4
MEMBINA
NEGARA
BANGSA
•

KONSEP NEGARA BANGSA

•

DASAR DAN MATLAMAT

•

STATUS SEMASA, CABARAN
DAN TUMPUAN DALAM RMKe-9

•

FOKUS DAN STRATEGI
PELAKSANAAN

•

PENUTUP

38

Pelan Induk Pembangunan Pendidikan 2006-2010

4
MEMBINA

NEGARA BANGSA
KONSEP NEGARA BANGSA

“...kita mempunyai tanggung jawab yang besar dalam pembangunan bangsa dan negara ini. Kita juga mempunyai peranan yang penting dalam pembentukan minda dan jiwa rakyat untuk membawa kita ke arah wawasan yang ingin kita capai.” 4.01 Pembinaan Negara Bangsa amat penting bagi sebuah negara yang berbilang kaum dan agama seperti Malaysia. Keupayaan membina Negara Bangsa bergantung kepada perkongsian nilai serta semangat patriotisme. Ia menjadi semakin penting lebih-lebih lagi dalam era globalisasi yang membenarkan pengaliran secara bebas dan pantas bukan sahaja maklumat, modal serta manusia, tetapi juga sistem nilai, budaya dan kepercayaan dari pelbagai negara.
4.02 Hasrat untuk membentuk sebuah Negara Bangsa dalam konteks Malaysia boleh dihuraikan seperti berikut:

“...membentuk sebuah negara yang bersatu padu serta menyanjung masa hadapan yang dikongsi bersama. Bangsa itu mestilah sejahtera, berintegrasi wilayah-wilayah dan kelompok-kelompoknya, menikmati kehidupan bersama yang sepenuhnya berasaskan persamaan hak dan keadilan, membentuk sebuah Bangsa Malaysia dengan rasa taat setia dan pengabdian yang tidak berbelah bagi terhadap bangsa tersebut.”
(Tun Dr. Mahathir Mohamad

YAB Dato’ Seri Abdullah

Melangkah Ke Hadapan, 1991)

Ahmad Badawi
)Dewan Budaya USM,1999(

4.03 Negara bangsa mempunyai beberapa faktor pemangkin iaitu:
• Lingua Franca – bahasa yang dikongsi bersama oleh rakyat dalam perhubungan rasmi dan kehidupan bermasyarakat. Dalam konteks Negara Bangsa Malaysia,
Bahasa Melayu adalah Bahasa Kebangsaan dan bahasa rasmi yang menjadi alat perpaduan dan juga selaku bahasa perhubungan utama masyarakat.

Pelan Induk Pembangunan Pendidikan 2006-2010

• Integrasi – merupakan satu proses bagi mewujudkan satu identiti nasional antara kumpulan-kumpulan daripada segi sosial, wilayah, ekonomi, kebudayaan, pendidikan dan politik.

bertindak dengan bijak untuk menghadapi cabaran dan ancaman globalisasi dan liberalisasi. Peranan
KPM adalah untuk memastikan sumber manusia yang dihasilkan mampu berfikir secara global dan bertindak secara local untuk kepentingan negara dan bangsa. Justeru, nilai budaya Malaysia harus menjadi asas kepada kemajuan negara dan bangsa. Dalam sebuah
Negara Bangsa, rakyatnya berkongsi identiti, lambang, kebudayaan, nilai dan semangat yang menjadi ciri dan hasrat
Negara Bangsa tersebut.

• Kewarganegaraan – membentuk identiti rakyat dalam negara. Semangat bersatu padu dan rasa kesepunyaan dalam budaya, pendidikan, bahasa, ekonomi dan politik boleh menyatupadukan rakyat.
• Patriotisme – merupakan perasaan cintakan tanah air yang mendalam berasaskan kesedaran seseorang terhadap kewarganegaraannya dan kesetiaan teragung sehingga sanggup berkorban nyawa untuk tanah airnya. Menerusi patriotisme, bangsa akan menjadi kuat, berani, mempunyai ketahanan mental, emosi dan fizikal dalam membentuk ketahanan nasional dan menghadapi cabaran mendatang.
• Demokrasi – merupakan pemberian hak kepada semua warganegara dalam memilih pemerintahan negara. Ia merupakan alat mewujudkan keutuhan pentadbiran.
Negara Bangsa wujud apabila terdapat kefahaman mendalam tentang demokrasi yang memberikan peluang dan ruang kepada rakyat terlibat dalam pentadbiran negara. 4.04 Perpaduan merupakan aspek penting dalam pembangunan negara. Kemajuan yang dinikmati sekarang adalah hasil daripada perpaduan erat antara pelbagai kaum di negara ini. Oleh itu, aktiviti pendidikan mestilah memberi keutamaan kepada usahausaha memupuk dan mengekalkan semangat perpaduan di kalangan rakyat. Usahausaha perpaduan boleh dicapai melalui aktiviti kurikulum, kokurikulum dan sukan.
4.05 Peranan pendidikan penting untuk melahirkan semangat cintakan negara. Oleh itu, KPM menghadapi cabaran besar melahirkan pelajar dengan ciri-ciri individu dan masyarakat
Bangsa Malaysia. Bangsa Malaysia yang dihasratkan terdiri daripada individu dan masyarakat yang mempunyai keyakinan tinggi, jati diri kukuh, berpegang teguh kepada ajaran agama dan nilai moral dapat hidup sebagai sebuah masyarakat yang penyayang, demokratik, liberal dan bertolak ansur, serta berfikiran dan berbudaya saintifik.

39

“Warga glokal yang kita hasratkan ialah warga yang berakar nasional dan berakal internasional, maksudnya di samping kita hebat dalam negara, kita juga berperanan di arena antarabangsa.
Akar kita berpaksi di kota dan desa, namun akal kita menerjah ke serata dunia. Warga glokal bertunjangkan budaya Malaysia dan ajaran
Agama yang suci. Dimensi baru kita menuntut kita melonjak ke hadapan dengan memperkukuh daya saing bangsa untuk menjadi antara yang terbaik di pentas dunia. Kita semakin bersinar dalam dunia yang serba mencabar. Kita inginkan Malaysia sebagai contoh, menjadi jenama antarabangsa.
Kejayaan inilah menjadi asas untuk menjana warga glokal seterusnya.”

