Sau giai đoạn tăng trưởng nhanh trong những năm gần đây, Clarkson Lumber Company, vào mùa xuân năm 1996, kỳ vọng một sự tăng trưởng lớn trong doanh thu. Mặc dù đạt được lợi nhuận cao, công ty đã trải qua giai đoạn thiếu hụt tiền mặt và cảm thấy việc tăng số tiền vay từ Suburban National Bank lên 399,000 USD trong mùa xuân năm 1996 là cần thiết. Khoản vay tối đa mà Suburban Natonal Bank cung cấp cho một khách hàng là 400,000 USD và Clarkson nằm trong giới hạn này bằng việc dựa nhiều vào tín dụng thương mại. Thêm vào đó, Suburban đề nghị ông Clarkson đảm bảo khoản vay bằng tài sản cá nhân. Vì vậy, Keith Clarkson, chủ sở hữu duy nhất và là chủ tịch của Clarkson Lumber Company, tìm kiếm những ngân hàng khác để có thể vay nhiều hơn mà không cần phải đảm bảo khoản vay.
Một người bạn đã giới thiệu George Dodge, nhân viên của Northrup National Bank – một ngân hàng lớn hơn, cho ông Clarkson. Hai người này bàn bạc về việc Northrup Bank cung cấp một hạn mức tín dụng 750,000 USD cho Clarkson Lumber. Ông Clarkson nghĩ rằng khoản vay này sẽ giúp tăng lợi nhuận của công ty vì nó cho phép ông ta tận dụng triệt để những khoản chiết khấu thương mại. Sau cuộc bàn bạc này, ông Dodge đã sắp xếp cho phòng tín dụng của Northrup National Bank xác minh ông Clarkson và công ty của ông ta.
Clarkson Lumber Company thành lập năm 1981 bởi ông Clarkson và Henry Holtz, anh rể của ông Clarkson. Năm 1994, ông Clarkson mua hết phần vốn góp của ông Holts với giá trị 200,000 USD. Ông Holtz cho phép ông Clarkson trả chậm số tiền này trong vòng 2 năm 1995 và 1996. Lãi suất của khoản trả chậm này là 11%, trả 50,000 USD mỗi 6 tháng bắt đầu vào ngày 30 tháng 6 năm 1995.
Công việc kinh doanh hiện tại nằm ở một khu ngoại ô phát triển của khu vực Pacific Northwest. Công ty sở hữu một mảnh đất gần đường tàu hỏa, và 4 nhà kho được xây dựng trên mảnh đất này. Hoạt động của công ty là phân phối sản phẩm gỗ cho các đại lý bán lẻ trong vùng. Những sản phẩm đặc trưng là khung, cửa sổ, cửa chính bằng gỗ. Khách hàng được hưởng chiết khấu thương mại và được trả chậm trong vòng 30 ngày.
Doanh thu được xây dựng dựa trên sự thành công trong việc đưa ra mức giá bán cạnh tranh, điều này xảy ra do quản lý được chi phí và được hưởng những khoản chiết khấu lớn khi mua nguyên liệu đầu vào. Đa số những khung, cửa sổ, cửa chính bằng gỗ được dùng cho việc sửa chữa chiếm phần lớn trong doanh thu. Khoảng 55% doanh thu được tạo ra từ tháng 4 đến tháng 9. Doanh thu năm 1993 là 2,921,000 USD; năm 1994 là 3,477,000 USD; năm 1995 là 4,519,000 USD. Lợi nhuận sau thuế năm 1993 là 60,000 USD; năm 1994 là 68,000 USD; năm 195 là 77,000 USD. Bảng báo cáo kết quả kinh doanh cho 3 năm 1993 – 1995 và 3 tháng đầu năm 1996 được thể hiện trong Bảng 1.
Ông Clarkson là một người đầy nhiệt huyết và năng động, 49 tuổi, một người có thể làm việc trong nhiều giờ. Ông ấy được trợ giúp bởi một cố vấn và theo lời của các điều tra viên: ”một người đang làm và có thể làm bất cứ công việc gì mà ông Clarkson thực hiện trong công ty”. Đầu năm 1996, công ty có 15 nhân viên, 8 người lái xe và 7 người làm việc trong văn phòng.
Như một phần của công việc xác minh, Northrup National Bank gửi thư yêu cầu xác nhận về ông Clarkson cho các đối tác làm ăn của công ty Clarkson. Giám đốc của công ty Baker Company, một nhà cung cấp của Clarkson, viết thư trả lời như sau:
“Hoạt động của công ty ông ta làm chúng tôi cảm thấy thích thú. Ông ta không lãng phí tiền bạc cho các khoản đầu tư bất hợp lý vào nhà máy. Chi phí hoạt động của công ty ở mức thấp nhất có thể. Ông ta quản lý mọi hoạt động của công ty, sở hữu khả nang phân tích tình huống ra quyết định tuyệt vời và sẵn sàng làm việc chăm chỉ so với với bất cứ ai mà tôi từng gặp. Điều này công với nhân cách tốt cho phép ông ta điều hành công ty tạo ra doanh thu cao, và theo suy nghĩ của tôi khi nhìn ông ta làm việc, ông ta là một người chú ý kỹ đến các khoản tín dụng cá nhân”.
