Isang Masusing Pag-aaral

sa Sanhi at Epekto

ng Global Warming sa

Sangkatauhan

JOHN JOSHUA R. CHAN PROF. F. P. CASTRO
I – A2 BS. ARCHITECTURE

I. Panimula

Ang pag-aaral na ito ay naglalayong bigyan pa ng mas malalim at malawak na kaalaman ang mga mambabasa tunkol sa sanhi at epekto ng “Global Warming” sa sangkatauhan at sa buong mundo. Una sa lahat, ano nga ba ang “Global Warming?” Paano ito nangyayari? Anu-ano ang maaring sanhi at epeko nito? May solusyon pa ba ito? Ito ay ilan lamang sa mga katanungang gumagambala sa ating isipan na masasagot sa pag-aaral na ito. Ang “Global Warming” o pag-init ng mundo ay tumutukoy sa nararanasang pagtaas ng katamtamang temperatura ng himpapawid at ng mga karagatan sa buong mundo. Ang pagtaas ng antas ng “Carbon Dioxide o CO2” at iba pang mga “Greenhouse Gases” na resulta ng pagsunog ng produkto mula sa petrolyong langis sa mga sasakyan at pabrika, pagpapanot ng kagubatan, pagsasaka, industriyalisasyon, modernisasyon, at iba pang kagagawan ng tao ang mga pangunahing sanhi ng pag-init ng mundo. Ang katagang “Global Warming” ay unang ginamit sa makabagong pag-iisip at panahon noong ika-8 ng Agosto 1975 ni Wally Broecker sa kanyang pang-agham na sulatin na pinamagatang “Are we on the brink of a pronounced global warming?” Ito ay nangangahulugan na nasa punto na tayo kung nasaan ang panganib o ang pag-init ng mundo. Gumamit si Broecker ng mga makabagong salita upang ipaliwanag ito, samantala noong una ay tinatawag ito ng mga siyentipiko sa pangalang "inadvertent climate modification," ito ay sa kadahilanang ang tao ay kayang baguhin ang klima o panahon ngunit hindi nila malaman kung saan ito paparoon Ang “Global Warming” ay naging popular at matunog sa lahat pagkatapos ng taong 1988 nang gamitin ito ni James Hansen na isang siyentipiko sa klima ng NASA sa kanyang testimonya sa kongreso. Nang sabihin niya na ang “Global Warming” ay humantong na sa lebel na kung saan maaari na nating malaman ang relasyon sa mga sanhi at epekto nito sa pagitan ng mga epekto ng “Greenhouse Gases” at sa naobserbahang pag-init. Noong una ang “Global Warming” ay nagkaroon ng iba’t ibang aspeto sa iba’t ibang tao sa iba’t ibang panahon. Ito rin ay naging isang napakagandang balita noon sa mga taong naninirahan sa hilaga hanggang sa matuklasan ng mga eksperto at ng mga siyentipiko noong taong 1960 ang pangmatagalang masamang epekto nito sa pagkain, at sa mabilis na pagtaas ng lebel ng tubig sa mga karagatan. Nadiskubre din nila ang mga masasang maaaring maging epekto nito sa sangkatauhan, at sa iba’t ibang panig ng ating planeta. Nangyayari ito sapagkat ang mga gases tulad ng “Carbon Dioxide” at “Methane” ay unti-unting naiipon sa itaas ng ating himpapawid na siyang dahilan ng pagkabutas ng ating “Ozone Layer” o ang balat ng ating planeta na siyang nagbibigay proteksyon sa lahat ng naninirahan o nabubuhay dito. Dahil sa pagkabutas na ito, ang mga “Ultra-violet Rays” na galing sa araw ay hindi na nakalalabas pa ng ating planeta na lubhang delikado dahil ito ay makapagdudulot ng mas malalang sakit lalo na sa balat ng tao. Magdudulot din ito ng mas malalakas at matitindi pang bagyo, buhawi, baha, at tagtuyot. Ito rin ay sanhi kung bakit unti-unting natutunaw ang mga tipak ng yelo sa karagatang Arktiko at Antartiko ng ating mundo na lubhang nakababahala.

II. Paglalahad ng mga Suliranin

Ang mananaliksik ay naghanda ng ilang mga katanungan sa lalong ikatututo, ikalalawak, at ikalalalim ng kaalaman ng mga mambabasa tunkol sa “Global Warming.”

