สถานการณ์การท่องเที่ยวของนักท่องเที่ยวชาวต่างประเทศขาเข้าในปี 2548

ภาพรวม

องค์การการท่องเที่ยวโลก (WTO) คาดการณ์ว่าอัตราการเติบโตเฉลี่ยของนักท่องเที่ยวทั่วโลกในปี 2548 จะอยู่ที่ระดับร้อยละ 5.5 (ซึ่งเป็นอัตราการเติบโตที่ต่ำกว่าปี 2547 ซึ่งเป็นปีที่การท่องเที่ยวโลกเติบโตเพิ่มอย่างมากถึงร้อยละ 10) หรือมีจำนวนนักท่องเที่ยวระหว่างประเทศ 808 ล้านคน ทั้งนี้ การเติบโตของอุตสาหกรรมท่องเที่ยวมีการชะลอตัวลงตามภาวะการชะลอตัวของเศรษฐกิจโลก ภูมิภาค ที่คาดว่าจะมีการเติบโตด้านการท่องเที่ยวอย่างมาก ได้แก่ ภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก (+10%) เนื่องจาก นักท่องเที่ยวให้ความสนใจแหล่งท่องเที่ยวใหม่ๆ ในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิคมากขึ้น โดยเฉพาะกัมพูชา เวียดนาม อินเดีย และจีน ที่มีอัตราการเติบโตของนักท่องเที่ยวสูงในลำดับต้นๆ ของภูมิภาค รองลงมาได้แก่ ภูมิภาคแอฟริกา (+7%) ภูมิภาคอเมริกา (+6%) ภูมิภาคยุโรป (+4%) และภูมิภาคตะวันออกกลาง (+3%) ตามลำดับ

สำหรับประเทศไทยนั้น เหตุการณ์ธรณีพิบัติภัยและความไม่สงบในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ รวมทั้งภาวะการแข่งขันที่รุนแรงจากแหล่งท่องเที่ยวที่เกิดใหม่ (เวียดนาม จีน อินเดีย) และการสร้างสินค้าทางการท่องเที่ยวใหม่ ๆ (ญี่ปุ่น ฮ่องกง เกาหลี) เป็นตัวแปรหลักที่ทำให้การท่องเที่ยวของไทยอยู่ใน ภาวะคงที่ในปี 2548 โดยมีนักท่องเที่ยวต่างชาติเข้าไทย 11.52 ล้านคน ลดลงจากปีที่ผ่านมาร้อยละ 1.15 การชะลอตัวดังกล่าวยังอยู่ในภาวะที่ไม่รุนแรงนัก อันเป็นผลจากความพยายามในการกระตุ้นตลาดและการเร่งฟื้นฟูแหล่งท่องเที่ยวที่ประสบภัยอย่างเร่งด่วนของภาครัฐบาลและเอกชนที่ทำให้การท่องเที่ยวของไทยกระทบกระเทือนจากภาวะวิกฤตรอบด้านเพียงเล็กน้อยเท่านั้น

ในช่วงไตรมาสแรก ผลกระทบจากสึนามิทำให้สถานการณ์การท่องเที่ยวของไทย ชะลอตัวลงอย่างรุนแรง (-10%) เนื่องจากนักท่องเที่ยวทั่วโลกตกอยู่ในภาวะตกตะลึงกับความเสียหายที่ไม่คาดคิดมาก่อน รวมถึงต่างเฝ้ารอดูสถานการณ์ความปลอดภัยและผลกระทบที่จะเกิดขึ้นตามมา (wait and see) อย่างไรก็ดี ในไตรมาสที่สอง สถานการณ์เริ่มฟื้นตัวมาเป็นลำดับ โดยมีการชะลอตัว น้อยลง (-1%) และปรับตัวมาอยู่ในแนวบวกในช่วงครึ่งปีหลัง โดยเติบโตร้อยละ 2 ในไตรมาสที่สาม และร้อยละ 4 ในไตรมาสสุดท้าย เมื่อเปรียบเทียบกับช่วงเวลาเดียวกันของปีที่ผ่านมา ทั้งนี้นักท่องเที่ยว ส่วนใหญ่ที่นิยมการท่องเที่ยวทางทะเลได้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหันมาเที่ยวทะเลแถบอ่าวไทยในจังหวัดทางเลือกอื่น นอกเหนือจากแถบอันดามัน คือ ตราด หัวหิน และสมุย ทดแทน โดยแหล่งท่องเที่ยวดังกล่าวมีอัตราการเข้าพักในปีนี้สูงที่สุดในรอบ 5 ปีที่ผ่านมา ประกอบกับในช่วงปลายปีได้มีการจัดงานรำลึก ครบรอบหนึ่งปีสึนามิ ซึ่งสร้างภาพลักษณ์ที่ดีของประเทศไทยไปทั่วโลก และแสดงให้เห็นสภาพการฟื้นตัวกลับมาสู่สภาพปกติของแหล่งท่องเที่ยวที่ได้รับผลกระทบ