Những bức thư trả lời khác thể hiện cung quan điềm này.
Ngoài việc điều hành công việc kinh doanh đồ gỗ, nguồn thu nhập chính, ông ta còn sở hữu chung căn nhà với vợ. Căn nhà này cần 72,000 USD để xây năm 1979 và được thế chấp với giá trị 38,000 USD. Ông Clarkson mua bảo hiểm cho vợ với giá trị 70,000 USD. Bà Clarkson sở hữu một nửa giá trị của một căn nhà khác trị giá 85,000 USD. Ngoài ra, họ chẳng có khoản đầu tư cá nhân đáng kể nào.
Ngân hàng chú ý đặc biệt đến các khoản vay và hệ số thanh toán hiện thời của doanh nghiệp. Họ chú ý đến thị trường sẵn có cho những sản phẩm của công ty và sự tăng trưởng doanh thu cao. Nhân viên xác minh của ngân hàng báo cáo: “Doanh thu được kỳ vọng đạt được 5.5 triệu USD trong năm 1996 và có thể vượt qua con số này nếu giá gỗ tăng cao trong tương lai gần”. Mặc khác, suy giảm kinh tế có thể làm chậm tốc độ tăng trưởng doanh thu của công ty. Tuy nhiên, doanh thu của Clarkson Lumber ít bị ảnh hưởng bởi sự dao động của những dự án xây nhà mới bởi vì sửa chữa chiếm tỷ trọng cao trong hoạt động của công ty. Mặc dù rất khó đưa ra những dự báo từ năm 1996 trở đi, nhưng triển vọng tăng trưởng số lượng hàng hóa bán ra của công ty trong tương lai là rất cao.
Ngân hàng cũng chú ý đến sự tăng nhanh các khoản nợ và phải trả người bán trong những năm gần đây, đặc biệt trong năm 1995 và mùa xuân năm 1996. Những khoản mua trả chậm được chiết khấu 2% nếu trả trong 10 ngày kể từ ngày nhận được hóa đơn. Những khoản trả chậm này đến hạn thanh toán sau 30 ngày, nhưng nhà cung cấp không phản đối gì nếu những khoản thanh toán này trể vài ngày sau ngày thanh toán. Trong 2 năm qua, ông Clarkson nhận được chiết khấu thanh toán rất ít vì sự thiếu hụt tiền mặt xảy ra do mua lại phần vốn góp của ông Holtz và những khoản đầu tư thêm vào vốn lưu động liên quan đến việc tăng trưởng doanh số bán hàng của công ty. Kỳ hạn thanh toán của những khoản tín dụng thương mại được kéo dài ra bởi vì hạn mức tín dụng tối đa 400,000 USD do ngân hàng Suburban national bank cung cấp.
Bảng cân đối kế toán của công ty được thể hiện trong Bảng 2, một vài thống kê cho một số cửa hàng đại lý được cung cấp trong Bảng 3.
Cuộc thảo luận giữa ông Dodge và ông Clarkson đã dẫn tới việc ngân hàng đồng ý cung cấp một khoản vay hạn mức tín dụng 90 ngày, có đảm bảo và tối đa là 750,000 USD. Chi tiết cụ thể của khoản vay không được đề cập tới, nhưng ông Dodge nói rằng hợp đồng tín dụng liên quan đến những quy định chuẩn đối với những khoản vay như thế này. Ông ta nêu ra một số điều khoản sau: cấm công ty Clarkson vay mượn thêm bất cứ khoản nào; vốn lưu động ròng phải được bảo toàn trong hạn mức đã thỏa thuận; những khoản đầu tư thêm vào tài sản cố định chỉ được thực hiện khi có sự đồng ý của ngân hàng và hạn chế sự rút vốn khỏi công ty của ông Clarkson. Lãi suất của khoản vay là lãi suất thả nổi bằng lãi suất cho vay qua đêm giữa các ngân hàng cộng 2%. Ông Dodge nói rằng lãi suất ban đầu vào khoản 11% bắt đầu vào đầu năm 1996. Cả hai người này hiểu rằng ông Clarkson phải kết thúc khoản vay tại Suburban National Bank nếu ông ta chấp nhận khoàn vay tại Norhtrup National Bank.
