Đa dạng hóa loại hình đại học - một số góp ý xây dựng
Luật Giáo dục đại học PGS, TS. Phạm Duy Nghĩa –
Khoa Luật và Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright,
Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh
Giáo dục đại học là nền tảng không thể thiếu để tạo nên nguồn nhân lực có chất lượng ở mỗi quốc gia. Đây cũng là một trọng tâm chính sách đã được Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh cho nhiệm kỳ mới 2011-2016, tầm nhìn tới 20201. Để đáp ứng yêu cầu đó, việc hoàn thiện khung khổ chính sách, pháp luật cho các trường đại học công lập và tư thục là hết sức cần thiết. Dựa trên khung khổ của Luật Giáo dục 2005, một Dự luật Giáo dục đại học đang được soạn thảo. Bài viết góp một góc nhìn nhằm khái quát hóa các loại hình giáo dục đào tạo và tìm hiểu sâu thêm về mô hình đại học tư thục.
Dựa trên tiêu chí sở hữu, góp vốn và vai trò của các sáng lập viên, các trường đại học trên thế giới về cơ bản chia thành 03 loại: trường đại học công lập, trường đại học tư thục và trường đại học do các tổ chức tôn giáo thành lập và quản lý. Tùy theo điều kiện kinh tế, xã hội và lịch sử mỗi nước, tầm quan trọng của ba loại trường này trong hệ thống đào tạo quốc gia là khác nhau. Tại nhiều quốc gia Châu Âu như Áo, Đức, Pháp, Thụy Sỹ hay Anh Quốc, các trường đại học tổng hợp hầu hết là công lập, song được hưởng một chế độ tự trị, tự quản rất cao. Ngược lại, ở Hàn Quốc, Nhật Bản hay Hoa Kỳ, các trường đại học tư thục chiếm vai trò và tỷ trọng lớn hơn, nhiều trường đại học tư thục trong các quốc gia này có chất lượng hàng đầu thế giới. Ở Hoa Kỳ, Châu Mỹ La tinh, và Philipines có những trường đại học được thành lập và quản lý bởi các tổ chức tôn giáo2. Từ gần ba thập kỷ nay, nhiều quốc gia, trong đó có cả các quốc gia đang phát triển, từng bước cho phép thành lập các trường đại học tư thục.
Các trường đại học tư thục lại chia thành hai loại, trường đại học tư thục vì lợi nhuận - được tổ chức và hoạt động không khác các công ty đối vốn - và các trường đại học tư thục phi lợi nhuận, không được tổ chức như các công ty cổ phần. Trong các quốc gia có hệ thống đào tạo đại học tiên tiến như Hoa Kỳ, các trường đại học tư thục tuy được tổ chức và có tên gọi như các công ty, song là các công ty hay tổ chức bất vụ lợi, không vì mục đích lợi nhuận, không được chia lãi, vì thế trong điều lệ các trường tư thục loại đó không có khái niệm cổ đông, không chia cổ tức cho người góp vốn tựa như công ty cổ phần. Sở dĩ có điều đó bởi pháp luật các quốc gia này chia công ty thành hai loại, có những công ty vì lợi nhuận (doanh nghiệp) và những công ty bất vụ lợi, hoạt động không vì lợi nhuận. Cách thức tổ chức và chế độ thuế áp dụng cho hai loại công ty này rất khác nhau.
Có thể khái quát ba xu hướng chính sách lớn về đại học tư thục. Một số quốc gia lo ngại về ảnh hưởng tiêu cực của việc thương mại hóa giáo dục hoặc cho rằng giáo dục là một dịch vụ công cộng mà nhà nước buộc phải cung cấp, cho nên người ta không cho phép thành lập trường đại học vì lợi nhuận. Người ta e ngại rằng, nếu vì lợi nhuận, các cổ đông sẽ hối thúc nhà trường chạy theo lợi nhuận mà bỏ qua chất lượng đào tạo, chỉ chạy theo các ngành đào tạo có vốn đầu tư thấp mà không đầu tư vào nghiên cứu hoặc các ngành có vốn đầu tư cao. Để tránh hiện tượng đó, người ta họ khuyến khích thành lập đại học tư thục phi lợi nhuận, không cho phép người góp vốn chi phối nhà trường như các cổ đông. Thực tế này dẫn đến việc đại học tư thục phi lợi nhuận chiếm đa số trong loại hình giáo dục đại học tư thục. Ngoài ra, một số nước khác công nhận và cho phép cả hai loại hình trường tư thực vì lợi nhuận và trường tư thục phi lợi nhuận.
