Moreel leiderschap tonen, dan zijn neutralisatie technieken niet nodig

Het interview met Ahmed Aboutaleb (NRC 29-9-15), sluit af met een alinea, die mogelijk een interessant gebruik van neutralisatie technieken laat zien.
Neutralisatie technieken worden gebruikt om schaamte of schuldgevoel dat ontstaat bij normafwijkend gedrag (deels) weg te nemen en/of om zich hierover te verantwoorden naar de omgeving.

Vraag: Zou u zelf vluchtelingen in huis opnemen?
Antwoord: Ja. Er is in huize Aboutaleb indringend over gesproken. Probleem is dat er een politiek signaal van uitgaat – naar Rotterdammers en misschien zelfs landelijk. Ik zou mensen aansporen – misschien zelfs moreel onder druk zetten – hetzelfde te doen. Dat wil ik niet. Iedereen moet zijn eigen afweging maken.

Door dit antwoord te ontleden kan een beeld worden gevormd van de norm, het gedrag en de ingezette neutralisatie technieken:

Ja. Dit is de norm van Aboutaleb.
Er is in huize Aboutaleb indringend over gesproken.

Probleem is dat er een politiek signaal van uitgaat – naar Rotterdammers en misschien zelfs landelijk. Ik zou mensen aansporen – misschien zelfs moreel onder druk zetten – hetzelfde te doen.
Dat wil ik niet.
Dit zijn de neutralisatie technieken* die Aboutaleb inzet.

Iedereen moet zijn eigen afweging maken.
Leidt dat in deze bij Aboutaleb tot het niet opnemen van een vluchteling in huis? Dan is dit het resultaat van door Aboutaleb ingezette neutralisatie technieken.
Of bedoelt Aboutaleb dat hij, door als gezagsdrager in deze te handelen, anderen de mogelijkheid ontneemt om eigen afwegingen te maken? Ik denk dat menig gezagsdrager zou willen dat hij als rolmodel een dergelijk grote sturende invloed op anderen heeft, als het om ethische afwegingen gaat.

Bovenstaand antwoord voelt als een verantwoording van Aboutaleb om niet aan zijn eigen norm te hoeven voldoen. Daarmee wijkt hij af van zijn norm.

Wat voor neutralisatie technieken zet hij hiervoor in?

*probleem politiek signaal dat uitgaat van zijn eventuele gedrag / handeling:
- hij kan er niets aan doen dat een dergelijk signaal uitgaat: “denial of responsibility”;
- zo werkt dat bij handelingen door gezagsdragers / politici: “defence of necessity”, waardoor er geen feitelijke handeling hoeft verricht.
*mensen aansporen hetzelfde te doen:
- een soort omgekeerde “claim that everybody else is doing it”. Aboutaleb zou door actoren gezien kunnen worden als de ander om ’t zelfde te gaan doen.
*moreel onder druk zetten:
- een soort omgekeerde “appeal to higher loyalties” voor “de groep” die tot Aboutaleb behoort / wil behoren.

Als Aboutaleb volgens zijn eigen norm handelt en vluchtelingen opneemt in zijn huis, hoeft hij geen gebruik te maken van verschillende neutralisatie technieken.
Zouden er meer gezagsdragers / politici op vergelijkbare wijze gebruik maken van neutralisatie technieken, als zij gedrag volgens een lovenswaardige (eigen) norm willen verrichten? Zo door redenerend zouden gezagsdragers geen enkel moreel leiderschap meer hoeven / mogen tonen.

Martien van Helvoort promovendus Erasmus Universiteit Rotterdam, onderzoekt het belang voor publieke toezichthouders om het gebruik van neutralisatie technieken in organisaties te herkennen