-------------------------------------------------

NGHIỆN INTERNET - GAME ONLINE Ở THANH THIẾU NIÊN: BÁO CÁO QUA BA TRƯỜNG HỢP LÂM SÀNG

Tóm tắt.
Nghiện Internet - game online đang ngày càng trở thành vấn đề bức xúc của toàn xã hội với hệ lụy của nó là việc người nghiện tham gia trộm cắp, giết người, cướp của, rơi vào các rối loạn tâm thần như suy nhược, rối loạn giấc ngủ, trầm cảm, lo âu, tự tử...
Vì là một vấn đề mới của xã hội hiện đại nên nghiện Internet - game online còn đang là một vấn đề gây tranh cãi đối với nhiều nhà nghiên cứu trên khắp thế giới. Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng nghiện Internet - game online là một rối loạn được chẩn đoán, điều trị và cần thiết phải nghiên cứu để xây dựng hệ thống lý luận cũng như đưa vấn đề này vào trong Bảng phân loại bệnh tật về tâm thần. Nhiều nhà nghiên cứu khác lại phải đối và từ chối nghiện Internet - game online như một tiêu chuẩn chẩn đoán.
Tại Việt Nam, tình trạng thanh thiếu niên nghiện game online - Internet ngày càng nhiều. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào đánh giá được một cách đầy đủ và sâu sắc cho vấn đề này.
Qua 3 trường hợp lâm sàng được tác giả trình bày thể hiện rất rõ các triệu chứng, một số nguyên nhân dẫn tới tình trạng nghiện game online - Internet ở thanh thiếu niên ở Việt Nam. Tuy nhiên, đây mới chỉ là vấn đề thực hành lâm sàng, vì thế các trình bày còn ở mức nhỏ lẻ và chưa mang tính khái quát. Từ đó, tác giả đề nghị cần nghiên cứu sâu hơn về nghiện game online - Internet như một tình trạng bệnh lý với lý luận chẩn đoán và điều trị, dịch tễ một cách cụ thể hơn.
1. Đặt vấn đề.
Nghiện Internet nói chung và nghiện game online nói riêng đang là vấn đề bức xúc của xã hội hiện nay, khi mà các dịch vụ Internet, các trò chơi game online đang ngày càng thâm nhập vào đời sống tinh thần của mọi người dân, đặc biệt là thanh thiếu niên.
Ngày càng nhiều người ở nhiều nước trên thế giới than phiền rằng các trò chơi nhập vai trực tuyến khiến họ sa sút việc học, mất việc, ảnh hưởng đến sức khỏe, thậm chí ly hôn, nhiều trường hợp dẫn tới tự tử hoặc tự tử.
Theo TS. Maressa Orzack, giám đốc Trung tâm nghiên cứu nghiện máy tính tại Bệnh viện McLean thuộc Đại học Harvard, khoảng 5-10% người nghiện máy tính phải chịu đựng một vài hình thức lệ thuộc vào mạng internet.
Nghiên cứu của TS. David Greenfield ( Trung tâm nghiên cứu hành vi lạm dụng internet) cùng với ABC News vào năm 1999 trên 18.000 người thường xuyên đăng nhập trang ABC News thì có khoảng 5,7% đáp ứng tiêu chuẩn lạm dụng Internet quá mức. Ông cũng cho rằng có nhiều dịch vụ trên internet tạo ra sự chia ly, sự sai lệch về thời gian, và có khoảng 6% cá nhân sử dụng Internet bị tác động những điều đó đến cuộc sống của họ. Ông ta khảng định tình dục, trò chơi, đánh bạc và mua sắm trực tuyến có thể tạo ra sự tác động đến những thay đổi tâm trạng của người sử dụng.
Theo tạp chí " Những tiến bộ trong điều trị tâm thần" năm 1996 tại Anh, cho rằng có một thiểu số đáng kể những người lạm dụng dẫn tới nghiện internet khi sử dụng chúng.
Trong một chương trình nghiên cứu 3 năm dưới sự tài trợ của chính phủ, bác sĩ tâm thần nhi Ahn Dong - hyun, tại Đại học Hanyang ở Seoul cho rằng gần 30% người Hàn Quốc dưới 18 tuổi, hay khoảng 2,4 triệu người bị nghiện internet. Hàn Quốc đã thành lập một trung tâm tư vấn để điều phối các chương trình tư vấn và huấn luyện. Hiện Trung tâm này KADO ( Korea Agency for Digital Opportunity and Promotion) quản lý 40 trung tâm tư vấn nghiện game trên khắp nước Hàn Quốc. Giữa đầu năm 2006 có nhiều hơn 10.000 ca tư vấn. Hàn Quốc là nước có thị trường lớn nhất về trò chơi game online nhiều người ( MMORRG). Mỗi tháng đăng ký chơi MMORRG là 15USD/ tháng. MUD ( Multi User Domain games) cũng tương tự như MMORRG nhưng đòi hỏi các game thủ phải tương tác với nhau như chat. Các trò chơi game nhiều người trên mạng phổ biến nhất trên thế giới là Everquest, World of Craft, Asheron Call, Ultima online và City of Heros. Năm 2007, Hàn Quốc đã tổ chức một hội thảo quốc tế về nghiện internet tại Seoul. Hàng trăm bệnh viện tư nhân và dưỡng đường tâm thần đã mở rộng những đơn vị điều trị nghiện internet, game online. Khoàng 2,4% dân số từ 9 đến 39 tuổi nghiện game online, 10,2% dân số được coi như thuộc về ranh giới với nghiện internet. Trong năm 2007, 10 ca đã đột tử trên máy vi tính vì gián đoạn tuần hoàn máu do ngồi quá lâu chơi game. Có lẽ vì nhiều áp lực học hành đã khiến nhiều học sinh bị stress cấp tình và tìm lối thoát trong chơi game.