ในช่วงของการเกิดภาวะวิกฤตข้างต้น ตลาดอเมริกาและโอเชียเนียเป็นเพียงสองภูมิภาคหลัก ที่ยังคงมีแนวโน้มการเดินทางมาไทยเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องในแต่ละไตรมาส เนื่องจากจุดที่ประสบภัย มิใช่แหล่งท่องเที่ยวหลักของนักท่องเที่ยวจากภูมิภาคอเมริกา ซึ่งสนใจแหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม มากกว่า ในขณะที่ตลาดโอเชียเนียได้รับแรงกระตุ้นจากการทำโปรโมชั่นด้านการตลาดที่ประสบ ความสำเร็จเป็นอย่างดี โดยเฉพาะการนำตลาดกลับเข้าพื้นที่อันดามันได้รวดเร็ว อย่างไรก็ดี ตลาดเอเชีย-ตะวันออกซึ่งเป็นตลาดขนาดใหญ่ที่สุดของไทยและเป็นตลาดที่ค่อนข้างอ่อนไหวต่อสถานการณ์วิกฤต ได้ง่าย มีการชะลอการเดินทางเข้าไทยค่อนข้างมาก แม้ว่าจะฟื้นตัวกลับมาในไตรมาสสุดท้าย แต่ยังคงเติบโตในอัตราที่ต่ำเพียงร้อยละ 1 เท่านั้น จึงทำให้ภาพรวมทั้งปีของตลาดภูมิภาคเอเชียตกอยู่ในแนวลบถึงร้อยละ 5 และกลายเป็นตัวแปรหลักที่ฉุดรั้งให้สถานการณ์การท่องเที่ยวในภาพรวมของไทยไม่เติบโตเท่าที่ควร

ภูมิภาคเอเชียตะวันออก

ประเทศไทยได้รับนักท่องเที่ยวจากตลาดเอเชียตะวันออกเป็นจำนวนทั้งสิ้น 6,692,569 ล้านคน โดยมีการขยายตัวลดลงร้อยละ 5 โดยตลาดหลัก คือ จีน เกาหลี ญี่ปุ่น ฮ่องกง ไต้หวัน และมาเลเซีย ต่างได้รับผลกระทบจากการเกิดสึนามิในวันที่ 26 ธันวาคม 2547 โดยเฉพาะในช่วงครึ่งปีแรกของปี 2548 เนื่องจากพื้นที่ที่เกิดเหตุ คือ ภูเก็ต เป็นที่นิยมของนักท่องเที่ยวในตลาดหลักดังกล่าว โดยเฉพาะ กลุ่มฮันนีมูน ทำให้นักท่องเที่ยวมีการยกเลิกการเดินทางเข้ามา ส่วนหนึ่งเกิดจากการเสนอข่าวที่เน้นภาพความเสียหายที่เกิดขึ้นโดยมีการบิดเบือนนำเสนอภาพข่าวในอินโดนีเซีย ศรีลังกา และอินเดีย แทนภาพ ที่เกิดขึ้นจริงในประเทศไทย แม้ว่าไทยจะได้มีการฟื้นฟูแหล่งท่องเที่ยวให้กลับคืนสู่สภาพเดิมอย่างรวดเร็วแล้วก็ตาม จึงทำให้นักท่องเที่ยวเกิดความสับสนและคิดว่าแหล่งท่องเที่ยวในประเทศไทยได้รับ ความเสียหายอย่างหนัก ในขณะที่นักท่องเที่ยวกลุ่มใหม่ที่จะเดินทางมาไทยเป็นครั้งแรกไม่สามารถ แยกแยะระยะทางและจุดตั้งของพื้นที่ระหว่างภูเก็ตและกรุงเทพฯได้ จึงเข้าใจว่ากรุงเทพฯ ได้รับ ความเสียหายไปด้วย นอกจากนี้ นักท่องเที่ยวชาวเอเชียไม่นิยมเดินทางท่องเที่ยวมายังสถานที่ที่เกิด โศกนาฏกรรมและต้องใช้เวลาหลายเดือนเพื่อให้ลืมเลือนเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น อย่างไรก็ตาม สถานการณ์ในตลาดนี้เริ่มดีขึ้นในไตรมาสสุดท้าย โดยเฉพาะในตลาดจีนและญี่ปุ่น

เมื่อพิจารณาในรายละเอียดแต่ละตลาด พบว่า สิงคโปร์เป็นตลาดหลักเพียงตลาดเดียวที่ไม่ได้ รับผลกระทบจากการเกิดเหตุการณ์สึนามิ จึงทำให้อัตราการเติบโตโดยรวมของนักท่องเที่ยวจากภูมิภาคนี้ชะลอตัวลงไม่มากนัก ทั้งนี้ ตลาดสิงคโปร์ส่วนใหญ่เป็นนักท่องเที่ยวเดินทางซ้ำซึ่งรู้จักประเทศไทยเป็นอย่างดีและนิยมเดินทางมาท่องเที่ยวในวันหยุดสุดสัปดาห์ในกรุงเทพฯ นอกจากนี้ สายการบินต้นทุนต่ำ Tiger Airways ได้เปิดเที่ยวบินใหม่ คือ เส้นทางสิงคโปร์ – เชียงใหม่ ในเดือนกุมภาพันธ์ และเพิ่มเที่ยวบินมายังกรุงเทพฯ จาก 21 เที่ยวเป็น 28 เที่ยวบินต่อสัปดาห์

สำหรับตลาดหลักที่ได้รับผลกระทบเล็กน้อยและมีการฟื้นตัวอย่างรวดเร็ว คือ ญี่ปุ่น จีน และ มาเลเซีย โดยตลาดญี่ปุ่นได้รับผลกระทบจากสึนามิในช่วงระยะสั้นๆ เท่านั้น เพราะประเทศญี่ปุ่นเคยประสบปัญหาคลื่นยักษ์ในประเทศของตนบ่อยครั้ง ชาวญี่ปุ่นส่วนใหญ่จึงเข้าใจในสถานการณ์ที่เกิดขึ้น ส่วนตลาดจีนมีการฟื้นตัวอย่างรวดเร็วในช่วงครึ่งปีหลัง เนื่องจากมีการเฉลิมฉลองครบรอบความสัมพันธ์ไทย–จีนในเดือนกันยายน และรัฐบาลทั้งสองประเทศได้มีการจัดทำบันทึกข้อตกลงแลกเปลี่ยนด้าน การท่องเที่ยวระหว่างกัน โดยรัฐบาลจีนได้ส่งนักท่องเที่ยวเข้ามาสัมมนากลุ่มใหญ่ในช่วงปลายปี สำหรับตลาดมาเลเซียนั้น ได้รับผลกระทบจากการเกิดสถานการณ์ความไม่สงบใน 3 จังหวัดชายแดน ภาคใต้ที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง ทำให้การเดินทางเข้าทางด่านภาคใต้มีการปรับตัวลดลง แม้ว่าตลาด ส่วนหนึ่งจะหันเหการเดินทางเข้ามาทางอากาศผ่านท่าอากาศยานกรุงเทพแทน แต่เนื่องจากการเดินทางเข้าทางด่านภาคใต้มีสัดส่วนขนาดใหญ่ จึงมีผลให้อัตราการเติบโตโดยรวมของตลาดนี้ลดลงไปเล็กน้อย

