد ﻗﺮﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﺠﺎز ﻣﻦ‬ ‫ﺑﺮ ﺧﻮد ﭼﻮ ﺷﻤﻊ ﺧﻨﺪه زﻧﺎن ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﻨﻢ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺳﻨﮓ دل ﭼﻪ ﻛﻨﺪ ﺳﻮز و ﺳﺎز ﻣﻦ‬

‫914‬

‫زاﻫﺪ ﭼﻮ از ﻧﻤﺎز ﺗﻮ ﻛﺎري ﻧﻤﻲرود‬ ‫ﻫﻢ ﻣﺴﺘﻲ ﺷﺒﺎﻧﻪ و راز و ﻧﻴﺎز ﻣﻦ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ز ﮔﺮﻳﻪ ﺳﻮﺧﺖ ﺑﮕﻮ ﺣﺎﻟﺶ اي ﺻﺒﺎ‬ ‫ﺑﺎ ﺷﺎه دوﺳﺖ ﭘﺮور دﺷﻤﻦ ﮔﺪاز ﻣﻦ‬

‫ﻏﺰل 104‬ ‫ﭼﻮن ﺷﻮم ﺧﺎك رﻫﺶ داﻣﻦ ﺑﻴﻔﺸﺎﻧﺪ ز ﻣﻦ‬ ‫ور ﺑﮕﻮﻳﻢ دل ﺑﮕﺮدان رو ﺑﮕﺮداﻧﺪ ز ﻣﻦ‬ ‫روي رﻧﮕﻴﻦ را ﺑﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻫﻤﭽﻮ ﮔﻞ‬ ‫ور ﺑﮕﻮﻳﻢ ﺑﺎزﭘﻮﺷﺎن ﺑﺎزﭘﻮﺷﺎﻧﺪ ز ﻣﻦ‬ ‫ﭼﺸﻢ ﺧﻮد را ﮔﻔﺘﻢ آﺧﺮ ﻳﻚ ﻧﻈﺮ ﺳﻴﺮش ﺑﺒﻴﻦ‬ ‫ﮔﻔﺖ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ ﻣﮕﺮ ﺗﺎ ﺟﻮي ﺧﻮن راﻧﺪ ز ﻣﻦ‬ ‫او ﺑﻪ ﺧﻮﻧﻢ ﺗﺸﻨﻪ و ﻣﻦ ﺑﺮ ﻟﺒﺶ ﺗﺎ ﭼﻮن ﺷﻮد‬ ‫ﻛﺎم ﺑﺴﺘﺎﻧﻢ از او ﻳﺎ داد ﺑﺴﺘﺎﻧﺪ ز ﻣﻦ‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻮ ﻓﺮﻫﺎدم ﺑﻪ ﺗﻠﺨﻲ ﺟﺎن ﺑﺮآﻳﺪ ﺑﺎك ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﺲ ﺣﻜﺎﻳﺖﻫﺎي ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺑﺎز ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ ز ﻣﻦ‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻮ ﺷﻤﻌﺶ ﭘﻴﺶ ﻣﻴﺮم ﺑﺮ ﻏﻤﻢ ﺧﻨﺪان ﺷﻮد‬ ‫ور ﺑﺮﻧﺠﻢ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺎزك ﺑﺮﻧﺠﺎﻧﺪ ز ﻣﻦ‬

‫024‬

‫دوﺳﺘﺎن ﺟﺎن دادهام ﺑﻬﺮ دﻫﺎﻧﺶ ﺑﻨﮕﺮﻳﺪ‬ ‫ﻛﻮ ﺑﻪ ﭼﻴﺰي ﻣﺨﺘﺼﺮ ﭼﻮن ﺑﺎز ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ ز ﻣﻦ‬ ‫ﺻﺒﺮ ﻛﻦ ﺣﺎﻓﻆ ﻛﻪ ﮔﺮ زﻳﻦ دﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ درس ﻏﻢ‬ ‫ﻋﺸﻖ در ﻫﺮ ﮔﻮﺷﻪاي اﻓﺴﺎﻧﻪاي ﺧﻮاﻧﺪ ز ﻣﻦ‬

‫ﻏﺰل 204‬ ‫ﻧﻜﺘﻪاي دﻟﻜﺶ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﺧﺎل آن ﻣﻪ رو ﺑﺒﻴﻦ‬ ‫ﻋﻘﻞ و ﺟﺎن را ﺑﺴﺘﻪ زﻧﺠﻴﺮ آن ﮔﻴﺴﻮ ﺑﺒﻴﻦ‬ ‫ﻋﻴﺐ دل ﻛﺮدم ﻛﻪ وﺣﺸﻲ وﺿﻊ و ﻫﺮﺟﺎﻳﻲ ﻣﺒﺎش‬ ‫ﮔﻔﺖ ﭼﺸﻢ ﺷﻴﺮﮔﻴﺮ و ﻏﻨﺞ آن آﻫﻮ ﺑﺒﻴﻦ‬ ‫ﺣﻠﻘﻪ زﻟﻔﺶ ﺗﻤﺎﺷﺎﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎد ﺻﺒﺎﺳﺖ‬ ‫ﺟﺎن ﺻﺪ ﺻﺎﺣﺐ دل آن ﺟﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﻳﻚ ﻣﻮ ﺑﺒﻴﻦ‬ ‫ﻋﺎﺑﺪان آﻓﺘﺎب از دﻟﺒﺮ ﻣﺎ ﻏﺎﻓﻠﻨﺪ‬ ‫اي ﻣﻼﻣﺘﮕﻮ ﺧﺪا را رو ﻣﺒﻴﻦ آن رو ﺑﺒﻴﻦ‬ ‫زﻟﻒ دل دزدش ﺻﺒﺎ را ﺑﻨﺪ ﺑﺮ ﮔﺮدن ﻧﻬﺎد‬ ‫ﺑﺎ ﻫﻮاداران ره رو ﺣﻴﻠﻪ ﻫﻨﺪو ﺑﺒﻴﻦ‬ ‫اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻦ در ﺟﺴﺖ و ﺟﻮي او ز ﺧﻮد ﻓﺎرغ ﺷﺪم‬ ‫ﻛﺲ ﻧﺪﻳﺪهﺳﺖ و ﻧﺒﻴﻨﺪ ﻣﺜﻠﺶ از ﻫﺮ ﺳﻮ ﺑﺒﻴﻦ‬

‫124‬

‫ﺣﺎﻓﻆ ار در ﮔﻮﺷﻪ ﻣﺤﺮاب ﻣﻲﻧﺎﻟﺪ رواﺳﺖ‬ ‫اي ﻧﺼﻴﺤﺘﮕﻮ ﺧﺪا را آن ﺧﻢ اﺑﺮو ﺑﺒﻴﻦ‬ ‫از ﻣﺮاد ﺷﺎه ﻣﻨﺼﻮر اي ﻓﻠﻚ ﺳﺮ ﺑﺮﻣﺘﺎب‬ ‫ﺗﻴﺰي ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺑﻨﮕﺮ ﻗﻮت ﺑﺎزو ﺑﺒﻴﻦ‬

‫ﻏﺰل 304‬ ‫ﺷﺮاب ﻟﻌﻞ ﻛﺶ و روي ﻣﻪ ﺟﺒﻴﻨﺎن ﺑﻴﻦ‬ ‫ﺧﻼف ﻣﺬﻫﺐ آﻧﺎن ﺟﻤﺎل اﻳﻨﺎن ﺑﻴﻦ‬ ‫ﺑﻪ زﻳﺮ دﻟﻖ ﻣﻠﻤﻊ ﻛﻤﻨﺪﻫﺎ دارﻧﺪ‬ ‫درازدﺳﺘﻲ اﻳﻦ ﻛﻮﺗﻪ آﺳﺘﻴﻨﺎن ﺑﻴﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺮﻣﻦ دو ﺟﻬﺎن ﺳﺮ ﻓﺮو ﻧﻤﻲآرﻧﺪ‬ ‫دﻣﺎغ و ﻛﺒﺮ ﮔﺪاﻳﺎن و ﺧﻮﺷﻪ ﭼﻴﻨﺎن ﺑﻴﻦ‬ ‫ﺑﻬﺎي ﻧﻴﻢ ﻛﺮﺷﻤﻪ ﻫﺰار ﺟﺎن ﻃﻠﺒﻨﺪ‬ ‫ﻧﻴﺎز اﻫﻞ دل و ﻧﺎز ﻧﺎزﻧﻴﻨﺎن ﺑﻴﻦ‬ ‫ﺣﻘﻮق ﺻﺤﺒﺖ ﻣﺎ را ﺑﻪ ﺑﺎد داد و ﺑﺮﻓﺖ‬ ‫وﻓﺎي ﺻﺤﺒﺖ ﻳﺎران و ﻫﻤﻨﺸﻴﻨﺎن ﺑﻴﻦ‬ ‫اﺳﻴﺮ ﻋﺸﻖ ﺷﺪن ﭼﺎره ﺧﻼص ﻣﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺿﻤﻴﺮ ﻋﺎﻗﺒﺖ اﻧﺪﻳﺶ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﺎن ﺑﻴﻦ‬

‫224‬

‫ﻛﺪورت از دل ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺒﺮد ﺻﺤﺒﺖ دوﺳﺖ‬ ‫ﺻﻔﺎي ﻫﻤﺖ ﭘﺎﻛﺎن و ﭘﺎﻛﺪﻳﻨﺎن ﺑﻴﻦ‬

‫ﻏﺰل 404‬ ‫ﻣﻲﻓﻜﻦ ﺑﺮ ﺻﻒ رﻧﺪان ﻧﻈﺮي ﺑﻬﺘﺮ از اﻳﻦ‬ ‫ﺑﺮ در ﻣﻴﻜﺪه ﻣﻲ ﻛﻦ ﮔﺬري ﺑﻬﺘﺮ از اﻳﻦ‬ ‫در ﺣﻖ ﻣﻦ ﻟﺒﺖ اﻳﻦ ﻟﻄﻒ ﻛﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‬ ‫ﺳﺨﺖ ﺧﻮب اﺳﺖ وﻟﻴﻜﻦ ﻗﺪري ﺑﻬﺘﺮ از اﻳﻦ‬ ‫آن ﻛﻪ ﻓﻜﺮش ﮔﺮه از ﻛﺎر ﺟﻬﺎن ﺑﮕﺸﺎﻳﺪ‬ ‫ﮔﻮ در اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﻔﺮﻣﺎ ﻧﻈﺮي ﺑﻬﺘﺮ از اﻳﻦ‬ ‫ﻧﺎﺻﺤﻢ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺟﺰ ﻏﻢ ﭼﻪ ﻫﻨﺮ دارد ﻋﺸﻖ‬ ‫ﺑﺮو اي ﺧﻮاﺟﻪ ﻋﺎﻗﻞ ﻫﻨﺮي ﺑﻬﺘﺮ از اﻳﻦ‬ ‫دل ﺑﺪان رود ﮔﺮاﻣﻲ ﭼﻪ ﻛﻨﻢ ﮔﺮ ﻧﺪﻫﻢ‬ ‫ﻣﺎدر دﻫﺮ ﻧﺪارد ﭘﺴﺮي ﺑﻬﺘﺮ از اﻳﻦ‬ ‫ﻣﻦ ﭼﻮ ﮔﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﻗﺪح ﻧﻮش و ﻟﺐ ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻮس‬ ‫ﺑﺸﻨﻮ از ﻣﻦ ﻛﻪ ﻧﮕﻮﻳﺪ دﮔﺮي ﺑﻬﺘﺮ از اﻳﻦ‬ ‫ﻛﻠﻚ ﺣﺎﻓﻆ ﺷﻜﺮﻳﻦ ﻣﻴﻮه ﻧﺒﺎﺗﻴﺴﺖ ﺑﻪ ﭼﻴﻦ‬ ‫ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺑﺎغ ﻧﺒﻴﻨﻲ ﺛﻤﺮي ﺑﻬﺘﺮ از اﻳﻦ‬

‫324‬

‫ﻏﺰل 504‬ ‫ﺑﻪ ﺟﺎن ﭘﻴﺮ ﺧﺮاﺑﺎت و ﺣﻖ ﺻﺤﺒﺖ او‬ ‫ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ در ﺳﺮ ﻣﻦ ﺟﺰ ﻫﻮاي ﺧﺪﻣﺖ او‬ ‫ﺑﻬﺸﺖ اﮔﺮ ﭼﻪ ﻧﻪ ﺟﺎي ﮔﻨﺎﻫﻜﺎران اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻴﺎر ﺑﺎده ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻈﻬﺮم ﺑﻪ ﻫﻤﺖ او‬ ‫ﭼﺮاغ ﺻﺎﻋﻘﻪ آن ﺳﺤﺎب روﺷﻦ ﺑﺎد‬ ‫ﻛﻪ زد ﺑﻪ ﺧﺮﻣﻦ ﻣﺎ آﺗﺶ ﻣﺤﺒﺖ او‬ ‫ﺑﺮ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﮔﺮ ﺳﺮي ﺑﻴﻨﻲ‬ ‫ﻣﺰن ﺑﻪ ﭘﺎي ﻛﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ ﻧﻴﺖ او‬ ‫ﺑﻴﺎ ﻛﻪ دوش ﺑﻪ ﻣﺴﺘﻲ ﺳﺮوش ﻋﺎﻟﻢ ﻏﻴﺐ‬ ‫ﻧﻮﻳﺪ داد ﻛﻪ ﻋﺎم اﺳﺖ ﻓﻴﺾ رﺣﻤﺖ او‬ ‫ﻣﻜﻦ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺣﻘﺎرت ﻧﮕﺎه در ﻣﻦ ﻣﺴﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﻣﻌﺼﻴﺖ و زﻫﺪ ﺑﻲ ﻣﺸﻴﺖ او‬ ‫ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ دل ﻣﻦ ﻣﻴﻞ زﻫﺪ و ﺗﻮﺑﻪ وﻟﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﻮاﺟﻪ ﺑﻜﻮﺷﻴﻢ و ﻓﺮ دوﻟﺖ او‬ ‫ﻣﺪام ﺧﺮﻗﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ ﺑﺎده در ﮔﺮو اﺳﺖ‬ ‫ﻣﮕﺮ ز ﺧﺎك ﺧﺮاﺑﺎت ﺑﻮد ﻓﻄﺮت او‬

‫424‬

‫ﻏﺰل 604‬ ‫ﮔﻔﺘﺎ ﺑﺮون ﺷﺪي ﺑﻪ ﺗﻤﺎﺷﺎي ﻣﺎه ﻧﻮ‬ ‫از ﻣﺎه اﺑﺮوان ﻣﻨﺖ ﺷﺮم ﺑﺎد رو‬ ‫ﻋﻤﺮﻳﺴﺖ ﺗﺎ دﻟﺖ ز اﺳﻴﺮان زﻟﻒ ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫ﻏﺎﻓﻞ ز ﺣﻔﻆ ﺟﺎﻧﺐ ﻳﺎران ﺧﻮد ﻣﺸﻮ‬ ‫ﻣﻔﺮوش ﻋﻄﺮ ﻋﻘﻞ ﺑﻪ ﻫﻨﺪوي زﻟﻒ ﻣﺎ‬ ‫ﻛﺎن ﺟﺎ ﻫﺰار ﻧﺎﻓﻪ ﻣﺸﻜﻴﻦ ﺑﻪ ﻧﻴﻢ ﺟﻮ‬ ‫ﺗﺨﻢ وﻓﺎ و ﻣﻬﺮ در اﻳﻦ ﻛﻬﻨﻪ ﻛﺸﺘﻪ زار‬ ‫آن ﮔﻪ ﻋﻴﺎن ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻮد ﻣﻮﺳﻢ درو‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻴﺎر ﺑﺎده ﻛﻪ رﻣﺰي ﺑﮕﻮﻳﻤﺖ‬ ‫از ﺳﺮ اﺧﺘﺮان ﻛﻬﻦ ﺳﻴﺮ و ﻣﺎه ﻧﻮ‬ ‫ﺷﻜﻞ ﻫﻼل ﻫﺮ ﺳﺮ ﻣﻪ ﻣﻲدﻫﺪ ﻧﺸﺎن‬ ‫از اﻓﺴﺮ ﺳﻴﺎﻣﻚ و ﺗﺮك ﻛﻼه زو‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺟﻨﺎب ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎن ﻣﺎﻣﻦ وﻓﺎﺳﺖ‬ ‫درس ﺣﺪﻳﺚ ﻋﺸﻖ ﺑﺮ او ﺧﻮان و ز او ﺷﻨﻮ‬

‫ﻏﺰل 704‬

‫524‬

‫ﻣﺰرع ﺳﺒﺰ ﻓﻠﻚ دﻳﺪم و داس ﻣﻪ ﻧﻮ‬ ‫ﻳﺎدم از ﻛﺸﺘﻪ ﺧﻮﻳﺶ آﻣﺪ و ﻫﻨﮕﺎم درو‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ اي ﺑﺨﺖ ﺑﺨﻔﺘﻴﺪي و ﺧﻮرﺷﻴﺪ دﻣﻴﺪ‬ ‫ﮔﻔﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ از ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻧﻮﻣﻴﺪ ﻣﺸﻮ‬ ‫ﮔﺮ روي ﭘﺎك و ﻣﺠﺮد ﭼﻮ ﻣﺴﻴﺤﺎ ﺑﻪ ﻓﻠﻚ‬ ‫از ﭼﺮاغ ﺗﻮ ﺑﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ رﺳﺪ ﺻﺪ ﭘﺮﺗﻮ‬ ‫ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ اﺧﺘﺮ ﺷﺐ دزد ﻣﻜﻦ ﻛﺎﻳﻦ ﻋﻴﺎر‬ ‫ﺗﺎج ﻛﺎووس ﺑﺒﺮد و ﻛﻤﺮ ﻛﻴﺨﺴﺮو‬ ‫ﮔﻮﺷﻮار زر و ﻟﻌﻞ ار ﭼﻪ ﮔﺮان دارد ﮔﻮش‬ ‫دور ﺧﻮﺑﻲ ﮔﺬران اﺳﺖ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﺑﺸﻨﻮ‬ ‫ﭼﺸﻢ ﺑﺪ دور ز ﺧﺎل ﺗﻮ ﻛﻪ در ﻋﺮﺻﻪ ﺣﺴﻦ‬ ‫ﺑﻴﺪﻗﻲ راﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮد از ﻣﻪ و ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﮔﺮو‬ ‫آﺳﻤﺎن ﮔﻮ ﻣﻔﺮوش اﻳﻦ ﻋﻈﻤﺖ ﻛﺎﻧﺪر ﻋﺸﻖ‬ ‫ﺧﺮﻣﻦ ﻣﻪ ﺑﻪ ﺟﻮي ﺧﻮﺷﻪ ﭘﺮوﻳﻦ ﺑﻪ دو ﺟﻮ‬ ‫آﺗﺶ زﻫﺪ و رﻳﺎ ﺧﺮﻣﻦ دﻳﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺳﻮﺧﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﻳﻦ ﺧﺮﻗﻪ ﭘﺸﻤﻴﻨﻪ ﺑﻴﻨﺪاز و ﺑﺮو‬

‫ﻏﺰل 804‬

‫624‬

‫اي آﻓﺘﺎب آﻳﻨﻪ دار ﺟﻤﺎل ﺗﻮ‬ ‫ﻣﺸﻚ ﺳﻴﺎه ﻣﺠﻤﺮه ﮔﺮدان ﺧﺎل ﺗﻮ‬ ‫ﺻﺤﻦ ﺳﺮاي دﻳﺪه ﺑﺸﺴﺘﻢ وﻟﻲ ﭼﻪ ﺳﻮد‬ ‫ﻛﺎﻳﻦ ﮔﻮﺷﻪ ﻧﻴﺴﺖ درﺧﻮر ﺧﻴﻞ ﺧﻴﺎل ﺗﻮ‬ ‫در اوج ﻧﺎز و ﻧﻌﻤﺘﻲ اي ﭘﺎدﺷﺎه ﺣﺴﻦ‬ ‫ﻳﺎ رب ﻣﺒﺎد ﺗﺎ ﺑﻪ ﻗﻴﺎﻣﺖ زوال ﺗﻮ‬ ‫ﻣﻄﺒﻮﻋﺘﺮ ز ﻧﻘﺶ ﺗﻮ ﺻﻮرت ﻧﺒﺴﺖ ﺑﺎز‬ ‫ﻃﻐﺮاﻧﻮﻳﺲ اﺑﺮوي ﻣﺸﻜﻴﻦ ﻣﺜﺎل ﺗﻮ‬ ‫در ﭼﻴﻦ زﻟﻔﺶ اي دل ﻣﺴﻜﻴﻦ ﭼﮕﻮﻧﻪاي‬ ‫ﻛﺸﻔﺘﻪ ﮔﻔﺖ ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ﺷﺮح ﺣﺎل ﺗﻮ‬ ‫ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ﺑﻮي ﮔﻞ ز در آﺷﺘﻲ درآي‬ ‫اي ﻧﻮﺑﻬﺎر ﻣﺎ رخ ﻓﺮﺧﻨﺪه ﻓﺎل ﺗﻮ‬ ‫ﺗﺎ آﺳﻤﺎن ز ﺣﻠﻘﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﺷﺎن ﻣﺎ ﺷﻮد‬ ‫ﻛﻮ ﻋﺸﻮهاي ز اﺑﺮوي ﻫﻤﭽﻮن ﻫﻼل ﺗﻮ‬ ‫ﺗﺎ ﭘﻴﺶ ﺑﺨﺖ ﺑﺎزروم ﺗﻬﻨﻴﺖ ﻛﻨﺎن‬ ‫ﻛﻮ ﻣﮋدهاي ز ﻣﻘﺪم ﻋﻴﺪ وﺻﺎل ﺗﻮ‬ ‫اﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﺳﻴﺎه ﻛﻪ آﻣﺪ ﻣﺪار ﻧﻮر‬ ‫ﻋﻜﺴﻴﺴﺖ در ﺣﺪﻳﻘﻪ ﺑﻴﻨﺶ ز ﺧﺎل ﺗﻮ‬

‫724‬

‫در ﭘﻴﺶ ﺷﺎه ﻋﺮض ﻛﺪاﻣﻴﻦ ﺟﻔﺎ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﺷﺮح ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪي ﺧﻮد ﻳﺎ ﻣﻼل ﺗﻮ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ در اﻳﻦ ﻛﻤﻨﺪ ﺳﺮ ﺳﺮﻛﺸﺎن ﺑﺴﻴﺴﺖ‬ ‫ﺳﻮداي ﻛﺞ ﻣﭙﺰ ﻛﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻣﺠﺎل ﺗﻮ‬

‫ﻏﺰل 904‬ ‫اي ﺧﻮﻧﺒﻬﺎي ﻧﺎﻓﻪ ﭼﻴﻦ ﺧﺎك راه ﺗﻮ‬ ‫ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺳﺎﻳﻪ ﭘﺮور ﻃﺮف ﻛﻼه ﺗﻮ‬ ‫ﻧﺮﮔﺲ ﻛﺮﺷﻤﻪ ﻣﻲﺑﺮد از ﺣﺪ ﺑﺮون ﺧﺮام‬ ‫اي ﻣﻦ ﻓﺪاي ﺷﻴﻮه ﭼﺸﻢ ﺳﻴﺎه ﺗﻮ‬ ‫ﺧﻮﻧﻢ ﺑﺨﻮر ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻣﻠﻚ ﺑﺎ ﭼﻨﺎن ﺟﻤﺎل‬ ‫از دل ﻧﻴﺎﻳﺪش ﻛﻪ ﻧﻮﻳﺴﺪ ﮔﻨﺎه ﺗﻮ‬ ‫آرام و ﺧﻮاب ﺧﻠﻖ ﺟﻬﺎن را ﺳﺒﺐ ﺗﻮﻳﻲ‬ ‫زان ﺷﺪ ﻛﻨﺎر دﻳﺪه و دل ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ﺗﻮ‬ ‫ﺑﺎ ﻫﺮ ﺳﺘﺎرهاي ﺳﺮ و ﻛﺎر اﺳﺖ ﻫﺮ ﺷﺒﻢ‬ ‫از ﺣﺴﺮت ﻓﺮوغ رخ ﻫﻤﭽﻮ ﻣﺎه ﺗﻮ‬ ‫ﻳﺎران ﻫﻤﻨﺸﻴﻦ ﻫﻤﻪ از ﻫﻢ ﺟﺪا ﺷﺪﻧﺪ‬ ‫ﻣﺎﻳﻴﻢ و آﺳﺘﺎﻧﻪ دوﻟﺖ ﭘﻨﺎه ﺗﻮ‬

‫824‬

‫ﺣﺎﻓﻆ ﻃﻤﻊ ﻣﺒﺮ ز ﻋﻨﺎﻳﺖ ﻛﻪ ﻋﺎﻗﺒﺖ‬ ‫آﺗﺶ زﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﺮﻣﻦ ﻏﻢ دود آه ﺗﻮ‬

‫ﻏﺰل 014‬ ‫اي ﻗﺒﺎي ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ راﺳﺖ ﺑﺮ ﺑﺎﻻي ﺗﻮ‬ ‫زﻳﻨﺖ ﺗﺎج و ﻧﮕﻴﻦ از ﮔﻮﻫﺮ واﻻي ﺗﻮ‬ ‫آﻓﺘﺎب ﻓﺘﺢ را ﻫﺮ دم ﻃﻠﻮﻋﻲ ﻣﻲدﻫﺪ‬ ‫از ﻛﻼه ﺧﺴﺮوي رﺧﺴﺎر ﻣﻪ ﺳﻴﻤﺎي ﺗﻮ‬ ‫ﺟﻠﻮه ﮔﺎه ﻃﺎﻳﺮ اﻗﺒﺎل ﺑﺎﺷﺪ ﻫﺮ ﻛﺠﺎ‬ ‫ﺳﺎﻳﻪاﻧﺪازد ﻫﻤﺎي ﭼﺘﺮ ﮔﺮدون ﺳﺎي ﺗﻮ‬ ‫از رﺳﻮم ﺷﺮع و ﺣﻜﻤﺖ ﺑﺎ ﻫﺰاران اﺧﺘﻼف‬ ‫ﻧﻜﺘﻪاي ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺸﺪ ﻓﻮت از دل داﻧﺎي ﺗﻮ‬ ‫آب ﺣﻴﻮاﻧﺶ ز ﻣﻨﻘﺎر ﺑﻼﻏﺖ ﻣﻲﭼﻜﺪ‬ ‫ﻃﻮﻃﻲ ﺧﻮش ﻟﻬﺠﻪ ﻳﻌﻨﻲ ﻛﻠﻚ ﺷﻜﺮﺧﺎي ﺗﻮ‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﻓﻠﻚ ﭼﺸﻢ و ﭼﺮاغ ﻋﺎﻟﻢ اﺳﺖ‬ ‫روﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺨﺶ ﭼﺸﻢ اوﺳﺖ ﺧﺎك ﭘﺎي ﺗﻮ‬ ‫آن ﭼﻪ اﺳﻜﻨﺪر ﻃﻠﺐ ﻛﺮد و ﻧﺪادش روزﮔﺎر‬ ‫ﺟﺮﻋﻪاي ﺑﻮد از زﻻل ﺟﺎم ﺟﺎن اﻓﺰاي ﺗﻮ‬

‫924‬

‫ﻋﺮض ﺣﺎﺟﺖ در ﺣﺮﻳﻢ ﺣﻀﺮﺗﺖ ﻣﺤﺘﺎج ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫راز ﻛﺲ ﻣﺨﻔﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﺑﺎ ﻓﺮوغ راي ﺗﻮ‬ ‫ﺧﺴﺮوا ﭘﻴﺮاﻧﻪ ﺳﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﺟﻮاﻧﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬ ‫ﺑﺮ اﻣﻴﺪ ﻋﻔﻮ ﺟﺎن ﺑﺨﺶ ﮔﻨﻪ ﻓﺮﺳﺎي ﺗﻮ‬

‫ﻏﺰل 114‬ ‫ﺗﺎب ﺑﻨﻔﺸﻪ ﻣﻲدﻫﺪ ﻃﺮه ﻣﺸﻚ ﺳﺎي ﺗﻮ‬ ‫ﭘﺮده ﻏﻨﭽﻪ ﻣﻲدرد ﺧﻨﺪه دﻟﮕﺸﺎي ﺗﻮ‬ ‫اي ﮔﻞ ﺧﻮش ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻦ ﺑﻠﺒﻞ ﺧﻮﻳﺶ را ﻣﺴﻮز‬ ‫ﻛﺰ ﺳﺮ ﺻﺪق ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺷﺐ ﻫﻤﻪ ﺷﺐ دﻋﺎي ﺗﻮ‬ ‫ﻣﻦ ﻛﻪ ﻣﻠﻮل ﮔﺸﺘﻤﻲ از ﻧﻔﺲ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎن‬ ‫ﻗﺎل و ﻣﻘﺎل ﻋﺎﻟﻤﻲ ﻣﻲﻛﺸﻢ از ﺑﺮاي ﺗﻮ‬ ‫دوﻟﺖ ﻋﺸﻖ ﺑﻴﻦ ﻛﻪ ﭼﻮن از ﺳﺮ ﻓﻘﺮ و اﻓﺘﺨﺎر‬ ‫ﮔﻮﺷﻪ ﺗﺎج ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻣﻲﺷﻜﻨﺪ ﮔﺪاي ﺗﻮ‬ ‫ﺧﺮﻗﻪ زﻫﺪ و ﺟﺎم ﻣﻲ ﮔﺮ ﭼﻪ ﻧﻪ درﺧﻮر ﻫﻤﻨﺪ‬ ‫اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻧﻘﺶ ﻣﻲزﻧﻢ از ﺟﻬﺖ رﺿﺎي ﺗﻮ‬ ‫ﺷﻮر ﺷﺮاب ﻋﺸﻖ ﺗﻮ آن ﻧﻔﺴﻢ رود ز ﺳﺮ‬ ‫ﻛﺎﻳﻦ ﺳﺮ ﭘﺮﻫﻮس ﺷﻮد ﺧﺎك در ﺳﺮاي ﺗﻮ‬

‫034‬

‫ﺷﺎﻫﻨﺸﻴﻦ ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﻪ ﺧﻴﺎل ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫ﺟﺎي دﻋﺎﺳﺖ ﺷﺎه ﻣﻦ ﺑﻲ ﺗﻮ ﻣﺒﺎد ﺟﺎي ﺗﻮ‬ ‫ﺧﻮش ﭼﻤﻨﻴﺴﺖ ﻋﺎرﺿﺖ ﺧﺎﺻﻪ ﻛﻪ در ﺑﻬﺎر ﺣﺴﻦ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺧﻮش ﻛﻼم ﺷﺪ ﻣﺮغ ﺳﺨﻨﺴﺮاي ﺗﻮ‬

‫ﻏﺰل 214‬ ‫ﻣﺮا ﭼﺸﻤﻴﺴﺖ ﺧﻮن اﻓﺸﺎن ز دﺳﺖ آن ﻛﻤﺎن اﺑﺮو‬ ‫ﺟﻬﺎن ﺑﺲ ﻓﺘﻨﻪ ﺧﻮاﻫﺪ دﻳﺪ از آن ﭼﺸﻢ و از آن اﺑﺮو‬ ‫ﻏﻼم ﭼﺸﻢ آن ﺗﺮﻛﻢ ﻛﻪ در ﺧﻮاب ﺧﻮش ﻣﺴﺘﻲ‬ ‫ﻧﮕﺎرﻳﻦ ﮔﻠﺸﻨﺶ روي اﺳﺖ و ﻣﺸﻜﻴﻦ ﺳﺎﻳﺒﺎن اﺑﺮو‬ ‫ﻫﻼﻟﻲ ﺷﺪ ﺗﻨﻢ زﻳﻦ ﻏﻢ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻃﻐﺮاي اﺑﺮوﻳﺶ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻪ ﻛﻪ ﺑﻨﻤﺎﻳﺪ ز ﻃﺎق آﺳﻤﺎن اﺑﺮو‬ ‫رﻗﻴﺒﺎن ﻏﺎﻓﻞ و ﻣﺎ را از آن ﭼﺸﻢ و ﺟﺒﻴﻦ ﻫﺮ دم‬ ‫ﻫﺰاران ﮔﻮﻧﻪ ﭘﻴﻐﺎم اﺳﺖ و ﺣﺎﺟﺐ در ﻣﻴﺎن اﺑﺮو‬ ‫روان ﮔﻮﺷﻪ ﮔﻴﺮان را ﺟﺒﻴﻨﺶ ﻃﺮﻓﻪ ﮔﻠﺰارﻳﺴﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮ ﻃﺮف ﺳﻤﻦ زارش ﻫﻤﻲﮔﺮدد ﭼﻤﺎن اﺑﺮو‬ ‫دﮔﺮ ﺣﻮر و ﭘﺮي را ﻛﺲ ﻧﮕﻮﻳﺪ ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺣﺴﻨﻲ‬ ‫ﻛﻪ اﻳﻦ را اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﭼﺸﻢ اﺳﺖ و آن را آن ﭼﻨﺎن اﺑﺮو‬

‫134‬

‫ﺗﻮ ﻛﺎﻓﺮدل ﻧﻤﻲﺑﻨﺪي ﻧﻘﺎب زﻟﻒ و ﻣﻲﺗﺮﺳﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﺤﺮاﺑﻢ ﺑﮕﺮداﻧﺪ ﺧﻢ آن دﻟﺴﺘﺎن اﺑﺮو‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﺮغ زﻳﺮك ﺑﻮد ﺣﺎﻓﻆ در ﻫﻮاداري‬ ‫ﺑﻪ ﺗﻴﺮ ﻏﻤﺰه ﺻﻴﺪش ﻛﺮد ﭼﺸﻢ آن ﻛﻤﺎن اﺑﺮو‬

