Copyright Emc s.l. 2011 Uitgegeven door www.hondentraining.nu Geschreven door Cristina Figueroa Vertaald door Remco van Reenen
Introductie
Honden zijn groepsdieren die, ondanks dat ze al duizenden jaren als huisdier bij ons leven, een deel van hun instincten hebben behouden. Zo zal een dominante hond instinctief altijd de leider van de roedel wil worden.
In elke roedel is er een leider (normaalgesproken een mannetje) aan wie de rest van de honden gehoorzamen. De leider van de roedel wordt ook wel de alfa hond genoemd en hij neemt de beslissingen voor de hele groep. In de natuur is de fysieke conditie van de alfa hond vergeleken met de rest van de dieren uitstekend. Om dat zo te houden eet hij als eerste en ook de beste stukken van de buit. De alfa hond slaapt bovendien op een hoger gelegen uitkijkplaats om zo het hele territorium van de roedel te kunnen controleren. Niet alleen de alfa hond, maar alle honden in de roedel zullen waarschuwen bij gevaar en agressief gedrag vertonen tegen onbekenden (door te blaffen, grommen, tanden laten zien, etc..). In deze gids leggen wij uit hoe je met een alfa hond moet omgaan: namelijk door de alfa hond (de baas) van de “familie-roedel” te worden. Hoe dominanter jouw hond is, hoe meer je de regels moet volgen om te voorkomen dat je hond denkt dat hij de baas is, met alle gevolgen van dien.
1
Hoe moet ik omgaan met en dominante hond?
Niet alle honden zijn even dominant. We horen vaak verhalen van hondeneigenaren dat ze hun vorige hond net zo opvoedden en nooit problemen hadden. Dit wil alleen maar zeggen dat hun vorige hond niet zo’n duidelijk overheersend karakter vertoonde waardoor er geen problemen optraden. Ook al gaven ze verkeerde signalen af, die hond had niet de drang om op de sociale ladder omhoog te klimmen om de “leider” te worden.
Elke hond wordt geboren met een verschillende alfa factor (drang naar leiderschap). Sommige honden worden geboren om te volgen daar waar anderen worden geboren om te leiden. Dit wil niet zeggen dat je niet kunt samen leven met een overheersende hond, maar je moet hem wel de juiste signalen geven wat betreft zijn plaats binnen de familieroedel. Als je een dominante hond hebt is het belangrijk dat je vanaf het begin laat zien dat jij de leider van de roedel bent. Je dient je positie continu te versterken door je op een voor je hond begrijpbare manier de gedragen. Sommige van onze adviezen lijken je wellicht raar of overdreven, maar je hond ervaart dat heel anders.
Het is belangrijk dat je begrijpt dat je je hond niet slecht behandelt door je een dominante houding aan te meten. Het tegendeel is waar. Als jij je opwerpt tot leider van de roedel zal je hond aan jou de belangrijke
2
beslissingen van zijn leven overlaten: wanneer er wordt geslapen en gegeten, aangeven wanneer iemand een indringer is, wat hij wel en niet kan doen, etc... De stress van deze beslissingen komt niet op hem neer omdat hij niet hoeft te beslissen. Ook al kan een hond met een overheersend karakter deze stress aan, hij leeft veel rustiger zonder deze verantwoordelijkheid. Sterker nog, een hond met een onderdanig karakter die de positie van de baas van een roedel-familie heeft moeten innemen vanwege het (verkeerde) gedrag van zijn baasjes zal gestrest, veranderlijk en ongelukkig zijn. Een overheersende hond die zijn plaats binnen de familie-roedel heeft geaccepteerd zal regelmatig aan deze plaats moeten worden herinnerd. Deze “herinneringen” zijn niet moeilijk
uit te voeren. Het is een kwestie van de juiste houding naar hem toe. Hierna zullen we in detail uitleggen hoe je je moet gedragen. Zorg er voor dat iedereen in de familie dit weet zodat je hond niet zal proberen om een hogere status te bereiken dan hem toekomt. Als je je hond niet leert dat hij binnen de roedel de laagste status heeft, zal hij continu proberen op te klimmen. Het is normaal dat hij dat probeert, maar jij moet het niet toestaan. Er moet één lijn worden getrokken. Als één persoon hem toestaat bepaalde dingen te doen en een andere niet, dan raakt hij in de war en zal niet weten hoe hij zich dient te gedragen. Je hond ziet de wereld liever zwart-wit, niet in grijze tonen. Wees daarom zeer consequent als je een dominante hond hebt.