4.06 Pendidikan di negara kita seharusnya boleh mewujudkan jati diri yang tinggi di kalangan pelajar. Harapan KPM adalah memupuk pembinaan jati diri melalui kurikulum, program kokurikulum dan sukan. Ini disebabkan jati diri yang terhasil daripada sistem pendidikan negara akan menghasilkan Negara Bangsa yang kukuh dan maju.

DASAR DAN MATLAMAT

4.07 Cabaran globalisasi dan liberalisasi menuntut perubahan yang dinamik dalam sistem pendidikan. Sistem pendidikan perlu melahirkan warganegara glokal yang mampu

4.08 Dasar KPM adalah menyokong hasrat negara untuk membina Negara

(Dato’ Seri Mohd. Najib Tun Abdul Razak
Perhimpunan Agung UMNO, 2005)

40

Pelan Induk Pembangunan Pendidikan 2006-2010

Bangsa Malaysia bagi memperkukuh perpaduan, membina identiti nasional dan semangat kebangsaan serta membangunkan sumber manusia bersesuaian dengan keperluan negara. Matlamat KPM membina
Negara Bangsa melalui pendidikan adalah untuk melahirkan pelajar yang memiliki jati diri yang kukuh, patriotik, berpegang teguh kepada ajaran agama dan nilai moral, hidup sebagai sebuah masyarakat yang penyayang, demokratik, liberal, bertolak ansur, berfikiran dan berbudaya saintifik serta hidup bersatu padu. KPM bertanggungjawab untuk menyemai nilai-nilai ini sejak pelajar di bangku sekolah lagi.
4.09 Fokus KPM dalam membina Negara
Bangsa
mencakupi usaha-usaha berikut:
• memperkasakan
Bahasa
Kebangsaan sebagai asas perpaduan dan bahasa ilmu;
• memantapkan perpaduan dan integrasi nasional;
• memupuk kecintaan terhadap seni, warisan dan budaya bangsa; dan
• memupuk kefahaman yang jelas terhadap pendekatan Islam
Hadhari dalam membentuk pemikiran dan kehidupan.

STATUS SEMASA, CABARAN DAN TUMPUAN DALAM RMKe-9
Memperkasakan Bahasa Kebangsaan
4.10 Kedudukan Bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi negara telah termaktub dalam Fasal
152 Perlembagaan Persekutuan Malaysia dan Akta Bahasa Kebangsaan 1967.

“Bahasa Kebangsaan ialah Bahasa Melayu dan hendaklah ditulis dalam apa-apa tulisan sebagaimana yang diperuntukkan dengan undang-undang oleh Parlimen: Dengan syarat bahawa:
• tiada sesiapa pun boleh dilarang atau ditahan daripada menggunakan (bagi apaapa maksud, lain daripada maksud rasmi) atau daripada mengajar atau belajar, apaapa bahasa lain;
• tiada apa-apa jua dalam Fasal ini boleh menyentuh Hak Kerajaan Negeri bagi memelihara dan meneruskan penggunaan dan pengajian bahasa mana-mana kaum lain dalam Persekutuan.”
4.11 Seksyen 5 Akta Dewan Bahasa dan Pustaka 1959 (Disemak 1978) [Akta 213] dan diperluas melalui Akta Dewan Bahasa dan Pustaka (Pindaan dan Perluasan) 1995 [Akta
A930] untuk membina dan memperkayakan Bahasa Kebangsaan, memperkembangkan bakat sastera, mencetak dan menerbitkan bahan bacaan dalam Bahasa Kebangsaan dan menggalakkan penggunaan Bahasa Kebangsaan yang betul.
4.12 Dalam bidang pendidikan, Akta Pelajaran 1961 yang dirangka berasaskan Penyata
Razak 1956 dan Laporan Rahman Talib 1960 telah menekankan penggunaan Bahasa
Kebangsaan sebagai bahasa perpaduan. Penyata Razak 1956 menyatakan:

“Tujuan dasar pelajaran di dalam negeri ini ialah bermaksud hendak menyatukan budak-budak daripada semua bangsa di dalam negeri ini dengan memakai satu peraturan pelajaran yang meliputi semua bangsa dengan menggunakan Bahasa Kebangsaan sebagai bahasa pengantar yang besar, walaupun perkara ini tiada dapat dilaksanakan dengan serta merta melainkan hendaklah diperbuat dengan beransur-ansur.”
(Penyata Razak, perenggan 12, 1956).

Akta Pendidikan 1996 menegaskan kepentingan Bahasa Kebangsaan dengan memperuntukkan penggunaannya sebagai bahasa pengantar utama dalam sistem

