Per te shpjeguar se si mund te ndalojme punen e detyruar ne te gjitha format e saj si fillim duhet te gjejme se cili eshte shkaku qe ne ditet e sotme ekziston ky fenomen .Sipas mendimit tim shkaku kryesor eshte trafikmimi I qenieve njerezore . Por cfare eshte trafikimi I qenieve njerezore dhe cfare lidhje kjo me punen e detyruar dhe skllaverine ?Gjate ketij punimi do te perpiqemi qe ti japim nje pergjigje ketyre pyetjve .Trafikimi I qenieve njrezore eshte tregtia ilegale e qenive njerezore per arsye shfrytzimi per prostitucion apo pune te detyruar .Sipas organizates se prostitucioni dhe format me te rend ate puners se detyruar jane te barabarta me skllaverine Sot ne te gjithe boten vleresohet te jene rreth 12.3 milion njerez te cilet kryejne pune te detyruar apo jane sklever te cilat jane te trafikuar apo te rrembyer sipas organizates nderkombetare te punes . Per ta pasur sa me te qarte kete shifer 12.3 milion eshte afersishte sa popullsia e greqise apo senegalit . Nje llogaritje e numrit te sakte e te personave qe jane sklever apo bejne pune te detyruar eshte e pamundur te behet por vleresimi I ILO eshte me I peraferti kjo sepse eshte e vetmja llogaritje e bere ne baze te nje metodologjie sistematike.Sipas vleresimit te ILO keqtrajtimi qe I behat ketyre personave eshte I vazhdueshem dhe shokues .Ato detyrohen te punojne ju mohohet liria e levizjes mund te keqtrajohen fizikisht vriten ti mohohet e drejta per trajtim shendetsor mund te kequshqehen te ndalohen qe te arsimohen dhe te jetojne ne vende te rrezikshme dhe jo te pastra .Shumica perballen edhe me rrezikun e keqtrajtimeve seksuale .Ato shpesh perballen me semundje qe mund te parandaloheshin me nje ushqyerje te pershtatashme dhe mundesia per te pasur nje kujdes minial shendetsor . Per disa persona perdoren edhe tortura pe ti detyruar qe ti nenshtrohen ketyre kushteve cnjerezore .Pune e detyruar skllaveria dhe trafikimi njerezor kane kosto ekonomike shume te medha per viktimat dhe shoqerine .Sipas vleresime te ILO keto persona humbin afersisht 21 bilion $ cdo vit nga mungesa e pages .Gjithashtu vleresohet se trafikantet fitojne 32 bilion$ cdo vit nga puna e detyruar trafikimi I qenieve njerezore apo skllaveria . Keto nuk jane thesht humbje individuale por jane humbje te shoqerise qe kontribojne ne varferine dhe pasojat e saj te demshme per popullsine .Por cfare eshte puna e detyruar apo skllveria?
Skllaveria eshte subjekt I konventave te kombeve te bashkuara dhe percaktohet si statusi ose gjendja e nje personi mbi te cilin ushtrohen disa ose te gjithe te drejtat e pronesise {(UN Slavery Convention, art. 1(1)).Skllaveria eshte nje system I plot I pronesise .Eshte nje institucion social ne te cilin komuniteti e njeh skllavin si nje kategori te ndare qeniesh pa te drejta. Sklaveria eshte nje gjendje e qendryeshme ku pronari I skllavit ka nje kontroll te plote mbi jeten e skllavit duke perfshire me cilin nje skllav martohet cfare ai vesh apo ushqehet kur aim und te fleje kur ai mund te edukohet apo ti nenshtohet trajtimeve mjeksore dhe ne qsofte se ai mund te praktikoje nje fe .Zakonisht nje skllavopronar mund ta shese kembeje apo te jape hua nje skllav qofte ky femije apo I rritur .Skllaveria eshte e ndaluar ne bote pervecse ne Mali por pavaresisht se eshte e jashtshte ligjshme ajo vazdon te ekzisoje ne Nigeri Mauritani etj dhe ne te gjithe boten numerohen rreth 43000 skllever sipas (The Guardian 2008)Praktika te ndryshme mund te cilesohen si skllverim ku mund te permendim martesat e detyruara apo puna per te shlyer nje borxh.{ (UN Supplementary Convention, art. 1).Puna e detyruar cfare eshte dhe pasojat e saj ?
