Τμήμα Οικονομικών Επιστημών
Πανεπιστήμιο Αθηνών
Χρηματοοικονομική Ανάλυση
Επιχειρήσεων
ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ
ΑΝΑΛΥΣΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ
ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ
1
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
Α. Εισαγωγή
Η χρηματοοικονομική λογιστική τηρείται με σκοπό την ενημέρωση της διοίκησης της επιχείρησης όσο και των τρίτων ενδιαφερομένων.
Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αντλήσουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες από τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις, οι οποίες αποτελούν το τελικό προϊόν της χρηματοοικονομικής λογιστικής και δημοσιεύονται, ώστε το ευρύ κοινό να έχει άμεση πρόσβαση.
2
1
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
Οι κυριότερες χρηματοοικονομικές καταστάσεις είναι οι παρακάτω:
1. Ισολογισμός
2. Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως
3. Πίνακας Διάθεσης των Αποτελεσμάτων
4. Προσάρτημα
5. Κατάσταση Ταμειακών Ροών (Πηγών
Χρήσεων)
και
3
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
Β. Ο Ισολογισμός
Η λογιστική ισότητα βασίζεται στο ότι σε κάθε οικονομική μονάδα τα μέσα δράσης πρέπει να ισούνται με τις πηγές προέλευσης τους.
Μέσα Δράσης = Πηγές Προέλευσης Μέσων Δράσης
Την παραπάνω εξίσωση μπορούμε, μετονομάζοντας τα μέρη της να την παρουσιάσουμε όπως παρακάτω:
Τα μέσα δράσης, επειδή με αυτά η επιχείρηση δρα
(ενεργεί) στην αγορά της, τα ονομάζουμε ενεργητικό.
Τον ξένο δανεισμό, επειδή πρέπει να επιστραφεί στους δανειστές πριν την λύση και εκκαθάριση της επιχείρησης, τον ονομάζουμε υποχρεώσεις.
4
2
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
Ο Ισολογισμός
(συνέχεια)
Την υποχρέωση προς τους φορείς, επειδή θα επιστραφεί στους δικαιούχους συνήθως κατά την λύση και εκκαθάριση της επιχείρησης, την ονομάζουμε καθαρή θέση.
Ενεργητικό = Παθητικό + Καθαρή Θέση
ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ
Το ενεργητικό περιέχει τα μέσα δράσης της επιχείρησης
(περιουσία).
Τα στοιχεία του ενεργητικού για να ενταχθούν σε αυτό πρέπει:
1. Να ανήκουν κατά κυριότητα στη λογιστική μονάδα.
2. Να έχουν περιέλθει στην κυριότητα της λογιστικής μονάδας μετά από λογιστικό γεγονός και συνεπώς να έχουν αντικειμενικά προσδιορισμένη τιμή που να αποδεικνύεται με παραστατικά. 3. Nα είναι δυνατόν να διατίθεται ή να χρησιμοποιείται για την επίτευξη των αντικειμενικών σκοπών της λογιστικής μονάδας.
5
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
Ο Ισολογισμός
(συνέχεια)
ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ
Οι υποχρεώσεις περιλαμβάνουν τις υποχρεώσεις προς τρίτους (τράπεζες, προμηθευτές κ.α.).
Οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν τα στοιχεία του παθητικού για να ενταχθούν σε αυτό είναι οι ακόλουθες :
1. Θα πρέπει να αφορούν τη λογιστική μονάδα και όχι τους φορείς της.
2. Θα πρέπει να έχουν δημιουργηθεί ως συνέπεια λογιστικού γεγονότος για να έχουν συγκεκριμένο χρηματικό ύψος.
3. Να προβλέπεται η ικανοποίηση τους στο μέλλον με χρήμα ή άλλο ισοδύναμο μέσο.
4. Να είναι δυνατό να αποδοθεί σε χρηματικές μονάδες.
6
3
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
Ο Ισολογισμός
(συνέχεια)
ΚΑΘΑΡΗ ΘΕΣΗ
Η καθαρή θέση (ίδια κεφάλαια) περιέχει ποσά, τα οποία ανήκουν στους φορείς της επιχείρησης, είτε αυτά εισφέρθηκαν άμεσα από αυτούς κατά την ίδρυση ή σε αύξηση κεφαλαίου της επιχείρησης, είτε αυτά προέρχονται από κέρδη της επιχείρησης.
Ισολογισμός είναι η λογιστική κατάσταση που εμφανίζει συνοπτικά σε χρηματικές μονάδες σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή και με βάση τις γενικά παραδεκτές λογιστικές αρχές, τα μέσα δράσης της επιχείρησης και τις πηγές προέλευσής τους.
7
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
Τρία διαφορετικά είδη ισολογισμών:
1. Το πρώτο είδος, ο θετικός ισολογισμός, αφορά ισολογισμούς των οποίων η καθαρή θέση είναι θετική. 2. O ουδέτερος ισολογισμός αφορά ισολογισμούς των οποίων η καθαρή θέση ισούται με το μηδέν, δηλαδή οι υποχρεώσεις είναι ίσες με το ενεργητικό.
3. Ο αρνητικός ισολογισμός αφορά την περίπτωση κατά την οποία η καθαρή θέση είναι αρνητική, δηλ. οι υποχρεώσεις είναι μεγαλύτερες του ενεργητικού.
8
4
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
Ο Ισολογισμός
(συνέχεια)
ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ
Το πάγιο ενεργητικό περιέχει στοιχεία τα οποία δεν προτίθεται η επιχείρηση να ρευστοποιήσει σε χρόνο τουλάχιστον λιγότερο από έτος.
Το κυκλοφορούν ενεργητικό περιέχει στοιχεία τα οποία προτίθεται η επιχείρηση να ρευστοποιήσει μέσα στον επόμενο ένα χρόνο.
9
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ
Η ταξινόμηση η οποία προτείνεται για την παρουσίαση του ενεργητικού (κριτήριο τον χρόνο ρευστοποίησης) είναι η ακόλουθη :
Α) Οφειλόμενο κεφάλαιο
Β) Έξοδα εγκατάστασης
Γ) Πάγιο ενεργητικό
Ι. Ασώματες ακινητοποιήσεις
ΙΙ. Ενσώματες ακινητοποιήσεις
ΙΙΙ. Συμμετοχές και άλλες μακροπρόθεσμες χρηματοοικονομικές απαιτήσεις. Δ) Κυκλοφορούν ενεργητικό
Ι.
