Η Οικονομικοτητα Και Αποτελεσματικοτητα Τησ Καλλιεργειασ Ακτινιδιου, Κατα Την Παραγωγικη Περιοδο 2005-2006, Στο Νομο Πιεριασ
In:
Submitted By elenafount Words 9544 Pages 39
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
ΣΧΟΛΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ
Διπλωματική εργασία με θέμα:
Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΑΚΤΙΝΙΔΙΟΥ, ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ 2005-2006, ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΠΙΕΡΙΑΣ
Της φοιτήτριας: Φουντουκίδου Ελένης
Θεωρώ καθήκον μου, να εκφράσω τις θερμές μου ευχαριστίες σε κάποιους ανθρώπους, η συμβολή των οποίων ήταν καθοριστική για την εκπόνηση της συγκεκριμένης εργασίας.
Ιδιαίτερες λοιπόν ευχαριστίες προς τον επιβλέποντα Αναπληρωτή καθηγητή κ. Μυγδάκο Ευθύμιο, με τον οποίο είχα άριστη συνεργασία καθ’ όλη τη διάρκεια σύνταξης της πτυχιακής μου μελέτης. Θερμές ευχαριστίες θα ήθελα να εκφράσω και στον Αναπληρωτή καθηγητή κ. Ρεζίτη Αντώνιο, ο οποίος μου έδωσε πολύτιμες πληροφορίες για την εξαγωγή των αποτελεσμάτων της αποτελεσματικότητας. Συγχρόνως θα ήθελα να ευχαριστήσω την Λέκτορα κ. Πενταράκη, το τρίτο μέλος της επιτροπής αξιολόγησης, που είχε την καλοσύνη να αναγνώσει την πτυχιακή μου μελέτη.
Θερμές ευχαριστίες εκφράζονται στους καλλιεργητές ακτινιδίου του νομού Πιερίας, που ήταν πρόθυμοι να συνεργαστούν μαζί μου και να μου δώσουν πρόθυμα τις σχετικές με το θεωρητικό και εμπειρικό κομμάτι της εργασίας μου.
Ακόμη , θερμές ευχαριστίες θα ήθελα να εκφράσω στους παρακάτω, οι οποίοι με βοήθησαν σε διάφορα κομμάτια της έρευνας: τον παππού μου Βασίλειο Μαυρομμάτη, τη συνάδελφο Κατερίνα Παπαγεωργίου από το γραφείο διασύνδεσης και την φίλη μου και συνάδελφο Μαρία Σωτηριάδου.
Τέλος θα ήθελα να ευχαριστήσω την οικογένεια μου και τη γιαγιά μου Ελένη, για τη στήριξη και κατανόηση που έδειξαν κατά τη διάρκεια της συγγραφής της εργασίας.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ 1
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 3
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο 4
1.ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΑΚΤΙΝΙΔΙΟΥ 4
1.1.Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΑΚΤΙΝΙΔΙΟΥ 4 1.2.ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ 5 1.3.ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΑΚΤΙΝΙΔΙΟΥ 6 1.4.ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΑΞΙΑ 7 1.5.ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΑΚΤΙΝΙΔΙΟΥ 8 1.6.ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΚΤΙΝΙΔΙΑΣ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥΣ 9 1.7.ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΚΤΙΝΙΔΙΟΥ ΣΕ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΕΠΙΠΕΔΟ 10 1.7.1.ΧΩΡΕΣ ΝΟΤΙΟΥ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΟΥ 11 1.7.2.ΧΩΡΕΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΟΥ 12 1.8.ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΚΤΙΝΙΔΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 13 1.9.1.ΤΑ ΕΞΑΓΩΓΙΚΑ ΚΡΑΤΗ 15 1.9.2.ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ 16 1.10.ΤΟ ΑΚΤΙΝΙΔΙΟ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΠΙΕΡΙΑΣ 17
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο 19
2.ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΑΚΤΙΝΙΔΙΟΥ 19
2.1.ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ-ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΚΤΙΝΙΔΙΩΝ 19
3.ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ 21
3.1.ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ 21
3.2. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ 21
3.3.ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ 23 3.4.ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ 23 3.5.1.Διάκριση βάση της ηλικίας των παραγωγών. 23 3.4.2.Διάκριση βάση τη μόρφωση των παραγωγών 24 3.4.3.Μέγεθος των καλλιεργούμενων εκτάσεων 25 3.5.ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΛΗΨΗ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ 26
4.ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 27
4.1.ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 27 4.2.ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΙΑΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ 29 4.3.ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 30 4.4.ΑΛΛΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 36
5.ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ 40
5.1.ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ 40 5.2.ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 44
6.ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ 46
6.1.ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 46 6.2.ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ(ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ) 48 6.3.ΤΕΧΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ 50 6.4.ΕΜΠΕΙΡΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 51
7.ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ 55
7.1.ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 55 7.2.ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 59
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Σκοπός της παρούσας εργασίας, είναι η διερεύνηση της οικονομικότητας και της αποτελεσματικότητας της καλλιέργειας ακτινιδίου, στο νομό Πιερίας, για το παραγωγικό έτος 2005-2006, στο νομό Πιερίας. Η ανάλυση της οικονομικότητας έγινε με τη χρήση του προγράμματος excel, ενώ η αποτελεσματικότητα βρέθηκε με τη χρήση του προγράμματος on Front. Οι αναλύσεις αυτές βασίστηκαν σε στοιχεία, που συλλέχθηκαν, μέσω προσωπικής συνέντευξης, από 40 παραγωγούς ακτινιδίου του νομού Πιερίας.
Στα πλαίσια της παρούσας πτυχιακής εργασίας, αρχικά γίνεται αναφορά σε γενικά χαρακτηριστικά στοιχεία της καλλιέργειας ακτινιδίου. Έπειτα αναφέρονται νόμοι και κανονισμοί που αφορούν την καλλιέργεια του ακτινιδίου. Από το τρίτο κεφάλαιο και έπειτα γίνεται η παρουσίαση και ανάλυση των στοιχείων. Πιο συγκεκριμένα, στο τρίτο κεφάλαιο, γίνεται η κοινωνικοοικονομική ανάλυση των ερωτηματολογίων και των στοιχείων του δείγματος που χρησιμοποιήθηκαν για την εκπόνηση της έρευνας. Στο τέταρτο κεφάλαιο, αναλύεται το κόστος και διάφορες έννοιες χρήσιμες για την κατανόηση των αποτελεσμάτων. Στο ίδιο κεφάλαιο αναφέρεται και ο τρόπος που αναλύθηκε η οικονομικότητα των καλλιεργειών. Στο επόμενο κεφάλαιο, γίνεται η πρακτική ανάλυση των στοιχείων του κόστους παραγωγής και η ανάλυση των οικονομικών αποτελεσμάτων.
Η έννοια και η σημασία της αποτελεσματικότητας αναφέρεται στο έκτο κεφάλαιο. Στο ίδιο κεφάλαιο παρουσιάζονται και αναλύονται τα αποτελέσματα σχετικά με την αποτελεσματικότητα των εκμεταλλεύσεων των ακτινιδίων. Στο τελευταίο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα γενικά συμπεράσματα της έρευνας και προτείνονται τρόποι για την ανάπτυξη της καλλιέργειας, αλλά και για την επίλυση κάποιον προβλημάτων που παρουσιάζονται στην καλλιέργεια.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο
1.ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΑΚΤΙΝΙΔΙΟΥ
Στο παρόν κεφάλαιο γίνεται αναφορά στην ιστορική εξέλιξη του ακτινιδίου, την θρεπτική του αξία, τον τρόπο καλλιέργειας του και σε διάφορα άλλα στοιχεία που το χαρακτηρίζουν. Επίσης παρατίθενται στοιχεία για την παραγωγή και διακίνηση του ακτινιδίου τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε εγχώριο επίπεδο.
1.1.Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΑΚΤΙΝΙΔΙΟΥ
Η Ακτινιδιά (kiwi) είναι ένα φυλλοβόλο δέντρο που ανήκει στην οικογένεια Aktinidia deliciosa. Τα φύλλα του έχουν ωοειδές σχήμα και στο κάτω μέρος τους έχουν χνούδι. Ο καρπός του είναι ράγα με γλυκόξινη γεύση. Το εξωτερικό του μέρος είναι χρώματος καφέ και το εσωτερικό του χυμώδες, με πράσινο χρώμα και μικρά μαύρα σποράκια.
Η ιστορία του φυτού ξεκινάει από την κοιλάδα του Γιαν Τσε στην Κίνα. Ήταν ένα πολύ δημοφιλές φρούτο για τους Κινέζους με το όνομα Γιανκ Ταο(Jang Tao). Το 1906 η διευθύντρια του Κολλεγίου του Wanganui, Isabel Fraser, η οποία επισκεπτόταν σχολεία στην Κίνα, μετέφερε σπόρους ακτινιδιάς από την Κίνα στη Νέα Ζηλανδία. Οι σπόροι φυτεύτηκαν στο Κολέγιο και έβγαλαν τα πρώτα τους φρούτα το 1910. Στη Νέα Ζηλανδία το φρούτο έγινε αρχικά γνωστό ως «κινέζικο φραγκοστάφυλο».
Στη μορφή που το γνωρίζουμε σήμερα καλλιεργήθηκε μόλις το 1950. Ως εφευρέτης του θεωρείται ο Hayward Wright(1873-1959). Ο Wright ξεκίνησε τις προσπάθειες του το 1924 και στα τέλη της δεκαετίας του ‘40 κατόρθωσε να φτιάξει το σημερινό ακτινίδιο. Στη συγκεκριμένη ποικιλία έδωσε το όνομα του «Hayward», ενώ το φυτό μετονομάστηκε και παραμένει γνωστό ως σήμερα, από «κινέζικο φραγκοστάφυλο» σε «κιουι», παίρνοντας το όνομα του από το γνωστό νεοζηλανδέζικο πουλί κιουι(kiwi).
Σήμερα κυρίαρχη χώρα στην παραγωγή ακτινιδίου είναι η Ιταλία και ακολουθούν η Νέα Ζηλανδία, η Χιλή, η Γαλλία, η Ελλάδα, η Ιαπωνία και οι ΗΠΑ. Το ακτινίδιο εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να παράγεται από τη γενέτειρα χώρα του την Κίνα, όμως δεν κατάφερε ποτέ να μπει στη λίστα των 10 χωρών με τη μεγαλύτερη παραγωγή ακτινιδίου.
1.2.ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ
Μέχρι να φτάσει στην τελική του ονομασία το ακτινίδιο είχε πολλές ονομασίες:
Στα κινέζικα: [pic] Mihou tao(ροδάκινο Μacaque) [pic] Mihou li(αχλάδι Μacaque) [pic] Yang Tao [pic] Muzi [pic] Giyi Guo(παράξενο φρούτο)
Όταν έφτασε στη Νέα Ζηλανδία ονομαζόταν Yang Tao. Έπειτα έγινε γνωστό ως «κινέζικο φραγκοστάφυλο», γιατί οι άνθρωποι το συνέδεσαν με τα φραγκοστάφυλα, παρόλο που δε συγγενεύει με αυτά.
Το 1950 έγινε εξαγωγή του προϊόντος στην Αμερική. Ένας από τους εμπόρους ήταν και η εταιρεία Turner και Growers, προώθησε το προϊόν ως ένα είδος πεπονιού και όχι ως κινέζικο φραγκοστάφυλο για πολιτικούς λόγους(ψυχρός πόλεμος). Μετά από ένα meeting το 1959 αποδέχτηκαν και στην Αμερική την τελική ονομασία του, ακτινίδιο- κιουι.
1.3.ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΑΚΤΙΝΙΔΙΟΥ
Ανά τον κόσμο υπάρχουν πολλές ποικιλίες ακτινιδίων και συνεχώς ανακαλύπτονται νέες. Διαφοροποιούνται ελαφρώς στο χρώμα των καρπών και των φύλων, στο μέγεθος των καρπών και στο χνούδι τους.
Υπάρχουν δύο κύριες Κινέζικες ποικιλίες:
«Zhang Hua» (κινέζικο φραγκοστάφυλο)- Είναι το πιο κοινό ακτινίδιο, σχήματος οβάλ με μέσο βάρος 30 με 40 γραμμάρια.
«Ruan Zao»(μαλακό φραγκοστάφυλο)- Έχει μικρό καρπό με πράσινη σάρκα και είναι αρκετά γλυκό.