‫ﻏﺰل 314‬ ‫ﺧﻂ ﻋﺬار ﻳﺎر ﻛﻪ ﺑﮕﺮﻓﺖ ﻣﺎه از او‬ ‫ﺧﻮش ﺣﻠﻘﻪاﻳﺴﺖ ﻟﻴﻚ ﺑﻪ در ﻧﻴﺴﺖ راه از او‬ ‫اﺑﺮوي دوﺳﺖ ﮔﻮﺷﻪ ﻣﺤﺮاب دوﻟﺖ اﺳﺖ‬ ‫آن ﺟﺎ ﺑﻤﺎل ﭼﻬﺮه و ﺣﺎﺟﺖ ﺑﺨﻮاه از او‬ ‫اي ﺟﺮﻋﻪ ﻧﻮش ﻣﺠﻠﺲ ﺟﻢ ﺳﻴﻨﻪ ﭘﺎك دار‬ ‫ﻛﻴﻴﻨﻪاﻳﺴﺖ ﺟﺎم ﺟﻬﺎن ﺑﻴﻦ ﻛﻪ آه از او‬ ‫ﻛﺮدار اﻫﻞ ﺻﻮﻣﻌﻪام ﻛﺮد ﻣﻲ ﭘﺮﺳﺖ‬ ‫اﻳﻦ دود ﺑﻴﻦ ﻛﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﻦ ﺷﺪ ﺳﻴﺎه از او‬ ‫ﺳﻠﻄﺎن ﻏﻢ ﻫﺮ آن ﭼﻪ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﮕﻮ ﺑﻜﻦ‬ ‫ﻣﻦ ﺑﺮدهام ﺑﻪ ﺑﺎده ﻓﺮوﺷﺎن ﭘﻨﺎه از او‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﭼﺮاغ ﻣﻲ ﺑﻪ ره آﻓﺘﺎب دار‬ ‫ﮔﻮ ﺑﺮﻓﺮوز ﻣﺸﻌﻠﻪ ﺻﺒﺤﮕﺎه از او‬

‫234‬

‫آﺑﻲ ﺑﻪ روزﻧﺎﻣﻪ اﻋﻤﺎل ﻣﺎ ﻓﺸﺎن‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻮان ﺳﺘﺮد ﺣﺮوف ﮔﻨﺎه از او‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻛﻪ ﺳﺎز ﻣﻄﺮب ﻋﺸﺎق ﺳﺎز ﻛﺮد‬ ‫ﺧﺎﻟﻲ ﻣﺒﺎد ﻋﺮﺻﻪ اﻳﻦ ﺑﺰﻣﮕﺎه از او‬ ‫آﻳﺎ در اﻳﻦ ﺧﻴﺎل ﻛﻪ دارد ﮔﺪاي ﺷﻬﺮ‬ ‫روزي ﺑﻮد ﻛﻪ ﻳﺎد ﻛﻨﺪ ﭘﺎدﺷﺎه از او‬

‫ﻏﺰل 414‬ ‫ﮔﻠﺒﻦ ﻋﻴﺶ ﻣﻲدﻣﺪ ﺳﺎﻗﻲ ﮔﻠﻌﺬار ﻛﻮ‬ ‫ﺑﺎد ﺑﻬﺎر ﻣﻲوزد ﺑﺎده ﺧﻮﺷﮕﻮار ﻛﻮ‬ ‫ﻫﺮ ﮔﻞ ﻧﻮ ز ﮔﻠﺮﺧﻲ ﻳﺎد ﻫﻤﻲﻛﻨﺪ وﻟﻲ‬ ‫ﮔﻮش ﺳﺨﻦ ﺷﻨﻮ ﻛﺠﺎ دﻳﺪه اﻋﺘﺒﺎر ﻛﻮ‬ ‫ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺰم ﻋﻴﺶ را ﻏﺎﻟﻴﻪ ﻣﺮاد ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫اي دم ﺻﺒﺢ ﺧﻮش ﻧﻔﺲ ﻧﺎﻓﻪ زﻟﻒ ﻳﺎر ﻛﻮ‬ ‫ﺣﺴﻦ ﻓﺮوﺷﻲ ﮔﻠﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﺗﺤﻤﻞ اي ﺻﺒﺎ‬ ‫دﺳﺖ زدم ﺑﻪ ﺧﻮن دل ﺑﻬﺮ ﺧﺪا ﻧﮕﺎر ﻛﻮ‬ ‫ﺷﻤﻊ ﺳﺤﺮﮔﻬﻲ اﮔﺮ ﻻف ز ﻋﺎرض ﺗﻮ زد‬ ‫ﺧﺼﻢ زﺑﺎن دراز ﺷﺪ ﺧﻨﺠﺮ آﺑﺪار ﻛﻮ‬

‫334‬

‫ﮔﻔﺖ ﻣﮕﺮ ز ﻟﻌﻞ ﻣﻦ ﺑﻮﺳﻪ ﻧﺪاري آرزو‬ ‫ﻣﺮدم از اﻳﻦ ﻫﻮس وﻟﻲ ﻗﺪرت و اﺧﺘﻴﺎر ﻛﻮ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ اﮔﺮ ﭼﻪ در ﺳﺨﻦ ﺧﺎزن ﮔﻨﺞ ﺣﻜﻤﺖ اﺳﺖ‬ ‫از ﻏﻢ روزﮔﺎر دون ﻃﺒﻊ ﺳﺨﻦ ﮔﺰار ﻛﻮ‬

‫ﻏﺰل 514‬ ‫اي ﭘﻴﻚ راﺳﺘﺎن ﺧﺒﺮ ﻳﺎر ﻣﺎ ﺑﮕﻮ‬ ‫اﺣﻮال ﮔﻞ ﺑﻪ ﺑﻠﺒﻞ دﺳﺘﺎن ﺳﺮا ﺑﮕﻮ‬ ‫ﻣﺎ ﻣﺤﺮﻣﺎن ﺧﻠﻮت اﻧﺴﻴﻢ ﻏﻢ ﻣﺨﻮر‬ ‫ﺑﺎ ﻳﺎر آﺷﻨﺎ ﺳﺨﻦ آﺷﻨﺎ ﺑﮕﻮ‬ ‫ﺑﺮﻫﻢ ﭼﻮ ﻣﻲزد آن ﺳﺮ زﻟﻔﻴﻦ ﻣﺸﻜﺒﺎر‬ ‫ﺑﺎ ﻣﺎ ﺳﺮ ﭼﻪ داﺷﺖ ز ﺑﻬﺮ ﺧﺪا ﺑﮕﻮ‬ ‫ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﮔﻔﺖ ﺧﺎك در دوﺳﺖ ﺗﻮﺗﻴﺎﺳﺖ‬ ‫ﮔﻮ اﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ در ﭼﺸﻢ ﻣﺎ ﺑﮕﻮ‬ ‫آن ﻛﺲ ﻛﻪ ﻣﻨﻊ ﻣﺎ ز ﺧﺮاﺑﺎت ﻣﻲﻛﻨﺪ‬ ‫ﮔﻮ در ﺣﻀﻮر ﭘﻴﺮ ﻣﻦ اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮا ﺑﮕﻮ‬ ‫ﮔﺮ دﻳﮕﺮت ﺑﺮ آن در دوﻟﺖ ﮔﺬر ﺑﻮد‬ ‫ﺑﻌﺪ از اداي ﺧﺪﻣﺖ و ﻋﺮض دﻋﺎ ﺑﮕﻮ‬

‫434‬

‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﺎ ﺑﺪﻳﻢ ﺗﻮ ﻣﺎ را ﺑﺪان ﻣﮕﻴﺮ‬ ‫ﺷﺎﻫﺎﻧﻪ ﻣﺎﺟﺮاي ﮔﻨﺎه ﮔﺪا ﺑﮕﻮ‬ ‫ﺑﺮ اﻳﻦ ﻓﻘﻴﺮ ﻧﺎﻣﻪ آن ﻣﺤﺘﺸﻢ ﺑﺨﻮان‬ ‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﮔﺪا ﺣﻜﺎﻳﺖ آن ﭘﺎدﺷﺎ ﺑﮕﻮ‬ ‫ﺟﺎنﻫﺎ ز دام زﻟﻒ ﭼﻮ ﺑﺮ ﺧﺎك ﻣﻲﻓﺸﺎﻧﺪ‬ ‫ﺑﺮ آن ﻏﺮﻳﺐ ﻣﺎ ﭼﻪ ﮔﺬﺷﺖ اي ﺻﺒﺎ ﺑﮕﻮ‬ ‫ﺟﺎن ﭘﺮور اﺳﺖ ﻗﺼﻪ ارﺑﺎب ﻣﻌﺮﻓﺖ‬ ‫رﻣﺰي ﺑﺮو ﺑﭙﺮس ﺣﺪﻳﺜﻲ ﺑﻴﺎ ﺑﮕﻮ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﮔﺮت ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ او راه ﻣﻲدﻫﻨﺪ‬ ‫ﻣﻲ ﻧﻮش و ﺗﺮك زرق ز ﺑﻬﺮ ﺧﺪا ﺑﮕﻮ‬

‫ﻏﺰل 614‬ ‫ﺧﻨﻚ ﻧﺴﻴﻢ ﻣﻌﻨﺒﺮ ﺷﻤﺎﻣﻪاي دﻟﺨﻮاه‬ ‫ﻛﻪ در ﻫﻮاي ﺗﻮ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ﺑﺎﻣﺪاد ﭘﮕﺎه‬ ‫دﻟﻴﻞ راه ﺷﻮ اي ﻃﺎﻳﺮ ﺧﺠﺴﺘﻪ ﻟﻘﺎ‬ ‫ﻛﻪ دﻳﺪه آب ﺷﺪ از ﺷﻮق ﺧﺎك آن درﮔﺎه‬ ‫ﺑﻪ ﻳﺎد ﺷﺨﺺ ﻧﺰارم ﻛﻪ ﻏﺮق ﺧﻮن دل اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻼل را ز ﻛﻨﺎر اﻓﻖ ﻛﻨﻴﺪ ﻧﮕﺎه‬

‫534‬

‫ﻣﻨﻢ ﻛﻪ ﺑﻲ ﺗﻮ ﻧﻔﺲ ﻣﻲﻛﺸﻢ زﻫﻲ ﺧﺠﻠﺖ‬ ‫ﻣﮕﺮ ﺗﻮ ﻋﻔﻮ ﻛﻨﻲ ور ﻧﻪ ﭼﻴﺴﺖ ﻋﺬر ﮔﻨﺎه‬ ‫ز دوﺳﺘﺎن ﺗﻮ آﻣﻮﺧﺖ در ﻃﺮﻳﻘﺖ ﻣﻬﺮ‬ ‫ﺳﭙﻴﺪه دم ﻛﻪ ﺻﺒﺎ ﭼﺎك زد ﺷﻌﺎر ﺳﻴﺎه‬ ‫ﺑﻪ ﻋﺸﻖ روي ﺗﻮ روزي ﻛﻪ از ﺟﻬﺎن ﺑﺮوم‬ ‫ز ﺗﺮﺑﺘﻢ ﺑﺪﻣﺪ ﺳﺮخ ﮔﻞ ﺑﻪ ﺟﺎي ﮔﻴﺎه‬ ‫ﻣﺪه ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺎزك ﻣﻼﻟﺖ از ﻣﻦ زود‬ ‫ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺗﻮ ﺧﻮد اﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﮔﻔﺖ ﺑﺴﻢ اﷲ‬

‫ﻏﺰل 714‬ ‫ﻋﻴﺸﻢ ﻣﺪام اﺳﺖ از ﻟﻌﻞ دﻟﺨﻮاه‬ ‫ﻛﺎرم ﺑﻪ ﻛﺎم اﺳﺖ اﻟﺤﻤﺪﷲ‬ ‫اي ﺑﺨﺖ ﺳﺮﻛﺶ ﺗﻨﮕﺶ ﺑﻪ ﺑﺮ ﻛﺶ‬ ‫ﮔﻪ ﺟﺎم زر ﻛﺶ ﮔﻪ ﻟﻌﻞ دﻟﺨﻮاه‬ ‫ﻣﺎ را ﺑﻪ رﻧﺪي اﻓﺴﺎﻧﻪ ﻛﺮدﻧﺪ‬ ‫ﭘﻴﺮان ﺟﺎﻫﻞ ﺷﻴﺨﺎن ﮔﻤﺮاه‬ ‫از دﺳﺖ زاﻫﺪ ﻛﺮدﻳﻢ ﺗﻮﺑﻪ‬ ‫و از ﻓﻌﻞ ﻋﺎﺑﺪ اﺳﺘﻐﻔﺮاﷲ‬

‫634‬

‫ﺟﺎﻧﺎ ﭼﻪ ﮔﻮﻳﻢ ﺷﺮح ﻓﺮاﻗﺖ‬ ‫ﭼﺸﻤﻲ و ﺻﺪ ﻧﻢ ﺟﺎﻧﻲ و ﺻﺪ آه‬ ‫ﻛﺎﻓﺮ ﻣﺒﻴﻨﺎد اﻳﻦ ﻏﻢ ﻛﻪ دﻳﺪهﺳﺖ‬ ‫از ﻗﺎﻣﺘﺖ ﺳﺮو از ﻋﺎرﺿﺖ ﻣﺎه‬ ‫ﺷﻮق ﻟﺒﺖ ﺑﺮد از ﻳﺎد ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫درس ﺷﺒﺎﻧﻪ ورد ﺳﺤﺮﮔﺎه‬

‫ﻏﺰل 814‬ ‫ﮔﺮ ﺗﻴﻎ ﺑﺎرد در ﻛﻮي آن ﻣﺎه‬ ‫ﮔﺮدن ﻧﻬﺎدﻳﻢ اﻟﺤﻜﻢ ﷲ‬ ‫آﻳﻴﻦ ﺗﻘﻮا ﻣﺎ ﻧﻴﺰ داﻧﻴﻢ‬ ‫ﻟﻴﻜﻦ ﭼﻪ ﭼﺎره ﺑﺎ ﺑﺨﺖ ﮔﻤﺮاه‬ ‫ﻣﺎ ﺷﻴﺦ و واﻋﻆ ﻛﻤﺘﺮ ﺷﻨﺎﺳﻴﻢ‬ ‫ﻳﺎ ﺟﺎم ﺑﺎده ﻳﺎ ﻗﺼﻪ ﻛﻮﺗﺎه‬ ‫ﻣﻦ رﻧﺪ و ﻋﺎﺷﻖ در ﻣﻮﺳﻢ ﮔﻞ‬ ‫آن ﮔﺎه ﺗﻮﺑﻪ اﺳﺘﻐﻔﺮاﷲ‬ ‫ﻣﻬﺮ ﺗﻮ ﻋﻜﺴﻲ ﺑﺮ ﻣﺎ ﻧﻴﻔﻜﻨﺪ‬ ‫آﻳﻴﻨﻪ روﻳﺎ آه از دﻟﺖ آه‬

‫734‬

‫اﻟﺼﺒﺮ ﻣﺮ و اﻟﻌﻤﺮ ﻓﺎن‬ ‫ﻳﺎ ﻟﻴﺖ ﺷﻌﺮي ﺣﺘﺎم اﻟﻘﺎه‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻪ ﻧﺎﻟﻲ ﮔﺮ وﺻﻞ ﺧﻮاﻫﻲ‬ ‫ﺧﻮن ﺑﺎﻳﺪت ﺧﻮرد در ﮔﺎه و ﺑﻲﮔﺎه‬

‫ﻏﺰل 914‬ ‫وﺻﺎل او ز ﻋﻤﺮ ﺟﺎودان ﺑﻪ‬ ‫ﺧﺪاوﻧﺪا ﻣﺮا آن ده ﻛﻪ آن ﺑﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮم زد و ﺑﺎ ﻛﺲ ﻧﮕﻔﺘﻢ‬ ‫ﻛﻪ راز دوﺳﺖ از دﺷﻤﻦ ﻧﻬﺎن ﺑﻪ‬ ‫ﺑﻪ داغ ﺑﻨﺪﮔﻲ ﻣﺮدن ﺑﺮ اﻳﻦ در‬ ‫ﺑﻪ ﺟﺎن او ﻛﻪ از ﻣﻠﻚ ﺟﻬﺎن ﺑﻪ‬ ‫ﺧﺪا را از ﻃﺒﻴﺐ ﻣﻦ ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ‬ ‫ﻛﻪ آﺧﺮ ﻛﻲ ﺷﻮد اﻳﻦ ﻧﺎﺗﻮان ﺑﻪ‬ ‫ﮔﻠﻲ ﻛﺎن ﭘﺎﻳﻤﺎل ﺳﺮو ﻣﺎ ﮔﺸﺖ‬ ‫ﺑﻮد ﺧﺎﻛﺶ ز ﺧﻮن ارﻏﻮان ﺑﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﺧﻠﺪم دﻋﻮت اي زاﻫﺪ ﻣﻔﺮﻣﺎ‬ ‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﺳﻴﺐ زﻧﺦ زان ﺑﻮﺳﺘﺎن ﺑﻪ‬

‫834‬

‫دﻻ داﻳﻢ ﮔﺪاي ﻛﻮي او ﺑﺎش‬ ‫ﺑﻪ ﺣﻜﻢ آن ﻛﻪ دوﻟﺖ ﺟﺎودان ﺑﻪ‬ ‫ﺟﻮاﻧﺎ ﺳﺮ ﻣﺘﺎب از ﭘﻨﺪ ﭘﻴﺮان‬ ‫ﻛﻪ راي ﭘﻴﺮ از ﺑﺨﺖ ﺟﻮان ﺑﻪ‬ ‫ﺷﺒﻲ ﻣﻲﮔﻔﺖ ﭼﺸﻢ ﻛﺲ ﻧﺪﻳﺪهﺳﺖ‬ ‫ز ﻣﺮوارﻳﺪ ﮔﻮﺷﻢ در ﺟﻬﺎن ﺑﻪ‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ زﻧﺪه رود آب ﺣﻴﺎت اﺳﺖ‬ ‫وﻟﻲ ﺷﻴﺮاز ﻣﺎ از اﺻﻔﻬﺎن ﺑﻪ‬ ‫ﺳﺨﻦ اﻧﺪر دﻫﺎن دوﺳﺖ ﺷﻜﺮ‬ ‫وﻟﻴﻜﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺣﺎﻓﻆ از آن ﺑﻪ‬

‫ﻏﺰل 024‬ ‫ﻧﺎﮔﻬﺎن ﭘﺮده ﺑﺮاﻧﺪاﺧﺘﻪاي ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ‬ ‫ﻣﺴﺖ از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮون ﺗﺎﺧﺘﻪاي ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ‬ ‫زﻟﻒ در دﺳﺖ ﺻﺒﺎ ﮔﻮش ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن رﻗﻴﺐ‬ ‫اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ درﺳﺎﺧﺘﻪاي ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ‬ ‫ﺷﺎه ﺧﻮﺑﺎﻧﻲ و ﻣﻨﻈﻮر ﮔﺪاﻳﺎن ﺷﺪهاي‬ ‫ﻗﺪر اﻳﻦ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻧﺸﻨﺎﺧﺘﻪاي ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ‬

‫934‬

‫ﻧﻪ ﺳﺮ زﻟﻒ ﺧﻮد اول ﺗﻮ ﺑﻪ دﺳﺘﻢ دادي‬ ‫ﺑﺎزم از ﭘﺎي دراﻧﺪاﺧﺘﻪاي ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ‬ ‫ﺳﺨﻨﺖ رﻣﺰ دﻫﺎن ﮔﻔﺖ و ﻛﻤﺮ ﺳﺮ ﻣﻴﺎن‬ ‫و از ﻣﻴﺎن ﺗﻴﻎ ﺑﻪ ﻣﺎ آﺧﺘﻪاي ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ‬ ‫ﻫﺮ ﻛﺲ از ﻣﻬﺮه ﻣﻬﺮ ﺗﻮ ﺑﻪ ﻧﻘﺸﻲ ﻣﺸﻐﻮل‬ ‫ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻛﺞ ﺑﺎﺧﺘﻪاي ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ در دل ﺗﻨﮕﺖ ﭼﻮ ﻓﺮود آﻣﺪ ﻳﺎر‬ ‫ﺧﺎﻧﻪ از ﻏﻴﺮ ﻧﭙﺮداﺧﺘﻪاي ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ‬

‫ﻏﺰل 124‬ ‫در ﺳﺮاي ﻣﻐﺎن رﻓﺘﻪ ﺑﻮد و آب زده‬ ‫ﻧﺸﺴﺘﻪ ﭘﻴﺮ و ﺻﻼﻳﻲ ﺑﻪ ﺷﻴﺦ و ﺷﺎب زده‬ ‫ﺳﺒﻮﻛﺸﺎن ﻫﻤﻪ در ﺑﻨﺪﮔﻴﺶ ﺑﺴﺘﻪ ﻛﻤﺮ‬ ‫وﻟﻲ ز ﺗﺮك ﻛﻠﻪ ﭼﺘﺮ ﺑﺮ ﺳﺤﺎب زده‬ ‫ﺷﻌﺎع ﺟﺎم و ﻗﺪح ﻧﻮر ﻣﺎه ﭘﻮﺷﻴﺪه‬ ‫ﻋﺬار ﻣﻐﺒﭽﮕﺎن راه آﻓﺘﺎب زده‬ ‫ﻋﺮوس ﺑﺨﺖ در آن ﺣﺠﻠﻪ ﺑﺎ ﻫﺰاران ﻧﺎز‬ ‫ﺷﻜﺴﺘﻪ ﻛﺴﻤﻪ و ﺑﺮ ﺑﺮگ ﮔﻞ ﮔﻼب زده‬

‫044‬

‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺳﺎﻏﺮ ﻋﺸﺮت ﻓﺮﺷﺘﻪ رﺣﻤﺖ‬ ‫ز ﺟﺮﻋﻪ ﺑﺮ رخ ﺣﻮر و ﭘﺮي ﮔﻼب زده‬ ‫ز ﺷﻮر و ﻋﺮﺑﺪه ﺷﺎﻫﺪان ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻛﺎر‬ ‫ﺷﻜﺮ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺳﻤﻦ رﻳﺨﺘﻪ رﺑﺎب زده‬ ‫ﺳﻼم ﻛﺮدم و ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﻪ روي ﺧﻨﺪان ﮔﻔﺖ‬ ‫ﻛﻪ اي ﺧﻤﺎرﻛﺶ ﻣﻔﻠﺲ ﺷﺮاب زده‬ ‫ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮ ﻛﺮدي ﺑﻪ ﺿﻌﻒ ﻫﻤﺖ و راي‬ ‫ز ﮔﻨﺞ ﺧﺎﻧﻪ ﺷﺪه ﺧﻴﻤﻪ ﺑﺮ ﺧﺮاب زده‬ ‫وﺻﺎل دوﻟﺖ ﺑﻴﺪار ﺗﺮﺳﻤﺖ ﻧﺪﻫﻨﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺧﻔﺘﻪاي ﺗﻮ در آﻏﻮش ﺑﺨﺖ ﺧﻮاب زده‬ ‫ﺑﻴﺎ ﺑﻪ ﻣﻴﻜﺪه ﺣﺎﻓﻆ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺗﻮ ﻋﺮﺿﻪ ﻛﻨﻢ‬ ‫ﻫﺰار ﺻﻒ ز دﻋﺎﻫﺎي ﻣﺴﺘﺠﺎب زده‬ ‫ﻓﻠﻚ ﺟﻨﻴﺒﻪ ﻛﺶ ﺷﺎه ﻧﺼﺮه اﻟﺪﻳﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻴﺎ ﺑﺒﻴﻦ ﻣﻠﻜﺶ دﺳﺖ در رﻛﺎب زده‬ ‫ﺧﺮد ﻛﻪ ﻣﻠﻬﻢ ﻏﻴﺐ اﺳﺖ ﺑﻬﺮ ﻛﺴﺐ ﺷﺮف‬ ‫ز ﺑﺎم ﻋﺮش ﺻﺪش ﺑﻮﺳﻪ ﺑﺮ ﺟﻨﺎب زده‬

‫ﻏﺰل 224‬

‫144‬

‫اي ﻛﻪ ﺑﺎ ﺳﻠﺴﻠﻪ زﻟﻒ دراز آﻣﺪهاي‬ ‫ﻓﺮﺻﺘﺖ ﺑﺎد ﻛﻪ دﻳﻮاﻧﻪ ﻧﻮاز آﻣﺪهاي‬ ‫ﺳﺎﻋﺘﻲ ﻧﺎز ﻣﻔﺮﻣﺎ و ﺑﮕﺮدان ﻋﺎدت‬ ‫ﭼﻮن ﺑﻪ ﭘﺮﺳﻴﺪن ارﺑﺎب ﻧﻴﺎز آﻣﺪهاي‬ ‫ﭘﻴﺶ ﺑﺎﻻي ﺗﻮ ﻣﻴﺮم ﭼﻪ ﺑﻪ ﺻﻠﺢ و ﭼﻪ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ‬ ‫ﭼﻮن ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﺑﺮازﻧﺪه ﻧﺎز آﻣﺪهاي‬ ‫آب و آﺗﺶ ﺑﻪ ﻫﻢ آﻣﻴﺨﺘﻪاي از ﻟﺐ ﻟﻌﻞ‬ ‫ﭼﺸﻢ ﺑﺪ دور ﻛﻪ ﺑﺲ ﺷﻌﺒﺪه ﺑﺎزآﻣﺪهاي‬ ‫آﻓﺮﻳﻦ ﺑﺮ دل ﻧﺮم ﺗﻮ ﻛﻪ از ﺑﻬﺮ ﺛﻮاب‬ ‫ﻛﺸﺘﻪ ﻏﻤﺰه ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻧﻤﺎز آﻣﺪهاي‬ ‫زﻫﺪ ﻣﻦ ﺑﺎ ﺗﻮ ﭼﻪ ﺳﻨﺠﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻳﻐﻤﺎي دﻟﻢ‬ ‫ﻣﺴﺖ و آﺷﻔﺘﻪ ﺑﻪ ﺧﻠﻮﺗﮕﻪ راز آﻣﺪهاي‬ ‫ﮔﻔﺖ ﺣﺎﻓﻆ دﮔﺮت ﺧﺮﻗﻪ ﺷﺮاب آﻟﻮدهﺳﺖ‬ ‫ﻣﮕﺮ از ﻣﺬﻫﺐ اﻳﻦ ﻃﺎﻳﻔﻪ ﺑﺎزآﻣﺪهاي‬

‫ﻏﺰل 324‬ ‫دوش رﻓﺘﻢ ﺑﻪ در ﻣﻴﻜﺪه ﺧﻮاب آﻟﻮده‬ ‫ﺧﺮﻗﻪ ﺗﺮداﻣﻦ و ﺳﺠﺎده ﺷﺮاب آﻟﻮده‬

‫244‬

‫آﻣﺪ اﻓﺴﻮس ﻛﻨﺎن ﻣﻐﺒﭽﻪ ﺑﺎده ﻓﺮوش‬ ‫ﮔﻔﺖ ﺑﻴﺪار ﺷﻮ اي ره رو ﺧﻮاب آﻟﻮده‬ ‫ﺷﺴﺖ و ﺷﻮﻳﻲ ﻛﻦ و آن ﮔﻪ ﺑﻪ ﺧﺮاﺑﺎت ﺧﺮام‬ ‫ﺗﺎ ﻧﮕﺮدد ز ﺗﻮ اﻳﻦ دﻳﺮ ﺧﺮاب آﻟﻮده‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻮاي ﻟﺐ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﭘﺴﺮان ﭼﻨﺪ ﻛﻨﻲ‬ ‫ﺟﻮﻫﺮ روح ﺑﻪ ﻳﺎﻗﻮت ﻣﺬاب آﻟﻮده‬ ‫ﺑﻪ ﻃﻬﺎرت ﮔﺬران ﻣﻨﺰل ﭘﻴﺮي و ﻣﻜﻦ‬ ‫ﺧﻠﻌﺖ ﺷﻴﺐ ﭼﻮ ﺗﺸﺮﻳﻒ ﺷﺒﺎب آﻟﻮده‬ ‫ﭘﺎك و ﺻﺎﻓﻲ ﺷﻮ و از ﭼﺎه ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﻪ درآي‬ ‫ﻛﻪ ﺻﻔﺎﻳﻲ ﻧﺪﻫﺪ آب ﺗﺮاب آﻟﻮده‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ اي ﺟﺎن ﺟﻬﺎن دﻓﺘﺮ ﮔﻞ ﻋﻴﺒﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺷﻮد ﻓﺼﻞ ﺑﻬﺎر از ﻣﻲ ﻧﺎب آﻟﻮده‬ ‫آﺷﻨﺎﻳﺎن ره ﻋﺸﻖ در اﻳﻦ ﺑﺤﺮ ﻋﻤﻴﻖ‬ ‫ﻏﺮﻗﻪ ﮔﺸﺘﻨﺪ و ﻧﮕﺸﺘﻨﺪ ﺑﻪ آب آﻟﻮده‬ ‫ﮔﻔﺖ ﺣﺎﻓﻆ ﻟﻐﺰ و ﻧﻜﺘﻪ ﺑﻪ ﻳﺎران ﻣﻔﺮوش‬ ‫آه از اﻳﻦ ﻟﻄﻒ ﺑﻪ اﻧﻮاع ﻋﺘﺎب آﻟﻮده‬

‫ﻏﺰل 424‬

‫344‬

‫از ﻣﻦ ﺟﺪا ﻣﺸﻮ ﻛﻪ ﺗﻮام ﻧﻮر دﻳﺪهاي‬ ‫آرام ﺟﺎن و ﻣﻮﻧﺲ ﻗﻠﺐ رﻣﻴﺪهاي‬ ‫از داﻣﻦ ﺗﻮ دﺳﺖ ﻧﺪارﻧﺪ ﻋﺎﺷﻘﺎن‬ ‫ﭘﻴﺮاﻫﻦ ﺻﺒﻮري اﻳﺸﺎن درﻳﺪهاي‬ ‫از ﭼﺸﻢ ﺑﺨﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﺒﺎدت ﮔﺰﻧﺪ از آﻧﻚ‬ ‫در دﻟﺒﺮي ﺑﻪ ﻏﺎﻳﺖ ﺧﻮﺑﻲ رﺳﻴﺪهاي‬ ‫ﻣﻨﻌﻢ ﻣﻜﻦ ز ﻋﺸﻖ وي اي ﻣﻔﺘﻲ زﻣﺎن‬ ‫ﻣﻌﺬور دارﻣﺖ ﻛﻪ ﺗﻮ او را ﻧﺪﻳﺪهاي‬ ‫آن ﺳﺮزﻧﺶ ﻛﻪ ﻛﺮد ﺗﻮ را دوﺳﺖ ﺣﺎﻓﻈﺎ‬ ‫ﺑﻴﺶ از ﮔﻠﻴﻢ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﮕﺮ ﭘﺎ ﻛﺸﻴﺪهاي‬

‫ﻏﺰل 524‬ ‫داﻣﻦ ﻛﺸﺎن ﻫﻤﻲﺷﺪ در ﺷﺮب زرﻛﺸﻴﺪه‬ ‫ﺻﺪ ﻣﺎه رو ز رﺷﻜﺶ ﺟﻴﺐ ﻗﺼﺐ درﻳﺪه‬ ‫از ﺗﺎب آﺗﺶ ﻣﻲ ﺑﺮ ﮔﺮد ﻋﺎرﺿﺶ ﺧﻮي‬ ‫ﭼﻮن ﻗﻄﺮهﻫﺎي ﺷﺒﻨﻢ ﺑﺮ ﺑﺮگ ﮔﻞ ﭼﻜﻴﺪه‬ ‫ﻟﻔﻈﻲ ﻓﺼﻴﺢ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻗﺪي ﺑﻠﻨﺪ ﭼﺎﺑﻚ‬ ‫روﻳﻲ ﻟﻄﻴﻒ زﻳﺒﺎ ﭼﺸﻤﻲ ﺧﻮش ﻛﺸﻴﺪه‬

‫444‬

‫ﻳﺎﻗﻮت ﺟﺎن ﻓﺰاﻳﺶ از آب ﻟﻄﻒ زاده‬ ‫ﺷﻤﺸﺎد ﺧﻮش ﺧﺮاﻣﺶ در ﻧﺎز ﭘﺮورﻳﺪه‬ ‫آن ﻟﻌﻞ دﻟﻜﺸﺶ ﺑﻴﻦ وان ﺧﻨﺪه دل آﺷﻮب‬ ‫وان رﻓﺘﻦ ﺧﻮﺷﺶ ﺑﻴﻦ وان ﮔﺎم آرﻣﻴﺪه‬ ‫آن آﻫﻮي ﺳﻴﻪ ﭼﺸﻢ از دام ﻣﺎ ﺑﺮون ﺷﺪ‬ ‫ﻳﺎران ﭼﻪ ﭼﺎره ﺳﺎزم ﺑﺎ اﻳﻦ دل رﻣﻴﺪه‬ ‫زﻧﻬﺎر ﺗﺎ ﺗﻮاﻧﻲ اﻫﻞ ﻧﻈﺮ ﻣﻴﺎزار‬ ‫دﻧﻴﺎ وﻓﺎ ﻧﺪارد اي ﻧﻮر ﻫﺮ دو دﻳﺪه‬ ‫ﺗﺎ ﻛﻲ ﻛﺸﻢ ﻋﺘﻴﺒﺖ از ﭼﺸﻢ دﻟﻔﺮﻳﺒﺖ‬ ‫روزي ﻛﺮﺷﻤﻪاي ﻛﻦ اي ﻳﺎر ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه‬ ‫ﮔﺮ ﺧﺎﻃﺮ ﺷﺮﻳﻔﺖ رﻧﺠﻴﺪه ﺷﺪ ز ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺑﺎزآ ﻛﻪ ﺗﻮﺑﻪ ﻛﺮدﻳﻢ از ﮔﻔﺘﻪ و ﺷﻨﻴﺪه‬ ‫ﺑﺲ ﺷﻜﺮ ﺑﺎزﮔﻮﻳﻢ در ﺑﻨﺪﮔﻲ ﺧﻮاﺟﻪ‬ ‫ﮔﺮ اوﻓﺘﺪ ﺑﻪ دﺳﺘﻢ آن ﻣﻴﻮه رﺳﻴﺪه‬

‫ﻏﺰل 624‬ ‫از ﺧﻮن دل ﻧﻮﺷﺘﻢ ﻧﺰدﻳﻚ دوﺳﺖ ﻧﺎﻣﻪ‬ ‫اﻧﻲ راﻳﺖ دﻫﺮا ﻣﻦ ﻫﺠﺮك اﻟﻘﻴﺎﻣﻪ‬

‫544‬

‫دارم ﻣﻦ از ﻓﺮاﻗﺶ در دﻳﺪه ﺻﺪ ﻋﻼﻣﺖ‬ ‫ﻟﻴﺴﺖ دﻣﻮع ﻋﻴﻨﻲ ﻫﺬا ﻟﻨﺎ اﻟﻌﻼﻣﻪ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﺰﻣﻮدم از وي ﻧﺒﻮد ﺳﻮدم‬ ‫ﻣﻦ ﺟﺮب اﻟﻤﺠﺮب ﺣﻠﺖ ﺑﻪ اﻟﻨﺪاﻣﻪ‬ ‫ﭘﺮﺳﻴﺪم از ﻃﺒﻴﺒﻲ اﺣﻮال دوﺳﺖ ﮔﻔﺘﺎ‬ ‫ﻓﻲ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻋﺬاب ﻓﻲ ﻗﺮﺑﻬﺎ اﻟﺴﻼﻣﻪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻢ ﻣﻼﻣﺖ آﻳﺪ ﮔﺮ ﮔﺮد دوﺳﺖ ﮔﺮدم‬ ‫و اﷲ ﻣﺎ راﻳﻨﺎ ﺣﺒﺎ ﺑﻼ ﻣﻼﻣﻪ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻮ ﻃﺎﻟﺐ آﻣﺪ ﺟﺎﻣﻲ ﺑﻪ ﺟﺎن ﺷﻴﺮﻳﻦ‬ ‫ﺣﺘﻲ ﻳﺬوق ﻣﻨﻪ ﻛﺎﺳﺎ ﻣﻦ اﻟﻜﺮاﻣﻪ‬