Sau gần ba thập kỷ đổi mới, có thể thấy một thị trường giáo dục đại học đa dạng, mang tính cạnh tranh khốc liệt đã và đang hình thành ở nước ta. Bên cạnh các trường đại học công lập, đại học liên kết hoặc có vốn đầu tư nước ngoài, đã xuất hiện ngày càng nhiều các trường đại học tư thục được tổ chức như các công ty cổ phần vì lợi nhuận, trong đó vốn được đóng góp bởi các cổ đông và đại hội cổ đông là cơ quan quyết định cao nhất về đường lối phát triển của nhà trường (xem Quy chế đại học tư thục 2009, sửa đổi 20113).
Nhằm đa dạng hóa các loại hình trường đại học tư thục, góp phần cải thiện nền quản trị đại học, tăng tính cạnh tranh giữa các trường hướng tới chất lượng đào tạo ngày càng tốt hơn, cần nghiên cứu thêm về những thế mạnh và giới hạn của loại hình đại học tư thục vì lợi nhuận, nghiên cứu cho phép thí điểm thành lập mới hoặc chuyển đổi một số trường tư thục hoạt động không vì lợi nhuận. Nếu được ghi nhận, trường đại học tư thục không vì lợi nhuận hoạt động dựa trên cùng một khung khổ pháp luật hiện hành của Luật Giáo dục đại học. Việc thực hiện quản lý nhà nước, đặc biệt là thẩm quyền quản lý ngành của Bộ Giáo dục và đào tạo được duy trì và áp dụng chung; chế độ tài chính, kế toán, kiểm toán được áp dụng thống nhất đối với các loại hình đại học tư thục, không phân biệt có vì lợi nhuận hay không.
Mục tiêu quan trọng nhất của việc đa dạng hóa loại hình đại học, trong đó cần tham khảo loại hình đại học tư thục không vì lợi nhuận, là góp phần đa dạng hóa quản trị nội bộ của trường đại học, hướng tới dân chủ hóa và minh bạch cách quản lý nhà trường, giúp xác định mục tiêu phát triển của nhà trường không chỉ vì lợi nhuận của các thành viên góp vốn mà còn đại diện cho lợi ích của tập thể giảng viên và của các thế hệ sinh viên, đáp ứng mong đợi của cộng đồng vào một nền đại học tiên tiến. Trên thực tế, các nền đại học lớn trên thế giới như Anh, Đức, Pháp, Nhật, Mỹ, Hàn Quốc đều dựa chủ yếu vào các trường đại học công lập và tư thục không vì lợi nhuận, trong khi vai trò của các trường đại học vì lợi nhuận tương đối hạn chế.
Các quy định hiện hành ở nước ta mới chỉ có một quan niệm duy nhất xem trường đại học tư thục như một công ty cổ phần kinh doanh trong lĩnh vực giáo dục đại học. Mặc dù không sử dụng thuật ngữ “vì lợi nhuận” nhưng thực chất quy định trong quy chế tổ chức và hoạt động của đại học tư thục ở Việt Nam chỉ tập trung vào loại hình đại học tư thục vì lợi nhuận. Vì thế, trên thực tế có thể nói 100% đại học tư thục ở Việt Nam là vì lợi nhuận. Nhiều người cho rằng, nếu không phải là doanh nghiệp vì lợi nhuận, sẽ không có nhà đầu tư nào bỏ vốn vào lĩnh vực giáo dục. Đây chỉ là một xu thế và thậm chí là một xu thế còn nhiều tranh cãi trên thế giới, nhất là trước các nguy cơ thương mại hóa nền giáo dục và ảnh hưởng tiêu cực của mục tiêu tìm kiếm lợi nhuận của chủ đầu tư và các nhà quản trị công ty đối với nền giáo dục đại học vốn được xem là một dịch vụ công mà Nhà nước phải đảm bảo cung cấp cho quốc gia.
