NHỮNG KHÓ KHĂN VÀ GIẢI PHÁP TRONG VIỆC
HỌC KĨ NĂNG NGHE TIẾNG ANH Ở NHÀ CỦA SINH VIÊN NĂM 2, KHOA SƯ PHẠM TIẾNG ANH, ĐHNN - ĐHQG HÀ NỘI

Vũ Tuyết Linh - 09 E5 Khoa Sư phạm tiếng Anh GV hướng dẫn: ThS. Vũ Thị Việt Hương

1. Đặt vấn đề Trong quá trình học tiếng Anh, người học luôn gặp phải những khó khăn liên quan đến cả bốn kĩ năng nghe, nói, đọc, viết. Trong bốn kĩ năng đó, nhiều người học thường gặp nhiều khó khăn với kĩ năng nghe. Có nhiều nguyên nhân làm người học nhận thấy khó khăn, một trong những nguyên nhân đó là trong quá trình học kĩ năng nghe tiếng anh ở trường trung học cơ sở hoặc trung học phổ thông, kĩ năng nghe thường không được chú trọng.Các sinh viên năm hai khoa sư phạm tiếng anh cũng gặp nhiều khó khăn trong việc học nghe. Do vậy, các bài kiểm tra kĩ năng nghe tiếng anh giữa kì và cuối kì, điểm kĩ năng nghe Tiếng Anh thường thấp hơn điểm của các kĩ năng nói, đọc và viết. Chính vì lẽ đó, nghiên cứu này được thực hiện với mục đích tìm hiểu những khó khăn trong quá trình học nghe ở nhà của sinh viên năm hai trường ĐH Ngoại ngữ và những giải pháp mà họ đã dùng để cải thiện kĩ năng nghe. Hơn thế nữa, nghiên cứu này được thực hiện sẽ rất hữu ích cho giáo viên, cũng như các bạn sinh viên trong việc tìm ra một phương pháp hiệu quả cho việc học nghe và tham khảo những phương pháp nghe hiệu quả mà sinh viên khác đã áp dụng thành công.

2. Cơ sở lí luận
2.1. Định nghĩa về kĩ năng nghe Lindsay và Knight (2006) cho rằng kĩ năng nghe là một kĩ năng tiếp nhận ngôn ngữ hơn là tạo ra ngôn ngữ. Tuy nhiên, nghe không hoàn toàn là một kĩ năng thụ động. Việc xem xét kĩ nghe nghe là chủ động hay bị động là phụ thuộc vào người nghe. Hai tác giả nói trên cũng đưa ra ví dụ để minh họa cho định nghĩa của mình. Khi người nghe tham gia vào một cuộc hội thoại thì kĩ năng nghe được cho là chủ động vì khi đó người nghe có quyền tạm dừng cuộc hội thoại đó để đặt câu hỏi cho người nói, nhưng khi nghe một bản tin trên đài hoặc phương tiện thông tin đại chúng thì việc nghe trở nên bị động hơn. Theo ý kiến của Helgesen (2003), nghe là một kĩ năng chủ động và có mục đích; khi nghe mọi người không chỉ nắm bắt những gì họ đang nghe mà còn kết nối chúng với những thông tin họ đã biết. Hơn thế nữa, tác giả này cũng chỉ ra rằng khi chúng ta nghe, chúng ta không đơn thuần là nghe từ ngữ mà chúng ta cần phải nghe những hàm ý ẩn chứa sau những từ ngữ ấy.
2.2. Các nguồn để nghe Lindsay và Knight đã liệt kê ra rất nhiều các nguồn chúng ta có thể nghe và nhấn manh rằng chúng rất đa dạng. Helgesen cũng đồng quan điểm với hai tác giả trên. Ông cũng đưa ra một số nguồn như việc giao tiếp với đồng nghiệp, bạn cùng lớp hoặc xem ti vi hay nghe đĩa ca nhạc…
2.3. Những khó khăn khi học nghe Trong khóa luận tốt nghiệp, tác giả Nguyễn Thị Thùy Linh (2008) đã đưa ra ý kiến của các tác giả Anderson and Lynch (1988, trích bởi Nunan, 1991) trong việc phân loại các khó khăn. Theo đó, các yếu tố ảnh hưởng đến việc học nghe được chia thành ba nhóm: loại ngôn ngữ, mục đích nghe và ngữ cảnh trong khi nghe. Cụ thể hơn, Yang (1993), Brown và Yule (1983, trích bởi Nunan 1991) đưa ra 4 yếu tố thường làm người học thấy khó khăn trong quá trình học nghe: người nói, người nghe, văn cảnh trong khi nghe và các thiết bị hỗ trợ như loa, đài.
2.4. Giải pháp để khắc phục khó khăn Lindsay và Knight (2006) đã cung cấp ba bước cơ bản để thực hiện hoạt động nghe: • Thứ nhất là hoạt động trước khi nghe nhằm chuẩn bị cho người học từ vựng và nội dung sẽ được nghe • Tiếp đến là hoạt động trong lúc nghe; phần này bao gồm các loại bài tập như trả lời câu hỏi, điền vào bảng, biểu đồ hoặc viết ghi chú. • Cuối cùng là hoạt động sau khi nghe nhằm kiểm tra sự hiểu biết của người nghe bằng cách đặt ra các câu hỏi liên quan đến nội dung bài nghe để người nghe trả lời. Bên cạnh đó, trong phần này, một số tác giả cũng đưa ra các chiến lược cũng như lời khuyên trong quá trình học nghe. Một số lời khuyên của Kenneth Beare được liệt kê trong trang http://esl.about.com/od/englishlistening/a/listen_tips.htm như: • Chấp nhận thực tế là bạn sẽ không hiểu tất cả mọi thứ • Luôn thoải mái và giữ bình tĩnh khi nghe nhưng vẫn không hiểu nội dung của bài nghe • Không dịch sang tiếng mẹ đẻ • Không tập trung vào chi tiết khi chưa hiểu ý chính