Số liệu tại Trung tâm mạng lưới thông tin internet Trung quốc ( CNNIC) , vào thàng 6 năm 2006, cho rằng có khoảng 123 triệu người sử dụng internet, trong đó 14,9% thanh thiếu niên dưới 18 tuổi. Chou và Hsiao báo cáo rằng tỷ lệ nghiện internet ở sinh viên Đài Loan là 5,9%. Wu và Zhu xác nhận có khoáng 10,6% sinh viên Đại học tại Trung Quốc là nghiện internet. Gần đây, theo BS Tao Ran, một chuyên gia và là giám đốc Khoa tâm lý thiếu niên của bệnh viện đa khoa quân đội Trung ương Bắc Kinh đã nhận định từ 3 - 4 triệu ca trên 162 triệu người nghiện internet, những người bị nghiện này đang tăng lên nhanh chóng. Trong đó tỷ lệ thanh thiếu niên nam nghiện internet chiếm đến 90%, còn lại là nữ thanh thiếu niên.
Một thẩm phán ở Bắc Kinh, Shan Xiuyun, khoảng 85% người phạm tội vị thành niên tại thành phố là liên quan đến internet. Đoàn thanh niên cộng sản Trung Quốc báo cáo trong năm 2007 trên 17% thanh thiếu niên độ tuổi 13-17 ở thành phố nghiện internet.
Theo Block( 2008), gần đây các nghiên cứu cho thấy có khoảng 13,7% thanh thiếu niên Trung Quốc - sấp sỉ khoảng 10 triệu người - gặp phải được chẩn đoán với triệu chứng nghiện internet.
Tại Việt Nam, theo báo cáo nghiên cứu về Internet và công nghệ đưa ra năm 2008 dự báo đến năm 2011, có hơn 10 triệu người chơi game online. Bên cạnh đó, trong số 20,2 triệu người sử dụng Internet thì có đến 53% là chat và choi game online. Tình trạng nghiện game online nói riêng và nghiện internet nói chung ở thanh thiếu niên đang ngày càng trở thành vấn đề cực kỳ bức xúc. Chính vì thế, đã có nhiều cá nhân và tổ chức triển khai nghiên cứu và can thiệp với các trường hợp nghiện. Tuy nhiên, các nghiên cứu và chương trình còn mang tính rời rạc, lẻ tẻ, chưa bài bản. Tình trạng nghiện internet và game online vẫn ngày càng tăng và gây ảnh hưởng nghiêm trọng cho đời sống xã hội.
Tại Trung tâm tham vấn tâm lý trẻ em và thanh thiếu niên ( trực thuộc Bệnh viện tâm thần trung ương 2- Bộ Y tế), chúng tôi thường xuyên tiếp nhận các trường hợp nghiện game online. Theo thống kê không đầy đủ, có khoảng 5-7% trên tổng số hơn 500 người đến khám và điều trị là người nghiện game online. Nhiều trường hợp khi đến khám đã có các biểu hiện rối loạn cảm xúc hoặc hành vi, có nhiều trường hợp đã bỏ học, bỏ nhà đi lang thang hoặc đã tham gia trộm cắp để lấy tiền chơi game online.
Nghiên cứu về lâm sàng nghiện internet và game online vẫn còn đang là vấn đề gây nhiều tranh cãi. Đã có những tranh luận đối với việc có hay không đưa vấn đề nghiện internet và game online vào trong bảng tiêu chuẩn chấn đoán các rối loạn tâm thần của Mỹ lần thứ 5 vào năm 2012 ( DSM- V), và Sổ tay chẩn đoán tình trạng bệnh tật - chương các rối loạn tâm thần của Tổ chức y tế thế giới ( ICD - XI). Nhiều nhà nghiên cứu ủng hộ như PhD Maressa Orzack, PhD, Pro David Greenfield, Kimberly S. Young, PhD Jerald J . Block,... cho rằng nên đưa nghiện internet, game online ( IA) như một chẩn đoán trong ICD11 và DSM-V. Nhiều nhà nghiên cứu khác như Dr Gordberg, PhD Carol Potera,... cho rằng nghiện internet không thể là một chẩn đoán riêng biệt trong lâm sàng tâm thần. Bởi họ cho rằng việc sử dụng internet quá nhiểu cũng giống như việc sử dụng điện thoại đường dài với thời gian nhiều, mà điều đó là do nội dung cuộc đàm thoại chứ không phải do ý muốn chủ quan của người sử dụng. Tuy nhiên, trong khi chờ đợi các tranh luận để đưa nghiện internet, game online thành các tiêu chuẩn chẩn đoán. Các nhà khoa học cũng đã có các nghiên cứu về nguyên nhân, triệu chứng chẩn đoán và chiến lược điều trị cho tình trạng nghiện internet, game onlien.
