Free Essay

People

In:

Submitted By Azjargal
Words 3878
Pages 16
| |2010 |
| |МУИС - НШУС - ОУСЗүйн |
| |III курсын оюутан Э.Нарантунгалаг |
| | |
| |Утас: 99675682 |

| |
| |

“Монголын хэвлэлийн эрх чөлөөний өнөөгийн байдал, зарим нэг тулгамдсан асуудал” (2008 оны 07 сарын 01-ээс 07 сарын 06-ны онц байдал зарласан өдрүүдийн жишээн дээр)

Нэг. Оршил Ил тод байдал, олон ургальч үзлийн индэр болсон чөлөөт хэвлэл ардчиллын салшгүй бүрэлдэхүүн хэсэг бөгөөд чөлөөт сэтгүүл зүйг ардчилалгүйгээр, ардчиллыг чөлөөт хэвлэлгүйгээр төсөөлөх боломжгүй юм. Тиймээс ардчилалыг хүндлэн дээдэлдэг, жинхэнэ чөлөөт хэвлэлтэй орнуудын нэг Германы канцлер асан Герхард Шрёдер “Хэвлэлийн эрх чөлөөгүйгээр ардчилал байж боломгүй. Асуудал нэгэнт үүссэн байвал тэр нь нийтэд ил тод байх ёстой болохоор хуримтлагдаж буй болсон зөрчил, маргааныг хэвлэлийн эрх чөлөөгүйгээр шийдэх аргагүй1 гэж хэлсэн нь санамсаргүй хэрэг биш бөгөөд нийгэмд чөлөөт сэтгүүл зүйн үүрэг чухал гэдгийг онцлон тэмдэглэсэн явдал юм. Ийм учраас чөлөөт хэвлэлийн үүргийг “дөрөв дэх засаглал”, “дөрөв дэх хүчин”, “хоточ нохой”-той зүйрлэсэн байдаг. Ардчилсан нийгэмд чөлөөт хэвлэл дараах үүргийг гүйцэтгэдэг. Үүнд: 1. Мэдээллэх (олон түмнийг мэдээллээр хангах) 2. Танин мэдүүлэх (боловсрол олгох, соён гэгээрүүлэх) 3. Олон нийтийн үзэл бодлыг бүрдүүлэхэд нөлөөлөх буюу зохион байгуулах 4. Хяналт тавих буюу удирдлагын хэрэгсэл болох 5. Харилцааны үүрэг, 6. Зугаацуулах (гоо зүйн хүмүүжил олгох, алжаал тайлах) зэрэг багтана.2 Өнөөдөр олон улсын шинжээчдийн шалгуураар авч үзвэл манай оронд үйл ажиллагаа явуулж буй нийт ХМХ-ийн 90 орчим хувь нь төр, засгаас хараат бус, төр засгийн ямар ч өндөр албан тушаалтнуудыг чөлөөтэй шүүмжилдэг, төр засгаас сэтгүүл зүйд шууд байдлаар үзүүлэх дарамт шахалт харьцангуй бага байгаа юм. Гэхдээ энэ бол бүх юм сайн сайхан байна гэсэн үг хараахан биш юм. Миний бие тус эрдэм шинжилгээний илтгэлээрээ манай орны хэвлэлийн эрх чөлөө хэр бат бөх оршин тогтнож байгааг 2008 оны долдугаар сарын 1-ээс долдугаар сарын 6-ны онц байдал зарласан өдрүүдээр жишээлэн батлахыг хүссэн юм.

Хоёр. Нийтлэг үндэслэл Тун удахгүй хэвлэлийн эрх чөлөөний өдөр болно. Хэвлэлийн эрх чөлөө гэдэг нь “Хөндлөнгийн нөлөөлөл, оролцооноос ангид чөлөөтэй байх явдал” хэмээн Олон Улсын Сэтгүүлчдийн Холбоо (ОУСХ) тодорхойлсныг НҮБ, олон улсын хүний эрхийн байгууллага, улс орнуудын засгийн газар хүлээн зөвшөөрсөн байдаг. ОУСХ-ны 21-р их хурлаас батлагдсан “Ардчилсан хэвлэл мэдээллийн хэрэгслийн соёлын тунхаг”-т “Ардчилсан нийгэмд мэдээллийн хэрэгслийн гүйцэтгэх үүрэг онцгой өвөрмөц агаад тухайлсан үүргийг ухаарч сэхээрсэн тэр цагт ардчилал бүрнээ үнэ хүндтэй болох учиртай” (орч. Ц.Дашдондов) гэсэн байдаг.3 Тэгвэл ардчилал үүсч, хөгжөөд 18 жилийг ардаа орхисон манай оронд хэвлэлийн эрх чөлөө жинхэнэ утгаараа байгаа эсэх нь эргэлзээтэй. Ардчилал сонины 2008 оны долдугаар сарын 6-ны №133 дугаарт “Долдугаар сарын 6-ыг Монголын хэвлэлийн эрх чөлөөний өдөр болгоё” гэсэн гарчигтай нийтлэл хэвлэгджээ. “Онц байдал дуусч, сэтгүүлчид эрх чөлөөгөө эргүүлэн авч, хаагдсан телевизүүд нэвтрүүлгээ цацаж эхэлсэн энэ өдрийг Монголын хэвлэлийн эрх чөлөөний өдөр болгоё. Дэлхийн хэвлэлийн эрх чөлөөний өдөр жил бүрийн тавдугаар сарын 3-нд тохиодог”4 хэмээн тус нийтлэлд дурьдсан байна. Тиймээс онц байдал зарласан өдрүүдэд манай хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлүүд олон нийтийн эрх ашигт захирагдан хараат бус, олон ургальч байх зарчимд үндэслэн хэрхэн ажиллаж байсан хийгээд хэвлэлийн эрх чөлөө хэр бат бөх байсан зэрэг нь сонирхол татаж байгаа юм. Зарим иргэд, иргэний нийгмийн байгууллагууд, мэргэжилтэнүүдийн зүгээс ХМХ-тэй холбоотой дараах шүүмжлэл гарч байв. 1. Төр, засгаас хэвлэл мэдээллийн хэрэгслийн үйл ажиллагааг хязгаарлах эрх зүйн үндэс байхгүй байсан.5 2. Долдугаар сарын 1-ний хэвлэл мэдээлийн хэрэгслүүд, ялангуяа онц байдал зарласан хугацаанд МҮОНТ нь Монгол Улсын Үндсэн хууль, Хэвлэлийн эрх чөлөөний тухай хууль, Олон нийтийн радио телевизийн тухай хуулийг баримталж ажиллаж чадаагүй.6 3. Хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлүүд ялангуяа онц байдлын үеэр ажилласан МҮОНТ, зарим өдөр тутмын сонин төр засгийн хяналтан дор үйл ажиллагаагаа явуулж байсан. Чөлөөт, ардчилсан сэтгүүл зүйг монголын нийгэмд нэр төдий зүйл болж, энэ тухай ойлголт ярихаас өөрцгүй болж байгаа төдийгүй, 7-р сарын 01-нийх шиг үйл явдал тохиолдвол бидэнд олдсон энэ хэвлэлийн эрх чөлөө үгүй болж ч мэдэх талтай. Иймд Монголын хэвлэлийн эрх чөлөөний өнөөгийн байдалд тулгамдсан зарим нэг асуудлыг хөндөх нь практик ач холбогдолтой болоод байна.