Pune e detyruar do te thote cdo pune ose sherbim qe merret nga cdo person nen kercenimin e nje denimi dhe per te cilin personat nuk jane ofruar vullnetarisht .Ky perkufizim nuk eshte absolut sepse disa pune te detyruara jane te lejuara per sherbimet ushtarake ne rast se e parashikon r4endi ligjor I nje shteti te caktuar puna e te burgosurve per te perftuar nje sherbim public ne raste te forcave madhore dhe per nevoja te vogla te komunitetit nga anetaret e komunitetit per komunitetin {(ILO Convention No. 29, art. 2.2).Nje konvente e mevonshme e ILO ka ndaluar perdorimin e punes se detyruar per qellime politike apo ekonomike si mjet per discipline ne pune apo si denim per pjesmarrje ne greva n (ILO Convention No. 105, art. 1)..Mbetet e rendesishme qe te theksojme se keto dy konventa nuk e ndalojne punen e te burgosurve ato vetem vendosin kufizime per perdorimin e kesaj pune .Nje person eshte victim e punes se detyruar per nje periudhe te caktuar kohe pasi pune e detyruar nuk eshte nje kusht I vazhdueshem .Punedhenesi ose personi qe I detyron viktimat e tij qe te bejne pune te detyruar mbeshtetet ne perdorimin e dhunes ose ne kercenimin e dhunes per ti detyruar punojesit qe te punojne .punedhenesi nuk ushtron te drejten e pronesise mbi punojesin apo te afermit e tij dhe ky eshte dallimi madhor midis sklleverve dhe personave qe kryejne pune te detyruar .Megjithate situatat e punes se detyruar mund te jene shume te dhunshme dhe ndonjehere vdekjeprurese .Puna e detyrueshme ndodh kur personat punojne pa pagese ose me nje pagese shume te ulet .Ne qofte se nje person eshte subjek I dhunes fizike dhe asaj psokologjike dhe ka kufizime te lirise se tij te levizjes ai eshte duke bere nje pune te detyruar .Femijet jane edhe shtresa sociale me e prekur nga puna e detyruar sidomos ato femije qe dergohen nga familjet e tyre qe te punojne se punetore ne familjet e pasura ne shtete te ndryshme te cilet jane nje pre e lehte per trafikantet . Per shkak te ketij shfrytezimi qe I behet femijeve edhe ligjet per mbrojtjen e tyre jane me te ashpra ku mun te permendim dy konventa te rendesishme te ILO qe percaktojne moshen minimale te pune se femijeve dhe konventen qe nalon perdorimin e femijeve per te kryer pune te veshtira (ILO Convention No. 138) (ILO Convention No. 182). Një numër i panjohur i personave vullnetarisht hyjë në punë në ferma, fabrika dhe shtëpitë dhe, pasi hyjne nje herë në derë, nuk janë në gjendje të largohen për shkak se punëdhënësi i mban ata në punë të detyruar. Ata mund të punojnë së bashku me persona të cilët jane “ rekrutuar”dhe e sjelle në te njëjten situatë (dmth, trafikuar). Por, ata qe shkojne vullnmetarisht nuk janë përcaktuar si "te trafikuar" dhe kështu nuk kane ttë drejtë për mbrojtje ligjore të ofruara përpunëtorët e trafikuar.Shumë qeveri janë të vetëdijshëm për ekzistencën e punës së detyruar nga individë apo biznese dhe bëjë pak për të ndaluar atë. Zyrtarët mund të ketë lidhje me njerëzit qe perdorin punën e detyruar dhe të bejne një sy qorr ndaj abuzimit te grupeve vulnerabël. Kështu qeveritë mund të jene pasive persa I perket punes se detyruar dhe ndalimit te saj ne praktike .Është e rëndësishme të theksohet se puna nuk është e detyruar nuk eshte e njejte njëjtë si shfrytëzimi I punëtoreve qe jane njerëzit të cilët punojnë në kushte shfrytëzuese dhe për të marrë pagat jashtëzakonisht të ulëta, por që nuk janë subjekt I traumave fizike ose psikologjike nuk janë viktima te punës së detyruar. Edhe pse ata nuk do te donin qe ta linin punën për shkak të mungesës së alternativave, ata nuk janë te penguar nga punëdhënësi qe ta kryejne nje gje te tille . Shpesh, shfrytëzimi I punëtoreve dhe punës e detyruar janë të ndryshme nga gradë dhe kështu eliminimi I kushteve që lejojnë punën e detyruar të ekzistojë kontribuon tek eliminimi I kushteve shfrytëzuese të punës. Avokatët duhet të mbajne ne fokus punën e detyruar dhe kushtet e dobëta të punës në mënyrë që të ndihmoj në mbrojtjen e të drejtave të punës e të gjithë punëtorëve.