1.1. Nghiên cứu về nguyên nhân của nghiện internet, game online.
Những nghiên cứu ban của Young ( 1980) về việc mô tả việc lạm dụng internet. Ông cho rằng nếu sử dụng Internet quá 38 giờ một tuần được coi là nghiện. Những nghiên cứu ban đầu của Shotton ( 1991) đã ghi chép những người nghiện máy tính phần lớn là đàn ông, học vấn cao và hướng nội. Các nghiên cứu tiếp theo cũng cho thấy nghiện Internet có thể là phụ nữ. Tình trạng này bộc lộ theo sự phát triển của xã hội hiện đại.
Một số lý thuyết về hành vi và tâm lý đã được đưa ra để lý giải việc nghiện Internet . Tuy nhiên theo các nhà lâm sàng thì tốt nhất là lý giải theo quan điểm sinh học - tâm lý - xã hội.
Một số nhà tâm lý cho rằng việc chơi Internet tạo nên cảm giác khỏe khoắn và hưng phấn. Nhiều nhà nghiên cứu khác thì cho rằng người lo âu và nhút nhát thường sử dụng Internet để tránh sự lo âu và tạo cơ hội tương tác mặt đối mặt trên màn hình ảo.
Năm 2001, Davis đã đề nghị một lý thuyết hành vi nhận thức về nghiện Internet mà ông cho rằng việc này xuất phát từ một kiểu cách độc đáo về nhận thức và hành vi liên quan đến Internet. Theo ông đường dẫn truyền khen thưởng trong não bình thường được hoạt hóa bởi các tăng cường dương tính, cụ thể là Internet. Khi các yếu tố tăng cường ( Internet) có khả năng mạnh hơn, khiến cho con người tạm thời quên đi những nhận thức và hành vi hàng ngày như việc quan hệ tình dục, việc làm, ăn uống. Bên cạnh đó, ông cũng cho rằng những người không đạt được sự thỏa mãn từ sự khen thưởng tự nhiên( thành công trong công việc, thỏa mãn nhu cầu tình dục,...) sẽ quay ra tìm một hình thức khen thưởng khác nhanh và dễ dàng hơn, cụ thể là internet, rượu,...
Nhiều nhà nghiên cứu khác lại cho rằng, lòng tự trọng của bản thân trong thời niên thiếu có tính chất quyết định cho việc phát triển nhân cách chín chắn đến tuổi trưởng thành. Sự đánh giá thấp bản thân có thể do thiếu sự hỗ trợ mạnh mẽ của cha mẹ hoặc bạn bè, do đó tạo ra cảm giác bất lực và vô giá trị. Điều này có thể đẩy cá nhân tìm đến Internet như một cách thức trốn thoát hiện tại và tìm kiếm một thế giới an toàn, trong đó cá nhân an toàn và không cảm thấy bị đe dọa.
1.2. Nghiên cứu triệu chứng chẩn đoán.
Theo Beard và Wold: đề nghị các điều kiện sau để chẩn đoán nghiện game online ( Internet):
- Sử dụng Internet quá mức, thời lượng sử dụng để chơi game online ngày càng tăng;
- Không có khả năng tự cắt việc sử dụng Internet và đặc biệt là game online.
- Bứt rứt hay rối loạn cảm xúc khi cố gắng sử dụng game;
- Và ít nhất một trong ba triệu chứng sau:
+ Gây ra hậu quả nghiêm trọng ( đập bàn ghế, đánh nhau,...).
+ Nói dối người thân, gia đình, ... về việc sử dụng Internet.
+ Sử dụng trò chơi để trốn thoát các vấn đề hiện tại.
Theo Griffihs: Một trường hợp nghiện game online thì đáp ứng các tiêu chuẩn sau:
- Sự thèm muốn trong việc chơi game online mà không cưỡng lại được;
- Có những triệu chứng của các rối loạn về khí sắc;
- Tính dung nạp các trò chơi cao độ đến nỗi quên tất cả mọi sự việc đang xảy ra;
- Kèm theo các triệu chứng như hung tinh, hay xung đột, nóng nảy,..
