-------------------------------------------------
ЕТЕРИЧНИТЕ МАСЛА НИЗ ИСТОРИЈАТА

Етеричните масла им помагаат на луѓето да се ослободи од главоболки, течење на носот, разни видови на настинки, умор и слично. Доколку се користат правилно и во одредена количина тие ќе им помогнат на луѓето да ги остранат овие главоболки, настинки и сл. Денеска, на планетата Земј, сеуште нема пронајдени некои други супстанци односно материи кои располагаат со толку голема и ефикасна превенција. Што се однесува до историјата на употреба на етерични масла, првиот податок за користењето на етерични масла датира уште од времето на древниот Египет, кога свештениците почнале да ги користат нив за да создадад одредена мистична атмосфера во ритуалот за египетските богови. Иако на почетокот етеричните масла се користеле во медицината, набрзо започнале да се користат и како дел од козметиката за негување на лицето. Па така набрзо како последица на терапевските својства што ги поседува како и поради популарноста во Египет како козметички средства, етеричните масла започнале да се користат и во останатите територии од тогашната цивилизација ( во Атина, Персија...). Во следните неколку векови, на етеричните масла започнува да им се придодава големо внимание. Овие етерични масла поради своите својства т.е. карактеристики започнуваат да заземаат се поголема употреба во секојдневниот живот. Започнува да се проучуваат својствата, карактеристиките како и самите процеси на добивање се со цел запознавање со што е можно повеќе карактеристики како и усовршување на процесот на добивање (намалување на времето на добивање како и зголемување на ефикасноста на маслата). Сето ова придонело до зголемување односно усовршување на овие етерични масла и се поголема употреба во медицината и козметиката. Долго време лидери во производството на етерични масла биле арапските земји како и останатите земји од Блискиот Исток и Индија, но набрзо првото место го зазема Франција која всушност е позната по производството на парфеими. Токму етеричните масла се составен дел од производството на парфеми. И денес, како и во минатото етеричните масла е доста популарни. Тие денеска можат да се најдат односно да се купат во ароматични продавници, специјализирани продавници и аптеки. Етеричните масла во првобитна состојба односно во чиста форма се наоѓаат изолирани во самите растенија.

-------------------------------------------------
СВОЈСТВА И УПОТРЕБА НА ЕТЕРИЧНИТЕ МАСЛА

Денес за разлика од минатото, етеричните масла со помош на технологијата може да се изолираат целосно и притоа може темелно да се проучат со цел да ги откријат својствата со кои располагаат. Етиричните масла имаат односно одредени естери имаат смирувачки, релаксирачки ефекти и поради тоа се користат во медицината. Исто така со користење на одредени етерични масла се намалува отокот, а исто така Кетонот помага и на респираторните органи со тоа што ги штити односно делува превентивно на респираторни заболувања. Фенолите се употребуваат за да се уништат одредени површински бактерии на кожата како и вируси. Етеричните масла имаат и други позитивни својства како на пример тие се премногу нежни и за разлика од ефектите кои ги предизвикуваат одредени лекови, ефектите што ги предизвикуваат овие масла се помалку опасни односно веројатноста да се појават се драстично помали во однос со лековите.Исто така етеричните масла истовремено вршат и терапевтски и релаксирачки ефект кои влијаат на целокупната физичко-психичка состојба. Ограничување што се појавува во користењето на овие масла односно негативна страна е тоа што може да предизвика одредена алергија како последица на високата концентрација на одредени активни компоненти кои се наоѓаат во етеричните масла. Поради тоа се препорачува да се внимава во количината што се дозира односно во дозирањето. Иако етеричните масла содржат сосема природни супстанции, тие не се сосема безопасни, па е потребно да се користат со големо внимание и во пропишаните дози. Тие не смеат да се нанесуваат на кожа неразредени, исклучок се лавандата и чаевецот кога станива збор за помали површини. Поради својот хемиски состав мораат секогаш да бидат разредени во некој медиум за да не се исуши кожата или да се надразни слузокожата. Маслата подложуваат на разни анализи, зашто за да се користат во тераписки цели мораат да бидат целосно природни и чисти. Најчеста анализа е хроматографијата со која се проверува хемискиот состав и чистотата на маслото. * Етерични масла за тело се аплицираат во концентрација од 3-5 % раствор * Масла за тело за локална употреба 10% раствор * Масла за нега на кожата 1-3% раствор * Етерични масла за бањи во концентрација од 10 – 25% при што 10-15мл.од приготвениот раствор се става во бањата.