Pelan Induk Pembangunan Pendidikan 2006-2010

pendidikan kebangsaan dan ia hendaklah diajar sebagai mata pelajaran wajib di semua sekolah. 4.13 Kedudukan Bahasa Melayu sudah terjamin sebagai Bahasa Kebangsaan, bahasa rasmi dan bahasa pengantar pendidikan dan Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP) telah ditubuhkan untuk tujuan-tujuan tersebut, namun kemerosotan Bahasa Melayu terus berlaku, khususnya dari segi tahap dan mutu penggunaannya. Kemerosotan dalam aspek mutu penggunaan Bahasa Kebangsaan termasuklah:
• kecenderungan dan kelaziman penggunaan bahasa rojak, bahasa dalam sistem pesanan ringkas (SMS) dan bahasa dalam sembang di internet dikhuatiri menular dalam situasi rasmi;
• peranan Bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi seperti yang ditafsirkan dalam
Perlembagaan masih belum dilaksanakan sepenuhnya. Penggunaan Bahasa
Inggeris dalam urusan dan majlis rasmi seperti mesyuarat dan seumpamanya masih diutamakan oleh sesetengah pihak;
• tanggapan bahawa penggunaan Bahasa Kebangsaan menyebabkan seseorang itu dianggap tidak terdidik atau kurang berketerampilan turut merendahkan pandangan orang terhadap Bahasa Kebangsaan;
• penggunaan Bahasa Kebangsaan dalam sektor swasta masih pada tahap minimum walaupun pelbagai galakan dan pengiktirafan telah diberikan oleh Kerajaan melalui
DBP;
• jumlah penerbitan buku dalam Bahasa Kebangsaan, terutama judul umum dan karya ilmiah, fiksyen, bukan fiksyen, sains dan teknologi yang secara relatifnya rendah menyebabkan masyarakat beralih atau mencari sumber alternatif; dan
• kadar penterjemahan karya daripada bahasa asing kepada Bahasa Kebangsaan yang secara relatifnya rendah dan lambat menyebabkan kebergantungan terhadap sumber dalam bahasa asing semakin meningkat.
4.14 Bagi mengatasi isu-isu tersebut di atas, dan untuk memperhebat serta memperkasakan
Bahasa Kebangsaan, Jawatankuasa Induk Memperkasakan Bahasa Kebangsaan (JKIMBK) telah diwujudkan yang dipengerusikan bersama Y.B. Menteri Pelajaran, Y.B. Menteri
Kebudayaan, Kesenian dan Warisan, dan Y.B. Menteri Penerangan. JKIMBK telah mewujudkan enam buah jawatankuasa kecil khusus bagi membantu JKIMBK melunaskan tugasan asas memperkasakan Bahasa Kebangsaan. Jawatankuasa kecil tersebut dianggotai oleh pihak yang berkaitan dengan pelaksanaan Bahasa Kebangsaan.

41

4.15 Pelbagai program kebahasaan dan kesusasteraan telah dilaksanakan oleh sekolah, IPG, kolej matrikulasi,
DBP, Institut Terjemahan Negara
Malaysia
(ITNM),
Majlis
Buku
Kebangsaan Malaysia (MBKM) dan
Perpustakaan
Negara
Malaysia
(PNM) untuk memperkasakan Bahasa
Kebangsaan. Aktiviti-aktiviti yang dijalankan merangkumi usaha-usaha untuk mengukuhkannya dalam kurikulum dan kokurikulum, aktiviti pembangunan dan pengembangan
Bahasa
Kebangsaan, aktiviti kesusasteraan termasuk perkhemahan sastera, sayembara puisi, deklamasi sajak, pertandingan berbalas pantun, syarahan serta pertandingan menulis cerpen dan puisi.
4.16 Cabaran
KPM
adalah untuk memastikan Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar utama dalam sistem pendidikan dan digunakan sebagai bahasa ilmu serta bahasa perpaduan.
KPM berazam untuk memberikan penghormatan dan menyemarakkan penggunaan Bahasa Melayu untuk memperkasakan kedudukannya.
KPM bersama dengan DBP, ITNM dan
MBKM, terus mempererat jalinan dengan Kementerian Kebudayaan,
Kesenian dan Warisan (KeKKWa) dan
Kementerian Pengajian Tinggi Malaysia
(KPTM) untuk memberi suntikan baru dalam gerakan memperkukuh
Bahasa Melayu. Unsur-unsur dan

42

Pelan Induk Pembangunan Pendidikan 2006-2010

nilai-nilai perpaduan dijadikan teras Dasar Pendidikan Kebangsaan untuk menjamin kesejahteraan dan kepentingan masyarakat Malaysia yang berbilang kaum. Perpaduan yang diwujudkan mesti berupaya menangkis gejala-gejala seperti perkauman, keturunan, agama, bahasa dan perasaan kedaerahan yang boleh memecah belahkan rakyat.
4.17 Dalam konteks Dasar Buku Negara, usaha memperkasakan Bahasa Melayu masih belum dapat dibanggakan kerana jumlah penerbitan buku terutama buku judul umum oleh penerbit tempatan secara umumnya masih lagi rendah berbanding dengan Korea Selatan,
Jepun dan China. Selain itu, usaha penterjemahan daripada bahasa asing kepada Bahasa Melayu juga masih belum mencapai tahap yang boleh dibanggakan. Cabaran KPM adalah bagi melipatgandakan usaha ke arah meningkatkan jumlah penerbitan judul umum dan penterjemahan buku bahasa asing kepada Bahasa Melayu.
Selain itu, masalah pencemaran dalam penggunaannya khususnya di tempat awam dan dalam media massa, peminggiran penggunaannya dalam urusan rasmi di sektor awam dan swasta serta kemerosotan penggunaannya sebagai bahasa ilmu, termasuk di institusi-institusi pendidikan tinggi adalah cabaran yang nyata dalam usaha memperkasakan
Bahasa Kebangsaan.