Trên thực tế các trường đại học tư thục vì lợi nhuận thường xuất hiện ở những lĩnh vực đào tạo có lợi nhuận, tránh đầu tư lớn và dài hạn như trong giáo dục cơ bản, thường khỏa lấp những nhu cầu về đào tạo nghề, ngoại ngữ, quản trị kinh doanh, kế toán hay những nghiệp vụ khác có nhu cầu từ thị trường. Những hạn chế do phải thỏa mãn yêu cầu về lợi nhuận của các cổ đông làm cho các đại học tư thục vì lợi nhuận không thể đáp ứng được những chức năng giáo dục thường có của một trường đại học công lập. Những hạn chế đó thường là thương mại hóa giáo dục, chạy theo lợi nhuận, chạy theo ngành đào tạo chi phí thấp, nhu cầu lớn, không có đầu tư lớn vào nghiên cứu cơ bản, thậm chí có những hành vi vi phạm quy chế tuyển sinh và quy chế đào tạo. Điều này có thể thấy trong thực tiễn hoạt động của các trường đại học tư thục vì lợi nhuận ở Việt Nam và nhiều quốc gia khác trên thế giới.
Ngoài ra, việc lập cơ sở đào tạo phi lợi nhuận đã có truyền thống lâu đời ở Việt Nam. Nền Nho học Việt Nam đã dựa trên những cơ sở giáo dục hoàn toàn phi lợi nhuận. Đầu thế kỷ XX, trong một cố gắng canh tân quốc gia, hoặc theo mô hình Khánh Ứng Nghĩa Thục từ Nhật Bản, nhóm Đông Kinh Nghĩa Thục về thực chất cũng đã mở ra những trường nghĩa thục, tức là vì nghĩa, không vì lợi tức, tuy thời gian hoạt động rất ngắn nhưng để lại tiếng vang rất lớn và lâu dài trong thức tỉnh tinh thần dân tộc. Việc quyên góp tiền, tài trợ cho giáo dục là một thực tế phổ biến trên thế giới, cũng là một truyền thống lâu đời ở Việt Nam, không đợi đến khi quốc gia khá giả người ta mới quyên góp và tài trợ cho mục đích trồng người. Nếu chỉ xem đại học tư thục là doanh nghiệp cổ phần vì lợi nhuận, trên thực tế chúng ta đã ngăn chặn một nguồn vốn lớn trong xã hội được tài trợ, quyên góp thường cho những tổ chức giáo dục phi lợi nhuận, hoàn toàn vì lợi ích trồng người. Đã đến lúc Việt Nam phải tính tới việc khơi thông và nuôi dưỡng một nền giáo dục dân lập dựa trên những đóng góp vì nghĩa, không vì lợi nhuận, của cộng đồng dân cư, các nhà doanh nghiệp và những nhà tài trợ đa dạng khác nhau.
Trong trường đại học tư thục phi lợi nhuận, vì không có cổ đông, cho nên nhà trường không có Đại hội đồng cổ đông, không có cơ chế bỏ phiếu theo vốn góp như cổ phần. Ngược lại, trường đại học tư thục phi lợi nhuận được quản lý bởi một Hội đồng tín thác, gồm những người có uy tín được lựa chọn bởi các nhà tài trợ, các nhà quản lý giáo dục, cộng đồng giáo viên và cộng đồng sinh viên, bao gồm cả cựu học viên.