Αποθέματα
ΙΙ.
Απαιτήσεις
ΙΙΙ.
Χρεόγραφα
IV.
Διαθέσιμα
10
Ε) Μεταβατικοί λογαριασμοί ενεργητικού
5
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
ΚΑΘΑΡΗ ΘΕΣΗ (ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ)
Η ταξινόμηση την οποία προτείνεται για την παρουσίαση των ιδίων κεφαλαίων είναι η ακόλουθη:
Α) Ίδια κεφάλαια
Ι. Κεφάλαιο
ΙΙ. Διαφορά από έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο
ΙΙΙ. Διαφορές αναπροσαρμογής – Επιχορηγήσεις επενδύσεων IV. Αποθεματικά κεφάλαια
V. Αποτελέσματα εις νέον
VI. Ποσά για αύξηση κεφαλαίου
Β) Προβλέψεις για κινδύνους και έξοδα
11
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
ΠΑΘΗΤΙΚΟ
Η ταξινόμηση η οποία προτείνεται για την παρουσίαση των υποχρεώσεων είναι η ακόλουθη:
Γ) Υποχρεώσεις
Ι. Μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις
ΙΙ. Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις
Δ) Μεταβατικοί λογαριασμοί ενεργητικού
Οι
μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις είναι οι υποχρεώσεις που πρέπει να πληρώσει η οικονομική μονάδα μετά από ένα έτος.
Οι
βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις είναι οι υποχρεώσεις οι οποίες λήγουν σε λιγότερο από ένα έτος. 12
6
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
Γ. Η Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως,
Πίνακας Διάθεσης των Κερδών και Προσάρτημα
1. Το Λογιστικό Αποτέλεσμα
Η δυνατότητα της λογιστικής μονάδας να δημιουργεί πλούτο για τους φορείς της μετριέται με το λογιστικό αποτέλεσμα. Ο τρόπος υπολογισμού του είναι ο ακόλουθος:
Λειτουργικά έσοδα
Μείον λειτουργικά έξοδα
= Λειτουργικό αποτέλεσμα (εκμεταλλεύσεως)
Πλέον μη λειτουργικά έσοδα
Πλέον μη λειτουργικά (έκτακτα) κέρδη
Μείον μη λειτουργικά έξοδα
Μείον μη λειτουργικές (έκτακτες) ζημιές
= Αποτέλεσμα χρήσης
13
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
Το Λογιστικό Αποτέλεσμα (συνέχεια)
Θα πρέπει να τονισθεί ότι το λογιστικό αποτέλεσμα δεν είναι το πραγματικό οικονομικό αποτέλεσμα διότι:
A) Η ζωή της λογιστικής μονάδας δεν τελειώνει στο τέλος της λογιστικής χρήσης, άρα πρόκειται για σχετικό μέγεθος.
Β) Το αποτέλεσμα βασίζεται στη αρχή του ιστορικού κόστους
(δεν λαμβάνει υπόψη μεταβολές τιμών).
Γ) Το αποτέλεσμα δεν λαμβάνει υπόψη του κάποια έσοδα και έξοδα, τα οποία ενδιαφέρουν την λογιστική μονάδα, όπως οι τόκοι των ιδίων κεφαλαίων, η αμοιβή των φορέων της επιχείρησης και το τεκμαρτό ενοίκιο ιδιόκτητων ακινήτων.
14
7
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
1.1. Προσδιοριστικοί Παράγοντες του
Αποτελέσματος
Για να δημιουργηθεί αποτέλεσμα θα πρέπει να υπάρξουν λογιστικά γεγονότα των ακόλουθων κατηγοριών :
Α) Λογιστικά γεγονότα που προκαλούν έξοδα.
Β) Λογιστικά γεγονότα που προκαλούν έσοδα.
Γ) Λογιστικά γεγονότα που προκαλούν μη λειτουργικές ζημιές. Δ) Λογιστικά γεγονότα που προκαλούν μη λειτουργικά κέρδη. 15
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
ΕΞΟΔΟ (μείωση Κ.Θ.)
Τα έξοδα μπορούν να διακριθούν :
Α) Ανάλογα με την προέλευση:
Λειτουργικά είναι τα έξοδα που προέρχονται από τις κύριες και τις δευτερεύουσες δραστηριότητες της επιχείρησης.
Μη Λειτουργικά είναι τα έξοδα που προέρχονται από τις τρίτες άσχετες δραστηριότητες.
Β) Ανάλογα με την περιοδικότητα:
Τακτικά έξοδα είναι αυτά που δημιουργούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
Έκτακτα έξοδα είναι αυτά που δημιουργούνται εξαιτίας συγκεκριμένου έκτακτου γεγονότος.
16
8
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
ΕΞΟΔΟ (συνέχεια)
Γ) Ανάλογα με την λογιστική παρακολούθηση:
Πραγματοποιημένα έξοδα είναι αυτά που προέρχονται από συγκεκριμένο λογιστικό γεγονός.
Υπολογιστικά (τεκμαρτά) είναι αυτά που δεν προέρχονται από συγκεκριμένο λογιστικό γεγονός.
Δ) Ανάλογα με τη λειτουργία από την οποία προέρχονται:
Έξοδα παραγωγής. Έξοδα διοίκησης. Έξοδα διάθεσης. Έξοδα χρηματοδότησης της επιχείρησης. Έξοδα ερευνών & ανάπτυξης. Ε) Ανάλογα με το χρόνο πραγματοποιήσεως:
Δεδουλευμένα είναι τα έξοδα που προέρχονται από υπηρεσίες, οι οποίες έχουν ήδη παραληφθεί από την επιχείρηση.
Μη δεδουλευμένα είναι τα έξοδα που προέρχονται από υπηρεσίες, οι οποίες δεν έχουν πλήρως παραληφθεί.
17
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
ΕΣΟΔΟ (αύξηση Κ.Θ.)
