WSTĘP
Jednym z wyodrębnionych rynków usług finansowych jest rynek usług ubezpieczeniowych. Jest on układem złożonym obejmującym całokształt powiązań oraz relacje zachodzące między jednostkami, które oferują ten rodzaj usług a tymi, które zgłaszają na nie zapotrzebowanie zgodnie z ich możliwościami finansowymi. W niniejszej pracy zostanie dokonana teoretyczna charakterystyka tego rynku a także przedstawiony zostanie rynek ubezpieczeniowy w Polsce. Ponadto w niniejszej pracy zaprezentowane zostaną główne zagadnienia dotyczące funduszy emerytalnych.
1 DEFINICJA I FUNKCJE UBEZPIECZEŃ

Istotą ubezpieczenia jest pokrycie przyszłych potrzeb majątkowych, wywołanych u poszczególnych jednostek przez zdarzenia losowe odznaczające się pewną prawidłowością, w drodze rozłożenia ciężaru tego pokrycia na wiele jednostek, którym zagrażają te same zdarzenia losowe .
Wśród funkcji ubezpieczeń możemy wyróżnić funkcje podstawowe, do których należą kompensacja strat losowych oraz prewencja szkodowa, a także inne dodatkowe cele i zadania.

2 PODZIAŁ UBEZPIECZEŃ

Podział podstawowy dzieli ubezpieczenia na gospodarcze oraz społeczne. Ubezpieczenia gospodarcze są zarządzane przez instytucje komercyjne, natomiast społeczne - przez instytucje państwowe.
2.1 Charakterystyka ubezpieczeń gospodarczych

W obrębie tych ubezpieczeń znajdują się wszystkie oferty, które interesują posiadaczy pojazdów (ubezpieczenie samochodowe) lub nieruchomości oraz tych, którzy pragną zabezpieczyć przyszłość swoją i swoich bliskich w razie nieszczęśliwych wypadków .
Na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego oraz ustaw ubezpieczeniowych ubezpieczenia gospodarcze stanowią kompleksowo uregulowaną instytucję prawną. Prowadzenie działalności ubezpieczeniowej lub wykonywanie czynności, które normy prawa kwalifikują do czynności ubezpieczeniowych odbywać się może pod ścisłym nadzorem organu państwa. Organem tym jest Komisja Nadzoru Finansowego .
Ubezpieczenia gospodarcze oparte są na umowie między dwoma podmiotami, z których jeden oddaje ryzyko a drugi je przyjmuje, za odpowiednią zapłatą. Umowa taka zawiera zobowiązania stron.
Ze względu na przedmiot ubezpieczenia dzielimy ubezpieczenia gospodarcze na majątkowe i osobowe.
Ponadto ubezpieczenia majątkowe dzielą się jeszcze na: mienie i OC, natomiast osobowe: na życie i NW . Nie jest to oczywiście jedyny podział, istnieje wiele innych biorących pod uwagę inne kryteria, np. branże, regulacje prawne, autonomię stron.
2.2 Rynek ubezpieczeń gospodarczych w Polsce

Suma całkowitych składek krajów Unii Europejskiej wynosiła ponad 1 bilion EUR w 2013 r. Polska ze składką 13,8 mld EUR w 2013 r. stanowiła 1,3% rynku unijnego i zajmowała 12 miejsce w rankingu krajów EU27.
Ubezpieczenia gospodarcze dzielimy na dwa podstawowe działy - ubezpieczenia na życie (dział I) i pozostałe ubezpieczenia osobowe i ubezpieczenia majątkowe (dział II). W strukturze ubezpieczeń w Polsce w 2013 r. ubezpieczenia Działu I - 54%, Działu II – 46%.
W 2013 r. wartość kapitału podstawowego ubezpieczycieli na życie wyniosła 3 150,4 mln zł, w tym inwestorzy zagraniczni partycypowali w kwocie 2 082,0 mln zł, co stanowi 66,1% udziału kapitału zagranicznego w kapitale podstawowym. W Dziale II wartość kapitału podstawowego wyniosła 2 636,1 mln zł, z czego 2 211,0 mln zł stanowił kapitał zagraniczny. Udział kapitału zagranicznego w kapitale podstawowym tego działu wyniósł 83,9%. Najwyższy był udział kapitału austriackiego, niemieckiego, holenderskiego.
Wszystkie zakłady ubezpieczeń działające w Polsce reprezentują Polska Izba Ubezpieczeń. Liczba zakładów objętych statystyką PIU zmalała z 71 w 2005 r. do 56 w 2014 r. (w Dziale II- z 38 do 30, w Dziale I z 33 do 26). Zgodnie z polskim prawem, jeden i ten sam ubezpieczyciel nie może jednocześnie oferować klientom ubezpieczeń majątkowych i ubezpieczeń na życie.
Składka przypisana brutto w Polsce w 2014 r wynosiła 54, 92 mld zł, w 2013 r – 57,82 mld zł.
Odszkodowania i świadczenia w Polsce w 2014 r wynosiło 34,16 mld zł, w 2013 r – 36,3 mld zł.
Łączna składka zakładów Działu I wynosiła w 2014 r. 28 667 mln zł w porównaniu z 31 264 mln PLN w roku 2013. Lider Działu I – PZU Życie – miał w 2014 r. 28,5% rynku mierzonego składką. Składki pierwszych pięciu (PZU Życie, Open Life TUŻ S.A., COMPENSA ŻYCIE S.A., AVIVA-OGÓLNE S.A., METLIFE) – 56,7%.
Łączna składka zakładów Działu II wynosiła w 2014 r. 26 253 mln zł w porównaniu z 26 603 mln zł w roku 2013. Lider Działu II – PZU – miał w 2014 r. 31,5% rynku mierzonego składką, tj. o 0,4 p.p. więcej niż w 2013 r. Składki pierwszych pięciu zakładów (PZU S.A., ERGO HESTIA S.A., ALLIANZ POLSKA S.A., WARTA S.A., COMPENSA S.A.) stanowiły 68,2% rynku.
2.3 Charakterystyka ubezpieczeń społecznych