Παρακάτω αναφέρονται ορισμένα παραδείγματα ποικιλιών της Ν. Ζηλανδίας:
«Abbot»- Ανακαλύφθηκε το 1920. Έχει καρπό μακρόστενο, μεσαίου μεγέθους, με καφετί χρώμα και ιδιαίτερα μακρύ και μαλακό χνούδι. Εξάγεται κυρίως στη Μεγάλη Βρετανία.
«Allison»-Ανακαλύφθηκε το 1930. Ο καρπός του είναι πολύ καλής ποιότητας, μακρόστενος, μεσαίου μεγέθους, λίγο μεγαλύτερος από την ποικιλία Abbot. Η φλούδα του είναι χρώματος καφετί με ελαφρύ χνούδι και η σάρκα του είναι πράσινη με ωραία γεύση.
«Bruno»-Ανακαλύφθηκε το 1920. Ο καρπός του είναι μεγάλος κυλινδρικός. Η φλούδα του είναι σκούρο καφέ και έχει χνούδι λεπτό και μικρό.
«Hayward»-Ανακαλύφθηκε το 1920. Ο καρπός του είναι εξαιρετικά μεγάλος, μακρόστενος οβάλ με ελαφρά επίπεδες πλευρές. Η φλούδα του είναι χρώματος πράσινο-καφέ με ελαφρύ απαλό χνούδι και η σάρκα του είναι πράσινη. Είναι φρούτο εξαιρετικής ποιότητας με πολύ νόστιμο καρπό. Η Hayward είναι η ποικιλία που κυριαρχεί στην Νέα Ζηλανδία όπως και σε άλλες χώρες όπως η Καλιφόρνια και η Ιταλία. Στην Ελλάδα καλλιεργείται σχεδόν αποκλειστικά(Morton J.,1987).
1.4.ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΑΞΙΑ
Ο καρπός του ακτινιδίου είναι πλούσιος σε μαγνήσιο, φώσφορο, φυτικές ίνες και ιχνοστοιχεία. Το ακτινίδιο περιέχει περισσότερη βιταμίνη C από οποιοδήποτε φρούτο, αρκεί να καταναλωθεί αμέσως μετά την κοπή του, για να μη χαθούν οι βιταμίνες. Επίσης αποτελεί πηγή πλούσια σε βιταμίνες Α και Ε. Η ύπαρξη πολλών βιταμινών καθιστά το ακτινίδιο το καλύτερο μέσω για την άμυνα κατά των μικροβίων.
Το ακατέργαστο ακτινίδιο περιέχει ένα ένζυμο-διαλύτη, το actidin, το οποίο εμπορικά χρησιμοποιείται ως τρυφεροποιητής κρέατος. Το συγκεκριμένο ένζυμο όμως για πολλά άτομα μπορεί να προκαλέσει αλλεργικό επεισόδιο. Επιπρόσθετα το ένζυμο actidin κάνει ακατάλληλο το ακτινίδιο για χρήση με γαλακτοκομικά προϊόντα. Αυτό ισχύει διότι το ένζυμο σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα διαλύει τις πρωτεΐνες του γάλακτος.
Τέλος το ακτινίδιο απομακρύνει τον κίνδυνο θρομβώσεων στο κυκλοφορικό σύστημα, διασφαλίζει τη σωστή πέψη και την σωστή λειτουργία του εντέρου και συντελεί στη βελτίωση της όρασης, εξαιτίας της αντιοξιδοτικής λουτεϊνης που περιέχει.
1.5.ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΑΚΤΙΝΙΔΙΟΥ
Η ακτινιδιά προσαρμόζεται σε θερμά και υγρά κλίματα και οι ιδανικότερες περιοχές είναι οι μεσημβρινής έκθεσης, καλά ηλιαζόμενες και αδρευόμενες πλαγιές. Το έδαφος πρέπει να είναι γόνιμο, καλά στραγγισμένο, αδρευόμενο, ουδέτερο και ελαφρώς όξινο.
Το φυτό είναι πολύ ευαίσθητο και περιοχές με ιστορικό στην εμφάνιση παγετών θα πρέπει να αποφεύγονται. Επίσης λόγω της ευαισθησίας του, σε περιοχές που εμφανίζονται ισχυροί άνεμοι απαιτείται η ύπαρξη ανεμοθραύστη, ώστε να προφυλαχθούν η τρυφερή βλάστηση την άνοιξη αλλά και οι καρποί το φθινόπωρο.
Στη φύτευση θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη σημασία στην επιλογή των επικονιαστριών ποικιλιών, ώστε να συνανθίζουν καθώς και με τη διάταξη τους στη φυτεία. Η συνήθης αναλογία είναι 1:6, 1:5 αρσενικών προς θηλυκά φυτά και αποβλέπει στην καλύτερη παραγωγή. Τα έντομα βοηθούν στο μεγαλύτερο ποσοστό άριστης επικονίασης ( μεταφορά μελισσιών κατά την περίοδο άνθισης.
Τα ακτινίδια έχουν μεγάλες απαιτήσεις σε θρεπτικά στοιχεία τόσο στα πρώτα στάδια, ώστε να εξασφαλιστεί ζωηρή βλάστηση και ανάπτυξη, όσο και στο στάδιο της πλήρους παραγωγής.
Πριν την εγκατάσταση του ακτινιδιώνα πρέπει να γίνεται ανάλυση εδάφους, η οποία καθορίζει τον τρόπο δράσης και τις τυχόν διορθωτικές κινήσεις. Η πλειονότητα των εδαφών χαρακτηρίζεται από χαμηλή περιεκτικότητα σε οργανική ουσία, υψηλό PH εως και 8.5 και μεγάλη περιεκτικότητα σε CaCO3(ανθρακικό ασβέστιο).Η λίπανση στα ακτινίδια χωρίζεται σε τρία στάδια: λίπανση πριν την εγκατάσταση, λίπανση ανάπτυξης και λίπανση καρποφορίας.
Μετά τη φύτευση τα δέντρα περνούν την περίοδο ανάπτυξης για επτά χρόνια και έπειτα ξεκινά η καρποφορία. Οι εργασίες που απαιτούνται σε έναν ακτινιδιώνα είναι το κλάδεμα που γίνεται πριν την ανθοφορία, Φεβρουάριο-Μάρτιο. Έπειτα ακολουθεί το αραίωμα των καρπών. Κατά το αραίωμα ο παραγωγός κόβει ορισμένους καρπούς από κάθε κλαδί έτσι ώστε να ενισχυθούν περισσότερο οι εναπομείναντες καρποί (μεγαλύτεροι καρποί και ποιοτικότερο προϊόν). Τελευταία εφαρμόζεται μια νέα μέθοδος αραιώματος, το αραίωμα των ανθών και έχει τον ίδιο στόχο. Τέλος τον Οκτώβριο γίνεται η συγκομιδή(Βακουφάρης Ε., 1998).
1.6.ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΚΤΙΝΙΔΙΑΣ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥΣ
Οι κυριότερες ασθένειες που προσβάλλουν την ακτινιδιά είναι οι εξής:
1. Phytopthora castorum: Προσβάλει τον φλοιό, κάμβιο, βίβλο με αποτέλεσμα τη σήψη και την τελική ξήρανση του δένδρου. Η προσβολή διευκολύνεται από παρουσία πληγών (καλλ. φροντίδες, παγετός), καθώς και από την παρουσία νηματωδών. Ευνοείται από την παρουσία υγρασίας στον λαιμό του φυτού. Αντιμετώπιση: Να αποφεύγονται τα συνεκτικά εδάφη που δεν στραγγίζουν καλά. Θα πρέπει να διαμορφώσουμε το σημείο φύτευσης έτσι ώστε να είναι υπερυψωμένο και να στραγγίζει καλύτερα η περιοχή γύρω από τον λαιμό του πρέμνου. Οι όψιμες αρδεύσεις με κατάκλυση αν είναι δυνατόν θα πρέπει να αποφεύγονται. Επιβάλλεται έλεγχος στα νεαρά φυτά όταν φυτεύονται και στην περίπτωση εμφάνισης ρωγμών μετά από παγετό, να γίνεται επάλειψη με βορδιγάλειο πολτό.
2. Rhizoctonia Solani: Παρουσιάζονται έλκη και το φυτό στην αρχή εξασθενεί και στη συνέχεια νεκρώνεται. Εφαρμόζονται τα προληπτικά μέτρα που λαμβάνουμε για τη φυτόφθορα.
3. Armilaria mellea: Προκαλεί σηψιρριζίες. Ο ρυθμός ανάπτυξης μειώνεται και το δένδρο οδηγείται σε ξήρανση. Αντιμετώπιση: Πρέπει να λαμβάνονται προληπτικά μέτρα από το φυτώριο (καθαρά εργαλεία, αποφυγή υγρασίας). Εφαρμόζεται σκεύασμα του Trichoderma spp, που δρα ανταγωνιστικά στην ανάπτυξη του Α. mellea.
4. Botrytis cinerea: Προσβάλλει κυρίως τους καρπούς τόσο στον αγρό όσο και μετασυλλεκτικά με αποτέλεσμα την σήψη του καρπού. Εγκαθίσταται αρχικά σε τομές κλαδέματος καθώς και σε βλαστούς και άνθη. Οι καρποί δεν θα πρέπει να τραυματίζονται κατά την συγκομιδή διότι θα προσβληθούν στους ψυκτικούς θαλάμους. Αντιμετώπιση: Κατά το κλάδεμα ψεκάζουμε προληπτικά με χαλκό, όπως και πριν την συγκομιδή. Αυτή η εφαρμογή ίσως επιφέρει ένα επίστρωμα στους καρπούς κάτι που τους καθιστά αντιεμπορικούς. Τα παραφινικά λάδια δρουν ικανοποιητικά όπως και ο ανταγωνιστής Trichoderma spp.
5. Agrobacterium tumeefaciens: Βακτήριο που προκαλεί καρκινώματα. Αντιμετωπίζεται με μέτρα φυτοϋγιεινής και αποφυγής δημιουργίας πληγών στο υπέργειο μέρος. Χρησιμοποιούνται χαλκός και ένα ανταγωνιστικό στέλεχος του βακτηρίου Agrobacterium radiobacter το Κ-84.
6. Altenaria Alternata: Είναι μία νέα ασθένεια για την ακτινιδιά στο νομό Ημαθίας όπου προσβλήθηκαν βλαστοί έτους με την δημιουργία ελκών, εμφανίστηκαν κηλιδώσεις στα φύλλα που συνεχίστηκε από έντονη φυλλόπτωση.(Βακουφάρης Ε.,1998)
1.7.ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΚΤΙΝΙΔΙΟΥ ΣΕ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΕΠΙΠΕΔΟ
Η παγκόσμια παραγωγή ακτινιδίου αυξάνεται συνεχώς με αλματώδεις ρυθμούς. Οι κυριότερες χώρες παραγωγής είναι στο νότιο ημισφαίριο η Νέα Ζηλανδία, η Αυστραλία, η Χιλή και η Νοτιοαφρικανική Ένωση και στο βόρειο η Ιταλία, η Ιαπωνία, η Γαλλία, οι ΗΠΑ και η Ελλάδα.
1.7.1.ΧΩΡΕΣ ΝΟΤΙΟΥ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΟΥ
Νέα Ζηλανδία. Είναι η δεύτερη χώρα μεγαλύτερης παραγωγής στον κόσμο και περισσότερων εξαγωγών. Όπως προαναφέρθηκε η καλλιέργεια άρχισε στις αρχές του αιώνα και η ανάπτυξη της ήταν αλματώδης. Έτσι από 310 στρέμματα το 1953 έφτασε τα 154.800 το 1985. η παραγωγή ακολούθησε και αυτή την ίδια ραγδαία αύξηση και από 200 τόνους έφτασε τους 87.500 την αντίστοιχη περίοδο, ενώ ξεπέρασε τους 300.000 τόνους το 2000.
Τα κύρια κέντρα παραγωγής εντοπίζονται στο βόρειο νησί και ειδικότερα στις περιοχές Bay of Plenty(57% των εκτάσεων), Auckland(15%), Poverty Bay(7%) και Southern North Island(8,5%).