Τα έσοδα μπορούν να διακριθούν :
Α) Ανάλογα με την προέλευση:
Λειτουργικά είναι τα έσοδα που προέρχονται από τις κύριες και τις δευτερεύουσες δραστηριότητες της επιχείρησης. Μη Λειτουργικά είναι τα έσοδα που προέρχονται από τις έμμεσες δραστηριότητες.
Β) Ανάλογα με την περιοδικότητα:
Τακτικά έσοδα είναι τα έσοδα που δημιουργούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
Έκτακτα είναι αυτά που δημιουργούνται εξαιτίας συγκεκριμένου έκτακτου γεγονότος.
18
9
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
ΕΣΟΔΟ (συνέχεια)
Γ) Ανάλογα με την λογιστική παρακολούθηση:
Πραγματοποιημένα που προέρχονται από συγκεκριμένο λογιστικό γεγονός.
Υπολογιστικά που δεν προέρχονται από συγκεκριμένο λογιστικό γεγονός.
Δ) Ανάλογα με το χρόνο πραγματοποιήσεως:
Δεδουλευμένα έσοδα είναι τα έσοδα που προέρχονται από προϊόντα ή υπηρεσίες, οι οποίες έχουν ήδη παραδοθεί από την επιχείρηση.
Μη δεδουλευμένα είναι τα έσοδα που προέρχονται από υπηρεσίες, οι οποίες δεν έχουν πλήρως παραδοθεί.
19
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
ΜΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ (ΕΚΤΑΚΤΗ) ΖΗΜΙΑ & ΜΗ
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΚΕΡΔΟΣ
Μη λειτουργική ζημιά είναι κάθε μείωση της καθαρής θέσης, που δεν συνδέεται με την κάλυψη των αναγκών της λογιστικής μονάδας, όπως η καταστροφή του κτιρίου της επιχείρησης εξαιτίας σεισμικής δόνησης.
Μη λειτουργικό κέρδος είναι κάθε αύξηση της καθαρής θέσης, που δεν συνδέεται με την δραστηριότητα της λογιστικής μονάδας, όπως η δημιουργία κέρδους από λαχεία κ.α.
20
10
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
2. Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως
Είναι η λογιστική κατάσταση, στην οποία συσχετίζονται περιληπτικά, με βάση τις γενικά παραδεκτές λογιστικές αρχές, οι προσδιοριστικοί παράγοντες του αποτελέσματος μιας περιόδου, με σκοπό την πληροφόρηση των τρίτων ενδιαφερομένων.
21
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
3. Πίνακας Διάθεσης των Αποτελεσμάτων
Η νομοθεσία επιβάλλει ένα μέρος των κερδών χρήσεως να κρατείται από την επιχείρηση με την μορφή αποθεματικών κεφαλαίων, ένα άλλο μέρος να δίδεται στους μετόχους με την μορφή μερίσματος, ένα άλλο μέρος δίδεται στο διοικητικό συμβούλιο, ως αμοιβή για τις υπηρεσίες του κλπ.
Ο πίνακας Διάθεσης των Αποτελεσμάτων απεικονίζει τη διάθεση των κερδών στους δικαιούχους.
22
11
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
4. Προσάρτημα
Υπάρχουν όμως πληροφορίες, που αφορούν ποιοτικά στοιχεία, οι οποίες είναι σημαντικότατες για τον τρίτο ενδιαφερόμενο, όσον αφορά την δυνατότητά του να σχηματίσει μία πλήρη εικόνα για την χρηματοοικονομική κατάσταση της λογιστικής μονάδας, όπως αλλαγές στον τρόπο αποτίμησης των αποθεμάτων, των χρεογράφων κλπ.
Αυτές οι πληροφορίες εμφανίζονται στο Προσάρτημα της επιχείρησης. 23
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
Δ. Η Κατάσταση Ταμειακών Ροών
Βασίζεται τόσο στον ισολογισμό όσο και στην κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσεως (ΚΑΧ).
Η ΚΑΧ, μαζί με την κατάσταση ταμειακών ροών, συνδέει δύο διαδοχικούς ισολογισμούς και επεξηγεί όλες τις μεταβολές στα ίδια κεφάλαια της επιχειρήσεως (μέσα σε ορισμένη χρονική περίοδο).
Η ΚΑΧ, μαζί με την κατάσταση ταμειακών ροών, καλύπτει την λογιστική χρήση στην οποία αναφέρεται ο ισολογισμός και δείχνει πώς τα κέρδη της επιχείρησης επηρεάζουν τη χρηματοοικονομική της κατάσταση.
24
12
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
Η κατάσταση ταμειακών ροών συνδέεται με τη ρευστότητα της επιχειρήσεως και ταυτόχρονα παρέχει πληροφορίες για τις συναλλακτικές, επενδυτικές και χρηματοοικονομικές δραστηριότητές της κατά την ίδια περίοδο. Η ΚΑΧ δεν μπορεί ως εκ της φύσεώς της να δώσει πληροφορίες για τις μεταβολές κάθε στοιχείου μεταξύ δύο διαδοχικών ισολογισμών, εκτός εάν αυτό γίνεται με τη μορφή υποσημειώσεων.
25
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
1. Η μορφή και το περιεχόμενο των ταμειακών ροών
Τα διάφορα στοιχεία κατατάσσονται κατά τέτοιο τρόπο, που να εμφανίζουν καθαρά τις διάφορες ροές κεφαλαίων από τις συναλλαγές της επιχείρησης σε δεδομένη χρονική στιγμή. Η διαφορά της ΚΑΧ και της καταστάσεως ταμειακών ροών είναι ότι η πρώτη περιλαμβάνει μόνο συναλλαγές, που δημιουργούν έσοδα και έξοδα, ενώ η δεύτερη περιλαμβάνει και συναλλαγές που επιφέρουν μεταβολές στα μέσα δράσης και τις υποχρεώσεις της επιχείρησης.
Οι καταστάσεις ταμειακών ροών μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να εκτιμηθεί η ικανότητα της επιχείρησης να ανταποκριθεί στις εξοφλήσεις χρεών, πληρωμές μερισμάτων κτλ.
26
13
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
Η καθαρά ταμειακή ροή από τις εργασίες της επιχειρήσεως είναι ίση με τα καθαρά κέρδη χρήσεως προσαυξημένα με τις αποσβέσεις και οποιαδήποτε άλλα έξοδα (π.χ. προβλέψεις), τα οποία δεν συνεπάγονται πραγματική εκροή κεφαλαίων.