4.18 Walaupun statistik menunjukkan Bahasa Melayu mempunyai lebih daripada 300 juta penutur namun penggunaan Bahasa Melayu sangat bergantung kepada kesetiaan hanya 25 juta penutur di Malaysia. Dalam era globalisasi, penggunaan Bahasa
Inggeris sebagai lingua franca menyebabkan kedudukan Bahasa Kebangsaan semakin tergugat. 4.19 Usaha yang lebih mantap bagi memperkasakan Bahasa Kebangsaan perlu digerakkan dengan mewujudkan sasaran yang jelas, pendekatan yang menyeluruh dan koordinasi antara badan penggerak utama bahasa. Usaha ini amat penting untuk memupuk perasaan cintakan Bahasa Kebangsaan kerana ia merupakan identiti unik Bangsa
Malaysia. Selain itu, usaha ini juga bertujuan untuk memperkukuh kedudukan Bahasa
Melayu sebagai Bahasa Kebangsaan, bahasa rasmi, bahasa perpaduan, bahasa ilmu dan bahasa komunikasi moden. Matlamatnya adalah untuk melahirkan generasi masa depan Bangsa Malaysia yang fasih, menghormati dan berbangga dengan bahasa yang menjadi identiti mereka sehingga dapat mempromosikannya di mana sahaja mereka berada. 4.20 Bagi mengharungi cabaran yang dihadapi sepanjang tempoh RMKe-9, satu gelombang gerakan memperkasakan Bahasa Kebangsaan yang baru perlu digerakkan dengan hala tuju baru. Satu langkah penting dalam gelombang baru gerakan berkenaan ialah usaha KPM menyenaraikan Bulan Bahasa dan Sastera Negara (BBSN) sebagai salah satu perayaan utama KPM. Pada waktu yang sama, melalui Jawatankuasa Induk
Memperkasakan Bahasa Kebangsaan, BBSN juga akan dijadikan salah satu daripada perayaan nasional.
4.21 Bagi menggerakkan usaha ini, dua buah jawatankuasa telah dibentuk iaitu
Jawatankuasa Induk Memperkasakan Bahasa Kebangsaan seperti yang telah dinyatakan dan Jawatankuasa Induk Penggerak Dasar Buku Negara (DBN). Jawatankuasa Induk
Penggerak DBN telah dibentuk bagi membantu MBKM melaksanakan fungsinya secara menyeluruh. Bagi memastikan Jawatankuasa Induk Penggerak DBN berupaya melaksanakan tugas menerbitkan buku secara aktif, lima buah jawatankuasa kerja telah dibentuk:
• Jawatankuasa Kerja Pembentukan Dasar, Akta, Organisasi dan Amalan Profesional;
• Jawatankuasa Kerja Pembangunan Modal Insan Industri Penerbitan dan
Perbukuan;
• Jawatankuasa Kerja Penggalakan Minat Membaca dan Pembangunan Perpustakaan
Komuniti;

Pelan Induk Pembangunan Pendidikan 2006-2010

• Jawatankuasa Kerja Pembangunan dan Penggalakan Industri Penterjemahan; dan
• Jawatankuasa Kerja Promosi, Penjenamaan, Pengiktirafan dan Pemasaran.
4.22 DBP sebagai organisasi yang bertanggungjawab secara langsung terhadap usaha untuk membangun dan mengembangkan Bahasa Kebangsaan akan memantapkan lagi usaha dalam RMKe-9 bagi memperlengkapkan korpus Bahasa Kebangsaan, menyebarkan maklumat berkaitan Bahasa Kebangsaan, menggalakkan dan mengiktiraf penggunaan
Bahasa Kebangsaan, meningkatkan penggunaan dan kemahiran berbahasa dalam
Bahasa Kebangsaan, dan meningkatkan bahan bacaan dan rujukan dalam Bahasa
Kebangsaan.
4.23 ITNM sebagai badan yang bertanggungjawab mengendalikan hal ehwal yang berkaitan dengan penterjemahan, kejurubahasaan dan pertukaran maklumat di peringkat kebangsaan dan antarabangsa akan menyokong agenda memperkasakan
Bahasa Kebangsaan melalui penterjemahan buku ilmu dan karya agung ke dalam
Bahasa Melayu. Manakala MBKM yang bertanggungjawab secara langsung terhadap pencapaian matlamat DBN dan berperanan untuk mempergiat industri perbukuan dalam negara, akan menyokong agenda memperkasakan Bahasa Kebangsaan dengan memperbanyakkan penerbitan buku judul umum, penerbitan buku dalam bentuk digital, pengiktirafan terhadap buku-buku terbitan tempatan dan usaha mempromosi buku-buku terbitan tempatan ke pesta-pesta buku antarabangsa.

43

MATLAMAT DASAR BUKU
NEGARA
•

Untuk memastikan supaya buku dalam
Bahasa Melayu dapat memainkan peranan yang berkesan sebagai alat pembangunan fikiran, sosial dan kebudayaan, sesuai dengan keperluan dan cita-cita negara;

•

Untuk memastikan supaya buku dapat dinikmati oleh semua golongan masyarakat di negara ini;

•

Untuk memastikan supaya rakyat di negara ini mempunyai minat membaca yang tinggi, dan boleh dianggap seratus peratus masyarakat yang membaca; dan •

Untuk memastikan supaya semua buku yang diterbitkan di negara ini mencapai mutu yang baik daripada segi isi dan juga daripada segi bentuk fizikalnya.

Memantapkan Perpaduan dan Integrasi Nasional
4.24 Hasrat Wawasan 2020 adalah untuk melahirkan masyarakat Bangsa Malaysia yang bersatu padu. KPM telah melaksanakan pelbagai usaha bagi memastikan matlamat perpaduan kaum dan integrasi nasional terus dipelihara dan diperkukuhkan.
Antaranya:
• melaksanakan sistem pendidikan kebangsaan yang menggunakan satu kurikulum kebangsaan untuk semua jenis sekolah dan satu sistem penilaian dan peperiksaan yang seragam;
• menjadikan agenda memperkasakan SK menjadi salah satu teras dasar pelaksanaan
RMKe-9 bagi merealisasikan matlamat menjadikan SK sebagai tempat memupuk perpaduan kaum dan pusat kecemerlangan pendidikan dalam bidang akademik dan bukan akademik;
• menerapkan nilai jati diri, budi bahasa dan seni budaya dilaksanakan secara sisipan dalam tajuk-tajuk mata pelajaran yang bersesuaian;

• memperkenalkan mata pelajaran
Sivik dan Kewarganegaraan pada tahun 2003 di peringkat rendah dan menengah bertujuan memberi kesedaran kepada para pelajar tentang hak dan tanggungjawab mereka dalam masyarakat pelbagai kaum serta pentingnya semangat patriotisme, kesejahteraan dan keharmonian antara kaum; • memperkenalkan Konsep Sekolah
Wawasan
sebagai salah satu pendekatan altenatif untuk memupuk nilai perpaduan kaum dan integrasi