Tiến sĩ Jerald J. Block ( 2008) cho rằng nghiện intrenet nên được đưa vào DSM-V như một chẩn đoán. Ông ta nhấn mạnh rằng các triệu chứng của nghiện internet thể hiện thực sự ở những rối loạn về sự thôi thúc/ cưỡng chế khác. Nó bao gồm:
- Sử dụng Internet quá mức ( thường liên quan đến mất cảm giác thời gian);
-Rút lui những triệu chứng khi truy cập bị từ chối;
- Sức chịu đựng sử dụng Internet ngày càng tăng ( bao gồm sự phát triển những mong muốn tác động như tình trạng phơi bày cảm xúc ham muốn); - Phủ định hậu quả ( bao gồm những vấn đề xã hội) .
Nhiều nhà nghiên cứu khác thì đưa ra tiêu chuẩn:
- Ngồi trước máy vi tính lâu hơn dự định, hoặc không có cảm giác về thời gian khi sử dụng máy tính;
Cố gắng tách ra khỏi cảm giác trò chơi nhưng không thể thực hiện;
- Luôn nghĩ về các sự kiện trò chơi khi không sử dụng máy tính, hoặc lúc nào cũng tìm cơ hội được sử dụng máy tính;
- Nói dối về thời gian sử dụng máy tính;
- Tìm đến máy tính như một sự giải thoát mỗi khi gặp tình huống stress;
- Quyên mất các sự kiện quan trọng, hoặc không thực hiện được đầy đủ các công việc không liên quan tới máy tính do dành quá nhiều thời gian dùng máy. Việc này có thể dẫn tới hiệu xuất làm việc giảm hoặc thờ ơ với các hoạt động xã hội;
- Tiếp tục sử dụng máy tính trong thời gian dài bất chấp những hậu quả tiêu cực như trục trặc trong hôn nhân, công việc hay học hành.
1.3. Các hướng can thiệp.
+ Can thiệp hành vi.
- Thực hành sự đối lập: Việc này bao gồm phát hiện kiểu sử dụng internet và rồi bác bỏ thói quen trên mạng bằng cách đưa người nghiện vào các hoạt động trung tính khác. Ví như, nếu hàng ngày chơi game vào lúc 10 h đêm thì có thể gợi ý người bệnh nên đi bộ, tắm, hoặc tập yoga,..
- Tác nhân nhưng sử dụng Internet từ bên ngoài: cá nhân nên sử dụng một đồng hồ báo thức để nhắc nhở đã đến giờ tắt máy vi tính hoặc dùng phần mềm quản lý tự ngắt.
- Đặt ra các mục tiêu: Người nghiện và gia đình cần đặt ra mục tiêu rõ ràng trong việc can thiệp điều trị. Cần thiết có kế hoạch và mục tiêu hàng ngày, hàng giờ và hàng tuần, lúc đầu mới thì thời gian ngắn, sau đó tăng dần.
- Thẻ nhắc nhở: Người nghiện được khuyến khích viết ra trên một thẻ về một số hậu quả tiêu cực của việc sử dụng Internet. Những thẻ này được mang theo bất cứ lúc nào, như sự nhắc nhở thường xuyên, sẽ giúp đỡ, ngăn ngừa việc sử dụng Internet ở các thời điểm không tốt.
- Bảng liệt kê: Bởi người nghiện thường sử dụng thời gian trên mạng nhiều, do đó hay bê trễn nhiều thú giải trí và các quan tâm khác. Cá nhân được khuyến khích làm một bảng liệt kê các hoạt động bị mất đi và nên suy nghĩ về đời sống của mình trước khi chơi Internet quá nhiều.
- Sử dụng nhiều hình thức trên Internet để có thể thay thế chơi game online và việc tập trung quá nhiều vào một hình thức.
+ Can thiệp hệ thống: Gia đình là yếu tố cực kỳ quan trọng trong vấn đề cai nghiện Internet và game online. Vì thế cần thiết phải sử dụng can thiệp liệu pháp gia đình để điều trị tình trạng trên.
+ Can thiệp nhóm: liệu pháp nhóm là một kỹ thuật dùng động lực của nhóm để tác động vào cá nhân. Bên cạnh đó, cá nhân cũng có thể được điều chỉnh thông qua các can thiệp của chính nhóm đồng bệnh.
2. Các trường hợp lâm sàng.
2.1. Trường hợp thứ nhất.
Thân chủ tên T. H. N, giới tính Nam, sinh năm 1996, hiện đang là học sinh lớp 7 tại Huyện Trảng Bom, tỉnh Đồng Nai. Thân chủ có hoàn cảnh gia đình bình thường, có bố làm nghề chạy xe ôm, mẹ buôn bán nhỏ ở chợ, có một em trai và một em gái, điều kiện kinh tế gia đình trung bình.
Thân chủ được cha mẹ đưa đến khám với lý do bỏ học, bỏ nhà đi bụi, ăn trộm tiều của mẹ và chơi game online quá mức. Thân chủ được giới thiệu khám tâm thần, được chẩn đoán rối loạn hành vi và cảm xúc ở thanh thiếu niên, được điều trị hóa dược bới các triệu chứng có hung tính, thờ ơ, mất cảm xúc, và rối loạn giấc ngủ.
Khai thác trên thân chủ, cho thấy thân chủ có ngoại hình bình thường, không có tổn thương thực thể, các đánh giá về trí tuệ, mức độ trầm cảm, lo âu ở mức bình thường.