Το ύψος λοιπόν της ταμειακής ροής από τις δραστηριότητες της επιχείρησης είναι τα προ αποσβέσεων κέρδη της.
Η ταμειακή ροή από τις εργασίες της επιχείρησης προσδιορίζεται πριν από την καταβολή των φόρων και των μερισμάτων, διότι τα δύο αυτά στοιχεία θεωρούνται εκροές όταν καταβληθούν.
Στο παραπάνω αποτέλεσμα καταλήγουμε αν από τα έσοδα, τα οποία αποτελούν ταμειακή εισροή, αφαιρεθούν τα έξοδα που αποτελούν ταμειακή εκροή και τα οποία εμφανίζονται στην κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσεως.
27
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
Ε. Ενοποιημένες Λογιστικές Καταστάσεις
Οι όμιλοι εταιρειών, αν και έχουν διαφορετική νομική προσωπικότητα, ενεργούν και ως σύνολο, επειδή κάποια από αυτές ελέγχει άμεσα ή έμμεσα την πλειοψηφία των μετοχών της άλλης.
Παράδειγμα: Η εταιρία A κατέχει το 60% των μετοχών της εταιρίας B και το 20% των μετοχών της Γ. Η Β κατέχει το 40% των μετοχών της εταιρίας Γ. Οπότε η Α ελέγχει άμεσα την πλειοψηφία των μετοχών της Β και έμμεσα την πλειοψηφία των μετοχών της Γ.
Κατά συνέπεια η εταιρία Α μπορεί να ρυθμίσει την συμπεριφορά των εταιρειών Β και Γ, ώστε να ανταποκρίνονται στα δικά της συμφέροντα.
Οι δραστηριότητες των εταιρειών Α, Β και Γ ενδείκνυται να παρουσιάζονται ως μια αυτοτελή οντότητα. Αυτό επιτυγχάνεται με την κατάρτιση των ενοποιημένων λογιστικών καταστάσεων.
28
14
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
1. Μητρικές – Θυγατρικές Επιχειρήσεις
Σχέση μητρικής προς θυγατρική επιχείρηση υπάρχει, όταν μια επιχείρηση (μητρική):
1. Έχει την πλειοψηφία των κεφαλαίων ή των δικαιωμάτων ψήφου μιας άλλης (θυγατρικής) επιχείρησης.
2. Ελέγχει την πλειοψηφία των δικαιωμάτων ψήφου μιας άλλης
(θυγατρικής) επιχείρησης, ύστερα από συμφωνία με άλλους μετόχους ή εταίρους της επιχείρησης αυτής (θυγατρικής).
3. Συμμετέχει στο κεφάλαιο μιας άλλης επιχείρησης και έχει το δικαίωμα, να διορίζει ή να παύει την πλειοψηφία των μελών των οργάνων διοίκησης της επιχείρησης αυτής
(θυγατρικής).
4. Ασκεί δεσπόζουσα επιρροή σε μία άλλη επιχείρηση
(θυγατρική). Η μητρική διαθέτει άμεσα ή έμμεσα τουλάχιστον το 20% του κεφαλαίου ή των δικαιωμάτων ψήφου της θυγατρικής και ταυτόχρονα, ασκεί επιρροή στη διοίκηση ή λειτουργία της τελευταίας.
29
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
2. Μορφή και Περιεχόμενο των Ενοποιημένων
Λογιστικών Καταστάσεων
Οι ενοποιημένες λογιστικές καταστάσεις αποτελούνται από:
1. Eνοποιημένο ισολογισμό
2. Eνοποιημένα αποτελέσματα χρήσης
3. Προσάρτημα.
Οι πιο πάνω λογιστικές καταστάσεις πρέπει να εμφανίζουν την πραγματική εικόνα της περιουσιακής διάρθρωσης, της χρηματοοικονομικής θέσης, καθώς και των αποτελεσμάτων χρήσης του συνόλου των επιχειρήσεων που περιλαμβάνονται στην ενοποίηση, ως να πρόκειται για μία μόνο επιχείρηση.
30
15
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
Οι ενοποιημένες λογιστικές καταστάσεις καταρτίζονται εξωλογιστικά και σύμφωνα με τους παρακάτω κανόνες:
1. Ενοποίηση στοιχείων ενεργητικού και παθητικού
Τα στοιχεία του ενεργητικού και παθητικού των επιχειρήσεων που περιλαμβάνονται στην ενοποίηση ενσωματώνονται ακέραια στον ενοποιημένο ισολογισμό (ολική ενοποίηση).
Οι υποχρεώσεις και οι απαιτήσεις μεταξύ των επιχειρήσεων που περιλαμβάνονται στην ενοποίηση απαλείφονται από τους λογαριασμούς των ενοποιημένων ισολογισμών (αναλογικά, με βάση το ποσοστό συμμετοχής της μητρικής στο κεφάλαιο κάθε θυγατρικής). Η ολική απαλοιφή: Παραγνωρίζει το γεγονός ότι οι απαιτήσεις της θυγατρικής έναντι της μητρικής αφορούν τους μετόχους της μειοψηφίας και συνεπώς προκύπτει υποεκτίμηση των δικαιωμάτων τους.
Μερική απάλειψη των ενδοεταιρικών απαιτήσεων και υποχρεώσεων (μόνο κατά το ποσοστό που αυτές αφορούν τους μετόχους της πλειοψηφίας).
31
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
Πρόβλημα στις απαιτήσεις και υποχρεώσεις από μερίσματα που μια θυγατρική εταιρία του ομίλου διανέμει στη μητρική εταιρία.
Ο λόγος είναι ότι τα μερίσματα αυτά έχουν μεν εμφανιστεί στα βιβλία της εταιρίας που τα διανέμει ως βραχυπρόθεσμη υποχρεώση, αλλά δεν έχουν εμφανιστεί ακόμη στα βιβλία της μητρικής εταιρίας ως απαίτηση. Στον ενοποιημένο ισολογισμό τα μερίσματα αυτά θα απεικονιστούν ως αδιανέμητα κέρδη, τα οποία όμως ανήκουν στο σύνολό τους στη μητρική εταιρία.