Η επιτυχία της ακτινιδιοκαλλιέργειας στη Ν. Ζηλανδία οφείλεται στην επιτυχή διαφήμιση του προϊόντος στις εξωτερικές αγορές άλλα κυρίως στη σωστή οργάνωση της παραγωγής και της εμπορίας από τον οργανισμό “New Zealand Authority”(Ν.Ζ.Κ.Α). Ο οργανισμός αυτός που εξυπηρετεί τους παραγωγούς και τους εξαγωγείς έχει σκοπούς να προωθεί και να συντονίζει την ανάπτυξη της καλλιέργειας, να διατεθεί στα ανώτερα δυνατά επίπεδα την ποιότητα του εξαγομένου προϊόντος, να προσανατολίζει το πρόγραμμα εμπορίας προς τις εξωτερικές αγορές, να αναπτύσσει τις εξαγωγικές δραστηριότητες και να παραχωρεί τις άδεις εξαγωγής, ύστερα από επιλογή, στους καλύτερους εξαγωγικούς οίκους. Ο οργανισμός λειτουργεί υπό κρατικό έλεγχο.
Αυστραλία. Οι καλλιεργούμενες εκτάσεις εντοπίζονται στην Queensland, στη New Galles και στη Victoria. Οι παραγωγοί για να συντονίσουν τις δραστηριότητες τους ίδρυσαν την “Australian Kiwifruit Growers Assotiation” αλλά μόνο από το 1985 άρχισε η υποχρεωτική θέσπιση κριτηρίων ποιότητος για τους εξαγώγιμους καρπούς.
Χιλή. Οι καλλιεργούμενες εκτάσεις από 300 στρέμματα το 1982 έφτασαν μέσα σε 2 χρόνια τα 5000 στρέμματα. Η παραγωγή είναι συνεχώς αυξανόμενη και αν και αρχικά ήταν ασήμαντη έφτασε να είναι στις πρώτες χώρες παραγωγής ακτινιδίου στον κόσμο.
Νοτιοαφρικάνικη Ένωση. Όμοια με τις άλλες χώρες οι καλλιεργούμενες εκτάσεις και η παραγωγή παρουσίασαν μεγάλη αύξηση από τα πρώτα χρόνια εμφάνισης του ακτινιδίου στις χώρες αυτές. Τη δεκαετία του 90 ιδρύθηκε η “South African Kiwifruit Association” η οποία πέρα από τις λοιπές δραστηριότητες έχει σαν κύριο σκοπό τον εντοπισμό πρώιμων ποικιλιών ώστε να μπορέσει να προηγηθεί της Ν. Ζηλανδίας στις εξωτερικές αγορές.
1.7.2.ΧΩΡΕΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΟΥ
ΗΠΑ. Η καλλιέργεια πραγματοποιείται κατά βάση στην Καλιφορνία και συγκεκριμένα στο Sacramento, στην κοιλάδα του San Joaquim και κατά μήκος της Νότιας Ακτής. Η συγκομιδή πραγματοποιείται από Οκτώβριο μέχρι Δεκέμβριο και η περίοδος εμπορίας παρατείνεται μέχρι τα τέλη Απριλίου. Το 1972 ιδρύθηκε η “California Kiwifruit Growers Association” με σκοπό να συντονίζει τις δραστηριότητες των παραγωγών και να προσφέρει βοήθεια τεχνικής κυρίως φύσης στα μέλη της. Υπάρχει όμως και μια άλλη οργάνωση η “California Kiwifruit Comission” που ασχολείται με καθαρά εμπορικά θέματα και που αντιπροσωπεύει το 65% των παραγωγών.
Ιαπωνία. Στη χώρα αυτή η καλλιέργεια ακτινιδιάς εισήχθη στις αρχές της δεκαετίας του ’70 προκειμένου να αξιοποιήσει ορισμένες εκριζωθείσες εκτάσεις εσπεριδοειδών. Η παραγωγή μέσα σε μια 20ετία 20πλασιάστηκε. Ο οργανισμός “Kiwifruit Committee of the National Federation of Fruitgrowers Gooperatives” ασχολείται με τα διάφορα προβλήματα που σχετίζονται με την παραγωγή και την εμπορία του προιόντος. Η Ιαπωνία συγκαταλέγεται επίσης ανάμεσα στις κυριότερες εισαγωγικές χώρες του κόσμου. Οι εισαγωγές γίνονται αποκλειστικά από τις ΗΠΑ και τη Ν. Ζηλανδία.
Γαλλία. Στη Γαλλία η καλλιέργεια άρχισε το 1975 και παρουσίασε εντυπωσιακά μεγάλη ανάπτυξη. Από άποψη παραγωγής σε πρώτη θέση έρχεται η περιοχή της Aquitaine και ακολουθούν:Midi Pyrenees, Languedoc-Roussillon, Κορσική και Κυανή Ακτή. Στο βορά η καλλιέργεια εντοπίζεται μόνο στη Βρεττάνη. Το 80-85% βασίζεται στην ποικιλία Hayward.Η παραγωγή με τα χρόνια αυξάνεται και το 30% αυτής καταναλίσκεται στο εσωτερικό και το υπόλοιπο εξάγεται. Στη Γαλλία υπάρχει ένας οργανισμός ο Β.Ι.Κ, ο οποίος συγκεντρώνει το 80% των Γάλλων καλλιεργητών και ελέγχει το 90% των εμπορευόμενων ποσοτήτων. Ο Β.Ι.Κ ιδρύθηκε για να συντονιστεί η συνεχώς αυξανόμενη παραγωγή και να αντιμετωπιστούν τα διάφορα προβλήματα που δημιουργούνται στους παραγωγούς.
Ιταλία. Στην Ιταλία η ακτινιδιά πρωτοκαλλιεργήθηκε το 1960 και για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα κράτησε ερασιτεχνικό χαρακτήρα. Από το 1970 όμως η καλλιέργεια άρχισε να διενεργείται συστηματικά σε πολλές περιοχές όπως στοLazio, Emilia, Romagna, Piemonte, και Veneto. Η καλλιέργεια βασίζεται κατά 95% στην ποικιλία Hayward και μόλις 5% στις ποικιλίες Mondy, Bruno και Abbot. Επειδή η αύξηση των καλλιεργούμενων εκτάσεων ήταν τεράστια και υπήρχε φόβος ότι την παρούσα ευφορία θα διαδεχθεί απογοήτευση, οι Ιταλοί ίδρυσαν το 1984 το “Consorzio Italiano dell’ Altinidia”. Η οργάνωση εκπροσωπεί πάνω από το 75% των Ιταλών παραγωγών ακτινιδίων και διαχειρίζεται ένα πολύ μεγάλο μέρος της συνολικής παραγωγής.(Δημουλά Ι.)
1.8.ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΚΤΙΝΙΔΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Η καλλιέργεια της ακτινιδιάς είναι καινούργια στη χώρα μας. Οι πρώτες φυτεύσεις άρχισαν μόλις το 1973 στους νομούς Μαγνησίας και Πιερίας. Ο τελευταίος αυτός νομός αποτελεί το βασικότερο κέντρο παραγωγής και εξαγωγών του ακτινιδίου στον ελληνικό χώρο. Άλλα σημαντικά κέντρα παραγωγής είναι οι νομοί Ημαθίας Άρτας, Χανίων, Μαγνησίας και Φθιώτιδας.
Οι καλλιεργούμενες εκτάσεις αυξήθηκαν αλματωδώς την πρώτη δεκαετία καλλιέργειας του φυτού ενώ δημιουργήθηκε τάση επέκτασης της καλλιέργειας σε όλα τα πεδινά διαμερίσματα της χώρας. Η παραγωγή ακτινιδίων ανέρχεται σήμερα γύρω στους 50000 τόνους και από αυτούς περίπου οι μισοί εξάγονται. Η αξία των εξαγωγών ανέρχεται γύρω στα 20 εκατομμύρια δολάρια.
Οι μεγαλύτερες εκτάσεις καλλιεργούνται στη Μακεδονία, όπου η ακτινιδιά καταλαμβάνει το 70% επί του συνόλου των καλλιεργούμενων εκτάσεων στη χώρα. Ακολουθεί η Στερεά Ελλάδα και Εύβοια, όπου καταλαμβάνει το 11,5%, η Ήπειρος, όπου καταλαμβάνει το 8,5% και η Θεσσαλία που καταλαμβάνει το 6%.
|Ποσοστά καλλιεργούμενων εκτάσεων που κατέχουν περιοχές της |
|Ελλάδας |
| |
|Περιοχή |Ποσοστό επί τις 100 |
| | |
|Πιερία |44% |
|Ημαθία |13% |
|Φθιώτιδα |8% |
|Άρτα |7% |
|Πέλλα |7% |
|Καβάλα |4,5% |
|Λάρισα |3,5% |
|Μεσολόγγι |3,5% |
Τα κυριότερα κέντρα παραγωγής είναι ο νομός Πιερίας όπου η καλλιέργεια καταλαμβάνει το 44% των καλλιεργούμενων εκτάσεων, ακολουθούν οι νομοί Ημαθίας με 13%, Φθιώτιδας με 8%, Πέλλας με 7%, Άρτας με 5%, Καβάλας με4,5%, Αιτωλοακαρνανίας με 3,5% και Λάρισας με 3,5%.
Σημαντικό πλεονέκτημα των ελληνικών ακτινιδίων, έναντι των υπολοίπων είναι το σημαντικό ποσοστό πιστοποίησης, γεγονός που του έχει επιτρέψει να καταλάβει σημαντική θέση στις προθήκες όλων των μεγάλων σούπερ μάρκετ της δυτικής Ευρώπης.
Οι παραγόμενες ποσότητες ποσότητες στους διάφορους νομούς δεν είναι ανάλογες των καλλιεργούμενων εκτάσεων και η παραγωγή ανά μονάδα εδάφους διαφέρει από νομό σε νομό. Οι διαφορές αυτές οφείλονται κυρίως στο εδαφοκλιματικό περιβάλλον, τα σχήματα διαμόρφωσης και την επιμέλεια διεξαγωγής των καλλιεργητικών διεργασιών.
Η μόνη ποικιλία που καλλιεργείται στη χώρα μας είναι η Hayward και τελευταία άρχισε να διαδίδεται η επιλογή της Chico.Από ιδιωτικούς φορείς σχεδιάζεται η διάδοση της κίτρινης ποικιλίας Jin Tau, ύστερα από την υπογραφή ειδικών συμβολαίων καλλιέργειας αυτής, με το consortium Kiwi Gold, που συνέστησαν οι χώρες Γαλλία, Ιταλία και Ελλάδα, για την αποκλειστική διάθεση του καρπού αυτή
1.9.ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ
1.9.1.ΤΑ ΕΞΑΓΩΓΙΚΑ ΚΡΑΤΗ
Το διεθνές εμπόριο της ακτινιδιάς διαρκεί όλο το χρόνο και χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη τριών διαφορετικών ρευμάτων: Το πρώτο, της Νέας Ζηλανδίας, αρχίζει το Μάιο και κατευθύνεται προς τη Δυτική Ευρώπη, την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ. Το ρεύμα αυτό εξασθενεί προς το τέλος του χρόνου οπότε ενδυναμώνουν δυο άλλα μικρότερα, των ΗΠΑ και των μεσογειακών χωρών, που τροφοδοτούν την αγορά μέχρι τα μέσα της άνοιξης(Δημουλά Ι.).
Οι Αμερικάνικες εξαγωγές στρέφονται κυρίως προς την Ιαπωνία και δευτερευόντως προς την Ευρώπη. Η Ευρώπη τροφοδοτείται σχεδόν αποκλειστικά από τις μεσογειακές χώρες, Γαλλία, Ιταλία και Ελλάδα. Το μεγαλύτερο ποσοστό των εξαγωγών το ελέγχει η Νέα Ζηλανδία, η οποία εξάγει σε περισσότερες από 30 χώρες.
Όσον αφορά τις χώρες του βορείου ημισφαιρίου, την πρώτη θέση στις εξαγωγές κατέχουν οι ΗΠΑ(50-60% των εξαγωγών) και ακολουθούν η Ιταλία, η Γαλλία και ακολουθεί η Ελλάδα με αρκετά μεγάλη διαφορά από τις υπόλοιπες.
Τα κύρια εμπορικά κέντρα εισαγωγής του αμερικάνικου ακτινιδίου είναι η Ιαπωνία, η Δυτική Γερμανία, ο Καναδάς και η Σουηδία. Με τη σειρά τους οι ΗΠΑ εισάγουν κάθε χρόνο όλο και μεγαλύτερες ποσότητες ακτινιδίου για να αντιμετωπίσουν την υπερβολικά μεγάλη ζήτηση του προϊόντος.