Гурав. Зорилго, зорилт Долдугаар сарын 1-ний эмх замбараагүй байдалтай холбоотойгоор онц байдал зарласан өдрүүдэд Монголын хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд “хоточ нохойн” үүргээ аль хэр биелүүлж, мэргэжлийн өндөр түвшинд ажиллаж чадсан эсэх, ингэж ажиллахдаа хүний эрхийн зарим нэг асуудлыг хэрхэн тусгасныг судлах нь тус илтгэлийн үндсэн зорилго болно. Энэ зорилгын хүрээнд дараах багц асуудал дэвшүүлэв. Үүнд: 1. Өнөөгийн байдлаар манай оронд хэвлэлийн эрх чөлөө, чөлөөт хэвлэл аль хэр түвшинд буйг зарим судлаачид, онол, практикийн үүднээс судалж, баримтжуулах, 2. Төр, засгаас хэвлэл мэдээллийн хэрэгслийн үйл ажиллагааг хязгаарлах эрх зүйн үндэс бий эсэхийг хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлтэй холбоотой хуулийн заалтаар батлан харуулах, 3. 2008 оны долдугаар сарын 1-ээс 6-ны онц байдал зарласан өдрүүдэд үйл ажиллагаагаа явуулж байсан хэвлэл мэдээлийн хэрэгсэл (телевиз «МҮОНТ, Ийгл», сонин «Зууны мэдээ, Ардчилал, Өнөөдөр») мэдээлэлд дүн шинжилгээ хийж, хэвлэлийн эрх чөлөө байсан эсэхийг баримтжуулах, 4. Онц байдал зарласан 4 хоногийн хугацаанд ажиллаж байсан МҮОНТ, хууль эрх зүйн хүрээнд ажиллаж чадсан эсэх, хэрэв ажилласан бол ажиллахдаа хүний эрхийн, тэр дундаа иргэн хүний үзэл бодлоо илэрхийлэх эрх чөлөөг хэр хүндэтгэв. 5. 2008 оны долдугаар сарын 1-ний эмх замбараагүй байдлын үеэр хэвлэл мэдээллийн салбарт хэдий хэмжээний гарз хохирол учрав зэрэг асуудалд тодорхой хариулт олох зорилтыг дэвшүүллээ.

3.1 Нэгдүгээр зорилтын хүрээнд Ил тод байдал, олон ургальч үзлийн индэр болсон чөлөөт хэвлэл ардчиллын салшгүй бүрэлдэхүүн хэсэг бөгөөд чөлөөт сэтгүүл зүйг ардчилалгүйгээр, ардчиллыг чөлөөт хэвлэлгүйгээр төсөөлөх боломжгүй юм. Мөн нөгөөтэйгээр хэвлэлийн эрх чөлөө буй болсноор чөлөөт хэвлэл оршин тогтнох үндэс суурь тавигддаг. Чөлөөт хэвлэл нь: 1. Эдийн засгийн хувьд бие даасан, 2. Статусын хувьд бүрэн бие даасан, 3. Төр засгийн хараат бус, 4. Намын харъяалалгүй, 5. Ямар нэг улс төрийн үзэл бодлоос ангид, 6. Ил тод байдал, олон ургальч үзлийн индэр болсон, 7. Нийгэм-улс төрийн, нийтлэг хэвлэлийн хүрээнд үйлчилдэг, 8. Хууль эрхийн хувьд чөлөөтэй, ямар ч хаалтгүй байх, 9. Төр засгийн үйл ажиллагаанд хяналт тавих замаар сөрөг хүчний үүргийг гүйцэтгэж чадахуйц байна.7 Зураг 1. [pic] Зурган дээр ногоон өнгөөр тэмдэглэсэн нь хэвлэлийн эрх чөлөөт, шараар тэмдэглэсэн нь хагас эрх чөлөөт, хөх өнгөөр тэмдэглэсэн нь хэвлэлийн эрх чөлөөгүй улс орон болно.

Удахгүй болох хэвлэлийн эрх чөлөөний өдрийг тохиолдуулан дэлхийн нэр нөлөө бүхий “Фридом хаус” байгуулагаас дэлхийн 168 оронд явуулсан судалдаанд Монгол орныг хэвлэлийн хагас эрх чөлөөт орны тоонд оруулжээ. Манай улсын хэвлэлийн эрх чөлөөний индекс 2006 онд 19.45 байсан бол 2007 онд 23,40 болж нэмэгдсэн байна. Мөн 2008 оны дэлхийн улс орнуудын хэвлэлийн эрх чөлөөг 23 зүйлийн судалгааны арга ашиглан, тогтсон гурван шалгуур үзүүлэлтээр 0-100 оноогоор үнэлжээ. Олон улсын шинжээчдийн баг 0-30 оноо бүхий орнуудыг хэвлэлийн эрх чөлөөт, 31-60 оноо бүхий орнуудын хэвлэлийг хагас эрх чөлөөт, 61-ээс дээш оноотой оронг хэвлэлийн эрх чөлөөгүй улсын тоонд оруулсан байна. Энэ үнэлгээгээр манай улс 38 оноо авсан байна. Хэвлэлийн эрх чөлөө хамгийн сайн байгаа орны тоонд Финланд, Исланд (9 оноо) багтсан бол жинхэнэ ардчилсан орон гэгдэх АНУ-ын хэвлэлийн эрх чөлөөг 17 оноогоор дүгнэсэн байна. Харин манай хойд хөрш ОХУ-ын хэвлэлийн эрх чөлөөг 78, урд хөрш БНХАУ-ынхыг 84 оноогоор үнэлсэн байна.8 Дэлхийн нийт хүн амын 43 хувийг буюу 2.798 тэрбум хүнийг хамардаг 63 орон чөлөөт хэвлэлгүй , тэдний дотор дэлхийн нөлөө бүхий гүрнүүдэд зүй ёсоор багтдаг манай урд ба хойд хөрш байгаатай харьцуулахад энэ нь том амжилт юм. Дэлхийн чөлөөт хэвлэлтэй 74 орон энэ амжилтад 50-200 жилийг туулж байж хүрснийг харгалзан үзвэл 16 жилийн дотор хагас чөлөөт хэвлэлтэй болсон нь манай сэтгүүл зүйн ирээдүйд өөдрөг үзлээр хандах боломж олгож байна. Чөлөөт хэвлэлийн тухай ярих болсноор манай ОНМХ-ийн тоо богинохон хугацаанд эрс нэмэгдэж, тогтмол хэвлэлийн тоо 75 байснаа 2500-д хүрч, өдөр тутмын ганц сонины оронд 15 сонин өдөр бүр гардаг болж, өргөн нэвтрүүлгийн хоёр телевизийн тоо 15-д хүрч, хот аймаг байтугай сум, суурин газруудад хүртэл кабелийн телевиз, FM радио станциуд нэвтэрч, хүмүүс ердөө хоёрхон сувгаар теле нэвтрүүлэг хүлээн авдаг байсан бол өнөөдөр 58 сувгаар 20-иод хэл дээр нэвтрүүлэг үздэг боллоо. Бас нэг сая иргэн гар утас барьж, мэдээлэл солилцож, түүгээр дамжуулан интернэт ашиглаж эхэлсэн. Мөн түүнчлэн сүүлийн үед теле сэтгүүл зүй эрчимтэй хөгжиж эхэлсэн бөгөөд одоо зөвхөн Улаанбаатар хотод 15 телевиз, орон даяар кабелийн телевизийг оролцуулаад нийт 50 гаруй телевиз үйл ажиллагаа явуулж байна.9

