lipunang ginagalawan nya. Ang sintomas sa ganitong sakit ay sinasabing mahirap matukoy dahil mahirap para sa isang tao ang madetermina ang pagkakaiba sa normal at hindi normal na pagkilos ng isang tao. Gayunpaman, kung ang hindi magandang gawi ng taong iyon nagpatuloy habang ito’y patindi ng patindi ay nangangahulugan na siya ay may mental disorder. Ang mga sintomas ayon kay Marx ay ang halusinasyon, delusyon, sobrang pagkabalisa, pagkilos ng iba sa karaniwan nyang ginagawa at iba pa. 2. Ang mental disorder ay nahahati sa iba’t ibang kategorya. Ito ay ang organic mental disorder, substance use disorder, schizophrenic disorder, paranoid disorder, affective disorder, anxiety disorder, somatoform disorder, dissiciative disorder, psychosexual disorder, at personality disorder. 3. Di tulad ng ibang sakit walang blood tests, “imaging techniques” at iba pang panglaborratoryong pagaaral ang makapagbibigay eksaktong pagaalisa sa sakop sa pag iisip. Ibig sabihin, ang dayagnosis ng sakit sa pag iisipay lagging interprasyon lamang ng taga obsera batay sa pananalita, ideya, paguugali o gawi at karanasan ng pasyente. ang malawakang pamamaraang gianagamit sa pagdayagnos ng sakit na ito ay ang pag ininterbyu sa taong maysakit. 4. Madalas itong nararanasan sa panahon ng kamusmusan, bihira naman ito sa panahon bago ang pag bibinata o pagdadalaga. sapagsapit ng panahon katandaan o tinatawag na “sensant period”, tumataas ang posibilidad ng pagkakaroon. 47
5. mayaman o mahirap ay nakakaranas ng ganitong sakit lalu na ang mga hanap buhay ay hantad sa mga kemikal na tulad ng “lead” at arsenic. ang kaibahan nga lamang, ang kadalasang makikita mo sa mga mental ostipal ay yaong mga may kaya sa buhay dahil mayroong si lang sapat na panustos para sa kailang pasyente. 6. ayon sa Philippine mental health Association (PMHA) ay sa ibang pa naming pag araral ay mga lalaking ang madalas magkaroon nito. 7. ang pagkakaroon ng mental disorder ay naapektuhan ng heredity, edad, kasarian at mga paktor na tulad ng organic exciting causes, intoxication at head trauma na syang namang magpapalala nito. 8. ang mental disorder ay kapagmalala na ay binibigyan ng karapatang lunas sa pamamagitan ng pagbibigay sa kanila ng gamut. ito ay sa tulong ng saykayatris na syang legal na makakagawa nito. sa ganito ring kaso, kadalasang ay sinadyang panatilihing sa loob ng ospital ang pasyente upang mas mamonitor nito ito ay mabigyan ng karagdagang terapi. 9. ang taong may mental ay mas nangangailangan ng pangunawa, konsiderasyon ay pagmamahal ng mga taong malapit sa kanila. ang mga kaso ng mental disorder ng dina kinakaylangan pa ng gamut ay nadadaan na lamang sa terapi sa tulong pa rin ng mga saykayatris. 10. ang bayolohikal ng perspektibo na nagsasabi kung paano ang mental disorder ay namamana; ang saykodaynamikong perspektibo, na tinutokoy 48 ang mental disorder bilang sahin ng di mamalayang at di nareresolbahang pag tatalo sa isip; ang ebsistensyal na perspektibo na tinuturing ang sakit bilang resulta ng kabiguan ng tao na matagpuan ang kahulugan ng buhay upang gawing perspektibo na ang sakit sa pag-iisip ay isang natutunang pagtugon sa istimulay, kognitibong perspektibo na ang sakit sa pag-iisip ay resulta ng mga problema sa pagkatuto; sosyo-kultural sa perspektibo na kung saan ang sakit sa pag-iisip ay resulta ng sosyal, ekonomiks, at cultural na salik. 12. Ayon sa Philippine Mental Health Association (PMHA), may mga aktibidad na maaaring makatulong sa pag-iwas o pagpigil sa sakit sa pag-iisip. Kabilang dito ay ang pagsasagawa ng seminar para sa responsableng pagiging magulang, pagkakalat ng impormasyon tungkol sa bawal na gamot, retrit at iba pa. Makakatulong din ang pagtuturo kung paano panghahawakan an gating pang- araw-araw na problema at ang pag-unawa sa kinikilos o pag-uugali ng mga anak nila.