Τρίτη στη σειρά των εξαγωγικών χωρών, έρχεται η Ιταλία που εξάγει το 60% της συνολικής παραγωγής της. Οι εξαγωγές της κατευθύνονται προς τη Γερμανία(35%), Αυστρία(12%), Σουηδία(12%), Ελβετία(12%), Γαλλία(14%), Βέλγιο(12%) και Μεγάλη Βρετανία(2%).
Ανάμεσα στις κύριες εξαγωγικές χώρες συγκαταλέγεται και η Γαλλία που εξάγει σημαντικές ποσότητες ακτινιδίων, κυρίως στην Δυτική Γερμανία, στις Κάτω Χώρες, στην Ιταλία, στο Βέλγιο και στην Αυστρία.
Αξιόλογη εξαγωγική χώρα στην Ευρώπη θεωρείται και η Ελλάδα που κάθε χρόνο εξάγει το 70 με 80 τις εκατό της παραγωγής της . Οι κύριες χώρες που προμηθεύονται το ελληνικό ακτινίδιο είναι η Ολλανδία(55% των εξαγωγών), η Δυτική Γερμανία(29%) και η Αυστρία(11%)(www.minagric.gr)
1.9.2.ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ
Σε παγκόσμιο επίπεδο ο μεγαλύτερος καταναλωτής ακτινιδίων είναι η Δυτική Γερμανία προς την οποία κατευθύνονται, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους μεγάλες ποσότητες από όλες τις ακτινιδιοπαραγωγικές χώρες.
Τα σκήπτρα όμως της προσφοράς κατέχει η Νέα Ζηλανδία η οποία καλύπτει το 50-60% του όγκου της δυτικογερμανικής προσφοράς. Οι νεοζηλανδικές εξαγωγές αρχίζουν το Μάιο με αεροπορικές μεταφορές και στη συνέχεια με πλοία. Τους τελευταίους μήνες του έτους μειώνονται οι εισαγωγές από τη Νέα Ζηλανδία και βαθμιαία αυξάνονται αυτές του βορείου ημισφαιρίου που συνεχίζονται όλο το χειμώνα και τις αρχές της άνοιξης.
Σύμφωνα με σχετικές έρευνες η προτίμηση των Γερμανών καταναλωτών στρέφεται προς τις μεγαλόκαρπες ποικιλίες και κυρίως προς την επιλογή Chico της Hayward.
Δεύτερη ευρωπαϊκή χώρα σε όγκο εισαγωγών είναι η Αυστρία η οποία απορροφά το 6% των εξαγωγών της Ν. Ζηλανδίας και περίπου το 12% των χωρών του βορείου ημισφαιρίου(ΗΠΑ, Ιταλία, Γαλλία, Ελλάδα). Σημαντικός εισαγωγέας είναι και οι Κάτω Χώρες , οι οποίες όμως επανεξάγουν σημαντικές ποσότητες. Τέλος στις κύριες εισαγωγικές χώρες ανήκουν η Ελβετία και η Ιαπωνία. Οι κύριοι προμηθευτές τους είναι η Νέα Ζηλανδία και οι ΗΠΑ(Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης).
1.10.ΤΟ ΑΚΤΙΝΙΔΙΟ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΠΙΕΡΙΑΣ
Το ακτινίδιο καλλιεργήθηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας το 1973 στον κάμπο της Πιερίας, όπου εγκλιματίστηκε και προσαρμόστηκε αποκτώντας ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά και για αυτό αναφέρεται ως «φρούτο του Ολύμπου» και έχει εγκριθεί ο λογότυπος «Olymp kiwi». Έκτοτε η διάδοση της καλλιέργειας έγινε με ραγδαίους ρυθμούς και έφτασε σήμερα να καλλιεργείται σε 18000 στρέμματα στο νομό αυτό, με μέση στρεμματική απόδοση 1300 κιλά/στρέμμα και ετήσια παραγωγή 30000 τόνους, που αντιπροσωπεύει το 50% της συνολικής παραγωγής(60000 τόνους) της χώρας μας.
Σύμφωνα με στοιχεία της τοπικής Διεύθυνσης Γεωργίας, το 60%-70% που παράγονται ετησίως στο νομό Πιερίας εξάγεται τόσο σε παραδοσιακές αγορές(κυρίως στη Γερμανία) όσο και σε νέες όπως η Τουρκία, η Ρωσία, η Λιθουανία, η Τσεχία, η Γιουγκοσλαβία, η Βουλγαρία, η Κροατία και η Κύπρος. Οι εξαγωγές κερδίζουν συνεχώς έδαφος, εξασφαλίζοντας για τη χώρα μας μια θέση μεταξύ των κρατών Ιταλία, Ν. Ζηλανδία κα που επίσης τροφοδοτούν την παγκόσμια αγορά με το συγκεκριμένο φρούτο.
Η παραγωγή ακτινιδίου στον νομό Πιερίας είναι ιδιαίτερα σημαντική σε πανελλήνιο επίπεδο. Το 50% της συνολικής παραγωγής ακτινιδίου προέρχεται από το νομό Πιερίας, το υπόλοιπο 50% προέρχεται από άλλους νομούς(Ημαθία, Φθιώτιδα, Άρτα, Πέλλα κα). Το σύνολο των καλλιεργούμενων στρεμμάτων είναι 27000 στρ. Από αυτά τα 18000στρ. βρίσκονται στην Πιερία, 5500στρ βρίσκονται στην Ημαθία, 3500στρ στη Φθιώτιδα, 3000στρ στην Άρτα.
Η γεωγραφική ζώνη που καλύπτει το ακτινίδιο είναι ο κάμπος της Πιερίας, που περιλαμβάνει βόρεια τους δήμους του Αιγινίου, Μεθώνης, Πύδνας, νότια τους δήμους Δίου, Λιτοχωρίου και Ανατολικού Ολύμπου και κεντρικά τους δήμους Κορινού, Κατερίνης και Παραλίας.
Το μικροκλίμα που δημιουργείται στην περιοχή από τις δύο οροσειρές, ΝΔ του Ολύμπου και ΒΔ των Πιερίων, άλλα και τη θάλασσα που διαβρέχει 60 χιλιόμετρα ακτών της περιοχής, σε συνδυασμό με το θερμό κλίμα και τα γόνιμα, καλά στραγγισμένα με ουδέτερο PH εδάφη, ασφαλίζουν ιδανικές συνθήκες για την καλλιέργεια του ακτινιδίου και την παραγωγή προϊόντων ποιότητας, με άριστες οργανοληπτικές ιδιότητες και λεπτό άρωμα.
Η ποικιλία που έχει εγκλιματιστεί και καλλιεργείται αποκλειστικά στη Πιερία είναι η ποικιλία Hayward. Είναι ποικιλία με καρπούς μεγάλους, ομοιόμορφους μέσου βάρους 90-100 γραμμαρίων. Η ωρίμανση της αρχίζει από τέλη Οκτωβρίου αρχές Νοεμβρίου. Ο καρπός διατηρείται στα ψυγεία μέχρι και εννέα μήνες χωρίς να χάσει τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του και είναι ανθεκτικός στις μεταφορές και τους διάφορους χειρισμούς.
Η συγκομιδή ξεκινά από τα τέλη Οκτωβρίου μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου όταν η περιεκτικότητα των καρπών σε σάκχαρα φτάσει τα 6,5 έως 7 Brix. Οι καρποί συλλέγονται με το χέρι και τοποθετούνται σε κιβώτια των 20 κιλών. Το μεγαλύτερο ποσοστό των παραγωγών στο νομό, είναι μέλη της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών όπου διαθέτουν το προϊόν τους και ένα μικρότερο ποσοστό λειτουργεί ανεξάρτητα και συνεργάζεται με διάφορους εμπόρους.
Η ΕΑΣ, η οποία είναι μια αναγνωρισμένη ομάδα παραγωγών, συγκεντρώνει το σύνολο της παραγωγής των μελών της. Οι καρποί οδηγούνται στα διαλογιστήρια-συσκευαστήρια της ΕΑΣ όπου, διαλέγονται, συσκευάζονται και τυποποιούνται στα σύγχρονα ψυγεία-διαλογητήρια. Η ΕΑΣ Πιερίας έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην προώθηση του ελληνικού ακτινιδίου στις αγορές του εξωτερικού με τις συνεχείς βελτιώσεις στον τομέα της τυποποίησης-συσκευασίας, της οργάνωσης της εμπορίας, αλλά και με τη συνεχή ενημέρωση και τον έλεγχο των παραγωγών μελών για τη βελτίωση και τη διασφάλιση των ιδιαίτερων ποιοτικών χαρακτηριστικών του προϊόντος που του έχουν προσδώσει ταυτότητα ποιότητας και εγγύησης.
Η μεταφορά των ακτινιδίων στις αγορές του εξωτερικού γίνεται με φορτηγά ψυγεία ή για μικρότερες ποσότητες με αερομεταφορά, ενώ στην εσωτερική αγορά γίνεται με απλά φορτηγά. Το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής διοχετεύεται στις αγορές του εξωτερικού, κυριότερες από τις οποίες είναι η Γερμανία, η Ολλανδία, η Αυστρία, η Ρωσία και μικρότερες ποσότητες στην Τουρκία, τη Σαουδική Αραβία κλπ.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο
2.ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΑΚΤΙΝΙΔΙΟΥ
Στο 2ο κεφάλαιο αναφέρονται οι κανονισμοί και οι αποφάσεις που ισχύουν για την καλλιέργεια του ακτινιδίου. Αυτές αφορούν κυρίως την ποιότητα του προϊόντος με τελικό στόχο την δημιουργία ενός προϊόντος ανταγωνιστικού στο διεθνές εμπόριο.
2.1.ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ-ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΚΤΙΝΙΔΙΩΝ
Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με σχετική απόφαση όρισε το βαθμό ωριμότητας και την ημερομηνία έναρξης συγκομιδής των ακτινιδίων.
Αποφασίστηκε:
1. Η ημερομηνία έναρξης φυσιολογικής ωρίμανσης των ακτινιδίων θα ορίζεται κάθε χρόνο από το υπουργείο Αγροτική Ανάπτυξης και Τροφίμων. Από την ημερομηνία αυτή θα είναι δυνατή η υπό έλεγχο συγκομιδή των ακτινιδίων που έχουν ωριμάσει επί των δέντρων φυσιολογικά, χωρίς την επίδραση χημικών ουσιών και έχουν επιτύχει τουλάχιστον 6,5 Brix σε στερεά διαλυτά συστατικά. • Η επίτευξη του φυσιολογικού αυτού σταδίου θα ελέγχεται από τους ποιοτικούς ελεγκτές επί των δένδρων προ της κοπής και θα χορηγείται σχετική βεβαίωση. • Δεν επιτρέπεται η συλλογή, διακίνηση και εμπορία των ακτινιδίων προ της ημερομηνίας αυτής • Δεν επιτρέπεται η συλλογή ακτινιδίων που δεν έχουν επιτύχει το φυσιολογικό στάδιο ωρίμανσης, 6,5 Brix.
2. Τα ακτινίδια που αποστέλλονται στην αγορά για κατανάλωση θα έχουν επιτύχει μετά τη συλλογή τους φυσιολογικό στάδιο ωριμότητας, τουλάχιστον 8 Brix. Δεν επιτρέπεται η διακίνηση και εμπορία για πώληση ακτινιδίων στην εσωτερική ή εξωτερική αγορά που δεν έχουν επιτύχει τον ανωτέρω βαθμό ωριμότητας, πλην υπερπόντιων αποστολών.
3. Οι ποιοτικοί ελεγκτές τω Δ/νσεων Γεωργίας και Γεωργικής Ανάπτυξης και των Περιφερειακών Κέντρων και οι επόπτες ποιοτικού ελέγχου θα λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για τον έλεγχο εφαρμογής των ανωτέρω διατάξεων οργανώνοντας τους αναγκαίους ελέγχους στους τόπους παραγωγής , στα συσκευαστήρια , στα σημεία εξόδου και εξαγωγής , στις Κεντρικές και τοπικές αγορές των μεγάλων πόλεων , στα Σούπερ Μάρκετ κλπ.