Những người này được tin tưởng và được ủy thác quản trị nhà trường theo những mục tiêu, nguyên tắc đã ghi nhận trong Điều lệ của trường. Các thành viên tín thác có trách nhiệm tuân thủ pháp luật và trung thành với lợi ích của nhà trường, tuân thủ Điều lệ nhà trường, song khác với thành viên trong Hội đồng quản trị công ty cổ phần, họ không vì lợi ích của những người đã tài trợ cho trường, họ không phục vụ lợi ích nhóm cổ đông nào. Mỗi thành viên tín thác đều có một phiếu bầu ngang nhau, không bị thúc ép bởi người góp vốn hay tài trợ, cũng không bị sức ép của tập thể giáo viên trong trường. Vì sự độc lập ấy, Hội đồng tín thác có chức năng quản trị nhà trường, tuân thủ các quy định pháp luật và đảm bảo cho nhà trường có được sự tự quản, không chạy theo lợi nhuận và sức ép của cổ đông, cũng không chịu sức ỳ từ nội bộ tập thể giáo giới. Vì đặc trưng này, rất nhiều trường đại học tư thục phi lợi nhuận tránh được cái bẫy bị thương mại hóa, và có thể thực hiện được các chức năng giáo dục vì mục đích công tựa như các trường đại học công lập. Trên thực tế, nhiều trường đại học tư thục phi lợi nhuận đã trở thành những trường đại học danh tiếng bậc nhất trên thế giới, ví dụ Đại học Yonsei ở Hàn Quốc, Đại học Sophia và Đại học Keio ở Nhật Bản, Đại học Harvard, Yale, hay Stanford ở Hoa Kỳ.
Ngoài ra, các thành viên tín thác tham gia hội đồng trường về nguyên tắc không nhận lương, họ tham gia hội đồng hoàn toàn vì việc nghĩa, vì danh dự và coi đó là một sự kính trọng của xã hội dành cho họ, cho dù đôi khi trên thực tế, họ được cấp một khoản phụ cấp kinh phí đi lại vừa đủ trang trải cho việc thực hiện nghĩa vụ mà họ đảm nhận.
Bảng dưới đây tóm tắt những nét tương đồng cũng như khác biệt về quản trị nội bộ giữa đại học tư thục vì lợi nhuận và mô hình đại học tư thục không vì lợi nhuận:
|ĐẠI HỌC TƯ THỤC VÌ LỢI NHUẬN |ĐẠI HỌC TƯ THỤC KHÔNG VÌ LỢI NHUẬN |
|Điểm chung: |
|Đều là những đơn vị có tư cách pháp nhân độc lập, tự chủ về tài chính, không phụ thuộc vào ngân sách nhà nước, chịu trách nhiệm|
|như nhau trước các cơ quan quản lý nhà nước ở trung ương và địa phương theo pháp luật Việt Nam. |
| |
|Đại hội đồng cổ đông là cơ quan có quyền cao nhất, thành lập và|Nhà trường được quản trị bởi một Hội đồng trường có các quyền |
|hoạt động theo nguyên tắc đối vốn giống như một công ty cổ |tương tự như Đại hội đồng cổ đông ở các trường tư thục vì lợi |
|phần, chỉ bao gồm những người góp vốn vào trường. |nhuận. Thành viên tham gia Hội đồng trường đa dạng hơn, gồm đại|
| |diện cho nhiều giới khác nhau: |
| |- |
| |Đại diện cho các cá nhân và tổ chức quyên góp, hiến tặng, tài |
| |trợ tài chính cho trường; |
| |- |
| |Đại diện do tập thể giảng viên, cán bộ công nhân viên của nhà |
| |trường bầu ra; |
| |- |
| |Đại diện do cơ quan quản lý giáo dục của Nhà nước chỉ định; |
| |- |
| |Đại diện giới học giả có uy tín trong nước; |
| |- Đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp; |
| |- |
| |Đại diện cho các cựu sinh viên của trường. |
| |Hội đồng trường có số thành viên không quá 50 người. Tùy theo |
| |Điều lệ từng trường, có thể có thành viên danh dự, tham gia họp|
| |và phát biểu tại các phiên họp của Hội đồng trường, song không |
| |có quyền biểu quyết. |
| | |