1. Ano nga ba talaga ang mas malawak pang kahulugan ng tinatawag na Pag-init ng Daigdig o “Global Warming?” 2. Anu-ano ang mga nagagawa ng tao na nagiging sanhi ng pagkakaroon natin ng “Global Warming?” 3. Ano ang pinagkaiba ng “Global Warming” sa tintawag na “Climate Change?” 4. Mayroon pa bang kasagutan o kalutasan ang “Global Warming?” Anu-ano ito? 5. Paano nga ba talaga nagkakaroon ng “Global Warming?” 6. Ano nga ba ang pinakasanhi ng pagkakaroon ng “Global Warming?” 7. Anu-ano ang maaaring maidulot nito sa ating lahat? Sa ating buhay? At sa ating planeta? 8. Sino o ano nga ba ang may malaking ambag sa pagkakaroon ng natin ng “Global Warming?” 9. Gaano na nga ba kalala ang naidudulot ng “Global Warming” ngayon sa ating mundo? 10. Ito na nga ba ay isang senyales na malapit nang mawasak ang ating mundo o ang katapusan ng mundo?

III. Mga Layunin ng Pag-aaral

Ang pag-aaral na ito ay naglalayong magbigay pa ng mas malawak at mas malalim na kaalaman di lamang sa mga mambabasa kundi sa ating lahat, tungkol sa kung ano talaga ang kinakaharap nating malalang problemang tinatawag na “Global Warming.” Kung ano ang magiging epekto nito sa ating lahat na namumuhay dito sa mundong ibabaw, at sa kung ano o sino nga ba ang mga dahilan kung bakit mayroon tayo nito ngayon. At kung mayroon pa bang solusyon para mapigilan ang lalong paglala ng kalamidad na ito. Naglalayon din ang pag-aaral na ito na makahanap ng mga kasagutan sa malalang problemang ito, di lamang ng ating bansa kundi ng buong mundo at ng sangkatauhan, at upang magkaroon na ng pagkilos ang lahat, dahil sa bawat oras na lumilipas ay mas lumalala ang kagimbal-gimbal na problemang ito na kapag tayo ay nahuli ay halos wala ng tyansang mapigilan pa. Higit sa lahat, ang pag-aaral na ito ay naglalayong bigyan ng babala upang maging handa ang lahat sa lahat ng maaaring maganap sa kasalukuyan at sa hinaharap.

IV. Metodolohiya

Ang mananaliksik ay gumamit ng iba’t ibang paraan, bagay, at tao sa malikhain, maingat, at matapat na paraan upang mapagyabong pa ng husto ang kaalaman ng mga mambabasa at ng mananaliksik, at upang maging kapakipakinabang ang pag-aaral na ito. Sa pag-aaral na ito, gumamit ang mananaliksik ng “internet” bilang pinakapangunahing pinagkuhaan ng mga datos at mga larawan na lubos na makatutulong at makabubuti para sa mas epektibo, mas maganda, at mas malinaw na pagpapaliwanag at paglalarawan ng pag-aaral na ito. Gumamit din ang mananaliksik ng ensayklopidya, diksyonaryo, at pahayagan bilang dagdag na impormasyon sa mga datos na nakalap para sa lalong ikagaganda ng pag-aaral na ito. Nakatulong din ang pagpunta ng mananaliksik sa Pambansang Aklatan sa pook ng Maynila noong ika isa ng Marso 2013 sa paghahanap ng mga datos patungkol sa pag-aaral na ito. Samakatuwid, ang mananaliksik ay gumamit ng “palarawan” o “descriptive” na uri ng pananaliksik, na kung saan ay pinag-aaralan ang mga kasalukuyang ginagawa at mga isyu na importante sa mga tao. Nagpapaliwanag din ito sa naging pakahulugan ng mga datos at inilalarawan ang resulta para sa katotohanang hinahanap.

V. Presentasyon at Interpretasyon ng mga Datos

Global Warming Ang “Global Warming” o pag-init ng mundo na tinatawag din na “Greenhouse Effect” ay tumutukoy sa nararanasang pagtaas ng katamtamang temperatura ng himpapawid at ng mga karagatan sa buong mundo, at isang tiyak na dulot ng mas komplikadong “Climate Change” o pagbabago sa klima na tumutukoy din sa paglamig tulad ng nangyari noong Edad Yelo.