Исто така одредени етерични масла предизвикуваат и контраиндикации. Па затоа Лицата кои имаат јаки алергии,боледуваат од астма, епилепсија, постари лица и бремени жени би требало да обрнат внимание при употреба и да се посоветуваат со лекар.
Етеричните масла се контраиндицирани и при: * Зголемена телесна температура * Крвни изливи * Тешка општа состојба * Алергиски реакции * 24 часа по вакцина * Акутни состојби Пред употреба се препорачува мал тест на алергија кај луѓе со чуствителна кожа. Тестот се прави така што една капка од етеричното масло, разредена во кашичка на базно масло се нанесува на внатрешната страна на подлактицата или зад увото и се остава да дејствува 24 часа. Ако се појави црвенило. чешање и пецкање маслото не смее да се користи бидејќи може да доведе до вртоглавица, мачнина па дури и до труење. Не се препорачува долготрајно користење на исто масло зошто би можело да доведе до пречуствителност. Долготрајно користење се смета секојдневна употреба во период подолг од 3 месеци. Цитрусните масла се фототоксични и несмеат да се користат најмалку 12 часа пред изложување на сонце или солариум, зошто резултатот може да биде нерамномерна и неестетска пигментација. Ароматерапијата е идеално чиста, потполно природна метода за ублажување или отстранување на различни тегоби. Се темели на внесување на висококвалитетни растителни масла во човековиот организам. Денешните испитувања кои се направени во светот ја потврдуваат ефикасноста на етеричните масла. Тие во одредена мерка се бактерицидни, а некои помагаат во лекувањети на вирусни инфекции.Некои од етеричните масла го стимулираат обновувањето на и растот на клетките и ја регулираат физичката и психичката рамнотежа,го намалуваат стресот и го подобруваат крвотокот а со тоа делуваат на намалување на болката. Не посои етерично масло кое делува само на една болест или еден тип на тегоби. Најдобар пример за тоа е лаванда маслото кое покрај тоа што е антисептик,делува и на намалување на заморот и на депресијата,го подобрува расположението а на тој начин делува и на намалување на хроничната болка. Покрај во медицината, етиричните масла се користат и во прехранбената индустрија, во производството на сапун и други видови на козметички препарати како на пример парфеми и слично.

-------------------------------------------------
ДОБИВАЊЕ НА ЕТЕРИЧНИТЕ МАСЛА

Како што кажавме и претходно, етеричните масла се користеле во најстарите цивилизации кои за да ги добијат овие етерични масла од растенијата, луѓето користеле најразновидни техники, методи, процеси кои низ историјата човекот постепено ги усовршувал се со цел да се скрати времето на добивање на овие масла како и да се зголеми квалитетот и употребливоста. За добивање на масло се користат следните делови на растението: цветови, листови, стебленки, трева, кора, корени, растители смоли , семиња и плодови. За добивање на неколку капки етерично масло потребна е голема количина на растителен материјал па поради тоа и крајниот продукт односно етеричните масла имаат и релативно висока цена на светските пазари. Постојат повеќе начини за добивање на етерични масла од растенијата, но меѓу најприменуваните и најпознатите се следниве техники односно процеси: * Дестилацијата е постапка која служи за одделувања и/или пречистување на компоненти од одредена смеса. Дестилацијата има голема примена во многу гранки во индустријата. Таа наоѓа голема примена во прехранбената индустрија и таа се користи за дестилација на пијалоци пред се виски и рум. Дестилацијата е најстариот и најчест облик на добивање на етерични масла. Како што кажува и самото име, етеричните масла се добиваат со тоа што водената пареа со минување низ растителниот материјал ги извлекува и пренесува компонентите на етеричното масло.Смесата потоа се лади и како разултат добиваме ароматична водичка (хидролат),на чија површина се собира етеричното масло. За да се спроведе овој вид на процес потребно е да се поседуваат соодветни инструменти, а меѓу најважните инструменти е дестилаторот.