4. Για την διαπίστωση αποστολής ή όχι φορτίων ακτινιδίων ή και άλλων οπωροκηπευτικών εκ μέρους των εξαγωγέων , αλλά και για τον έλεγχο κοινοποίησης των φορτίων στην υπηρεσία ποιοτικού ελέγχου όπως οφείλουν σε εφαρμογή του Κ.2251/92 , οι ποιοτικοί ελεγκτές και οι επόπτες θα ελέγχουν λεπτομερώς τα αρχεία των δελτίων αποστολής φορτίων που οι εξαγωγείς και έμποροι τηρούν στις επιχειρήσεις τους .
5. Όλα τα φορτία που προορίζονται για εξαγωγή προς Τρίτες Χώρες ή αποστολή σε άλλα κράτη μέλη θα υφίστανται ποιοτικό έλεγχο και εάν είναι κατάλληλα θα τους χορηγείται πιστοποιητικό ποιοτικού ελέγχου που θα συνοδεύει το φορτίο.
6. Όλα τα φορτία που προορίζονται για εξαγωγή προς Τρίτες Χώρες ή αποστολή σε άλλα κράτη μέλη θα υφίστανται ποιοτικό έλεγχο και εάν είναι κατάλληλα θα τους χορηγείται πιστοποιητικό ποιοτικού ελέγχου που θα συνοδεύει το φορτίο. ι παραβάτες θα παραπέμπονται αμέσως στις τριμελείς επιτροπές επιβολής κυρώσεων μετά από εμπεριστατωμένη , αναλυτική και τεκμηριωμένη έκθεση του ποιοτικού ελεγκτή και η επιτροπή θα συγκαλείται αμέσως από τον πρόεδρό της.Ως παραβάτης θεωρείται όχι μόνο ο κατέχων το ακατάλληλο ή προβληματικό προϊόν την στιγμή του ελέγχου , αλλά και ο έχων διαθέσει αυτό για εμπορία, παραγωγός ή έμπορος.(Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων,21.09.99 Αθήνα)
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο
3.ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ
Στο τέταρτο κεφάλαιο γίνεται η ανάλυση των ερωτηματολογίων που χρησιμοποιήθηκαν στην έρευνα. Παράλληλα, αναφέρονται τα κύρια χαρακτηριστικά στοιχεία του δείγματος.
3.1.ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ
Η παρούσα εργασία στηρίζεται σε στοιχεία που συλλέχθηκαν με τη συμπλήρωση 40 ερωτηματολογίων στην ευρύτερη περιοχή του νομού Πιερίας. Η συμπλήρωση των ερωτηματολογίων έγινε με προσωπική συνέντευξη σε παραγωγούς ακτινιδίων και αφορά την παραγωγική περίοδο 2005-2006. Η έρευνα έγινε στις περιοχές της Κατερίνης, της Πύδνας, του Μακρυγιάλου, του Νέου Κεραμιδιού, της Ολυμπιακής Ακτής και της Νέας Εφέσου.
Το δείγμα αποτελείται από ενήλικες άντρες και γυναίκες, οι οποίοι ασχολούνται δευτερευόντως, κύρια ή αποκλειστικά με την καλλιέργεια του ακτινιδίου.
Ένα δείγμα των ερωτηματολογίων που χρησιμοποιήθηκαν, βρίσκεται στο παράρτημα του βιβλίου.
3.2. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ
Τα χαρακτηριστικά της ελληνικής γεωργίας που επηρεάζουν και τη λογιστική των αγροτικών εκμεταλλεύσεων, διακρίνονται σε:
Οικονομικά χαρακτηριστικά: Η ελληνική γεωργία χαρακτηρίζεται από την εξαίρετα μεγάλη ποικιλία ζωικών και φυτικών προϊόντων της(πολυκαλλιέργεια) και από την αριθμητική υπεροχή των μικρών εκμεταλλεύσεων(πολυτεμαχισμός).
Τεχνολογικά χαρακτηριστικά: Από τεχνική άποψη, διακρίνουμε: • Τις εκμεταλλεύσεις μονοκαλλιέργειας, και • Τις εκμεταλλεύσεις πολλαπλών καλλιεργειών.
Διακρίνουμε επίσης: • Τις εκμεταλλεύσεις εντατικής καλλιέργειας, και • Τις εκμεταλλεύσεις εκτατικής καλλιέργειας.
Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν οι δενδροκαλλιέργειες, θερμοκήπια, κηπευτικά(π.χ. μπάμια, μελιτζάνα, πιπεριά), κλπ., που απαιτούν περισσότερη ανθρώπινη φροντίδα. Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν οι σιτοκαλλιέργειες, βαμβακοκαλλιέργειες, δημητριακά, τευτλοκαλλιέργειες, καλλιέργεια γεωμήλων, κλπ.
Η φύση των καλλιεργειών και το μέγεθος των αγροτικών εκμεταλλεύσεων ποικίλουν ανάλογα με την περιοχή αλλά, γενικά, μπορεί να λεχθεί ότι η ελληνική γεωργία δεν έχει αποδοτικότητα που να συγκρίνεται με αυτή ορισμένων χωρών.
Νομικά χαρακτηριστικά: Από νομική άποψη διακρίνονται τρεις τρόποι εκμετάλλευσης: • Η άμεση από τον ιδιοκτήτη εκμετάλλευση του αγροκτήματος(συνήθως με τη μορφή ατομικής επιχείρησης), • Η εκμίσθωση, και • Η επίμορτος καλλιέργεια.
Η σύμβαση εκμίσθωσης αποτελεί παραλλαγή της σύμβασης ενοικίασης, με την οποία ο ιδιοκτήτης, έναντι μιας πάγιας καταβολής η οποία ονομάζεται «μίσθωμα», επιτρέπει στον μισθωτή του αγροκτήματος όπως εκμεταλλεύεται τα κτίρια και τα εδάφη του επί μια ορισμένη χρονική περίοδο.
Στη σύμβαση επίμορτης καλλιέργειας, ο ιδιοκτήτης, ο οποίος παρέχει συνήθως τα μέσα εκμετάλλευσης, λαμβάνει ως πληρωμή μέρος των προϊόντων της εκμετάλλευσης σε είδος. Στη σύμβαση αυτή, η αμοιβή του ιδιοκτήτη δεν είναι πάγια, όπως στην εκμίσθωση, αλλά εξαρτάται από τη μεγαλύτερη ή μικρότερη ποσότητα των προϊόντων τα οποία παρήγαγε η εκμετάλλευση(Φίλιος,2005).
3.3.ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ
Το ερωτηματολόγιο χωρίζεται σε 10 ενότητες, οι οποίες είναι:
1.Γενικά στοιχεία εκμετάλλευσης
2.Παραγωγή
3.Διάθεση προϊόντος
4.Φυτικό Κεφάλαιο
5.Απασχόληση παραγωγών εκτός εκμετάλλευσης
6.Εργασία στη φυτική παραγωγή
7.Αναλώσιμα υλικά και γενικές δαπάνες
8.Πηγές και σκοποί δανεισμού
9.Μηχανικός εξοπλισμός και υποδομή
10.Καινοτομίες΅Πηγές, στόχοι και αποτελέσματα.
3.4.ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ
Η έρευνα βασίστηκε σε πληροφορίες που αντλήθηκαν από 40 παραγωγούς ακτινιδίων του νομού Πιερίας, των οποίων τα χαρακτηριστικά αναλύονται παρακάτω.
3.5.1.Διάκριση βάση της ηλικίας των παραγωγών.
Το δείγμα των παραγωγών που χρησιμοποιείται για την έρευνα, αποτελείται από τις εξής ηλικιακές ομάδες: (α)25 έως 35 ετών, (β)35 έως 45 ετών, (γ) 45 έως 55 ετών, (δ)55 έως 65 ετών και (ε)65 και άνω ετών. Στην πρώτη ομάδα ανήκει το 2,5% των παραγωγών, στη δεύτερη το 27,5%, στην τρίτη το 17,5%, στην τέταρτη το 15% και στην τελευταία το 37,5%.
Παρατηρούμε ότι περισσότεροι από τους μισούς παραγωγούς είναι άνω των 55 ετών(52,5%). Οι παραγωγοί μεγάλης ηλικίας είναι γενικότερο χαρακτηριστικό της ελληνικής γεωργίας και αυτό αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα της. Ο λόγος είναι ότι παρόλη τη θέληση που έχουν να ασχοληθούν με την εκμετάλλευση δεν έχουν την αντοχή που απαιτείται. Αυτός είναι και ένας λόγος που οι ξένοι εργάτες και κυρίως οι αλλοδαποί έχουν γίνει απαραίτητο στοιχείο κάθε εκμετάλλευσης.
Οι παραγωγοί που ανήκουν στις μικρότερες ηλικίες θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια πηγή ελπίδας για το μέλλον της καλλιέργειας ακτινιδίου, όμως ένα πολύ μικρό ποσοστό αυτών ασχολείται σοβαρά με την καλλιέργεια. Οι περισσότεροι από τους τελευταίους είτε έχουν κληρονομήσει τα χωράφια τους είτε τα έχουν παραμελήσει λόγω της κύριας εργασίας τους. Και εδώ οι εργάτες έχουν βοηθήσει στη διατήρηση αυτών των καλλιεργειών.
3.4.2.Διάκριση βάση τη μόρφωση των παραγωγών
Αναλύοντας το μορφωτικό επίπεδο των παραγωγών παρατηρούμε ότι γενικά είναι πολύ χαμηλό. Πιο συγκεκριμένα το 50% των παραγωγών έχει τελειώσει μόλις το δημοτικό, το 5% το γυμνάσιο, το 30% το λύκειο και το 15% έχουν πάει σε κάποιο ΤΕΙ ή ΑΕΙ.
Το μεγάλο ποσοστό γεωργών χαμηλού μορφωτικού επιπέδου έχει σοβαρές επιπτώσεις στην καλλιέργεια του ακτινιδίου. Θα πρέπει να παρατηρηθεί ότι το χαμηλό επίπεδο συνδυάζεται με άτομα μεγάλης ηλικίας. Αποτέλεσμα αυτού είναι ότι νέες τεχνικές και μορφές καλλιέργειας είναι πολύ δύσκολο να αφομοιωθούν από αυτού του είδους τα άτομα. Ένα επιπλέον πρόβλημα που δημιουργείται είναι ότι πηγές πληροφόρησης όπως βιβλία, ενημερωτικά φυλλάδια και το ίντερνετ αποκλείονται. Μέσω των συνεντεύξεων παρατηρήθηκε ότι οι κύριες πηγές πληροφόρησης των παραγωγών είναι κυρίως άλλοι αγρότες άλλα και οι ιδιωτικοί επιστήμονες(γεωπόνοι) με τους οποίους συνεργάζονται.
Τα άτομα υψηλού μορφωτικού επιπέδου, εκτός από μερικές εξαιρέσεις, ασχολούνται περιστασιακά με την καλλιέργεια των χωραφιών τους, την οποία αναλαμβάνουν ξένοι εργάτες. Αυτοί οι παραγωγοί ασχολούνται με τις κύριες εργασίες τους(στην πλειοψηφία τους είναι ελεύθεροι επαγγελματίες και υπάλληλοι γραφείου).
3.4.3.Μέγεθος των καλλιεργούμενων εκτάσεων
Οι παραγωγοί του δείγματος καλλιεργούν συνολικά 533 στρέμματα ακτινίδια. Από αυτούς το 22,5% καλλιεργεί λιγότερο από 5 στρέμματα, το 40% από 5 έως και 10 στρέμματα, το 22,5% από 10 έως και 20 στρέμματα και το 15% καλλιεργεί χωράφια άνω των 20 στρεμμάτων.
Το μεγαλύτερο ποσοστό των παραγωγών καλλιεργεί σχετικά λίγα στρέμματα. Άλλα και πολλοί παραγωγοί που καλλιεργούν πολλά στρέμματα, αυτά είναι διασκορπισμένα σε μικρότερα αγροτεμάχια.