‫ﻏﺰل 724‬ ‫ﭼﺮاغ روي ﺗﻮ را ﺷﻤﻊ ﮔﺸﺖ ﭘﺮواﻧﻪ‬ ‫ﻣﺮا ز ﺣﺎل ﺗﻮ ﺑﺎ ﺣﺎل ﺧﻮﻳﺶ ﭘﺮوا ﻧﻪ‬ ‫ﺧﺮد ﻛﻪ ﻗﻴﺪ ﻣﺠﺎﻧﻴﻦ ﻋﺸﻖ ﻣﻲﻓﺮﻣﻮد‬ ‫ﺑﻪ ﺑﻮي ﺳﻨﺒﻞ زﻟﻒ ﺗﻮ ﮔﺸﺖ دﻳﻮاﻧﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﺑﻮي زﻟﻒ ﺗﻮ ﮔﺮ ﺟﺎن ﺑﻪ ﺑﺎد رﻓﺖ ﭼﻪ ﺷﺪ‬ ‫ﻫﺰار ﺟﺎن ﮔﺮاﻣﻲ ﻓﺪاي ﺟﺎﻧﺎﻧﻪ‬

‫644‬

‫ﻣﻦ رﻣﻴﺪه ز ﻏﻴﺮت ز ﭘﺎ ﻓﺘﺎدم دوش‬ ‫ﻧﮕﺎر ﺧﻮﻳﺶ ﭼﻮ دﻳﺪم ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ‬ ‫ﭼﻪ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻴﻢ و ﺳﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‬ ‫ﻓﺴﻮن ﻣﺎ ﺑﺮ او ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ اﻓﺴﺎﻧﻪ‬ ‫ﺑﺮ آﺗﺶ رخ زﻳﺒﺎي او ﺑﻪ ﺟﺎي ﺳﭙﻨﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﻏﻴﺮ ﺧﺎل ﺳﻴﺎﻫﺶ ﻛﻪ دﻳﺪ ﺑﻪ داﻧﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﮋده ﺟﺎن ﺑﻪ ﺻﺒﺎ داد ﺷﻤﻊ در ﻧﻔﺴﻲ‬ ‫ز ﺷﻤﻊ روي ﺗﻮاش ﭼﻮن رﺳﻴﺪ ﭘﺮواﻧﻪ‬ ‫ﻣﺮا ﺑﻪ دور ﻟﺐ دوﺳﺖ ﻫﺴﺖ ﭘﻴﻤﺎﻧﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮ زﺑﺎن ﻧﺒﺮم ﺟﺰ ﺣﺪﻳﺚ ﭘﻴﻤﺎﻧﻪ‬ ‫ﺣﺪﻳﺚ ﻣﺪرﺳﻪ و ﺧﺎﻧﻘﻪ ﻣﮕﻮي ﻛﻪ ﺑﺎز‬ ‫ﻓﺘﺎد در ﺳﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﻫﻮاي ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ‬

‫ﻏﺰل 824‬ ‫ﺳﺤﺮﮔﺎﻫﺎن ﻛﻪ ﻣﺨﻤﻮر ﺷﺒﺎﻧﻪ‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻢ ﺑﺎده ﺑﺎ ﭼﻨﮓ و ﭼﻐﺎﻧﻪ‬ ‫ﻧﻬﺎدم ﻋﻘﻞ را ره ﺗﻮﺷﻪ از ﻣﻲ‬ ‫ز ﺷﻬﺮ ﻫﺴﺘﻴﺶ ﻛﺮدم رواﻧﻪ‬

‫744‬

‫ﻧﮕﺎر ﻣﻲ ﻓﺮوﺷﻢ ﻋﺸﻮهاي داد‬ ‫ﻛﻪ اﻳﻤﻦ ﮔﺸﺘﻢ از ﻣﻜﺮ زﻣﺎﻧﻪ‬ ‫ز ﺳﺎﻗﻲ ﻛﻤﺎن اﺑﺮو ﺷﻨﻴﺪم‬ ‫ﻛﻪ اي ﺗﻴﺮ ﻣﻼﻣﺖ را ﻧﺸﺎﻧﻪ‬ ‫ﻧﺒﻨﺪي زان ﻣﻴﺎن ﻃﺮﻓﻲ ﻛﻤﺮوار‬ ‫اﮔﺮ ﺧﻮد را ﺑﺒﻴﻨﻲ در ﻣﻴﺎﻧﻪ‬ ‫ﺑﺮو اﻳﻦ دام ﺑﺮ ﻣﺮﻏﻲ دﮔﺮ ﻧﻪ‬ ‫ﻛﻪ ﻋﻨﻘﺎ را ﺑﻠﻨﺪ اﺳﺖ آﺷﻴﺎﻧﻪ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻨﺪد ﻃﺮف وﺻﻞ از ﺣﺴﻦ ﺷﺎﻫﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﻮد ﻋﺸﻖ ﺑﺎزد ﺟﺎوداﻧﻪ‬ ‫ﻧﺪﻳﻢ و ﻣﻄﺮب و ﺳﺎﻗﻲ ﻫﻤﻪ اوﺳﺖ‬ ‫ﺧﻴﺎل آب و ﮔﻞ در ره ﺑﻬﺎﻧﻪ‬ ‫ﺑﺪه ﻛﺸﺘﻲ ﻣﻲ ﺗﺎ ﺧﻮش ﺑﺮاﻧﻴﻢ‬ ‫از اﻳﻦ درﻳﺎي ﻧﺎﭘﻴﺪاﻛﺮاﻧﻪ‬ ‫وﺟﻮد ﻣﺎ ﻣﻌﻤﺎﻳﻴﺴﺖ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻛﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺶ ﻓﺴﻮن اﺳﺖ و ﻓﺴﺎﻧﻪ‬

‫ﻏﺰل 924‬

‫844‬

‫ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﺷﺪ ﻗﺪح ﻻﻟﻪ ﭘﺮ ز ﻣﻲ‬ ‫ﻃﺎﻣﺎت ﺗﺎ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ و ﺧﺮاﻓﺎت ﺗﺎ ﺑﻪ ﻛﻲ‬ ‫ﺑﮕﺬر ز ﻛﺒﺮ و ﻧﺎز ﻛﻪ دﻳﺪهﺳﺖ روزﮔﺎر‬ ‫ﭼﻴﻦ ﻗﺒﺎي ﻗﻴﺼﺮ و ﻃﺮف ﻛﻼه ﻛﻲ‬ ‫ﻫﺸﻴﺎر ﺷﻮ ﻛﻪ ﻣﺮغ ﭼﻤﻦ ﻣﺴﺖ ﮔﺸﺖ ﻫﺎن‬ ‫ﺑﻴﺪار ﺷﻮ ﻛﻪ ﺧﻮاب ﻋﺪم در ﭘﻲ اﺳﺖ ﻫﻲ‬ ‫ﺧﻮش ﻧﺎزﻛﺎﻧﻪ ﻣﻲﭼﻤﻲ اي ﺷﺎخ ﻧﻮﺑﻬﺎر‬ ‫ﻛﺸﻔﺘﮕﻲ ﻣﺒﺎدت از آﺷﻮب ﺑﺎد دي‬ ‫ﺑﺮ ﻣﻬﺮ ﭼﺮخ و ﺷﻴﻮه او اﻋﺘﻤﺎد ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫اي واي ﺑﺮ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺷﺪ اﻳﻤﻦ ز ﻣﻜﺮ وي‬ ‫ﻓﺮدا ﺷﺮاب ﻛﻮﺛﺮ و ﺣﻮر از ﺑﺮاي ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫و اﻣﺮوز ﻧﻴﺰ ﺳﺎﻗﻲ ﻣﻪ روي و ﺟﺎم ﻣﻲ‬ ‫ﺑﺎد ﺻﺒﺎ ز ﻋﻬﺪ ﺻﺒﻲ ﻳﺎد ﻣﻲدﻫﺪ‬ ‫ﺟﺎن داروﻳﻲ ﻛﻪ ﻏﻢ ﺑﺒﺮد درده اي ﺻﺒﻲ‬ ‫ﺣﺸﻤﺖ ﻣﺒﻴﻦ و ﺳﻠﻄﻨﺖ ﮔﻞ ﻛﻪ ﺑﺴﭙﺮد‬ ‫ﻓﺮاش ﺑﺎد ﻫﺮ ورﻗﺶ را ﺑﻪ زﻳﺮ ﭘﻲ‬ ‫درده ﺑﻪ ﻳﺎد ﺣﺎﺗﻢ ﻃﻲ ﺟﺎم ﻳﻚ ﻣﻨﻲ‬ ‫ﺗﺎ ﻧﺎﻣﻪ ﺳﻴﺎه ﺑﺨﻴﻼن ﻛﻨﻴﻢ ﻃﻲ‬

‫944‬

‫زان ﻣﻲ ﻛﻪ داد ﺣﺴﻦ و ﻟﻄﺎﻓﺖ ﺑﻪ ارﻏﻮان‬ ‫ﺑﻴﺮون ﻓﻜﻨﺪ ﻟﻄﻒ ﻣﺰاج از رﺧﺶ ﺑﻪ ﺧﻮي‬ ‫ﻣﺴﻨﺪ ﺑﻪ ﺑﺎغ ﺑﺮ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﭼﻮ ﺑﻨﺪﮔﺎن‬ ‫اﺳﺘﺎده اﺳﺖ ﺳﺮو و ﻛﻤﺮ ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻧﻲ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺣﺪﻳﺚ ﺳﺤﺮﻓﺮﻳﺐ ﺧﻮﺷﺖ رﺳﻴﺪ‬ ‫ﺗﺎ ﺣﺪ ﻣﺼﺮ و ﭼﻴﻦ و ﺑﻪ اﻃﺮاف روم و ري‬

‫ﻏﺰل 034‬ ‫ﺑﻪ ﺻﻮت ﺑﻠﺒﻞ و ﻗﻤﺮي اﮔﺮ ﻧﻨﻮﺷﻲ ﻣﻲ‬ ‫ﻋﻼج ﻛﻲ ﻛﻨﻤﺖ آﺧﺮاﻟﺪوا‪ Y‬اﻟﻜﻲ‬ ‫ذﺧﻴﺮهاي ﺑﻨﻪ از رﻧﮓ و ﺑﻮي ﻓﺼﻞ ﺑﻬﺎر‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻲرﺳﻨﺪ ز ﭘﻲ رﻫﺰﻧﺎن ﺑﻬﻤﻦ و دي‬ ‫ﭼﻮ ﮔﻞ ﻧﻘﺎب ﺑﺮاﻓﻜﻨﺪ و ﻣﺮغ زد ﻫﻮﻫﻮ‬ ‫ﻣﻨﻪ ز دﺳﺖ ﭘﻴﺎﻟﻪ ﭼﻪ ﻣﻲﻛﻨﻲ ﻫﻲ ﻫﻲ‬ ‫ﺷﻜﻮه ﺳﻠﻄﻨﺖ و ﺣﺴﻦ ﻛﻲ ﺛﺒﺎﺗﻲ داد‬ ‫ز ﺗﺨﺖ ﺟﻢ ﺳﺨﻨﻲ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ و اﻓﺴﺮ ﻛﻲ‬ ‫ﺧﺰﻳﻨﻪ داري ﻣﻴﺮاث ﺧﻮارﮔﺎن ﻛﻔﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻗﻮل ﻣﻄﺮب و ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻪ ﻓﺘﻮي دف و ﻧﻲ‬

‫054‬

‫زﻣﺎﻧﻪ ﻫﻴﭻ ﻧﺒﺨﺸﺪ ﻛﻪ ﺑﺎزﻧﺴﺘﺎﻧﺪ‬ ‫ﻣﺠﻮ ز ﺳﻔﻠﻪ ﻣﺮوت ﻛﻪ ﺷﻴﻪ ﻻ ﺷﻲ‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ ﺑﺮ اﻳﻮان ﺟﻨﻪ اﻟﻤﺎوي‬ ‫ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﻪ ﻋﺸﻮه دﻧﻴﻲ ﺧﺮﻳﺪ واي ﺑﻪ وي‬ ‫ﺳﺨﺎ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﺳﺨﻦ ﻃﻲ ﻛﻨﻢ ﺷﺮاب ﻛﺠﺎﺳﺖ‬ ‫ﺑﺪه ﺑﻪ ﺷﺎدي روح و روان ﺣﺎﺗﻢ ﻃﻲ‬ ‫ﺑﺨﻴﻞ ﺑﻮي ﺧﺪا ﻧﺸﻨﻮد ﺑﻴﺎ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﭘﻴﺎﻟﻪ ﮔﻴﺮ و ﻛﺮم ورز و اﻟﻀﻤﺎن ﻋﻠﻲ‬

‫ﻏﺰل 134‬ ‫ﻟﺒﺶ ﻣﻲﺑﻮﺳﻢ و در ﻣﻲﻛﺸﻢ ﻣﻲ‬ ‫ﺑﻪ آب زﻧﺪﮔﺎﻧﻲ ﺑﺮدهام ﭘﻲ‬ ‫ﻧﻪ رازش ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ ﮔﻔﺖ ﺑﺎ ﻛﺲ‬ ‫ﻧﻪ ﻛﺲ را ﻣﻲﺗﻮاﻧﻢ دﻳﺪ ﺑﺎ وي‬ ‫ﻟﺒﺶ ﻣﻲﺑﻮﺳﺪ و ﺧﻮن ﻣﻲﺧﻮرد ﺟﺎم‬ ‫رﺧﺶ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ و ﮔﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺧﻮي‬ ‫ﺑﺪه ﺟﺎم ﻣﻲ و از ﺟﻢ ﻣﻜﻦ ﻳﺎد‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﺟﻢ ﻛﻲ ﺑﻮد و ﻛﻲ ﻛﻲ‬

‫154‬

‫ﺑﺰن در ﭘﺮده ﭼﻨﮓ اي ﻣﺎه ﻣﻄﺮب‬ ‫رﮔﺶ ﺑﺨﺮاش ﺗﺎ ﺑﺨﺮوﺷﻢ از وي‬ ‫ﮔﻞ از ﺧﻠﻮت ﺑﻪ ﺑﺎغ آورد ﻣﺴﻨﺪ‬ ‫ﺑﺴﺎط زﻫﺪ ﻫﻤﭽﻮن ﻏﻨﭽﻪ ﻛﻦ ﻃﻲ‬ ‫ﭼﻮ ﭼﺸﻤﺶ ﻣﺴﺖ را ﻣﺨﻤﻮر ﻣﮕﺬار‬ ‫ﺑﻪ ﻳﺎد ﻟﻌﻠﺶ اي ﺳﺎﻗﻲ ﺑﺪه ﻣﻲ‬ ‫ﻧﺠﻮﻳﺪ ﺟﺎن از آن ﻗﺎﻟﺐ ﺟﺪاﻳﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺧﻮن ﺟﺎﻣﺶ در رگ و ﭘﻲ‬ ‫زﺑﺎﻧﺖ درﻛﺶ اي ﺣﺎﻓﻆ زﻣﺎﻧﻲ‬ ‫ﺣﺪﻳﺚ ﺑﻲ زﺑﺎﻧﺎن ﺑﺸﻨﻮ از ﻧﻲ‬

‫ﻏﺰل 234‬ ‫ﻣﺨﻤﻮر ﺟﺎم ﻋﺸﻘﻢ ﺳﺎﻗﻲ ﺑﺪه ﺷﺮاﺑﻲ‬ ‫ﭘﺮ ﻛﻦ ﻗﺪح ﻛﻪ ﺑﻲ ﻣﻲ ﻣﺠﻠﺲ ﻧﺪارد آﺑﻲ‬ ‫وﺻﻒ رخ ﭼﻮ ﻣﺎﻫﺶ در ﭘﺮده راﺳﺖ ﻧﺎﻳﺪ‬ ‫ﻣﻄﺮب ﺑﺰن ﻧﻮاﻳﻲ ﺳﺎﻗﻲ ﺑﺪه ﺷﺮاﺑﻲ‬ ‫ﺷﺪ ﺣﻠﻘﻪ ﻗﺎﻣﺖ ﻣﻦ ﺗﺎ ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ رﻗﻴﺒﺖ‬ ‫زﻳﻦ در دﮔﺮ ﻧﺮاﻧﺪ ﻣﺎ را ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺑﺎﺑﻲ‬

‫254‬

‫در اﻧﺘﻈﺎر روﻳﺖ ﻣﺎ و اﻣﻴﺪواري‬ ‫در ﻋﺸﻮه وﺻﺎﻟﺖ ﻣﺎ و ﺧﻴﺎل و ﺧﻮاﺑﻲ‬ ‫ﻣﺨﻤﻮر آن دو ﭼﺸﻤﻢ آﻳﺎ ﻛﺠﺎﺳﺖ ﺟﺎﻣﻲ‬ ‫ﺑﻴﻤﺎر آن دو ﻟﻌﻠﻢ آﺧﺮ ﻛﻢ از ﺟﻮاﺑﻲ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻪ ﻣﻲﻧﻬﻲ دل ﺗﻮ در ﺧﻴﺎل ﺧﻮﺑﺎن‬ ‫ﻛﻲ ﺗﺸﻨﻪ ﺳﻴﺮ ﮔﺮدد از ﻟﻤﻌﻪ ﺳﺮاﺑﻲ‬

‫ﻏﺰل 334‬ ‫اي ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺎه از ﺧﻂ ﻣﺸﻜﻴﻦ ﻧﻘﺎب اﻧﺪاﺧﺘﻲ‬ ‫ﻟﻄﻒ ﻛﺮدي ﺳﺎﻳﻪاي ﺑﺮ آﻓﺘﺎب اﻧﺪاﺧﺘﻲ‬ ‫ﺗﺎ ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد ﺑﺎ ﻣﺎ آب و رﻧﮓ ﻋﺎرﺿﺖ‬ ‫ﺣﺎﻟﻴﺎ ﻧﻴﺮﻧﮓ ﻧﻘﺸﻲ ﺧﻮش ﺑﺮ آب اﻧﺪاﺧﺘﻲ‬ ‫ﮔﻮي ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮدي از ﺧﻮﺑﺎن ﺧﻠﺦ ﺷﺎد ﺑﺎش‬ ‫ﺟﺎم ﻛﻴﺨﺴﺮو ﻃﻠﺐ ﻛﺎﻓﺮاﺳﻴﺎب اﻧﺪاﺧﺘﻲ‬ ‫ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﺎ ﺷﻤﻊ رﺧﺴﺎرت ﺑﻪ وﺟﻬﻲ ﻋﺸﻖ ﺑﺎﺧﺖ‬ ‫زان ﻣﻴﺎن ﭘﺮواﻧﻪ را در اﺿﻄﺮاب اﻧﺪاﺧﺘﻲ‬ ‫ﮔﻨﺞ ﻋﺸﻖ ﺧﻮد ﻧﻬﺎدي در دل وﻳﺮان ﻣﺎ‬ ‫ﺳﺎﻳﻪ دوﻟﺖ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻛﻨﺞ ﺧﺮاب اﻧﺪاﺧﺘﻲ‬

‫354‬

‫زﻳﻨﻬﺎر از آب آن ﻋﺎرض ﻛﻪ ﺷﻴﺮان را از آن‬ ‫ﺗﺸﻨﻪ ﻟﺐ ﻛﺮدي و ﮔﺮدان را در آب اﻧﺪاﺧﺘﻲ‬ ‫ﺧﻮاب ﺑﻴﺪاران ﺑﺒﺴﺘﻲ وان ﮔﻪ از ﻧﻘﺶ ﺧﻴﺎل‬ ‫ﺗﻬﻤﺘﻲ ﺑﺮ ﺷﺐ روان ﺧﻴﻞ ﺧﻮاب اﻧﺪاﺧﺘﻲ‬ ‫ﭘﺮده از رخ ﺑﺮﻓﻜﻨﺪي ﻳﻚ ﻧﻈﺮ در ﺟﻠﻮه ﮔﺎه‬ ‫و از ﺣﻴﺎ ﺣﻮر و ﭘﺮي را در ﺣﺠﺎب اﻧﺪاﺧﺘﻲ‬ ‫ﺑﺎده ﻧﻮش از ﺟﺎم ﻋﺎﻟﻢ ﺑﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﺮ اورﻧﮓ ﺟﻢ‬ ‫ﺷﺎﻫﺪ ﻣﻘﺼﻮد را از رخ ﻧﻘﺎب اﻧﺪاﺧﺘﻲ‬ ‫از ﻓﺮﻳﺐ ﻧﺮﮔﺲ ﻣﺨﻤﻮر و ﻟﻌﻞ ﻣﻲ ﭘﺮﺳﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺧﻠﻮت ﻧﺸﻴﻦ را در ﺷﺮاب اﻧﺪاﺧﺘﻲ‬ ‫و از ﺑﺮاي ﺻﻴﺪ دل در ﮔﺮدﻧﻢ زﻧﺠﻴﺮ زﻟﻒ‬ ‫ﭼﻮن ﻛﻤﻨﺪ ﺧﺴﺮو ﻣﺎﻟﻚ رﻗﺎب اﻧﺪاﺧﺘﻲ‬ ‫داور دارا ﺷﻜﻮهاي آن ﻛﻪ ﺗﺎج آﻓﺘﺎب‬ ‫از ﺳﺮ ﺗﻌﻈﻴﻢ ﺑﺮ ﺧﺎك ﺟﻨﺎب اﻧﺪاﺧﺘﻲ‬ ‫ﻧﺼﺮه اﻟﺪﻳﻦ ﺷﺎه ﻳﺤﻴﻲ آن ﻛﻪ ﺧﺼﻢ ﻣﻠﻚ را‬ ‫از دم ﺷﻤﺸﻴﺮ ﭼﻮن آﺗﺶ در آب اﻧﺪاﺧﺘﻲ‬

‫ﻏﺰل 434‬

‫454‬

‫اي دل ﻣﺒﺎش ﻳﻚ دم ﺧﺎﻟﻲ ز ﻋﺸﻖ و ﻣﺴﺘﻲ‬ ‫وان ﮔﻪ ﺑﺮو ﻛﻪ رﺳﺘﻲ از ﻧﻴﺴﺘﻲ و ﻫﺴﺘﻲ‬ ‫ﮔﺮ ﺟﺎن ﺑﻪ ﺗﻦ ﺑﺒﻴﻨﻲ ﻣﺸﻐﻮل ﻛﺎر او ﺷﻮ‬ ‫ﻫﺮ ﻗﺒﻠﻪاي ﻛﻪ ﺑﻴﻨﻲ ﺑﻬﺘﺮ ز ﺧﻮدﭘﺮﺳﺘﻲ‬ ‫ﺑﺎ ﺿﻌﻒ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ ﻫﻤﭽﻮن ﻧﺴﻴﻢ ﺧﻮش ﺑﺎش‬ ‫ﺑﻴﻤﺎري اﻧﺪر اﻳﻦ ره ﺑﻬﺘﺮ ز ﺗﻨﺪرﺳﺘﻲ‬ ‫در ﻣﺬﻫﺐ ﻃﺮﻳﻘﺖ ﺧﺎﻣﻲ ﻧﺸﺎن ﻛﻔﺮ اﺳﺖ‬ ‫آري ﻃﺮﻳﻖ دوﻟﺖ ﭼﺎﻻﻛﻲ اﺳﺖ و ﭼﺴﺘﻲ‬ ‫ﺗﺎ ﻓﻀﻞ و ﻋﻘﻞ ﺑﻴﻨﻲ ﺑﻲﻣﻌﺮﻓﺖ ﻧﺸﻴﻨﻲ‬ ‫ﻳﻚ ﻧﻜﺘﻪات ﺑﮕﻮﻳﻢ ﺧﻮد را ﻣﺒﻴﻦ ﻛﻪ رﺳﺘﻲ‬ ‫در آﺳﺘﺎن ﺟﺎﻧﺎن از آﺳﻤﺎن ﻣﻴﻨﺪﻳﺶ‬ ‫ﻛﺰ اوج ﺳﺮﺑﻠﻨﺪي اﻓﺘﻲ ﺑﻪ ﺧﺎك ﭘﺴﺘﻲ‬ ‫ﺧﺎر ار ﭼﻪ ﺟﺎن ﺑﻜﺎﻫﺪ ﮔﻞ ﻋﺬر آن ﺑﺨﻮاﻫﺪ‬ ‫ﺳﻬﻞ اﺳﺖ ﺗﻠﺨﻲ ﻣﻲ در ﺟﻨﺐ ذوق ﻣﺴﺘﻲ‬ ‫ﺻﻮﻓﻲ ﭘﻴﺎﻟﻪ ﭘﻴﻤﺎ ﺣﺎﻓﻆ ﻗﺮاﺑﻪ ﭘﺮﻫﻴﺰ‬ ‫اي ﻛﻮﺗﻪ آﺳﺘﻴﻨﺎن ﺗﺎ ﻛﻲ درازدﺳﺘﻲ‬

‫ﻏﺰل 534‬

‫554‬

‫ﺑﺎ ﻣﺪﻋﻲ ﻣﮕﻮﻳﻴﺪ اﺳﺮار ﻋﺸﻖ و ﻣﺴﺘﻲ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻲﺧﺒﺮ ﺑﻤﻴﺮد در درد ﺧﻮدﭘﺮﺳﺘﻲ‬ ‫ﻋﺎﺷﻖ ﺷﻮ ار ﻧﻪ روزي ﻛﺎر ﺟﻬﺎن ﺳﺮ آﻳﺪ‬ ‫ﻧﺎﺧﻮاﻧﺪه ﻧﻘﺶ ﻣﻘﺼﻮد از ﻛﺎرﮔﺎه ﻫﺴﺘﻲ‬ ‫دوش آن ﺻﻨﻢ ﭼﻪ ﺧﻮش ﮔﻔﺖ در ﻣﺠﻠﺲ ﻣﻐﺎﻧﻢ‬ ‫ﺑﺎ ﻛﺎﻓﺮان ﭼﻪ ﻛﺎرت ﮔﺮ ﺑﺖ ﻧﻤﻲﭘﺮﺳﺘﻲ‬ ‫ﺳﻠﻄﺎن ﻣﻦ ﺧﺪا را زﻟﻔﺖ ﺷﻜﺴﺖ ﻣﺎ را‬ ‫ﺗﺎ ﻛﻲ ﻛﻨﺪ ﺳﻴﺎﻫﻲ ﭼﻨﺪﻳﻦ درازدﺳﺘﻲ‬ ‫در ﮔﻮﺷﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﻣﺴﺘﻮر ﭼﻮن ﺗﻮان ﺑﻮد‬ ‫ﺗﺎ ﻧﺮﮔﺲ ﺗﻮ ﺑﺎ ﻣﺎ ﮔﻮﻳﺪ رﻣﻮز ﻣﺴﺘﻲ‬ ‫آن روز دﻳﺪه ﺑﻮدم اﻳﻦ ﻓﺘﻨﻪﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬ ‫ﻛﺰ ﺳﺮﻛﺸﻲ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﻣﺎ ﻧﻤﻲﻧﺸﺴﺘﻲ‬ ‫ﻋﺸﻘﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻃﻮﻓﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺳﭙﺮد ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﭼﻮن ﺑﺮق از اﻳﻦ ﻛﺸﺎﻛﺶ ﭘﻨﺪاﺷﺘﻲ ﻛﻪ ﺟﺴﺘﻲ‬

‫ﻏﺰل 634‬ ‫آن ﻏﺎﻟﻴﻪ ﺧﻂ ﮔﺮ ﺳﻮي ﻣﺎ ﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﺷﺘﻲ‬ ‫ﮔﺮدون ورق ﻫﺴﺘﻲ ﻣﺎ درﻧﻨﻮﺷﺘﻲ‬

‫654‬

‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﺠﺮان ﺛﻤﺮ وﺻﻞ ﺑﺮآرد‬ ‫دﻫﻘﺎن ﺟﻬﺎن ﻛﺎش ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﺨﻢ ﻧﻜﺸﺘﻲ‬ ‫آﻣﺮزش ﻧﻘﺪ اﺳﺖ ﻛﺴﻲ را ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺟﺎ‬ ‫ﻳﺎرﻳﺴﺖ ﭼﻮ ﺣﻮري و ﺳﺮاﻳﻲ ﭼﻮ ﺑﻬﺸﺘﻲ‬ ‫در ﻣﺼﻄﺒﻪ ﻋﺸﻖ ﺗﻨﻌﻢ ﻧﺘﻮان ﻛﺮد‬ ‫ﭼﻮن ﺑﺎﻟﺶ زر ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺴﺎزﻳﻢ ﺑﻪ ﺧﺸﺘﻲ‬ ‫ﻣﻔﺮوش ﺑﻪ ﺑﺎغ ارم و ﻧﺨﻮت ﺷﺪاد‬ ‫ﻳﻚ ﺷﻴﺸﻪ ﻣﻲ و ﻧﻮش ﻟﺒﻲ و ﻟﺐ ﻛﺸﺘﻲ‬ ‫ﺗﺎ ﻛﻲ ﻏﻢ دﻧﻴﺎي دﻧﻲ اي دل داﻧﺎ‬ ‫ﺣﻴﻒ اﺳﺖ ز ﺧﻮﺑﻲ ﻛﻪ ﺷﻮد ﻋﺎﺷﻖ زﺷﺘﻲ‬ ‫آﻟﻮدﮔﻲ ﺧﺮﻗﻪ ﺧﺮاﺑﻲ ﺟﻬﺎن اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻮ راﻫﺮوي اﻫﻞ دﻟﻲ ﭘﺎك ﺳﺮﺷﺘﻲ‬ ‫از دﺳﺖ ﭼﺮا ﻫﺸﺖ ﺳﺮ زﻟﻒ ﺗﻮ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺗﻘﺪﻳﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮد ﭼﻪ ﻛﺮدي ﻛﻪ ﻧﻬﺸﺘﻲ‬

‫ﻏﺰل 734‬ ‫اي ﻗﺼﻪ ﺑﻬﺸﺖ ز ﻛﻮﻳﺖ ﺣﻜﺎﻳﺘﻲ‬ ‫ﺷﺮح ﺟﻤﺎل ﺣﻮر ز روﻳﺖ رواﻳﺘﻲ‬

‫754‬

‫اﻧﻔﺎس ﻋﻴﺴﻲ از ﻟﺐ ﻟﻌﻠﺖ ﻟﻄﻴﻔﻪاي‬ ‫آب ﺧﻀﺮ ز ﻧﻮش ﻟﺒﺎﻧﺖ ﻛﻨﺎﻳﺘﻲ‬ ‫ﻫﺮ ﭘﺎره از دل ﻣﻦ و از ﻏﺼﻪ ﻗﺼﻪاي‬ ‫ﻫﺮ ﺳﻄﺮي از ﺧﺼﺎل ﺗﻮ و از رﺣﻤﺖ آﻳﺘﻲ‬ ‫ﻛﻲ ﻋﻄﺮﺳﺎي ﻣﺠﻠﺲ روﺣﺎﻧﻴﺎن ﺷﺪي‬ ‫ﮔﻞ را اﮔﺮ ﻧﻪ ﺑﻮي ﺗﻮ ﻛﺮدي رﻋﺎﻳﺘﻲ‬ ‫در آرزوي ﺧﺎك در ﻳﺎر ﺳﻮﺧﺘﻴﻢ‬ ‫ﻳﺎد آور اي ﺻﺒﺎ ﻛﻪ ﻧﻜﺮدي ﺣﻤﺎﻳﺘﻲ‬ ‫اي دل ﺑﻪ ﻫﺮزه داﻧﺶ و ﻋﻤﺮت ﺑﻪ ﺑﺎد رﻓﺖ‬ ‫ﺻﺪ ﻣﺎﻳﻪ داﺷﺘﻲ و ﻧﻜﺮدي ﻛﻔﺎﻳﺘﻲ‬ ‫ﺑﻮي دل ﻛﺒﺎب ﻣﻦ آﻓﺎق را ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫اﻳﻦ آﺗﺶ درون ﺑﻜﻨﺪ ﻫﻢ ﺳﺮاﻳﺘﻲ‬ ‫در آﺗﺶ ار ﺧﻴﺎل رﺧﺶ دﺳﺖ ﻣﻲدﻫﺪ‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ ز دوزخ ﺷﻜﺎﻳﺘﻲ‬ ‫داﻧﻲ ﻣﺮاد ﺣﺎﻓﻆ از اﻳﻦ درد و ﻏﺼﻪ ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫از ﺗﻮ ﻛﺮﺷﻤﻪاي و ز ﺧﺴﺮو ﻋﻨﺎﻳﺘﻲ‬

‫ﻏﺰل 834‬

‫854‬

‫ﺳﺒﺖ ﺳﻠﻤﻲ ﺑﺼﺪﻏﻴﻬﺎ ﻓﺎدي‬ ‫و روﺣﻲ ﻛﻞ ﻳﻮم ﻟﻲ ﻳﻨﺎدي‬ ‫ﻧﮕﺎرا ﺑﺮ ﻣﻦ ﺑﻲدل ﺑﺒﺨﺸﺎي‬ ‫و واﺻﻠﻨﻲ ﻋﻠﻲ رﻏﻢ اﻻﻋﺎدي‬ ‫ﺣﺒﻴﺒﺎ در ﻏﻢ ﺳﻮداي ﻋﺸﻘﺖ‬ ‫ﺗﻮﻛﻠﻨﺎ ﻋﻠﻲ رب اﻟﻌﺒﺎد‬ ‫اﻣﻦ اﻧﻜﺮﺗﻨﻲ ﻋﻦ ﻋﺸﻖ ﺳﻠﻤﻲ‬ ‫ﺗﺰاول آن روي ﻧﻬﻜﻮ ﺑﻮادي‬ ‫ﻛﻪ ﻫﻤﭽﻮن ﻣﺖ ﺑﻪ ﺑﻮﺗﻦ دل و اي ره‬ ‫ﻏﺮﻳﻖ اﻟﻌﺸﻖ ﻓﻲ ﺑﺤﺮ اﻟﻮداد‬ ‫ﺑﻪ ﭘﻲ ﻣﺎﭼﺎن ﻏﺮاﻣﺖ ﺑﺴﭙﺮﻳﻤﻦ‬ ‫ﻏﺮت ﻳﻚ وي روﺷﺘﻲ از اﻣﺎدي‬ ‫ﻏﻢ اﻳﻦ دل ﺑﻮاﺗﺖ ﺧﻮرد ﻧﺎﭼﺎر‬ ‫و ﻏﺮ ﻧﻪ او ﺑﻨﻲ آﻧﭽﺖ ﻧﺸﺎدي‬ ‫دل ﺣﺎﻓﻆ ﺷﺪ اﻧﺪر ﭼﻴﻦ زﻟﻔﺖ‬ ‫ﺑﻠﻴﻞ ﻣﻈﻠﻢ و اﷲ ﻫﺎدي‬