Ang “Global Warming” ay nangyayari sapagkat ang mga “Greenhouse Gases” na tulad ng “Carbon Dioxide” at “Methane” ay unti-unting naiipon sa itaas ng ating himpapawid na siyang dahilan kung bakit nasisira o nabubutas ang ating “Ozone Layer” na siyang nagpapahintulot na maglabas pasok ang init na mula sa araw upang magkaroon ng balanse sa temperatura at klima ng ating mundo para sa mas maayos na pamumuhay ng lahat ng nabubuhay dito. Ngunit ang mga gases na ito ay humahadlang sa pagkakaroon ng balanse sa ating mundo, dahil pinipigilan ng mga ito ang init na mula sa araw na makalabas pa ng ating planeta kaya mas tumataas ang temperatura sa ating mundo. Ayon sa Webster’s Universal Dictionary, ang “Global Warming” ay isang proseso na epekto ng isang napakalaking kumot ng “Greenhouse Gases” na namumuo at tumataklob sa buong mundo na kumukulong sa init ng araw sa loob nito.

Ang dayagram na ito ay nagpapakita lamang ng kung anu-ano ang maaaring maging epekto ng “Global warming” sa sa buong sangkatauhan at sa buong mundo. Ito rin ang pinakadahilan kung bakit nagkakaroon tayo ng mas malalakas at matitinding mga kalamidad, mas malalang mga sakit, at paunti-unting kawalan ng balanse sa ating mundo.

Sanhi Ang “Global Warming” ay sanhi ng napakaraming mga bagay na may nag-iisang pinakasanhi. Ang pagkakaroon natin nito ay dulot ng pagtaas ng antas ng mga “Greenhouse Gases” tulad ng “Carbon Dioxide at “Methane” na resulta ng pagsunog ng mga produkto mula sa petrolyong langis, pagpapanot ng kagubatan, pagsasaka, industriyalisasyon, at modernisasyon.

May malaking ambag sa problemang ito ang pagsusunog ng mga produkto mula sa petrolyong langis mula sa mga sasakyan, makinarya, at mga pabrika. Kasama na dito ang pagpapanot ng mga kagubatan o “deforestation” at ang pagkakaingin na siyang nag-aalis ng balanse sa ating kapaligiran, ito ang sanhi kaya dumadami ang antas ng “Carbon Dioxide” na siyang dapat kinokolekta ng mga puno at halaman para sa kanilang proseso ng paggawa ng pagkain na tinatawag ding “Photosynthesis.” Sa agrikultura naman, ang pagsasaka ang may ambag sa problemang ito, dahil sa pagsasaka natin ngayon ay gumagamit na ng mga “pesticides” at “fertilizers” na naglalabas ng “Nitrous Oxide” na isa sa mga “Greenhouse Gases”. At dahil naman sa industriyalisasyon at modernisasyon, nagkaroon tayo ng teknolohiya at mga makabagong bagay na naglalabas din ng mga gases na may malaking ambag sa “Global Warming”, ito ay ang mga bagay na ginagamit natin sa araw-araw at sa ating mga tahanan na naglalabas din ng mga “Greenhouse Gases.” Ang iba namang sanhi ay ang gawa ng kalikasan, ito ay ang pagkabulok ng mga tuyot na dahon, iba pang mga halaman, at ng mga patay na hayop. At ang iba naman ay galing sa mga nabubulok at sinusunog ng mga basura o mga plastic sa mga tambakan ng basura. Ang dalawang sanhing ito ay naglalabas ng “Methane” na isa rin sa mga “Greenhouse Gases”. Ang mga “Greenhouse Gases” tulad ng “Carbon Dioxide o CO2” ay may iba’t ibang abilidad sa kung gaano karami ang maaaring nilang maikulong na init. Ang “Methane Gas” ay may higit sa dalawampung beses na abilidad sa pagkulong ng init kaysa sa “CO2”. Ang “Nitrous Oxide” naman ay may tatlongdaang beses na abilidad sa pagkulong ng init kaysa sa “CO2”. Ang ibang gases naman na tulad ng “Chlorofluorocarbons” ay may libu-libong mas higit na abilidad sa pagkulong ng init kaysa sa “CO2”. Kaya ang mga gases na ito ay ipinagbawal sa buong mundo dahil nasisira nito ang ating “ozone layer. Ayon sa mga siyentipiko, ang mga tao sa buong mundo at ang mga ginagawa nila sa kanilang pangaraw-araw na pamumuhay ang talagang pinakasanhi ng malalang problemang kinakaharap natin ngayon na tinatawag na “Global Warming.”
Epekto
Lubhang nakababahala at nakalulungkot ang mga maaaring maidulot ng “Global Warming” sa buong sangkatauhan at sa buong mundo. Ang mga maaaring maging epekto nito ay mas matitindi at malalakas pang kalamidad, mga bago at malalang sakit sa tao at sa iba pang mga nabubuhay na nilalang sa buong mundo, at ang pagkawala ng balanse dito sa ating mundo. Sa aspeto ng kalusugan, ang mga maaring maging epekto nito ay ang pagkakaroon ng mas malalang mga sakit lalo na sa balat ng tao, maaaring magkaroon ng kanser sa balat na mahirap gamutin, mga biglaang pagsakit ng ulo, pagkakaroon ng malalang sipon at ubo, kakaibang mga sakit na bago pa lamang matutuklasan, malalang trankaso, at mas matitindi pang kaso ng “heat waves.” At kung sa panahon naman ang pag-uusapan, ito naman ay magdudulot ng mas marami pang madadalas at mas malalakas na mapanirang kalagayan ng panahon tulad ng baha, tagtuyot, bugso ng init o “heat waves”, bagyo, at buhawi. Magdudulot naman ang tagtuyot ng mas malawak na mga disyerto sa iba’t ibang bahagi ng mundo.