ตลาดที่ได้รับผลกระทบหนักที่สุด ได้แก่ ตลาดฮ่องกง ไต้หวัน และเกาหลี โดยสายการบิน Dragon Air, China Airlines และ Korean Air มีการยกเลิกเที่ยวบินที่บินเข้าไปยังภูเก็ตตลอดทั้งปี นอกจากนี้ ในปีที่ผ่านมา การแข่งขันด้านการท่องเที่ยวทวีความรุนแรงมากขึ้น โดยมีญี่ปุ่นและฮ่องกงเป็นคู่แข่งขันที่สำคัญ กล่าวคือ ญี่ปุ่นมีการจัดงาน Expo 2005 ที่ จ. ไอจิ ตั้งแต่เดือนมีนาคม – กันยายน รวมทั้งเป็นปีการท่องเที่ยวญี่ปุ่น ซึ่งรัฐบาลญี่ปุ่นมีนโยบายในการดึงนักท่องเที่ยวเข้าสู่ประเทศ โดยมี การยกเลิกวีซ่าให้กับนักท่องเที่ยวไต้หวันชั่วคราวในช่วงดังกล่าวและปรับเปลี่ยนมายกเลิกเป็นการถาวรตั้งแต่เดือนตุลาคมเป็นต้นไป ทำให้นักท่องเที่ยวไต้หวันนิยมเดินทางไปท่องเที่ยวญี่ปุ่นมากขึ้น ส่วน ตลาดฮ่องกง การเดินทางในประเทศเป็นที่นิยมมากขึ้น โดยเฉพาะกลุ่มครอบครัว เนื่องจากมีการเปิด ฮ่องกงดิสนีย์แลนด์ขึ้นในเดือนกันยายน ส่วนตลาดเกาหลี ได้รับผลกระทบเนื่องจากพื้นที่ที่เกิดเป็น แหล่งท่องเที่ยวทางทะเลยอดนิยมที่นักท่องเที่ยวกลุ่มฮันนีมูนนิยมเดินทางมา การเกิดสึนามิทำให้มี การเปลี่ยนแปลงการเดินทางไปยังบาหลีและฟิลิปปินส์มากขึ้น อย่างไรก็ตาม ตลาดเกาหลีมีการฟื้นตัว ดีขึ้นในช่วงปลายปี โดยเฉพาะหลังจากที่มีเหตุการณ์การวางระเบิดที่เกาะบาหลี

สำหรับสถานการณ์ในปี 2549 คาดว่า ตลาดเอเชียตะวันออกจะมีแนวโน้มการฟื้นตัวจากสึนามิ และคาดว่าจะมีจำนวนนักท่องเที่ยวมากกว่าปี 2547 โดยเฉพาะในไตรมาสแรก ซึ่งเทศกาลตรุษจีนจะมีส่วนกระตุ้นให้ชาวจีนเดินทางออกมาท่องเที่ยวมากขึ้น นอกจากนี้ สายการบินต่างๆ ที่ได้งดเที่ยวบินที่ บินไปภูเก็ต เช่น Korean Air , Asiana Airlines, Air China และสายการบินเช่าเหมาลำ ได้เริ่มกลับมาทำการบินไปยังภูเก็ตอีกครั้ง คาดว่า จะทำให้การเดินทางกลับเข้ามาในประเทศไทยคึกคักขึ้น อย่างไรก็ตาม

ต้องจับตามองปัจจัยที่อาจส่งผลกระทบต่อการท่องเที่ยวไทย ได้แก่ สถานการณ์ทางการเมืองของไทย และการก่อความไม่สงบทางภาคใต้ ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อนักท่องเที่ยวบางกลุ่มในการตัดสินใจเดินทางมายังประเทศไทย โดยเฉพาะนักท่องเที่ยวที่เดินทางเป็นครั้งแรก (First Visit)

ภูมิภาคยุโรป

แม้ว่าในปี 2548 ประเทศไทยจะได้รับผลกระทบสืบเนื่องจากเหตุธรณีพิบัติภัยสึนามิที่เกิดขึ้นในช่วงปลายปี 2547 ซึ่งสร้างความเสียหายด้านการท่องเที่ยวแก่ไทยอย่างมาก โดยเฉพาะพื้นที่ชายฝั่งทะเลอันดามัน ซึ่งเป็นแหล่งท่องเที่ยวหลักสำหรับนักท่องเที่ยวยุโรปด้วยนั้น แต่กลับพบว่าตลาดยุโรปมี การฟื้นตัวกลับมาได้อย่างรวดเร็ว ส่งผลให้ตลาดยุโรปในภาพรวมมีการเติบโตเพิ่มขึ้นจากปีที่ผ่านมา เล็กน้อยที่อัตราร้อยละ 3 โดยมีจำนวนนักท่องเที่ยวยุโรปเดินทางเข้าประเทศไทย 2,686,567 คน ทั้งนี้สัญญาณการฟื้นตัวของตลาดเริ่มมี แนวโน้มชัดเจนตั้งแต่ไตรมาสที่ 2 เป็นต้นมา