‫ﻏﺰل 934‬

‫954‬

‫دﻳﺪم ﺑﻪ ﺧﻮاب دوش ﻛﻪ ﻣﺎﻫﻲ ﺑﺮآﻣﺪي‬ ‫ﻛﺰ ﻋﻜﺲ روي او ﺷﺐ ﻫﺠﺮان ﺳﺮ آﻣﺪي‬ ‫ﺗﻌﺒﻴﺮ رﻓﺖ ﻳﺎر ﺳﻔﺮﻛﺮده ﻣﻲرﺳﺪ‬ ‫اي ﻛﺎج ﻫﺮ ﭼﻪ زودﺗﺮ از در درآﻣﺪي‬ ‫ذﻛﺮش ﺑﻪ ﺧﻴﺮ ﺳﺎﻗﻲ ﻓﺮﺧﻨﺪه ﻓﺎل ﻣﻦ‬ ‫ﻛﺰ در ﻣﺪام ﺑﺎ ﻗﺪح و ﺳﺎﻏﺮ آﻣﺪي‬ ‫ﺧﻮش ﺑﻮدي ار ﺑﻪ ﺧﻮاب ﺑﺪﻳﺪي دﻳﺎر ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﺗﺎ ﻳﺎد ﺻﺤﺒﺘﺶ ﺳﻮي ﻣﺎ رﻫﺒﺮ آﻣﺪي‬ ‫ﻓﻴﺾ ازل ﺑﻪ زور و زر ار آﻣﺪي ﺑﻪ دﺳﺖ‬ ‫آب ﺧﻀﺮ ﻧﺼﻴﺒﻪ اﺳﻜﻨﺪر آﻣﺪي‬ ‫آن ﻋﻬﺪ ﻳﺎد ﺑﺎد ﻛﻪ از ﺑﺎم و در ﻣﺮا‬ ‫ﻫﺮ دم ﭘﻴﺎم ﻳﺎر و ﺧﻂ دﻟﺒﺮ آﻣﺪي‬ ‫ﻛﻲ ﻳﺎﻓﺘﻲ رﻗﻴﺐ ﺗﻮ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﺠﺎل ﻇﻠﻢ‬ ‫ﻣﻈﻠﻮﻣﻲ ار ﺷﺒﻲ ﺑﻪ در داور آﻣﺪي‬ ‫ﺧﺎﻣﺎن ره ﻧﺮﻓﺘﻪ ﭼﻪ داﻧﻨﺪ ذوق ﻋﺸﻖ‬ ‫درﻳﺎدﻟﻲ ﺑﺠﻮي دﻟﻴﺮي ﺳﺮآﻣﺪي‬ ‫آن ﻛﻮ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺳﻨﮓ دﻟﻲ ﻛﺮد رﻫﻨﻤﻮن‬ ‫اي ﻛﺎﺷﻜﻲ ﻛﻪ ﭘﺎش ﺑﻪ ﺳﻨﮕﻲ ﺑﺮآﻣﺪي‬

‫064‬

‫ﮔﺮ دﻳﮕﺮي ﺑﻪ ﺷﻴﻮه ﺣﺎﻓﻆ زدي رﻗﻢ‬ ‫ﻣﻘﺒﻮل ﻃﺒﻊ ﺷﺎه ﻫﻨﺮﭘﺮور آﻣﺪي‬

‫ﻏﺰل 044‬ ‫ﺳﺤﺮ ﺑﺎ ﺑﺎد ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ ﺣﺪﻳﺚ آرزوﻣﻨﺪي‬ ‫ﺧﻄﺎب آﻣﺪ ﻛﻪ واﺛﻖ ﺷﻮ ﺑﻪ اﻟﻄﺎف ﺧﺪاوﻧﺪي‬ ‫دﻋﺎي ﺻﺒﺢ و آه ﺷﺐ ﻛﻠﻴﺪ ﮔﻨﺞ ﻣﻘﺼﻮد اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺪﻳﻦ راه و روش ﻣﻲرو ﻛﻪ ﺑﺎ دﻟﺪار ﭘﻴﻮﻧﺪي‬ ‫ﻗﻠﻢ را آن زﺑﺎن ﻧﺒﻮد ﻛﻪ ﺳﺮ ﻋﺸﻖ ﮔﻮﻳﺪ ﺑﺎز‬ ‫وراي ﺣﺪ ﺗﻘﺮﻳﺮ اﺳﺖ ﺷﺮح آرزوﻣﻨﺪي‬ ‫اﻻ اي ﻳﻮﺳﻒ ﻣﺼﺮي ﻛﻪ ﻛﺮدت ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻣﻐﺮور‬ ‫ﭘﺪر را ﺑﺎزﭘﺮس آﺧﺮ ﻛﺠﺎ ﺷﺪ ﻣﻬﺮ ﻓﺮزﻧﺪي‬ ‫ﺟﻬﺎن ﭘﻴﺮ رﻋﻨﺎ را ﺗﺮﺣﻢ در ﺟﺒﻠﺖ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ز ﻣﻬﺮ او ﭼﻪ ﻣﻲﭘﺮﺳﻲ در او ﻫﻤﺖ ﭼﻪ ﻣﻲﺑﻨﺪي‬ ‫ﻫﻤﺎﻳﻲ ﭼﻮن ﺗﻮ ﻋﺎﻟﻲ ﻗﺪر ﺣﺮص اﺳﺘﺨﻮان ﺗﺎ ﻛﻲ‬ ‫درﻳﻎ آن ﺳﺎﻳﻪ ﻫﻤﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻧﺎاﻫﻞ اﻓﻜﻨﺪي‬ ‫در اﻳﻦ ﺑﺎزار اﮔﺮ ﺳﻮدﻳﺴﺖ ﺑﺎ دروﻳﺶ ﺧﺮﺳﻨﺪ اﺳﺖ‬ ‫ﺧﺪاﻳﺎ ﻣﻨﻌﻤﻢ ﮔﺮدان ﺑﻪ دروﻳﺸﻲ و ﺧﺮﺳﻨﺪي‬

‫164‬

‫ﺑﻪ ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﺷﻴﺮاز ﻣﻲرﻗﺼﻨﺪ و ﻣﻲﻧﺎزﻧﺪ‬ ‫ﺳﻴﻪ ﭼﺸﻤﺎن ﻛﺸﻤﻴﺮي و ﺗﺮﻛﺎن ﺳﻤﺮﻗﻨﺪي‬

‫ﻏﺰل 144‬ ‫ﭼﻪ ﺑﻮدي ار دل آن ﻣﺎه ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺑﻮدي‬ ‫ﻛﻪ ﺣﺎل ﻣﺎ ﻧﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮدي ار ﭼﻨﺎن ﺑﻮدي‬ ‫ﺑﮕﻔﺘﻤﻲ ﻛﻪ ﭼﻪ ارزد ﻧﺴﻴﻢ ﻃﺮه دوﺳﺖ‬ ‫ﮔﺮم ﺑﻪ ﻫﺮ ﺳﺮ ﻣﻮﻳﻲ ﻫﺰار ﺟﺎن ﺑﻮدي‬ ‫ﺑﺮات ﺧﻮﺷﺪﻟﻲ ﻣﺎ ﭼﻪ ﻛﻢ ﺷﺪي ﻳﺎ رب‬ ‫ﮔﺮش ﻧﺸﺎن اﻣﺎن از ﺑﺪ زﻣﺎن ﺑﻮدي‬ ‫ﮔﺮم زﻣﺎﻧﻪ ﺳﺮاﻓﺮاز داﺷﺘﻲ و ﻋﺰﻳﺰ‬ ‫ﺳﺮﻳﺮ ﻋﺰﺗﻢ آن ﺧﺎك آﺳﺘﺎن ﺑﻮدي‬ ‫ز ﭘﺮده ﻛﺎش ﺑﺮون آﻣﺪي ﭼﻮ ﻗﻄﺮه اﺷﻚ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮ دو دﻳﺪه ﻣﺎ ﺣﻜﻢ او روان ﺑﻮدي‬ ‫اﮔﺮ ﻧﻪ داﻳﺮه ﻋﺸﻖ راه ﺑﺮﺑﺴﺘﻲ‬ ‫ﭼﻮ ﻧﻘﻄﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺳﺮﮔﺸﺘﻪ در ﻣﻴﺎن ﺑﻮدي‬

‫ﻏﺰل 244‬

‫264‬

‫ﺑﻪ ﺟﺎن او ﻛﻪ ﮔﺮم دﺳﺘﺮس ﺑﻪ ﺟﺎن ﺑﻮدي‬ ‫ﻛﻤﻴﻨﻪ ﭘﻴﺸﻜﺶ ﺑﻨﺪﮔﺎﻧﺶ آن ﺑﻮدي‬ ‫ﺑﮕﻔﺘﻤﻲ ﻛﻪ ﺑﻬﺎ ﭼﻴﺴﺖ ﺧﺎك ﭘﺎﻳﺶ را‬ ‫اﮔﺮ ﺣﻴﺎت ﮔﺮان ﻣﺎﻳﻪ ﺟﺎودان ﺑﻮدي‬ ‫ﺑﻪ ﺑﻨﺪﮔﻲ ﻗﺪش ﺳﺮو ﻣﻌﺘﺮف ﮔﺸﺘﻲ‬ ‫ﮔﺮش ﭼﻮ ﺳﻮﺳﻦ آزاده ده زﺑﺎن ﺑﻮدي‬ ‫ﺑﻪ ﺧﻮاب ﻧﻴﺰ ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻤﺶ ﭼﻪ ﺟﺎي وﺻﺎل‬ ‫ﭼﻮ اﻳﻦ ﻧﺒﻮد و ﻧﺪﻳﺪﻳﻢ ﺑﺎري آن ﺑﻮدي‬ ‫اﮔﺮ دﻟﻢ ﻧﺸﺪي ﭘﺎﻳﺒﻨﺪ ﻃﺮه او‬ ‫ﻛﻲ اش ﻗﺮار در اﻳﻦ ﺗﻴﺮه ﺧﺎﻛﺪان ﺑﻮدي‬ ‫ﺑﻪ رخ ﭼﻮ ﻣﻬﺮ ﻓﻠﻚ ﺑﻲﻧﻈﻴﺮ آﻓﺎق اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ دل درﻳﻎ ﻛﻪ ﻳﻚ ذره ﻣﻬﺮﺑﺎن ﺑﻮدي‬ ‫درآﻣﺪي ز درم ﻛﺎﺷﻜﻲ ﭼﻮ ﻟﻤﻌﻪ ﻧﻮر‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮ دو دﻳﺪه ﻣﺎ ﺣﻜﻢ او روان ﺑﻮدي‬ ‫ز ﭘﺮده ﻧﺎﻟﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺮون ﻛﻲ اﻓﺘﺎدي‬ ‫اﮔﺮ ﻧﻪ ﻫﻤﺪم ﻣﺮﻏﺎن ﺻﺒﺢ ﺧﻮان ﺑﻮدي‬

‫ﻏﺰل 344‬

‫364‬

‫ﭼﻮ ﺳﺮو اﮔﺮ ﺑﺨﺮاﻣﻲ دﻣﻲ ﺑﻪ ﮔﻠﺰاري‬ ‫ﺧﻮرد ز ﻏﻴﺮت روي ﺗﻮ ﻫﺮ ﮔﻠﻲ ﺧﺎري‬ ‫ز ﻛﻔﺮ زﻟﻒ ﺗﻮ ﻫﺮ ﺣﻠﻘﻪاي و آﺷﻮﺑﻲ‬ ‫ز ﺳﺤﺮ ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﻫﺮ ﮔﻮﺷﻪاي و ﺑﻴﻤﺎري‬ ‫ﻣﺮو ﭼﻮ ﺑﺨﺖ ﻣﻦ اي ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺖ ﻳﺎر ﺑﻪ ﺧﻮاب‬ ‫ﻛﻪ در ﭘﻲ اﺳﺖ ز ﻫﺮ ﺳﻮﻳﺖ آه ﺑﻴﺪاري‬ ‫ﻧﺜﺎر ﺧﺎك رﻫﺖ ﻧﻘﺪ ﺟﺎن ﻣﻦ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﻧﻘﺪ روان را ﺑﺮ ﺗﻮ ﻣﻘﺪاري‬ ‫دﻻ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﺰن ﻻف زﻟﻒ دﻟﺒﻨﺪان‬ ‫ﭼﻮ ﺗﻴﺮه راي ﺷﻮي ﻛﻲ ﮔﺸﺎﻳﺪت ﻛﺎري‬ ‫ﺳﺮم ﺑﺮﻓﺖ و زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻧﺮﻓﺖ اﻳﻦ ﻛﺎر‬ ‫دﻟﻢ ﮔﺮﻓﺖ و ﻧﺒﻮدت ﻏﻢ ﮔﺮﻓﺘﺎري‬ ‫ﭼﻮ ﻧﻘﻄﻪ ﮔﻔﺘﻤﺶ اﻧﺪر ﻣﻴﺎن داﻳﺮه آي‬ ‫ﺑﻪ ﺧﻨﺪه ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اي ﺣﺎﻓﻆ اﻳﻦ ﭼﻪ ﭘﺮﮔﺎري‬

‫ﻏﺰل 444‬ ‫ﺷﻬﺮﻳﺴﺖ ﭘﺮﻇﺮﻳﻔﺎن و از ﻫﺮ ﻃﺮف ﻧﮕﺎري‬ ‫ﻳﺎران ﺻﻼي ﻋﺸﻖ اﺳﺖ ﮔﺮ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﻛﺎري‬

‫464‬

‫ﭼﺸﻢ ﻓﻠﻚ ﻧﺒﻴﻨﺪ زﻳﻦ ﻃﺮﻓﻪﺗﺮ ﺟﻮاﻧﻲ‬ ‫در دﺳﺖ ﻛﺲ ﻧﻴﻔﺘﺪ زﻳﻦ ﺧﻮﺑﺘﺮ ﻧﮕﺎري‬ ‫ﻫﺮﮔﺰ ﻛﻪ دﻳﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﺟﺴﻤﻲ ز ﺟﺎن ﻣﺮﻛﺐ‬ ‫ﺑﺮ داﻣﻨﺶ ﻣﺒﺎدا زﻳﻦ ﺧﺎﻛﻴﺎن ﻏﺒﺎري‬ ‫ﭼﻮن ﻣﻦ ﺷﻜﺴﺘﻪاي را از ﭘﻴﺶ ﺧﻮد ﭼﻪ راﻧﻲ‬ ‫ﻛﻢ ﻏﺎﻳﺖ ﺗﻮﻗﻊ ﺑﻮﺳﻴﺴﺖ ﻳﺎ ﻛﻨﺎري‬ ‫ﻣﻲ ﺑﻲﻏﺶ اﺳﺖ درﻳﺎب وﻗﺘﻲ ﺧﻮش اﺳﺖ ﺑﺸﺘﺎب‬ ‫ﺳﺎل دﮔﺮ ﻛﻪ دارد اﻣﻴﺪ ﻧﻮﺑﻬﺎري‬ ‫در ﺑﻮﺳﺘﺎن ﺣﺮﻳﻔﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻻﻟﻪ و ﮔﻞ‬ ‫ﻫﺮ ﻳﻚ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺟﺎﻣﻲ ﺑﺮ ﻳﺎد روي ﻳﺎري‬ ‫ﭼﻮن اﻳﻦ ﮔﺮه ﮔﺸﺎﻳﻢ وﻳﻦ راز ﭼﻮن ﻧﻤﺎﻳﻢ‬ ‫دردي و ﺳﺨﺖ دردي ﻛﺎري و ﺻﻌﺐ ﻛﺎري‬ ‫ﻫﺮ ﺗﺎر ﻣﻮي ﺣﺎﻓﻆ در دﺳﺖ زﻟﻒ ﺷﻮﺧﻲ‬ ‫ﻣﺸﻜﻞ ﺗﻮان ﻧﺸﺴﺘﻦ در اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ دﻳﺎري‬

‫ﻏﺰل 544‬ ‫ﺗﻮ را ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﺮاد اﺳﺖ در ﺟﻬﺎن داري‬ ‫ﭼﻪ ﻏﻢ ز ﺣﺎل ﺿﻌﻴﻔﺎن ﻧﺎﺗﻮان داري‬

‫564‬

‫ﺑﺨﻮاه ﺟﺎن و دل از ﺑﻨﺪه و روان ﺑﺴﺘﺎن‬ ‫ﻛﻪ ﺣﻜﻢ ﺑﺮ ﺳﺮ آزادﮔﺎن روان داري‬ ‫ﻣﻴﺎن ﻧﺪاري و دارم ﻋﺠﺐ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺳﺎﻋﺖ‬ ‫ﻣﻴﺎن ﻣﺠﻤﻊ ﺧﻮﺑﺎن ﻛﻨﻲ ﻣﻴﺎﻧﺪاري‬ ‫ﺑﻴﺎض روي ﺗﻮ را ﻧﻴﺴﺖ ﻧﻘﺶ درﺧﻮر از آﻧﻚ‬ ‫ﺳﻮادي از ﺧﻂ ﻣﺸﻜﻴﻦ ﺑﺮ ارﻏﻮان داري‬ ‫ﺑﻨﻮش ﻣﻲ ﻛﻪ ﺳﺒﻜﺮوﺣﻲ و ﻟﻄﻴﻒ ﻣﺪام‬ ‫ﻋﻠﻲ اﻟﺨﺼﻮص در آن دم ﻛﻪ ﺳﺮ ﮔﺮان داري‬ ‫ﻣﻜﻦ ﻋﺘﺎب از اﻳﻦ ﺑﻴﺶ و ﺟﻮر ﺑﺮ دل ﻣﺎ‬ ‫ﻣﻜﻦ ﻫﺮ آن ﭼﻪ ﺗﻮاﻧﻲ ﻛﻪ ﺟﺎي آن داري‬ ‫ﺑﻪ اﺧﺘﻴﺎرت اﮔﺮ ﺻﺪ ﻫﺰار ﺗﻴﺮ ﺟﻔﺎﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﺟﺎن ﻣﻦ ﺧﺴﺘﻪ در ﻛﻤﺎن داري‬ ‫ﺑﻜﺶ ﺟﻔﺎي رﻗﻴﺒﺎن ﻣﺪام و ﺟﻮر ﺣﺴﻮد‬ ‫ﻛﻪ ﺳﻬﻞ ﺑﺎﺷﺪ اﮔﺮ ﻳﺎر ﻣﻬﺮﺑﺎن داري‬ ‫ﺑﻪ وﺻﻞ دوﺳﺖ ﮔﺮت دﺳﺖ ﻣﻲدﻫﺪ ﻳﻚ دم‬ ‫ﺑﺮو ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﺮاد اﺳﺖ در ﺟﻬﺎن داري‬ ‫ﭼﻮ ﮔﻞ ﺑﻪ داﻣﻦ از اﻳﻦ ﺑﺎغ ﻣﻲﺑﺮي ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﭼﻪ ﻏﻢ ز ﻧﺎﻟﻪ و ﻓﺮﻳﺎد ﺑﺎﻏﺒﺎن داري‬

‫664‬

‫ﻏﺰل 644‬ ‫ﺻﺒﺎ ﺗﻮ ﻧﻜﻬﺖ آن زﻟﻒ ﻣﺸﻚ ﺑﻮ داري‬ ‫ﺑﻪ ﻳﺎدﮔﺎر ﺑﻤﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻮي او داري‬ ‫دﻟﻢ ﻛﻪ ﮔﻮﻫﺮ اﺳﺮار ﺣﺴﻦ و ﻋﺸﻖ در اوﺳﺖ‬ ‫ﺗﻮان ﺑﻪ دﺳﺖ ﺗﻮ دادن ﮔﺮش ﻧﻜﻮ داري‬ ‫در آن ﺷﻤﺎﻳﻞ ﻣﻄﺒﻮع ﻫﻴﭻ ﻧﺘﻮان ﮔﻔﺖ‬ ‫ﺟﺰ اﻳﻦ ﻗﺪر ﻛﻪ رﻗﻴﺒﺎن ﺗﻨﺪﺧﻮ داري‬ ‫ﻧﻮاي ﺑﻠﺒﻠﺖ اي ﮔﻞ ﻛﺠﺎ ﭘﺴﻨﺪ اﻓﺘﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﮔﻮش و ﻫﻮش ﺑﻪ ﻣﺮﻏﺎن ﻫﺮزه ﮔﻮ داري‬ ‫ﺑﻪ ﺟﺮﻋﻪ ﺗﻮ ﺳﺮم ﻣﺴﺖ ﮔﺸﺖ ﻧﻮﺷﺖ ﺑﺎد‬ ‫ﺧﻮد از ﻛﺪام ﺧﻢ اﺳﺖ اﻳﻦ ﻛﻪ در ﺳﺒﻮ داري‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺮﻛﺸﻲ ﺧﻮد اي ﺳﺮو ﺟﻮﻳﺒﺎر ﻣﻨﺎز‬ ‫ﻛﻪ ﮔﺮ ﺑﺪو رﺳﻲ از ﺷﺮم ﺳﺮ ﻓﺮوداري‬ ‫دم از ﻣﻤﺎﻟﻚ ﺧﻮﺑﻲ ﭼﻮ آﻓﺘﺎب زدن‬ ‫ﺗﻮ را رﺳﺪ ﻛﻪ ﻏﻼﻣﺎن ﻣﺎه رو داري‬ ‫ﻗﺒﺎي ﺣﺴﻦ ﻓﺮوﺷﻲ ﺗﻮ را ﺑﺮازد و ﺑﺲ‬ ‫ﻛﻪ ﻫﻤﭽﻮ ﮔﻞ ﻫﻤﻪ آﻳﻴﻦ رﻧﮓ و ﺑﻮ داري‬

‫764‬

‫ز ﻛﻨﺞ ﺻﻮﻣﻌﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺠﻮي ﮔﻮﻫﺮ ﻋﺸﻖ‬ ‫ﻗﺪم ﺑﺮون ﻧﻪ اﮔﺮ ﻣﻴﻞ ﺟﺴﺖ و ﺟﻮ داري‬

‫ﻏﺰل 744‬ ‫ﺑﻴﺎ ﺑﺎ ﻣﺎ ﻣﻮرز اﻳﻦ ﻛﻴﻨﻪ داري‬ ‫ﻛﻪ ﺣﻖ ﺻﺤﺒﺖ دﻳﺮﻳﻨﻪ داري‬ ‫ﻧﺼﻴﺤﺖ ﮔﻮش ﻛﻦ ﻛﺎﻳﻦ در ﺑﺴﻲ ﺑﻪ‬ ‫از آن ﮔﻮﻫﺮ ﻛﻪ در ﮔﻨﺠﻴﻨﻪ داري‬ ‫وﻟﻴﻜﻦ ﻛﻲ ﻧﻤﺎﻳﻲ رخ ﺑﻪ رﻧﺪان‬ ‫ﺗﻮ ﻛﺰ ﺧﻮرﺷﻴﺪ و ﻣﻪ آﻳﻴﻨﻪ داري‬ ‫ﺑﺪ رﻧﺪان ﻣﮕﻮ اي ﺷﻴﺦ و ﻫﺶ دار‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻜﻢ ﺧﺪاﻳﻲ ﻛﻴﻨﻪ داري‬ ‫ﻧﻤﻲﺗﺮﺳﻲ ز آه آﺗﺸﻴﻨﻢ‬ ‫ﺗﻮ داﻧﻲ ﺧﺮﻗﻪ ﭘﺸﻤﻴﻨﻪ داري‬ ‫ﺑﻪ ﻓﺮﻳﺎد ﺧﻤﺎر ﻣﻔﻠﺴﺎن رس‬ ‫ﺧﺪا را ﮔﺮ ﻣﻲدوﺷﻴﻨﻪ داري‬ ‫ﻧﺪﻳﺪم ﺧﻮﺷﺘﺮ از ﺷﻌﺮ ﺗﻮ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺑﻪ ﻗﺮآﻧﻲ ﻛﻪ اﻧﺪر ﺳﻴﻨﻪ داري‬

‫864‬

‫ﻏﺰل 844‬ ‫اي ﻛﻪ در ﻛﻮي ﺧﺮاﺑﺎت ﻣﻘﺎﻣﻲ داري‬ ‫ﺟﻢ وﻗﺖ ﺧﻮدي ار دﺳﺖ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻲ داري‬ ‫اي ﻛﻪ ﺑﺎ زﻟﻒ و رخ ﻳﺎر ﮔﺬاري ﺷﺐ و روز‬ ‫ﻓﺮﺻﺘﺖ ﺑﺎد ﻛﻪ ﺧﻮش ﺻﺒﺤﻲ و ﺷﺎﻣﻲ داري‬ ‫اي ﺻﺒﺎ ﺳﻮﺧﺘﮕﺎن ﺑﺮ ﺳﺮ ره ﻣﻨﺘﻈﺮﻧﺪ‬ ‫ﮔﺮ از آن ﻳﺎر ﺳﻔﺮﻛﺮده ﭘﻴﺎﻣﻲ داري‬ ‫ﺧﺎل ﺳﺮﺳﺒﺰ ﺗﻮ ﺧﻮش داﻧﻪ ﻋﻴﺸﻴﺴﺖ وﻟﻲ‬ ‫ﺑﺮ ﻛﻨﺎر ﭼﻤﻨﺶ وه ﻛﻪ ﭼﻪ داﻣﻲ داري‬ ‫ﺑﻮي ﺟﺎن از ﻟﺐ ﺧﻨﺪان ﻗﺪح ﻣﻲﺷﻨﻮم‬ ‫ﺑﺸﻨﻮ اي ﺧﻮاﺟﻪ اﮔﺮ زان ﻛﻪ ﻣﺸﺎﻣﻲ داري‬ ‫ﭼﻮن ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم وﻓﺎ ﻫﻴﭻ ﺛﺒﺎﺗﻴﺖ ﻧﺒﻮد‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺷﻜﺮ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺟﻮر دواﻣﻲ داري‬ ‫ﻧﺎم ﻧﻴﻚ ار ﻃﻠﺒﺪ از ﺗﻮ ﻏﺮﻳﺒﻲ ﭼﻪ ﺷﻮد‬ ‫ﺗﻮﻳﻲ اﻣﺮوز در اﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﻛﻪ ﻧﺎﻣﻲ داري‬ ‫ﺑﺲ دﻋﺎي ﺳﺤﺮت ﻣﻮﻧﺲ ﺟﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬ ‫ﺗﻮ ﻛﻪ ﭼﻮن ﺣﺎﻓﻆ ﺷﺒﺨﻴﺰ ﻏﻼﻣﻲ داري‬

‫964‬

‫ﻏﺰل 944‬ ‫اي ﻛﻪ ﻣﻬﺠﻮري ﻋﺸﺎق روا ﻣﻲداري‬ ‫ﻋﺎﺷﻘﺎن را ز ﺑﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﺟﺪا ﻣﻲداري‬ ‫ﺗﺸﻨﻪ ﺑﺎدﻳﻪ را ﻫﻢ ﺑﻪ زﻻﻟﻲ درﻳﺎب‬ ‫ﺑﻪ اﻣﻴﺪي ﻛﻪ در اﻳﻦ ره ﺑﻪ ﺧﺪا ﻣﻲداري‬ ‫دل ﺑﺒﺮدي و ﺑﺤﻞ ﻛﺮدﻣﺖ اي ﺟﺎن ﻟﻴﻜﻦ‬ ‫ﺑﻪ از اﻳﻦ دار ﻧﮕﺎﻫﺶ ﻛﻪ ﻣﺮا ﻣﻲداري‬ ‫ﺳﺎﻏﺮ ﻣﺎ ﻛﻪ ﺣﺮﻳﻔﺎن دﮔﺮ ﻣﻲﻧﻮﺷﻨﺪ‬ ‫ﻣﺎ ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻜﻨﻴﻢ ار ﺗﻮ روا ﻣﻲداري‬ ‫اي ﻣﮕﺲ ﺣﻀﺮت ﺳﻴﻤﺮغ ﻧﻪ ﺟﻮﻻﻧﮕﻪ ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫ﻋﺮض ﺧﻮد ﻣﻲﺑﺮي و زﺣﻤﺖ ﻣﺎ ﻣﻲداري‬ ‫ﺗﻮ ﺑﻪ ﺗﻘﺼﻴﺮ ﺧﻮد اﻓﺘﺎدي از اﻳﻦ در ﻣﺤﺮوم‬ ‫از ﻛﻪ ﻣﻲﻧﺎﻟﻲ و ﻓﺮﻳﺎد ﭼﺮا ﻣﻲداري‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ از ﭘﺎدﺷﻬﺎن ﭘﺎﻳﻪ ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﻃﻠﺒﻨﺪ‬ ‫ﺳﻌﻲ ﻧﺎﺑﺮده ﭼﻪ اﻣﻴﺪ ﻋﻄﺎ ﻣﻲداري‬

‫ﻏﺰل 054‬

‫074‬

‫روزﮔﺎرﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ را ﻧﮕﺮان ﻣﻲداري‬ ‫ﻣﺨﻠﺼﺎن را ﻧﻪ ﺑﻪ وﺿﻊ دﮔﺮان ﻣﻲداري‬ ‫ﮔﻮﺷﻪ ﭼﺸﻢ رﺿﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﺖ ﺑﺎز ﻧﺸﺪ‬ ‫اﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﻋﺰت ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮان ﻣﻲداري‬ ‫ﺳﺎﻋﺪ آن ﺑﻪ ﻛﻪ ﺑﭙﻮﺷﻲ ﺗﻮ ﭼﻮ از ﺑﻬﺮ ﻧﮕﺎر‬ ‫دﺳﺖ در ﺧﻮن دل ﭘﺮﻫﻨﺮان ﻣﻲداري‬ ‫ﻧﻪ ﮔﻞ از دﺳﺖ ﻏﻤﺖ رﺳﺖ و ﻧﻪ ﺑﻠﺒﻞ در ﺑﺎغ‬ ‫ﻫﻤﻪ را ﻧﻌﺮه زﻧﺎن ﺟﺎﻣﻪ دران ﻣﻲداري‬ ‫اي ﻛﻪ در دﻟﻖ ﻣﻠﻤﻊ ﻃﻠﺒﻲ ﻧﻘﺪ ﺣﻀﻮر‬ ‫ﭼﺸﻢ ﺳﺮي ﻋﺠﺐ از ﺑﻲﺧﺒﺮان ﻣﻲداري‬ ‫ﭼﻮن ﺗﻮﻳﻲ ﻧﺮﮔﺲ ﺑﺎغ ﻧﻈﺮ اي ﭼﺸﻢ و ﭼﺮاغ‬ ‫ﺳﺮ ﭼﺮا ﺑﺮ ﻣﻦ دﻟﺨﺴﺘﻪ ﮔﺮان ﻣﻲداري‬ ‫ﮔﻮﻫﺮ ﺟﺎم ﺟﻢ از ﻛﺎن ﺟﻬﺎﻧﻲ دﮔﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﺗﻮ ﺗﻤﻨﺎ ز ﮔﻞ ﻛﻮزه ﮔﺮان ﻣﻲداري‬ ‫ﭘﺪر ﺗﺠﺮﺑﻪ اي دل ﺗﻮﻳﻲ آﺧﺮ ز ﭼﻪ روي‬ ‫ﻃﻤﻊ ﻣﻬﺮ و وﻓﺎ زﻳﻦ ﭘﺴﺮان ﻣﻲداري‬ ‫ﻛﻴﺴﻪ ﺳﻴﻢ و زرت ﭘﺎك ﺑﺒﺎﻳﺪ ﭘﺮداﺧﺖ‬ ‫اﻳﻦ ﻃﻤﻊﻫﺎ ﻛﻪ ﺗﻮ از ﺳﻴﻤﺒﺮان ﻣﻲداري‬

‫174‬

‫ﮔﺮ ﭼﻪ رﻧﺪي و ﺧﺮاﺑﻲ ﮔﻨﻪ ﻣﺎﺳﺖ وﻟﻲ‬ ‫ﻋﺎﺷﻘﻲ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺑﻨﺪه ﺑﺮ آن ﻣﻲداري‬ ‫ﻣﮕﺬران روز ﺳﻼﻣﺖ ﺑﻪ ﻣﻼﻣﺖ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﭼﻪ ﺗﻮﻗﻊ ز ﺟﻬﺎن ﮔﺬران ﻣﻲداري‬

‫ﻏﺰل 154‬ ‫ﺧﻮش ﻛﺮد ﻳﺎوري ﻓﻠﻜﺖ روز داوري‬ ‫ﺗﺎ ﺷﻜﺮ ﭼﻮن ﻛﻨﻲ و ﭼﻪ ﺷﻜﺮاﻧﻪ آوري‬ ‫آن ﻛﺲ ﻛﻪ اوﻓﺘﺎد ﺧﺪاﻳﺶ ﮔﺮﻓﺖ دﺳﺖ‬ ‫ﮔﻮ ﺑﺮ ﺗﻮ ﺑﺎد ﺗﺎ ﻏﻢ اﻓﺘﺎدﮔﺎن ﺧﻮري‬ ‫در ﻛﻮي ﻋﺸﻖ ﺷﻮﻛﺖ ﺷﺎﻫﻲ ﻧﻤﻲﺧﺮﻧﺪ‬ ‫اﻗﺮار ﺑﻨﺪﮔﻲ ﻛﻦ و اﻇﻬﺎر ﭼﺎﻛﺮي‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻪ ﻣﮋدﮔﺎﻧﻲ ﻋﻴﺶ از درم درآي‬ ‫ﺗﺎ ﻳﻚ دم از دﻟﻢ ﻏﻢ دﻧﻴﺎ ﺑﻪ درﺑﺮي‬ ‫در ﺷﺎﻫﺮاه ﺟﺎه و ﺑﺰرﮔﻲ ﺧﻄﺮ ﺑﺴﻴﺴﺖ‬ ‫آن ﺑﻪ ﻛﺰ اﻳﻦ ﮔﺮﻳﻮه ﺳﺒﻜﺒﺎر ﺑﮕﺬري‬ ‫ﺳﻠﻄﺎن و ﻓﻜﺮ ﻟﺸﻜﺮ و ﺳﻮداي ﺗﺎج و ﮔﻨﺞ‬ ‫دروﻳﺶ و اﻣﻦ ﺧﺎﻃﺮ و ﻛﻨﺞ ﻗﻠﻨﺪري‬