3
De jonge hond
De meeste honden komen met 6 maanden in de pubertijd en die duurt tot ze ongeveer 14 maanden oud zijn. De exacte leeftijd hangt echter van het ras en ontwikkeling van de hond af.
Tijdens de pubertijd begint zijn lichaam hormonen aan te maken en gaat je hond ander gedrag vertonen. Het is tijdens deze fase dat hij zal proberen om zijn positie binnen de hiërarchie te verbeteren. Tijdens de pubertijd moet je goed opletten dat zijn gedrag, beïnvloedt door de hormonen, geen permanent probleem wordt. De eerste pogingen tot dominantie van de puberende hond zal je vaak niet opvallen of als grappig ervaren. Dit is een gevaarlijk moment, want vaak wordt er niet op de juiste manier op gereageerd. Je hond ervaart de verkeerde reactie als een signaal dat hij een stapje omhoog heeft gedaan in de sociale hiërarchie.
4
Spelen met je hond
Spelen is een belangrijk onderdeel van het leven van een puppy als ook (alhoewel minder) tijdens zijn leven als volwassen hond. Je hond moet spelen om zijn energie te verbruiken, om sociale banden te leggen en om mentaal in evenwicht te zijn.
NIET DOEN
Er zijn spelletjes die wij afraden om met overheersende honden te spelen. Dit zijn spelletjes die een gevecht nabootsen tussen de hond en zijn baas of die een overwinnaar opleveren (aan voorwerpen trekken, etc...). Dit soort spelletjes zorgen ervoor dat je hond punten “scoort” in de hiërarchie. Voor ons is het slechts een spel, maar voor je hond is het een manier om de krachten te meten. Als hij als “overwinnaar” uit het spel komt, zal dit hem stimuleren om zich als leider te profileren. Hoe leuk het ook is om met je hond over de grond te rollen of ieder aan het eind van een oude handdoek te trekken, elke keer als hij “wint” wordt het moeilijker hem in de hand te houden. Spelletjes die een schijngevecht nabootsen kunnen de verkeerde signalen sturen naar je hond. Bijvoorbeeld, als je op je rug gaat liggen met je hond bovenop, neem je een typische onderdanige hondenhouding aan en laat je je hond de dominante positie. .
5
WEL DOEN Het is veel beter om bijvoorbeeld gooispelletjes te doen (frisbee, bal, etc…) waarbij je hond het voorwerp naar je terugbrengt, of “agility” activiteiten. Met dit soort spelletjes is je hond van jou afhankelijk en houdt jij de controle: jij begint de activiteit (de bal gooien, het bevel geven, etc...) en jij prijst of beloont hem als hij het goed doet. Jij kunt bovendien het spel op laten houden wanneer jij dat wilt. Het is aan te raden om te stoppen voordat de hond te moe is zodat hij begrijpt dat je ophoudt omdat jij dat wilt en niet omdat hij het wil. Op deze manier versterk je je dominante positie, terwijl je het toch leuk hebt met je hond.
6
Doorloop zones
Als je om je hond moet heenlopen omdat hij op de grond ligt te slapen, kun je je positie als leider versterken door hem op te laten staan zodat jij er langs kunt. Dit is ook typisch roedelgedrag dat je bij honden in het wild ziet.
Dit is geen hondje pesten. Je hoeft dit ook alleen maar te doen wanneer je hond nog moet leren wat zijn plaats is of jij je positie als leider wilt bevestigen. Dan zijn dit uitstekende momenten om dat je hond duidelijk te maken.
HONDEN EN DEUREN Als je zij aan zij met je hond loopt moet je hem niet als eerste een deur door laten gaan. De alfa hond (jij dus) gaat altijd eerst en het is belangrijk dat je dit altijd doet. Het is nog beter om hem eerst te laten zitten voor je door de deur gaat. Pas als je door de deur heen bent roep je hem en kan hij door de deur gaan. Dit is het imiteren van hondengedrag in de roedel. Je hond herkent dit direct en zal dit als een bevestiging van jouw leiderschapsrol zien.
7
Hoge plaatsen
De alfa hond slaapt altijd op een plaats in het hoogste deel van het territorium om zo de omgeving goed in de gaten te kunnen houden. Een eenvoudige manier om je hond zijn plaats te wijzen, is hem niet op een hoge plaats als de bank, het bed of iets dergelijks te laten liggen.
Je bent echt niet wreed als je dit doet. Als je de vloer te koud en te hard voor hem vindt, dan koop je gewoon een mand of ligkussen voor hem.