สำหรับตลาดสแกนดิเวียซึ่งมีนักท่องเที่ยวเสียชีวิตจากเหตุการณ์สึนามิดังกล่าวเป็นจำนวนมาก มีการฟื้นตัวกลับมาอย่างรวดเร็ว โดยตลาดเริ่มกลับมาขยายตัวในแดนบวก ตั้งแต่เดือนมีนาคมเป็นต้นมา ส่งผลให้ในปี 2548 ตลาดสแกนดิเนเวียเติบโตเพิ่มขึ้นกว่าร้อยละ 6 ทั้งนี้เป็นผลจากความประทับใจ ในน้ำใจไมตรีที่ได้รับจากชาวไทยที่ได้ให้ความช่วยเหลือนักท่องเที่ยวชาวต่างประเทศที่ประสบภัยสึนามิอย่างเต็มกำลังความสามารถ ทำให้นักท่องเที่ยวต้องการกลับมาเยือนประเทศอีกครั้ง ดังจะเห็นได้จากรางวัลแหล่งท่องเที่ยวยอดนิยมที่ประเทศไทยได้รับเป็นจำนวนมากจากประเทศในกลุ่มสแกนดิเนเวีย นอกจากนั้น ในช่วงปลายปีตลาดดังกล่าวได้มีการจองการเดินทางท่องเที่ยวมายังประเทศไทย เป็นจำนวนมาก จนทำให้สายการบินไทยเพิ่มจำนวนเที่ยวบินตรงจากสต็อกโฮมมายังกรุงเทพฯ จาก 4 เที่ยว/สัปดาห์ เป็น 5 เที่ยวบิน/สัปดาห์ ในเดือนมิถุนายน และเป็น 6 เที่ยวบิน/สัปดาห์ใน เดือนตุลาคม ตามลำดับ รวมทั้งยังได้มีการเพิ่มเที่ยวบินตรงให้มีการทำการบินทุกวันในเส้นทาง โคเปนเฮเกนมายังกรุงเทพฯ ตั้งแต่เดือนพฤศจิกายนเป็นต้นไป

ในส่วนของตลาดสหราชอาณาจักรซึ่งเป็นตลาดขนาดใหญ่นั้น มีการเติบโตอย่างต่อเนื่อง ตลอดทั้งปี เนื่องจากเป็นตลาดเก่าที่นักท่องเที่ยวเดินทางมาประเทศไทยเป็นเวลานานแล้ว จึงมีความรู้จักและเข้าใจประเทศไทยเป็นอย่างดี ผนวกกับสายการบินไทยได้ทำการเพิ่มเที่ยวบินตรงจากลอนดอนเข้าสู่กรุงเทพฯ จาก 13 เที่ยว/สัปดาห์ เป็น 14 เที่ยว/สัปดาห์ (บินวันละ 2 เที่ยวบิน) ตั้งแต่กลางปีเป็นต้นมา ส่งผลให้การคมนาคมระหว่างกันมีความสะดวกมากยิ่งขึ้น ตลาดสหราชอาณาจักรจึงมีการเติบโตเพิ่มขึ้นกว่าร้อยละ 8 ในปี 2548 โดยมีจำนวนนักท่องเที่ยว 680,978 คน สำหรับตลาดฝรั่งเศสซึ่งมีขนาดใหญ่เป็นอันดับที่สามของภูมิภาคนี้ มีการขยายตัวเพิ่มขึ้นร้อย 4 ตามแนวโน้มของตลาด โดยตลาดมีการ ปรับตัวลดลงในไตรมาสแรกจากผลกระทบของสึนามิ และฟื้นตัวกลับมาอย่างรวดเร็วในไตรมาสที่สองเป็นต้นมา แม้ว่าจะในช่วงระหว่างปีจะมีกระแสข่าวชาวฝรั่งเศสติดไข้หวัดนกจากประเทศไทย ซึ่งเกิดขึ้นในช่วงเดียวกันกับการระบาดอย่างหนักของไข้หวัดนกใน ยุโรปก็ตาม แต่เหตุการณ์ดังกล่าวก็ไม่ส่งผลต่อการเติบโตของตลาดเท่าใดนัก อย่างไรก็ดี มีข้อสังเกตว่า ในช่วงปลายปี สายการบินแอร์ฟรานซ์ได้ปรับเส้นทางบินในเส้นทางที่บินมายังภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยได้หยุดทำการบินเชื่อมโยงจาก ปารีสไปเวียดนาม โดยมีไทยเป็นจุดแวะพัก ถึง 7 เที่ยวบิน/สัปดาห์ และได้หันไปทำการบินตรงเข้าสู่ เวียดนามแทน จึงทำให้ปริมาณที่นั่งเที่ยวบินของนักท่องเที่ยวฝรั่งเศสมายังไทยลดลงไปส่วนหนึ่ง แม้ว่าจะสายการบินแอร์ฟรานซ์จะยังคงเที่ยวบินตรงมาไทยไว้ 7 เที่ยว/สัปดาห์ก็ตาม และยังทำให้ประเทศไทย สูญเสียภาวะการเป็นประตูสู่อินโดจีน ซึ่งสะท้อนให้เห็นความเข้มแข็งของประเทศคู่แข่งขันที่กำลังพัฒนาขึ้นมาแย่งส่วนแบ่งทางการตลาดของไทยมากขึ้น ทั้งนี้ผู้ที่เกี่ยวข้องในการส่งเสริมตลาดฝรั่งเศสจะต้องตระหนักและให้ความสำคัญกับเรื่องนี้ให้มากขึ้น