‫274‬

‫ﻳﻚ ﺣﺮف ﺻﻮﻓﻴﺎﻧﻪ ﺑﮕﻮﻳﻢ اﺟﺎزت اﺳﺖ‬ ‫اي ﻧﻮر دﻳﺪه ﺻﻠﺢ ﺑﻪ از ﺟﻨﮓ و داوري‬ ‫ﻧﻴﻞ ﻣﺮاد ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻓﻜﺮ و ﻫﻤﺖ اﺳﺖ‬ ‫از ﺷﺎه ﻧﺬر ﺧﻴﺮ و ز ﺗﻮﻓﻴﻖ ﻳﺎوري‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻏﺒﺎر ﻓﻘﺮ و ﻗﻨﺎﻋﺖ ز رخ ﻣﺸﻮي‬ ‫ﻛﺎﻳﻦ ﺧﺎك ﺑﻬﺘﺮ از ﻋﻤﻞ ﻛﻴﻤﻴﺎﮔﺮي‬

‫ﻏﺰل 254‬ ‫ﻃﻔﻴﻞ ﻫﺴﺘﻲ ﻋﺸﻘﻨﺪ آدﻣﻲ و ﭘﺮي‬ ‫ارادﺗﻲ ﺑﻨﻤﺎ ﺗﺎ ﺳﻌﺎدﺗﻲ ﺑﺒﺮي‬ ‫ﺑﻜﻮش ﺧﻮاﺟﻪ و از ﻋﺸﻖ ﺑﻲﻧﺼﻴﺐ ﻣﺒﺎش‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻨﺪه را ﻧﺨﺮد ﻛﺲ ﺑﻪ ﻋﻴﺐ ﺑﻲﻫﻨﺮي‬ ‫ﻣﻲ ﺻﺒﻮح و ﺷﻜﺮﺧﻮاب ﺻﺒﺤﺪم ﺗﺎ ﭼﻨﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﻋﺬر ﻧﻴﻢ ﺷﺒﻲ ﻛﻮش و ﮔﺮﻳﻪ ﺳﺤﺮي‬ ‫ﺗﻮ ﺧﻮد ﭼﻪ ﻟﻌﺒﺘﻲ اي ﺷﻬﺴﻮار ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻛﺎر‬ ‫ﻛﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﭼﺸﻤﻲ و ﻏﺎﻳﺐ از ﻧﻈﺮي‬ ‫ﻫﺰار ﺟﺎن ﻣﻘﺪس ﺑﺴﻮﺧﺖ زﻳﻦ ﻏﻴﺮت‬ ‫ﻛﻪ ﻫﺮ ﺻﺒﺎح و ﻣﺴﺎ ﺷﻤﻊ ﻣﺠﻠﺲ دﮔﺮي‬

‫374‬

‫ز ﻣﻦ ﺑﻪ ﺣﻀﺮت آﺻﻒ ﻛﻪ ﻣﻲﺑﺮد ﭘﻴﻐﺎم‬ ‫ﻛﻪ ﻳﺎد ﮔﻴﺮ دو ﻣﺼﺮع ز ﻣﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﻢ دري‬ ‫ﺑﻴﺎ ﻛﻪ وﺿﻊ ﺟﻬﺎن را ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﻣﻦ دﻳﺪم‬ ‫ﮔﺮ اﻣﺘﺤﺎن ﺑﻜﻨﻲ ﻣﻲ ﺧﻮري و ﻏﻢ ﻧﺨﻮري‬ ‫ﻛﻼه ﺳﺮورﻳﺖ ﻛﺞ ﻣﺒﺎد ﺑﺮ ﺳﺮ ﺣﺴﻦ‬ ‫ﻛﻪ زﻳﺐ ﺑﺨﺖ و ﺳﺰاوار ﻣﻠﻚ و ﺗﺎج ﺳﺮي‬ ‫ﺑﻪ ﺑﻮي زﻟﻒ و رﺧﺖ ﻣﻲروﻧﺪ و ﻣﻲآﻳﻨﺪ‬ ‫ﺻﺒﺎ ﺑﻪ ﻏﺎﻟﻴﻪ ﺳﺎﻳﻲ و ﮔﻞ ﺑﻪ ﺟﻠﻮه ﮔﺮي‬ ‫ﭼﻮ ﻣﺴﺘﻌﺪ ﻧﻈﺮ ﻧﻴﺴﺘﻲ وﺻﺎل ﻣﺠﻮي‬ ‫ﻛﻪ ﺟﺎم ﺟﻢ ﻧﻜﻨﺪ ﺳﻮد وﻗﺖ ﺑﻲﺑﺼﺮي‬ ‫دﻋﺎي ﮔﻮﺷﻪ ﻧﺸﻴﻨﺎن ﺑﻼ ﺑﮕﺮداﻧﺪ‬ ‫ﭼﺮا ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻪ ﭼﺸﻤﻲ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﻤﻲﻧﮕﺮي‬ ‫ﺑﻴﺎ و ﺳﻠﻄﻨﺖ از ﻣﺎ ﺑﺨﺮ ﺑﻪ ﻣﺎﻳﻪ ﺣﺴﻦ‬ ‫و از اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻏﺎﻓﻞ ﻣﺸﻮ ﻛﻪ ﺣﻴﻒ ﺧﻮري‬ ‫ﻃﺮﻳﻖ ﻋﺸﻖ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﻋﺠﺐ ﺧﻄﺮﻧﺎك اﺳﺖ‬ ‫ﻧﻌﻮذﺑﺎﷲ اﮔﺮ ره ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪي ﻧﺒﺮي‬ ‫ﺑﻪ ﻳﻤﻦ ﻫﻤﺖ ﺣﺎﻓﻆ اﻣﻴﺪ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎز‬ ‫اري اﺳﺎﻣﺮ ﻟﻴﻼي ﻟﻴﻠﻪ اﻟﻘﻤﺮ‬

‫474‬

‫ﻏﺰل 354‬ ‫اي ﻛﻪ داﻳﻢ ﺑﻪ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻐﺮوري‬ ‫ﮔﺮ ﺗﻮ را ﻋﺸﻖ ﻧﻴﺴﺖ ﻣﻌﺬوري‬ ‫ﮔﺮد دﻳﻮاﻧﮕﺎن ﻋﺸﻖ ﻣﮕﺮد‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻘﻞ ﻋﻘﻴﻠﻪ ﻣﺸﻬﻮري‬ ‫ﻣﺴﺘﻲ ﻋﺸﻖ ﻧﻴﺴﺖ در ﺳﺮ ﺗﻮ‬ ‫رو ﻛﻪ ﺗﻮ ﻣﺴﺖ آب اﻧﮕﻮري‬ ‫روي زرد اﺳﺖ و آه دردآﻟﻮد‬ ‫ﻋﺎﺷﻘﺎن را دواي رﻧﺠﻮري‬ ‫ﺑﮕﺬر از ﻧﺎم و ﻧﻨﮓ ﺧﻮد ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺳﺎﻏﺮ ﻣﻲﻃﻠﺐ ﻛﻪ ﻣﺨﻤﻮري‬

‫ﻏﺰل 454‬ ‫ز ﻛﻮي ﻳﺎر ﻣﻲآﻳﺪ ﻧﺴﻴﻢ ﺑﺎد ﻧﻮروزي‬ ‫از اﻳﻦ ﺑﺎد ار ﻣﺪد ﺧﻮاﻫﻲ ﭼﺮاغ دل ﺑﺮاﻓﺮوزي‬ ‫ﭼﻮ ﮔﻞ ﮔﺮ ﺧﺮدهاي داري ﺧﺪا را ﺻﺮف ﻋﺸﺮت ﻛﻦ‬ ‫ﻛﻪ ﻗﺎرون را ﻏﻠﻂﻫﺎ داد ﺳﻮداي زراﻧﺪوزي‬

‫574‬

‫ز ﺟﺎم ﮔﻞ دﮔﺮ ﺑﻠﺒﻞ ﭼﻨﺎن ﻣﺴﺖ ﻣﻲ ﻟﻌﻞ اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ زد ﺑﺮ ﭼﺮخ ﻓﻴﺮوزه ﺻﻔﻴﺮ ﺗﺨﺖ ﻓﻴﺮوزي‬ ‫ﺑﻪ ﺻﺤﺮا رو ﻛﻪ از داﻣﻦ ﻏﺒﺎر ﻏﻢ ﺑﻴﻔﺸﺎﻧﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﮔﻠﺰار آي ﻛﺰ ﺑﻠﺒﻞ ﻏﺰل ﮔﻔﺘﻦ ﺑﻴﺎﻣﻮزي‬ ‫ﭼﻮ اﻣﻜﺎن ﺧﻠﻮد اي دل در اﻳﻦ ﻓﻴﺮوزه اﻳﻮان ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﺠﺎل ﻋﻴﺶ ﻓﺮﺻﺖ دان ﺑﻪ ﻓﻴﺮوزي و ﺑﻬﺮوزي‬ ‫ﻃﺮﻳﻖ ﻛﺎم ﺑﺨﺸﻲ ﭼﻴﺴﺖ ﺗﺮك ﻛﺎم ﺧﻮد ﻛﺮدن‬ ‫ﻛﻼه ﺳﺮوري آن اﺳﺖ ﻛﺰ اﻳﻦ ﺗﺮك ﺑﺮدوزي‬ ‫ﺳﺨﻦ در ﭘﺮده ﻣﻲﮔﻮﻳﻢ ﭼﻮ ﮔﻞ از ﻏﻨﭽﻪ ﺑﻴﺮون آي‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از ﭘﻨﺞ روزي ﻧﻴﺴﺖ ﺣﻜﻢ ﻣﻴﺮ ﻧﻮروزي‬ ‫ﻧﺪاﻧﻢ ﻧﻮﺣﻪ ﻗﻤﺮي ﺑﻪ ﻃﺮف ﺟﻮﻳﺒﺎران ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫ﻣﮕﺮ او ﻧﻴﺰ ﻫﻤﭽﻮن ﻣﻦ ﻏﻤﻲ دارد ﺷﺒﺎﻧﺮوزي‬ ‫ﻣﻲاي دارم ﭼﻮ ﺟﺎن ﺻﺎﻓﻲ و ﺻﻮﻓﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻋﻴﺒﺶ‬ ‫ﺧﺪاﻳﺎ ﻫﻴﭻ ﻋﺎﻗﻞ را ﻣﺒﺎدا ﺑﺨﺖ ﺑﺪ روزي‬ ‫ﺟﺪا ﺷﺪ ﻳﺎر ﺷﻴﺮﻳﻨﺖ ﻛﻨﻮن ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺸﻴﻦ اي ﺷﻤﻊ‬ ‫ﻛﻪ ﺣﻜﻢ آﺳﻤﺎن اﻳﻦ اﺳﺖ اﮔﺮ ﺳﺎزي و ﮔﺮ ﺳﻮزي‬ ‫ﺑﻪ ﻋﺠﺐ ﻋﻠﻢ ﻧﺘﻮان ﺷﺪ ز اﺳﺒﺎب ﻃﺮب ﻣﺤﺮوم‬ ‫ﺑﻴﺎ ﺳﺎﻗﻲ ﻛﻪ ﺟﺎﻫﻞ را ﻫﻨﻴﺘﺮ ﻣﻲرﺳﺪ روزي‬

‫674‬

‫ﻣﻲ اﻧﺪر ﻣﺠﻠﺲ آﺻﻒ ﺑﻪ ﻧﻮروز ﺟﻼﻟﻲ ﻧﻮش‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺨﺸﺪ ﺟﺮﻋﻪ ﺟﺎﻣﺖ ﺟﻬﺎن را ﺳﺎز ﻧﻮروزي‬ ‫ﻧﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﻨﻬﺎ دﻋﺎي ﺧﻮاﺟﻪ ﺗﻮراﻧﺸﺎه‬ ‫ز ﻣﺪح آﺻﻔﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺟﻬﺎن ﻋﻴﺪي و ﻧﻮروزي‬ ‫ﺟﻨﺎﺑﺶ ﭘﺎرﺳﺎﻳﺎن راﺳﺖ ﻣﺤﺮاب دل و دﻳﺪه‬ ‫ﺟﺒﻴﻨﺶ ﺻﺒﺢ ﺧﻴﺰان راﺳﺖ روز ﻓﺘﺢ و ﻓﻴﺮوزي‬

‫ﻏﺰل 554‬ ‫ﻋﻤﺮ ﺑﮕﺬﺷﺖ ﺑﻪ ﺑﻲﺣﺎﺻﻠﻲ و ﺑﻮاﻟﻬﻮﺳﻲ‬ ‫اي ﭘﺴﺮ ﺟﺎم ﻣﻲام ده ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺮي ﺑﺮﺳﻲ‬ ‫ﭼﻪ ﺷﻜﺮﻫﺎﺳﺖ در اﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻊ ﺷﺪهاﻧﺪ‬ ‫ﺷﺎﻫﺒﺎزان ﻃﺮﻳﻘﺖ ﺑﻪ ﻣﻘﺎم ﻣﮕﺴﻲ‬ ‫دوش در ﺧﻴﻞ ﻏﻼﻣﺎن درش ﻣﻲرﻓﺘﻢ‬ ‫ﮔﻔﺖ اي ﻋﺎﺷﻖ ﺑﻴﭽﺎره ﺗﻮ ﺑﺎري ﭼﻪ ﻛﺴﻲ‬ ‫ﺑﺎ دل ﺧﻮن ﺷﺪه ﭼﻮن ﻧﺎﻓﻪ ﺧﻮﺷﺶ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻮد‬ ‫ﻫﺮ ﻛﻪ ﻣﺸﻬﻮر ﺟﻬﺎن ﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﻣﺸﻜﻴﻦ ﻧﻔﺴﻲ‬ ‫ﻟﻤﻊ اﻟﺒﺮق ﻣﻦ اﻟﻄﻮر و آﻧﺴﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﻓﻠﻌﻠﻲ ﻟﻚ آت ﺑﺸﻬﺎب ﻗﺒﺲ‬

‫774‬

‫ﻛﺎروان رﻓﺖ و ﺗﻮ در ﺧﻮاب و ﺑﻴﺎﺑﺎن در ﭘﻴﺶ‬ ‫وه ﻛﻪ ﺑﺲ ﺑﻲﺧﺒﺮ از ﻏﻠﻐﻞ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺟﺮﺳﻲ‬ ‫ﺑﺎل ﺑﮕﺸﺎ و ﺻﻔﻴﺮ از ﺷﺠﺮ ﻃﻮﺑﻲ زن‬ ‫ﺣﻴﻒ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻮ ﺗﻮ ﻣﺮﻏﻲ ﻛﻪ اﺳﻴﺮ ﻗﻔﺴﻲ‬ ‫ﺗﺎ ﭼﻮ ﻣﺠﻤﺮ ﻧﻔﺴﻲ داﻣﻦ ﺟﺎﻧﺎن ﮔﻴﺮم‬ ‫ﺟﺎن ﻧﻬﺎدﻳﻢ ﺑﺮ آﺗﺶ ز ﭘﻲ ﺧﻮش ﻧﻔﺴﻲ‬ ‫ﭼﻨﺪ ﭘﻮﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﻮاي ﺗﻮ ز ﻫﺮ ﺳﻮ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻳﺴﺮ اﷲ ﻃﺮﻳﻘﺎ ﺑﻚ ﻳﺎ ﻣﻠﺘﻤﺴﻲ‬

‫ﻏﺰل 654‬ ‫ﻧﻮﺑﻬﺎر اﺳﺖ در آن ﻛﻮش ﻛﻪ ﺧﻮﺷﺪل ﺑﺎﺷﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺴﻲ ﮔﻞ ﺑﺪﻣﺪ ﺑﺎز و ﺗﻮ در ﮔﻞ ﺑﺎﺷﻲ‬ ‫ﻣﻦ ﻧﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﻛﻨﻮن ﺑﺎ ﻛﻪ ﻧﺸﻴﻦ و ﭼﻪ ﺑﻨﻮش‬ ‫ﻛﻪ ﺗﻮ ﺧﻮد داﻧﻲ اﮔﺮ زﻳﺮك و ﻋﺎﻗﻞ ﺑﺎﺷﻲ‬ ‫ﭼﻨﮓ در ﭘﺮده ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻲدﻫﺪت ﭘﻨﺪ وﻟﻲ‬ ‫وﻋﻈﺖ آن ﮔﺎه ﻛﻨﺪ ﺳﻮد ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺎﺷﻲ‬ ‫در ﭼﻤﻦ ﻫﺮ ورﻗﻲ دﻓﺘﺮ ﺣﺎﻟﻲ دﮔﺮ اﺳﺖ‬ ‫ﺣﻴﻒ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ز ﻛﺎر ﻫﻤﻪ ﻏﺎﻓﻞ ﺑﺎﺷﻲ‬

‫874‬

‫ﻧﻘﺪ ﻋﻤﺮت ﺑﺒﺮد ﻏﺼﻪ دﻧﻴﺎ ﺑﻪ ﮔﺰاف‬ ‫ﮔﺮ ﺷﺐ و روز در اﻳﻦ ﻗﺼﻪ ﻣﺸﻜﻞ ﺑﺎﺷﻲ‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ راﻫﻴﺴﺖ ﭘﺮ از ﺑﻴﻢ ز ﻣﺎ ﺗﺎ ﺑﺮ دوﺳﺖ‬ ‫رﻓﺘﻦ آﺳﺎن ﺑﻮد ار واﻗﻒ ﻣﻨﺰل ﺑﺎﺷﻲ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﮔﺮ ﻣﺪد از ﺑﺨﺖ ﺑﻠﻨﺪت ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺻﻴﺪ آن ﺷﺎﻫﺪ ﻣﻄﺒﻮع ﺷﻤﺎﻳﻞ ﺑﺎﺷﻲ‬

‫ﻏﺰل 754‬ ‫ﻫﺰار ﺟﻬﺪ ﺑﻜﺮدم ﻛﻪ ﻳﺎر ﻣﻦ ﺑﺎﺷﻲ‬ ‫ﻣﺮادﺑﺨﺶ دل ﺑﻲﻗﺮار ﻣﻦ ﺑﺎﺷﻲ‬ ‫ﭼﺮاغ دﻳﺪه ﺷﺐ زﻧﺪه دار ﻣﻦ ﮔﺮدي‬ ‫اﻧﻴﺲ ﺧﺎﻃﺮ اﻣﻴﺪوار ﻣﻦ ﺑﺎﺷﻲ‬ ‫ﭼﻮ ﺧﺴﺮوان ﻣﻼﺣﺖ ﺑﻪ ﺑﻨﺪﮔﺎن ﻧﺎزﻧﺪ‬ ‫ﺗﻮ در ﻣﻴﺎﻧﻪ ﺧﺪاوﻧﺪﮔﺎر ﻣﻦ ﺑﺎﺷﻲ‬ ‫از آن ﻋﻘﻴﻖ ﻛﻪ ﺧﻮﻧﻴﻦ دﻟﻢ ز ﻋﺸﻮه او‬ ‫اﮔﺮ ﻛﻨﻢ ﮔﻠﻪاي ﻏﻤﮕﺴﺎر ﻣﻦ ﺑﺎﺷﻲ‬ ‫در آن ﭼﻤﻦ ﻛﻪ ﺑﺘﺎن دﺳﺖ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﮔﻴﺮﻧﺪ‬ ‫ﮔﺮت ز دﺳﺖ ﺑﺮآﻳﺪ ﻧﮕﺎر ﻣﻦ ﺑﺎﺷﻲ‬

‫974‬

‫ﺷﺒﻲ ﺑﻪ ﻛﻠﺒﻪ اﺣﺰان ﻋﺎﺷﻘﺎن آﻳﻲ‬ ‫دﻣﻲ اﻧﻴﺲ دل ﺳﻮﻛﻮار ﻣﻦ ﺑﺎﺷﻲ‬ ‫ﺷﻮد ﻏﺰاﻟﻪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺻﻴﺪ ﻻﻏﺮ ﻣﻦ‬ ‫ﮔﺮ آﻫﻮﻳﻲ ﭼﻮ ﺗﻮ ﻳﻚ دم ﺷﻜﺎر ﻣﻦ ﺑﺎﺷﻲ‬ ‫ﺳﻪ ﺑﻮﺳﻪ ﻛﺰ دو ﻟﺒﺖ ﻛﺮدهاي وﻇﻴﻔﻪ ﻣﻦ‬ ‫اﮔﺮ ادا ﻧﻜﻨﻲ ﻗﺮض دار ﻣﻦ ﺑﺎﺷﻲ‬ ‫ﻣﻦ اﻳﻦ ﻣﺮاد ﺑﺒﻴﻨﻢ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻛﻪ ﻧﻴﻢ ﺷﺒﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﺟﺎي اﺷﻚ روان در ﻛﻨﺎر ﻣﻦ ﺑﺎﺷﻲ‬ ‫ﻣﻦ ار ﭼﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺷﻬﺮم ﺟﻮي ﻧﻤﻲارزم‬ ‫ﻣﮕﺮ ﺗﻮ از ﻛﺮم ﺧﻮﻳﺶ ﻳﺎر ﻣﻦ ﺑﺎﺷﻲ‬

‫ﻏﺰل 854‬ ‫اي دل آن دم ﻛﻪ ﺧﺮاب از ﻣﻲ ﮔﻠﮕﻮن ﺑﺎﺷﻲ‬ ‫ﺑﻲ زر و ﮔﻨﺞ ﺑﻪ ﺻﺪ ﺣﺸﻤﺖ ﻗﺎرون ﺑﺎﺷﻲ‬ ‫در ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺻﺪارت ﺑﻪ ﻓﻘﻴﺮان ﺑﺨﺸﻨﺪ‬ ‫ﭼﺸﻢ دارم ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺎه از ﻫﻤﻪ اﻓﺰون ﺑﺎﺷﻲ‬ ‫در ره ﻣﻨﺰل ﻟﻴﻠﻲ ﻛﻪ ﺧﻄﺮﻫﺎﺳﺖ در آن‬ ‫ﺷﺮط اول ﻗﺪم آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺠﻨﻮن ﺑﺎﺷﻲ‬

‫084‬

‫ﻧﻘﻄﻪ ﻋﺸﻖ ﻧﻤﻮدم ﺑﻪ ﺗﻮ ﻫﺎن ﺳﻬﻮ ﻣﻜﻦ‬ ‫ور ﻧﻪ ﭼﻮن ﺑﻨﮕﺮي از داﻳﺮه ﺑﻴﺮون ﺑﺎﺷﻲ‬ ‫ﻛﺎروان رﻓﺖ و ﺗﻮ در ﺧﻮاب و ﺑﻴﺎﺑﺎن در ﭘﻴﺶ‬ ‫ﻛﻲ روي ره ز ﻛﻪ ﭘﺮﺳﻲ ﭼﻪ ﻛﻨﻲ ﭼﻮن ﺑﺎﺷﻲ‬ ‫ﺗﺎج ﺷﺎﻫﻲ ﻃﻠﺒﻲ ﮔﻮﻫﺮ ذاﺗﻲ ﺑﻨﻤﺎي‬ ‫ور ﺧﻮد از ﺗﺨﻤﻪ ﺟﻤﺸﻴﺪ و ﻓﺮﻳﺪون ﺑﺎﺷﻲ‬ ‫ﺳﺎﻏﺮي ﻧﻮش ﻛﻦ و ﺟﺮﻋﻪ ﺑﺮ اﻓﻼك ﻓﺸﺎن‬ ‫ﭼﻨﺪ و ﭼﻨﺪ از ﻏﻢ اﻳﺎم ﺟﮕﺮﺧﻮن ﺑﺎﺷﻲ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ از ﻓﻘﺮ ﻣﻜﻦ ﻧﺎﻟﻪ ﻛﻪ ﮔﺮ ﺷﻌﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻫﻴﭻ ﺧﻮﺷﺪل ﻧﭙﺴﻨﺪد ﻛﻪ ﺗﻮ ﻣﺤﺰون ﺑﺎﺷﻲ‬

‫ﻏﺰل 954‬ ‫زﻳﻦ ﺧﻮش رﻗﻢ ﻛﻪ ﺑﺮ ﮔﻞ رﺧﺴﺎر ﻣﻲﻛﺸﻲ‬ ‫ﺧﻂ ﺑﺮ ﺻﺤﻴﻔﻪ ﮔﻞ و ﮔﻠﺰار ﻣﻲﻛﺸﻲ‬ ‫اﺷﻚ ﺣﺮم ﻧﺸﻴﻦ ﻧﻬﺎﻧﺨﺎﻧﻪ ﻣﺮا‬ ‫زان ﺳﻮي ﻫﻔﺖ ﭘﺮده ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻣﻲﻛﺸﻲ‬ ‫ﻛﺎﻫﻞ روي ﭼﻮ ﺑﺎد ﺻﺒﺎ را ﺑﻪ ﺑﻮي زﻟﻒ‬ ‫ﻫﺮ دم ﺑﻪ ﻗﻴﺪ ﺳﻠﺴﻠﻪ در ﻛﺎر ﻣﻲﻛﺸﻲ‬

‫184‬

‫ﻫﺮ دم ﺑﻪ ﻳﺎد آن ﻟﺐ ﻣﻴﮕﻮن و ﭼﺸﻢ ﻣﺴﺖ‬ ‫از ﺧﻠﻮﺗﻢ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻤﺎر ﻣﻲﻛﺸﻲ‬ ‫ﮔﻔﺘﻲ ﺳﺮ ﺗﻮ ﺑﺴﺘﻪ ﻓﺘﺮاك ﻣﺎ ﺷﻮد‬ ‫ﺳﻬﻞ اﺳﺖ اﮔﺮ ﺗﻮ زﺣﻤﺖ اﻳﻦ ﺑﺎر ﻣﻲﻛﺸﻲ‬ ‫ﺑﺎ ﭼﺸﻢ و اﺑﺮوي ﺗﻮ ﭼﻪ ﺗﺪﺑﻴﺮ دل ﻛﻨﻢ‬ ‫وه زﻳﻦ ﻛﻤﺎن ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﻦ ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻲﻛﺸﻲ‬ ‫ﺑﺎزآ ﻛﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﺪ ز رﺧﺖ دﻓﻊ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬ ‫اي ﺗﺎزه ﮔﻞ ﻛﻪ داﻣﻦ از اﻳﻦ ﺧﺎر ﻣﻲﻛﺸﻲ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ دﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﻲﻃﻠﺒﻲ از ﻧﻌﻴﻢ دﻫﺮ‬ ‫ﻣﻲ ﻣﻲﺧﻮري و ﻃﺮه دﻟﺪار ﻣﻲﻛﺸﻲ‬

‫ﻏﺰل 064‬ ‫ﺳﻠﻴﻤﻲ ﻣﻨﺬ ﺣﻠﺖ ﺑﺎﻟﻌﺮاق‬ ‫اﻻﻗﻲ ﻣﻦ ﻧﻮاﻫﺎ ﻣﺎ اﻻﻗﻲ‬ ‫اﻻ اي ﺳﺎروان ﻣﻨﺰل دوﺳﺖ‬ ‫اﻟﻲ رﻛﺒﺎﻧﻜﻢ ﻃﺎل اﺷﺘﻴﺎﻗﻲ‬ ‫ﺧﺮد در زﻧﺪه رود اﻧﺪاز و ﻣﻲ ﻧﻮش‬ ‫ﺑﻪ ﮔﻠﺒﺎﻧﮓ ﺟﻮاﻧﺎن ﻋﺮاﻗﻲ‬

‫284‬

‫رﺑﻴﻊ اﻟﻌﻤﺮ ﻓﻲ ﻣﺮﻋﻲ ﺣﻤﺎﻛﻢ‬ ‫ﺣﻤﺎك اﷲ ﻳﺎ ﻋﻬﺪ اﻟﺘﻼﻗﻲ‬ ‫ﺑﻴﺎ ﺳﺎﻗﻲ ﺑﺪه رﻃﻞ ﮔﺮاﻧﻢ‬ ‫ﺳﻘﺎك اﷲ ﻣﻦ ﻛﺎس دﻫﺎق‬ ‫ﺟﻮاﻧﻲ ﺑﺎز ﻣﻲآرد ﺑﻪ ﻳﺎدم‬ ‫ﺳﻤﺎع ﭼﻨﮓ و دﺳﺖ اﻓﺸﺎن ﺳﺎﻗﻲ‬ ‫ﻣﻲ ﺑﺎﻗﻲ ﺑﺪه ﺗﺎ ﻣﺴﺖ و ﺧﻮﺷﺪل‬ ‫ﺑﻪ ﻳﺎران ﺑﺮﻓﺸﺎﻧﻢ ﻋﻤﺮ ﺑﺎﻗﻲ‬ ‫دروﻧﻢ ﺧﻮن ﺷﺪ از ﻧﺎدﻳﺪن دوﺳﺖ‬ ‫اﻻ ﺗﻌﺴﺎ ﻻﻳﺎم اﻟﻔﺮاق‬ ‫دﻣﻮﻋﻲ ﺑﻌﺪﻛﻢ ﻻ ﺗﺤﻘﺮوﻫﺎ‬ ‫ﻓﻜﻢ ﺑﺤﺮ ﻋﻤﻴﻖ ﻣﻦ ﺳﻮاﻗﻲ‬ ‫دﻣﻲ ﺑﺎ ﻧﻴﻜﺨﻮاﻫﺎن ﻣﺘﻔﻖ ﺑﺎش‬ ‫ﻏﻨﻴﻤﺖ دان اﻣﻮر اﺗﻔﺎﻗﻲ‬ ‫ﺑﺴﺎز اي ﻣﻄﺮب ﺧﻮﺷﺨﻮان ﺧﻮﺷﮕﻮ‬ ‫ﺑﻪ ﺷﻌﺮ ﻓﺎرﺳﻲ ﺻﻮت ﻋﺮاﻗﻲ‬ ‫ﻋﺮوﺳﻲ ﺑﺲ ﺧﻮﺷﻲ اي دﺧﺘﺮ رز‬ ‫وﻟﻲ ﮔﻪ ﮔﻪ ﺳﺰاوار ﻃﻼﻗﻲ‬

‫384‬

‫ﻣﺴﻴﺤﺎي ﻣﺠﺮد را ﺑﺮازد‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺳﺎزد ﻫﻢ وﺛﺎﻗﻲ‬ ‫وﺻﺎل دوﺳﺘﺎن روزي ﻣﺎ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﺨﻮان ﺣﺎﻓﻆ ﻏﺰلﻫﺎي ﻓﺮاﻗﻲ‬

‫ﻏﺰل 164‬ ‫ﻛﺘﺒﺖ ﻗﺼﻪ ﺷﻮﻗﻲ و ﻣﺪﻣﻌﻲ ﺑﺎﻛﻲ‬ ‫ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﺑﻲ ﺗﻮ ﺑﻪ ﺟﺎن آﻣﺪم ز ﻏﻤﻨﺎﻛﻲ‬ ‫ﺑﺴﺎ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪام از ﺷﻮق ﺑﺎ دو دﻳﺪه ﺧﻮد‬ ‫اﻳﺎ ﻣﻨﺎزل ﺳﻠﻤﻲ ﻓﺎﻳﻦ ﺳﻠﻤﺎك‬ ‫ﻋﺠﻴﺐ واﻗﻌﻪاي و ﻏﺮﻳﺐ ﺣﺎدﺛﻪاي‬ ‫اﻧﺎ اﺻﻄﺒﺮت ﻗﺘﻴﻼ و ﻗﺎﺗﻠﻲ ﺷﺎﻛﻲ‬ ‫ﻛﻪ را رﺳﺪ ﻛﻪ ﻛﻨﺪ ﻋﻴﺐ داﻣﻦ ﭘﺎﻛﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻫﻤﭽﻮ ﻗﻄﺮه ﻛﻪ ﺑﺮ ﺑﺮگ ﮔﻞ ﭼﻜﺪ ﭘﺎﻛﻲ‬ ‫ز ﺧﺎك ﭘﺎي ﺗﻮ داد آب روي ﻻﻟﻪ و ﮔﻞ‬ ‫ﭼﻮ ﻛﻠﻚ ﺻﻨﻊ رﻗﻢ زد ﺑﻪ آﺑﻲ و ﺧﺎﻛﻲ‬ ‫ﺻﺒﺎ ﻋﺒﻴﺮﻓﺸﺎن ﮔﺸﺖ ﺳﺎﻗﻴﺎ ﺑﺮﺧﻴﺰ‬ ‫و ﻫﺎت ﺷﻤﺴﻪ ﻛﺮم ﻣﻄﻴﺐ زاﻛﻲ‬

‫484‬

‫دع اﻟﺘﻜﺎﺳﻞ ﺗﻐﻨﻢ ﻓﻘﺪ ﺟﺮي ﻣﺜﻞ‬ ‫ﻛﻪ زاد راﻫﺮوان ﭼﺴﺘﻲ اﺳﺖ و ﭼﺎﻻﻛﻲ‬ ‫اﺛﺮ ﻧﻤﺎﻧﺪ ز ﻣﻦ ﺑﻲ ﺷﻤﺎﻳﻠﺖ آري‬ ‫اري ﻣﺜﺮ ﻣﺤﻴﺎي ﻣﻦ ﻣﺤﻴﺎك‬ ‫ز وﺻﻒ ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻧﻄﻖ زﻧﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﻫﻤﭽﻮ ﺻﻨﻊ ﺧﺪاﻳﻲ وراي ادراﻛﻲ‬