Bảng 1: ĐVT: ngàn USD Quý 1 1993 1994 1995 năm 1996 Doanh thu thuần 2,921 3,477 4,519 1,062a Giá vốn hàng bán: Tồn kho đầu kỳ 330 337 432 587 Mua thêm 2,209 2,729 3,579 819 2,539 3,066 4,011 1,406 Tồn kho cuối kỳ 337 432 587 607 Tổng giá vốn hàng bán 2,202 2,634 3,424 799 Lợi nhuận gộp 719 843 1,095 263 Chi phí hoạt độngb 622 717 940 244 EBIT 97 126 155 19 Chi phí lãi 23 42 56 13 EAT 74 84 99 6 Thuế TNDNc 14 10 22 1 EAT 60 68 77 5 a Trong quý 1 năm 1995, doanh thu là 903,000 USD và thu nhập ròng là 7,000 USD. b Chi phí hoạt động bao gồm tiền lương cho ông Clarkson là 75,000 USD năm 1993; 80,000 USD năm 1994; 85,000 USD năm 1995; và 22,500 USD quý 1 năm 1996. c Clarkson Lumber được yêu cầu ước lượng số thuế phải trả cho năm hiện tại và thanh toán theo từng quý số tiền ước lượng của năm đó. 50,000 USD đầu tiên chịu thuế 15%; 25,000 USD tiếp theo bị đánh thuế 25%; 25,000 USD tiếp theo phải chịu thuế 34%; và lợi nhuận vượt quá 100,000 USD nhưng ít hơn 335,000 USD chịu thuế 39%. Bảng 2: ĐVT: ngàn USD Quý 1 1993 1994 1995 năm 1996 Tiền mặt 43 52 56 53 Khoản phải thu 306 411 606 583 Hàng tồn kho 337 432 587 607 Tài sản ngắn hạn 686 895 1,249 1,243 Tài sản cố định 233 262 388 384 Tổng tài sản 919 1,157 1,637 1,627 Vay ngân hànga _ 60 390 399 Nợ ông Holtz (phải trả ngắn hạn)b _ 100 100 100 Tín dụng thương mại _ _ 127 123 Phải trả người bán 213 340 376 364 Chi phí phải trả 42 45 75 67 Khoản vay dài hạn đến hạn trảc 20 20 20 20 Nợ phải trả ngắn hạn 275 565 1,088 1,073 Vay dài hạnc 140 120 100 100 b Nợ ông Holtz (phải trả dài hạn) _ 100 0 0 Tổng nợ phải trả 415 785 1,188 1,173 Vốn chủ sở hữu 504 372 449 454 Tổng nguồn vốn 919 1,157 1,637 1,627 a Tiền lãi được tính trên số dư nợ trung bình tại lãi suất vay qua đêm liên ngân hàng cộng 2%. b Tiền lãi là 11% dư nợ. c Tiền lãi là 10% dư nợ; vay dài hạn được đảm bảo bằng tài sản cố định và phải hoàn trả 10,000 USD mỗi nửa năm. Bảng 3: Những cửa hàng Những cửa hàng lợi nhuận thấpa lợi nhuận caoa Phần trăm trên doanh thu: Giá vốn hàng bán 76.9% 75.1% Chi phí hoạt động 22.0 20.6 Tiền mặt 1.3 1.1 Khoản phải thu 13.7 12.4 Hàng tồn kho 12.0 11.6 Tài sản cố định, giá trị ròng 12.1 9.2 Tổng tài sản 39.1 34.3 Phần trăm trên tổng tài sản: Nợ phải trả ngắn hạn 52.7% 29.2% Nợ dài hạn 34.8 16.0 Vốn chủ sở hữu 12.5 54.8 Hệ số thanh toán hiện thời 1.31 2.52 ROS (0.7%) 4.3% ROA (1.8%) 12.2% ROE (14.3%) 22.1% a 25% cuối và 25% đầu của các cửa hàng, dựa trên ROS. Câu hỏi: 1-Tại sao khoản vay của công ty Clarkson Lumber ngày càng tăng mặc dù lợi nhuận ổn định? 2-Ông Clarkson đã dùng phương pháp gì để đáp ứng nhu cầu vốn của công ty trong giai đoạn 1993-1995? Sức mạnh tài chính của công ty được cải thiện hay bị suy giảm? 3-Chiết khấu thương mại hấp dẫn như thế nào? 4-Bạn có đồng ý với ước tính của ông Clarkson về nhu cầu vay của công ty? Công ty cần bao nhiêu vốn để doanh thu đạt 5,5 triệu USD trong năm 1996 và chấp nhận tất cả các khoản chiết khấu thương mại? 5-Nếu là nhà tư vấn cho ông Clarkson, bạn sẽ khuyên ông ta tiếp tục hay suy xét lại việc mở rộng kinh doanh và tăng các khoản vay? Nếu là nhân viên ngân hàng, bạn có chấp nhận cho ông Clarkson vay không? Nếu có, bạn sẽ đưa ra điều kiện gì?