3.2 Хоёрдугаар зорилтын хүрээнд Нэрт нийтлэлч Б.Баабар: “Чөлөөт мэдээллийн хэрэгсэл (хэвлэл) гэдэг нь төрийн оролцоогүй, санхүү, хууль эрхийн хяналтгүйгээр оршин тогтнохыг хэлж байна. Ийм хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл бий болгох хамгийн анхны нөхцөл нь хууль эрхийн хувьд чөлөөтэй байх тухай асуудал байдаг” гэж тэмдэглэсэн байна.10 Тиймээс хууль эрх зүйн орчин бүрдээгүй бол чөлөөт хэвлэлийн тухай ярих боломжгүй юм. Манай орны тухайд - 1987 онд Хэвлэл хянах газрыг татан буулгаснаар нийтлэл нэвтрүүлгийн агуулгад тавих цензурыг халсан, - 1998 онд “Хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөөний тухай” Монгол улсын хууль батлагдан, - 1999 оны нэгдүгээр сараас мөрдөж эхэлснээр чөлөөт сэтгүүл зүй бодит зүйл болсон юм. Гэхдээ Монгол Улсад хэвлэлийн эрх чөлөөг хамгаалсан нааштай хууль тогтоомж байгаа хэдий ч амьдрал дээр хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөө, сэтгүүлчдийн мэргэжлийн эрх зөрчигдсөөр байна. Сэтгүүлчийн мэргэжлийн эрх чөлөөг хязгаарлаж, сэтгүүлчид үнэн мэдээлэл түгээж чадахгүйд хүрч, ардчилал, нийгмийн эрх ашигт бодитой хохирол учруулж болох талтай юм. Монгол Улсад цагдан хяналт (цензур)-ыг хэдий хориглосон ч ил болон далд хэлбэрээр байсаар байна. 2008 оны долдугаар сарын 1-ний үеэр ардчилсан засаглалтай улсын хувьд хэвлэл мэдээллийн хэрэгслийн үйл ажиллагааг төрөөс хориглох шийдвэр гаргасан нь хэр зэрэг эрх зүйн үндэслэлтэй вэ гэдэг асуулт, эргэлзээ олон нийтийн дунд байсан юм. Энэ тухай Монгол Улсын Үндсэн хууль, Хэвлэлийн эрх чөлөөний тухай хууль болон Онц байдлын тухай хуулинд дараах заалтууд байна.

Монгол Улсын Үндсэн хууль11

- 19.2-р зүйл: “Онц болон дайны байдал зарласан тохиолдолд Үндсэн хууль бусад хуульд заасан хүний эрх, эрх чөлөөг гагцхүү хуулиар хязгаарлаж болно. Тийнхүү хязгаарласан хууль нь хүний амьд явах эрх, итгэл үнэмшилтэй байх, шашин шүтэх, эс шүтэх эрх чөлөө, түүнчлэн хэнд боловч эрүү шүүлт тулгах, хүнлэг бус хэрцгий хандахыг хориглосон хуулийн заалтыг эс хөндөнө”

Хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөөний хууль12

- 2-р зүйл: “Õýâëýë ìýäýýëëèéí ýðõ ÷ºëºº, õýâëýë ìýäýýëëèéí õýðýãñëèéí ÷ºëººò áàéäëûã õÿçãààðëàñàí õóóëü áàòëàí ãàðãàõûã õîðèãëîíî. ХМЭЧХ-ийн 3.1 ...Òºðººñ îëîí íèéòèéí ìýäýýëëèéí àãóóëãàä õÿíàëò (öåíçóð) òîãòîîõã¿é. 3.2 Òºðººñ õýâëýë ìýäýýëëèéí õýðýãñýëä íèéòëýõ, íýâòð¿¿ëýõ ìýäýýëýëä õÿíàëò òàâèõ áàéãóóëëàãà áàéãóóëàõã¿é áºãººä èéì õÿíàëòûí ¿éë àæèëëàãààã ñàíõ¿¿æ¿¿ëýõã¿é”

Онц байдлын тухай хууль13

- 16.3.4-р зүйл: “îëøðóóëàõ áîëîí äóó àâèàã ÷àíãàðóóëàõ òåõíèê õýðýãñëèéí àøèãëàëòûã õÿçãààðëàõ áóþó õîðèãëîõ, øààðäëàãàòàé áîë ò¿ð õóðààí àâàõ, îëîí íèéòèéí ìýäýýëëèéí õýðýãñýëä õÿíàëò òîãòîîõ, ýñõ¿ë îíö áàéäëûã öóöëàõ õ¿ðòýë ¿éë àæèëëàãààã íü çîãñîîõ”

Ардчилсан засаглалын гол шалгуур, үнэт зүйл бол “Хэвлэлийн эрх чөлөө” байдаг. Монголд төрийн өмчийн телевиз байхгүй бөгөөд олон нийтийн болон хувийн хэвшлийн телевизүүд зэрэгцэн оршиж байна. Монголын үндэсний олон нийтийн телевизийг 2005 онд төрийн мэдлээс холдуулж олон нийтийн статустай болгосон билээ. Үүний гол зорилго нь олон нийтийн санаа бодлыг чиглүүлэгч хүчтэй хэрэгсэл болох телевизийг төр, нам, бизнесийн зэрэг хэн нэгэн хувь хүн, бүлгийн эрх ашгийг илэрхийлэх бус гагцхүү олон нийтийн буюу нийт үндэстний эрх ашгийг дээдлэх чиглэлд хандуулах явдал юм. Энэ талаар Олон Нийтийн Радио Телевизийн хуульд дараах байдлаар тусгажээ.

Олон Нийтийн Радио Телевизийн Хууль15

- 4.1-р зүйл: Олон нийтийн радио, телевиз үйл ажиллагаандаа хараат бус байх, бодит мэдээлэл олж авах иргэний эрхийг хүндэтгэн, олон ургальч үзэл, ил тод байдлыг эрхэмлэх, аж ахуйн нэгж, байгууллага, албан тушаалтан, хувь хүн, улс төрийн намын эрх ашгийг бус нийт үндэсний эрх ашгийг дээдлэх үндсэн зарчмыг баримтална.

- 8.2-р зүйл: Олон нийтийн радио, телевиз хөтөлбөрөө бэлтгэж түгээхдээ дараах бодлого баримтална. Үүнд: 8.2.1. Ардчилал, шударга ёс, хүний эрх, эрх чөлөө, тэгш байдлыг хүндэтгэх; 8.2.2. улс төр, шашин, нийгэм, эдийн засгийн олон ургальч үзэл бодлыг хүндэтгэж тэдгээрийг тэгш илэрхийлэх.

- 8.3-р зүйл: Олон нийтийн радио телевизээр харгислал, ялгаварлан гадуурхал, дайн, хүчирхийлэл, садар самууныг сурталчилсан, иргэний нэр төр, алдар хүнд, ажил хэргийн нэр хүндэд халдсан агуулгатай нэвтрүүлэг бэлтгэж түгээхийг хориглоно.

- 9.1-р зүйл: Олон нийтийн радио телевизийн хөтөлбөр нь үнэн бодит мэдээллэл агуулсан, мэргэжлийн өндөр түвшинд бэлтгэгдсэн, нэг талыг баримтлаагүй, сэтгүүлчийн ёс зүйн зарчмыг баримталсан, шуурхай байна.

- 9.3-р зүйл: Олон нийтийн радио телевизээр аливаа нийтлэл, нэвтрүүлгийг түгээхийн өмнө түүний агуулга, үүсэл, үнэн бодит байдлыг тухайн нийтлэл нэвтрүүлгийг бэлтгэсэн сэтгүүлч, редакци шалгах ёстой бөгөөд тухайн мэдээ, мэдээлэл хуурамч болох нь илт мэдэгдэж байгаа, хуурамч гэдгийг мэдсэн, хуурамч гэж тооцох бодитой үндэслэл байгаа гэж үзвэл түүнийг түгээхгүй.

