II. Kaalaman

Ang ating pambansang bayani bilang manggagamot, ay may takdang oras ng konsultasyon sa mga pasyente. Ito ay sa ganap na 8:00 hanggang 10:00 ng umaga sa bayan ng talisay, at pagdating ng 10:00 ng umaga hanggang 12:00 ng tanghali ay sa Dapitan naman siya pupunta para sa konsultasyon. Bilang guro, ayon kay Dr. Maria Valdez sa librong “Jose Rizal and The Writings of His Story”, ang pagtuturo ni Rizal ay mula 1:30 hanggang 4:00 ng hapon. Ngunit ayon kina Vaño ang pagtuturo ni Rizal ay 2:00 hanggang 4:00 ng hapon. Sinabi rin niya sa sulat niya para kay Blumentritt na meron siyang 16 na estudyante. Bilang inventor, ang ating pambansang bayani ay nakalikha ng makina na makakagawa ng laryo (brick) nang mabilisan. Sa katunayan ay nakakagawa ito ng mahigit kumulang 6,000 na laryo sa isang araw. Si Rizal ay nagpadala rin ng sulat kay Blumentritt na kanyang ipinapaalam na nakakita siya ng ibang paraan ng paggawa ng laryo sa Bohemia at kanyang itinanong kung paano ito nagawa sa kaibigan niyang si Blumentritt. Siya rin ang naka inbento ng sulpukan na isang sigarilyong gawa sa kahoy. Bilang mangagamot, may pasyente si Rizal na nag ngangalang “Don Ignacio Tumarong” na nagbayad ng 3,000 Pesos upang mapaayos ang kanyang paningin. Isa pang Ingles ang nagpagamot ng mata kay Rizal na nagbayad ng 500 Pesos. At si Don Florencio Azcarraga mula sa Aklan ay nagpatingin rink ay Rizal. Ang kapalit nito ay isang kargada ng asukal. Bilang negosyante, alam naman natin na si Rizal ay magaling sa pagpapatakbo ng negosyo sa Abaka, ayon kay Orendain si Rizal ay bumibili ng Abaka sa Dapitan sa halagang $10 at apat na Reales, at ito ay kanyang ibinibenta sa Maynila sa halagang $7 at apat na Reales. Siya ay may $3 halagang tubo. Bilang mangagawa, sa tulong ng Ingles na pasyente na nagbigay ng 500 Pesos, nakapag patayo si Rizal ng mga pailaw sa Dapitan o “Coconut Oil Lamps” na nagbigay liwanag sa kanilang bayan. At bilang nag eensayo sa larangan ng Siyensya, si Rizal ay nangongolekta ng Cranium, at ayon kay Ocampo sa librong Meaning of Hstory, si Rizal ay may kinalaman sa libro ng mangkukulam. Na sinasabing nagpapagaling ng mga sakit.

Ang bahay ni Rizal sa Dapitan ay nasa dalampasigan. Ito ay pinapalibutan ng hardin ng puno ng mga prutas. At sa isang sulat niya para sa kaibigan niyang si Blumentritt, ayon kay Orendain, isinaad ni Rizal na may tatlo siyang bahay. Ang isa ay kwadrado, isa ay heksagunal, at ang isa pa ay oktagunal. Ito ay gawa sa bamboo, kahoy, at nipa. Sa kwadradong bahay, kasama niya rito ang kanyang ina, Trinidad, at ang kanyang pamangkin. Sa heksagunal naman ay doon nakatira ang ilan niyang estudyante, at habang ang oktagunal naman ay doon niya inilagay ang kanyang mga manok. Sinabi rin niya sa sulat na nakikita niya ang tabing-dagat sa kanyang kwadradong bahay. Meron siyang dalawang Barotos o maliit na Bangka. At marami din siyang puno ng prutas katulad ng mangga, lansones, guyabano at iba pa. At ayon pa sa liham ay meron siyang kuneho, aso, pusa, at iba pa. Kanya ring sinaad na malaya ang kanyang pamumuhay sa Dapitan. Upang makatira si Rizal sa bahay sambahan sa ilang kondisyon, una ang aminin sa publiko ang kanyang maling pananaw ukol sa relihiyon, at ang maging pro-spanish at talikuran at akusahan ang revolution. Ang ikalawa ay sundin ang kautusan ng simbahan at ang pag-amin na mali ang kanyang relihiyon. At panghuli ay ang maging kapuri-puring tauhan ng espanyol at ang maging maka diyos na indibdwal sa kanilang simbahan. Isinaad din na si Rizal daw ay anti-catholic. At sa isang sulat ni Rizal para kay Blumentritt, kanyang sinabi na gusto niyang tamaan ang mga prayleng ginagamit ang relihiyon upang maging sandata at si Rizal daw ay napilitang lumaban sakanila. At ayon kay Russels at Rodriguez, ang dahilan nag kusang pag punta ni Rizal sa Cuba ay sa sakit na Yellow Fever.