Ubezpieczenia społeczne – mają charakter wyłącznie osobowy. Są to ubezpieczenia publiczne, a więc stoi za nimi państwo, a więc mają charakter polityki społecznej. Podlegają obowiązkowo wszyscy pracujący .
Podstawowym aktem prawnym dotyczącym ubezpieczeń społecznych jest ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. Nr 0, poz. 121)
Objęte tą ustawą są ubezpieczenia: emerytalne, rentowe, chorobowe.
Ubezpieczenie zdrowotne objęte jest odrębną regulacją. Uregulowane w ustawie z dn. 23 stycznia 2003r. O powszechnym ubezpieczeniu w NFZ .
W ramach ubezpieczeń społecznych wyróżnia się 4 rodzaje:
• emerytalne – zabezpieczają ryzyko utraconych dochodów wieku poprodukcyjnego.
• rentowe – chronią przed ryzykiem utraty zdolności do pracy zawodowej w okresie dłuższym.
• chorobowe – chronią pracowników przed utratą dochodów w skutek zachorowania, czyli przejściowej niemożności podjęcia pracy zawodowej .
• zdrowotne - osobie ubezpieczonej przysługują świadczenia zdrowotne mające na celu zachowanie zdrowia, ochronę przed skutkami chorób oraz leczenie .
Ogół świadczeń pochodzących z tytułu ubezpieczeń społecznych dzielimy na 3 rodzaje: długoterminowe, krótkoterminowe, świadczenia jednorazowe . Liczba ubezpieczonych w Polsce (ubezpieczenia emerytalne i rentowe ) w 2014 roku stanowi – 14,525 mln.
Wysokość składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe są jednolite dla wszystkich ubezpieczonych i wynoszą:
• 19,52% - emerytalne (płatnik i ubezpieczony płacą w równych częściach - po 9,76%)
• 8% - rentowe (płatnik składek pła ci 6,5% a ubezpieczony płaci1,5 %),
• 2,45% - chorobowe (całość płaci ubezpieczony).
• od 0,67 do 3,86% - wypadkowe - w zależności od tego, do jakiej grupy – rodzaju działalności należy płatnik składek według PKD (całość płaci pracodawca) .

ZAKOŃCZENIE

Jak wynika z powyższych rozważań, rynek ubezpieczeń jest rynkiem zróżnicowanym, zawierającym wiele podmiotów oraz instytucji. Jest też rynkiem bardzo ważnym, mającym duży wpływ na życie codzienne każdego człowieka. Dlatego też warto interesować się tą tematyką i wiedzieć na czym polega działanie rynku ubezpieczeniowego w Polsce. BIBLIOGRAFIA:
Literatura:
1. J. Kazowski, Wstęp do nauki o ubezpieczeniach (adaptacja i redakcja naukowa W. Mogilski), bez daty
2. E. Kowalewski, Prawo ubezpieczeń gospodarczych, Wydanie trzecie zaktualizowane i rozszerzone, Bydgoszcz-Toruń, 2006

Źródła internetowe:
1. Klasyfikacja ubezpieczeń w Polsce https://ubea.pl/Klasyfikacja-ubezpieczen-w-Polsce,artykul,921/, (odczyt: 19.10.1015)
2. Ubezpieczenie gospodarcze, http://finance24.blox.pl/2010/06/Ubezpieczenie-gospodarcze.html (odczyt: 19.10.2015)
3. Pojęcie ubezpieczenia w ujęciu ekonomicznym i prawnym, http://docplayer.pl/1515998-Pojecie-ubezpieczenia-w-ujeciu-ekonomicznym-i-prawnym.html (odczyt: 19.10.2015)
4. Ubezpieczenia społeczne, https://pl.wikipedia.org/wiki/Ubezpieczenia_spo%C5%82eczne (odczyt: 20.10.2015)
5. Ubezpieczenie zdrowotne, https://pl.wikipedia.org/wiki/Ubezpieczenie_zdrowotne (odczyt: 20.10.2015)
6. Polski rynek ubezpieczeniowy 2013, http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/podmioty-gospodarcze-wyniki-finansowe/przedsiebiorstwa-finansowe/polski-rynek-ubezpieczeniowy-2013,11,4.html (odczyt: 20.10.2015)
7. Raport roczny PIU 2014, https://www.piu.org.pl/public/upload/ibrowser/Raport%20Roczny%202014/Raport%20Roczny%20PIU%202014.pdf (odczyt: 20.10.2015)
8. Ubezpieczenia społeczne w Polsce, http://www.eures.praca.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=81&Itemid=116 (odczyt: 20.10.2015)

Akty prawne:
1. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Dz. U. z 2015 r. Nr 0, poz. 121