|Đại hội cổ đông hoạt động theo nguyên tắc đối vốn, số phiếu của|Hội đồng trường hoạt động theo nguyên tắc dân chủ, mỗi thành |
|từng cổ đông phụ thuộc vào vốn góp. Cổ đông lớn có khả năng |viên tham dự Hội đồng có một phiếu biểu quyết ngang nhau. Không|
|thâu tóm nhà trường, biến đại học tư thục thành sở hữu của tư |có nguy cơ biến nhà trường thành sở hữu tư nhân. |
|nhân. | |
| | |
|Học phí là nguồn thu chính yếu của nhà trường. Để đảm bảo bền |Học phí chỉ tài trợ một phần cho hoạt động của trường. Để hoạt |
|vững về tài chính, hoạt động đào tạo phải dựa trên nguyên tắc |động bền vững, nhà trường phải huy động được các nguồn đóng góp|
|tối đa hóa lợi nhuận, tập trung vào những chuyên ngành hấp dẫn |từ các quỹ, tài trợ từ doanh nghiệp, các tổ chức xã hội và Nhà |
|nhiều sinh viên và không có gánh nặng chi phí quá cao. |nước trên cơ sở chứng minh được chất lượng đào tạo và nghiên |
|Sức ép vì lợi nhuận của người góp vốn làm cho đại học tư thục |cứu của mình. |
|không phù hợp với các ngành đào tạo và nghiên cứu cơ bản cần |Các quỹ này (Endowment) được đóng góp từ các nhà hảo tâm và |
|đầu tư lớn và dài hạn, mà thường chỉ phù hợp với các ngành như |hiến tặng của các cá nhân, tổ chức, được đầu tư sinh lợi mang |
|quản trị kinh doanh, thương mại, kế toán, dịch vụ, ngoại ngữ… |lại nguồn tài chính ổn định phục vụ cho hoạt động của trường. |
|thường cần vốn đầu tư thấp hơn. | |
|Chịu thuế thu nhập doanh nghiệp. Lợi nhuận sau thuế được chia |Lợi nhuận không được chia cho thành viên góp vốn và nhà tài |
|cho các cổ đông giống như cổ tức trong công ty cổ phần. |trợ, mà được tái đầu tư vào hoạt động của trường. Trường được |
| |miễn thuế thu nhập doanh nghiệp. Báo cáo tài chính phải được |
| |kiểm toán chặt chẽ hàng năm. |
| | |
Sau khi được Nhà nước mở đường, từ mô hình đại học dân lập, các trường đại học tư thục đã ra đời và hoạt động tựa như các công ty cổ phần. Điều ấy là một hướng đi đúng, song giới hạn bởi lợi nhuận, các trường này khó có thể thể đi xa. Muốn trở thành nơi truyền tinh thần tự do khám phá và trách nhiệm xã hội giữa các thế hệ, trường đại học phải được độc lập và chịu đựng được sức ép can thiệp của cả Nhà nước và thị trường. Giữa ba thế lực định hình xã hội ngày nay (nhà nước, thị trường và xã hội dân sự), có lẽ trường đại học phải lùi dần về khu vực xã hội dân sự. Tư duy ấy cần một cuộc thay đổi quản trị đại học, trong đó ngoài các loại hình đại học hiện hành, có thể nên suy tính cho phép sự ra đời của các trường tư thục phi lợi nhuận.
Tóm tắt về tình hình phát triển các trường đại học tư thục vì lợi nhuận và đại học tư thục không vì lợi nhuận ở một số quốc gia
|(1) Cho phép thành lập đại học tư thục không vì lợi nhuận và không cho phép hoặc hạn chế thành lập trường đại học vì lợi nhuận |
|Trung Quốc |Trong các năm 1992-2000, từ 490 trường đại học và đại học tổng hợp công lập, Trung Quốc đã sắp xếp sáp nhập |
| |thành 204 trường đại học, phấn đấu trong số đó có 10 trường đạt tiêu chuẩn quốc tế. Trung Quốc khuyến khích |
| |các liên kết với đại học ngoại quốc. |
| |Trung Quốc không đặc biệt khuyến khích các trường đại học tư thục vì lợi nhuận; năm 2002 chỉ cho phép một |
| |mức lợi nhuận “hợp lý” nhưng để ngỏ cho các cơ quan thực thi pháp luật tự xác định mức độ “hợp lý”. Tuy |