Kasama na sa malalang epekto nito ay ang pagtaas sa pandaigdigang temperatura na magdudulot ng pagkatunaw ng yelo sa ating karagatang Arktiko at Antartiko, mga bundok ng yelo, at iba pang mga lugar na kung saan ay may malalaking tipak ng yelo o “iceberg.” Dahil dito, bibilis ang karaniwang pagtaas ng mga karagatan na aabot sa pagitan ng pito hanggang dalawampu’t tatlong pulgada ang taas sa katapusan ng taon, at kapag nagpatuloy pa ang pagkatunaw ng yelo sa ating hilaga at timog polo ay maaaring tumaas pa ito ng apat hanggang walong pulgada ang taas na maaari ng magbura ng isang mababang lugar o bayan sa mapa. Magkakaroon din ng malaking pagbabago o pagtaas sa dami ng mga pag-ulan sa buong mundo. Kaya magkakaroon din tayo ng mas madadalas na pagbaha at tagtuyot, at magdudulot din ito ng pagiging asidik ng ating mga karagatan. Maaari ring magkaroon ng kakulangan sa pagkain at sa malinis na inuming tubig. Mas matinding epekto pa nito ay ang pagkagulo o unti-unting pagkawala ng balanse dito sa ating mundo tulad na lamang ng pagkaubos at pagkamatay ng mga hayop at ng mga halaman na maaaring humantong sa pagkawala o “extinction”. Ayon sa isang mananaliksik na si Bill Fraser, ang populasyon ng mga pares na “Adélie penguins” sa Antartika ay bumaba mula 32,000 na pares hanggang maging 11,000 na pares na lamang sa loob ng talumpung taon. At maaaring ang ilan sa mga hayop tulad ng paruparo, lobo, at ibon, at ang ilan din sa mga halaman ay lumipat sa itaas na bahagi ng mundo kung saan naroon ang malamig na klima. At ayon naman sa isang siyentipiko na si Ian Stirling na isang eksperto sa mga “polar bear”, ang mga ito raw ay maaaring mawala kapag ang karagatan ng yelo ay naglaho na, at ito ay sa kadahilanang din na sasapat ang kanilang pagkain at mawawala ang kanilang tirahan. Ayon sa World Meteorological Organization noong ika-15 ng Disyembre 2005, ang taong 1998 ang naitalang pinakamainit na taon, ngunit ito ay wala pang tulong mula sa El Niño o ang panahon ng tagtuyot. Ang naitalang impormasyong ito ay isang malinaw na pahiwatig lamang na ang “Global Warming” ay nagsimula na. Ang lahat ng mga ito ay maaaring mangyari sa hinaharap ngunit ang iba ay nagsimula ng maganap sa panahon natin ngayon, at ang lahat ng ito ay magpapatuloy pa hanggang sa malutas at makaisip ng mas epektibong solusyon sa isang napakalaking problemang tinatawag nating “Global Warming”.
Solusyon
Ang “Global Warming” ay isang malalang problema, ngunit sabi nga nila “ang lahat ng problema ay may kaakibat na solusyon” pero hindi lamang iisang tao ang dapat na lumutas nito, dapat ay mayroong pagtutulungan upang maiwaksi o masolusyunan ang problemang kinakaharap nating lahat. Isa sa mga solusyon ay ang “mitigation”, ito ay ang paraan na kung saan pinapahina o pinipigilan ang pagiging malala ng problemang ito. Ayon sa IPCC, ang “mitigation” ay isang aktibidad na kung saan binabawasan ang paglalabas ng mga “Greenhouse Gases” o ang pagsasaayos sa kapasidad ng tinatawag nilang “carbon sinks” upang maging epektibo sa pagbabawas o paghigop nito sa mga “Greenhouse Gases” sa ating himpapawid. Isa pang parte nito ay ang “carbon capture and storage” na isang proseso na kung saan ang “Carbon Dioxide” na galing sa mga pabrika ay kinukulong at inilalagay sa ilalim ng lupa. Ang “adaptation” o ang pakikiayon sa kapaligiran ay isa pa sa mga solusyon, na kung saan ang isang tao ay gumagawa ng paraan upang maging handa sa anumang pwedeng mangyaring sakuna o kalamidad. Isa pang konsepto na malapit sa “adaptation” ay ang “adaptive capacity”, ito ay ang abilidad ng isang sistema na makiayon sa pabagu-bagong panahon. Makatutulong din ang pagpapatupad ng mga polisiya o batas na nagsasabing bawasan ang paggamit ng mga bagay na naglalabas ng mga “Greenhouse Gases”, at ang pagkakaroon ng mga seminar sa iba’t ibang lugar upang magkaroon ng higit na kaalaman o kamalayan ang mga tao sa iba’t ibang panig ng mundo. Ito ang isa sa mga matalinong solusyon sa problemang ito, dahil kapag ang mga tao ay nagkaroon ng kamalayan, maiisip nila kung paano ito mapipigilan kahit sa simpleng paraan lamang. Ang mga paraang ito ay makatutulong sa pagresolba sa problemang ito; * Paggawa ng mga gusali at tahanan na maka-kalikasan o “green homes”, dahil ang mga ito ay ekonomikal at maka-kalikasan na kung saan nakababawas ito sa polusyon at sa iyong bayarin sa kuryente na tinatawag ding “energy-efficient”. * Ang paggamit ng “compact fluorescent lights o CFL’s” at ng iba pang mga bagong kagamitan sa bahay tulad ng “air conditioners”, “water heaters”, at refrigerator dahil ang mga ito ay “energy-efficient”. * Sa transportasyon, ang paggamit naman ng “fuel-efficient” na sasakyan ay nakatutulong upang hindi na lalong dumami pa ang mga “Greenhouse Gases” sa ating himpapawid. * Maaari din naman maglakad na lamang imbes na sumakay kung malapit lamang ang iyong pupuntahan, nakatutulong ka na sa kapaligiran, nakapag-ehersisyo ka pa. * Iwasan ang pagsusunog ng mga basura lalong-lalo na ang mga plastic dahil ito ay naglalabas ng gas na “Methane” na nakasisira sa ating “Ozone Layer”. * Iwasan rin ang paggamit ng mga plastic na mga bagay, sa halip ay gumamit ng mga bagay na “Biodegradable” tulad ng paper bags atbp. * Ang simpleng pagpatay at pagtanggal sa saksak ng mga kagamitan sa bahay kapag hindi ginagamit ay nakatutulong na rin. Ang “Global Warming” ay isa lamang sa mga senyales na malapit na masira ang ating mundo, pero hindi pa ito ang katapusan. Ang talagang kailangan upang masolusyonan ito ay ang pagtutulungan ng bawat isa, at ang pinakamahalagang solusyon ay ang pagkakaroon ng pananampalataya at pagtitiwala sa ating Diyos na may likha ng lahat. Ating pakatandaan, na kung walang kikilos ngayon para problema’y mapigilan, darating ang araw na wala na tayong masisilayan, kundi ang binunga ng ating mga kamalian. Mayroon nga po tayong kasabihang, “nasa huli ang pagsisisi”.
VI. Konklusyon