‫ﻏﺰل 264‬ ‫ﻳﺎ ﻣﺒﺴﻤﺎ ﻳﺤﺎﻛﻲ درﺟﺎ ﻣﻦ اﻟﻼﻟﻲ‬ ‫ﻳﺎ رب ﭼﻪ درﺧﻮر آﻣﺪ ﮔﺮدش ﺧﻂ ﻫﻼﻟﻲ‬ ‫ﺣﺎﻟﻲ ﺧﻴﺎل وﺻﻠﺖ ﺧﻮش ﻣﻲدﻫﺪ ﻓﺮﻳﺒﻢ‬ ‫ﺗﺎ ﺧﻮد ﭼﻪ ﻧﻘﺶ ﺑﺎزد اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺧﻴﺎﻟﻲ‬ ‫ﻣﻲ ده ﻛﻪ ﮔﺮ ﭼﻪ ﮔﺸﺘﻢ ﻧﺎﻣﻪ ﺳﻴﺎه ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫ﻧﻮﻣﻴﺪ ﻛﻲ ﺗﻮان ﺑﻮد از ﻟﻄﻒ ﻻﻳﺰاﻟﻲ‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻴﺎر ﺟﺎﻣﻲ و از ﺧﻠﻮﺗﻢ ﺑﺮون ﻛﺶ‬ ‫ﺗﺎ در ﺑﻪ در ﺑﮕﺮدم ﻗﻼش و ﻻاﺑﺎﻟﻲ‬ ‫از ﭼﺎر ﭼﻴﺰ ﻣﮕﺬر ﮔﺮ ﻋﺎﻗﻠﻲ و زﻳﺮك‬ ‫اﻣﻦ و ﺷﺮاب ﺑﻲﻏﺶ ﻣﻌﺸﻮق و ﺟﺎي ﺧﺎﻟﻲ‬

‫584‬

‫ﭼﻮن ﻧﻴﺴﺖ ﻧﻘﺶ دوران در ﻫﻴﭻ ﺣﺎل ﺛﺎﺑﺖ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻜﻦ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺗﺎ ﻣﻲ ﺧﻮرﻳﻢ ﺣﺎﻟﻲ‬ ‫ﺻﺎﻓﻴﺴﺖ ﺟﺎم ﺧﺎﻃﺮ در دور آﺻﻒ ﻋﻬﺪ‬ ‫ﻗﻢ ﻓﺎﺳﻘﻨﻲ رﺣﻴﻘﺎ اﺻﻔﻲ ﻣﻦ اﻟﺰﻻل‬ ‫اﻟﻤﻠﻚ ﻗﺪ ﺗﺒﺎﻫﻲ ﻣﻦ ﺟﺪه و ﺟﺪه‬ ‫ﻳﺎ رب ﻛﻪ ﺟﺎودان ﺑﺎد اﻳﻦ ﻗﺪر و اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻟﻲ‬ ‫ﻣﺴﻨﺪﻓﺮوز دوﻟﺖ ﻛﺎن ﺷﻜﻮه و ﺷﻮﻛﺖ‬ ‫ﺑﺮﻫﺎن ﻣﻠﻚ و ﻣﻠﺖ ﺑﻮﻧﺼﺮ ﺑﻮاﻟﻤﻌﺎﻟﻲ‬

‫ﻏﺰل 364‬ ‫ﺳﻼم اﷲ ﻣﺎ ﻛﺮ اﻟﻠﻴﺎﻟﻲ‬ ‫و ﺟﺎوﺑﺖ اﻟﻤﺜﺎﻧﻲ و اﻟﻤﺜﺎﻟﻲ‬ ‫ﻋﻠﻲ وادي اﻻراك و ﻣﻦ ﻋﻠﻴﻬﺎ‬ ‫و دار ﺑﺎﻟﻠﻮي ﻓﻮق اﻟﺮﻣﺎل‬ ‫دﻋﺎﮔﻮي ﻏﺮﻳﺒﺎن ﺟﻬﺎﻧﻢ‬ ‫و ادﻋﻮ ﺑﺎﻟﺘﻮاﺗﺮ و اﻟﺘﻮاﻟﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﻨﺰل ﻛﻪ رو آرد ﺧﺪا را‬ ‫ﻧﮕﻪ دارش ﺑﻪ ﻟﻄﻒ ﻻﻳﺰاﻟﻲ‬

‫684‬

‫ﻣﻨﺎل اي دل ﻛﻪ در زﻧﺠﻴﺮ زﻟﻔﺶ‬ ‫ﻫﻤﻪ ﺟﻤﻌﻴﺖ اﺳﺖ آﺷﻔﺘﻪ ﺣﺎﻟﻲ‬ ‫ز ﺧﻄﺖ ﺻﺪ ﺟﻤﺎل دﻳﮕﺮ اﻓﺰود‬ ‫ﻛﻪ ﻋﻤﺮت ﺑﺎد ﺻﺪ ﺳﺎل ﺟﻼﻟﻲ‬ ‫ﺗﻮ ﻣﻲﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﺷﻲ ور ﻧﻪ ﺳﻬﻞ اﺳﺖ‬ ‫زﻳﺎن ﻣﺎﻳﻪ ﺟﺎﻫﻲ و ﻣﺎﻟﻲ‬ ‫ﺑﺮ آن ﻧﻘﺎش ﻗﺪرت آﻓﺮﻳﻦ ﺑﺎد‬ ‫ﻛﻪ ﮔﺮد ﻣﻪ ﻛﺸﺪ ﺧﻂ ﻫﻼﻟﻲ‬ ‫ﻓﺤﺒﻚ راﺣﺘﻲ ﻓﻲ ﻛﻞ ﺣﻴﻦ‬ ‫و ذﻛﺮك ﻣﻮﻧﺴﻲ ﻓﻲ ﻛﻞ ﺣﺎل‬ ‫ﺳﻮﻳﺪاي دل ﻣﻦ ﺗﺎ ﻗﻴﺎﻣﺖ‬ ‫ﻣﺒﺎد از ﺷﻮق و ﺳﻮداي ﺗﻮ ﺧﺎﻟﻲ‬ ‫ﻛﺠﺎ ﻳﺎﺑﻢ وﺻﺎل ﭼﻮن ﺗﻮ ﺷﺎﻫﻲ‬ ‫ﻣﻦ ﺑﺪﻧﺎم رﻧﺪ ﻻاﺑﺎﻟﻲ‬ ‫ﺧﺪا داﻧﺪ ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻆ را ﻏﺮض ﭼﻴﺴﺖ‬ ‫و ﻋﻠﻢ اﷲ ﺣﺴﺒﻲ ﻣﻦ ﺳﺎﻟﻲ‬

‫ﻏﺰل 464‬

‫784‬

‫ﺑﮕﺮﻓﺖ ﻛﺎر ﺣﺴﻨﺖ ﭼﻮن ﻋﺸﻖ ﻣﻦ ﻛﻤﺎﻟﻲ‬ ‫ﺧﻮش ﺑﺎش زان ﻛﻪ ﻧﺒﻮد اﻳﻦ ﻫﺮ دو را زواﻟﻲ‬ ‫در وﻫﻢ ﻣﻲﻧﮕﻨﺠﺪ ﻛﺎﻧﺪر ﺗﺼﻮر ﻋﻘﻞ‬ ‫آﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﻣﻌﻨﻲ زﻳﻦ ﺧﻮﺑﺘﺮ ﻣﺜﺎﻟﻲ‬ ‫ﺷﺪ ﺣﻆ ﻋﻤﺮ ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮ زان ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮ ﻣﺎ را‬ ‫ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ ﻋﻤﺮ روزي روزي ﺷﻮد وﺻﺎﻟﻲ‬ ‫آن دم ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮ ﺑﺎﺷﻢ ﻳﻚ ﺳﺎل ﻫﺴﺖ روزي‬ ‫وان دم ﻛﻪ ﺑﻲ ﺗﻮ ﺑﺎﺷﻢ ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ ﻫﺴﺖ ﺳﺎﻟﻲ‬ ‫ﭼﻮن ﻣﻦ ﺧﻴﺎل روﻳﺖ ﺟﺎﻧﺎ ﺑﻪ ﺧﻮاب ﺑﻴﻨﻢ‬ ‫ﻛﺰ ﺧﻮاب ﻣﻲﻧﺒﻴﻨﺪ ﭼﺸﻤﻢ ﺑﺠﺰ ﺧﻴﺎﻟﻲ‬ ‫رﺣﻢ آر ﺑﺮ دل ﻣﻦ ﻛﺰ ﻣﻬﺮ روي ﺧﻮﺑﺖ‬ ‫ﺷﺪ ﺷﺨﺺ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻢ ﺑﺎرﻳﻚ ﭼﻮن ﻫﻼﻟﻲ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻜﻦ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﮔﺮ وﺻﻞ دوﺳﺖ ﺧﻮاﻫﻲ‬ ‫زﻳﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺒﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﻫﺠﺮت اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ‬

‫ﻏﺰل 564‬ ‫رﻓﺘﻢ ﺑﻪ ﺑﺎغ ﺻﺒﺤﺪﻣﻲ ﺗﺎ ﭼﻨﻢ ﮔﻠﻲ‬ ‫آﻣﺪ ﺑﻪ ﮔﻮش ﻧﺎﮔﻬﻢ آواز ﺑﻠﺒﻠﻲ‬

‫884‬

‫ﻣﺴﻜﻴﻦ ﭼﻮ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻋﺸﻖ ﮔﻠﻲ ﮔﺸﺘﻪ ﻣﺒﺘﻼ‬ ‫و اﻧﺪر ﭼﻤﻦ ﻓﻜﻨﺪه ز ﻓﺮﻳﺎد ﻏﻠﻐﻠﻲ‬ ‫ﻣﻲﮔﺸﺘﻢ اﻧﺪر آن ﭼﻤﻦ و ﺑﺎغ دم ﺑﻪ دم‬ ‫ﻣﻲﻛﺮدم اﻧﺪر آن ﮔﻞ و ﺑﻠﺒﻞ ﺗﺎﻣﻠﻲ‬ ‫ﮔﻞ ﻳﺎر ﺣﺴﻦ ﮔﺸﺘﻪ و ﺑﻠﺒﻞ ﻗﺮﻳﻦ ﻋﺸﻖ‬ ‫آن را ﺗﻔﻀﻠﻲ ﻧﻪ و اﻳﻦ را ﺗﺒﺪﻟﻲ‬ ‫ﭼﻮن ﻛﺮد در دﻟﻢ اﺛﺮ آواز ﻋﻨﺪﻟﻴﺐ‬ ‫ﮔﺸﺘﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻧﻤﺎﻧﺪم ﺗﺤﻤﻠﻲ‬ ‫ﺑﺲ ﮔﻞ ﺷﻜﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد اﻳﻦ ﺑﺎغ را وﻟﻲ‬ ‫ﻛﺲ ﺑﻲ ﺑﻼي ﺧﺎر ﻧﭽﻴﺪهﺳﺖ از او ﮔﻠﻲ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺪار اﻣﻴﺪ ﻓﺮج از ﻣﺪار ﭼﺮخ‬ ‫دارد ﻫﺰار ﻋﻴﺐ و ﻧﺪارد ﺗﻔﻀﻠﻲ‬

‫ﻏﺰل 664‬ ‫اﻳﻦ ﺧﺮﻗﻪ ﻛﻪ ﻣﻦ دارم در رﻫﻦ ﺷﺮاب اوﻟﻲ‬ ‫وﻳﻦ دﻓﺘﺮ ﺑﻲﻣﻌﻨﻲ ﻏﺮق ﻣﻲ ﻧﺎب اوﻟﻲ‬ ‫ﭼﻮن ﻋﻤﺮ ﺗﺒﻪ ﻛﺮدم ﭼﻨﺪان ﻛﻪ ﻧﮕﻪ ﻛﺮدم‬ ‫در ﻛﻨﺞ ﺧﺮاﺑﺎﺗﻲ اﻓﺘﺎده ﺧﺮاب اوﻟﻲ‬

‫984‬

‫ﭼﻮن ﻣﺼﻠﺤﺖ اﻧﺪﻳﺸﻲ دور اﺳﺖ ز دروﻳﺸﻲ‬ ‫ﻫﻢ ﺳﻴﻨﻪ ﭘﺮ از آﺗﺶ ﻫﻢ دﻳﺪه ﭘﺮآب اوﻟﻲ‬ ‫ﻣﻦ ﺣﺎﻟﺖ زاﻫﺪ را ﺑﺎ ﺧﻠﻖ ﻧﺨﻮاﻫﻢ ﮔﻔﺖ‬ ‫اﻳﻦ ﻗﺼﻪ اﮔﺮ ﮔﻮﻳﻢ ﺑﺎ ﭼﻨﮓ و رﺑﺎب اوﻟﻲ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻲ ﺳﺮ و ﭘﺎ ﺑﺎﺷﺪ اوﺿﺎع ﻓﻠﻚ زﻳﻦ دﺳﺖ‬ ‫در ﺳﺮ ﻫﻮس ﺳﺎﻗﻲ در دﺳﺖ ﺷﺮاب اوﻟﻲ‬ ‫از ﻫﻤﭽﻮ ﺗﻮ دﻟﺪاري دل ﺑﺮﻧﻜﻨﻢ آري‬ ‫ﭼﻮن ﺗﺎب ﻛﺸﻢ ﺑﺎري زان زﻟﻒ ﺑﻪ ﺗﺎب اوﻟﻲ‬ ‫ﭼﻮن ﭘﻴﺮ ﺷﺪي ﺣﺎﻓﻆ از ﻣﻴﻜﺪه ﺑﻴﺮون آي‬ ‫رﻧﺪي و ﻫﻮﺳﻨﺎﻛﻲ در ﻋﻬﺪ ﺷﺒﺎب اوﻟﻲ‬

‫ﻏﺰل 764‬ ‫زان ﻣﻲ ﻋﺸﻖ ﻛﺰ او ﭘﺨﺘﻪ ﺷﻮد ﻫﺮ ﺧﺎﻣﻲ‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﺎه رﻣﻀﺎن اﺳﺖ ﺑﻴﺎور ﺟﺎﻣﻲ‬ ‫روزﻫﺎ رﻓﺖ ﻛﻪ دﺳﺖ ﻣﻦ ﻣﺴﻜﻴﻦ ﻧﮕﺮﻓﺖ‬ ‫زﻟﻒ ﺷﻤﺸﺎدﻗﺪي ﺳﺎﻋﺪ ﺳﻴﻢ اﻧﺪاﻣﻲ‬ ‫روزه ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻬﻤﺎن ﻋﺰﻳﺰ اﺳﺖ اي دل‬ ‫ﺻﺤﺒﺘﺶ ﻣﻮﻫﺒﺘﻲ دان و ﺷﺪن اﻧﻌﺎﻣﻲ‬

‫094‬

‫ﻣﺮغ زﻳﺮك ﺑﻪ در ﺧﺎﻧﻘﻪ اﻛﻨﻮن ﻧﭙﺮد‬ ‫ﻛﻪ ﻧﻬﺎدهﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﺠﻠﺲ وﻋﻈﻲ داﻣﻲ‬ ‫ﮔﻠﻪ از زاﻫﺪ ﺑﺪﺧﻮ ﻧﻜﻨﻢ رﺳﻢ اﻳﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﭼﻮ ﺻﺒﺤﻲ ﺑﺪﻣﺪ در ﭘﻲ اش اﻓﺘﺪ ﺷﺎﻣﻲ‬ ‫ﻳﺎر ﻣﻦ ﭼﻮن ﺑﺨﺮاﻣﺪ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﺷﺎي ﭼﻤﻦ‬ ‫ﺑﺮﺳﺎﻧﺶ ز ﻣﻦ اي ﭘﻴﻚ ﺻﺒﺎ ﭘﻴﻐﺎﻣﻲ‬ ‫آن ﺣﺮﻳﻔﻲ ﻛﻪ ﺷﺐ و روز ﻣﻲ ﺻﺎف ﻛﺸﺪ‬ ‫ﺑﻮد آﻳﺎ ﻛﻪ ﻛﻨﺪ ﻳﺎد ز دردآﺷﺎﻣﻲ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﮔﺮ ﻧﺪﻫﺪ داد دﻟﺖ آﺻﻒ ﻋﻬﺪ‬ ‫ﻛﺎم دﺷﻮار ﺑﻪ دﺳﺖ آوري از ﺧﻮدﻛﺎﻣﻲ‬

‫ﻏﺰل 864‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮد ﺑﻪ ﻧﺰد ﺷﺎﻫﺎن ز ﻣﻦ ﮔﺪا ﭘﻴﺎﻣﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻮي ﻣﻲ ﻓﺮوﺷﺎن دو ﻫﺰار ﺟﻢ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻲ‬ ‫ﺷﺪهام ﺧﺮاب و ﺑﺪﻧﺎم و ﻫﻨﻮز اﻣﻴﺪوارم‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺖ ﻋﺰﻳﺰان ﺑﺮﺳﻢ ﺑﻪ ﻧﻴﻚ ﻧﺎﻣﻲ‬ ‫ﺗﻮ ﻛﻪ ﻛﻴﻤﻴﺎﻓﺮوﺷﻲ ﻧﻈﺮي ﺑﻪ ﻗﻠﺐ ﻣﺎ ﻛﻦ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻀﺎﻋﺘﻲ ﻧﺪارﻳﻢ و ﻓﻜﻨﺪهاﻳﻢ داﻣﻲ‬

‫194‬

‫ﻋﺠﺐ از وﻓﺎي ﺟﺎﻧﺎن ﻛﻪ ﻋﻨﺎﻳﺘﻲ ﻧﻔﺮﻣﻮد‬ ‫ﻧﻪ ﺑﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﭘﻴﺎﻣﻲ ﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻣﻪ ﺳﻼﻣﻲ‬ ‫اﮔﺮ اﻳﻦ ﺷﺮاب ﺧﺎم اﺳﺖ اﮔﺮ آن ﺣﺮﻳﻒ ﭘﺨﺘﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﺰار ﺑﺎر ﺑﻬﺘﺮ ز ﻫﺰار ﭘﺨﺘﻪ ﺧﺎﻣﻲ‬ ‫ز رﻫﻢ ﻣﻴﻔﻜﻦ اي ﺷﻴﺦ ﺑﻪ داﻧﻪﻫﺎي ﺗﺴﺒﻴﺢ‬ ‫ﻛﻪ ﭼﻮ ﻣﺮغ زﻳﺮك اﻓﺘﺪ ﻧﻔﺘﺪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ داﻣﻲ‬ ‫ﺳﺮ ﺧﺪﻣﺖ ﺗﻮ دارم ﺑﺨﺮم ﺑﻪ ﻟﻄﻒ و ﻣﻔﺮوش‬ ‫ﻛﻪ ﭼﻮ ﺑﻨﺪه ﻛﻤﺘﺮ اﻓﺘﺪ ﺑﻪ ﻣﺒﺎرﻛﻲ ﻏﻼﻣﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﻛﺠﺎ ﺑﺮم ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﻛﻪ ﮔﻮﻳﻢ اﻳﻦ ﺣﻜﺎﻳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻟﺒﺖ ﺣﻴﺎت ﻣﺎ ﺑﻮد و ﻧﺪاﺷﺘﻲ دواﻣﻲ‬ ‫ﺑﮕﺸﺎي ﺗﻴﺮ ﻣﮋﮔﺎن و ﺑﺮﻳﺰ ﺧﻮن ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻛﻪ ﭼﻨﺎن ﻛﺸﻨﺪهاي را ﻧﻜﻨﺪ ﻛﺲ اﻧﺘﻘﺎﻣﻲ‬

‫ﻏﺰل 964‬ ‫اﻧﺖ رواح رﻧﺪ اﻟﺤﻤﻲ و زاد ﻏﺮاﻣﻲ‬ ‫ﻓﺪاي ﺧﺎك در دوﺳﺖ ﺑﺎد ﺟﺎن ﮔﺮاﻣﻲ‬ ‫ﭘﻴﺎم دوﺳﺖ ﺷﻨﻴﺪن ﺳﻌﺎدت اﺳﺖ و ﺳﻼﻣﺖ‬ ‫ﻣﻦ اﻟﻤﺒﻠﻎ ﻋﻨﻲ اﻟﻲ ﺳﻌﺎد ﺳﻼﻣﻲ‬

‫294‬

‫ﺑﻴﺎ ﺑﻪ ﺷﺎم ﻏﺮﻳﺒﺎن و آب دﻳﺪه ﻣﻦ ﺑﻴﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺎن ﺑﺎده ﺻﺎﻓﻲ در آﺑﮕﻴﻨﻪ ﺷﺎﻣﻲ‬ ‫اذا ﺗﻐﺮد ﻋﻦ ذي اﻻراك ﻃﺎر ﺧﻴﺮ‬ ‫ﻓﻼ ﺗﻔﺮد ﻋﻦ روﺿﻬﺎ اﻧﻴﻦ ﺣﻤﺎﻣﻲ‬ ‫ﺑﺴﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﻛﻪ روز ﻓﺮاق ﻳﺎر ﺳﺮ آﻳﺪ‬ ‫راﻳﺖ ﻣﻦ ﻫﻀﺒﺎت اﻟﺤﻤﻲ ﻗﺒﺎب ﺧﻴﺎم‬ ‫ﺧﻮﺷﺎ دﻣﻲ ﻛﻪ درآﻳﻲ و ﮔﻮﻳﻤﺖ ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ‬ ‫ﻗﺪﻣﺖ ﺧﻴﺮ ﻗﺪوم ﻧﺰﻟﺖ ﺧﻴﺮ ﻣﻘﺎم‬ ‫ﺑﻌﺪت ﻣﻨﻚ و ﻗﺪ ﺻﺮت ذاﺑﺎ ﻛﻬﻼل‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ روي ﭼﻮ ﻣﺎﻫﺖ ﻧﺪﻳﺪهام ﺑﻪ ﺗﻤﺎﻣﻲ‬ ‫و ان دﻋﻴﺖ ﺑﺨﻠﺪ و ﺻﺮت ﻧﺎﻗﺾ ﻋﻬﺪ‬ ‫ﻓﻤﺎ ﺗﻄﻴﺐ ﻧﻔﺴﻲ و ﻣﺎ اﺳﺘﻄﺎب ﻣﻨﺎﻣﻲ‬ ‫اﻣﻴﺪ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ زودت ﺑﻪ ﺑﺨﺖ ﻧﻴﻚ ﺑﺒﻴﻨﻢ‬ ‫ﺗﻮ ﺷﺎد ﮔﺸﺘﻪ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ و ﻣﻦ ﺑﻪ ﻏﻼﻣﻲ‬ ‫ﭼﻮ ﺳﻠﻚ در ﺧﻮﺷﺎب اﺳﺖ ﺷﻌﺮ ﻧﻐﺰ ﺗﻮ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻛﻪ ﮔﺎه ﻟﻄﻒ ﺳﺒﻖ ﻣﻲﺑﺮد ز ﻧﻈﻢ ﻧﻈﺎﻣﻲ‬

‫ﻏﺰل 074‬

‫394‬

‫ﺳﻴﻨﻪ ﻣﺎﻻﻣﺎل درد اﺳﺖ اي درﻳﻐﺎ ﻣﺮﻫﻤﻲ‬ ‫دل ز ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺟﺎن آﻣﺪ ﺧﺪا را ﻫﻤﺪﻣﻲ‬ ‫ﭼﺸﻢ آﺳﺎﻳﺶ ﻛﻪ دارد از ﺳﭙﻬﺮ ﺗﻴﺰرو‬ ‫ﺳﺎﻗﻴﺎ ﺟﺎﻣﻲ ﺑﻪ ﻣﻦ ده ﺗﺎ ﺑﻴﺎﺳﺎﻳﻢ دﻣﻲ‬ ‫زﻳﺮﻛﻲ را ﮔﻔﺘﻢ اﻳﻦ اﺣﻮال ﺑﻴﻦ ﺧﻨﺪﻳﺪ و ﮔﻔﺖ‬ ‫ﺻﻌﺐ روزي ﺑﻮاﻟﻌﺠﺐ ﻛﺎري ﭘﺮﻳﺸﺎن ﻋﺎﻟﻤﻲ‬ ‫ﺳﻮﺧﺘﻢ در ﭼﺎه ﺻﺒﺮ از ﺑﻬﺮ آن ﺷﻤﻊ ﭼﮕﻞ‬ ‫ﺷﺎه ﺗﺮﻛﺎن ﻓﺎرغ اﺳﺖ از ﺣﺎل ﻣﺎ ﻛﻮ رﺳﺘﻤﻲ‬ ‫در ﻃﺮﻳﻖ ﻋﺸﻘﺒﺎزي اﻣﻦ و آﺳﺎﻳﺶ ﺑﻼﺳﺖ‬ ‫رﻳﺶ ﺑﺎد آن دل ﻛﻪ ﺑﺎ درد ﺗﻮ ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺮﻫﻤﻲ‬ ‫اﻫﻞ ﻛﺎم و ﻧﺎز را در ﻛﻮي رﻧﺪي راه ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ره روي ﺑﺎﻳﺪ ﺟﻬﺎن ﺳﻮزي ﻧﻪ ﺧﺎﻣﻲ ﺑﻲﻏﻤﻲ‬ ‫آدﻣﻲ در ﻋﺎﻟﻢ ﺧﺎﻛﻲ ﻧﻤﻲآﻳﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ‬ ‫ﻋﺎﻟﻤﻲ دﻳﮕﺮ ﺑﺒﺎﻳﺪ ﺳﺎﺧﺖ و از ﻧﻮ آدﻣﻲ‬ ‫ﺧﻴﺰ ﺗﺎ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﺪان ﺗﺮك ﺳﻤﺮﻗﻨﺪي دﻫﻴﻢ‬ ‫ﻛﺰ ﻧﺴﻴﻤﺶ ﺑﻮي ﺟﻮي ﻣﻮﻟﻴﺎن آﻳﺪ ﻫﻤﻲ‬ ‫ﮔﺮﻳﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻪ ﺳﻨﺠﺪ ﭘﻴﺶ اﺳﺘﻐﻨﺎي ﻋﺸﻖ‬ ‫ﻛﺎﻧﺪر اﻳﻦ درﻳﺎ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻫﻔﺖ درﻳﺎ ﺷﺒﻨﻤﻲ‬

‫494‬

‫ﻏﺰل 174‬ ‫ز دﻟﺒﺮم ﻛﻪ رﺳﺎﻧﺪ ﻧﻮازش ﻗﻠﻤﻲ‬ ‫ﻛﺠﺎﺳﺖ ﭘﻴﻚ ﺻﺒﺎ ﮔﺮ ﻫﻤﻲﻛﻨﺪ ﻛﺮﻣﻲ‬ ‫ﻗﻴﺎس ﻛﺮدم و ﺗﺪﺑﻴﺮ ﻋﻘﻞ در ره ﻋﺸﻖ‬ ‫ﭼﻮ ﺷﺒﻨﻤﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺑﺤﺮ ﻣﻲﻛﺸﺪ رﻗﻤﻲ‬ ‫ﺑﻴﺎ ﻛﻪ ﺧﺮﻗﻪ ﻣﻦ ﮔﺮ ﭼﻪ رﻫﻦ ﻣﻴﻜﺪهﻫﺎﺳﺖ‬ ‫ز ﻣﺎل وﻗﻒ ﻧﺒﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﻦ درﻣﻲ‬ ‫ﺣﺪﻳﺚ ﭼﻮن و ﭼﺮا درد ﺳﺮ دﻫﺪ اي دل‬ ‫ﭘﻴﺎﻟﻪ ﮔﻴﺮ و ﺑﻴﺎﺳﺎ ز ﻋﻤﺮ ﺧﻮﻳﺶ دﻣﻲ‬ ‫ﻃﺒﻴﺐ راه ﻧﺸﻴﻦ درد ﻋﺸﻖ ﻧﺸﻨﺎﺳﺪ‬ ‫ﺑﺮو ﺑﻪ دﺳﺖ ﻛﻦ اي ﻣﺮده دل ﻣﺴﻴﺢ دﻣﻲ‬ ‫دﻟﻢ ﮔﺮﻓﺖ ز ﺳﺎﻟﻮس و ﻃﺒﻞ زﻳﺮ ﮔﻠﻴﻢ‬ ‫ﺑﻪ آن ﻛﻪ ﺑﺮ در ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﺑﺮﻛﺸﻢ ﻋﻠﻤﻲ‬ ‫ﺑﻴﺎ ﻛﻪ وﻗﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎن دو ﻛﻮن ﺑﻔﺮوﺷﻨﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﻳﻚ ﭘﻴﺎﻟﻪ ﻣﻲ ﺻﺎف و ﺻﺤﺒﺖ ﺻﻨﻤﻲ‬ ‫دوام ﻋﻴﺶ و ﺗﻨﻌﻢ ﻧﻪ ﺷﻴﻮه ﻋﺸﻖ اﺳﺖ‬ ‫اﮔﺮ ﻣﻌﺎﺷﺮ ﻣﺎﻳﻲ ﺑﻨﻮش ﻧﻴﺶ ﻏﻤﻲ‬

‫594‬

‫ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ ﮔﻠﻪاي ﻟﻴﻚ اﺑﺮ رﺣﻤﺖ دوﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻛﺸﺘﻪ زار ﺟﮕﺮﺗﺸﻨﮕﺎن ﻧﺪاد ﻧﻤﻲ‬ ‫ﭼﺮا ﺑﻪ ﻳﻚ ﻧﻲ ﻗﻨﺪش ﻧﻤﻲﺧﺮﻧﺪ آن ﻛﺲ‬ ‫ﻛﻪ ﻛﺮد ﺻﺪ ﺷﻜﺮاﻓﺸﺎﻧﻲ از ﻧﻲ ﻗﻠﻤﻲ‬ ‫ﺳﺰاي ﻗﺪر ﺗﻮ ﺷﺎﻫﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺟﺰ از دﻋﺎي ﺷﺒﻲ و ﻧﻴﺎز ﺻﺒﺤﺪﻣﻲ‬

‫ﻏﺰل 274‬ ‫اﺣﻤﺪ اﷲ ﻋﻠﻲ ﻣﻌﺪﻟﻪ اﻟﺴﻠﻄﺎن‬ ‫اﺣﻤﺪ ﺷﻴﺦ اوﻳﺲ ﺣﺴﻦ اﻳﻠﺨﺎﻧﻲ‬ ‫ﺧﺎن ﺑﻦ ﺧﺎن و ﺷﻬﻨﺸﺎه ﺷﻬﻨﺸﺎه ﻧﮋاد‬ ‫آن ﻛﻪ ﻣﻲزﻳﺒﺪ اﮔﺮ ﺟﺎن ﺟﻬﺎﻧﺶ ﺧﻮاﻧﻲ‬ ‫دﻳﺪه ﻧﺎدﻳﺪه ﺑﻪ اﻗﺒﺎل ﺗﻮ اﻳﻤﺎن آورد‬ ‫ﻣﺮﺣﺒﺎ اي ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻟﻄﻒ ﺧﺪا ارزاﻧﻲ‬ ‫ﻣﺎه اﮔﺮ ﺑﻲ ﺗﻮ ﺑﺮآﻳﺪ ﺑﻪ دو ﻧﻴﻤﺶ ﺑﺰﻧﻨﺪ‬ ‫دوﻟﺖ اﺣﻤﺪي و ﻣﻌﺠﺰه ﺳﺒﺤﺎﻧﻲ‬ ‫ﺟﻠﻮه ﺑﺨﺖ ﺗﻮ دل ﻣﻲﺑﺮد از ﺷﺎه و ﮔﺪا‬ ‫ﭼﺸﻢ ﺑﺪ دور ﻛﻪ ﻫﻢ ﺟﺎﻧﻲ و ﻫﻢ ﺟﺎﻧﺎﻧﻲ‬

‫694‬

‫ﺑﺮﺷﻜﻦ ﻛﺎﻛﻞ ﺗﺮﻛﺎﻧﻪ ﻛﻪ در ﻃﺎﻟﻊ ﺗﻮﺳﺖ‬ ‫ﺑﺨﺸﺶ و ﻛﻮﺷﺶ ﺧﺎﻗﺎﻧﻲ و ﭼﻨﮕﺰﺧﺎﻧﻲ‬ ‫ﮔﺮ ﭼﻪ دورﻳﻢ ﺑﻪ ﻳﺎد ﺗﻮ ﻗﺪح ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﻢ‬ ‫ﺑﻌﺪ ﻣﻨﺰل ﻧﺒﻮد در ﺳﻔﺮ روﺣﺎﻧﻲ‬ ‫از ﮔﻞ ﭘﺎرﺳﻴﻢ ﻏﻨﭽﻪ ﻋﻴﺸﻲ ﻧﺸﻜﻔﺖ‬ ‫ﺣﺒﺬا دﺟﻠﻪ ﺑﻐﺪاد و ﻣﻲ رﻳﺤﺎﻧﻲ‬ ‫ﺳﺮ ﻋﺎﺷﻖ ﻛﻪ ﻧﻪ ﺧﺎك در ﻣﻌﺸﻮق ﺑﻮد‬ ‫ﻛﻲ ﺧﻼﺻﺶ ﺑﻮد از ﻣﺤﻨﺖ ﺳﺮﮔﺮداﻧﻲ‬ ‫اي ﻧﺴﻴﻢ ﺳﺤﺮي ﺧﺎك در ﻳﺎر ﺑﻴﺎر‬ ‫ﻛﻪ ﻛﻨﺪ ﺣﺎﻓﻆ از او دﻳﺪه دل ﻧﻮراﻧﻲ‬

‫ﻏﺰل 374‬ ‫وﻗﺖ را ﻏﻨﻴﻤﺖ دان آن ﻗﺪر ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻲ‬ ‫ﺣﺎﺻﻞ از ﺣﻴﺎت اي ﺟﺎن اﻳﻦ دم اﺳﺖ ﺗﺎ داﻧﻲ‬ ‫ﻛﺎم ﺑﺨﺸﻲ ﮔﺮدون ﻋﻤﺮ در ﻋﻮض دارد‬ ‫ﺟﻬﺪ ﻛﻦ ﻛﻪ از دوﻟﺖ داد ﻋﻴﺶ ﺑﺴﺘﺎﻧﻲ‬ ‫ﺑﺎﻏﺒﺎن ﭼﻮ ﻣﻦ زﻳﻦ ﺟﺎ ﺑﮕﺬرم ﺣﺮاﻣﺖ ﺑﺎد‬ ‫ﮔﺮ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻣﻦ ﺳﺮوي ﻏﻴﺮ دوﺳﺖ ﺑﻨﺸﺎﻧﻲ‬