| |nhiên đã xuất hiện một số trường, chuyên dạy ngoại ngữ, quản trị kinh doanh, tài chính hay kỹ thuật. Bộ Giáo|
| |dục nước này cam kết sẽ thiết lập những quy định buộc các cơ sở đào tạo vì lợi nhuận phải ghi rõ trong sứ |
| |mệnh của trường là “vì lợi nhuận”. Điểm đầu vào của sinh viên các trường đại học tư thục ở Trung Quốc thường|
| |là thấp, chất lượng giáo dục không cao, bằng cấp bị kiểm soát bởi một Ủy ban quốc gia về khảo thí đối với hệ|
| |đại học. |
|Nhật Bản |Vào năm 2007, Nhật Bản có 568 đại học tư thục, 89 đại học công lập và 87 đại học tổng hợp quốc gia, như vậy |
| |số trường đại học tư thục chiếm tới ¾ về tổng số lượng các trường đại học ở Nhật Bản. Gần đây nước này mới |
| |cho phép hoạt động giáo dục đại học vì lợi nhuận ở một số khu vực và cho đến năm 2004 mới chỉ có 2 trường |
| |đại học vì lợi nhuận. |
|LB Nga |Nga là một trong những nước có luật giáo dục chỉ cho phép thành lập trường tư thục không vì lợi nhuận và |
| |không cho phép thu lợi nhuận từ học phí và lệ phí (mặc dù việc thực thi quy định này lại là một vấn đề |
| |khác). Tuy nhiên những năm gần đây đã bắt đầu áp dụng những sáng kiến cho phép một số trường đại học hoạt |
| |động vì lợi nhuận do áp lực từ ngân sách nhà nước. |
|Anh Quốc |Hầu hết các trường đại học tổng hợp ở Anh Quốc đều là công lập, được cấp kinh phí từ chính quyền, bị giám |
| |sát về mức thu học phí, song có một sự tự chủ đáng kể. Ngoài ra có những trường đại học tư thục như |
| |University of Buckingham, Richmond University. |
|Áo |Từ năm 1999 bắt đầu cho phép thành lập các trường đại học tư thục, cho đến 2010 đã thành lập 13 trường đại |
| |học tư thục, theo luật phải ghi trong tên là Privatuniversität, để phân biệt với các trường tổng hợp khác |
| |hầu hết là công lập. Hầu hết các đại học tư thục đều nhỏ, chỉ đào tạo một số chuyên ngành hẹp. Từ 2003-2009 |
| |có 3 trường tư thục bị rút giấy phép vì không đạt tiêu chuẩn. |
|Đức |Từ 1982 cho đến nay, ở Đức có 83 trường đại học tư thục (Privathochschule, không được gọi là Tổng hợp, vì |
| |tổng hợp là công lập), phải nhấn mạnh là trường tư thục trong bảng hiệu, 45 trường đại học của tổ chức tôn |
| |giáo (nhà thờ). Mặc dù có số lượng khá đông đảo, song các trường tư thục đều rất nhỏ so với công lập, có số |
| |lượng sinh viên chiếm chưa đến 1% tổng số sinh viên toàn quốc. |
|(2) Đại học tư thục vì lợi nhuận chiếm đa số do đại học tư thục không vì lợi nhuận không được khuyến khích hoặc không được cho phép |
|thành lập |
|Ukraine |100% đại học tư thục của Ukraine, chiếm 16% tổng số sinh viên trên toàn quốc, là vì lợi nhuận do luật về |
| |giáo dục chỉ cho phép thành lập trường vì lợi nhuận và do các nhà hoạch định chính sách giáo dục của nước |
| |này quan ngại về động cơ không vì lợi nhuận. Trước năm 1996, các đơn vị giáo dục đại học tư thục đều là các |
| |công ty tư nhân hoặc công ty cổ phần, các đề xuất thành lập trường đại học không vì lợi nhuận đều bị bác bỏ.|
|Brazil |Khoảng 2/3 trường đại học tư thục ở nước này là vì lợi nhuận theo quy định của pháp luật. |
|Malaysia |Khoảng 90% trường đại học tư thục là vì lợi nhuận theo quy định của pháp luật. |
|Nam Phi |Hầu hết các trường tư thục ở nước này là vì lợi nhuận theo quy định của pháp luật. |