* Друг начин на добивање на етеричните масла е со ладното пресување процес кој се користи за добивање на етерични масла од кора на цитрусно овошје.

* “Enfleurage“ методот на екстракција често се користел во индустријата на парфеми за да се изолираат етеричните масла и мириси на ружа, јасмин и други цветови. Принципот е растителниот материјал да се нурне во растителна или животинска маст и да се остави да стои. Мирисните супстанции потоа се издвојуваат од маста со помош на одредени растворувачи. Поради сложеноста на процесот овој принцип денес се користи само во градовите кои се наоѓаат на југот од Франција (како на пример Ница, Тулон и други) кои всушност се и познати во светски рамки по производството на квалитетни парфеми.

* Етеричните масла можат да се добијат и со помош на технолошкиот процес наречен екстракција. Екстракција е еден од методите за раздвојување односно прочистување и изолација на некои материи од смесата со помош на растворувачи. Без разлика на тоа дали се работи за течна екстракција или цврста, растворот кој се употребува во процесот на екстракција мора да ги исполнува следниве услови: растворот мора да биде хемиски инертен, материјата која ја екстрахираме мора да има што е можно поголема топливост од растворот што се употребува во екстракцијата, материјата т.е. смесата што се екстрахира и растворот што се употребува мора да се разликуваат што е можно повеќе во густината, растворувачот не смее да има преголема точка на вриење, за да може после екстракцијата лесно да се отстрани и растворивачот треба да биде што е можно помалце отровен и запалив. При екстракција со помош на ладни растворувачи етеричните масла се естрахираат со помош на органски растворувачи,најчесто петрол – етер. Постојат голем број на растворувачи, но сепак идеални за употреба се растворувачите од класа 3 со незначителна или мала токсичност каде спаѓаат: оцетна киселина, ацетон, анизол, бутанол, етанол, етил ацетат, етил етер, етил формат, мравска киселина и др. Според фармакопејските прописи и другите барања, производителите на екстрактите за фармацевтските потреби должни се да обезбедат документ за количеството на евентуалните резидуи на користените растворувачи во фармацевтските производи. Вода како растворувач често се користи во подготовката на екстракти за фармацевтски потреби (традиционална форма за употреба на лековити растенија е водената односно чајната напивка, всушност водениот екстракт). Водата е многу добар растворувач за голем број активни супстанци, но исто така ги раствора и супстанците што не се посакувани во екстрактот, па се јавуваат како нечистоии или примеси од кои екстрактот треба да се прочисти. Водата дополнително ги раствора високо поларните соединенија и ако растителниот материјал содржи танини, а тие не се цел на екстракцијата, тие ќе се екстрахираат како непосакувани компоненти од кои екстрактот мора дополнително да се пречисти со хроматографски постапки или со кристализација. Дополнително, негативната страна на водата како растворувач е и високата точка на вриење, повисока од сите други растворувачи. Бидејќи примарните екстракти најчесто понатаму се концентрираат или се впаруваат до многу мал волумен што се превзема со друг растворувач (со цел пречистување), водата многу тешко се впарува и многу потешко се одстранува од екстрактот во споредба со сите други органски растворувачи. Одлуката кој растворувач да се користи за изведување на определена екстракција зависи од повеќе фактори: од карактеристиките и поларноста на компонентите што треба да се екстрахираат, од степенот на токсичноста на растворувачот за човекот и за околината, од цената на чинењето на растворувачот и други фактори. Сепак овие масла не се многу користени зашто често содржат остатоци од растворувачот. * Фитоличкиот процес е мајнов метод на екстракција со употреба на посебни растворувачи (фитосоли). Хемиските анализи покажуваат дека маслата кои се добиени на овој начин сепак се разликуваат од останатите.