Гэтэл ХЗДХЯ-ны сайд Ц.Мөнх-Оргилоор ахлуулсан Онц байдлын комиссын дэргэдэх шуурхай штаб онц байдал зарласан дөрөв хоногийн хугацаанд МҮОНТ-ийн редакцийн хараат бус байдалд нөлөөлж байсан нь тодорхой байна. Үүнийг шууд хүлээн зөвшөөрсөн мэдэгдлийг МҮОНТ хийжээ.

3.3 Гуравдугаар зорилтын хүрээнд Олон нийтийн санаа бодлыг чиглүүлэх хамгийн хүчтэй хэрэгсэл нь телевиз, сонин байдаг. “Дунджаар хүн амын 80 гаруй хувь нь телевиз, 35 гаруй хувь нь сониноос өдөр тутмын амьдралынхаа гол гол мэдээллийг авдаг байна”16 гэж Хэвлэлийн хүрээлэн “Хэвлэл мэдээллийн сар тутмын судалгааны дүн”-д (2003-аас 2008 оны) дурьдсан байна.

Долдугаар сарын 1-ний үймээний улмаас Монгол улсын Ерөнхийлөгч өөрийн бүрэн эрхийн хүрээнд “Онц байдал тогтоох тухай” зарлиг гаргасан билээ. Уг зарлигт юу гэж байсныг “Зууны мэдээ” сонины 2008 оны долдугаар сарын 3-ны №160 дугаарын 3 дахь талд “Онц байдал зарлах тухай” зарлиг гаргав”17 гэсэн гарчигтай нийтлэлд дурьдсан байна.

Зураг 2. [pic]

Онц байдал зарласан өдрүүдэд МҮОНТ дангаараа үйл ажиллагаагаа явуулж байсан бөгөөд өдөр тутмын сонинуудаас “Зууны мэдээ”, “Өнөөдөр”, “Өдрийн сонин”, “Ардчилал” зэрэг сонин нийтлэгдэн гарч байсан билээ. “Ардчилал” сонины 2008 оны долдугаар сарын 3-ны өдрийн №131 дугаарын 3 дахь талд “Эрх баригчид “Ардчилал” сонинд хатуурхаж, хэвлэлийн эрх чөлөөнд халдан сүрдүүллээ” гэсэн гарчигтай редакцийн зурвасыг нийтэлсэн байна. Тус нийтлэлд ҮАБЗ-ийн нарийн бичгийн дарга М.Ганболд “Ардчилал” сонины ерөнхий эрхлэгч Ц.Цолмонд “ …хууль бус үйлдлийг зөвтгөж дэвэргэсэн шинжтэй мэдээ мэдээллийг нийтэд хүргэсэн”18 гэсэн мэдэгдэл хүргүүлсэн байна. Зураг 3. [pic] Зураг 4. [pic]Хэвлэлийн эрх чөлөөний тухай хууль12

- 3.1-р зүйл: Хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл нь өөрийн нийтэлж, нэвтрүүлж байгаа зүйлийнхээ төлөө хариуцлага хүлээнэ. Төрөөс олон нийтийн мэдээллийн агуулгад хяналт (цензур) тогтоохгүй.

“Ардчилал” сонинд нийтлэгдсэн дээрх нийтлэлээс үзэхэд хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлд хяналт (цензур) тогтоож байсан нь илэрхий байна. Мөн цаашлаад ХМХ-ийн хязгаарлаж болох эсэх нь эргэлзээтэй болж байгаа юм. Энэ талаар мэргэжлийн хүний яриаг МҮОНТ, долдугаар сарын 3-ны өдөр нэвтрүүлсэн байна.

Долдугаар сарын 01-нд оролцогч хоёр талын эрх зөрчигдөж байгааг хөндсөн ганц мэдээлэл гарсан нь 23 цаг 36-аас 46 минутанд Ийгл телевизийн ЗОЧНЫ ЦАГ нэвтрүүлгээр хүний эрхийн байгууллагуудыг төлөөлж н.Энхжаргал, Т.Ундаръяа нар үймээнд оролцогчдын эрх зөрчигдөж байна гээд улс төрийн намуудад хандаж уг нөхцөл байдлыг намжаахыг уриалсан.

07 дугаар сарын 05-ны шөнө 00 цагт Монгол улсын Ерөнхийлөгч бүрэн эрхийнхээ хүрээнд тогтоосон онц байдлын хугацаа дууссантай зэрэгцээд TV9, …, NTV зэрэг телевизүүд эфирээ нээсэн. Эфирээ нээсэн телевизүүд уран сайхны кино гаргаад эфирээ хаасан бол NTV телевиз онц байдлын хугацаанд хорих байрны үүдэнд бэлдсэн нэвтрүүлгээ үзүүлснээр эфирээ хаасан. Онц байдлын дараа өдрөөс хаагдсан арилжааны телевизүүд өмнөх өдрүүдэд бэлтгэсэн нэвтрүүлгээрээ эфирээ эхэлсэн юм.14

Дөрөвдүгээр зорилтын хүрээнд

Дээрх (хоёр болон гуравдугаар зорилт)-оос дүгнэхэд хэдийгээр манай улс ардчилсан Үндсэн хууль болоод Хэвлэлийн эрх чөлөөний тухай хуультай боловч Монгол Улсын Хэвлэлийн эрх чөлөө туйлын эмзэг байгаа нь харагдлаа. 2008 оны долдугаар сарын 1-нд Монгол улсын Ерөнхийлөгч Үндсэн хууль болон Хэвлэлийн эрх чөлөөний тухай хуулийг зөрчин Онц байдлын тухай хуулийн хүрээнд зарлиг гаргаж МҮОНТ-ээс бусад телевизийн үйл ажиллагааг дөрвөн хоногийн хугацаатай зогсоон, ХМХ-үүдэд хязгаарлалт тогтоосон билээ. Үндсэн хуулийн үзэл санаагаар бол хэвлэлийн эрх чөлөөг хязгаарлах тухай хууль баталсаны дараа энэхүү зарлигийг хэрэгжүүлэх эрх зүйн үндэстэй байна. Харин 1995 онд буюу Онц байдлын тухай хууль батлагдах үед одоогийн МҮОНРТ нь төрийн өмчлөлд байсан юм. Өөрөөр хэлбэл Онц байдлын тухай хуулийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлтэй холбоотой зүйл заалтын үзэл санаа нэлээд хоцрогдсон хэмээн үзэх үндэс бий. Мөн хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлүүд мэдээллийн эх сурвалжийн тэнцвэртэй байдлыг хангаж чадаагүй тул олон нийтэд үнэн бодит мэдээлэл өгөх үүргээ биелүүлээгүй, улмаар иргэдийн мэдээлэл хүртэх эрхийг зөрчжээ. Онц байдал тогтоосон дөрөв хоногийн хугацаанд дангаараа ажилласан МҮОНТ иргэдийн шударга дуу хоолойг гаргаагүй, МАХН-ыг буруутган, хүний эрхийн талаар хөндөн ярьсан иргэдийн яриаг гүйцэд сонсолгүйгээр утсыг нь тасалж байсан зэрэг нь Монгол Улсын иргэн хүний эдлэх ёстой үг хэлэх, үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх эрхийг ноцтойгоор зөрчсөн нь харагдаж байна. Долдугаар сарын 1-ний үймээнээс үүдэн онц байдал зарласан үеэр ХМХ иргэдийг үнэн бодитой тэнцвэртэй мэдээллээр хангах тал дээр хангалттай сайн байж чадаагүй, түүнчлэн онцгой байдлын хугацаанд МҮОНТ-ийн хараат бус байдал ноцтой хэмжээгээр алдагдаж нэг талыг барьсан тэнцвэргүй мэдээлэл цацагдаж байсан. Эдгээр нь хүний эрхэд хамаарах мэдээлэл өгөх, авах, үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх, үг хэлэх, хэвлэн нийтлэх, жагсаал цуглаан хийх, нэр төр, алдар хүндээ хамгаалуулах, халдашгүй дархан байх зэрэг олон чухал эрхүүдийг бүдүүлгээр зөрчихөд хүргэсэн юм.19