อย่างไรก็ดี ในส่วนภาวการณ์ของตลาดขนาดใหญ่อันดับสอง เช่นเยอรมันกลับอยู่ในภาวะทรงตัว มีอัตราการชะลอตัวลดลงเล็กน้อยร้อยละ 0.38 เนื่องจากได้รับแรงกดดันจากภาวะเศรษฐกิจของเยอรมนีที่เริ่มมีการชะลอตัวลง นอกเหนือจากผลกระทบจากสึนามิในไตรมาสแรก จึงทำให้ตลาดไม่สามารถ ฟื้นตัวกลับมาอยู่ในแนวบวกได้ ในขณะที่ตลาดดาวรุ่งที่สำคัญเช่นรัสเซีย ยุโรปตะวันออก และอิตาลี ตกอยู่ในสถานการณ์ที่น่าเป็นห่วง ผลจากวิกฤตสึนามิทำให้ตลาดมีการชะลอตัวลงค่อนข้างมาก โดยมีอัตราการเติบโตลดลงกว่าร้อยละ 10 ร้อยละ 8 และร้อยละ 4 ตามลำดับ เนื่องจากทั้งสามตลาดมีความอ่อนไหวต่อสถานการณ์วิกฤตต่างๆ ได้ง่าย กอปรกับตลาดรัสเซียและยุโรปตะวันออกส่วนใหญ่เป็น ตลาดใหม่ (first visit) ซึ่งยังไม่รู้จักประเทศไทยดีมากนัก นักท่องเที่ยวส่วนใหญ่ขาดแหล่งข้อมูลที่สามารถให้ข่าวสารได้อย่างถูกต้องและชัดเจน ทำให้เกิดกระแสความไม่มั่นใจในสถานการณ์ของแหล่งท่องเที่ยวทางทะเลของไทย นอกจากนี้กระแสข่าวการแพร่ระบาดของไข้หวัดนกระลอกใหม่ที่เกิดขึ้นทั้งในเอเชีย-ตะวันออกเฉียงใต้และในยุโรปเอง รวมทั้งการเกิดระเบิดในบาหลีอีกครั้งหนึ่ง ยิ่งตอกย้ำภาพลักษณ์ ความไม่ปลอดภัยของสถานการณ์ในภูมิภาคนี้มากยิ่งขึ้น

สำหรับแนวโน้มปี 2549 คาดว่าตลาดยุโรปจะมีการฟื้นตัวจากวิกฤตกลับเข้าสู่แนวโน้มตามภาวะปกติ โดยมีปัจจัยสำคัญที่จะส่งเสริมการขยายตัวของตลาดในปี 2549 คือ การเปิดสนามบินสุวรรณภูมิ ซึ่งจะช่วยเพิ่มขีดความสามารถในการรองรับนักท่องเที่ยวได้มากขึ้น ประกอบกับภาพลักษณ์ด้านบวกของไทยที่มีมาอย่างต่อเนื่อง จากความมีน้ำใจไมตรีในการช่วยเหลือผู้ประสบภัยสึนามิ และการจัดงานพิธีรำลึกครบรอบ 1 ปีสึนามิ ซึ่งสร้างความประทับใจแก่ชาวต่างประเทศ ผนวกกับการจัดงานเฉลิมฉลอง ครบรอบการครองราชย์ครบ 60 ปีของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ซึ่งมีการเชิญพระราชอาคันตุกะ จากนานาประเทศเข้าร่วมงาน และมีการจัดกิจกรรมเฉลิมพระเกียรติตลอดทั้งปี เหตุการณ์เหล่านี้สามารถส่งเสริมภาพลักษณ์ด้านบวกของไทยให้เป็นที่รู้จักของทั่วโลกได้อย่างมาก นอกจากนี้ในช่วงสิ้นปี 2549 ยังมีการจัดงานพืชสวนโลก ซึ่งเป็นกิจกรรมระดับนานาชาติที่คาดว่าจะช่วยสนับสนุนให้เกิดการ เดินทางเข้ามาท่องเที่ยวในประเทศไทยได้อย่างต่อเนื่อง

ภูมิภาคอเมริกา

ในปี 2548 มีนักท่องเที่ยวจากภูมิภาคอเมริกาเดินทางท่องเที่ยวในประเทศไทยจำนวน 705,481 คน เพิ่มขึ้นร้อยละ 2 เมื่อเปรียบเทียบกับช่วงระยะเวลาเดียวกันของปีที่ผ่านมา ตลาดนักท่องเที่ยวสหรัฐอเมริกาและ แคนาดาซึ่งเป็นตลาดหลักของภูมิภาคมีการเติบโตอย่างต่อเนื่องนับตั้งแต่ช่วงต้นปี โดยได้รับปัจจัยสนับสนุนจากสภาวะทางเศรษฐกิจของทั้งสองประเทศที่มีการเติบโตอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะแคนาดามี การขยายตัวจากภาคการส่งออกน้ำมันซึ่งเป็นอุตสาหกรรมที่สำคัญของประเทศ รวมทั้งการที่ค่าเงินดอลลาร์แคนาดามีแนวโน้มแข็งค่าขึ้นก็เป็นปัจจัยสำคัญประการหนึ่งที่ส่งเสริมให้นักท่องเที่ยวแคนาดาเดินทาง ท่องเที่ยวในระยะไกลมากขึ้น ทั้งนี้ ทั้งสองตลาดดังกล่าวได้รับผลกระทบจากเหตุการณ์ธรณีพิบัติภัยที่เกิดขึ้นในประเทศไทยช่วงปลายปี 2547 น้อยมาก เนื่องจากนักท่องเที่ยวส่วนใหญ่ที่มาไทยนิยมแหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมมากกว่า โดยเดินทางมากรุงเทพฯ และเชียงใหม่มากเป็นอันดับต้นๆ สำหรับกลุ่มที่นิยมแหล่งท่องเที่ยวทางทะเลฝั่งอันดามัน ก็มีการปรับเปลี่ยนสถานที่ท่องเที่ยวไปจุดอื่นทดแทน กอปรกับตลาด ได้รับแรงกระตุ้นเพิ่มขึ้นจากการเปิดเที่ยวบินตรง กรุงเทพฯ-นิวยอร์ค และ กรุงเทพฯ-ลอสแองเจลิส ของ สายการบินไทย นอกจากนี้ ปัจจัยภายนอกไม่ว่าจะเป็นพายุเฮอริเคนคาทรินาและริตาที่เกิดขึ้นใน สหรัฐอเมริกาในช่วงเดือนกันยายนซึ่งถือได้ว่าเป็นภัยพิบัติทางธรรมชาติครั้งสำคัญของสหรัฐฯ ไม่ได้ส่ง ผลกระทบต่อการเติบโตของตลาดนักท่องเที่ยวมากนัก เนื่องจากพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบ ซึ่งได้แก่ รัฐหลุยเซียนา มิสซิสซิปปี และอะลาบามา ไม่ได้เป็นเมืองต้นทางการเดินทางออกสำคัญของ นักท่องเที่ยวที่เดินทางมายังประเทศไทย