Natuklasan ng mananaliksik na ang “Global Warming” o ang pag-init ng mundo na tinatawag ding “Greenhouse Effect” ay tumutukoy sa nararanasang pagtaas ng katamtamang temperatura ng himpapawid at ng mga karagatan sa buong mundo, na nagdudulot ng napakaraming malalang mga epekto hindi lamang sa sangkatauhan kundi pati na rin sa lahat ng nilikha ng Diyos sa buong mundo. Ang “Global Warming” ay nagdudulot ng mas matitindi at malalakas pang mga kalamidad tulad ng bagyo, pagbaha, tagtuyot, buhawi, bugso ng init o “heat waves”, at malalang mga sakit lalong-lalo na sa balat ng tao. Ang lahat ng mga ito ay sanhi ng pagsunog ng mga produkto mula sa petrolyong langis, pagpapanot ng kagubatan, pagsasaka, industriyalisasyon, at modernisasyon na gawa lahat ng pinakasanhi, iyon ay ang tao. Maraming solusyon sa pagpigil sa paglala ng “Global Warming”. Nariyan ang “mitigation” at “adaptation”, ang “energy and fuel efficient” na mga bagay, ang pagtatayo ng mga “green homes” at marami pang iba, ngunit ang lahat ng mga ito ay pawang mga salita lamang at mananatiling ganito kung walang pagkilos na magaganap, kailangan din ng pagtutulungan hindi lamang ng mga mamamayan ng iisang bansa kundi ng buong sangkatauhan upang maiwaksi at masolusyunan ang pandaigdigang problemang ito. Higit sa lahat, hindi ito magagawa ng wala ang tulong ng Lumikha sa lahat ng bagay dito sa ating kapaligiran o sa buong mundo. Kailangan ng pagtitiwala at pananampalataya sa Diyos na ang malaking suliraning ito ay matatapos din.
VII. Rekomendasyon