44

Pelan Induk Pembangunan Pendidikan 2006-2010

nasional dengan menempatkan dua atau tiga jenis sekolah rendah yang berlainan bahasa pengantar dan pentadbiran dalam kawasan yang sama dan berkongsi kemudahan asas seperti padang permainan, dewan dan kantin. Pelaksanaan Sekolah Wawasan bertujuan mewujudkan persekitaran yang memberi peluang yang luas kepada murid pelbagai kaum untuk bergaul dan berinteraksi dalam pelbagai aktiviti.
Sehingga kini, terdapat enam buah
Sekolah Wawasan yang aktif beroperasi iaitu dua di Perak dan satu di Kedah,
Pulau Pinang, Selangor dan Negeri
Sembilan; dan
• melaksanakan beberapa aktiviti bagi menerapkan semangat patriotisme secara berterusan melalui aktiviti kurikulum dan kokurikulum termasuklah Perhimpunan Mingguan yang melibatkan aktiviti perbarisan, menaikkan bendera dan menyanyikan
Lagu Kebangsaan serta lagu patriotik.
Acara kemuncak kegiatan penerapan semangat patriotisme di kalangan pelajar adalah melalui Sambutan Bulan
Kemerdekaan (SBK). Sepanjang tempoh
SBK, pelbagai jenis aktiviti bahasa dan budaya seperti deklamasi sajak, pidato, syair dan nyanyian mengisi programprogram berikut:
– Kempen Kibar Jalur Gemilang menggalakkan sekolah-sekolah untuk menganjurkan pertandingan mencipta Jalur Gemilang secara kreatif menggunakan pelbagai bahan dan media. Di Sekolah Wawasan,

–
–
–
–

acara ini disambut secara serentak;
Sambutan Detik Ambang Merdeka diadakan di semua sekolah berasrama dengan kerjasama Persatuan Ibu Bapa dan Guru;
Perhimpunan Khas sempena Hari Merdeka diadakan untuk memperdengarkan
Perutusan Kemerdekaan;
Sambutan Perayaan Hari Kemerdekaan melibatkan penyertaan pelajar dalam
Acara Persembahan Padang dan Acara Perarakan; dan
Aktiviti berbentuk deklamasi sajak, pidato, syair, nyanyian, pameran statik hasil karya pelajar, karya kreatif dan kerja sukarela juga diadakan untuk menyemarakkan
SBK.

4.25 Pada tahun 2006, Jabatan Perdana Menteri telah mengetengahkan dasar perpaduan dan integrasi nasional dalam Pelan Tindakan Perpaduan dan Integrasi Nasional (2006-2010) yang bertujuan untuk memperkukuh lagi perpaduan dan integrasi nasional di kalangan masyarakat. Pelan tersebut merangkumi falsafah perpaduan dan integrasi nasional dengan merujuk dasar-dasar Kerajaan yang ada dan berteraskan Perlembagaan, Rukun
Negara dan Wawasan 2020. Ia bertujuan mencapai objektif khusus seperti berikut:
• memupuk dan meningkatkan semangat perpaduan dan patriotik serta bangga sebagai rakyat Malaysia;
• mengurangkan segregasi kaum dan kerenggangan dalam perhubungan inter dan intra kaum dan wilayah;
• meningkatkan toleransi dan keharmonian antara kaum;
• meningkatkan integrasi wilayah antara Sabah, Sarawak dan Wilayah Persekutuan
Labuan dengan Semenanjung dan antara negeri-negeri di Semenanjung; dan
• menghadapi cabaran Wawasan 2020 untuk mewujudkan satu Bangsa Malaysia yang bersatu padu.
4.26 Pendidikan merupakan antara aspek penting yang diambil kira dalam merangka program-program di bawah Pelan Tindakan Perpaduan dan Integrasi Nasional. Sistem pendidikan negara harus menyediakan persekitaran serta kemudahan bagi interaksi dan sosialisasi di kalangan sebilangan besar rakyat yang masih berusia muda.
• Menggalakkan wujudnya satu sistem persekolahan dari peringkat prasekolah hingga ke peringkat menengah yang menggunakan satu bahasa perantaraan
(Bahasa Kebangsaan), kurikulum dan kokurikulum yang seragam serta satu jenis peperiksaan dan pensijilan yang mempunyai pengiktirafan yang sama
• Penyediaan kemudahan dan pembelajaran bahasa kaum-kaum utama di negara ini pada peringkat sekolah rendah dan menengah sebagai satu mata pelajaran pilihan oleh semua pelajar

Pelan Induk Pembangunan Pendidikan 2006-2010

• Mengambil langkah-langkah tertentu bagi membolehkan sekolah-sekolah yang pelajarnya terdiri daripada satu kaum sahaja (SJKC, SJKT, sekolah agama atau
Sekolah Kebangsaan di kawasan yang penduduknya satu kaum sahaja) berinteraksi dan bergaul dengan pelajar dari sekolah lain
• Kurikulum sekolah rendah dan sekolah menengah memberi tumpuan kepada mata pelajaran Sejarah, budaya dan adat resam kaum-kaum di Malaysia, dan unsur-unsur penting agama dan kepercayaan utama negara ini
• Pendidikan dan aktiviti kokurikulum yang menerapkan sikap dan nilai-nilai yang mendukung kepada pencapaian perpaduan negara
• Pendidikan sepanjang hayat dijalankan oleh pelbagai agensi dan pihak di luar sistem pendidikan formal dalam usaha memupuk perpaduan menerusi penyerapan unsurunsur perpaduan ke dalam kurikulum dan kokurikulum
• Infrastruktur pendidikan yang mencukupi disediakan di semua kawasan terutama di kawasan luar bandar dan pedalaman
4.27 Rancangan Integrasi Murid Untuk Perpaduan (RIMUP) ialah hasil ilham Perdana Menteri,
Y.A.B Datuk Seri Abdullah Hj Ahmad Badawi pada tahun 1986, ketika beliau menjadi
Menteri Pelajaran Malaysia. Pada peringkat awal, pelaksanaan RIMUP tertumpu pada peringkat sekolah rendah dan merangkumi pelaksanaan aktiviti kokurikulum dan sukan secara bersama oleh pelajar pelbagai kaum. Kefahaman terhadap konsep serta perancangan aktiviti tidak diberi penekanan secara menyeluruh pada peringkat negeri, daerah dan sekolah.
4.28 KPM telah menggerakkan semula RIMUP dan memberikannya pendekatan yang lebih segar sebagai salah satu langkah untuk membolehkan pelajar di sekolah yang majoriti pelajarnya terdiri daripada satu kaum sahaja berinteraksi dan bergaul dengan pelajar pelbagai kaum dari sekolah lain. Konsep pelaksanaan RIMUP telah diperkukuhkan lagi dengan menggalakkan penyertaan masyarakat setempat, pentadbiran sekolah, guru dan pelajar dari peringkat sekolah rendah hingga menengah dalam kegiatan khas secara bersama. Program RIMUP mempunyai tiga komponen utama iaitu akademik, kokurikulum dan sukan, serta e-integrasi dan akan dilaksanakan melalui kegiatan dalam enam bidang berikut:
– Aktiviti kecemerlangan akademik
– Aktiviti kesukanan dan permainan
– Aktiviti kokurikulum
– Aktiviti khidmat masyarakat
– Aktiviti meningkatkan patriotisme
– Aktiviti virtual melalui e-integrasi