ส่วนสถานการณ์ในปี 2549 คาดว่าตลาดนักท่องเที่ยวจากภูมิภาคอเมริกาจะยังคงขยายตัวอย่าง ต่อเนื่องต่อไป โดยได้รับปัจจัยบวกจากสภาวะทางเศรษฐกิจของสหรัฐอเมริกาและแคนาดาซึ่งมีแนวโน้มว่าจะขยายตัวอยู่ในเกณฑ์ดี และแรงเสริมอย่างต่อเนื่องจากการเปิดเที่ยวบินตรงจากนิวยอร์คและ ลอสแองเจลิสของสายการบินไทย รวมทั้งแหล่งท่องเที่ยวหลักของไทยยังติดอันดับยอดนิยมจากการโหวต นักท่องเที่ยวชาวอเมริกันผ่านนิตยสารท่องเที่ยวต่างๆ ด้วย ซึ่งเป็นการเสริมภาพลักษณ์ที่ดีของไทย ให้เข้มแข็งขึ้น

ภูมิภาคเอเชียใต้

ในปี 2548 ตลาดนักท่องเที่ยวเอเชียใต้มีการขยายตัวเพิ่มขึ้นถึงร้อยละ 11 หรือมีจำนวน นักท่องเที่ยว 503,959 คน โดยแทบทุกตลาดในภูมิภาคมีการเติบโตเพิ่มขึ้น ตลาดนักท่องเที่ยวอินเดียซึ่งเป็นตลาดหลักในภูมิภาคมีการเติบโตเพิ่มขึ้นถึงร้อยละ 18 หรือมีนักท่องเที่ยวจำนวน 352,766 คน โดยตลาด ได้รับปัจจัยสนับสนุนด้านเศรษฐกิจของอินเดียที่มีการขยายตัวอย่างต่อเนื่องในช่วงระยะเวลา 1-2 ปีที่ ผ่านมา ประกอบกับนักท่องเที่ยวอินเดียมักผนวกประเทศไทยซึ่งเป็นแหล่งท่องเที่ยวยอดนิยมเป็นหนึ่ง ในรายการนำเที่ยวเพื่อจับจ่ายซื้อของก่อนเดินทางกลับประเทศ นอกจากนี้ สายการบินอินเดียน แอร์ไลนส์ ได้เพิ่มการให้บริการเส้นทางกัลกัตตา-กรุงเทพฯ ในตารางบินฤดูร้อน ปี 2548 อีก 2 เที่ยวบิน/สัปดาห์ (รวมให้บริการในเส้นทางดังกล่าว 6 เที่ยวบิน/สัปดาห์) อย่างไรก็ตาม ตลาดนักท่องเที่ยวบังคลาเทศซึ่งเป็น ตลาดใหญ่อันดับสองมีการชะลอตัวลง เนื่องจากเหตุการณ์ความไม่สงบภายในประเทศบังคลาเทศที่ ปะทุขึ้นภายหลังการลอบสังหารอดีตรัฐมนตรี ซึ่งส่งผลให้เกิดการใช้ความรุนแรง การเดินขบวนประท้วง การวางระเบิดในสถานที่สำคัญต่าง ๆ นอกเหนือไปจากสภาวะทางการเมืองที่ขาดเสถียรภาพ เหตุการณ์ ข้างต้นได้ส่งผลกระทบต่อภาวะทางเศรษฐกิจของประเทศ และส่งผลให้นักท่องเที่ยวจากตลาดดังกล่าวชะลอการเดินทางท่องเที่ยวในต่างประเทศด้วยเช่นกัน