Een voorbeeld van een verkeerde situatie is als je hond vanaf de bank naar de op de grond stoeiende kinderen ligt te kijken. In zijn ogen zijn dit pups (lagere orde) die aan het spelen zijn. Een alfa hond zal zich superieur aan de kinderen voelen. Dit kan heel verkeerd uitpakken omdat je hond zich niet meer de laagste in rang voelt in de familie-roedel.
8
Jij leidt, hij volgt
HOE BEGROET JE JE HOND? gaan. Hij rent als eerste naar buiten, trekt aan de riem en is “in de lead”. Zorg dat je het precies andersom doet. Jij bepaalt hoe het gaat, niet hij. Dus laat hem zitten voor je de deur open doet. Doe zijn riem aan, ga dan als eerste de deur uit en laat hem achter jou aan lopen. Hij mag niet trekken. Als hij dat toch doet, maak dan rechtsomkeer en laat hem weer binnen zitten. Herhaal dit net zo vaak tot hij door heeft wat de regels zijn. Het is anders als je nog met de zindelijkheidstraining van je pup bezig bent. In dat geval moet je de instructies voor de basisopvoeding volgen. Meestal is dit geen probleem, want een puppy heeft nog geen leiderschapsdrang. Dat komt pas in de pubertijd..
Jij moet bepalen hoe je relatie met je hond zich ontwikkelt. Een goede manier om je relatie met hem op de juiste manier te versterken is om hem niet te begroeten zodra je thuis komt, maar hem eerst naar zijn bench of mand te sturen.
Begroet eerst alle andere familie in huis, doe je jas rustig uit en installeer je. Pas dan roep je hem en begroet je hem. Ook nu laat je hem in hondentaal weten dat hij op de laagste plaats in de hiërarchie staat. EN WAT ALS JE NAAR BUITEN GAAT? Net als hiervoor gaat het erom dat jij bepaalt hoe het gebeurt. Vaak staat je hond te dringen om naar buiten te
9
Jouw lichaamstaal
Zorg ervoor dat jou lichaamstaal de juiste signalen geeft aan je hond d.m.v. de juist lichaamstaal. Vaak geef je zonder dat je het zelf door hebt de verkeerde boodschap door aan je hond.
Bijvoorbeeld, stel je voor dat je hond bovenop je springt en je reageert door hem weg te duwen en hem luid toe te spreken, dan heeft je hond zijn doel bereikt: aandacht. Hij maakt niet het onderscheid dat wij maken bij aandacht. Wat dat betreft zijn honden niet veel anders dan kleine kinderen. WEES NIET ZWAK Een goed en vaak voorkomend voorbeeld is je hond toe te staan op de bank te springen. Zodra je toegeeft en hem op de bank laat liggen, dan zal dat voor hem normaal zijn. Wanneer je later daar wat aan wilt doen zal hij dat maar moeilijk kunnen begrijpen. Immers, het was toch normaal. Het zal lang duren voor hij gewend is aan de voor hem nieuwe situatie.
Als je merkt dat je hond zich slecht gedraagt moet je direct actie ondernemen. Slecht gedrag begint altijd met iets kleins dat we goed vinden. Maar beetje bij beetje verandert dit in werkelijk slecht gedrag tot het te laat is. Hoe eerder je er iets aan doet hoe makkelijker en sneller het is om op te lossen.
10
Etenstijd Geef je hond pas te eten nadat alle ander gezinsleden hebben gegeten. In de natuur eet de leider ook als eerste en honden van een lagere rang eten na hem. Door zelf eerst te eten geven je duidelijk aan waar hij staat in de roedel.
Laat hem ook niet de resten van jouw bord eten. Hij gaat daardoor alleen maar bedelen. Zodra hij doorkrijgt dat een gedeelte wat op de borden ligt ook voor hem is, zal hij daar continu om vragen (bedelen). Dit betekent natuurlijk ook dat je je hond niet iets lekker moet geven terwijl je aan tafel zit. Er is niks moeilijker dan een hond te leren stoppen met bedelen. Voorkomen is echt veel beter. HAPJES minder wordt. Zekers als je eten wil gebruiken voor gedragstraining is het belangrijk dat je hond begrijpt dat hij moet werken voor zijn eten. Dat komt ook de wil tot trainen enorm ten goede. Het is heel belangrijk om geen lekkere hapjes of stukjes eten aan je hond geeft als hij ze niet heeft verdiend. Als je hond al getraind is en je wilt hem iets lekkers toestoppen, laat hem er dan iets voor doen. Dit kan iets eenvoudigs zijn zoals hem laten zitten voor je het brokje geeft. In de ogen van je hond heb jij jouw status als leider weer laten zien.