Thân chủ bắt đầu chơi game online từ khi bắt đầu vào lớp 6. Lúc đầu chỉ là chơi cho vui, tham gia các trò chơi trên máy tính bình thường. Tuy nhiên, khoảng tháng 9 năm 2007, thân chủ bắt đầu tham gia trò chơi trực tuyến thì tình hình thay đổi. Thân chủ hàng ngày ngồi 4 -5 tiếng trên máy tính, bỏ học và bắt đầu nói dối cha mẹ về việc đóng tiền học thêm để lấy tiền đó vào phòng Internet chơi game. Việc học của thân chủ ngày càng bê trễ, tuy nhiên, do công việc nên cha mẹ của thân chủ không thể quan tâm đến việc đó nhiều. Hàng ngày thân chủ vẫn nói dối đi học nhưng thật ra là thường xuyên vào tiệm Internet để chơi game online.
Cách đây khoảng 1 tháng ( tháng 2 năm 2008), mẹ thân chủ thấy thân chủ vào phòng tắm quá lâu nên đã theo dõi và phát hiện thân chủ dấu tiền ở một khu vực trong phòng. Tra hỏi thì được thân chủ nói là tiền đó do bà ngoại cho, tuy nhiên khi hỏi bà ngoại thì bà bảo không có và chùng với sự việc là mẹ thân chủ phát hiện ra mình bị mất tiền. Ba mẹ rất giận, chửi mắng thân chủ và có đánh đập, bắt thân chủ phải sang nhà nội ở, vì ở đó có các cô chú có thời gian trông coi thân chủ cũng như đưa thân chủ đi học được.
Cách ngày khám khoảng 2 tuần ( tháng 3 năm 2008), thân chủ bỏ nhà ra đi, thân chủ lý giải việc bỏ nhà ra đi là do bang hội của mình muốn tập hợp để làm một việc gì đó theo lời của bang chủ ( offline). Thân chủ đã cùng nhóm bạn ở nhiều nơi( bang hội) tập hợp lại và lang thang tại Tp Biên Hòa ( cách nhà thân chủ khoảng 30km) khoảng 1 tuần thì gặp được người cô sống tại Tp Biên Hòa gặp và đưa về nhà. Khi làm việc với nhà trị liệu thân chủ nói rằng bang hội của mình đã ăn trộm và đi xin để có tiền sống trong một tuần.
Các vấn đề trên của thân chủ được các chuyên gia tâm lý và tâm thần xác định một trường hợp rối loạn hành vi và cảm xúc ở thanh thiếu niên trên một vấn đề có nghiện game online. Chiến lược trị liệu được xác định rõ là cần can thiệp bằng thuốc bởi các bác sĩ tâm thần để giải quyết các triệu chứng về giấc ngủ, cảm xúc và hành vi. Bên cạnh đó, cần phải đưa thân chủ vào chiến lược trị liệu gia đình theo hướng can thiệp hệ thống. Đặc biệt đối với thân chủ cần xây dựng chiến lược trị liệu theo hướng can thiệp nhận thức - hành vi.
Nội dung của chiến lược trị liệu được xác định là giúp cho thân chủ nhận thức đúng về bản thân, từ đó có ý thức tự thay đổi những nhận thức và hành vi không phù hợp là chơi game quá mức, ăn trộm và nói dối. Bên cạnh đó, xây dựng các bài tập nhằm thay đổi hành vi của thân chủ giúp thân chủ dần quay lại với đời sống thực của cá nhân.
Xác định gia đình là một yếu tố quan trọng trong việc đẩy thân chủ đến chơi game. Chính vì vậy, nhà trị liệu cũng can thiệp vào hệ thống của thân chủ bằng chiến lược trị liệu gia đình. Giúp gia đình có cái nhìn nhận rõ hơn về việc chăm sóc, quan tâm đến đời sống tinh thần của thân chủ trong giai đoạn đang phát triển, nhất là giai đoạn dậy thì.
2.2. Trường hợp thứ hai.
Thân chủ tên T. N. D, giới tính nam, sinh năm 1995, hiện đang học lớp 9 tại Tp Biên Hòa, Đồng Nai. Thân chủ có hoàn cảnh gia đình bình thường, bố là bác sĩ thú y, mẹ là dược tá, có một chị gái hiện đang học năm thứ nhất tại ĐH Y dược Tp Hồ Chí Minh.
Thân chủ được bố đưa đến khám với lý do mất tập trung chú ý, thờ ơ, hay mệt mỏi, căng thẳng, thu mình, ít tiếp xúc với người xung quanh và có những khó khăn trong học tập. Thân chủ được cho làm các xét nghiệm cận lâm sàng như EEG ( đo điện não), các trắc nghiệm tâm lý về cảm xúc và trí tuệ đều ở mức cho phép, riêng Test chú ý thể hiện thân chủ đang khó khăn trong việc tập trung. Thân chủ được các bác sĩ và nhà tâm lý hội chẩn và đưa ra kết luận với tình trạng rối loạn hành vi và cảm xúc ở lứa tuổi thanh thiếu niên.