45

Merakyatkan Seni, Warisan dan
Budaya Bangsa
4.29 Seni, warisan dan budaya merupakan elemen penting bagi membentuk jati diri masyarakat Bangsa Malaysia yang mahu maju mengikut acuan sendiri.
KPM berhasrat untuk memastikan pelajar menghayati, menghargai dan menyayangi seni, warisan dan budaya yang membentuk identiti unik Bangsa
Malaysia. Ketika ini, KPM telah berusaha untuk merakyatkan seni, warisan dan budaya kepada semua rakyat melalui aktiviti kokurikulum. Seni, warisan dan budaya Bangsa Malaysia ialah seperti tarian, muzik, bangsawan, teater, kraf, tulisan Jawi, pantun, syair, gurindam, permainan tradisional dan sukan rakyat, seni mempertahankan diri, budi bahasa dan semangat bergotong royong. 4.30 Pendidikan Muzik merupakan mata pelajaran wajib di semua sekolah rendah. Pada peringkat menengah rendah, mata pelajaran Muzik ditawarkan tetapi tidak dijadikan mata pelajaran peperiksaan dalam
PMR. Manakala bagi menengah atas, ia merupakan mata pelajaran elektif dan diuji dalam peperiksaan SPM. Pada setiap peringkat, murid diajar bahasa muzik, kemahiran, kreativiti dan
Apresiasi dengan 30 peratus bersifat pengetahuan akademik dan selebihnya
70 peratus lagi pengalaman amali.

46

Pelan Induk Pembangunan Pendidikan 2006-2010

4.31 Pada peringkat menengah rendah, terdapat sejumlah 132 sekolah yang menawarkan Pendidikan
Muzik.
Daripada 132 sekolah ini, 47 buah menawarkan Pendidikan Muzik pada peringkat menengah atas. Jumlah pelajar yang mengikuti Pendidikan
Muzik pada setiap tahun adalah sekitar
13,500 orang. Dianggarkan sekitar 85 peratus sekolah rendah dan 90 peratus sekolah menengah menubuhkan kelab berkaitan kesenian. Walau bagaimanapun, dianggarkan
80
peratus sekolah rendah dan 90 peratus sekolah menengah yang menganjurkan aktiviti muzik berkumpulan seperti pasukan kompang, pasukan koir, gamelan, caklempong, pancaragam bras, orkestra bertali dan kombo tanpa menubuhkan sebarang kelab. 4.32 Aktiviti pengukuhan merakyatkan seni budaya seperti tarian, puisi dan lagu serta festival kebudayaan dijalankan seiringan dengan aktiviti yang dilaksanakan oleh KeKKWa. KeKKWa memantapkan lagi aktiviti tersebut dengan menyediakan kepakaran jurulatih seni kepada kelab anjurannya di sekolah seperti Kelab Tunas Budaya dan Kelab Kesenian Sekolah. Pada tahun 2005, dianggarkan 8,000 pelajar menyertai lebih daripada 200 Kelab
Tunas Budaya di SK, SJKC dan SJKT yang menjalankan aktiviti tarian, lakonan teater, muzik dan silat. Kelab
Kesenian Sekolah pula menjalankan

aktiviti seperti tarian, lakonan teater, muzik dan permainan gasing yang disertai 3,000 pelajar melalui lebih 200 kelab di sekolah rendah dan menengah.
4.33 Dalam RMKe-9, KPM akan menubuhkan Sekolah Seni bagi membolehkan pelajar yang mempunyai minat dan bakat dalam kesenian untuk mempelajarinya secara lebih mendalam. Melalui Sekolah Seni juga, diharapkan kesenian dan warisan bangsa akan dapat dipertahankan, dibangunkan dan diperkembangkan dengan lebih meluas.
4.34 KPM juga akan membudayakan semula tulisan Jawi melalui program j-QAF. Tulisan
Jawi pernah digunakan sebagai tulisan rasmi dalam urusan pentadbiran, keagamaan dan budaya semenjak awal abad ke-15. Pada tahun 1980, penggunaan tulisan Jawi mula menurun di semua sektor. Bermula 1 Januari 2003, penerbitan Utusan Melayu yang merupakan satu-satunya akhbar dalam tulisan Jawi telah dihentikan. KPM juga telah bekerjasama dengan KeKKWa untuk menghidupkan kembali akhbar Utusan
Melayu dengan membiayai sebagian daripada kos penerbitannya serta menyumbang pengisian dalam akhbar tersebut untuk menyemarakkan program penjiwaan dan pembudayaan Jawi.