‫794‬

‫زاﻫﺪ ﭘﺸﻴﻤﺎن را ذوق ﺑﺎده ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺸﺖ‬ ‫ﻋﺎﻗﻼ ﻣﻜﻦ ﻛﺎري ﻛﻮرد ﭘﺸﻴﻤﺎﻧﻲ‬ ‫ﻣﺤﺘﺴﺐ ﻧﻤﻲداﻧﺪ اﻳﻦ ﻗﺪر ﻛﻪ ﺻﻮﻓﻲ را‬ ‫ﺟﻨﺲ ﺧﺎﻧﮕﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﭽﻮ ﻟﻌﻞ رﻣﺎﻧﻲ‬ ‫ﺑﺎ دﻋﺎي ﺷﺒﺨﻴﺰان اي ﺷﻜﺮدﻫﺎن ﻣﺴﺘﻴﺰ‬ ‫در ﭘﻨﺎه ﻳﻚ اﺳﻢ اﺳﺖ ﺧﺎﺗﻢ ﺳﻠﻴﻤﺎﻧﻲ‬ ‫ﭘﻨﺪ ﻋﺎﺷﻘﺎن ﺑﺸﻨﻮ و از در ﻃﺮب ﺑﺎزآ‬ ‫ﻛﺎﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻧﻤﻲارزد ﺷﻐﻞ ﻋﺎﻟﻢ ﻓﺎﻧﻲ‬ ‫ﻳﻮﺳﻒ ﻋﺰﻳﺰم رﻓﺖ اي ﺑﺮادران رﺣﻤﻲ‬ ‫ﻛﺰ ﻏﻤﺶ ﻋﺠﺐ ﺑﻴﻨﻢ ﺣﺎل ﭘﻴﺮ ﻛﻨﻌﺎﻧﻲ‬ ‫ﭘﻴﺶ زاﻫﺪ از رﻧﺪي دم ﻣﺰن ﻛﻪ ﻧﺘﻮان ﮔﻔﺖ‬ ‫ﺑﺎ ﻃﺒﻴﺐ ﻧﺎﻣﺤﺮم ﺣﺎل درد ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ‬ ‫ﻣﻲروي و ﻣﮋﮔﺎﻧﺖ ﺧﻮن ﺧﻠﻖ ﻣﻲرﻳﺰد‬ ‫ﺗﻴﺰ ﻣﻲروي ﺟﺎﻧﺎ ﺗﺮﺳﻤﺖ ﻓﺮوﻣﺎﻧﻲ‬ ‫دل ز ﻧﺎوك ﭼﺸﻤﺖ ﮔﻮش داﺷﺘﻢ ﻟﻴﻜﻦ‬ ‫اﺑﺮوي ﻛﻤﺎﻧﺪارت ﻣﻲﺑﺮد ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ‬ ‫ﺟﻤﻊ ﻛﻦ ﺑﻪ اﺣﺴﺎﻧﻲ ﺣﺎﻓﻆ ﭘﺮﻳﺸﺎن را‬ ‫اي ﺷﻜﻨﺞ ﮔﻴﺴﻮﻳﺖ ﻣﺠﻤﻊ ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻲ‬

‫894‬

‫ﮔﺮ ﺗﻮ ﻓﺎرﻏﻲ از ﻣﺎ اي ﻧﮕﺎر ﺳﻨﮕﻴﻦ دل‬ ‫ﺣﺎل ﺧﻮد ﺑﺨﻮاﻫﻢ ﮔﻔﺖ ﭘﻴﺶ آﺻﻒ ﺛﺎﻧﻲ‬

‫ﻏﺰل 474‬ ‫ﻫﻮاﺧﻮاه ﺗﻮام ﺟﺎﻧﺎ و ﻣﻲداﻧﻢ ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﻫﻢ ﻧﺎدﻳﺪه ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ و ﻫﻢ ﻧﻨﻮﺷﺘﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻲ‬ ‫ﻣﻼﻣﺘﮕﻮ ﭼﻪ درﻳﺎﺑﺪ ﻣﻴﺎن ﻋﺎﺷﻖ و ﻣﻌﺸﻮق‬ ‫ﻧﺒﻴﻨﺪ ﭼﺸﻢ ﻧﺎﺑﻴﻨﺎ ﺧﺼﻮص اﺳﺮار ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ‬ ‫ﺑﻴﻔﺸﺎن زﻟﻒ و ﺻﻮﻓﻲ را ﺑﻪ ﭘﺎﺑﺎزي و رﻗﺺ آور‬ ‫ﻛﻪ از ﻫﺮ رﻗﻌﻪ دﻟﻘﺶ ﻫﺰاران ﺑﺖ ﺑﻴﻔﺸﺎﻧﻲ‬ ‫ﮔﺸﺎد ﻛﺎر ﻣﺸﺘﺎﻗﺎن در آن اﺑﺮوي دﻟﺒﻨﺪ اﺳﺖ‬ ‫ﺧﺪا را ﻳﻚ ﻧﻔﺲ ﺑﻨﺸﻴﻦ ﮔﺮه ﺑﮕﺸﺎ ز ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ‬ ‫ﻣﻠﻚ در ﺳﺠﺪه آدم زﻣﻴﻦ ﺑﻮس ﺗﻮ ﻧﻴﺖ ﻛﺮد‬ ‫ﻛﻪ در ﺣﺴﻦ ﺗﻮ ﻟﻄﻔﻲ دﻳﺪ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ اﻧﺴﺎﻧﻲ‬ ‫ﭼﺮاغ اﻓﺮوز ﭼﺸﻢ ﻣﺎ ﻧﺴﻴﻢ زﻟﻒ ﺟﺎﻧﺎن اﺳﺖ‬ ‫ﻣﺒﺎد اﻳﻦ ﺟﻤﻊ را ﻳﺎ رب ﻏﻢ از ﺑﺎد ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻲ‬ ‫درﻳﻐﺎ ﻋﻴﺶ ﺷﺒﮕﻴﺮي ﻛﻪ در ﺧﻮاب ﺳﺤﺮ ﺑﮕﺬﺷﺖ‬ ‫ﻧﺪاﻧﻲ ﻗﺪر وﻗﺖ اي دل ﻣﮕﺮ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ درﻣﺎﻧﻲ‬

‫994‬

‫ﻣﻠﻮل از ﻫﻤﺮﻫﺎن ﺑﻮدن ﻃﺮﻳﻖ ﻛﺎرداﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﻜﺶ دﺷﻮاري ﻣﻨﺰل ﺑﻪ ﻳﺎد ﻋﻬﺪ آﺳﺎﻧﻲ‬ ‫ﺧﻴﺎل ﭼﻨﺒﺮ زﻟﻔﺶ ﻓﺮﻳﺒﺖ ﻣﻲدﻫﺪ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻧﮕﺮ ﺗﺎ ﺣﻠﻘﻪ اﻗﺒﺎل ﻧﺎﻣﻤﻜﻦ ﻧﺠﻨﺒﺎﻧﻲ‬

‫ﻏﺰل 574‬ ‫ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺧﻼﻳﻖ ﻛﻪ ﺗﻮﻳﻲ ﻳﻮﺳﻒ ﺛﺎﻧﻲ‬ ‫ﭼﻮن ﻧﻴﻚ ﺑﺪﻳﺪم ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﻪ از آﻧﻲ‬ ‫ﺷﻴﺮﻳﻨﺘﺮ از آﻧﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﺮﺧﻨﺪه ﻛﻪ ﮔﻮﻳﻢ‬ ‫اي ﺧﺴﺮو ﺧﻮﺑﺎن ﻛﻪ ﺗﻮ ﺷﻴﺮﻳﻦ زﻣﺎﻧﻲ‬ ‫ﺗﺸﺒﻴﻪ دﻫﺎﻧﺖ ﻧﺘﻮان ﻛﺮد ﺑﻪ ﻏﻨﭽﻪ‬ ‫ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺒﻮد ﻏﻨﭽﻪ ﺑﺪﻳﻦ ﺗﻨﮓ دﻫﺎﻧﻲ‬ ‫ﺻﺪ ﺑﺎر ﺑﮕﻔﺘﻲ ﻛﻪ دﻫﻢ زان دﻫﻨﺖ ﻛﺎم‬ ‫ﭼﻮن ﺳﻮﺳﻦ آزاده ﭼﺮا ﺟﻤﻠﻪ زﺑﺎﻧﻲ‬ ‫ﮔﻮﻳﻲ ﺑﺪﻫﻢ ﻛﺎﻣﺖ و ﺟﺎﻧﺖ ﺑﺴﺘﺎﻧﻢ‬ ‫ﺗﺮﺳﻢ ﻧﺪﻫﻲ ﻛﺎﻣﻢ و ﺟﺎﻧﻢ ﺑﺴﺘﺎﻧﻲ‬ ‫ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﺧﺪﻧﮓ از ﺳﭙﺮ ﺟﺎن ﮔﺬراﻧﺪ‬ ‫ﺑﻴﻤﺎر ﻛﻪ دﻳﺪهﺳﺖ ﺑﺪﻳﻦ ﺳﺨﺖ ﻛﻤﺎﻧﻲ‬

‫005‬

‫ﭼﻮن اﺷﻚ ﺑﻴﻨﺪازﻳﺶ از دﻳﺪه ﻣﺮدم‬ ‫آن را ﻛﻪ دﻣﻲ از ﻧﻈﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺮاﻧﻲ‬

‫ﻏﺰل 674‬ ‫ﻧﺴﻴﻢ ﺻﺒﺢ ﺳﻌﺎدت ﺑﺪان ﻧﺸﺎن ﻛﻪ ﺗﻮ داﻧﻲ‬ ‫ﮔﺬر ﺑﻪ ﻛﻮي ﻓﻼن ﻛﻦ در آن زﻣﺎن ﻛﻪ ﺗﻮ داﻧﻲ‬ ‫ﺗﻮ ﭘﻴﻚ ﺧﻠﻮت رازي و دﻳﺪه ﺑﺮ ﺳﺮ راﻫﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺮدﻣﻲ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﭼﻨﺎن ﺑﺮان ﻛﻪ ﺗﻮ داﻧﻲ‬ ‫ﺑﮕﻮ ﻛﻪ ﺟﺎن ﻋﺰﻳﺰم ز دﺳﺖ رﻓﺖ ﺧﺪا را‬ ‫ز ﻟﻌﻞ روح ﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺒﺨﺶ آن ﻛﻪ ﺗﻮ داﻧﻲ‬ ‫ﻣﻦ اﻳﻦ ﺣﺮوف ﻧﻮﺷﺘﻢ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﻏﻴﺮ ﻧﺪاﻧﺴﺖ‬ ‫ﺗﻮ ﻫﻢ ز روي ﻛﺮاﻣﺖ ﭼﻨﺎن ﺑﺨﻮان ﻛﻪ ﺗﻮ داﻧﻲ‬ ‫ﺧﻴﺎل ﺗﻴﻎ ﺗﻮ ﺑﺎ ﻣﺎ ﺣﺪﻳﺚ ﺗﺸﻨﻪ و آب اﺳﺖ‬ ‫اﺳﻴﺮ ﺧﻮﻳﺶ ﮔﺮﻓﺘﻲ ﺑﻜﺶ ﭼﻨﺎن ﻛﻪ ﺗﻮ داﻧﻲ‬ ‫اﻣﻴﺪ در ﻛﻤﺮ زرﻛﺸﺖ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺒﻨﺪم‬ ‫دﻗﻴﻘﻪاﻳﺴﺖ ﻧﮕﺎرا در آن ﻣﻴﺎن ﻛﻪ ﺗﻮ داﻧﻲ‬ ‫ﻳﻜﻴﺴﺖ ﺗﺮﻛﻲ و ﺗﺎزي در اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺣﺪﻳﺚ ﻋﺸﻖ ﺑﻴﺎن ﻛﻦ ﺑﺪان زﺑﺎن ﻛﻪ ﺗﻮ داﻧﻲ‬

‫105‬

‫ﻏﺰل 774‬ ‫دو ﻳﺎر زﻳﺮك و از ﺑﺎده ﻛﻬﻦ دوﻣﻨﻲ‬ ‫ﻓﺮاﻏﺘﻲ و ﻛﺘﺎﺑﻲ و ﮔﻮﺷﻪ ﭼﻤﻨﻲ‬ ‫ﻣﻦ اﻳﻦ ﻣﻘﺎم ﺑﻪ دﻧﻴﺎ و آﺧﺮت ﻧﺪﻫﻢ‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ در ﭘﻲ ام اﻓﺘﻨﺪ ﻫﺮ دم اﻧﺠﻤﻨﻲ‬ ‫ﻫﺮ آن ﻛﻪ ﻛﻨﺞ ﻗﻨﺎﻋﺖ ﺑﻪ ﮔﻨﺞ دﻧﻴﺎ داد‬ ‫ﻓﺮوﺧﺖ ﻳﻮﺳﻒ ﻣﺼﺮي ﺑﻪ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺛﻤﻨﻲ‬ ‫ﺑﻴﺎ ﻛﻪ روﻧﻖ اﻳﻦ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻛﻢ ﻧﺸﻮد‬ ‫ﺑﻪ زﻫﺪ ﻫﻤﭽﻮ ﺗﻮﻳﻲ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻓﺴﻖ ﻫﻤﭽﻮ ﻣﻨﻲ‬ ‫ز ﺗﻨﺪﺑﺎد ﺣﻮادث ﻧﻤﻲﺗﻮان دﻳﺪن‬ ‫در اﻳﻦ ﭼﻤﻦ ﻛﻪ ﮔﻠﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻳﺎ ﺳﻤﻨﻲ‬ ‫ﺑﺒﻴﻦ در آﻳﻨﻪ ﺟﺎم ﻧﻘﺶ ﺑﻨﺪي ﻏﻴﺐ‬ ‫ﻛﻪ ﻛﺲ ﺑﻪ ﻳﺎد ﻧﺪارد ﭼﻨﻴﻦ ﻋﺠﺐ زﻣﻨﻲ‬ ‫از اﻳﻦ ﺳﻤﻮم ﻛﻪ ﺑﺮ ﻃﺮف ﺑﻮﺳﺘﺎن ﺑﮕﺬﺷﺖ‬ ‫ﻋﺠﺐ ﻛﻪ ﺑﻮي ﮔﻠﻲ ﻫﺴﺖ و رﻧﮓ ﻧﺴﺘﺮﻧﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﺻﺒﺮ ﻛﻮش ﺗﻮ اي دل ﻛﻪ ﺣﻖ رﻫﺎ ﻧﻜﻨﺪ‬ ‫ﭼﻨﻴﻦ ﻋﺰﻳﺰ ﻧﮕﻴﻨﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ اﻫﺮﻣﻨﻲ‬

‫205‬

‫ﻣﺰاج دﻫﺮ ﺗﺒﻪ ﺷﺪ در اﻳﻦ ﺑﻼ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻛﺠﺎﺳﺖ ﻓﻜﺮ ﺣﻜﻴﻤﻲ و راي ﺑﺮﻫﻤﻨﻲ‬

‫ﻏﺰل 874‬ ‫ﻧﻮش ﻛﻦ ﺟﺎم ﺷﺮاب ﻳﻚ ﻣﻨﻲ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﺪان ﺑﻴﺦ ﻏﻢ از دل ﺑﺮﻛﻨﻲ‬ ‫دل ﮔﺸﺎده دار ﭼﻮن ﺟﺎم ﺷﺮاب‬ ‫ﺳﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﭼﻨﺪ ﭼﻮن ﺧﻢ دﻧﻲ‬ ‫ﭼﻮن ز ﺟﺎم ﺑﻴﺨﻮدي رﻃﻠﻲ ﻛﺸﻲ‬ ‫ﻛﻢ زﻧﻲ از ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﻻف ﻣﻨﻲ‬ ‫ﺳﻨﮕﺴﺎن ﺷﻮ در ﻗﺪم ﻧﻲ ﻫﻤﭽﻮ آب‬ ‫ﺟﻤﻠﻪ رﻧﮓ آﻣﻴﺰي و ﺗﺮداﻣﻨﻲ‬ ‫دل ﺑﻪ ﻣﻲ درﺑﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺮداﻧﻪ وار‬ ‫ﮔﺮدن ﺳﺎﻟﻮس و ﺗﻘﻮا ﺑﺸﻜﻨﻲ‬ ‫ﺧﻴﺰ و ﺟﻬﺪي ﻛﻦ ﭼﻮ ﺣﺎﻓﻆ ﺗﺎ ﻣﮕﺮ‬ ‫ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ در ﭘﺎي ﻣﻌﺸﻮق اﻓﻜﻨﻲ‬

‫ﻏﺰل 974‬

‫305‬

‫ﺻﺒﺢ اﺳﺖ و ژاﻟﻪ ﻣﻲﭼﻜﺪ از اﺑﺮ ﺑﻬﻤﻨﻲ‬ ‫ﺑﺮگ ﺻﺒﻮح ﺳﺎز و ﺑﺪه ﺟﺎم ﻳﻚ ﻣﻨﻲ‬ ‫در ﺑﺤﺮ ﻣﺎﻳﻲ و ﻣﻨﻲ اﻓﺘﺎدهام ﺑﻴﺎر‬ ‫ﻣﻲ ﺗﺎ ﺧﻼص ﺑﺨﺸﺪم از ﻣﺎﻳﻲ و ﻣﻨﻲ‬ ‫ﺧﻮن ﭘﻴﺎﻟﻪ ﺧﻮر ﻛﻪ ﺣﻼل اﺳﺖ ﺧﻮن او‬ ‫در ﻛﺎر ﻳﺎر ﺑﺎش ﻛﻪ ﻛﺎرﻳﺴﺖ ﻛﺮدﻧﻲ‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﺎش ﻛﻪ ﻏﻢ در ﻛﻤﻴﻦ ﻣﺎﺳﺖ‬ ‫ﻣﻄﺮب ﻧﮕﺎه دار ﻫﻤﻴﻦ ره ﻛﻪ ﻣﻲزﻧﻲ‬ ‫ﻣﻲ ده ﻛﻪ ﺳﺮ ﺑﻪ ﮔﻮش ﻣﻦ آورد ﭼﻨﮓ و ﮔﻔﺖ‬ ‫ﺧﻮش ﺑﮕﺬران و ﺑﺸﻨﻮ از اﻳﻦ ﭘﻴﺮ ﻣﻨﺤﻨﻲ‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻪ ﺑﻲﻧﻴﺎزي رﻧﺪان ﻛﻪ ﻣﻲ ﺑﺪه‬ ‫ﺗﺎ ﺑﺸﻨﻮي ز ﺻﻮت ﻣﻐﻨﻲ ﻫﻮاﻟﻐﻨﻲ‬

‫ﻏﺰل 084‬ ‫اي ﻛﻪ در ﻛﺸﺘﻦ ﻣﺎ ﻫﻴﭻ ﻣﺪارا ﻧﻜﻨﻲ‬ ‫ﺳﻮد و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺑﺴﻮزي و ﻣﺤﺎﺑﺎ ﻧﻜﻨﻲ‬ ‫دردﻣﻨﺪان ﺑﻼ زﻫﺮ ﻫﻼﻫﻞ دارﻧﺪ‬ ‫ﻗﺼﺪ اﻳﻦ ﻗﻮم ﺧﻄﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﺎن ﺗﺎ ﻧﻜﻨﻲ‬

‫405‬

‫رﻧﺞ ﻣﺎ را ﻛﻪ ﺗﻮان ﺑﺮد ﺑﻪ ﻳﻚ ﮔﻮﺷﻪ ﭼﺸﻢ‬ ‫ﺷﺮط اﻧﺼﺎف ﻧﺒﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺪاوا ﻧﻜﻨﻲ‬ ‫دﻳﺪه ﻣﺎ ﭼﻮ ﺑﻪ اﻣﻴﺪ ﺗﻮ درﻳﺎﺳﺖ ﭼﺮا‬ ‫ﺑﻪ ﺗﻔﺮج ﮔﺬري ﺑﺮ ﻟﺐ درﻳﺎ ﻧﻜﻨﻲ‬ ‫ﻧﻘﻞ ﻫﺮ ﺟﻮر ﻛﻪ از ﺧﻠﻖ ﻛﺮﻳﻤﺖ ﻛﺮدﻧﺪ‬ ‫ﻗﻮل ﺻﺎﺣﺐ ﻏﺮﺿﺎن اﺳﺖ ﺗﻮ آنﻫﺎ ﻧﻜﻨﻲ‬ ‫ﺑﺮ ﺗﻮ ﮔﺮ ﺟﻠﻮه ﻛﻨﺪ ﺷﺎﻫﺪ ﻣﺎ اي زاﻫﺪ‬ ‫از ﺧﺪا ﺟﺰ ﻣﻲ و ﻣﻌﺸﻮق ﺗﻤﻨﺎ ﻧﻜﻨﻲ‬ ‫ﺣﺎﻓﻈﺎ ﺳﺠﺪه ﺑﻪ اﺑﺮوي ﭼﻮ ﻣﺤﺮاﺑﺶ ﺑﺮ‬ ‫ﻛﻪ دﻋﺎﻳﻲ ز ﺳﺮ ﺻﺪق ﺟﺰ آن ﺟﺎ ﻧﻜﻨﻲ‬

‫ﻏﺰل 184‬ ‫ﺑﺸﻨﻮ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻛﻪ ﺧﻮد را ز ﻏﻢ آزاده ﻛﻨﻲ‬ ‫ﺧﻮن ﺧﻮري ﮔﺮ ﻃﻠﺐ روزي ﻧﻨﻬﺎده ﻛﻨﻲ‬ ‫آﺧﺮاﻻﻣﺮ ﮔﻞ ﻛﻮزه ﮔﺮان ﺧﻮاﻫﻲ ﺷﺪ‬ ‫ﺣﺎﻟﻴﺎ ﻓﻜﺮ ﺳﺒﻮ ﻛﻦ ﻛﻪ ﭘﺮ از ﺑﺎده ﻛﻨﻲ‬ ‫ﮔﺮ از آن آدﻣﻴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻬﺸﺘﺖ ﻫﻮس اﺳﺖ‬ ‫ﻋﻴﺶ ﺑﺎ آدﻣﻲ اي ﭼﻨﺪ ﭘﺮي زاده ﻛﻨﻲ‬

‫505‬

‫ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ ﺟﺎي ﺑﺰرﮔﺎن ﻧﺘﻮان زد ﺑﻪ ﮔﺰاف‬ ‫ﻣﮕﺮ اﺳﺒﺎب ﺑﺰرﮔﻲ ﻫﻤﻪ آﻣﺎده ﻛﻨﻲ‬ ‫اﺟﺮﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪت اي ﺧﺴﺮو ﺷﻴﺮﻳﻦ دﻫﻨﺎن‬ ‫ﮔﺮ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺳﻮي ﻓﺮﻫﺎد دل اﻓﺘﺎده ﻛﻨﻲ‬ ‫ﺧﺎﻃﺮت ﻛﻲ رﻗﻢ ﻓﻴﺾ ﭘﺬﻳﺮد ﻫﻴﻬﺎت‬ ‫ﻣﮕﺮ از ﻧﻘﺶ ﭘﺮاﮔﻨﺪه ورق ﺳﺎده ﻛﻨﻲ‬ ‫ﻛﺎر ﺧﻮد ﮔﺮ ﺑﻪ ﻛﺮم ﺑﺎزﮔﺬاري ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫اي ﺑﺴﺎ ﻋﻴﺶ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺨﺖ ﺧﺪاداده ﻛﻨﻲ‬ ‫اي ﺻﺒﺎ ﺑﻨﺪﮔﻲ ﺧﻮاﺟﻪ ﺟﻼل اﻟﺪﻳﻦ ﻛﻦ‬ ‫ﻛﻪ ﺟﻬﺎن ﭘﺮﺳﻤﻦ و ﺳﻮﺳﻦ آزاده ﻛﻨﻲ‬

‫ﻏﺰل 284‬ ‫اي دل ﺑﻪ ﻛﻮي ﻋﺸﻖ ﮔﺬاري ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ‬ ‫اﺳﺒﺎب ﺟﻤﻊ داري و ﻛﺎري ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ‬ ‫ﭼﻮﮔﺎن ﺣﻜﻢ در ﻛﻒ و ﮔﻮﻳﻲ ﻧﻤﻲزﻧﻲ‬ ‫ﺑﺎز ﻇﻔﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ و ﺷﻜﺎري ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ‬ ‫اﻳﻦ ﺧﻮن ﻛﻪ ﻣﻮج ﻣﻲزﻧﺪ اﻧﺪر ﺟﮕﺮ ﺗﻮ را‬ ‫در ﻛﺎر رﻧﮓ و ﺑﻮي ﻧﮕﺎري ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ‬

‫605‬

‫ﻣﺸﻜﻴﻦ از آن ﻧﺸﺪ دم ﺧﻠﻘﺖ ﻛﻪ ﭼﻮن ﺻﺒﺎ‬ ‫ﺑﺮ ﺧﺎك ﻛﻮي دوﺳﺖ ﮔﺬاري ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ‬ ‫ﺗﺮﺳﻢ ﻛﺰ اﻳﻦ ﭼﻤﻦ ﻧﺒﺮي آﺳﺘﻴﻦ ﮔﻞ‬ ‫ﻛﺰ ﮔﻠﺸﻨﺶ ﺗﺤﻤﻞ ﺧﺎري ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ‬ ‫در آﺳﺘﻴﻦ ﺟﺎن ﺗﻮ ﺻﺪ ﻧﺎﻓﻪ ﻣﺪرج اﺳﺖ‬ ‫وان را ﻓﺪاي ﻃﺮه ﻳﺎري ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ‬ ‫ﺳﺎﻏﺮ ﻟﻄﻴﻒ و دﻟﻜﺶ و ﻣﻲ اﻓﻜﻨﻲ ﺑﻪ ﺧﺎك‬ ‫و اﻧﺪﻳﺸﻪ از ﺑﻼي ﺧﻤﺎري ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺮو ﻛﻪ ﺑﻨﺪﮔﻲ ﭘﺎدﺷﺎه وﻗﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﻮ ﺑﺎري ﻧﻤﻲﻛﻨﻲ‬

‫ﻏﺰل 384‬ ‫ﺳﺤﺮﮔﻪ ره روي در ﺳﺮزﻣﻴﻨﻲ‬ ‫ﻫﻤﻲﮔﻔﺖ اﻳﻦ ﻣﻌﻤﺎ ﺑﺎ ﻗﺮﻳﻨﻲ‬ ‫ﻛﻪ اي ﺻﻮﻓﻲ ﺷﺮاب آن ﮔﻪ ﺷﻮد ﺻﺎف‬ ‫ﻛﻪ در ﺷﻴﺸﻪ ﺑﺮآرد ارﺑﻌﻴﻨﻲ‬ ‫ﺧﺪا زان ﺧﺮﻗﻪ ﺑﻴﺰار اﺳﺖ ﺻﺪ ﺑﺎر‬ ‫ﻛﻪ ﺻﺪ ﺑﺖ ﺑﺎﺷﺪش در آﺳﺘﻴﻨﻲ‬

‫705‬

‫ﻣﺮوت ﮔﺮ ﭼﻪ ﻧﺎﻣﻲ ﺑﻲﻧﺸﺎن اﺳﺖ‬ ‫ﻧﻴﺎزي ﻋﺮﺿﻪ ﻛﻦ ﺑﺮ ﻧﺎزﻧﻴﻨﻲ‬ ‫ﺛﻮاﺑﺖ ﺑﺎﺷﺪ اي داراي ﺧﺮﻣﻦ‬ ‫اﮔﺮ رﺣﻤﻲ ﻛﻨﻲ ﺑﺮ ﺧﻮﺷﻪ ﭼﻴﻨﻲ‬ ‫ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻢ ﻧﺸﺎط ﻋﻴﺶ در ﻛﺲ‬ ‫ﻧﻪ درﻣﺎن دﻟﻲ ﻧﻪ درد دﻳﻨﻲ‬ ‫درونﻫﺎ ﺗﻴﺮه ﺷﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ از ﻏﻴﺐ‬ ‫ﭼﺮاﻏﻲ ﺑﺮﻛﻨﺪ ﺧﻠﻮت ﻧﺸﻴﻨﻲ‬ ‫ﮔﺮ اﻧﮕﺸﺖ ﺳﻠﻴﻤﺎﻧﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫ﭼﻪ ﺧﺎﺻﻴﺖ دﻫﺪ ﻧﻘﺶ ﻧﮕﻴﻨﻲ‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻪ رﺳﻢ ﺧﻮﺑﺎن ﺗﻨﺪﺧﻮﻳﻴﺴﺖ‬ ‫ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮔﺮ ﺑﺴﺎزد ﺑﺎ ﻏﻤﻴﻨﻲ‬ ‫ره ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﺑﻨﻤﺎ ﺗﺎ ﺑﭙﺮﺳﻢ‬ ‫ﻣﺎل ﺧﻮﻳﺶ را از ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ‬ ‫ﻧﻪ ﺣﺎﻓﻆ را ﺣﻀﻮر درس ﺧﻠﻮت‬ ‫ﻧﻪ داﻧﺸﻤﻨﺪ را ﻋﻠﻢ اﻟﻴﻘﻴﻨﻲ‬

‫ﻏﺰل 484‬

‫805‬

‫ﺗﻮ ﻣﮕﺮ ﺑﺮ ﻟﺐ آﺑﻲ ﺑﻪ ﻫﻮس ﺑﻨﺸﻴﻨﻲ‬ ‫ور ﻧﻪ ﻫﺮ ﻓﺘﻨﻪ ﻛﻪ ﺑﻴﻨﻲ ﻫﻤﻪ از ﺧﻮد ﺑﻴﻨﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺪاﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﻳﻲ ﺑﻨﺪه ﺑﮕﺰﻳﺪه او‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮ اﻳﻦ ﭼﺎﻛﺮ دﻳﺮﻳﻨﻪ ﻛﺴﻲ ﻧﮕﺰﻳﻨﻲ‬ ‫ﮔﺮ اﻣﺎﻧﺖ ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﺑﺒﺮم ﺑﺎﻛﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺑﻲ دﻟﻲ ﺳﻬﻞ ﺑﻮد ﮔﺮ ﻧﺒﻮد ﺑﻲدﻳﻨﻲ‬ ‫ادب و ﺷﺮم ﺗﻮ را ﺧﺴﺮو ﻣﻪ روﻳﺎن ﻛﺮد‬ ‫آﻓﺮﻳﻦ ﺑﺮ ﺗﻮ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺻﺪ ﭼﻨﺪﻳﻨﻲ‬ ‫ﻋﺠﺐ از ﻟﻄﻒ ﺗﻮ اي ﮔﻞ ﻛﻪ ﻧﺸﺴﺘﻲ ﺑﺎ ﺧﺎر‬ ‫ﻇﺎﻫﺮا ﻣﺼﻠﺤﺖ وﻗﺖ در آن ﻣﻲﺑﻴﻨﻲ‬ ‫ﺻﺒﺮ ﺑﺮ ﺟﻮر رﻗﻴﺒﺖ ﭼﻪ ﻛﻨﻢ ﮔﺮ ﻧﻜﻨﻢ‬ ‫ﻋﺎﺷﻘﺎن را ﻧﺒﻮد ﭼﺎره ﺑﺠﺰ ﻣﺴﻜﻴﻨﻲ‬ ‫ﺑﺎد ﺻﺒﺤﻲ ﺑﻪ ﻫﻮاﻳﺖ ز ﮔﻠﺴﺘﺎن ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺗﻮ ﺧﻮﺷﺘﺮ ز ﮔﻞ و ﺗﺎزهﺗﺮ از ﻧﺴﺮﻳﻨﻲ‬ ‫ﺷﻴﺸﻪ ﺑﺎزي ﺳﺮﺷﻜﻢ ﻧﮕﺮي از ﭼﭗ و راﺳﺖ‬ ‫ﮔﺮ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﻨﻈﺮ ﺑﻴﻨﺶ ﻧﻔﺴﻲ ﺑﻨﺸﻴﻨﻲ‬ ‫ﺳﺨﻨﻲ ﺑﻲﻏﺮض از ﺑﻨﺪه ﻣﺨﻠﺺ ﺑﺸﻨﻮ‬ ‫اي ﻛﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺰرﮔﺎن ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﻴﻨﻲ‬

‫905‬

‫ﻧﺎزﻧﻴﻨﻲ ﭼﻮ ﺗﻮ ﭘﺎﻛﻴﺰه دل و ﭘﺎك ﻧﻬﺎد‬ ‫ﺑﻬﺘﺮ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺑﺪ ﻧﻨﺸﻴﻨﻲ‬ ‫ﺳﻴﻞ اﻳﻦ اﺷﻚ روان ﺻﺒﺮ و دل ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺮد‬ ‫ﺑﻠﻎ اﻟﻄﺎﻗﻪ ﻳﺎ ﻣﻘﻠﻪ ﻋﻴﻨﻲ ﺑﻴﻨﻲ‬ ‫ﺗﻮ ﺑﺪﻳﻦ ﻧﺎزﻛﻲ و ﺳﺮﻛﺸﻲ اي ﺷﻤﻊ ﭼﮕﻞ‬ ‫ﻻﻳﻖ ﺑﻨﺪﮔﻲ ﺧﻮاﺟﻪ ﺟﻼل اﻟﺪﻳﻨﻲ‬

‫ﻏﺰل 584‬ ‫ﺳﺎﻗﻴﺎ ﺳﺎﻳﻪ اﺑﺮ اﺳﺖ و ﺑﻬﺎر و ﻟﺐ ﺟﻮي‬ ‫ﻣﻦ ﻧﮕﻮﻳﻢ ﭼﻪ ﻛﻦ ار اﻫﻞ دﻟﻲ ﺧﻮد ﺗﻮ ﺑﮕﻮي‬ ‫ﺑﻮي ﻳﻚ رﻧﮕﻲ از اﻳﻦ ﻧﻘﺶ ﻧﻤﻲآﻳﺪ ﺧﻴﺰ‬ ‫دﻟﻖ آﻟﻮده ﺻﻮﻓﻲ ﺑﻪ ﻣﻲ ﻧﺎب ﺑﺸﻮي‬ ‫ﺳﻔﻠﻪ ﻃﺒﻊ اﺳﺖ ﺟﻬﺎن ﺑﺮ ﻛﺮﻣﺶ ﺗﻜﻴﻪ ﻣﻜﻦ‬ ‫اي ﺟﻬﺎن دﻳﺪه ﺛﺒﺎت ﻗﺪم از ﺳﻔﻠﻪ ﻣﺠﻮي‬ ‫دو ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻛﻨﻤﺖ ﺑﺸﻨﻮ و ﺻﺪ ﮔﻨﺞ ﺑﺒﺮ‬ ‫از در ﻋﻴﺶ درآ و ﺑﻪ ره ﻋﻴﺐ ﻣﭙﻮي‬ ‫ﺷﻜﺮ آن را ﻛﻪ دﮔﺮﺑﺎر رﺳﻴﺪي ﺑﻪ ﺑﻬﺎر‬ ‫ﺑﻴﺦ ﻧﻴﻜﻲ ﺑﻨﺸﺎن و ره ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺠﻮي‬