32
16
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
2. Ενοποίηση των εσόδων και εξόδων
Τα έσοδα και τα έξοδα των επιχειρήσεων, ενσωματώνονται ακέραια στον ενοποιημένο λογαριασμό αποτελεσμάτων χρήσης (ολική ενοποίηση).
Τα έσοδα και τα έξοδα, καθώς και τυχόν κέρδη ή ζημιές από συναλλαγές μεταξύ των επιχειρήσεων που περιλαμβάνονται στην ενοποίηση απαλείφονται από τους λογαριασμούς των ενοποιημένων αποτελεσμάτων χρήσης
(αναλογικά).
Οι παραπάνω απαλοιφές γίνονται με βάση το ποσοστό συμμετοχής της μητρικής στο κεφάλαιο κάθε μίας θυγατρικής. 33
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
3. Ενοποίηση των επενδύσεων της μητρικής στις θυγατρικές
Οι λογιστικές αξίες των μετοχών συμψηφίζονται με το ποσό των ιδίων κεφαλαίων των επιχειρήσεων αυτών, το οποίο αναλογεί στις μετοχές αυτές ή τα μερίδια.
Οι συμψηφισμοί γίνονται με βάση τις λογιστικές αξίες κατά την ημερομηνία που οι αναφερόμενες επιχειρήσεις περιλαμβάνονται για πρώτη φορά στην ενοποίηση.
Το ίδιο συμβαίνει στην περίπτωση απόκτησης νέων μετοχών ή μεριδίων σε επιχειρήσεις που περιλαμβάνονται στην ενοποίηση. Το σύνολο των θετικών και αρνητικών διαφορών, εμφανίζεται στον ενοποιημένο ισολογισμό με τίτλο
«Διαφορές Ενοποίησης».
Εάν είναι χρεωστικό, εμφανίζεται στην κατηγορία «λοιπές ασώματες ακινητοποιήσεις» του ενοποιημένου ισολογισμού και αποσβένεται είτε εφάπαξ, είτε τμηματικά και ισόποσα, σε περισσότερες από μία χρήσεις.
Εάν είναι πιστωτικό, εμφανίζεται στην κατηγορία «Ίδια
Κεφάλαια» του ενοποιημένου ισολογισμού.
34
17
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
4. Ενοποίηση ιδίων μετοχών
Όσα εκτέθηκαν πιο πάνω δεν εφαρμόζονται για τις μετοχές ή τα μερίδια στο κεφάλαιο της μητρικής επιχείρησης, που κατέχονται είτε από την ίδια, είτε από άλλη επιχείρηση, που περιλαμβάνεται στην ενοποίηση.
Αυτές οι μετοχές ή τα μερίδια εμφανίζονται στον ενοποιημένο ισολογισμό ως «ίδιες μετοχές» ή «ίδια μερίδια» στην κατηγορία «χρεόγραφα».
35
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
5. Δικαιώματα μειοψηφίας στα ίδια κεφάλαια
Τα ποσά ιδίων κεφαλαίων, που αναλογούν στις μετοχές ή τα μερίδια στο κεφάλαιο των ενοποιούμενων θυγατρικών επιχειρήσεων, τα οποία κατέχονται από πρόσωπα ξένα, εμφανίζονται στον ενοποιημένο ισολογισμό με τον τίτλο «Δικαιώματα Μειοψηφίας» στην κατηγορία «Ίδια Κεφάλαια».
6. Δικαιώματα μειοψηφίας στα κέρδη χρήσης
Τα κέρδη ή οι ζημίες οι οποίες αναλογούν στις μετοχές ή στα μερίδια στο κεφάλαιο των ενοποιούμενων θυγατρικών επιχειρήσεων, που κατέχουν πρόσωπα ξένα προς τις επιχειρήσεις οι οποίες περιλαμβάνονται στην ενοποίηση, εμφανίζονται στο τέλος του ενοποιημένου λογαριασμού αποτελεσμάτων χρήσης, με τίτλο
«αναλογία μετοχών ή μεριδίων μειοψηφίας».
36
18
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
Ζ. Ανάλυση χρηματοοικονομικών δεικτών
Στην ανάλυση των λογιστικών στοιχείων χρησιμοποιούνται συχνά οι λεγόμενοι χρηματοοικονομικοί δείκτες.
Η χρήση των δεικτών αποτελεί μια δυναμική μέθοδος χρηματοοικονομικής ανάλυσης των επιχειρήσεων.
Η
ανάλυση με αριθμοδείκτες είναι χρήσιμη στο να αξιολογηθεί η οικονομική θέση και η αποτελεσματικότητα μιας επιχείρησης, καθώς και η σύγκριση των αποτελεσμάτων της τόσο διαχρονικά όσο και με άλλες επιχειρήσεις. Ο τύπος της ανάλυσης που γίνεται με βάση τις λογιστικές καταστάσεις είναι δύο ειδών: διεταιρική ανάλυση και διαχρονική ανάλυση.
37
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
Κυριότερες Κατηγορίες Δεικτών
ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Μετράται η αποδοτικότητα μίας επιχειρήσεως, δηλαδή η δυναμικότητα των κερδών της και η ικανότητα της διοικήσεως να παράγει κέρδη.
Για τη μέτρηση της αποδοτικότητας χρησιμοποιείται το κριτήριο του κέρδους.
Το κριτήριο για να αποκτήσει ουσιαστική σημασία πρέπει να συσχετιστεί με άλλα μεγέθη που έχουν σχέση με την επιχείρηση. Μια αύξηση των πωλήσεων και παράλληλη αύξηση των κερδών, για παράδειγμα, έχει οικονομική σημασία και είναι επιθυμητή, όχι όμως μια αύξηση των κερδών για λόγο άσχετο με την λειτουργία της επιχείρησης
38
19
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
1. Αριθμοδείκτης μικτού περιθωρίου ή μικτού κέρδους Βρίσκεται αν διαιρέσουμε τα μικτά κέρδη της χρήσης με τις καθαρές πωλήσεις.
Δείχνει το μικτό κέρδος που επιτυγχάνει μια επιχείρηση από την πώληση προϊόντων αξίας 100 €.