FOKUS DAN STRATEGI PELAKSANAAN
4.35 Dalam tempoh PIPP, KPM akan membina Negara Bangsa melalui pendidikan dengan memberi tumpuan kepada fokus dan strategi pelaksanaan seperti berikut:

Memperkasakan Bahasa Kebangsaan
• Menggerakkan gelombang baru Gerakan Memperkasakan Bahasa Kebangsaan
• Memantapkan pelaksanaan Dasar Buku Negara
• Mengkoordinasi peranan semua pihak yang terlibat untuk menggiatkan aktiviti kebahasaan, kesusasteraan, pengkaryaan, penterjemahan dan penerbitan
• Mewujudkan Bulan Bahasa dan Sastera Negara

Memantapkan perpaduan negara dan integrasi nasional
• Meningkatkan tahap kesedaran dan kefahaman rakyat Malaysia supaya menghormati
Perlembagaan Malaysia
• Meningkatkan semangat patriotik melalui aktiviti kokurikulum seperti Kelab Rukun
Negara, penyebaran maklumat dan Kempen Cintakan Warisan Bangsa dan Negara.
• Menanamkan semangat hormat-menghormati dan peka terhadap sensitiviti masyarakat pelbagai kaum

Pelan Induk Pembangunan Pendidikan 2006-2010

• Memberi kefahaman yang menyeluruh tentang pentingnya semangat kejiranan ke arah perpaduan dan integrasi nasional
• Mempergiatkan aktiviti RIMUP

Memupuk kecintaan terhadap seni, warisan dan budaya bangsa
• Membina kurikulum kesenian
• Membina Sekolah Seni
• Meningkatkan kerjasama dengan KeKKWa
• Membudayakan penggunaan tulisan Jawi

Memupuk kefahaman yang jelas terhadap pendekatan Islam Hadhari
• Mempelbagai aktiviti untuk membimbing pelaksanaan Islam Hadhari melalui seminar, ceramah, kursus dan penerbitan bacaan berkaitan Islam Hadhari

PENUTUP
4.36 Pembinaan Negara Bangsa amat penting bagi memastikan identiti nasional yang dihasratkan tercapai. Ia memerlukan usaha yang gigih dan kerjasama yang erat daripada

47

semua pihak. Semangat bersatu padu, cinta dan kesetiaan kepada negara, patriotisme, berorientasi glokal, keharmonian dan toleransi, berbudi bahasa dan beradab serta memahami, menyanjung budaya dan seni bangsa bukan saja perlu difahami tetapi diamalkan sepenuhnya. Pendidikan ialah pemangkin kepada pembinaan
Negara Bangsa terutama bagi menyemai semangat kenegaraan khususnya pada peringkat awal perkembangan pelajar dan diteruskan pada peringkat pendidikan yang lebih tinggi. KPM akan terus berusaha untuk memperkukuh perpaduan melalui aktiviti-aktiviti yang melibatkan pelbagai kaum dan etnik di Malaysia.

Jadual 4.1 Strategi Pelaksanaan bagi Membina Negara Bangsa
FOKUS

STRATEGI PELAKSANAAN

PELAN TINDAKAN

INDIKATOR

INDIKATOR
PENCAPAIAN

TAHUN
PENCAPAIAN

Memperkasakan
Bahasa
Kebangsaan

• Menggerakkan gelombang baru gerakan memperkasakan Bahasa
Kebangsaan

Meningkatkan kerjasama dengan pelbagai agensi

Bilangan aktiviti bersama dengan pelbagai agensi

Mengikut sasaran 2006

Memastikan MBKM diberikan status, kuasa, struktur organisasi dan pembiayaan yang sesuai untuk menggerakkan DBN

• Akta Buku, DBN dan MBKM

Digazet

2008

• Status baru dan pembiayaan MBKM

Dikuatkuasakan

2008

• Memantapkan pelaksanaan Dasar
Buku Negara (DBN) dengan membentuk
Jawatankuasa Induk
Penggerak Dasar Buku
Negara dan Lima
Jawatankuasa Kerja
Penggerak DBN:
• Jawatankuasa Kerja
Pembentukan Dasar,
Akta, Organisasi dan
Amalan Keprofesionalan

48
FOKUS

Pelan Induk Pembangunan Pendidikan 2006-2010

STRATEGI PELAKSANAAN

PELAN TINDAKAN

INDIKATOR

INDIKATOR
PENCAPAIAN

TAHUN
PENCAPAIAN

• Jawatankuasa Kerja
Pembangunan Modal
Insan Industri Penerbitan dan Perbukuan

Memantapkan, menyelaraskan dan memperbanyakkan latihan berkaitan kepengarangan dan penerbitan buku

• Jumlah editor, pengarang, illustrator, penerbit
• Jumlah penerbitan buku judul umum

Peningkatan

2007

Peningkatan

2007

• Jawatankuasa
Kerja Penggalakan
Minat Membaca dan Pembangunan
Perpustakaan Komuniti

Menjadikan Bulan Membaca sebagai salah satu program utama KPM

• Geran penerbitan
• Bulan Membaca
• PCG untuk perpustakaan sekolah • Jumlah Perpustakaan
Komuniti
• Jumlah Perpustakaan bergerak Diadakan
Dilancarkan
Peningkatan

2007
2007
2007

Peningkatan

2010

Peningkatan

2007

Peningkatan

2007

• Jawatankuasa Kerja
Pembangunan dan
Penggalakan Industri
Penterjemahan

• Merancakkan aktiviti penterjemahan daripada bahasa asing kepada Bahasa
Kebangsaan

• Jumlah penerbitan dan judul buku umum yang diterjemahkan • Geran penterjemahan

• Jawatankuasa Kerja
Promosi, Penjenamaan,
Pengiktirafan dan
Pemasaran

• Meningkatkan aktiviti promosi penerbitan tempatan / karya terjemahan di dalam negara

• Tahap dan bilangan pesta
Diadakan
buku di dalam negara
• Anugerah Buku Kebangsaan Diadakan
• Insentif penghasilan karya
Diadakan