3. Phương pháp nghiên cứu
3.1. Câu hỏi nghiên cứu Để thực hiện nghiên cứu này, tác giả đã dựa trên hai câu hỏi nghiên cứu: 1. Sinh viên năm hai khoa Sư phạm Tiếng Anh gặp phải những khó khăn nào trong việc học nghe ở nhà? 2. Họ đã áp dụng những phương pháp nào trong quá trình cải thiện kĩ năng nghe? Đây cũng là căn cứ cho việc tạo ra phiếu khảo sát cũng như tìm ra kết quả về những khó khăn và giải pháp của sinh viên trong khi học kĩ năng nghe ở nhà.
3.2. Đối tượng nghiên cứu và đối tượng tham gia • Đối tượng của nghiên cứu này tập trung tìm hiểu về những khó khăn trong khi học kĩ năng Nghe ở nhà của sinh viên năm hai và những phương pháp sinh viên đã sử dụng để cải thiện việc học nghe. Bên cạnh đó, một số nguyên nhân khiến việc học nghe chưa hiệu quả của sinh viên cũng được đưa ra trong nghiên cứu này. • Đối tượng tham gia nghiên cứu gồm 80 sinh viên hệ chính quy khoa Sư phạm Tiếng Anh được chọn ngẫu nhiên từ năm lớp bất kì trong khoa.
3.3. Công cụ nghiên cứu • Bài nghiên cứu này sử dụng phiếu khảo sát để thu tập thông tin từ 80 sinh viên. Phiếu khảo sát được chia thành hai phần. • Phần thứ nhất bao gồm những câu hỏi nhiều lựa chọn và một số câu hỏi điền vào chỗ trống nhằm khai thác sự đánh giá về độ khó của kĩ năng nghe tiếng anh, những khó khăn của sinh viên và nguyên nhân dẫn đến những khó khăn đó. • Phần thứ hai bao gồm 3 câu hỏi liên quan đến các phương pháp sinh viên đã và đang áp dụng trong việc học nghe và phân loại sự hiệu quả hay không hiệu quả của các phương pháp đó.

4. Kết quả nghiên cứu
4.1. Đánh giá về kĩ năng nghe của sinh viên
|Đánh giá |Rất khó |Khó |Bình thường |Dễ |Rất dễ |Ý kiến khác |