Δείχνει τη λειτουργική αποτελεσματικότητα μιας επιχείρησης. Μια επιχείρηση για να θεωρηθεί επιτυχημένη θα πρέπει να έχει ένα αρκετά υψηλό ποσοστό μικτού κέρδους.
Μια επιχείρηση μπορεί να θέσει σκόπιμα ένα χαμηλό περιθώριο κέρδους, προκειμένου να επιτύχει αύξηση του όγκου των πωλήσεων, ή αύξηση των πωλήσεων ενός νέου προϊόντος της, ώστε να διευρύνει τη δυναμική παρουσία της στην αγορά.
39
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
2. Αριθμοδείκτης καθαρού περιθωρίου ή καθαρού κέρδους
Δείχνει το ποσοστό καθαρού κέρδους από τις λειτουργικές δραστηριότητες της επιχείρησης (πωλήσεις).
Βρίσκεται, αν διαιρέσουμε τα καθαρά λειτουργικά κέρδη μιας περιόδου με το σύνολο των καθαρών πωλήσεων της ίδιας περιόδου.
Στα καθαρά λειτουργικά κέρδη δεν περιλαμβάνονται τυχόν μη λειτουργικά έσοδα και κέρδη, τα οποία όμως μπορεί να είναι σημαντικά και να επηρεάζουν το αποτέλεσμα.
Για το λόγο αυτό λαμβάνονται τα καθαρά κέρδη της χρήσης, τα οποία προκύπτουν με την προσθήκη των διαφόρων εσόδων και την αφαίρεση των διαφόρων εξόδων.
Όσο μεγαλύτερος, τόσο πιο επικερδής η επιχείρηση.
Χρήσιμος διότι τόσο η διοίκηση όσο και οι αναλυτές βασίζουν τις προβλέψεις τους για τα μελλοντικά καθαρά κέρδη στο προβλεπόμενο ύψος των πωλήσεων και το ποσοστό καθαρού κέρδους.
40
20
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
3. Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων
Εκφράζεται από το πηλίκο της διαιρέσεως των καθαρών λειτουργικών κερδών της χρήσης με το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων της επιχείρησης.
Ένας χαμηλός αριθμοδείκτης είναι ενδεικτικός του ότι η επιχείρηση πάσχει σε κάποιο τομέα της (π.χ. ανεπαρκής διοίκηση, χαμηλή παραγωγικότητα).
Αντίθετα, ένας υψηλός αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων αποτελεί ένδειξη ότι η επιχείρηση ευημερεί και τούτο ανάλογα μπορεί να οφείλεται στην επιτυχημένη διοίκησή της, στην εύστοχη χρησιμοποίηση των κεφαλαίων της, κτλ.
41
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
ΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ
Οι δείκτες αυτοί ορίζουν τη βραχυχρόνια οικονομική κατάσταση μίας εταιρίας και την δυνατότητά της να ανταποκριθεί στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της.
Αναφέρονται
στις σχέσεις των βραχυχρόνιων υποχρεώσεων και των κυκλοφορούντων στοιχείων μιας επιχείρησης, τα οποία εφόσον ρευστοποιηθούν αποτελούν πηγές κάλυψης αυτών των υποχρεώσεων.
Η ύπαρξη ρευστότητας σε μια επιχείρηση επιδρά στα κέρδη της, διότι αν η παραγωγική της δυναμικότητα δεν μετατρέπεται εύκολα σε μετρητά, τότε η επιχείρηση μπορεί να μην είναι σε θέση να πληρώσει κάποιες από τις υποχρεώσεις της.
Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα την μείωση της εμπιστοσύνης των συναλλασσομένων και την επιδείνωση της οικονομικής της κατάστασης.
42
21
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
1. Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας
Βρίσκεται αν διαιρέσουμε το κυκλοφορούν ενεργητικό με τις τρέχουσες (βραχυχρόνιες) υποχρεώσεις.
Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει πόσες φορές καλύπτονται οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της επιχείρησης από το κυκλοφορούν ενεργητικό : (Διαθέσιμο + Απαιτήσεις +
Αποθέματα).
Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας τόσο καλύτερη, από πλευράς ρευστότητας είναι η θέση της επιχείρησης.
43
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
2. Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας
Βρίσκεται αν διαιρέσουμε το σύνολο των ταχεώς ρευστοποιήσιμων περιουσιακών στοιχείων (διαθέσιμα + απαιτήσεις) με το σύνολο των βραχυπροθέσμων υποχρεώσεων μιας επιχείρησης.
Δείχνει πόσες φορές καλύπτονται οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις μιας επιχείρησης από τα ταχέως ρευστοποιήσιμα περιουσιακά της στοιχεία.
Η ύπαρξη επαρκούς ρευστότητας έχει επίδραση στα κέρδη της, διότι, αν τα κυκλοφοριακά της στοιχεία δεν μετατρέπονται εύκολα σε μετρητά ή αν δεν υπάρχουν επαρκή ρευστά διαθέσιμα, τότε δεν θα είναι σε θέση να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της.
44
22
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
ΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ
Χρησιμοποιούνται για να εξετασθεί ο βαθμός αποτελεσματικότητας μίας επιχείρησης στη χρήση των περιουσιακών της στοιχείων.
Η ερμηνεία των δεικτών δραστηριότητας θα πρέπει να γίνεται με μεγάλη προσοχή, διότι οι πωλήσεις μιας επιχείρησης αναφέρονται σε τρέχουσες τιμές, ενώ τα περιουσιακά της στοιχεία σε τιμές κτήσεως.
Είναι συνυφασμένοι με το βαθμό ρευστότητας μιας επιχείρησης και έτσι συμπληρώνουν τους αριθμοδείκτες γενικής και ειδικής ρευστότητας.
45
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
1. Αριθμοδείκτης ταχύτητας είσπραξης απαιτήσεων
Βρίσκεται αν διαιρέσουμε την αξία των πιστωτικών πωλήσεων μιας επιχείρησης, μέσα στη χρήση, με το μέσο όρο των απαιτήσεων της.
Επειδή, πολλές φορές, δεν υπάρχουν στοιχεία για τις πιστωτικές πωλήσεις, καθώς και στοιχεία που να αναφέρονται στο μέσο όρο των χορηγούμενων πιστώσεων, λαμβάνονται υπόψη οι καθαρές πωλήσεις της χρήσης και το σύνολο των απαιτήσεων.