3.5.ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΛΗΨΗ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ
Παρά το γεγονός ότι αρκετοί παραγωγοί ήταν πρόθυμοι να συνεργαστούν ώστε να συμπληρωθούν τα ερωτηματολόγια παρουσιάστηκαν διάφορα προβλήματα. Πολλοί παραγωγοί, κυρίως μεγάλης ηλικίας αρνήθηκαν να συνεργαστούν, φοβούμενοι ότι τα στοιχεία του ερωτηματολογίου θα χρησιμοποιηθούν και για άλλους σκοπούς εκτός της έρευνας(π.χ. για την εφορία). Για τον ίδιο λόγο πολλοί παραγωγοί έδιναν λανθασμένα στοιχεία, τα οποία οδηγούσαν σε παράλογα αποτελέσματα. Τέτοιου είδους ερωτηματολόγια απορήφθηκαν.
Μια επιπλέον δυσκολία δημιουργήθηκε λόγω του μεγέθους του ερωτηματολογίου(15 σελίδες), με αποτέλεσμα μετά από λίγη ώρα οι παραγωγοί άρχισαν να δυσανασχετούν. Τέλος, σημαντικό πρόβλημα δημιούργησε το γεγονός ότι ένα πολύ μικρό ποσοστό των παραγωγών που ερωτήθηκαν είχε αναλυτικά καταγεγραμμένα τα έξοδα που έκανε για την εκμετάλλευση, σε αντίθεση με τους λοιπούς που δεν κατέγραφαν ούτε τα βασικά έξοδα, με αποτέλεσμα πολλές φορές να απαντούν κατά προσέγγιση.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο
4.ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
Στο παρόν κεφάλαιο γίνεται ανάλυση του κόστους παραγωγής. Αναφέρεται η έννοια και η μεγάλη σημασία του για το κράτος άλλα και τους ίδιους τους παραγωγούς. Επιπλέον γίνεται αναφορά στον τρόπο υπολογισμού του και στις διάφορες δυσκολίες που παρουσιάζονται.
Ο υπολογισμός του κόστους παραγωγής στην παρούσα εργασία έγινε με τη χρήση του Microsoft office(excel).
4.1.ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
Για την παραγωγή ενός προϊόντος πρέπει να χρησιμοποιηθούν οι συντελεστές παραγωγής. Για να χρησιμοποιηθούν οι τελευταίοι απαιτείται κάποια δαπάνη. Αυτή η δαπάνη αφορά τόσο το ποσό για την αγορά ορισμένων συντελεστών(λιπάσματα, σπόρους), όσο και τις θυσίες που θα υποστεί ο παραγωγός, δηλαδή το εισόδημα που θα χάσει από τη χρησιμοποίηση συντελεστών παραγωγής, που είναι δικοί του.
Το σύνολο των δαπανών, δηλαδή οι οποιεσδήποτε οικονομικές θυσίες που καταβάλλονται για την παραγωγή μιας μονάδας προϊόντος, αποτελεί το κόστος παραγωγής. Στο πλαίσιο της γεωργικής εκμετάλλευσης, το κόστος αποτελούν το άθροισμα της αξίας των ποσοτήτων των παραγωγικών συντελεστών, που χρησιμοποιούνται με σκοπό να παραχθεί το προϊόν και να ληφθεί η αξία του(Παπαγιώτου κα). Το κόστος παραγωγής περιλαμβάνει το ενοίκιο του εδάφους, την αμοιβή της εργασίας, την αξία του μεταβλητού κεφαλαίου και τις ετήσιες δαπάνες του σταθερού κεφαλαίου, άσχετα αν ανήκουν στον παραγωγό ή σε τρίτους.
Στην παρούσα εργασία τα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη για τον υπολογισμό του κόστους παραγωγής είναι, συνοπτικά, τα εξής
1. Οι δαπάνες του συντελεστή εργασία που διακρίνονται σε: α)Αμοιβή οικογενειακής εργασίας β)Αμοιβή ξένης εργασίας 2. Οι δαπάνες του συντελεστή κεφάλαιο που διακρίνεται σε: α)Δαπάνες αναλώσιμων β)Ετήσιες δαπάνες μηχανημάτων(αποσβέσεις και ασφάλιστρα μηχανημάτων) γ)Ετήσιες δαπάνες λοιπού μόνιμου κεφαλαίου δ)Ίδια μηχανική εργασία ε)Τόκοι παγίου κεφαλαίου στ)Τόκοι κυκλοφοριακού κεφαλαίου ζ)Λοιπές δαπάνες 3. Οι δαπάνες του συντελεστή έδαφος που διακρίνεται σε: α)Ενοίκιο τεκμαρτό και, β)Ενοίκιο καταβαλλόμενο
Η σημασία της γνώσης του κόστους παραγωγής είναι πολύ μεγάλη και σε επίπεδο του ίδιου του παραγωγού αλλά και σε επίπεδο του κράτους.
Ο παραγωγός της εκμετάλλευσης ενδιαφέρεται για τη γνώση του κόστους παραγωγής διότι: [pic] Τον διευκολύνει στον προσδιορισμό εκείνου του μεγέθους που είναι το ευνοϊκότερο από άποψη παραγωγικής δραστηριότητας [pic] Του επιτρέπει να εξακριβώνει κατά πόσο το συνολικό κόστος εμπίπτει μέσα στα πλαίσια των τιμών-που συχνά είναι πολύ ανταγωνιστική- και μέχρι ποιου ορίου, ώστε να δράσει ανάλογα.
Από την πλευρά του κράτους η γνώση του κόστους παραγωγής: • Συντελεί στην καλύτερη κατανομή των καλλιεργειών και εκτροφών στο χώρο, με βάση το συγκριτικό πλεονέκτημα κάθε περιοχής • Διασφαλίζει ότι οι τιμές ασφαλείας που καθορίζονται από τις κρατικές υπηρεσίες είναι δίκαιες και επαρκείς και έτσι επιτυγχάνεται η ικανοποίηση των δικαιολογούμενων απαιτήσεων των παραγωγών ή, αντίθετα, ο έλλογος περιορισμός τους. • Βοηθά στον καθορισμό του ύψους της πριμοδότησης των προς εξαγωγή αγροτικών προϊόντων, ώστε αυτά να διατεθούν στη διεθνή αγορά.
4.2.ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΙΑΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ
Σε αντίθεση με άλλες επιχειρήσεις ο υπολογισμός του κόστους παραγωγής για τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις παρουσιάζει κάποιες δυσκολίες, οι οποίες αναφέρονται παρακάτω.
1. Ορισμένες δαπάνες του τρέχοντος έτους αφορούν αποτελέσματα που κλιμακώνονται σε περισσότερα του ενός έτους. Σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να κατανεμηθούν στα χρόνια όπου παράγουν τα αντίστοιχα αποτελέσματα. Ορισμένα παραδείγματα είναι η ανανέωση φυτείας, η χρησιμοποίηση λιπασμάτων βραδείας ενέργειας, η εισαγωγή καλλιεργειών μακροχρόνιας απόδοσης κλπ. 2. Η εκμετάλλευση περιλαμβάνει πολλές πράξεις εσωεπιχειρησιακές που δεν επιφέρουν χρηματικές πληρωμές ή εισπράξεις. Η κοστολόγηση αυτών των πράξεων είναι δυσχερής. 3. Ο εργάτης της υπαίθρου, κατά κανόνα τρέφεται ή και κατοικεί εντός του αγροκτήματος. Η αμοιβή του(κόστος εργασίας) περιλαμβάνει λοιπόν και παροχές σε είδη, εκτός από το μισθό ή το ημερομίσθιο που λαμβάνει σε χρήμα. 4. Σε περίπτωση επίμορτου καλλιέργειας, το ενοίκιο της γης ή και ορισμένων παραγωγικών μέσων καταβάλλεται σε είδος, που πρέπει να κοστολογηθεί. 5. Ο αριθμός των εργαζομένων σε μια γεωργική εκμετάλλευση δεν είναι συνήθως σταθερός. Ποικίλει ανάλογα με τις εποχιακές ανάγκες. Σε πολλές περιπτώσεις, σε περιόδους ακμής υπάρχει δανεισμός προσωπικού από γειτονικές εκμεταλλεύσεις, λαμβάνοντας την υποχρέωση ανταπόδοσης της εργασίας όταν θα χρειαστεί. Αυτό συμβαίνει και με τα μηχανήματα και την εργασία ζώων. Αυτή η παροχή ή αποδοχή υπηρεσιών δεν μπορεί να κοστολογηθεί. 6. Στις μικρές γεωργικές επιχειρήσεις, όπου την εργασία εκτελεί ο γεωργός βοηθούμενος από την οικογένεια του, δεν υπάρχει συνήθως κανένα μέλος της οικογένειας ικανό να κρατήσει λεπτομερή στοιχεία, ώστε να γίνει σωστά η κοστολόγηση της παραγωγής του προϊόντος.
4.3.ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
Ακαθάριστη πρόσοδος. Ακαθάριστη πρόσοδος ή ακαθάριστο εισόδημα , είναι η συνολικά παραγόμενη ποσότητα προϊόντων, εκφρασμένη σε χρηματικές μονάδες, η οποία επιτυγχάνεται ως αποτέλεσμα της οικονομικής δραστηριότητας που αναπτύσσεται μέσα σε μια οικονομική μονάδα σε ορισμένο χρονικό διάστημα. Το περιεχόμενο της διαφοροποιείται ανάλογα με την οικονομική μονάδα που ανήκει( γεωργική εκμετάλλευση ή κλάδο παραγωγής)(Κιτσιοπανίδης-Καμενίδης 2003).
Στην παρούσα εργασία η ακαθάριστη πρόσοδος περιλαμβάνει:
(α)τη συνολική ακαθάριστη αξία της παραγωγής της εκμετάλλευσης κατά τη διάρκεια του ερευνώμενου έτους. Η ακαθάριστη αξία είναι το γινόμενο της ποσότητας των ακτινιδίων που παράχθηκαν επί τη μέση τιμή πώλησης τους για τις 40 εκμεταλλεύσεις(εκφρασμένη σε ευρώ ανά κιλό), και είναι εκφρασμένη σε ευρώ ανά στρέμμα
(β)τις αποζημιώσεις που προέρχονται από το κράτος για καταστροφές των καλλιεργειών από δυσμενή καιρικά φαινόμενα. Σε ορισμένες περιοχές της Πιερίας η παραγωγή ήταν μειωμένη κατά μεγάλο ποσοστό, εξαιτίας παγετού που συνέβη στις αρχές της άνοιξης. Η μείωση της παραγωγής προήλθε από το γεγονός ότι ο παγετός κατάστρεψε τα ευαίσθητα άνθη εκείνης της περιόδου και αναπτύχθηκαν μόνο ορισμένοι καρποί που κατάφεραν να αντέξουν.
Παραγωγικές δαπάνες. Παραγωγικές δαπάνες ή δαπάνες παραγωγής είναι οι κάθε φύσης και μορφής πραγματοποιούμενες δαπάνες και γενικά οι θυσίες κατά τη διάρκεια της παραγωγικής διαδικασίας για την παραγωγή προϊόντων, τα οποία αποτελούν την ακαθάριστη πρόσοδο της εκμετάλλευσης. Οι δαπάνες αυτές αποτελούνται από την υπολογιζόμενη και καταβαλλόμενη αμοιβή, αξία ή κόστος χρησιμοποίησης των συντελεστών παραγωγής, δηλαδή του εδάφους της εργασίας και του κεφαλαίου με τις διάφορες μορφές του (Κιτσιοπανίδης-Καμενίδης 2003).
Οι παραγωγικές δαπάνες υπολογίστηκαν από το άθροισμα των δαπανών του κάθε παραγωγικού συντελεστή ξεχωριστά, της εργασίας, του κεφαλαίου και του εδάφους. Πιο συγκεκριμένα:
(Α) Εργασία. Όταν λέμε εργασία εννοούμε την ηθελημένη προσπάθεια που καταβάλλει ο άνθρωπος για την παραγωγή οικονομικών αγαθών και ειδικότερα στην περίπτωση της γεωργίας για την παραγωγή γεωργικών αγαθών. Η εργασία που καταβάλλεται στην γεωργική παραγωγή διακρίνεται σε χειρονακτική και πνευματική. Στις μικροκαλλιέργειες δεν παρατηρείται απόλυτη διάκριση τους. Αυτό συμβαίνει γιατί ο γεωργός με τα άλλα μέλη της οικογένειάς του συμμετέχουν ενεργά στις εργασίες που απαιτούν μυϊκή δύναμη, παράλληλα με τη συμμετοχή τους στη διοίκηση και τη διαχείριση της εκμετάλλευσης.