Nog een reden om geen hapjes aan je hond te geven is dat je de waarde van het eten in de ogen van de hond veel
11
Wandelen aan de lijn Laat je hond nooit aan de lijn trekken tijdens het wandelen. Het is belangrijk dat jij beslist waar jullie naar toe gaan en niet dat je hond dit doet. Hieronder beschrijven we hoe je hem moet leren aan de lijn te lopen.
Gebruik de volgende stappen en die van de oefening “naast” om je hond te leren dat jij de baas bent en niet hij. • Gebruik een normale nylon halsband of een Gentle Leader met een riem. • Ga naast je hond staan, aan zijn rechterkant, de hond zit aan jouw linkerkant en jullie kijken beiden in dezelfde richting. • Begin langzaam in een rechte lijn naar voren te lopen, zet de eerste stap met je linkervoet. Zodra je hond begint te rennen en aan de lijn te trekken, blijf je stil staan. Trek niet je hond naar achteren, naar jou toe, maar blijf stil staan en houdt de riem strak (zonder er aan te trekken). • Wacht tot je hond stopt met trekken, prijs hem en loop door. In deze fase moet je geen bevelen geven want je wilt hem enkel goede manieren leren. Deze oefening is in verschillenden fases verdeeld en dit is slechts de eerste fase. Pas deze methode drie tot vier keer per dag, elke keer ongeveer 10 minuten toe. Na vier tot vijf dagen kan je overgaan naar de volgende fase.
•
12
In de volgende fase leert je hond van richting te veranderen zonder dat je aan de lijn trekt. Denk er aan om altijd de eerste stap met je linkerbeen te zetten want dit geeft het visuele signaal aan je hond dat je wilt dat hij je volgt. • •
•
Je kan de oefening verder doorvoeren door regelmatig van richting te veranderen, zelfs als je hond niet aan de lijn trekt. Je hond zal je dan steeds meer gaan volgen. Prijs je hond wanneer hij het goed doet. Als hij trekt zeg je niks, je verandert gewoon van richting.
•
•
Doe je hond aan de lijn en laat hem zitten, net als voorheen. Laat hem staan en zet je eerste stap met je linkerbeen. Loop langzaam in rechte lijn. Als je hond aan de lijn begint te trekken, stop je zonder aan de riem te trekken. Zodra je hond stopt met trekken, draai je je om en loop je de andere kant op. Prijs je hond als hij naast je blijft lopen zonder aan de lijn te trekken. Dit leerproces moet ongeveer vier dagen worden volgehouden met drie sessies per dag van min of meer een kwartier.
Het onderliggende idee van deze oefening is dat je je hond leert jou te volgen en dat hij niet leidend is, maar jij. Je hond zal snel leren dat je van richting verandert en zal op je letten om jouw bewegingen te voorspellen. Trek niet te hard aan de lijn want je wilt dat je hond je volgt maar zonder dat je aan de lijn hoeft te trekken.
13
Leren gehoorzamen Als je hond zich goed weet te gedragen en goed naar je luistert dan zijn er veel minder kansen dat hij dominant gedrag zal vertonen. Zorg ervoor dat dat zo blijft en profiteer van elke wandeling om hem te blijven trainen.
Leer je hond tenminste de volgende commando’s. Ze zijn vooral goed om jouw positie te versterken als leider. • • • • Zit en Blijf Lig en Blijf Naast Wacht Het is ook een goed idee om de trainingssessies kort te houden zodat je hond niet overladen wordt met informatie. De training kwalitatief goed zijn. Zorg ervoor dat er zo weinig mogelijk afleidingen zijn als je begint met de trainingssessies. Later kan je de moeilijkheidsgraad opvoeren door afleiding te introduceren. Maar het is belangrijk dat je dat gecontroleerd doet en je altijd de controle over de trainingssessie houdt.
Als je je hond deze commando’s hebt geleerd, moet je ze regelmatig gebruiken. Op deze manier versterkt je je autoriteit regelmatig op regelmatige basis en heeft je hond geen reden om “de macht te nemen”.
14
Snel gehoorzamen Je hond moet binnen twee tot drie seconden aan elk commando van jou gehoorzamen. Doet hij dat niet dan negeert hij jou, wat betekent dat jouw positie als alfa hond bedreigt wordt. Het kan ook betekenen dat hij niet snapt wat je bedoelt. Dan moet de oefening vereenvoudigen.