Qua khai thác, nhà trị liệu nhận thấy thân chủ sinh ra trong gia đình có đầy đủ điều kiện về kinh tế, tình cảm gia đình cũng không có gì đặc biệt. Thân chủ lại là con trai duy nhất của gia đình người Bắc nên được ông bà, bố mẹ rất cưng chiều. Thân chủ dường như không phải làm gì ngoài việc học. Khi được hỏi đã định hướng gì cho tương lai? Thân chủ nói rằng mình không biết và chưa bao giờ suy nghĩ về điều đó. Điều đó cho thấy thân chủ là một nhân cách hướng nội, luôn được đùm bọc nên ít có va chạm cuộc sống, không có mục đích cho việc học tập cũng như những việc mình đang làm.
Thân chủ cho rằng, mình đã chơi game trên máy tính được khoảng 4 năm, khi đó thân chủ đang học lớp 5. Tuy nhiên lúc đó chỉ chơi cho vui và không hề bị ảnh hưởng của việc chơi game đến các hoạt động hàng ngày. Tuy nhiên, từ ngày gia đình nối mạng Internet ( năm học lớp 7) thì thân chủ hàng ngày được bố thưởng cho 2 tiếng vào Internet chơi game. Lúc đầu chỉ là chơi các trò chơi bình thường, sau này thân chủ chơi trò chơi có sự tương tác như Võ Lâm truyền kỳ thì tình trạng ngồi trên máy càng nhiều hơn. Từ gần 1 năm nay, mỗi ngày thân chủ ngồi trên máy khoảng 3-4 giờ một ngày. Thân chủ ngày càng bị cuốn hút vào các tình tiết trò chơi không thể dứt ra được ngay cả khi đến lớp học. Càng ngày thân chủ càng tỏ ra lầm lì, ít nói, mất tập trung vào việc học, hay căng thẳng và thỉnh thoảng có hung tính.
Nhà trị liệu cho rằng, thân chủ được quá chiều chuộng, không có định hướng cho việc xác định các mục tiêu cho cuộc sống. Bên cạnh đó, sự cải tổ các chức năng tâm lý trong tuổi dậy thì tạo cho thân chủ có mong muốn mình được thể hiện bản thân. Vì thế khi được tiếp cận với các trò chơi game online thì thân chủ bị cuốn hút bởi nó tạo nên cảm giác có quyền lực và được " đi đây, đi đó", được mọi người tôn trọng. Bên cạnh, thân chủ không thể kháng thể các hành vi cám dỗ luôn cuốn hút của tình tiết trong game online.
Chính vì thế, thân chủ được đưa vào chiến lược trị liệu hệ thống với việc thân chủ được điều trị hóa dược để can thiệp các triệu chứng thờ ơ, giảm chú ý và căng thẳng,... Bên cạnh đó, nhà trị liệu dùng liệu pháp gia đình để can thiệp với thân chủ. Bố mẹ thân chủ được xác định như nguồn lực giúp thân chủ thay đổi hành vi, bên cạnh đó tạo cho thân chủ có tính tự lập trong giải quyết các tình huống cuộc sống. Bản thân thân chủ được can thiệp bởi liệu pháp nhận thức hành vi ( Kỹ thuận cảm xúc hợp lý ). Sau 3,5 tháng điều trị, các triệu chứng dường như không còn, thân chủ đã không còn chơi game online, chỉ truy cập Internet như một cách giải trí và tìm tài liệu cho môn học.
2.3 Trường hợp thứ ba.
Thân chủ tên H. A, giới tính nữ, sinh năm 1994, hiện đang học lớp 10 tại Tp Hồ Chí Minh. Điều kiện kinh tế gia đình khá giả, ba của thân chủ là giảng viên của một trường ĐH trên địa bàn thành phố, mẹ làm nghề buôn bán nhỏ, gia đình có ba chị em, chị gái thân chủ đã tốt nghiệp ĐH và đang đi làm tại một ngân hàng lớn, anh trai thì hiện đang theo học Đại học, thân chủ là nhỏ nhất hiện đang học phổ thông.
Thân chủ được ba mẹ đưa đến tham vấn với lý do hay bỏ học, tụ tập đánh nhau, ăn mặc như con trai và ngỗ nghịch. Các vấn đề của thân chủ được chẩn đoán là trường hợp rối loạn hành vi thể chống đối xã hội. Hướng can thiệp được xác định là điều trị bằng liệu pháp tâm lý với ưu tiên là trị liệu hệ thống.