3.5 Тавдугаар зорилтын хүрээнд 2008 оны долдугаар сарын 1-ний өдөр нийгэмд үүссэн эмх замбараагүй байдлын улмаас нийт таван хүний амь эрсдэж, 400 гаруй хүн бэртсэний дотор ажил үүргээ гүйцэтгэж явсан зургаан сэтгүүлч халдлагад өртөн эрүүл мэндээрээ хохирсон байна. Мөн телевизийн хэд хэдэн камер эвдэрч, МҮОНРТ-ийн явуулын станцад гэмтэл учирсан юм. Соёлын төв өргөөний Б корпуст байрлаж байсан өдөр тутмын “Өглөөний сонин”, долоо хоног тутмын “Хүмүүс”, “Хүмүүсийн амьдрал” сонины байр галд өртөж, үйл ажиллагаа явуулах боломжгүй болсны дээр МАХН, Соёлын төв өргөөнд байрлаж байсан долоон богино долгионы радио, гал түймэр, дээрэм тонуулд өртсөн байна. Үүнээс ФМ 107.5, ФМ 102.5 үйл ажиллагаагаа явуулж чадахгүйд хүрч байсан билээ.20

Дөрөв. Дүгнэлт

Хэвлэлийн эрх чөлөө хэзээ ч зүгээр ирдэггүй. Үүнийг тэмцэж олдог. Õýâëýë ìýäýýëëèéí õýðýãñýëä õÿíàëò òîãòîîæ, ñýòã¿¿ë÷äèéí ººðòºº ¿éë÷ëýõèéã øààðäàõ íü àðä÷èëëûí ìºí ÷àíàð, õýì õýìæýý, çàð÷ìààñ ãàäóóð ¿ë òýâ÷èæ áîëîõ ¿éëäýë þì. Хэдийгээр манай оронд хэвлэлийн эрх чөлөөний тухай хууль батлагдаад 10 дахь жилтэйгээ золгож байгаа ч гэсэн түүнийг (хэвлэлийн эрх чөлөөг) хязгаарласан хууль тогтоомжууд байсаар байна. 1. 2008 оны долдугаар сарын 1-ний хар мягмар гараг Монголын нийгэмд хуримтлагдсан нийгмийн суурь асуудлуудын тэсрэлт байсан юм. Энэ өдрүүдэд олон нийт эмх замбараагүй байдлын талаарх мэдээллийг ихэд сонирхож байсан бөгөөд хэвлэл мэдээллийнхэн тэрхүү мэдээллийг дамжуулах тухайд хурдан шуурхай ажиллаж чадсан юм. 2. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Энхбаяр агсан хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүдийн ялгаатай байр суурь, үйл ажиллагаа нь нийгмийг хагаралд хүргэж болзошгүй гэсэн үндэслэлээр Онц байдлын тухай хуулийн заалтыг үндэслэн Монгол Улсын Үндсэн хууль, Хэвлэлийн эрх чөлөөний тухай хуулиудын заалтыг зөрчин Онц байдлын хугацаанд МҮОНТ-ээс бусад телевизүүдийн үйл ажиллагааг зогсоосон нь Монголын Хэвлэлийн Эрх чөлөө туйлын эмзэг байгааг харууллаа. 3. Онц байдлын хугацаанд МҮОНТ албаны хүмүүс болон МАХН-ын байр суурийг илт давуу илэрхийлж улс төрийн цөөнх болоод энгийн иргэдийн байр суурийг нуун дарагдуулсан юм. Мөн ҮАБЗ хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлд хяналт тавьж, дарамт шахалт үзүүлж байсан нь “Ардчилал” сонинд хүргүүлсэн мэдэгдлээс ажиглагдаж байна. 4. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Энхбаяр агсан Онц байдлын тухай хуулийн заалтыг үндэслэн долдугаар сарын 1-оос 6-ны өдрүүдэд онц байдал тогтоосон явдал нь Онц байдлын тухай ба Хэвлэлийн эрх чөлөөний тухай хуулиуд эрх зүйн хувьд хоорондоо зөрчилтэй байгааг харуулсан. Эцэст нь дүгнэж хэлэхэд 1998 онд батлагдсан Хэвлэлийн эрх чөлөөний тухай хуулийн хэрэгжилтийн үр дүнг дахин нэг нягталж харж, энэ хуулийг боловсронгуй болгох шаардлагатай байгаа юм.

Тав. Ашигласан бүтээлийн жагсаалт 1. МУИС-ийн багш, доктор, профессор М.Зулькафиль, “Сэтгүүл зүйн онолын үндэс”, 2004 он, Улаанбаатар хот 2. “Нээлттэй нийгэм форум”, “Глоб-Интернэшнл ТББ”, “Үзэл бодлоо илэрхийлэх эрх чөлөөний зөрчлийн мониторинг ба хараат бус хэвлэл мэдээллийн эрхийг дэмжих нь”, 2008 он, Улаанбаатар хот, 3. “Ардчилал сонин”, 2008 оны долдугаар сарын 6, №133 дугаар, 4. news.banjig.net/news-11662. 5. www.eagle-tv.mn, 6. М.Зулькафиль, “Орчин үеийн сэтгүүл зүй”, 2007 он, Улаанбаатар хот 7. www.photius.com/rankings/press_freedom_2008, www.freedomhouse.org 8. www.mongolnews.mn/unuudur 9. Баабар ингэж өгүүлэв, “Ардын Эрх” сонин, 1996 он
10. Монгол Улсын Үндсэн хууль, 1992 оны 1 дүгээр сарын 13-ны өдөр, Улаанбаатар хот
11. Хэвлэлийн эрх чөлөөний тухай хууль, 1998 оны 8 äóãààð ñàðûí 28-íû ºäºð, Óëààíáààòàð õîò
12. Онц байдалын тухай хууль, 1995 оны 11 дүгээр сарын 14-íèé ºäºð, Óëààíáààòàð õîò
13. “Глоб Интернешнл” ТББ, “2008 оны 07 сарын 01-ний хүний эрхийн зөрчлийн мониторингийн урьдчилсан судалгаа”
14. “Ардчилал”, “Зууны мэдээ”, “Өнөөдөр” сонины долдугаар сарын 1-ээс 6-ийг хүртэлх дугаарууд
15. “Хэвлэлийн хүрээлэн”, Хэвлэл мэдээллийн сар тутмын судалгааны дүн, (2003-аас 2008 он)
16. “Зууны мэдээ” сонин, 2008 оны долдугаар сарын 3, №160 гуравдахь тал
17. “Ардчилал” сонин, 2008 оны долдугаар сарын 3, №131, гуравдахь тал
18. Хэвлэл мэдээллийн хэрэгслийн мониторинг(урьдчилсан судалгаа), IRIM судалгааны хүрээлэн
19. “Глоб Интернешнл” ТББ-ын сар тутмын мэдээ, 2008 оны долдугаар сарын 5, www.globeinter.org.mn [pic][pic][pic][pic][pic][pic]
-----------------------

| |

“Монголын хэвлэлийн эрх чөлөөний өнөөгийн байдал, зарим нэг тулгамдсан асуудал”[pic]
(2008 оны 07 сарын 01-ээс 07 сарын 06-ны онц байдал зарласан өдрүүдийн жишээн дээр) xcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmrtyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmrtyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmrtyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmrtyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmrtyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmrtyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmrtyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnm

| |

qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmrtyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmrtyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmrtyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmrtyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmrtyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmrtyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmrtyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnm

Баримт 3. МҮОНТ, 07 дугаар сарын 03 өдөр14 ХЭҮК-ын дарга Солонго: Долдугаар сарын 1-ний үйл явдал бол хууль бус үйл ажиллагаа. Комисс байнга анхааралдаа байлгаж байгаа. ... Эрүү шүүлт явуулахгүй, өмгөөлөгчтэй байлгах талаар албан бичиг явуулсан. Өчигдрийн байдлаар 720-иод хүнээс 21 хүүхэд, 20 эмэгтэй байна. Өнөөдөр хүний эрх зөрчигдөж байгаа талаар ар гэрээс нь олон гомдол ирж байгаа. УИХ-ын гишүүн Л.Гүндалай, Х.Баттулга хоригдож байгаа хүмүүстэй уулзсан. Тэнд хүч хэрэглэсэн, хүний эрх зөрчсөн зүйл илрээгүй. Харин ХМХ-ийн хязгаарлалт хуулинд тусгагдсан байгаа. ХМХ-ийг хязгаарлаж болно. 20 цаг 45 минут

Баримт 4. Ийгл, 07 сарын 01 өдөр14 Энэ хүчирхийллийг хурдан намжаах ёстой. Намжаахдаа аль болох энэ хүмүүсийн бие махбодид (хүмүүс гэдэгт энэ тэмцэл хийж байгаа, мөн цэрэг цагдаагийнхан ч гэсэн хүмүүс) энэ хоёр талын бие махбодь, эрүүл мэнд эд эрхтэнд нь нэг их хохирол учруулахгүйгээр нэн яаралтай арга хэмжээ авах шаардлагатай. Асуудлыг өөр өнцгөөр харахгүй бол болохгүй байна. Хүний эрхийн төлөө ажилладаг хүмүүс энд ирээд байна. Энэ цаг үед сонгууль булхайтай болсон болоогүй нь, хэн ялсан ялагдсан нь чухал биш байна. Яг энэ цаг үед нэг Монгол үндэстэн бие биенийхээ эсрэг хүчирхийлэл үйлдэж, цус урсгаж байгаа энэ явдлыг нэн даруй зогсоох нь чухал байна. Тийм учраас улс төрийн нам хүчнүүд, энэ явдалд турхирч оруулсан хэсэг бүлэг хүмүүс, бүгдээрээ нэгдэх хэрэгтэй. Нэн даруй зогсоох хэрэгтэй байна. Төрийн Механизм ажиллахдаа гар хоосон иргэдийн эсрэг хүч хэрэглэхгүй байх шаардлагатай. Нөгөө талаасаа иргэд өөрсдийнхөө сонголтыг хүндэтгэсэнгүй гэж илэрхийлэхдээ бас хүчирхийллийн аргаар асуудалд хандахгүй байх шаардлага гарч ирж байна. Хүний эрхийн төлөө ажилладаг төрийн бус байгууллагын зүгээс бүх улс төрийн хүчнүүд сонгуулийнхаа ажлыг нэг удаа түр хаяад Монгол үндэстний эрх ашиг гэдэг зүйл дээр төвлөрөөд Монгол Улсынхаа төлөө юу хийж чадах вэ гэдгийг бид хармаар байна. Энэ дээр бодитой алхам хиймээр байна. 23 цаг 36 минут

Баримт 2.

МҮОНТ, 2008 оны 07 сарын 05-ны 00:11-00:21 цаг, 618 секунд14

…Онц байдал цуцлагдлаа. Өнгөрсөн хугацаанд МҮОНТ нь Онц байдлын тухай хуульд захирагдаж Үндэсний Аюулгүй байдлын Шуурхай штабын шууд удирдлаган дор тус штабын мэдээлэлд үндэслэн мэдээллээ дамжуулж байсан…

Баримт 1.

МҮОНТ, 2008 оны 07 сарын 05 өдөр14

МҮОНТ-ийн сэтгүүлч: Онц байдлын хугацаанд хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл хэрхэн ажиллах тухай хуулийн заалт байдаг уу? Өнгөрсөн 4 хоногийн хугацаанд ММ агентлаг Онц байдлын штабын мэдэлд ажилласан гэж хэлж болно. Энэ нь зохистой үйлдэл мөн байсан юм уу? Өнгөрсөн 4 хоногийн хугацаан дахь Олон нийтийн телевизийн хөтөлбөрийн бүтцийг олон нийтийн телевизийн бодлого биш байсан гэдгийг ард түмэн ойлгохгүй шүүмжилж байгаа. Үүнийг та юу гэж бодож байна вэ?

С. Баяр: Ер нь ийм нөхцөл байдалд бид хаана хаанаасаа бэлэн биш байна. Онц байдал гээд ийм нэг хуультай байсан. Яг ийм нөхцөл байдал үүссэний дараа л олон хүн энэ хуулийг сөхөж үзсэн байх. Хууль байгаа учраас энэ хүрээнд үйл ажиллагаагаа явуулах тодорхой бололцоонууд нээгдсэн. Тэгэхдээ олон зүйл тодорхойгүй байгаа. Хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл яаж ажиллах тухай та асууж байна. Энэ тухай тогтоосон ямар нэг дүрэм журам байхгүй. Тиймээс ҮАБЗ нийгмээ тайван болгох, ард түмнийг дэврээхгүй байх олон янзын батлагдсан, батлагдаагүй эх үүсвэрээс олон нийтэд түгээж, тэр нь эмх замбараагүй байдал дэврээхгүй байх нөхцлийг бүрдүүлэх үүднээс энэ 4 хоногт МҮОНТ-ийг ажиллуулах шийдвэр гаргасан…

20:11-20:13 минут, 264 секунд

Similar Documents

Free Essay

Difficult People

...Difficult People Marvin D. Cofield Jack Welch Management Institute Professor Ardith Bowman JWI 505 Business Communication 10 Feb 2013 Difficult People  My topic of choice is on “How to deal with difficult people and their decisions even when they are your boss?” The reason I chose this topic is because I’m quite sure I’m not the only one that has had to deal with someone in upper management that is stubborn and difficult to deal with and the decisions that they make just make no sense whatsoever. This paper follows Munter’s Tell/Sell style of presentation (Munter, Ch 5 pp.86). I will attempt to capture the attention of the audience and show how the topic relates to them.   The mental and emotional connection is the level of stress and anxiety most people get from being in the position and how to deal with it. The stress of not being to state the issues to the boss for fear of reprisal. I think this should be an interesting topic to speak on and share my experiences and results. Even if some haven't had the misfortune of ever being in that position, I'm sure just hearing what others have to say on the topic will be beneficial in some way. We have all been there at some point in our lives at one time or another and if you haven’t, consider yourself blessed and very fortunate. Dealing with difficult people. Even if you haven’t been on the job for a real long time, it is very unusual to have not found someone in the workforce that you can consider difficult to deal with...