Als hij in sommige situaties gehoorzaamt, maar in andere niet, dan luistert hij niet als hij een commando niet uitvoert. Om dit te vermijden kun je de methode “Alarm zonder commando” gebruiken. Gebruik deze methode alleen als je hond zich slecht gedraagt of niet naar je luistert (niet wanneer hij je niet begrijpt). Deze methode bestaat uit drie stappen: • Gebruik iets om je hond te alarmeren of te laten schrikken, zoals een blikje vol met steentjes en schud deze of gooi hem dichtbij hem. Raak hem niet, we willen slechts zijn aandacht trekken en niet hem pijn doen. Zeg tegelijkertijd “Nee” of “Stout” of slaak een harde kreet als “Aaahhh”. Gebruik een strenge toon zodat je hond duidelijk het verschil hoort ten opzichte van je normale stem.
•
15
•
•
Corrigeer je hond alleen maar op deze manier wanneer hij niet naar je luistert. Op deze manier gaat hij het met zijn verkeerde gedrag associëren en zal je je doel bereiken. Gebruik je het op meerdere momenten, dan zal verwar je je hond en bereik je het tegendeel. Wanneer je de aandacht van je hond weer terug hebt, geef je hem het commando opnieuw.
Vergeet niet dat wanneer je een commando geeft je er zeker van kan zijn dat je hond het ook doet.
16
Lichamelijke straffen
Daar waar je kan moet je lichamelijk straffen vermijden. Dit geldt helemaal voor honden die agressief van aard zijn (het enige wat je ermee bereikt is dat ze nog agressiever worden).
Ook al is je hond niet agressief, probeer al het andere eerst voordat je een van de volgende technieken gebruikt (en liever twee keer dan één). Doe je je hond een muilkorf om voordat je één van de volgende methodes probeert. Met de eerste methode, pak je je hond bij zijn nekvel en licht je zijn voorpoten op. Kijk hem in zijn ogen, schud hem heen en weer (niet te hard) en zeg op harde toon “nee!” Dit versterkt jouw positie als leider net zo als een dominanten hond in zijn natuurlijke omgeving zou doen. Een ander methode is je hond op zijn rug te rollen en hem met zijn buik naar boven te laten liggen. Dit kan je bereiken door hem onder aan zijn voorpoten te pakken en hem op zij te duwen. Wees voorzichtig en doe hem geen pijn. Het gaat er om hem op zijn rug te krijgen en hem daar vast te houden. Dat bevestigt zijn onderdanige positie t.o.v. van jou en daar gaat het om Dit zijn de enige 2 lichamelijke straffen die wij verantwoord vinden.
17
De onderdanige hond
Dit is het tegenovergestelde van de alfa hond of leider. Er zijn gevallen waarin het negatief kan zijn om je hond te laten zien wie de baas is of om jezelf en je gezin te bevestigen als alfa honden. Dit is het geval als je hond helemaal geen zelfvertrouwen heeft en zich volledig onderdanig opstelt. In dit geval kan een hond agressief worden uit pure angst, als je te streng voor hem bent.
Een nerveuze of onderdanige hond kan zich omdraaien en op zijn rug gaan liggen als je dichterbij komt. Misschien kijkt hij je niet in de ogen en het is zelfs mogelijk dat hij gaat trillen en plassen. Als dit gebeurd ben je of te streng voor hem of het zit in zijn karakter. Hoe dan ook, het is niet aan te raden om op zo’n moment te laten zien wie de baas is. Dit zou het probleem alleen maar erger maken en er voor zorgen dat de hond aanvalt uit angst of plast uit onderdanigheid. Als dit bij jou het geval is moet je er voor zorgen dat je hond meer zelfvertrouwen krijgt door hem meer als een gelijke te behandelen. Je kunt het volgende doen:
• Laat hem tegelijkertijd met jullie eten. Begroet hem zodra je thuis komt. In sommige gevallen kun je hem toestaan bij jou op de bank te komen liggen.
• •
Als je naar je hond toe gaat en hij gaat op zijn rug liggen:
18
• • •
Kijk hem niet in zijn ogen, ga op je hurken zitten om je naar zijn niveau te verlagen. Steek je handen niet naar hem uit maar blijf op je hurken naast hem zitten en praat zachtjes met hem. Sta langzaam op en als hij niet naar je toe gaat om zich te laten aaien en probeer het de volgende keer opnieuw.
In het geval van een nerveuze of onderdanige hond is veel geduld nodig. Maar er is geen enkele reden om te zeggen dat het je niet zal lukken om zijn vertrouwen te winnen met de juiste training. Let wel, deze laatste adviezen gelden alleen maar voor honden die werkelijk bedeesd en onderdanig zijn. In elke andere omstandigheid is het niet aan te raden om je hond als gelijke te behandelen.