Δείχνει πόσες φορές, κατά μέσο όρο, εισπράττονται κατά τη διάρκεια της λογιστικής χρήσης οι απαιτήσεις της επιχείρησης. Μέση πραγματική διάρκεια δέσμευσης των κεφαλαίων=
Διαίρεση του συνόλο των ημερών του έτους (365 ημέρες) με τον αριθμοδείκτη ταχύτητας είσπραξης απαιτήσεων.
Η μέση διάρκεια παραμονής των απαιτήσεων στην επιχείρηση, αποτελεί το χρονικό διάστημα που η επιχείρηση περιμένει για να εισπράξει τις απαιτήσεις της.
46
23
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
2. Αριθμοδείκτης ταχύτητας εξόφλησης βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων Βρίσκεται αν διαιρέσουμε το σύνολο των αγορών εμπορευμάτων και άλλων προϊόντων που έγιναν με πίστωση με το μέσο ύψος των βραχυπροθέσμων υποχρεώσεων μιας επιχείρησης.
Αν διαιρέσουμε τον αριθμό των ημερών του έτους με τον αριθμοδείκτη ταχύτητας βραχυπροθέσμων υποχρεώσεων, τότε έχουμε το χρονικό διάστημα που οι υποχρεώσεις της επιχείρησης παραμένουν απλήρωτες.
Αν η ταχύτητα είσπραξης των απαιτήσεων είναι μικρότερη από την ταχύτητα βραχυπροθέσμων υποχρεώσεων, τότε οι υποχρεώσεις της επιχείρησης εξοφλούνται με βραδύτερο ρυθμό από ότι εισπράττονται οι απαιτήσεις της.
47
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
3. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων
Βρίσκεται αν διαιρέσουμε το κόστος των πωληθέντων προϊόντων μιας επιχείρησης με το μέσο απόθεμα των προϊόντων της.
Αν δεν είναι γνωστό το κόστος των πωληθέντων, τότε χρησιμοποιείται η αξία των πωλήσεων που πραγματοποιήθηκαν μέσα σε μια χρονική περίοδο.
Ως μέσο απόθεμα προϊόντων λαμβάνεται το μέσο μηνιαίο απόθεμα σε τιμές πώλησης. Στην περίπτωση που ένας τέτοιος υπολογισμός είναι δύσκολος, τότε λαμβάνεται ο μέσος όρος των αποθεμάτων αρχής και τέλους χρήσης.
Δείχνει πόσες φορές ανανεώθηκαν τα αποθέματα μιας επιχείρησης, σε σχέση με τις πωλήσεις της μέσα στη χρήση. Αν διαιρέσουμε τον αριθμό των ημερών του έτους με τον αριθμοδείκτη ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων, τότε θα έχουμε σε αριθμό ημερών το χρόνο που παρέμειναν τα αποθέματα στην επιχείρηση μέχρις ότου πωληθούν.
48
24
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
ΔΕΙΚΤΕΣ ΔΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ
Εξετάζεται η σχέση ιδίων και ξένων κεφαλαίων σε μια επιχείρηση για να διαπιστωθεί αν υπάρχει ή όχι υπερδανεισμός. Τα ίδια κεφαλαία δεν έχουν ορισμένο χρόνο επιστροφής ούτε εξασφαλισμένη απόδοση, δεδομένου ότι η διανομή ή όχι μερίσματος εξαρτάται, εκτός από την κερδοφορία της επιχείρησης, από την απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των μετόχων.
Αντίθετα, τα δανειακά κεφάλαια πρέπει να εξοφληθούν προσαυξημένα με τους τόκους τους σε τακτά χρονικά διαστήματα. Όσο μεγαλύτερη είναι η αναλογία των ξένων κεφαλαίων στο σύνολο των κεφαλαίων μιας επιχείρησης, τόσο περισσότερο χρεωμένη είναι και τόσο μεγαλύτερες είναι οι σταθερές επιβαρύνσεις και υποχρεώσεις της για την εξόφληση τους.
49
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
1. Δείκτες Ξένων προς Ίδια Κεφάλαια
Μετρά σε μια επιχείρηση τη διάρθρωση των κεφαλαίων της και τη δανειακή της επιβάρυνση δείχνοντας το ποσό των περιουσιακών στοιχείων το οποίο χρηματοδοτείται από τους πιστωτές, σε σχέση με τα κεφάλαια που παρέχουν οι μέτοχοι.
Όσο μεγαλύτερος είναι αυτός ο αριθμοδείκτης τόσο η εταιρία στηρίζεται, για τη χρηματοδότηση των περιουσιακών της στοιχείων, στα ξένα κεφάλαια και τόσο λιγότερο στα δικά της κεφάλαια.
50
25
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
2. Δείκτες Κάλυψης Τόκων
Βρίσκεται αν διαιρέσουμε τα καθαρά κέρδη χρήσης, πριν από την αφαίρεση των φόρων και των τόκων, με το ύψος των καταβαλλομένων τόκων.
Μετρά το βαθμό προστασίας που απολαμβάνουν οι πιστωτές της επιχείρησης από τον κίνδυνο ενδεχόμενης μη καταβολής των τόκων των ξένων κεφαλαίων.
Όσο μεγαλύτερος είναι τόσο μεγαλύτερη είναι η ικανότητα της επιχείρησης να πληρώνει τους τόκους της και τόσο μικρότερος ο κίνδυνος αθέτησης στην εξόφληση των υποχρεώσεών της.
Ο εξεταζόμενος αριθμοδείκτης, σε συνδυασμό με τον αριθμοδείκτη δανειακών κεφαλαίων, δείχνει τον βαθμό και την αποτελεσματική χρησιμοποίηση των ξένων κεφαλαίων από την επιχείρηση.
51
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ
Συσχετίζουν τα οικονομικά στοιχεία, όπως τα κέρδη, με τα χρηματιστηριακά στοιχεία, όπως χρηματιστηριακή τιμή ή μέρισμα. Μορφές τιμών μετοχών των εισηγμένων εταιριών:
Τιμή Ανοίγματος: η πρώτη τιμή που αναγράφεται στη διάρκεια της περιόδου που έγινε η χρηματιστηριακή πράξη.