Ang mananaliksik ay nagrerekomenda sa lahat ng mga mambabasa na gagawa ng ganitong klaseng pag-aaral na patungkol sa “Global Warming” na kumalap pa ng mas maraming mga datos mula sa iba’t ibang mga bagay, tao, at pangyayari tulad ng mga aklat sa iba’t ibang aklatan, sa mga pahayagan, diksyunaryo, ensayklopidya, iba pang mga pag-aaral ukol dito, at sa “internet”, ngunit huwag maging “bias” sa iba pang maaaring pagkuhaan ng mga impormasyon. Maaari ring dumalo sa isang pagpupulong o “seminar” upang mas maintindihan pa ng wasto ang tungkol sa pag-aaral na ito. Nagrerekomenda rin ang mananaliksik na mas palawakin pa ang pag-iisip ng gagawa ng ganitong klaseng pag-aaral upang mas maging produktibo ang kanyang ginagawa, dahil kada araw na lumilipas ay may nadadagdag na mga pagbabago sa mga datos na nakalap noon hanggang sa kasalukuyan at sa hinaharap. Higit sa lahat, inirerekomenda ng mananaliksik na maging tapat, malikhain, maingat, matalino, at matiyaga ang mananaliksik na gagawa ng kahit na anong klase ng pag-aaral upang mas maging maganda, puno ng impormasyon, at produktibo ang lalabas sa ginawang pag-aaral.

VIII.Bibliyograpiya

* http://www.nrdc.org/globalwarming/

* http://environment.nationalgeographic.com/environment/global-warming/

* http://topics.nytimes.com/top/news/science/topics/globalwarming/index.html

* http://www.epa.gov/airtrends/aqtrnd95/globwarm.html

* http://www.ncdc.noaa.gov/cmb-faq/globalwarming.html

* http://www.climatehotmap.org/

* http://www.differencebetween.net/science/difference-between-climate-change-and-global-warming/

* http://www.nasa.gov/audience/forstudents/5-8/features/what-is-climate-change-58.html

* Geddes at Grosset. 2002. Webster’s Universal Dictionary & Thesaurus. David Dale House. New Lanark, Scotland.

* Goldstein, Natalie. 2009. Global Warming. Infobase Publishing, New York.