‫015‬

‫روي ﺟﺎﻧﺎن ﻃﻠﺒﻲ آﻳﻨﻪ را ﻗﺎﺑﻞ ﺳﺎز‬ ‫ور ﻧﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﮔﻞ و ﻧﺴﺮﻳﻦ ﻧﺪﻣﺪ ز آﻫﻦ و روي‬ ‫ﮔﻮش ﺑﮕﺸﺎي ﻛﻪ ﺑﻠﺒﻞ ﺑﻪ ﻓﻐﺎن ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‬ ‫ﺧﻮاﺟﻪ ﺗﻘﺼﻴﺮ ﻣﻔﺮﻣﺎ ﮔﻞ ﺗﻮﻓﻴﻖ ﺑﺒﻮي‬ ‫ﮔﻔﺘﻲ از ﺣﺎﻓﻆ ﻣﺎ ﺑﻮي رﻳﺎ ﻣﻲآﻳﺪ‬ ‫آﻓﺮﻳﻦ ﺑﺮ ﻧﻔﺴﺖ ﺑﺎد ﻛﻪ ﺧﻮش ﺑﺮدي ﺑﻮي‬

‫ﻏﺰل 684‬ ‫ﺑﻠﺒﻞ ز ﺷﺎخ ﺳﺮو ﺑﻪ ﮔﻠﺒﺎﻧﮓ ﭘﻬﻠﻮي‬ ‫ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ دوش درس ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﻌﻨﻮي‬ ‫ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻴﺎ ﻛﻪ آﺗﺶ ﻣﻮﺳﻲ ﻧﻤﻮد ﮔﻞ‬ ‫ﺗﺎ از درﺧﺖ ﻧﻜﺘﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪ ﺑﺸﻨﻮي‬ ‫ﻣﺮﻏﺎن ﺑﺎغ ﻗﺎﻓﻴﻪ ﺳﻨﺠﻨﺪ و ﺑﺬﻟﻪ ﮔﻮي‬ ‫ﺗﺎ ﺧﻮاﺟﻪ ﻣﻲ ﺧﻮرد ﺑﻪ ﻏﺰلﻫﺎي ﭘﻬﻠﻮي‬ ‫ﺟﻤﺸﻴﺪ ﺟﺰ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﺟﺎم از ﺟﻬﺎن ﻧﺒﺮد‬ ‫زﻧﻬﺎر دل ﻣﺒﻨﺪ ﺑﺮ اﺳﺒﺎب دﻧﻴﻮي‬ ‫اﻳﻦ ﻗﺼﻪ ﻋﺠﺐ ﺷﻨﻮ از ﺑﺨﺖ واژﮔﻮن‬ ‫ﻣﺎ را ﺑﻜﺸﺖ ﻳﺎر ﺑﻪ اﻧﻔﺎس ﻋﻴﺴﻮي‬

‫115‬

‫ﺧﻮش وﻗﺖ ﺑﻮرﻳﺎ و ﮔﺪاﻳﻲ و ﺧﻮاب اﻣﻦ‬ ‫ﻛﺎﻳﻦ ﻋﻴﺶ ﻧﻴﺴﺖ درﺧﻮر اورﻧﮓ ﺧﺴﺮوي‬ ‫ﭼﺸﻤﺖ ﺑﻪ ﻏﻤﺰه ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺮدم ﺧﺮاب ﻛﺮد‬ ‫ﻣﺨﻤﻮرﻳﺖ ﻣﺒﺎد ﻛﻪ ﺧﻮش ﻣﺴﺖ ﻣﻲروي‬ ‫دﻫﻘﺎن ﺳﺎﻟﺨﻮرده ﭼﻪ ﺧﻮش ﮔﻔﺖ ﺑﺎ ﭘﺴﺮ‬ ‫ﻛﺎي ﻧﻮر ﭼﺸﻢ ﻣﻦ ﺑﺠﺰ از ﻛﺸﺘﻪ ﻧﺪروي‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﻣﮕﺮ وﻇﻴﻔﻪ ﺣﺎﻓﻆ زﻳﺎده داد‬ ‫ﻛﺸﻔﺘﻪ ﮔﺸﺖ ﻃﺮه دﺳﺘﺎر ﻣﻮﻟﻮي‬

‫ﻏﺰل 784‬ ‫اي ﺑﻲﺧﺒﺮ ﺑﻜﻮش ﻛﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﺧﺒﺮ ﺷﻮي‬ ‫ﺗﺎ راﻫﺮو ﻧﺒﺎﺷﻲ ﻛﻲ راﻫﺒﺮ ﺷﻮي‬ ‫در ﻣﻜﺘﺐ ﺣﻘﺎﻳﻖ ﭘﻴﺶ ادﻳﺐ ﻋﺸﻖ‬ ‫ﻫﺎن اي ﭘﺴﺮ ﺑﻜﻮش ﻛﻪ روزي ﭘﺪر ﺷﻮي‬ ‫دﺳﺖ از ﻣﺲ وﺟﻮد ﭼﻮ ﻣﺮدان ره ﺑﺸﻮي‬ ‫ﺗﺎ ﻛﻴﻤﻴﺎي ﻋﺸﻖ ﺑﻴﺎﺑﻲ و زر ﺷﻮي‬ ‫ﺧﻮاب و ﺧﻮرت ز ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺧﻮﻳﺶ دور ﻛﺮد‬ ‫آن ﮔﻪ رﺳﻲ ﺑﻪ ﺧﻮﻳﺶ ﻛﻪ ﺑﻲ ﺧﻮاب و ﺧﻮر ﺷﻮي‬

‫215‬

‫ﮔﺮ ﻧﻮر ﻋﺸﻖ ﺣﻖ ﺑﻪ دل و ﺟﺎﻧﺖ اوﻓﺘﺪ‬ ‫ﺑﺎﷲ ﻛﺰ آﻓﺘﺎب ﻓﻠﻚ ﺧﻮﺑﺘﺮ ﺷﻮي‬ ‫ﻳﻚ دم ﻏﺮﻳﻖ ﺑﺤﺮ ﺧﺪا ﺷﻮ ﮔﻤﺎن ﻣﺒﺮ‬ ‫ﻛﺰ آب ﻫﻔﺖ ﺑﺤﺮ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﻮي ﺗﺮ ﺷﻮي‬ ‫از ﭘﺎي ﺗﺎ ﺳﺮت ﻫﻤﻪ ﻧﻮر ﺧﺪا ﺷﻮد‬ ‫در راه ذواﻟﺠﻼل ﭼﻮ ﺑﻲ ﭘﺎ و ﺳﺮ ﺷﻮي‬ ‫وﺟﻪ ﺧﺪا اﮔﺮ ﺷﻮدت ﻣﻨﻈﺮ ﻧﻈﺮ‬ ‫زﻳﻦ ﭘﺲ ﺷﻜﻲ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮ ﺷﻮي‬ ‫ﺑﻨﻴﺎد ﻫﺴﺘﻲ ﺗﻮ ﭼﻮ زﻳﺮ و زﺑﺮ ﺷﻮد‬ ‫در دل ﻣﺪار ﻫﻴﭻ ﻛﻪ زﻳﺮ و زﺑﺮ ﺷﻮي‬ ‫ﮔﺮ در ﺳﺮت ﻫﻮاي وﺻﺎل اﺳﺖ ﺣﺎﻓﻈﺎ‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺧﺎك درﮔﻪ اﻫﻞ ﻫﻨﺮ ﺷﻮي‬

‫ﻏﺰل 884‬ ‫ﺳﺤﺮم ﻫﺎﺗﻒ ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﺑﻪ دوﻟﺘﺨﻮاﻫﻲ‬ ‫ﮔﻔﺖ ﺑﺎزآي ﻛﻪ دﻳﺮﻳﻨﻪ اﻳﻦ درﮔﺎﻫﻲ‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ ﺟﻢ ﺟﺮﻋﻪ ﻣﺎ ﻛﺶ ﻛﻪ ز ﺳﺮ دو ﺟﻬﺎن‬ ‫ﭘﺮﺗﻮ ﺟﺎم ﺟﻬﺎن ﺑﻴﻦ دﻫﺪت آﮔﺎﻫﻲ‬

‫315‬

‫ﺑﺮ در ﻣﻴﻜﺪه رﻧﺪان ﻗﻠﻨﺪر ﺑﺎﺷﻨﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺳﺘﺎﻧﻨﺪ و دﻫﻨﺪ اﻓﺴﺮ ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﻲ‬ ‫ﺧﺸﺖ زﻳﺮ ﺳﺮ و ﺑﺮ ﺗﺎرك ﻫﻔﺖ اﺧﺘﺮ ﭘﺎي‬ ‫دﺳﺖ ﻗﺪرت ﻧﮕﺮ و ﻣﻨﺼﺐ ﺻﺎﺣﺐ ﺟﺎﻫﻲ‬ ‫ﺳﺮ ﻣﺎ و در ﻣﻴﺨﺎﻧﻪ ﻛﻪ ﻃﺮف ﺑﺎﻣﺶ‬ ‫ﺑﻪ ﻓﻠﻚ ﺑﺮ ﺷﺪ و دﻳﻮار ﺑﺪﻳﻦ ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ‬ ‫ﻗﻄﻊ اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻲ ﻫﻤﺮﻫﻲ ﺧﻀﺮ ﻣﻜﻦ‬ ‫ﻇﻠﻤﺎت اﺳﺖ ﺑﺘﺮس از ﺧﻄﺮ ﮔﻤﺮاﻫﻲ‬ ‫اﮔﺮت ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻓﻘﺮ ﺑﺒﺨﺸﻨﺪ اي دل‬ ‫ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻠﻚ ﺗﻮ از ﻣﺎه ﺑﻮد ﺗﺎ ﻣﺎﻫﻲ‬ ‫ﺗﻮ دم ﻓﻘﺮ ﻧﺪاﻧﻲ زدن از دﺳﺖ ﻣﺪه‬ ‫ﻣﺴﻨﺪ ﺧﻮاﺟﮕﻲ و ﻣﺠﻠﺲ ﺗﻮراﻧﺸﺎﻫﻲ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺧﺎم ﻃﻤﻊ ﺷﺮﻣﻲ از اﻳﻦ ﻗﺼﻪ ﺑﺪار‬ ‫ﻋﻤﻠﺖ ﭼﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻓﺮدوس ﺑﺮﻳﻦ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻲ‬

‫ﻏﺰل 984‬ ‫اي در رخ ﺗﻮ ﭘﻴﺪا اﻧﻮار ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ‬ ‫در ﻓﻜﺮت ﺗﻮ ﭘﻨﻬﺎن ﺻﺪ ﺣﻜﻤﺖ اﻟﻬﻲ‬

‫415‬

‫ﻛﻠﻚ ﺗﻮ ﺑﺎرك اﷲ ﺑﺮ ﻣﻠﻚ و دﻳﻦ ﮔﺸﺎده‬ ‫ﺻﺪ ﭼﺸﻤﻪ آب ﺣﻴﻮان از ﻗﻄﺮه ﺳﻴﺎﻫﻲ‬ ‫ﺑﺮ اﻫﺮﻣﻦ ﻧﺘﺎﺑﺪ اﻧﻮار اﺳﻢ اﻋﻈﻢ‬ ‫ﻣﻠﻚ آن ﺗﻮﺳﺖ و ﺧﺎﺗﻢ ﻓﺮﻣﺎي ﻫﺮ ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﻲ‬ ‫در ﺣﻜﻤﺖ ﺳﻠﻴﻤﺎن ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ ﺷﻚ ﻧﻤﺎﻳﺪ‬ ‫ﺑﺮ ﻋﻘﻞ و داﻧﺶ او ﺧﻨﺪﻧﺪ ﻣﺮغ و ﻣﺎﻫﻲ‬ ‫ﺑﺎز ار ﭼﻪ ﮔﺎه ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻧﻬﺪ ﻛﻼﻫﻲ‬ ‫ﻣﺮﻏﺎن ﻗﺎف داﻧﻨﺪ آﻳﻴﻦ ﭘﺎدﺷﺎﻫﻲ‬ ‫ﺗﻴﻐﻲ ﻛﻪ آﺳﻤﺎﻧﺶ از ﻓﻴﺾ ﺧﻮد دﻫﺪ آب‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ ﺟﻬﺎن ﺑﮕﻴﺮد ﺑﻲ ﻣﻨﺖ ﺳﭙﺎﻫﻲ‬ ‫ﻛﻠﻚ ﺗﻮ ﺧﻮش ﻧﻮﻳﺴﺪ در ﺷﺎن ﻳﺎر و اﻏﻴﺎر‬ ‫ﺗﻌﻮﻳﺬ ﺟﺎن ﻓﺰاﻳﻲ اﻓﺴﻮن ﻋﻤﺮ ﻛﺎﻫﻲ‬ ‫اي ﻋﻨﺼﺮ ﺗﻮ ﻣﺨﻠﻮق از ﻛﻴﻤﻴﺎي ﻋﺰت‬ ‫و اي دوﻟﺖ ﺗﻮ اﻳﻤﻦ از وﺻﻤﺖ ﺗﺒﺎﻫﻲ‬ ‫ﺳﺎﻗﻲ ﺑﻴﺎر آﺑﻲ از ﭼﺸﻤﻪ ﺧﺮاﺑﺎت‬ ‫ﺗﺎ ﺧﺮﻗﻪﻫﺎ ﺑﺸﻮﻳﻴﻢ از ﻋﺠﺐ ﺧﺎﻧﻘﺎﻫﻲ‬ ‫ﻋﻤﺮﻳﺴﺖ ﭘﺎدﺷﺎﻫﺎ ﻛﺰ ﻣﻲ ﺗﻬﻴﺴﺖ ﺟﺎﻣﻢ‬ ‫اﻳﻨﻚ ز ﺑﻨﺪه دﻋﻮي و از ﻣﺤﺘﺴﺐ ﮔﻮاﻫﻲ‬

‫515‬

‫ﮔﺮ ﭘﺮﺗﻮي ز ﺗﻴﻐﺖ ﺑﺮ ﻛﺎن و ﻣﻌﺪن اﻓﺘﺪ‬ ‫ﻳﺎﻗﻮت ﺳﺮخ رو را ﺑﺨﺸﻨﺪ رﻧﮓ ﻛﺎﻫﻲ‬ ‫داﻧﻢ دﻟﺖ ﺑﺒﺨﺸﺪ ﺑﺮ ﻋﺠﺰ ﺷﺐ ﻧﺸﻴﻨﺎن‬ ‫ﮔﺮ ﺣﺎل ﺑﻨﺪه ﭘﺮﺳﻲ از ﺑﺎد ﺻﺒﺤﮕﺎﻫﻲ‬ ‫ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮق ﻋﺼﻴﺎن ﺑﺮ آدم ﺻﻔﻲ زد‬ ‫ﻣﺎ را ﭼﮕﻮﻧﻪ زﻳﺒﺪ دﻋﻮي ﺑﻲﮔﻨﺎﻫﻲ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﭼﻮ ﭘﺎدﺷﺎﻫﺖ ﮔﻪ ﮔﺎه ﻣﻲﺑﺮد ﻧﺎم‬ ‫رﻧﺠﺶ ز ﺑﺨﺖ ﻣﻨﻤﺎ ﺑﺎزآ ﺑﻪ ﻋﺬرﺧﻮاﻫﻲ‬

‫ﻏﺰل 094‬ ‫در ﻫﻤﻪ دﻳﺮ ﻣﻐﺎن ﻧﻴﺴﺖ ﭼﻮ ﻣﻦ ﺷﻴﺪاﻳﻲ‬ ‫ﺧﺮﻗﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﮔﺮو ﺑﺎده و دﻓﺘﺮ ﺟﺎﻳﻲ‬ ‫دل ﻛﻪ آﻳﻴﻨﻪ ﺷﺎﻫﻴﺴﺖ ﻏﺒﺎري دارد‬ ‫از ﺧﺪا ﻣﻲﻃﻠﺒﻢ ﺻﺤﺒﺖ روﺷﻦ راﻳﻲ‬ ‫ﻛﺮدهام ﺗﻮﺑﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺻﻨﻢ ﺑﺎده ﻓﺮوش‬ ‫ﻛﻪ دﮔﺮ ﻣﻲ ﻧﺨﻮرم ﺑﻲ رخ ﺑﺰم آراﻳﻲ‬ ‫ﻧﺮﮔﺲ ار ﻻف زد از ﺷﻴﻮه ﭼﺸﻢ ﺗﻮ ﻣﺮﻧﺞ‬ ‫ﻧﺮوﻧﺪ اﻫﻞ ﻧﻈﺮ از ﭘﻲ ﻧﺎﺑﻴﻨﺎﻳﻲ‬

‫615‬

‫ﺷﺮح اﻳﻦ ﻗﺼﻪ ﻣﮕﺮ ﺷﻤﻊ ﺑﺮآرد ﺑﻪ زﺑﺎن‬ ‫ور ﻧﻪ ﭘﺮواﻧﻪ ﻧﺪارد ﺑﻪ ﺳﺨﻦ ﭘﺮواﻳﻲ‬ ‫ﺟﻮيﻫﺎ ﺑﺴﺘﻪام از دﻳﺪه ﺑﻪ داﻣﺎن ﻛﻪ ﻣﮕﺮ‬ ‫در ﻛﻨﺎرم ﺑﻨﺸﺎﻧﻨﺪ ﺳﻬﻲ ﺑﺎﻻﻳﻲ‬ ‫ﻛﺸﺘﻲ ﺑﺎده ﺑﻴﺎور ﻛﻪ ﻣﺮا ﺑﻲ رخ دوﺳﺖ‬ ‫ﮔﺸﺖ ﻫﺮ ﮔﻮﺷﻪ ﭼﺸﻢ از ﻏﻢ دل درﻳﺎﻳﻲ‬ ‫ﺳﺨﻦ ﻏﻴﺮ ﻣﮕﻮ ﺑﺎ ﻣﻦ ﻣﻌﺸﻮﻗﻪ ﭘﺮﺳﺖ‬ ‫ﻛﺰ وي و ﺟﺎم ﻣﻲام ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻪ ﻛﺲ ﭘﺮواﻳﻲ‬ ‫اﻳﻦ ﺣﺪﻳﺜﻢ ﭼﻪ ﺧﻮش آﻣﺪ ﻛﻪ ﺳﺤﺮﮔﻪ ﻣﻲﮔﻔﺖ‬ ‫ﺑﺮ در ﻣﻴﻜﺪهاي ﺑﺎ دف و ﻧﻲ ﺗﺮﺳﺎﻳﻲ‬ ‫ﮔﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ از اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻆ دارد‬ ‫آه اﮔﺮ از ﭘﻲ اﻣﺮوز ﺑﻮد ﻓﺮداﻳﻲ‬

‫ﻏﺰل 194‬ ‫ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻛﺮدهام اﺑﺮوي ﻣﺎه ﺳﻴﻤﺎﻳﻲ‬ ‫ﺧﻴﺎل ﺳﺒﺰﺧﻄﻲ ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺘﻪام ﺟﺎﻳﻲ‬ ‫اﻣﻴﺪ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﺸﻮر ﻋﺸﻘﺒﺎزي ﻣﻦ‬ ‫از آن ﻛﻤﺎﻧﭽﻪ اﺑﺮو رﺳﺪ ﺑﻪ ﻃﻐﺮاﻳﻲ‬

‫715‬

‫ﺳﺮم ز دﺳﺖ ﺑﺸﺪ ﭼﺸﻢ از اﻧﺘﻈﺎر ﺑﺴﻮﺧﺖ‬ ‫در آرزوي ﺳﺮ و ﭼﺸﻢ ﻣﺠﻠﺲ آراﻳﻲ‬ ‫ﻣﻜﺪر اﺳﺖ دل آﺗﺶ ﺑﻪ ﺧﺮﻗﻪ ﺧﻮاﻫﻢ زد‬ ‫ﺑﻴﺎ ﺑﺒﻴﻦ ﻛﻪ ﻛﻪ را ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﻤﺎﺷﺎﻳﻲ‬ ‫ﺑﻪ روز واﻗﻌﻪ ﺗﺎﺑﻮت ﻣﺎ ز ﺳﺮو ﻛﻨﻴﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻲروﻳﻢ ﺑﻪ داغ ﺑﻠﻨﺪﺑﺎﻻﻳﻲ‬ ‫زﻣﺎم دل ﺑﻪ ﻛﺴﻲ دادهام ﻣﻦ دروﻳﺶ‬ ‫ﻛﻪ ﻧﻴﺴﺘﺶ ﺑﻪ ﻛﺲ از ﺗﺎج و ﺗﺨﺖ ﭘﺮواﻳﻲ‬ ‫در آن ﻣﻘﺎم ﻛﻪ ﺧﻮﺑﺎن ز ﻏﻤﺰه ﺗﻴﻎ زﻧﻨﺪ‬ ‫ﻋﺠﺐ ﻣﺪار ﺳﺮي اوﻓﺘﺎده در ﭘﺎﻳﻲ‬ ‫ﻣﺮا ﻛﻪ از رخ او ﻣﺎه در ﺷﺒﺴﺘﺎن اﺳﺖ‬ ‫ﻛﺠﺎ ﺑﻮد ﺑﻪ ﻓﺮوغ ﺳﺘﺎره ﭘﺮواﻳﻲ‬ ‫ﻓﺮاق و وﺻﻞ ﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ رﺿﺎي دوﺳﺖ ﻃﻠﺐ‬ ‫ﻛﻪ ﺣﻴﻒ ﺑﺎﺷﺪ از او ﻏﻴﺮ او ﺗﻤﻨﺎﻳﻲ‬ ‫درر ز ﺷﻮق ﺑﺮآرﻧﺪ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﻪ ﻧﺜﺎر‬ ‫اﮔﺮ ﺳﻔﻴﻨﻪ ﺣﺎﻓﻆ رﺳﺪ ﺑﻪ درﻳﺎﻳﻲ‬

‫ﻏﺰل 294‬

‫815‬

‫ﺳﻼﻣﻲ ﭼﻮ ﺑﻮي ﺧﻮش آﺷﻨﺎﻳﻲ‬ ‫ﺑﺪان ﻣﺮدم دﻳﺪه روﺷﻨﺎﻳﻲ‬ ‫درودي ﭼﻮ ﻧﻮر دل ﭘﺎرﺳﺎﻳﺎن‬ ‫ﺑﺪان ﺷﻤﻊ ﺧﻠﻮﺗﮕﻪ ﭘﺎرﺳﺎﻳﻲ‬ ‫ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻢ از ﻫﻤﺪﻣﺎن ﻫﻴﭻ ﺑﺮ ﺟﺎي‬ ‫دﻟﻢ ﺧﻮن ﺷﺪ از ﻏﺼﻪ ﺳﺎﻗﻲ ﻛﺠﺎﻳﻲ‬ ‫ز ﻛﻮي ﻣﻐﺎن رخ ﻣﮕﺮدان ﻛﻪ آن ﺟﺎ‬ ‫ﻓﺮوﺷﻨﺪ ﻣﻔﺘﺎح ﻣﺸﻜﻞ ﮔﺸﺎﻳﻲ‬ ‫ﻋﺮوس ﺟﻬﺎن ﮔﺮ ﭼﻪ در ﺣﺪ ﺣﺴﻦ اﺳﺖ‬ ‫ز ﺣﺪ ﻣﻲﺑﺮد ﺷﻴﻮه ﺑﻲوﻓﺎﻳﻲ‬ ‫دل ﺧﺴﺘﻪ ﻣﻦ ﮔﺮش ﻫﻤﺘﻲ ﻫﺴﺖ‬ ‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ ز ﺳﻨﮕﻴﻦ دﻻن ﻣﻮﻣﻴﺎﻳﻲ‬ ‫ﻣﻲ ﺻﻮﻓﻲ اﻓﻜﻦ ﻛﺠﺎ ﻣﻲﻓﺮوﺷﻨﺪ‬ ‫ﻛﻪ در ﺗﺎﺑﻢ از دﺳﺖ زﻫﺪ رﻳﺎﻳﻲ‬ ‫رﻓﻴﻘﺎن ﭼﻨﺎن ﻋﻬﺪ ﺻﺤﺒﺖ ﺷﻜﺴﺘﻨﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﮔﻮﻳﻲ ﻧﺒﻮدهﺳﺖ ﺧﻮد آﺷﻨﺎﻳﻲ‬ ‫ﻣﺮا ﮔﺮ ﺗﻮ ﺑﮕﺬاري اي ﻧﻔﺲ ﻃﺎﻣﻊ‬ ‫ﺑﺴﻲ ﭘﺎدﺷﺎﻳﻲ ﻛﻨﻢ در ﮔﺪاﻳﻲ‬

‫915‬

‫ﺑﻴﺎﻣﻮزﻣﺖ ﻛﻴﻤﻴﺎي ﺳﻌﺎدت‬ ‫ز ﻫﻤﺼﺤﺒﺖ ﺑﺪ ﺟﺪاﻳﻲ ﺟﺪاﻳﻲ‬ ‫ﻣﻜﻦ ﺣﺎﻓﻆ از ﺟﻮر دوران ﺷﻜﺎﻳﺖ‬ ‫ﭼﻪ داﻧﻲ ﺗﻮ اي ﺑﻨﺪه ﻛﺎر ﺧﺪاﻳﻲ‬

‫ﻏﺰل 394‬ ‫اي ﭘﺎدﺷﻪ ﺧﻮﺑﺎن داد از ﻏﻢ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ‬ ‫دل ﺑﻲ ﺗﻮ ﺑﻪ ﺟﺎن آﻣﺪ وﻗﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎزآﻳﻲ‬ ‫داﻳﻢ ﮔﻞ اﻳﻦ ﺑﺴﺘﺎن ﺷﺎداب ﻧﻤﻲﻣﺎﻧﺪ‬ ‫درﻳﺎب ﺿﻌﻴﻔﺎن را در وﻗﺖ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ‬ ‫دﻳﺸﺐ ﮔﻠﻪ زﻟﻔﺶ ﺑﺎ ﺑﺎد ﻫﻤﻲﻛﺮدم‬ ‫ﮔﻔﺘﺎ ﻏﻠﻄﻲ ﺑﮕﺬر زﻳﻦ ﻓﻜﺮت ﺳﻮداﻳﻲ‬ ‫ﺻﺪ ﺑﺎد ﺻﺒﺎ اﻳﻦ ﺟﺎ ﺑﺎ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﻲرﻗﺼﻨﺪ‬ ‫اﻳﻦ اﺳﺖ ﺣﺮﻳﻒ اي دل ﺗﺎ ﺑﺎد ﻧﭙﻴﻤﺎﻳﻲ‬ ‫ﻣﺸﺘﺎﻗﻲ و ﻣﻬﺠﻮري دور از ﺗﻮ ﭼﻨﺎﻧﻢ ﻛﺮد‬ ‫ﻛﺰ دﺳﺖ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﭘﺎﻳﺎب ﺷﻜﻴﺒﺎﻳﻲ‬ ‫ﻳﺎ رب ﺑﻪ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻛﻪ در ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫رﺧﺴﺎره ﺑﻪ ﻛﺲ ﻧﻨﻤﻮد آن ﺷﺎﻫﺪ ﻫﺮﺟﺎﻳﻲ‬

‫025‬

‫ﺳﺎﻗﻲ ﭼﻤﻦ ﮔﻞ را ﺑﻲ روي ﺗﻮ رﻧﮕﻲ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﺷﻤﺸﺎد ﺧﺮاﻣﺎن ﻛﻦ ﺗﺎ ﺑﺎغ ﺑﻴﺎراﻳﻲ‬ ‫اي درد ﺗﻮام درﻣﺎن در ﺑﺴﺘﺮ ﻧﺎﻛﺎﻣﻲ‬ ‫و اي ﻳﺎد ﺗﻮام ﻣﻮﻧﺲ در ﮔﻮﺷﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ‬ ‫در داﻳﺮه ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺎ ﻧﻘﻄﻪ ﺗﺴﻠﻴﻤﻴﻢ‬ ‫ﻟﻄﻒ آن ﭼﻪ ﺗﻮ اﻧﺪﻳﺸﻲ ﺣﻜﻢ آن ﭼﻪ ﺗﻮ ﻓﺮﻣﺎﻳﻲ‬ ‫ﻓﻜﺮ ﺧﻮد و راي ﺧﻮد در ﻋﺎﻟﻢ رﻧﺪي ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻛﻔﺮ اﺳﺖ در اﻳﻦ ﻣﺬﻫﺐ ﺧﻮدﺑﻴﻨﻲ و ﺧﻮدراﻳﻲ‬ ‫زﻳﻦ داﻳﺮه ﻣﻴﻨﺎ ﺧﻮﻧﻴﻦ ﺟﮕﺮم ﻣﻲ ده‬ ‫ﺗﺎ ﺣﻞ ﻛﻨﻢ اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ در ﺳﺎﻏﺮ ﻣﻴﻨﺎﻳﻲ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﺐ ﻫﺠﺮان ﺷﺪ ﺑﻮي ﺧﻮش وﺻﻞ آﻣﺪ‬ ‫ﺷﺎدﻳﺖ ﻣﺒﺎرك ﺑﺎد اي ﻋﺎﺷﻖ ﺷﻴﺪاﻳﻲ‬

‫ﻏﺰل 494‬ ‫اي دل ﮔﺮ از آن ﭼﺎه زﻧﺨﺪان ﺑﻪ درآﻳﻲ‬ ‫ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ روي زود ﭘﺸﻴﻤﺎن ﺑﻪ درآﻳﻲ‬ ‫ﻫﺶ دار ﻛﻪ ﮔﺮ وﺳﻮﺳﻪ ﻋﻘﻞ ﻛﻨﻲ ﮔﻮش‬ ‫آدم ﺻﻔﺖ از روﺿﻪ رﺿﻮان ﺑﻪ درآﻳﻲ‬

‫125‬

‫ﺷﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ آﺑﻲ ﻓﻠﻜﺖ دﺳﺖ ﻧﮕﻴﺮد‬ ‫ﮔﺮ ﺗﺸﻨﻪ ﻟﺐ از ﭼﺸﻤﻪ ﺣﻴﻮان ﺑﻪ درآﻳﻲ‬ ‫ﺟﺎن ﻣﻲدﻫﻢ از ﺣﺴﺮت دﻳﺪار ﺗﻮ ﭼﻮن ﺻﺒﺢ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﭼﻮ ﺧﻮرﺷﻴﺪ درﺧﺸﺎن ﺑﻪ درآﻳﻲ‬ ‫ﭼﻨﺪان ﭼﻮ ﺻﺒﺎ ﺑﺮ ﺗﻮ ﮔﻤﺎرم دم ﻫﻤﺖ‬ ‫ﻛﺰ ﻏﻨﭽﻪ ﭼﻮ ﮔﻞ ﺧﺮم و ﺧﻨﺪان ﺑﻪ درآﻳﻲ‬ ‫در ﺗﻴﺮه ﺷﺐ ﻫﺠﺮ ﺗﻮ ﺟﺎﻧﻢ ﺑﻪ ﻟﺐ آﻣﺪ‬ ‫وﻗﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﭽﻮن ﻣﻪ ﺗﺎﺑﺎن ﺑﻪ درآﻳﻲ‬ ‫ﺑﺮ رﻫﮕﺬرت ﺑﺴﺘﻪام از دﻳﺪه دو ﺻﺪ ﺟﻮي‬ ‫ﺗﺎ ﺑﻮ ﻛﻪ ﺗﻮ ﭼﻮن ﺳﺮو ﺧﺮاﻣﺎن ﺑﻪ درآﻳﻲ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻜﻦ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﻪ آن ﻳﻮﺳﻒ ﻣﻪ رو‬ ‫ﺑﺎزآﻳﺪ و از ﻛﻠﺒﻪ اﺣﺰان ﺑﻪ درآﻳﻲ‬

‫ﻏﺰل 594‬ ‫ﻣﻲ ﺧﻮاه و ﮔﻞ اﻓﺸﺎن ﻛﻦ از دﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﻲﺟﻮﻳﻲ‬ ‫اﻳﻦ ﮔﻔﺖ ﺳﺤﺮﮔﻪ ﮔﻞ ﺑﻠﺒﻞ ﺗﻮ ﭼﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ‬ ‫ﻣﺴﻨﺪ ﺑﻪ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﺑﺮ ﺗﺎ ﺷﺎﻫﺪ و ﺳﺎﻗﻲ را‬ ‫ﻟﺐ ﮔﻴﺮي و رخ ﺑﻮﺳﻲ ﻣﻲ ﻧﻮﺷﻲ و ﮔﻞ ﺑﻮﻳﻲ‬

‫225‬

‫ﺷﻤﺸﺎد ﺧﺮاﻣﺎن ﻛﻦ و آﻫﻨﮓ ﮔﻠﺴﺘﺎن ﻛﻦ‬ ‫ﺗﺎ ﺳﺮو ﺑﻴﺎﻣﻮزد از ﻗﺪ ﺗﻮ دﻟﺠﻮﻳﻲ‬ ‫ﺗﺎ ﻏﻨﭽﻪ ﺧﻨﺪاﻧﺖ دوﻟﺖ ﺑﻪ ﻛﻪ ﺧﻮاﻫﺪ داد‬ ‫اي ﺷﺎخ ﮔﻞ رﻋﻨﺎ از ﺑﻬﺮ ﻛﻪ ﻣﻲروﻳﻲ‬ ‫اﻣﺮوز ﻛﻪ ﺑﺎزارت ﭘﺮﺟﻮش ﺧﺮﻳﺪار اﺳﺖ‬ ‫درﻳﺎب و ﺑﻨﻪ ﮔﻨﺠﻲ از ﻣﺎﻳﻪ ﻧﻴﻜﻮﻳﻲ‬ ‫ﭼﻮن ﺷﻤﻊ ﻧﻜﻮروﻳﻲ در رﻫﮕﺬر ﺑﺎد اﺳﺖ‬ ‫ﻃﺮف ﻫﻨﺮي ﺑﺮﺑﻨﺪ از ﺷﻤﻊ ﻧﻜﻮروﻳﻲ‬ ‫آن ﻃﺮه ﻛﻪ ﻫﺮ ﺟﻌﺪش ﺻﺪ ﻧﺎﻓﻪ ﭼﻴﻦ ارزد‬ ‫ﺧﻮش ﺑﻮدي اﮔﺮ ﺑﻮدي ﺑﻮﻳﻴﺶ ز ﺧﻮش ﺧﻮﻳﻲ‬ ‫ﻫﺮ ﻣﺮغ ﺑﻪ دﺳﺘﺎﻧﻲ در ﮔﻠﺸﻦ ﺷﺎه آﻣﺪ‬ ‫ﺑﻠﺒﻞ ﺑﻪ ﻧﻮاﺳﺎزي ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ ﻏﺰل ﮔﻮﻳﻲ‬

‫ﭘﺎﻳﺎن‬

‫***‬