Words: 1875 - Pages: 8

Free Essay

People

...Our People section is the place to go if you have a paper to write about a person of interest and significance, whether historical or contemporary. Turn to this section for writing examples to help you frame your own writing and to inspire some new ideas. Whether you are writing an essay on Julius Caesar as depicted in Shakespeare's play, "Julius Caesar" or are instead writing about the life of William Shakespeare himself, you will find writing here that addresses both figures. You may be looking for expository writing that addresses the complicated reputation of Oliver Cromwell and the fact that he was lauded and revered by men like Thomas Carlyle, while being reviled by other men like David Hume. What was his lasting impact on the history of the British Isles? You may be writing about Napoleon Bonaparte and his military genius or about Benjamin Franklin's pithy sayings or his notoriety with women. Who was Patrick Henry, and why was he considered to be a great orator? As you scroll through this section, you will find essays addressing African American heroes of the underground railroad like Harriet Tubman and early women's rights leaders such as Elizabeth Cady Stanton. You'll discover writing samples explaining Machiavelli's political philosophies and evaluating them in light of our contemporary political climate. Read about the life of Karl Marx and the Russia he knew. What was the impetus behind Marx's Communist beliefs? Whether you are researching an ancient figure or...

Words: 281 - Pages: 2

Free Essay

Handling Hardy People

...The High Art of Handling Problem People Dealing with difficult people is a special skill—and an increasingly necessary one. By Hara Estroff Marano, published on May 01, 2012 - last reviewed on July 02, 2012 The walk-in medical clinic was about to close for the day when Susan Biali got a call from one of her longtime patients. Could the doctor please hang in a bit longer? The caller was feeling very ill and needed to see her immediately. An exhausted Biali extended her already burdensome day and waited for the patient to arrive. Some time later, the woman sauntered in; she was perfectly fine. She just needed a prescription refill. "She totally lied to me," the Vancouver doctor recalls. "Afterwards, I was so upset that the degree of my reaction troubled me. I'm a general physician with some training in psychiatry. Yet I couldn't put my finger on exactly why I was so bothered. I thought it was a flaw in myself." Eventually, she identified what set her off: "You think you're in an innocuous situation—a typical doctor-patient encounter. But the woman took complete advantage of my compassion. Then, not only wouldn't she acknowledge the lie, but she looked at me blankly and demanded, 'Can't you just move on and give me my prescription?' She made me feel that I was the problem." Bottom of Form Ever wonder how an encounter goes so quickly awry? Doubt your own perceptions? Feel thrown totally off balance by another person? Find yourself acting crazy when you're really a very...

Words: 3109 - Pages: 13

Premium Essay

The Igbo People

...Igbo is the official language of the Igbo people, who are from Africa and live in southeastern Nigeria. They are the biggest population in Nigeria, whose beliefs are based upon being led by one creator or god known as Chukwu, who created the universe. They also believe that the universe exists on other levels, having spiritual forces and deities protecting everyone. It is believed that the spirits are ancestral guardians who are protecting their living descendants, keeping a watch over them. Because of this belief, the living are to show appreciation for the dead and are to never speak badly of people who have passed. Those who have lived well receive proper burial rites, and ones that aren’t considered to have lived well aren’t...

Words: 526 - Pages: 3

Free Essay

People Hypocritical

...are people Hypocritical The song “America Is” has many similarities to the book To Kill a Mockingbird. Both authors talk about hypocrisy and want us to understand clearly the message that they are trying to send. In To Kill a Mockingbird hypocrisy was a common thing that the people in the society of Maycomb seemed to have. Tom Robinson a black man who was accused of raping a white woman had taken the guilt although he was innocent. Because of the hypocrisy in Maycomb, Tom would never be able to get his hopes up. Atticus (a white lawyer) took the responsibility to defend Tom and try to eliminate the hypocrisy in his town. However Atticus was the only one in his town who wanted to do the right thing and stands up for what he believes in but the others wouldn’t. They just wanted to go along with the situation and let whatever happens, happen. There is a quote in the song “America is” that says “America is the home of the hypocrite”. The quote is really connected to the book because the people in Maycomb let their hypocrisy grow among them and won’t do what is right. American people always say “All people should be treated equally” but their actions never show whether or not they do value what they say. The people in Maycomb are afraid, and possibly wanted to do the right thing especially telling the truth, but they did not because they fear that their decisions or actions will somehow unplease others. Atticus couldn’t be the eye opener for the people in Maycomb...

Words: 424 - Pages: 2

Premium Essay

Hmong People

...Promoting Cultural Sensitivity A Practical Guide for Tuberculosis Programs That Provide Services to Hmong Persons from Laos U.S. Department of Health and Human Services Centers for Disease Control and Prevention Hla dej yuav hle khau; Tsiv teb tsaws chaw yuav hle hau. “When you cross a river, take off your sandals; when you emigrate from one country to another, take off your hat.” –Hmong Proverb Promoting Cultural Sensitivity A Practical Guide for Tuberculosis Programs That Provide Services to Hmong Persons from Laos Female elder. © Frank Carter. U.S. Department of Health and Human Services Centers for Disease Control and Prevention 2008 For Additional Information For more information or for a list of available guides, please contact: Division of Tuberculosis Elimination National Center for HIV/AIDS, Viral Hepatitis, STD, and TB Prevention Coordinating Center for Infectious Diseases Centers for Disease Control and Prevention 1600 Clifton Road, NE, Mailstop E-10 Atlanta, GA 30333 Phone: (404) 639-8120 Web site: http://www.cdc.gov/tb Suggested Citation Centers for Disease Control and Prevention. (2008). Promoting Cultural Sensitivity: A Practical Guide for Tuberculosis Programs That Provide Services to Hmong Persons from Laos. Atlanta, GA: U.S. Department of Health and Human Services. 2 Contents Introduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Intended Audience . . . . . . . . . . . . . . ....

Words: 19162 - Pages: 77

Free Essay

Obnoxious People

...Obnoxious People Have you ever been inside a store like Walmart or in a restaurant like Applebee’s and have witnessed some obnoxious people? Almost everywhere I look in public settings there is some sort of person being “obnoxious” or “disturbing.” There’s many different types of obnoxious people, but the three you should really know about are the braggers, the suck-ups, and lastly the phone freaks. The first type of obnoxious people are the braggers. They are the ones that enjoy telling you everything about them, but in a boastful tone. Braggers enjoy sounding like they are much better and on a higher level than everyone else, although they are typically not. My interpretation of braggers is after they have gone shopping they tell you what they got, where they got it, and how expensive it was. A lot of them started when they were teenagers and posted their new hot items on Snapchat. Another type of bragger is a parent who brags about their child. I think the worst is a mom that brags about her daughter to another mom. This happens all the time with "soccer moms" that think that their daughter is the best player. A pet peeve of mine is people posting on any social media account about how “perfect” their lives are with their “perfect’’ families. They tend to not actually have a perfect one. I think they enjoy covering up to people to sound better than it actually is. I feel they are doing this to try to brag to people on media and put themselves on a higher level. A final...

Words: 762 - Pages: 4

Premium Essay

The Zuni People

...The majority of the Zuni Tribe lived on an area on the Zuni River which is called the Zuni Pueblo in New Mexico. The Zuni people are known for what they made in the 19th century, their silver and turquoise jewelry. The Zuni people were very religious people, always peaceful and never threatening. They have 3 main gods, Earth son father, mother, and moonlight-giving mother. Zuni people lived in adobe residences or pueblos, which are multi-story house house made from enormous stones cemented at the side of adobe (a baked mixture of clay and straw). Each adobe unit used to be dwelling to one household, like a modern day condo. Zuni individuals used ladders to arrive the upstairs residences. A Zuni adobe house was most of the time home...