Η απαιτούμενη εργασία για την γεωργική εκμετάλλευση καταβάλλεται τόσο από τη γεωργική οικογένεια όσο και από ξένους προς αυτή εργάτες, οι οποίοι είναι κατά κύριο λόγο αλλοδαποί. Η χρήση ξένων εργατών έχει γίνει πλέον αναγκαία, γιατί τα περισσότερα μέλη της γεωργικής οικογένειας ασχολούνται με εργασίες εκτός της εκμετάλλευσης και υπάρχει έλλειψη εργατικών χεριών.
Συγκεκριμένα για τα ακτινίδια: Τα ακτινίδια είναι φυτά που δε χρειάζονται ιδιαίτερη περιποίηση. Οι μέρες εργασίας που απαιτούνται για τις κύριες εργασίες που χρειάζονται τα ακτινίδια είναι κατά μέσο όρο 100 μέρες το χρόνο. Ως αποτέλεσμα αυτού οι περισσότεροι παραγωγοί δεν μπορούν να ασχοληθούν με αυτά αποκλειστικά. Επίσης παρατηρήθηκε από το δείγμα ότι σε κάθε εκμετάλλευση ασχολούνται με τα ακτινίδια μόνο ένα ή δύο άτομα κάθε οικογένειας, έτσι οι εργάτες είναι απαραίτητοι στις περιόδους κλαδέματος, αραιώματος και μαζέματος.
Το κόστος παραγωγής της εργασίας υπολογίστηκε με βάση την αμοιβή της και είναι το άθροισμα της οικογενειακής και της εξωοικογενειακής(ξένης) εργασίας. Η αμοιβή ορίζεται ως την απαίτηση του εργαζομένου έναντι της υπ’ αυτού προσφερόμενης εργασίας. Το ύψος αυτής καθορίζεται από την εποχή μίσθωσης και το είδος της εκτελούμενης εργασίας(Κιτσιοπανίδης-Καμενίδης 2003). • Αμοιβή εξωοικογενειακής(ξένης εργασίας). Η εργασία των ξένων εργατών γίνεται χειρονακτικά. Η αμοιβή τους είναι το ποσό που λαμβάνουν για την εργασία που προσέφεραν και υπολογίστηκε ως το γινόμενο των ωρών εργασίας σε κάθε καλλιέργεια με το ημερομίσθιο που είναι 25 ή 30 ευρώ για 7 ώρες κατά μέσο όρο και με τη χρήση μηχανήματος είναι 30 με 40 ευρώ για 4 ώρες κατά μέσο όρο. • Αμοιβή οικογενειακής εργασίας. Η αμοιβή των μελών της γεωργικής οικογένειας ορίζεται ανάλογα με την αμοιβή των ξένων εργατών για τη συγκεκριμένη εργασία και υπολογίζεται αναλόγως.
(B)Έδαφος. Το έδαφος είναι ο βασικότερος παραγωγικός συντελεστής μιας εκμετάλλευσης, αφού η παραγωγή όλων των προϊόντων βασίζονται στην ύπαρξη του. Το έδαφος έχει ορισμένα χαρακτηριστικά, τα οποία επηρεάζουν την οικονομική του χρήση και το διαφοροποιούν από τους υπόλοιπους παραγωγικούς συντελεστές, καθώς αποτελεί ένα μόνιμο και διαρκή συντελεστή, που δε φθείρεται και διατηρεί τη γονιμότητά του(Κιτσιοπανίδης-Καμενίδης 2003).
Το κόστος παραγωγής του εδάφους υπολογίζεται λαμβάνοντας υπόψη το ενοίκιο, το οποίο διαμορφώνεται ελεύθερα σε κάθε περιοχή από τις δυνάμεις της αγοράς, την προσφορά και τη ζήτηση χωραφιών για ενοικίαση. Το ενοίκιο με τη σειρά του διακρίνεται σε πληρωμένο ενοίκιο και τεκμαρτό ενοίκιο. Το πληρωμένο ή καταβαλλόμενο ενοίκιο είναι η δαπάνη, που καταβάλλει ο παραγωγός στην περίπτωση που νοικιάζει το χωράφι το οποίο καλλιεργεί. Το τεκμαρτό ενοίκιο ή υπολογιζόμενο είναι το ενοίκιο που θα πλήρωνε ο παραγωγός αν το χωράφι δεν ήταν δικό του και το νοίκιαζε από τρίτους.
Στην παρούσα εργασία όλα τα χωράφια ήταν ιδιόκτητα και χρησιμοποιήθηκε μόνο το τεκμαρτό ενοίκιο εκφρασμένο ανά στρέμμα. Το τεκμαρτό ενοίκιο ορίστηκε σύμφωνα με την κρίση κάθε παραγωγού, δηλαδή πόσο θα νοίκιαζε το χωράφι του αν δεν το καλλιεργούσε ο ίδιος.
(Γ)Κεφάλαιο. Το κεφάλαιο ως συντελεστής γεωργικής παραγωγής περιλαμβάνει όλα τα υλικά μέσα και τα αγαθά που χρησιμοποιεί ο γεωργός μαζί με το έδαφος και την εργασία για την παραγωγή φυτικών και ζωικών προϊόντων. Σε αντίθεση με τους άλλους δυο συντελεστές παραγωγής το κεφάλαιο είναι αποτέλεσμα προγενέστερης χρήσης του εδάφους και προσπάθειας του ανθρώπου. Το γεωργικό κεφάλαιο συγκεκριμένα είναι το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων μιας γεωργικής εκμετάλλευσης(τα κάθε μορφής οικονομικά αγαθά και μέσα απόκτησης αυτών), που συμβάλλει από κοινού με το έδαφος και την εργασία στην παραγωγή φυτικών και ζωικών προϊόντων(Κιτσιοπανίδης-Καμενίδης 2003).
Το κεφάλαιο διακρίνεται σε διάφορες μορφές με βάση τη φύση του και με βάση τη χρονική διάρκεια ζωής ή χρησιμοποίησης του. • Το κεφάλαιο με βάση τη φύση του, ταξινομείται στις εξής κατηγορίες: έγγειες βελτιώσεις(φρεάτια. Περιφράξεις, αρδευτικά δίκτυα κλπ.), γεωργικές κατασκευές(αποθήκη, υπόστεγο, στάβλος κλπ.), πολυετείς καλλιέργειες(ποώδεις, θαμνώδεις, δενδρώδεις) άνευ εδάφους, ζώα, γεωργικές μηχανές και εργαλεία, κυκλοφορούν κεφάλαιο(προμήθειες, προϊόντα και χρηματικά μέσα)με τις προκαταβολές της καλλιέργειας και την ηρτημένη εσοδεία. • Το κεφάλαιο με βάση τη χρονική διάρκεια ζωής ή χρησιμοποίησης του, διακρίνεται σε σταθερό(έγγειες βελτιώσεις, γεωργικές κατασκευές, πολυετής φυτείες, μηχανές εργαλεία κλπ.) και μεταβλητό(προμήθειες, προϊόντα, χρηματικά μέσα κλπ.). Σταθερό είναι το κεφάλαιο που η διάρκεια ζωής του είναι μεγαλύτερη της μιας παραγωγικής διαδικασίας ενώ του μεταβλητού δεν την υπερβαίνει.
Στην παρούσα εργασία το κόστος παραγωγής κεφαλαίου υπολογίζεται από το άθροισμα των αναλώσιμων, των ετήσιων δαπανών του κεφαλαίου, των ετήσιων δαπανών του λοιπού μόνιμου κεφαλαίου, της ξένης μηχανικής εργασίας, των τόκων του παγίου κεφαλαίου, των τόκων του κυκλοφοριακού κεφαλαίου, τις δαπάνες για ηλεκτρική ενέργεια και τις δαπάνες για φόρους παραγωγής και διακίνησης. Αναλυτικότερα:
Αναλώσιμα. Είναι τα υλικά μέσα και αγαθά που χρησιμοποιεί ο γεωργός κατά τη διάρκεια της παραγωγικής διαδικασίας. Το κόστος των αναλώσιμων είναι το άθροισμα της αξίας των λιπασμάτων, της κοπριάς, των γεωργικών φαρμάκων, των σπόρων-φυτών. Η αξία όλων των παραπάνω εκφράζεται σε μονάδες ευρώ ανά στρέμμα.
Ετήσιες δαπάνες μηχανημάτων. Είναι το άθροισμα των αποσβέσεων των μηχανημάτων, των ασφάλιστρων και της βελτίωσης συντήρησης των μηχανημάτων. Για την καλλιέργεια ακτινιδίου τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται είναι τα μικροεργαλεία, το αγροτικό αυτοκίνητο, το τρακτέρ και ο καταστροφέας, το κλαδευτικό και το ψεκαστικό τα οποία εφαρμόζουν στο τρακτέρ. Πρόσφατα χρησιμοποιείται και ένα νέο μηχάνημα το οποίο βοηθάει στη γονιμοποίηση φυσώντας τα άνθη των ακτινιδίων.
Απόσβεση των μηχανημάτων είναι η φυσιολογική φθορά που προκαλείται στα μηχανήματα κάθε χρόνο από τα στοιχεία της φύσης(χρονική απόσβεση) και από τη χρησιμοποίησή τους στη γεωργική παραγωγή(λειτουργική απόσβεση). Η ετήσια απόσβεση ενός μηχανήματος βρίσκεται από τον τύπο:
Απόσβεση= Σημερινή αξία μηχανήματος-Υπολλειματική αξία μηχανήματος (1) Έτη που θα μείνει ακόμα στην παραγωγική διαδικασία
Η σημερινή αξία του μηχανήματος αντιστοιχεί στην τιμή που θα είχε αν αγοραζόταν σήμερα από κάποιον άλλο, η υπολλειματική αξία είναι η σημερινή αξία του μηχανήματος επί 10% και τα έτη που θα παραμείνει στην παραγωγή είναι τα συνολικά έτη που θέτει ο κατασκευαστής ως τη συνολική διάρκεια ζωής του μηχανήματος μείον αυτά που έχει ήδη χρησιμοποιηθεί.
Από αυτά τα μηχανήματα ορισμένα χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την καλλιέργεια του ακτινιδίου και άλλα χρησιμοποιούνται κατά ένα ποσοστό για τα ακτινίδια και το υπόλοιπο για άλλες καλλιέργειες. Για τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για τα ακτινίδια υπολογίστηκε η συνολική τους απόσβεση ενώ για τα υπόλοιπα μόνο το ποσοστό συμμετοχής τους για την καλλιέργεια ακτινιδίου.
Έπειτα αφού επιμερίστηκε η ετήσια απόσβεση κάθε μηχανήματος για κάθε καλλιέργεια, υπολογίστηκε και η μέση ετήσια απόσβεση ανά στρέμμα διαιρώντας με τη μέση γη κάθε καλλιέργειας. Ο επιμερισμός γίνεται πολλαπλασιάζοντας το αντίστοιχο ποσοστό συμμετοχής κάθε καλλιέργειας με το μέγεθος της απόσβεσης κάθε μηχανήματος.
Ασφάλιστρα είναι η άμυνα κατά απρόοπτου κινδύνου ή καταστροφής ενός σταθερής μορφής κεφαλαίου( στην περίπτωση αυτή τα μηχανήματα). Στις ετήσιες δαπάνες μηχανημάτων αναγράφεται το μέσο υπολογιζόμενο ασφάλιστρο για κάθε μηχάνημα(σύμφωνα με το ποσοστό συμμετοχής του στην καλλιέργεια ακτινιδίου) και για κάθε καλλιέργεια ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής της στην συνολική δαπάνη.
Βελτίωση-συντήρηση είναι οι καταβαλλόμενες δαπάνες για επισκευή της συγκεκριμένης μορφής κεφαλαίου. Στις ετήσιες δαπάνες μηχανημάτων αναγράφεται η μέση υπολογιζόμενη βελτίωση-συντήρηση για κάθε μηχάνημα και για κάθε καλλιέργεια ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής της στη συνολική.
Ετήσιες δαπάνες λοιπού μόνιμου κεφαλαίου. είναι το άθροισμα των αποσβέσεων των κτηρίων και των έγγειων βελτιώσεων. Στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι το άθροισμα των αποσβέσεων των κτηρίων και του αδρευτικού συστήματος. Ο υπολογισμός τους γίνεται με τον τύπο (1) που χρησιμοποιήθηκε παραπάνω.