Qua làm việc, thân chủ cho rằng mình sống trong gia đình rất hạnh phúc và gia giáo. Tuy nhiên, từ bé đến lớn thân chủ luôn có cảm giác mình thua thiệt so với chị gái và anh trai. Đến khi lớn lên, thân chủ cũng cảm thấy bản thân không bằng anh chị của mình. Anh chị của thân chủ học cấp 2, 3 tại các trường lớn đến khi học ĐH cũng đậu vào trường uy tín, còn thân chủ thì thi trượt vào cấp 3, phải học tại một trường bán công. Cảm giác thua kém, tự ti ngày càng làm thân chủ chán nản. Bố mẹ cũng ít có thời gian an ủi nên thân chủ càng cảm thấy cô đơn trong cuộc sống, ít được chia sẻ với mọi người.
Bắt đầu vào lớp 10 cũng là lúc thân chủ làm quen với Internet, hàng ngày thân chủ sử dụng Internet đến 5 -6 tiếng. Lúc đầu, thân chủ chủ yếu tham gia các forum, chat,... sau đó được mấy người bạn giới thiệu nên thân chủ tham gia vào trò chơi trực tuyến ( game Audition) và càng ngày càng cảm thấy cuốn hút bởi trò chơi. Hiện nay, mỗi ngày thân chủ dành khoảng 2 giờ vào mạng Internet tại nhà, sau đó khoảng 4 giờ sử dụng Internet tại các điểm truy cập và tham gia trò chơi trực tuyến. Thân chủ lý giải vì gia đình không cho sử dụng Internet nhiều nên phải nói dối như thế. Trong thời gian chơi game trực tuyến và tham gia forum, thân chủ làm quen và tham gia vào một diễn đàn trực tuyến với các cô gái khoảng 15 - 20. Họ tự cho mình là những người đồng giới nữ ( lessbian) và coi đó là mốt của thiếu nữ thời nay. Chính vì thế gần đây thân chủ thường xuyên bỏ nhà, bỏ học đi chơi với nhóm bạn đó trên mạng, đầu tóc thì cắt ngắn và xưng hô anh em như những cặp tình nhân. Gia đình thân chủ rất lo lắng và không biết thân chủ đã có quan hệ đồng giới chưa.
Làm việc với nhà trị liệu, thân chủ cho rằng khi tham gia tán gẫu trên Internet là lúc mà thân chủ cảm thấy rất vui vì được nói chuyện với nhiều người và cho thân chủ cảm giác không còn cô đơn. Khi tham gia forum cùng nhóm bạn lessbian, thân chủ có cảm giác mình được tôn trọng bởi những thiếu nữ khác gọi cô là "anh". Chính những cảm giác đó cuốn hút thân chủ và làm thân chủ không thể thoát khỏi thế giới ảo và sau này là thật.
3. Kết luận.
Hiện nay, trên thế giới cũng như tại Việt Nam, nghiện Internet - game online cũng như một số tình trạng khác đang trong giai đoạn được các nhà tâm lý, tâm thần nghiên cứu. Các hướng nghiên cứu còn mang tính manh nha và chưa thật sự có cơ sở lý luận rõ ràng. Các nhà khoa học vẫn còn tranh cãi xung quanh vấn đề có hay không tình trạng nghiện internet - game online như một bệnh lý tâm thần cần được chẩn đoán. Tuy nhiên, việc người sử dụng và mắc phải tình trạng nghiện ngày càng nghiều và mở rộng đối tượng không chỉ người lớn tuổi mà cả với những người trẻ hơn, đặc biệt là thanh thiếu niên đang đặt ra cho xã hội nhiều lo lắng và nhức nhối. Các hệ lụy xã hội của nghiện game online như giết người, đánh nhau, thanh niên bỏ học, sống không có mục đích, lý tưởng, ảo tưởng, tự tử hoặc các bệnh lý tâm thần ,... đang ngày càng là gánh nặng cho xã hội.
Với ba trường hợp được báo cáo từ thực tế làm công tác điều trị tâm lý tại một cơ sở tâm thần. Chúng tôi nhận thấy, triệu chứng lâm sàng về nghiện internet - game online hiện nay tại nước ta cũng như mô tả của các nhà nghiên cứu ở nhiều nơi khác trên thế giới. Các vấn đề khi nghiên cứu nguyên nhân của các trường hợp nghiện game online cũng thể hiện bởi những tác động xã hội, gia đình và yếu tố bản thân. Tuy nhiên, các tiêu chuẩn về nghiện game online vẫn chưa được cập nhật, vì thế các nhà thực hành lâm sàng vẫn khó có một mã riêng cho chẩn đoán tình trạng này. Bên cạnh đó, tác động từ nền kinh tế thị trường với các hệ lụy xã hội là đặc trưng của Việt Nam có ảnh hưởng mạnh mẽ đến tình trạng nghiện Iternet- game online một cách mạnh mẽ.
Điều trị nghiện game online - Internet rõ ràng là một vấn đề phức tạp và khó khăn. Các biểu hiện lâm sàng cho thấy người bệnh không chỉ có những vấn đề cảm xúc, hành vi và nhận thức mà còn biểu hiện rõ ở cả những khó khăn về mặt tâm lý. Chính vì thế, việc cai nghiện hoặc điều trị phải được nghiên cứu rõ ràng và theo tôi ekip trị liệu với một nhà tâm thần và chuyên gia tâm lý lâm sàng là có hiệu quả. Việc tiến hành liệu pháp tâm lý cần phải được nghiên cứu kỹ lưỡng và theo tôi các liệu pháp nhận thức hành vi , gia đình, nhóm là hoàn toàn có hiệu quả.
