Kulturang Pilipino, Ibangon at Isulong!

Naimbag nga bigat para sa mga Ilokano; mayap a abak para sa mga Kapampangan; maayong bontag para sa mga Tagalog.

Kanina lamang po, habang ako’y kumakain ng aking agahan ay narinig ko ang awiting “Uso pa ba ang harana? Marahil ikaw ay nagtataka…”

Marahil, marami sa ating lalo na sa mga kabataang tulad ko ang natawag ang pansin sa awiting ito ng “Parokya ni Edgar”. Oo nga naman, sa panahon kung saan lahat na ng bagay sa paligid ay moderno – telebisyon, radyo, kompyuter, “cellphone” … uso pa ba ang harana? Sino nga ba ang hindi magtataka at magugulat kung minsan isang gabi, ika’y makaririnig sa tapat ng inyong bintana ng mga “aawitan kita”. Sa isang banda, ito’y kakaiba, samantalang sa kabila naman, wika nila, ito’y luma na at kakornihan lamang.

Mula noong ako’y bata pa, madalas ng maikwento sa akin ng lola kung paano siya sinuyo at napaibig ng aking lolo. Nakatutuwa ang kanyang mga kwento at aniya’y mahaba at matagal ding panahon bago makamit ni lolo ang “matamis na oo”. Ngayon, walang kapawis-pawis. Bahala na si daliring taba sa pagpindot. Papiso-pisong text lang ang katapat, “oo na kaagad”.

Mga kaibigan, minsan tuwing ako’y titingin sa salamin, ay naitatanong ko sa aking sarili kung sino nga ba ako bilang isang Pilipino. Sa paglipas ng panahon marami ng pagbabago ang nangyayari sa ating lipunan. Oras-oras, minu-minuto … makabagong teknolohiya, ito na ang bida! Nakakahikayat ‘di ba? Kasabay din sa pagbabagong ito ang pag-iisip, gawi, pananaw at pag-uugali ng tao. At ako, bilang isang Pilipino sa makabagong panahong ito, paano ko kaya maipapakilala ang aking sarili? Paano kaya ako naiiba sa mga dayuhang Kano, Hapon at Intsik? Taglay ko kaya ang tatak ng isang tunay na Pinoy?

Marahil, hindi lingid sa ating lahat na tayo ay nasakop nang iba’t ibang mga dayuhan. At aking natutunan sa Kasaysayan na ang iba’t ibang dahuyang ito ang nagbitbit sa mga tradisyon, kaugalian at paniniwala nating lahat sa kasalukuyan – mga bagay na nagbigay sigla, kulay at kariktan sa kulturang ating kinagisnan.

Ngayon, palakas na ng palakas ang ihip ng hangin at pabilis nang pabilis ang agos ng tubig – hangin at tubig na nagdadala ng mga pagbabagong nangangako ng kaunlaran at kaginhawaan. Sino pa ba ang may lakas upang ‘di matangay?

Sino pa kaya sa atin ang nakakaalala sa mga larong piko, sipa, tumbang preso at luksong tinik? Iilang bata na lamang ba ang marunong maglaro ng patintero at palosebo? O baka naman mas mainam na ang maglaro ng “DOTA” at “Candy Crush”. Alin pa kaya ang mas makapagpapalaway kaysa sa manggang hilaw na isinasawsaw sa alamang? Mas magaling bang magpasikat ang “French Fries”, “apple pie” at “chickenjoy” nina McDonald at Jollibee? Sino pa ba sa inyo ang naghihintay sa “pot-pot” ng pandesal at taho sa madaling araw? Tuwing pasko na lamang ba tayo makabibili at makakakain ng puto bumbong at bibingka? Kilala pa kaya ng marami sa atin ang mga bayani ng ating bayan? Hindi pa kaya sila napalitan nina Bruno Mars, Katty Perry at Wiz Khalifa? Kaya niyo pa bang magsayaw ng Tinikling, Cariñosa at Pandanggo? O, mas napapaindak kayo kapag “Gentleman”, “Body Shot” at “Gimme- Gimme” ang tugtog? Higit bang kaakit-akit ang babaeng kung manamit ay litaw na ang walumpung bahagdan ng kanyang katawan? Ito na ba ang bagong “Filipiñana” ngayon? Modernong Pilipino, ganito na ba ang bagong definisyon?

Napakaraming tanong mga kaibigan, mga kapwa ko Pilipino at tanging tayo lamang ang maaring makasagot sa mga katanungang ito. At kung sakali man, hahayaan na lamang ba nating maging malabo at magulo na ang pagkakakilanlan sa atin bilang lahi ni “Juan de la Cruz”?

Sinasabing ang kultura ang sumasalamin sa ating pinagmulan. Ito ang naglalarawan sa ating katauhan. Kaya sa pagkupas ng kulturang Pilipino, ramdam ko ang pagkalito’t pangamba – pangamba na baka hindi ko na makilala ang aking sarili balang araw. Paano ko maisisiwalat sa mundo kung sino ba talaga ako bilang mamamayan ng bansang Pilipinas? Nasaan na ang aking tatak bilang isang Pilipino? Naiwan ko ba ito ng pilit kong humabol sa pagbabago ng panahon?

Ang panahon ay patuloy na lilipas at ang pagbabago ay laging nariyan at kaakibat nang ating buhay. Ang makabagong teknolohiya ay mananatiling kailangan ninuman. Gayunpaman, sa kabila ng pakikibaka sa modernong mundong ito, huwag nating kalimutang bitbitin ang kulturang inangkin at pinahalagahan ng ating mga ninuno. Sila’y wala na sa panahong ito subalit tayong mga bunga ay naririto pa upang ipagpatuloy ang laban. Ibangon natin ang tatak ng Pinoy! Sikapin natin itong dalhin sa pagsulong.

Hahahayaan na lang ba nating tuluyang mabura sa mapa ang santuldok na lahing Pilipino? Bakit hindi tayo magkaisa at taas noong ipakilala sa mundo ang kulturang may tamang timpla? Ito na ang ating kayamanan! Gamitin natin ito bilang puhunan at sikapin nating lalo pang payabungin at payamanin nang sa ganoon ang mumunting tuldok ng lahi ay mamumunga ng mga bituing magniningning sa buong daigdig.

Hinahahamon tayo ng panahon kung kaya’t magkapit-bisig tayong sumalubong sa isang bukas nang may ngiti at tiwala sa sarili. Itayo natin ang kulturang Pilipinong hindi pahuhuli sa mga pagbabagong nagaganap sa daigdig, bagkus at patuloy na magtataas ng kanyang dangal at sariling pagkakakilanlan.

Ikaw at Ako ay mga PILIPINO! Tayo ay may iisang lahing pinagmulan, iisang kulturang dapat ingatan. Ngayo’y sama-sama at sabay-sabay nating imulat ang ating mga mata at isip at ihayag nang taas noo ang MABUHAY KA KULTURANG PILIPINO!

Est Time: 6:40.67