สำหรับสถานการณ์ในปี 2549 คาดว่า ตลาดนักท่องเที่ยวจากภูมิภาคเอเชียใต้จะยังคงเติบโต ต่อเนื่องต่อไป โดยได้รับปัจจัยสนับสนุนจากสภาวะทางเศรษฐกิจของอินเดียที่ยังคงมีแนวโน้มการเติบโตอย่างต่อเนื่อง ประกอบกับแผนการเพิ่มเที่ยวบินระหว่างรัฐบาลของทั้งสองประเทศ โดยมีการตั้งเป้าหมายที่จะเพิ่มที่นั่งบนเครื่องบินโดยสารเป็น 10,000 ที่นั่งต่อสัปดาห์ภายในสามปี ทั้งนี้ จากการเจรจาระหว่าง รัฐบาลของทั้งสองประเทศจะส่งผลให้มีการเพิ่มจำนวนที่นั่งบนเครื่องบินโดยสารจากเมืองบังกาลอร์ และ กัลกัตตา โดยจากเมืองบังกาลอร์จะเริ่มมีผลในตารางการบินฤดูร้อนปี 2549 ส่วนเมืองกัลกัตตาจะเริ่มมี ผลในตารางการบินฤดูร้อนปี 2550 (ปัจจุบัน สายการบินไทยให้บริการเส้นทางละ 5 เที่ยวบิน/สัปดาห์) นอกจากนี้ ยังส่งผลให้สายการบินจากประเทศไทยสามารถเปิดให้บริการในเส้นทางไฮเดอร์ราบัด-กรุงเทพฯ ได้ตั้งแต่ตารางการบินฤดูหนาวปี 2549-2550 (ปัจจุบัน สายการบินอินเดียนแอร์ไลนส์ให้บริการด้วยความถี่ 2 เที่ยวบิน/สัปดาห์)

ภูมิภาคโอเชียเนีย

ในปี 2548 ตลาดนักท่องเที่ยวโอเชียเนียยังคงมีการเติบโตอย่างต่อเนื่องจากปี 2547 ที่ผ่านมา แม้ว่าจะมีหยุดการชะงักลงในช่วงเดือนมกราคมและกุมภาพันธ์ 2548 ภายหลังเกิดเหตุการณ์ภัยพิบัติ สึนามิ เนื่องจากนักท่องเที่ยวยังคงอยู่ในภาวะตกตะลึงกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น แต่หลังจากนักท่องเที่ยวมีความเชื่อมั่นในความปลอดภัยมากขึ้น การเดินทางกลับมาท่องเที่ยวยังประเทศไทยก็เกิดขึ้นอีกครั้ง ตลาดกลับมาขยายตัวอย่างต่อเนื่องตลอดทั้งปี โดยในภาพรวมตลาดโอเชียเนียมีการเติบโตเพิ่มขึ้นร้อยละ 8 ประเทศไทยได้รับนักท่องเที่ยวจากภูมิภาคนี้เป็นจำนวนทั้งสิ้น 501,882 คน การขยายตัวอย่างต่อเนื่องของตลาดนี้ เป็นผลจากภาวะเศรษฐกิจที่ค่อนข้างสดใสในช่วงปีที่ผ่านมา รวมทั้งประชาสัมพันธ์/จัด

กิจกรรมกระตุ้นตลาดเพื่อช่วยเหลือประเทศไทยจากวิกฤตที่ผ่านมา ทั้งการลงบทความของสื่อต่างๆ การจัดแพคเกจราคาพิเศษ การจัดเที่ยวบินเช่าเหมาลำบินตรงเข้าไทย การเพิ่มเส้นทางบินของ สายการบินเอมิเรตต์ บินจากซิดนีย์เข้าสู่กรุงเทพฯ รวมทั้งการปรับเปลี่ยนเส้นทางบินของสายการบินไทยโดยทำการบินตรงในเส้นทางโอคแลนด์-กรุงเทพฯ สัปดาห์ละ 3 เที่ยวบินในช่วงกลางปี 2548 และเพิ่มเป็น 4 เที่ยวบินต่อสัปดาห์ในช่วงปลายปี ผนวกกับในช่วงเดือนตุลาคมเกิดเหตุลอบวางระเบิดบนเกาะบาหลี ของอินโดนีเซียอีกครั้ง บริษัทนำเที่ยวหลายบริษัทจึงปรับเปลี่ยนโปรแกรมท่องเที่ยวจากบาหลีมายังภูเก็ตแทนในช่วงดังกล่าว ซึ่งส่วนหนึ่งเกิดจากแรงผลักดันของไทยที่ประชา-สัมพันธ์ให้เห็นถึงการฟื้นตัวกลับมาของแหล่งท่องเที่ยวภายในภูเก็ตหลังเหตุการณ์วิกฤตสึนามิ นอกจากนี้ ในช่วงปลายปี สายการบิน ต้นทุนต่ำ Jet Star ของออสเตรเลียได้มีการเปิดเที่ยวบินใหม่มาไทยเป็นครั้งแรกด้วย ปัจจัยทั้งหมด ดังกล่าวเป็นแรงกระตุ้นสำคัญที่ส่งเสริมให้ตลาดนักท่องเที่ยวโอเชียเนียมีการเติบโตอย่างต่อเนื่องตลอดทั้งปี

สำหรับแนวโน้มสถานการณ์ท่องเที่ยวในปี 2549 ตลาดนักท่องเที่ยวโอเชียเนียยังคงมีแนวโน้มการเติบโตที่สดใสอย่างต่อเนื่องต่อไป เนื่องจากมีปัจจัยสนับสนุนหลายด้านๆ ไม่ว่าจะเป็นด้านภาวะเศรษฐกิจของโอเชียเนียที่ยังคงมีความมั่นคง ปัจจัยผลบวกต่อเนื่องจากการทำการบินของสายการบิน Jet star ในเส้นทางบินซิดนีย์-ภูเก็ตและเมลเบิร์น-กรุงเทพฯ อันจะส่งผลให้การเดินทางมายังประเทศไทยมีความสะดวกและราคาถูกลงมากยิ่งขึ้น รวมทั้งการจัดกิจกรรมเฉลิมฉลองครบรอบการครองราชย์ 60 ปีของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ซึ่งได้มีการเชิญราชวงศ์จากประเทศต่างๆ ทั่วโลกเข้าร่วมงาน พระราชพิธี อันจะส่งผลดีต่อภาพลักษณ์ของประเทศไทย ทั้งในด้านของการประชาสัมพันธ์แหล่ง ท่องเที่ยว และภาพลักษณ์ด้านมาตรฐานความปลอดภัย ซึ่งเป็นปัจจัยหลักที่นักท่องเที่ยวภูมิภาคนี้ให้ความสำคัญอย่างมากตั้งแต่หลังเหตุการณ์ระเบิดบาหลีเป็นต้นมา