Ανώτερη τιμή: η ανώτερη τιμή που αναφέρεται κατά τη διάρκεια της περιόδου που έγινε η χρηματιστηριακή πράξη.
Κατώτερη τιμή: η κατώτερη τιμή που καταγράφεται στη διάρκεια της περιόδου που έγινε η χρηματιστηριακή πράξη.
Τιμή Κλεισίματος: η τελευταία τιμή που καταγράφεται στη διάρκεια της περιόδου που έγινε η χρηματιστηριακή πράξη, ή ο μέσος όρος τιμών της τελευταίας περιόδου μιας χρηματιστηριακής συνεδρίασης. Είναι η τιμή που στηρίζουν και στις αναλύσεις τους οι περισσότεροι τεχνικοί αναλυτές.
Κεφαλαιοποίηση
ή χρηματιστηριακή αποτίμηση εταιρίας: Χρηματιστηριακή τιμή x Αριθμός μετοχών
52
26
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
1. Δείκτης Τιμή Προς Κέρδη ανά μετοχή
Είναι ο λόγος τιμή προς κέρδη ανά μετοχή, γνωστός ως Ρ/Ε, ο οποίος ορίζεται ως το πηλίκο της χρηματιστηριακής τιμής προς τα καθαρά κέρδη ανά μετοχή.
Σε μια επενδυτική απόφαση ο Ρ/Ε πρέπει να είναι υψηλός ή χαμηλός; Ένας λόγος Ρ/Ε ίσος με 5 σημαίνει ότι ο επενδυτής θα πάρει τα λεφτά του σε 5 χρόνια και σαφώς ένας τέτοιος λόγος είναι προτιμότερος από ένα λόγο Ρ/Ε 10 σύμφωνα με τον οποίο ο επενδυτής θα πάρει τα λεφτά του πίσω σε 10 χρόνια.
Επιχειρήσεις μπορεί να έχουν υψηλούς λόγους Ρ/Ε χωρίς αυτό να είναι αρνητικό για αυτές. Οι εταιρίες υψηλής τεχνολογίας έχουν διεθνώς υψηλούς λόγους Ρ/Ε, επειδή ενσωματώνουν πολλές προοπτικές ανάπτυξης και συνεπώς αύξησης των κερδών τους.
53
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
Η. Είναι οι λογιστικές καταστάσεις πηγή ουσιαστικής πληροφόρησης;
Είναι αλήθεια ότι οι λογιστικές καταστάσεις και η ανάλυση που βασίζεται σε αυτές, πρέπει να αντιμετωπίζεται με σκεπτικισμό, διότι τα προβλήματα μίας τέτοιας ανάλυσης δεν είναι λίγα, με συνέπεια την εξαγωγή πολλές φορές λανθασμένων συμπερασμάτων. 54
27
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
Προβλήματα ανάλυσης λογιστικών καταστάσεων 1. Δημιουργική ή Επινοητική Λογιστική
Οι εταιρίες στις λογιστικές καταστάσεις χρησιμοποιούν τη λεγόμενη επινοητική λογιστική.
Επινοήσεις: Λογιστικά κέρδη για μία ημέρα, αλλαγή μεθόδου αποτίμησης αποθεμάτων, μεγάλα ανόργανα έσοδα κτλ., με σκοπό την κατά το δυνατόν καλύτερη παρουσίαση της επιχείρησης στους ήδη υπάρχοντες αλλά και πιθανούς μελλοντικούς μετόχους και δανειστές τους.
Ένας αναλυτής λοιπόν πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη τα πιο πάνω στοιχεία πριν εξάγει συμπεράσματα για τη κατάσταση της εταιρίας που εξετάζει.
Όση «επινοητική λογιστική» και να χρησιμοποιήσει το οικονομικό επιτελείο μίας εταιρίας, μπορεί ως κάποιο βαθμό να παραμορφώσει την πραγματική εικόνα, αλλά πολύ δύσκολα την αλλοιώνει πλήρως.
55
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
2. Συγκρισιμότητα στοιχείων
Οι εξεταζόμενες εταιρίες να ανήκουν στον ίδιο κλάδο ή βιομηχανία, εφόσον το είδος της εξεταζόμενης επιχείρησης, παίζει σημαντικό ρόλο στην εξαγωγή συμπερασμάτων. Η ανάλυση είναι στατική και δεν λαμβάνει υπόψη τη δυναμική εξέλιξη των εταιριών.
Είναι δηλαδή δυνατόν, δύο εταιρίες παρότι μπορεί να έχουν ίδιο μέγεθος και να ανήκουν στον ίδιο κλάδο, να βρίσκονται σε διαφορετικό σημείο εξέλιξης.
Θα ήταν λάθος λοιπόν να πούμε ότι η μία εταιρία έχει καλύτερη ρευστότητα από την άλλη και συνεπώς είναι καλύτερη ευκαιρία επένδυσης εφόσον βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια ανάπτυξης.
56
28
Χρηματοοικονομική Ανάλυση Επιχειρήσεων
Κεφάλαιο 4: Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων
3. Αναλογικότητα δεικτών
Το ζητούμενο στην ανάλυση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων είναι ο προσδιορισμός και η πρόβλεψη των κερδών. Στην ανάλυση των χρηματοοικονομικών δεικτών, υποθέτουμε ότι ισχύει μία αναλογικότητα μεταξύ των κερδών και συνεπώς της αξίας της επιχείρησης και των χρηματοοικονομικών δεικτών.
Η υπόθεση της αναλογικότητας στον δείκτη κερδών (Ε) προς ίδια κεφάλαια είναι:
E= p * Ίδια Κεφάλαια όπου p είναι ο συντελεστής αναλογικότητας.
Η αναλογικότητα αυτή δεν ισχύει στην περίπτωση της ύπαρξης ενός σταθερού όρου στην πιο πάνω σχέση ή στην περίπτωση μη γραμμικής σχέσης.
Για αυτόν τον λόγο, πριν κάνουμε χρήση αριθμοδεικτών, θα πρέπει να ελέγξουμε την γραμμική σχέση που υποθέτουμε ότι έχουν τα κέρδη με τις μεταβλητές που συναρτούμε κάθε φορά. 57
29 