Bảng 1. Đánh giá kĩ năng nghe của sinh viên

Từ bảng đánh giá trên, có thể nhận thấy rằng sinh viên nhận thấy rằng kĩ năng nghe luôn là một kĩ năng khó và họ luôn gặp nhiều thách thức khi học kĩ năng này.
4.2. Những khó khăn của sinh viên khi học nghe ở nhà
4.2.1. Những khó khăn chung Trong các khó khăn được liệt kê ra bao gồm: • Không hiểu nội dung bài nghe • Chất lượng băng đĩa và thiết bị nghe không tốt • Không theo kịp tốc độ của người nói trong bài nghe • Có nhiều từ mới • Cảm thấy mất bình tĩnh vì không nghe được gì và không trả lời được các câu hỏi khi bài Nghe kết thúc • Khó khăn khác Khó khăn lớn nhất đối với sinh viên là không theo kịp tốc độ của bài nghe. Tiếp theo đó, 3 khó khăn bao gồm không hiểu nội dung bài nghe, có nhiều từ mới và cảm thấy mất bình tĩnh chiếm số phần trăm ngang bằng nhau. Ảnh hưởng của chất lượng băng đĩa chỉ chiếm một tỉ lệ nhỏ.
4.1.2. Những khó khăn khi học nghe ở nhà Có 5 khó khăn được đề cập đến trong bài nghiên cứu: • Không đầu tư nhiều thời gian khi học nghe ở nhà • Không có động lực khi học nghe • Không có phương pháp hiệu quả để học • Không tự mình đặt ra thời lượng để nghe cho mỗi bài • Khó khăn khác Trong đó, khó khăn lớn nhất khiến sinh viên học nghe không hiệu quả là không đầu tư hiệu quả cho việc học nghe ở nhà. Khó khăn thứ hai đó là việc không có phương pháp hiệu quả khi học. Điều này chỉ ra rằng sinh viên cần phải chủ động hơn trong việc học nghe và đầu tư nhiều thời gian hơn để thực hành.
4.3. Nguyên nhân khiến việc học nghe chưa hiệu quả Trong số các nguyên nhân được đề cập đến trong bài nghiên cứu, nguyên nhân lớn nhất khiến việc học nghe không hiệu quả là việc không đầu tư nhiều thời gian cho việc học nghe. Điều này hoàn toàn có thể hiểu được. Vì nếu không đầu tư nhiều thời gian thì người học sẽ không có phản xạ với việc nghe và sẽ không theo kịp tốc độ của người nói và khả năng nghe sẽ ngày càng sa sút. Một trong những nguyên nhân khác là việc không biết bắt đầu và sử dụng phương pháp nào để có hiệu quả. Như vậy, sinh viên cần tham khảo và áp dụng các phương pháp từ thầy cô, bạn bè để học nghe được tốt hơn.
4.4. Phương pháp sinh viên đã và đang áp dụng khi học kĩ năng nghe tiếng Anh Có rất nhiều phương pháp sinh viên đã và đang áp dụng cho việc học nghe. Trong các phương pháp đó, ba phương pháp được nhiều sinh viên sử dụng nhất là tăng cường thời gian học nghe, sử dụng tài liệu bổ trợ và các sách do giáo viên gợi ý và học từ mới và cách phát âm chuẩn của mỗi từ. Bên cạnh đó, một số sinh viên cũng nghe các nguồn khác nhau để quen với các giọng như Anh Anh, Anh Mỹ, Anh Úc…hay tạo không gian thoải mái và yên tĩnh khi học nghe. Trong số các phương pháp đã được liệt kê ở trên, phương pháp các sinh viên năm hai nhận thấy rằng nó mang lại hiệu quả nhất là phương pháp dành nhiều thời gian học kĩ năng nghe và sử dụng thời gian đó đều đặn. Bên cạnh đó, nhiều sinh viên cũng cho rằng việc chọn sách những giáo trình phù hợp và thú vị cũng đem lại hiệu quả cao. Tuy nhiên, phương pháp mà sinh viên chưa áp dụng hiệu quả là họ chưa dành nhiều thời gian cho việc học và sử dụng thời gian học tiếng anh chưa được thường xuyên. Do đó, nó không mang lại hiệu quả như mong muốn.

5. Kết luận Theo như bài nghiên cứu này, khó khăn lớn nhất đối với sinh viên khi học kĩ năng nghe ở nhà nhà là việc không theo kịp tốc độ của người nói và sinh viên cũng không đầu tư nhiều thời gian cho việc học nghe. Nghiên cứu này cũng cho thấy để học nghe hiệu quả thì phương pháp tối ưu đó là tăng cường thời gian học tập và duy trì thời gian học một cách đều đặn và có khoa học. Đây cũng là kinh nghiệm hiệu quả mà một số sinh viên đã chia sẻ.

Tài liệu tham khảo
▪ Đỗ, Thị Bích Đào. (2010). Second-year students’ self-study of Listening: attitudes and strategies
▪ Hadfield, J. & Hadfield. C. (2008). Introduction to Teaching English. Oxford University Press
▪ Harmer, J. (1998). How to teach English. Longman Publisher.
▪ Kenneth Beare. Improve Listening skill – Listening Tips. Retrieved on February 28th, 2011, from http://esl.about.com/od/englishlistening/a/listen_tips.htm
▪ Lindsay, C. and Knight, P. (2006). Learning and Teaching English, a course for teachers, Oxford University Press.
▪ Nguyễn, Thị Thùy Linh. (2008). A research on the difficulties in learning Listening skill and Speaking skill by the second year students of English Department, CFL, VNUH.
Nunan, D. (2003). Practical English language teaching. Oxford University Press.