Isang araw habang naglalakad si Rizal, nakita niya ang isang Pranses na nagngagalang Jean Lambert. Nakita niya ang maling pagmamaltrato nito mga Pilipino at tinatawag pa itong chongos. Kaya naman nagalit si Rizal, sinabi ni Lambert na wag siyang pakialamanan. Ngunit bago pa man magsalita si Rizal ay hinamon ito ni Lambert sa isang tunggalian. Pinapapili ni Lambert si Rizal kung espada o pistol ang kanilang gagamitin. At sinabi ng Pranses na magkita bukas sa ganap na 4:00 ng hapon sa tabing-dagat at magdala ng kasama. Hindi nag dalawang isip ang ating pambansang bayani na siya ay lumaban. Si Cosme Borromeo ang naging kasama ni Rizal sa pagharap kay Lambert. Kinabukasan ay nagsuot si Lambert ng unipormeng pang opisyal na nagmukhang katakot-takot sa mga taong nakakita sakanya. Nang tinawag niya si Colonel Ricardo Carnicero, ay pinag usapan nila ang nangyari kina Rizal. At pinagsabihan ito ni Carnicero na huwag ng ituloy ang tunggalian dahil si Rizal ay siguradong mag wawagi. At ikaapat na ng hapon nasa lugar ng usapan na si Rizal ay hindi parin sumisipot ang pranses, ikalima at hanggang makita nila si Carnicero at pinagusapan nila ang nangyari kay Lambert. Nang tawaging nila ang Pranses sa kwarto, ito ay pawisan at napahiya dahil sa kanyang kaduwagan.

Upang maging guro ang ating pambansang bayani, ay may ilang pagsubok ka munang dadaanan upang makapasa. Isang gabi ay tinawag ni Rizal ang kanyang estudyante na nag ngangalang Marcial Borromeo na anak ni Cosme na siyang kaibigan ni Rizal at Carnicero. Si Marcial ang ikawalong nagpatala kay Rizal bilang guro. Ngunit hindi alam ni Marcial na siya ay susubukin ni Rizal. Pinaiwan ni Rizal ang bolo sa puno ng balete ni Marcial. Ito ay sa rurok ng burol. Bago maka punta roon, ay sinasabing may masasamang element na ikakapahamak mo. Ngunit nagpakita ng katapangan ang binata at nagtagumpay ito sa pagsubok ni Rizal at siya ay tinanggap ni Rizal.

III. Buod

Si Rizal ay may takdang oras ng konsultasyon. Sa bayan ng Talisay ay 8:00 hanggang 10:00 ng umaga. At sa bayan naman ng Dapitan ay 10:00 hanggang 12:00 ng tanghali. Si Rizal ay nagtuturo sa kanyang estudyante sa oras na 1:30 hanggang 4:00 ng hapon. (Valdez,M) At 2:00 hanggang 4:00 ng hapon at may estudyanteng 16. (Zaide) Si Rizal ay naka imbento ng makina na nakakagawa ng laryo (brick) nang mabilisan. Sa katunayan ay nakaka gawa ito ng mahigit kumalang 6,000 isang araw. Siya rin ay nakagawa ng sigarilyong gawa sa kahoy at tinawag na sulpukan. Si Don Igancio Tumarong ang isa sa mga nagpatingin ng mata kay Rizal at nagbayad ng haling 3,000 Pesos. At isa ring Ingles ang nagpa konsulta kay Rizal na nagbayad ng 500 Pesos. At isa pang taga Aklan ang napa tingin kay Rizal at ibinayad ang isang kargadang asukal. Si Rizal ay may kitang $3 sa isang abaka na kanyang ibinibenta. Ang natanggap niyang 500 Pesos sa Ingles ay kaniyang ginugol upang magkaroon ng ilaw sa mga kalye. Si Rizal ay nagpatayo ng tatlong bahay.

Ang isang bahay ay hugis kwadrado, ang isa ay heksagunal at ang ikatlo ay oktagunal ito ay gawa sa kahoy, bamboo, at nipa. Nakatira sa unang bahay ang kanyang pamilya, sa pangalawa ang kanyang estudyante, at sa ikatlo ang mga manok. Upang makatira si Rizal sa bahay sambahan ng mga prayle ay may tatlong kondisyon. Una ay ang aminin sa publiko ang kanyang maling pananaw ukol sa relihiyon, at ang maging pro-spanish at talikuran at akusahan ang revolution. Ang ikalawa ay sundin ang kautusan ng simbahan at ang pag-amin na mali ang kanyang relihiyon. At panghuli ay ang maging kapuri-puring tauhan ng espanyol at ang maging maka diyos na indibdwal sa kanilang simbahan. Siya ay tinawag na anti-catholic dahil sakanyang pagtanggi. Isang araw ay hinamon si Rizal ng pranses na nangangalang Jean Lambert sa isang tunggalian dahil ayaw ni Rizal ang pag trato ng pranses sa mga Pilipino. Ngunit dahil sa mga sinabi ni Carnicero kay Jean Lambert, ito ay pinang hinaan at hindi sumulpot sa takdang oras nang kanilang pag tungggali sa tabing-dagat. At sa huli ito ay napahiya dahil sa kanyang pagkatakot o pagkaduwag.

Tinawag ni Rizal ang kanyang estudyante upang subukin. Siya ay si Marcial Borromeo. Ikawalong nagpatala kay Rizal bilang estudyante. Sinubok ni Rizal ang binata sa pagsusulit ng katapangan. Pinaiwan ang bolo sa burol at kahit katakot-takot ito ay nagtagumpay ito sa kaniyang pagsubok at siya ay tinaggap ni Rizal.

IV. Sanggunian * Ocampo, A. (2013) Meaning & History, Revised Edition * Orendain, J. C. (1996) Rizal Model Citizen of Dapitan * Valdez, M. (2007) Jose Rizal and the Writing of History * Vaño, M. (2001) Jose Rizal: Champions of the Nation’s Redemption * Zaide, G. & Zaide, S. (1984) Jose Rizal: Life, Works and Written of a Genius writer, Scientist and National Hero.