|(3) Công nhận và cho phép cả hai loại hình thành lập và hoạt động, có khung pháp lý quy định rõ ràng. |
|Hoa Kỳ |Ở Hoa Kỳ, từ vài trăm năm nay đã có truyền thống lâu đời hình thành các đại học công lập, đại học không vì |
| |lợi nhuận của tư nhân và tổ chức tôn giáo. Các tổ chức giáo dục đại học vì lợi nhuận xuất hiện từ đầu thế kỷ|
| |XIX, thường được gọi là “diploma mill” là những tổ chức giáo dục trá hình buôn bán bằng cấp mà không hoặc |
| |rất ít thực hiện hoạt động giáo dục. Từ sau thế chiến thứ hai, đại học vì lợi nhuận phát triển mạnh, mặc dù |
| |không có thế mạnh về nghiên cứu, nhưng cạnh tranh gay gắt với các trường đại học công và đại học tư thục |
| |không vì lợi nhuận để thu hút sinh viên. Tình trạng này xảy ra do đặc thù về chính sách hỗ trợ học phí và |
| |tín dụng sinh viên của nước này. Trong các năm 1990-2000 đã hình thành khoảng 200 tổ chức giáo dục vì lợi |
| |nhuận (200 for-profit postsecondary facilities), tương tự như đại học tư thục vì lợi nhuận, song chỉ chiếm |
| |khoảng 10% tổng số sinh viên được nhập học hàng năm trong toàn quốc. (Nguồn: 29/12/2010 |
| |http://www.bloomberg.com/news/2010-12-28/for-profit-college-slump-converging-with-student-life-debtors.html)|
| |. |
| |Hoa Kỳ liên tục thay đổi chính sách và quy định quản lý chặt chẽ loại hình tổ chức giáo dục vì lợi nhuận này|
| |nhưng các nhà hoạch định chính sách vẫn đau đầu với những hành vi sai phạm trong các trường đại học tư thục |
| |vì lợi nhuận. Mặc dù được kiểm định chất lượng bởi các tổ chức kiểm định giáo dục quốc gia, bằng cấp của |
| |nhiều trường đại học tư thục vì lợi nhuận không được công nhận bởi các trường đại học công lập và tư thục |
| |không vì lợi nhuận. Nhiều trường đại học công lập và tư thục không vì lợi nhuận cũng không chấp nhận chuyển |
| |đổi tín chỉ từ các trường tư thục không vì lợi nhuận đã được kiểm định. |
|Australia |Từ gần 03 thập kỷ nay bắt đầu cho phép thành lập trường đại học tư thục, ví dụ University of Notre Dame |
| |Australia, và Bond University, thành lập từ 1987. Nước này đã tiến hành nhiều nỗ lực xây dựng hệ thống giáo |
| |dục tư thục chất lượng cao bằng cách áp dụng những sáng kiến trong kinh doanh vì lợi nhuận và sở hữu gián |
| |tiếp nhưng vẫn giữ tính không vì lợi nhuận về mặt pháp lý của những trường này. |
(1) Xem thêm Báo Quân đội nhân dân số 579/2011/QĐ-TTg ngày 19/04/2011 về Chiến lược pháp triển nhân lực Việt Nam thời kỳ 2011-2020.
(2) Khái niệm trường đại học được thành lập và quản lý bởi tổ chức tôn giáo rất đa dạng, bao gồm những trường có chức năng không khác các đại học công lập hoặc tư thục, cung cấp ngành đạo tạo cho tất cả sinh viên không phụ thuộc vào tôn giáo, tín ngưỡng của họ, không nhằm mục đích gây ảnh hưởng cho một tôn giáo nhất định nào, không giảng dạy về tôn giáo: ví dụ Georgetown University and Loyola University Chicago ở Hoa Kỳ, Sophia University ở Nhật Bản, Ateneo de Manila University ở Philippines. Ngoài ra cũng có những trường tôn giáo chú trọng đào tạo vì mục đích tôn giáo. (3)
Theo Quy chế Tổ chức và hoạt động của trường đại học tư thục ban hành kèm theo Quyết định số 61/2009/QĐ-TTg ngày 17/04/2009 của Thủ tướng Chính phủ, sửa đổi bổ sung bởi Quyết định số 63/2011/QĐ-TTg ngày 10/11/2011.