Words: 268 - Pages: 2

Free Essay

Indigenous Peoples

...DepEd adopts IP education agenda By TONY PE. RIMANDO January 18, 2012, 3:12pm PAGADIAN CITY, Zamboanga del Sur, Philippines – A national policy framework (NPF) has been adopted by the Department of Education (DepEd) recently to answer the basic education needs of Indigenous Peoples (IPs) who live in mountain villages and sitios of Mindanao, and other areas of the country. Education Secretary Armin A. Luistro said the NPF for IPs is in line with the country’s commitment to achieve its Education for All (EFA) targets, and the Millennium Development Goals (MDGs), which are in pursuant to the DepEd Basic Education Sector Reform Agenda (BESRA). Luistro explained through DepEd Order No. 62, Series of 2011, which was received here lately by DepEd Region 9 Director Walter O. Albos, that the NPF was preceded by a consultative and participatory process held in designated venues of Southern Philippines. Albos said the consultations were followed by a national validation workshop where participants affirmed the principles of the draft framework and later recommended the formulation and implementation of an IP basic education program. The events were attended by qualified representatives from various IP communities in the country, together with concerned government agencies, and civil service society partners to ensure that IP groups can claim ownership of this framework, Albos quoted Luistro’s directive. The DepEd chief, Albos said, described the NPF as “an instrument for promoting...

Words: 764 - Pages: 4

Free Essay

Taking Development to People Is a Fallacy

...about empowerment, and these are: a) Empowerment is a process that takes time; b) Every human experience has a contribution to make towards that empowerment; and that c) While individuals and communities are at the end of the day responsible for their own empowerment, external inputs too have value. In this lecture we will be discussing characteristics of an empowered community over time; community’s role in its own development; and also the role of external input, especially that of people’s government, in this empowerment process. 7.2 Objectives By the end of this lecture, you should be able to a) explain the characteristics of an empowered community b) discuss the role of the people in their won empowerment; and c) discuss what should be the role of the government (and donors) in support of the people in their own empowerment. 7.3 Characteristics of an empowered community There are four characteristics that an empowered person or community should display. These characteristics are progressive in their arrangement and hence it should be easy to remember them. The four characteristics are a) the ability to understand one’s reality and to analyze the factors that shape that reality; b) the ability to decide what one wants to be; c) the willingness to act to change the situation for the better; and d) the ability to ensuring sustainability of those efforts. Let us now consider these one by one. As we have said previously, you should not be surprised to discover that you have covered...

Words: 2939 - Pages: 12

Premium Essay

How to Meet New People

...Meet New People Meeting new people is an unavoidable and important process in everyone’s lifetime. The desire to meet new people is triggered by different reasons including general friendship and romance. One could have lost old friends, shifted to a new location or wanted to meet more people during their lifetime. It is through meeting new people that we get new opportunities say in business or daily adventures, explore new ideas getting out of our own cocoons, increase knowledge and gain a better understanding of life in general. Once meeting them, it can be easy turning them into friends. We are then able to form close friendships which when well maintained and nurtured could create strong life bonds for the benefit of the parties involved including romantic relationships. These newly gained friends can point out any potential in us and through encouragement and advice, personal growth can be attained. However, we meet countless people but becoming friends with them is our own choice. The process of meeting new persons can be demanding to some people, but easy on others. It requires the right attitude for a person to get out there and fight any loneliness or rejection from a past relationship. One need to be psychologically prepared to meet new people in whichever way or place that there is. Patience is needed in the process as one can face rejection, some meeting ways aren’t up to the expectation and there is the need to try many ways in order to meet people for the...

Words: 863 - Pages: 4

Free Essay

The People of Huaorani

...The Huaorani of Ecuador The Huaorani people of the Amazon are population of people that are trying to maintain their identity, customs, and traditions. The identity of the Huaorani is characterized by their self-sufficient life in and out of the forest whose biodiversity is one of the abundant in the world. The Huaorani are practicing a sustainable economy, where the natural resources are not over-exerted. The modern world is closing in on the Huaorani people. They are faced with “modernization” and other outside forces that are affecting their way of life. The Huaorani are caught between the conflicting objectives of petroleum development and forest conservation. These programs are undermining what constitutes the core of Huaorani culture, the relationship to the forest and their hunting-gathering semi-nomadic way of life. The Huaorani are located in the Ecuadorian headwaters of the Amazon and is comprise of about 1,500 people who are living in up to 24 temporary settlements in an area of almost 20,000 square kilometers, completely covered by rain forest. They are surrounded by related and alien tribes and ethnic groups with a total population of an estimated 150,000. For centuries the Huaorani have had to defend themselves against these groups and against gold and rubber prospectors; which provided the missionaries the justification for "pacification" ("The huaorani of,"). Huaorani which means “human beings” or “the people”, and refer to everyone else as cohouri...

Words: 2137 - Pages: 9

Premium Essay

Aboriginal People

...Aboriginal people • Aboriginal people are four times more likely to be living in crowded housing than non-Aboriginal Canadians. • Life expectancies of Aboriginal peoples are five to 14 years less than the Canadian population, with Inuit men and women showing the shortest lives. • Infant mortality rates are 1.5 to four times greater among Aboriginal Canadians than the overall Canadian rate. • Rate of numerous infectious and chronic diseases are much higher in the Aboriginal population than the non-Aboriginal Canadian population. • Suicide rate are 5 to 6 times higher. • Aboriginal peoples have high rates of major depression, 18% of the total Aboriginal peoples • 27% of them have problems with alcohol • 34% of them have sexual abuse during childhood. • Canada was one of four nations to vote against the adoption of the United Nations Declaration of the Rights of Indigenous Peoples, which include the improving economic and social conditions, the right to attain the highest levels of health, and the right to protect and conserve their environments. Policy Implications • In 1996 Royal Commission on Aboriginal Peoples made a number of recommendations, virtually all of which have not been implemented. 1. Recognition of an Aboriginal order of government with authority over matters related to the good government and welfare of Aboriginal people and their territories. 2. Replacement of the federal Department of Indian Affairs with two departments, one to implement a new relationship...

Words: 290 - Pages: 2

Free Essay

Uncontacted Peoples of Peru

...3/23/2012 Uncontacted Natives of Peru There are many different tribes of people in South America. It is estimated that over one hundred uncontacted tribes exist today around the globe. There are approximately 15 tribes that take residence in Peru. These people have had no contact with the civilized world, and live what we would think is a primitive lifestyle. They have never influenced our way of life in any way. Besides this, many oil and logging companies want to go in to these areas and exploit the natural resources that they hold. This is very dangerous for these types of people, as they have had no contact with anyone from the outside world. These oil and logging companies present a huge threat to people that have never done anything to exploit us. Some people try to deny the fact that these people even exist. The president of Peru was quoted saying that because they are uncontacted people, there is no evidence that they even exist in these rainforest areas. He actually stated that these people were invented by people trying to save the rainforest, and nothing more. This man is obviously being persuaded to let these companies come in and exploit the land for its natural resources. No person would willingly put the lives of others at risk unless it was a for-profit venture. For the president of Peru to portray this message in a news article that would be read by most of the people in Peru is outrageous. Money is once again getting in the way of human rights...

Words: 725 - Pages: 3

Premium Essay

Effects On Aboriginal People

...Aboriginal people have been present across the continent of Australia for thousands of years and is recognised as the oldest civilisation in the world (GBRMPA, 2016). Aboriginal people were hunters and gatherers, and as their survival depended on it, they developed a great knowledge of their land and what it had to offer (GBRMPA, 2016). Townsville has been home to the Indigenous Tribes of the Wulgurukaba and Bindal People. A very important symbol for the Bindal People is the shooting star, and they believe that where the star fell, or the direction of where it fell meant danger coming, or that someone from that direction was in need of help or in danger. The Bindal People call their land “Thul Garrie Waja” (Townsville NAIDOC, 2016). Wulgurukaba...

Words: 940 - Pages: 4