GUASIS, DANIEL O.
CPE11
KONSEPTONG MAKABAYAN Si Jose Rizal ay mayroong masidhing damdamin sa ating minamahal na bansang Pilipinas, siya ay isang bayaning gumamit ng pluma kaysa sa baril at itak, mayroong mga parte ng buhay niya na sana, ay namumuhay na ng masagana kasama ang kanyang pamilya, ngunit may pinili niya pa ang sariling bayan kaysa sa sarili niyang kasiyahan o kapakanan. Siya ang binaril sa Luneta, dahil sa kanyang pagmamahal sa bayan, namatay na isang martir, siyang nagmulat ng mga puso ng kanya mga kababayang mga Pilipino. Ngunit bakit ganito nalang ang pagmamahal sa bayan ni Jose Rizal? Ano ba ang mga Pilipino sa kanyang mga mata? Ano ba ang ginawa ng Espanya sa kanyang minamahal na Pilipinas? Sa diskursong ito, lahat ng mga katungang iyan ay siyang masasagot. Para kay Rizal, ang mga Pilipino ay isang lahing nakakulong, nakakulong sa tanikala ng pagmamalupit mula sa Espanya, ang lahing walang kalayaan. Nakikita ni Rizal na ang Pilipino ay naging bulag sa katotohanan, dahil kanilang estado, walang sapat na edukasyon at nanatiling mga alipin sa kanilang buong buhay. Ang karamihan sa mga Pilipino ay naghihirap dahil sa pagmamalabis ng mga naghahari-hariang Espanya, sa kabila ng kanilang pagtatrabaho ng maayos para sa mga mananakop. Nakikita ni Rizal na ang mga Pilipino ay kulang sa damdaming makabayan, sapagkat sila ang nagiging watak watak, dahil bago pa dumating ang mga mananakop, sila ay nahahati na at nagiging kalaban ng isa’t isa, dahil dito, sila ay madaling malupig ng mga banyagang mananakop. Simula noong naghari ang Espanya sa Pilipinas at pinakilala ang pinakamahalaga at pinakamalaking impluwensya nila sa mga katutubo, ang relihiyon, ang kristyanismo. Simula noong natatag na ang kristiyanismo sa Pilipinas, marami nang mga prayle ang umaabuso sa kanilang kapangyarihan at ginugulangan na ang ating mga kababayang Pilipino sa kanilang mga indulto o ang kanilang binabayaran sa tuwing sila ay nagkakasala sa harap ng Diyos. At sa dahil walang sapat na kaalaman o maayos na edukasyon ang Pilipino, sinamantala ito ng mga kastila lalo na ang mga prayle upang lalong maghirap ang mga Pilipino. Upang matapos na ang ganitong klase ng pagmamalabis, nabuo ang Kilusang Propaganda nag may hangaring kilalanin ng mga Kastila ang Pilipinas bilang bahagi at lalawigan ng Espanya. Natatag na rin ang La Solidaridad, isang organisasyon na naging pahayagan ng mga propagandista na naglalathala ng mga katiwalian sa kolonya ng Pilipinas. Tulad nga ng sinabi ni Rizal na “…ang mga reporma ay dapat magmula sa itaas, at ang mga repormang magmumula sa ibaba ay nakakamit nang pabaluktot, di maaasahan, at walang katiyakan.” At ang isa pang hakbangin ay, gusto ni Rizal na magkaroon muna ng edukasyon ang mga mamamayan bago maging malaya at naniniwala siyang ang edukasyon at kalayaan ay dapat na laging magkaugnay kagaya ng kanyang sinabi sa sanaysay niyang “Sobre la Indolencia de los Filipinos” na “kung walang edukasyon at kalayaan na siyang lupa at araw ng isang tao, walang repormang posibleng maganap, walang hakbang na magbubunga ng ninanasang resulta.” Edukasyon ay siyang susi ayon kay Rizal upang makamit ang reporma at pagbabago ng Pilipinas tungo sa kaunlaran, at makalaya sa tanikala ng kahirapan. Sa pamamagitan ng edukasyon, mamumulat ang mga mata ng mga pilipinong bulag sa katotohanan, matutunang ipaglaban ang sariling bayan.