Ξένη μηχανική εργασία. είναι το σύνολο της αμοιβής που προσφέρεται σε τρίτους για την εργασία που προσέφεραν, με κάποιο μηχάνημα, για τη γεωργική παραγωγή.
Σχετικά με την καλλιέργεια ακτινιδίου η ξένη μηχανική εργασία αναφέρεται στο τρακτέρ, τον καταστροφέα, το ψεκαστικό και το κλαδευτικό. Η αξία(σε ευρώ) αυτής της εργασίας για κάθε καλλιέργεια είναι οι ώρες εργασίας του μηχανήματος επί το ωρομίσθιο και εκφράστηκε ανά στρέμμα διαιρώντας με τη συνολική έκταση του χωραφιού. Το ωρομίσθιο κυμαίνεται από 20 έως 30 ευρώ.
Τόκοι πάγιου κεφαλαίου. Είναι το καταβαλλόμενο ή υπολογιζόμενο ποσό που προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό της αξίας των σταθερών στοιχείων της γεωργικής εκμετάλλευσης με το επικρατούν επιτόκιο. Υπολογίζεται ως το άθροισμα των τόκων των μηχανημάτων, των κτηρίων και των έγγειων βελτιώσεων(του αδρευτικού συστήματος).
Τόκοι=(σημερινή Αξία κεφαλαίου+Υπολ/τική αξία κεφαλαίου) *9% (2) 2
Ο παραπάνω τύπος ορίζει τους τόκους ως το γινόμενο της μέσης αξίας κεφαλαίου επί 9% που είναι το επιτόκιο δανεισμού για το έτος 2006. Οι τόκοι παγίου κεφαλαίου υπολογίστηκαν με τον τύπο (2) για τα σταθερά στοιχεία της εκμετάλλευσης. Για τις ανάγκες της εργασίας έγινε επιμερισμός σε κάθε καλλιέργεια ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής, αυτό έγινε πολλαπλασιάζοντας τους τόκους με το ποσοστό χρήσης κάθε κεφαλαίου.
Τόκοι κυκλοφοριακού κεφαλαίου. Είναι το καταβαλλόμενο ή υπολογιζόμενο ποσό που προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό της αξίας των μεταβλητών στοιχείων της γεωργικής εκμετάλλευσης με το επικρατούν επιτόκιο. Ο υπολογισμός γίνεται με τον παραπάνω τύπο (2) και αφορά τις αναλώσιμες δαπάνες. Πρέπει να σημειωθεί ότι το κυκλοφοριακό κεφάλαιο υπολογίζεται για έξι μήνες.
Δαπάνες για ηλεκτρική ενέργεια και Φόροι παραγωγής. Ο υπολογισμός των παραπάνω κατηγοριών γίνεται υπολογίζοντας τους μέσους όρους κάθε κατηγορίας και επιμερίζοντας τους σε κάθε καλλιέργεια και διαιρώντας με τη μέση γη κάθε μιας. Το άθροισμα των μέσων δαπανών δίνει την τιμή για αυτή την κατηγορία. Οι φόροι παραγωγής δίνονται στον ΕΛΓΑ και είναι ίσοι με το 3% της συνολικής παραγωγής κάθε προϊόντος ανά εκμετάλλευση.
Στην παρούσα μελέτη το σύνολο των παραγωγικών δαπανών υπολογίστηκε ως το άθροισμα των δαπανών των τριών παραγωγικών συντελεστών της εργασίας, του κεφαλαίου και του εδάφους όπως ορίστηκαν παραπάνω.
4.4.ΑΛΛΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ
Κόστος. Το κόστος εκφράζει τις ανά μονάδα δαπάνες παραγωγής που είναι υπολογισμένες σε ευρώ ανά κιλό και αποτελεί το πηλίκο του συνόλου των παραγωγικών δαπανών προς την απόδοση του προϊόντος της κάθε καλλιέργειας.
Κέρδος ή ζημία. Το κέρδος ορίζεται ως η πρόσθετη αμοιβή των χρησιμοποιούμενων συντελεστών στην παραγωγική δραστηριότητα μιας γεωργικής εκμετάλλευσης ή ενός κλάδου παραγωγής, πέραν της αμοιβής ή δαπάνης που υπολογίζεται ή καταβάλλεται για τη χρησιμοποίησή τους. Το κέρδος δείχνει τι περισσότερο επιτυγχάνει ο γεωργός έναντι εκείνου που θα λάμβανε αν εκμίσθωνε την εργασία του και την αντίστοιχη των μελών της οικογένειας του, αν δάνειζε τα κεφάλαιά του, και εάν νοίκιαζε τα χωράφια του σε άλλους παραγωγούς(Κιτσιοπανίδης-Καμενίδης 2003).
Ο κύριος παράγοντας επίτευξης κέρδους είναι ο σωστός συνδυασμός των συντελεστών παραγωγής που χρησιμοποιούνται στην εκμετάλλευση, σε αντίθετη περίπτωση(δηλαδή μη σωστής χρήσης των συντελεστών παραγωγής) το αποτέλεσμα θα είναι ζημία. Το κέρδος ή η ζημία μιας εκμετάλλευσης δίνεται από τον τύπο:
Κέρδος ή ζημία= Ακαθάριστη Πρόσοδος – Παραγωγικές Δαπάνες
ο παραπάνω τύπος ορίζει το κέρδος ως τη διαφορά ανάμεσα στην ακαθάριστη πρόσοδο μείον τις παραγωγικές δαπάνες, δηλαδή τα έσοδα μείον τα έξοδα. Εάν αυτή η διαφορά είναι θετική ο παραγωγός θα έχει κέρδος, ενώ αν είναι αρνητική ο παραγωγός έχει ζημίες.
Γεωργικό εισόδημα. Είναι το ποσό που αντιπροσωπεύσει την αμοιβή των συντελεστών παραγωγής(εργασίας, κεφαλαίου και εδάφους) και το οποίο προκύπτει από τη συνδυασμένη χρησιμοποίηση τους στην παραγωγική διαδικασία μιας γεωργικής εκμετάλλευσης ή ενός αυτοτελούς κλάδου γεωργικής παραγωγής, ανεξάρτητα από την πηγή προέλευσης τους(γεωργός ή τρίτοι) (Κιτσιοπανίδης-Καμενίδης 2003).
Το γεωργικό εισόδημα προκύπτει εάν από την ακαθάριστη πρόσοδο ή το ακαθάριστο εισόδημα αφαιρεθούν το τμήμα των παραγωγικών δαπανών που συνδέεται με τη δαπάνη της χρησιμοποίησης ξένων μηχανημάτων, με την αξία των αναλώσιμων, την απόσβεση κλπ. Ένας άλλος τρόπος υπολογισμού του γεωργικού εισοδήματος είναι η πρόσθεση του ενοικίου εδάφους(τεκμαρτό και καταβαλλόμενο), την αμοιβή εργασίας(οικογενειακή και ξένη), τον τόκο του κεφαλαίου και το πραγματοποιούμενο κέρδος ή τη ζημία.
Το γεωργικό εισόδημα αποτελεί μια από τις σπουδαιότερες μορφές του οικονομικού αποτελέσματος γιατί (α)δείχνει τη συνολική αμοιβή των συντελεστών παραγωγής από τη χρησιμοποίηση τους στη γεωργική παραγωγή για ένα έτος (β)αποτελεί αντικειμενικό κριτήριο για τη σύγκριση διαφόρων τύπων γεωργικών εκμεταλλεύσεων και κλάδων παραγωγής και (γ) καθορίζει το ελάχιστο μέγεθος της γεωργικής εκμετάλλευσης για την εξασφάλιση ενός στοιχειώδους βιοτικού επιπέδου στη γεωργική οικογένεια(Κιτσιοπανίδης-Καμενίδης 2003).
Στην εργασία το γεωργικό εισόδημα αναφέρεται σε μονάδες ευρώ ανά στρέμμα και υπολογίστηκε ως το άθροισμα της εργασίας( εξωοικογενειακής και οικογενειακής), του ενοικίου του εδάφους(τεκμαρτού ή καταβαλλόμενου), των τόκων παγίου κεφαλαίου, των τόκων ιδίου κεφαλαίου και του κέρδους ή της ζημίας που σημειώθηκε.
Γεωργικό οικογενειακό εισόδημα. Είναι η αμοιβή των τριών συντελεστών παραγωγής(εργασίας, κεφαλαίου, εδάφους), που ανήκουν στο γεωργό και την οικογένεια του, και η οποία προκύπτει από τη συνδυασμένη χρησιμοποίηση τους στην παραγωγική δραστηριότητα μιας γεωργικής εκμετάλλευσης ή ενός αυτοτελούς κλάδου παραγωγής(Κιτσιοπανίδης-Καμενίδης 2003).
Το γεωργικό οικογενειακό εισόδημα υπολογίστηκε ως το άθροισμα του τεκμαρτού ενοικίου, της αμοιβής της οικογενειακής εργασίας, των τόκων παγίου κεφαλαίου, των τόκων κυκλοφοριακού κεφαλαίου και του κέρδους ή της ζημίας. Υπολογίστηκε σε μονάδες ευρώ ανά στρέμμα.
Σταθερό κόστος. Είναι το σύνολο της αμοιβής ή της δαπάνης των χρησιμοποιούμενων σταθερών συντελεστών για την παραγωγή ενός προϊόντος. Είναι ανεξάρτητο από τον όγκο της παραγωγής και είναι το σύνολο των δαπανών για την παραγωγή που είναι σταθερά.
Το στεθερό κόστος υπολογίστηκε ως το άθροισμα της οικογενειακής εργασίας, του ενοικίου του εδάφους, των ετήσιων δαπανών των μηχανημάτων και του λοιπού μόνιμου κεφαλαίου και των τόκων του παγίου κεφαλαίου.
Μεταβλητό κόστος. Είναι το σύνολο της αμοιβής ή της αξίας των χρησιμοποιούμενων μεταβλητών συντελεστών για την παραγωγή του. Το μεταβλητό κόστος μεταβάλλεται από τη φύση του με τον όγκο του παραγόμενου προϊόντος, που είναι συνάρτηση είτε του βαθμού εντατικότητας, είτε του μεγέθους του αντίστοιχου κλάδου παραγωγής(Κιτσιοπανίδης-Καμενίδης 2003).
Το μεταβλητό κόστος υπολογίστηκε ως το σύνολο των δαπανών της ξένης εργασίας, της ξένης μηχανικής εργασίας, των αναλώσιμων, των ετήσιων δαπανών μηχανημάτων(συντήρηση-βελτίωση), των τόκων κυκλοφοριακού κεφαλαίου και των δαπανών για ηλεκτρική ενέργεια και τους φόρους παραγωγής.
Το άθροισμα του Μεταβλητού κόστους και του Σταθερού κόστους είναι το Συνολικό κόστος παραγωγής, το οποίο είναι ίσο με το σύνολο των παραγωγικών δαπανών.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5Ο
5.ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
Στην προηγούμενη ενότητα παρουσιάστηκε η έννοια της ακαθάριστης προσόδου, καθώς και μια συστηματική κατάταξη των διαφόρων δαπανών παραγωγής, που συνθέτουν το κόστος παραγωγής των εξεταζόμενων εκμεταλλεύσεων. Παράλληλα αναφέρθηκαν θεωρητικά οι μέθοδοι υπολογισμού αυτών, σύμφωνα με τις οποίες έγιναν οι αναλύσεις του κόστους. Μετά τη θεωρητική ανάπτυξη των σχετικών με το κόστος παραγωγής εννοιών, ακολουθεί η παρουσίαση του πρακτικού μέρους της κοστολόγησης των αγροτικών προϊόντων.
Παρακάτω γίνεται μια λογιστική ανάλυση της προσόδου και του κόστους παραγωγής της καλλιέργειας ακτινιδίου βασισμένη στους πίνακες .
5.1.ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ
Ξεκινώντας από την ακαθάριστη πρόσοδο των καλλιεργητών του δείγματος διαπιστώνεται ότι η μέση ακαθάριστη πρόσοδος είναι 1108 ευρώ ανά στρέμμα. Πίνακας5.1
|Ακαθάριστη Πρόσοδος(ευρώ/στρέμμα) |Αριθμός παραγωγών | Συχνότητα |
| | | |
|0≤ΑΠ≤250 |3 |7,50% |
|250