4. Một vài kiến nghị.
+ Với các nhà chuyên môn: vấn đề nghiện Internet - game online hiện nay đang dần trở thành vấn đề toàn cầu hóa. Nó ảnh hưởng rất lớn đến đời sống của toàn bộ người dân, nhất là thanh thiếu niên. Chính vì thế, các chuyên gia trong lĩnh vực tâm thần, tâm lý lâm sàng cần nghiên cứu sâu hơn về vấn đề này và không thể dừng lại ở các báo cáo nhỏ lẻ. Nghiên cứu phải mô tả được biểu hiện lâm sàng như một chẩn đoán, các đặc trưng về nguyên nhân dẫn tới tình trạng nghiện. Nghiên cứu cũng cần thiết đánh giá hiệu quả của các phương pháp điều trị, định hình các hướng trị liệu tối ưu. Cần thiết nên đưa vấn đề nghiện Internet - game online như một vấn đề cấp bách nhất như trầm cảm, tự tử,...
+ Các cơ quan quản lý và xã hội:
- Đối với các cơ quan chủ quản nhà nước: Cần xây dựng chế tài rõ hơn về việc chơi game online và sản xuất game online, các cơ sở cho thuê máy tính có dịch vụ Internet. Điều này có tác dụng xác định rõ về người chơi, thời gian chơi và việc tính điểm trên trò chơi online. Bên cạnh đó, xác định rõ việc chơi và việc mua bán các đồ vật ảo, mua bán các dịch vụ ảo trên Internet là phạm pháp và có chế tài quản lý rõ ràng.
- Các nhà sản xuất game oline cần phải nhìn nhận lại việc sản xuất của mình, có quy trình rõ ràng về thời gian chơi và cách chơi cho phù hợp.
- Nhà nước cần phải xây dựng Trung tâm phục hồi nghiện Internet vì vấn đề này ngày càng gây bức xúc cho toàn xã hội. Tuy nhiên, Trung tâm cần phải được xây dựng các chiến lược can thiệp cụ thể, khoa học. Phải có ekip điều trị và phục hồi chuyên nghiệp.
- Các cơ quan truyền thông nên xây dựng chương trình tuyên truyền về tác hại của nghiện game online - Internet, cách phòng tránh nghiện và phương pháp can thiệp.
- Gia đình và nhà trường, xã hội, các tổ chức đoàn thể nên quan tâm nhiều hơn đến đời sống tinh thần của thanh thiếu niên. Cần tạo điều kiện cho các em có một đời sống tinh thần lành mạnh, phong phú. Xây dựng các trung tâm giải trí lành mạnh để các em có thể bộc lộ những xung động của mình mà không cần có trong trò chơi trực tuyến Internet.
- Ngành giáo dục cần thiết phải quan tâm đến các vấn đề sức khỏe tâm lý, tâm thần của học sinh nói riêng, thanh thiếu niên nói chung. Việc thành lập các phòng tư vấn sức khỏe, tâm lý tại các trường học là một việc quan trọng. Giúp các em giải quyết nhiều vấn đề như stress, khủng hoảng, mâu thuẫn, khó khăn trong học tập,..
TÀI LIỆU THAM KHẢO.
1. http://en.wikipedia.org - Internet addiction Disorder.
2. http://www.minddisorders.com - Internet addiction Disorder.
3. http://allpsych.com - Internet addiction Dicsorder, by Maria Garcia Duran, December 14, 2003.
4. Internet addiction Disorder: Symtoms, Evaluation, and Treatment, by Dr Kimberly Young, 1993.
5. Đặc điểm các rối loạn tâm lý đến khám, điều trị tại Khu tham vấn tâm lý trẻ em và thanh thiếu niên Bệnh viện tâm thần trung ương 2, Lê Minh Công, Kỷ yếu hội thảo khoa học " Hỗ trợ tâm lý cho học sinh: thực trạng và giải pháp" Đồng Nai, 2008.
6. Báo cáo của Pearl Research ( Mỹ) về nghiên cứu thị trường internet và công nghệ, năm 2008
7. Website : http//: www.tamlytrilieu.com - Tổng quan về nghiện Internet, by Dr Nguyễn Văn Khuê.
8. Sổ tay tâm lý y học, NXB Y học 2005, GS IsiDore. Pele, BS Lâm Xuân Điền.
9. Tâm lý học lâm sàng trẻ em Việt Nam , NXB Y học 2008, BS Nguyễn Khắc Viện.
10. Sổ tay chẩn đoán các rối loạn tâm thần ( DSM - IV), Hiệp Hội tâm thần học Hoa Kỳ, 1994.
11. Tiêu chuẩn chẩn đoán, chương các rối loạn tâm thần( ICD10), Tổ chức Y tế thế giới WHO, năm 1994.