ภูมิภาคตะวันออกกลาง

ตลาดนักท่องเที่ยวจากตะวันออกกลางมีการขยายตัวเพิ่มขึ้นในปี 2548 ทั้งนี้ มีนักท่องเที่ยวที่ เดินทางมายังประเทศไทยจำนวน 274,267 คน เพิ่มขึ้นร้อยละ 12 เมื่อเปรียบเทียบกับช่วงระยะเวลาเดียวกันของปีที่ผ่านมา อย่างไรก็ตาม ในช่วงต้นปีตลาดมีการชะลอตัวลงโดยส่วนหนึ่งเป็นผลจากเหตุการณ์ ธรณีพิบัติภัยในประเทศไทยในช่วงปลายปี 2547 ที่ผ่านมา เนื่องจากพื้นที่ที่ประสบภัยเป็นพื้นที่หลัก ทางการท่องเที่ยวของนักท่องเที่ยวรองจาก กรุงเทพฯ และพัทยา ประกอบกับนักท่องเที่ยวส่วนหนึ่งมี ความเข้าใจที่คลาดเคลื่อนเกี่ยวกับพื้นที่ดังกล่าว โดยคิดว่าผลกระทบดังกล่าวเกิดขึ้นในพัทยาซึ่งเป็น แหล่งท่องเที่ยวหลักอีกแห่งหนึ่ง ประกอบกับในช่วงเวลา ดังกล่าวมีการจัดงาน/เทศกาลขนาดใหญ่ใน ภูมิภาค ซึ่งได้แก่ งาน Dubai Shopping Festival และ Global Village Activities ซึ่งทำให้กระแสการเดิน-

ทางท่องเที่ยวไปยังต่างประเทศของนักท่องเที่ยวจากตะวันออกกลางลดลง นอกจากนี้ ยังมีปัญหาเกี่ยวกับกระบวนการสันติภาพในดินแดนปาเลสไตน์ และความหวั่นวิตกต่อการก่อการร้ายข้ามชาติในภูมิภาค ตะวันออกกลาง อย่างไรก็ตาม ตลาดได้กลับมาเติบโตอีกครั้งในช่วงกลางไตรมาสที่สามจากความคืบหน้าของกระบวนการสันติภาพที่เกิดขึ้นจากแผนการถอนกำลังทหารออกจากฉนวนกาซาและเขตเวสต์แบงค์ ซึ่งท่าทีที่จริงจังในการแก้ไขปัญหาของหลายฝ่ายที่เกี่ยวข้องทำให้เป็นที่เชื่อมั่นว่าสันติภาพจะกลับมาสู่ ดินแดนตะวันออกกลางอีกครั้ง

สำหรับสถานการณ์ในปี 2549 คาดว่าตลาดจะยังคงเติบโต แต่อยู่ในระดับต่ำถึงปานกลาง โดยยังคงมีปัจจัยที่ส่งผลกระทบด้านลบต่อการตัดสินใจเดินทางท่องเที่ยวในต่างประเทศของนักท่องเที่ยวจากภูมิภาคตะวันออกกลาง ได้แก่ ความหวั่นวิตกต่อภัยของการก่อการร้ายข้ามชาติในเมืองสำคัญของอิสราเอล เสถียรภาพทางการเมืองที่มีความคลอนแคลนจากปัญหาในดินแดนปาเลสไตน์ และประเด็นความขัดแย้งกับกลุ่มเฮซบอลเลาะห์ในเลบานอน

ภูมิภาคแอฟริกา

ในปี 2548 ตลาดนักท่องเที่ยวจากภูมิภาคแอฟริกามีการชะลอตัวลดลงในอัตราร้อยละ 12 หรือ มีจำนวนนักท่องเที่ยว 72, 873 คน ตลาดนักท่องเที่ยวแอฟริกาใต้ซึ่งเป็นตลาดหลักมีอัตราการเติบโตลดลงถึงร้อยละ 19 หรือมีนักท่องเที่ยวจำนวน 33,120 คน ทั้งนี้ ปัจจัยที่ทำให้ตลาดชะลอตัวส่วนหนึ่งมาจาก เหตุการณ์ธรณีพิบัติภัยที่เกิดขึ้นในประเทศไทยในช่วงปลายปี 2547 ซึ่งนักท่องเที่ยวแอฟริกาใต้ส่วนมากมีความเข้าใจที่คลาดเคลื่อนเกี่ยวกับบริเวณที่ได้รับผลกระทบ และทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงจุดหมาย ปลายทางทางการท่องเที่ยว นอกจากนี้ การขาดเที่ยวบินตรงก็ยังคงเป็นปัญหาที่สำคัญต่อการเติบโต ของตลาดดังกล่าว

สำหรับสถานการณ์ตลาดในปี 2549 คาดว่าตลาดนักท่องเที่ยวจากภูมิภาคแอฟริกาจะกลับมา เติบโตอีกครั้ง จากการเปิดให้บริการในเส้นทางโจฮันเนสเบิร์ก-กรุงเทพฯ จำนวน 3 เที่ยวบิน/สัปดาห์ของ สายการบินไทย ประกอบกับสภาวะทางเศรษฐกิจของประเทศแอฟริกาใต้ซึ่งเป็นตลาดหลักมีแนวโน้ม การเติบโตที่ดี

********************************************************************************************