2007

• Meningkatkan aktiviti promosi penerbitan tempatan di luar negara • Memastikan karya Malaysia dijenamakan secara berkesan

Jumlah judul untuk dibawa ke
Pesta Buku Frankfurt, Pesta
Buku Kanak-kanak Bologna,
Pesta Buku di negara-negara di mana rakyatnya masih belum tinggi penguasaan
Bahasa Inggeris seperti China,
Korea dan Jepun

Peningkatan

2010

• Mengkoordinasi peranan • Menjalankan kursus dan
Jumlah latihan/kursus latihan kebahasaan, semua pihak yang terlibat kesusasteraan, pengkaryaan, untuk menggiatkan penterjemahan dan penerbitan aktiviti kebahasaan, kesusasteraan, pengkaryaan, penterjemahan dan penerbitan Peningkatan

2006

• Mewujudkan Bulan
Bahasa dan Sastera
Negara

Jumlah Graduan Bahasa
Melayu

Seperti yang disasarkan 2010

Bulan Bahasa dan Sastera
Negara

Terhasil

2007

• Menaiktarafkan Institut
Perguruan Bahasa Melayu
Malaysia sebagai pusat
Bahasa Melayu serantau/ antarabangsa • Menetapkan bulan yang sesuai

2007
2007

Pelan Induk Pembangunan Pendidikan 2006-2010

49

FOKUS

STRATEGI PELAKSANAAN

PELAN TINDAKAN

INDIKATOR

INDIKATOR
PENCAPAIAN

TAHUN
PENCAPAIAN

Memantapkan perpaduan dan integrasi nasional

• Meningkatkan tahap kesedaran dan kefahaman rakyat Malaysia supaya menghormati
Perlembagaan Malaysia

• Mengadakan seminar/ forum perdana berkaitan
Perlembagaan Malaysia
• Menekankan pembelajaran dan kokurikulum berkaitan
Perlembagaan Malaysia
• Menganjurkan pertandingan/ peraduan menulis esei berkaitan Perlembagaan
Negara

Bilangan aktiviti

Peningkatan

2007

• Meningkatkan semangat patriotik melalui
Kelab Rukun Negara, penyebaran maklumat, kempen cintakan warisan bangsa dan negara dan aktiviti kokurikulum

• Menggiatkan aktiviti Kelab
Rukun Negara
• Menyebarkan maklumat dan kefahaman tentang Rukun
Negara
• Mengupas pengetahuan
Rukun Negara melalui aktiviti ceramah, syarahan dan bahas
• Mengadakan kempen ‘Cintai
Warisan Bangsa dan Negara’
• Memperbanyakkan program berkonsepkan patriotisme melalui aktiviti kokurikulum

Bilangan aktiviti

Peningkatan

2007

• Menanamkan semangat hormat-menghormati dan peka terhadap sensitiviti masyarakat pelbagai kaum

• Memperbanyakkan
Bilangan aktiviti pelaksanaan Kem Motivasi
• Mengadakan seminar, ceramah dan gotong-royong
• Menggalakkan ziarah serta sambutan perayaan
• Menganjurkan tayangan filem kebudayaan • Mengadakan pesta makanan antara kaum
• Mengadakan pertandingan menulis esei adat resam suku kaum • Mendokumentasikan kehidupan suku kaum
• Memperbanyakkan penerbitan bahan bacaan dan adat resam masyarakat Malaysia

Peningkatan

2007

• Memberi kefahaman yang menyeluruh tentang pentingnya semangat kejiranan ke arah perpaduan dan integrasi nasional

• Mengadakan ceramah,
Bilangan aktiviti seminar dan sesi dialog dengan masyarakat • Mengadakan kursus tentang perkongsian kuasa dan kenegaraan • Mengadakan kempen dan pelaksanaan aktiviti

Peningkatan

2006

50

Pelan Induk Pembangunan Pendidikan 2006-2010

FOKUS

PELAN TINDAKAN

INDIKATOR

INDIKATOR
PENCAPAIAN

TAHUN
PENCAPAIAN

• Mempergiatkan aktiviti RIMUP dengan mewujudkan
Jawatankuasa RIMUP di semua peringkat merancang, melaksana dan memantau aktiviti
RIMUP

• Menambah baik Rancangan
Integrasi Murid untuk
Perpaduan (RIMUP)
• Mendapatkan kerjasama dan sumbangan Jabatan
Perpaduan Negara bagi pelaksanaan RIMUP

Peratus penyertaan pelbagai jenis sekolah dalam RIMUP di daerah 100%

2010

• Membina Kurikulum
Kesenian

Membina Kurikulum Kesenian

Sukatan Pelajaran (SP) &
Huraian Sukatan Pelajaran
(HSP)

SP rendah &
HSP Tkt 1

2006

SP menengah &
HSP Tkt 2

2007

HSP Tkt 3

2008

HSP Tkt 4

2009

HSP Tkt 5

Memupuk kecintaan terhadap seni, warisan dan budaya bangsa

STRATEGI PELAKSANAAN

2010

• Membina Sekolah Seni

Membina Sekolah Seni

Bilangan Sekolah Seni

2

2010

• Meningkatkan kerjasama

Mewujudkan Kerjasama

Wujud kerjasama

Berterusan

2010

• Membudayakan penggunaan tulisan Jawi

Mewujudkan pelbagai aktiviti menggalakkan penggunaan tulisan Jawi

Bilangan aktiviti

Peningkatan

2007

Mempelbagai aktiviti untuk membimbing pelaksanaan pendekatan Islam Hadhari dalam pembentukan pemikiran dan kehidupan

• Mengadakan seminar, ceramah Bilangan aktiviti dan kursus
• Memperbanyakkan penerbitan bahan bacaan berkaitan Islam
Hadhari

Peningkatan

2007

dengan KeKKWa

Memupuk kefahaman yang jelas terhadap pendekatan Islam
Hadhari