Konventa plotesuese e OKB per heqjen e skllavërisë, tregtisë se sklleverve dhe institucionet dhe praktikat e ngjashme me skllavërinë përfshin robërine per shkak te borxhit si një praktikë të ngjashme skllavërine ."Robëria e borxhit”, që do të thotë, statusi ose kusht që rrjedhin nga një detyrim nga ana e një debitori i shërbimeve të tij personale apo të atyre te një personi nën kontrollin e tij si siguri për një borxh, nëse vlera e këtyre shërbimeve vlerësohen të arsyeshme nuk zbatohet drejt likuidimi I borxhit dhe gjatësia dhe natyra e këtyre shërbimeve janë kufizohet me shlyerjen e borxhit sipas konventave te OKB (UN Supplementary Convention, art. 1).
Robëria e borxhit është identifikuar si një praktikë të ngjashme "me skllavërine ", por kjo nuk është skllavëria aktuale. Kjo është një praktikë të ngjashme me skllavërinë, sepse ajo përfshin një borxh që nuk mund të paguhet në mënyrë të arsyeshme dhe ne kohë.Punëdhënësi i cili angazhohet në kete praktikë kriminale ekzagjeron artificialisht Shumen e borxhit, shpesh duke shtuar ne menyre te padrejte normat e interest interesit, duke zbritur pak ose asgjë nga shuma e borxhit dhe rrit sasinë e kohës që debitori duhet të punoje per te shlyer borxhin .Puna nuk është e detyruar domosdoshmërisht nga dhuna ose kërcënimi por kjo behet nga detyrimi I punetorit qe te pranoje me force rritjen e padrejte te borxhit .
Menyrat per luftimin e Skllaverise punes e detyruar dhe punes per te shlyer borxhet .
Qartesia ne koncepte eshte nje mjet shume efikas per te filluar nje lufte kunder punes se detyruar dhe te formave te saj .Shpesh ne te drejten ndekombetare te punes shume koncepte jane te ngjashme si psh puna e detyruar dhe shfrytezimi ne pune prandaj dhe qertesimi I koncepteve I lejon ligjvenesit qe te bejne nje adresim me te m,ire te problemve dhe zgjidhjeve te tyre duke krijuar ligje qe te jen efikase Puna e detyruar ndryshon nga nje vend ne tjetrin. Skllaveria ka nje histori specifike dhe kulturore ne cdo vend qe ajo ekziston ne ditet e sotme .Puna per te shlyer borxhet ndryshon nga nje rajon ne tjetrin po per ta luftuar ate nuk mund te perdoren strategji te unfikuara te nxjerra nga UN apo ILO .Duhet nje bashkepunim I ketyre organizateve me qeverite e vendeve perkatese per te krijuar strategji bazuar ne kushtet e cdo vendi individual. Pasja e te dhenave te sakta dhe kerkimeve te vazhdueshme .
Mundesia per te pasur te dhena te sakta persa I perket punes se detyruar skllaverise dhe roberise se borxheve mund te krijoje mundesine e agjensive qeveritare joqeveritare dhe ato ndreqveritare si UN qe te bejne nje vleresim te sakte te situates aktuale te ketyre problemeve .Aktualisht te dhenat ndryshojne shume rralle madje edhe te dhenat e institucioneve nderkombetare si ILO kane pasaktesi te medhe gje qe ve ne pikpyetje metodelogjine e perdorur nga keto institucione dhe te dhenat e ofruara nga ato .
Pershtatja dhe forcimi I standarteve ndekombetare .
Standartet ndekombetare jane nje pikenisje shume e mire per te krijuar bazen ligjore dhe hartimin e strategjive per luftimin e ketyre problemeve por serisht edhe keto standarte kane mundesi per tu permiresuar dhe jo te kene shume hapsira qe mund te lejojne qeverite e vendeve te ndryshme qe ti shfrytezojne keto per perfitime ekonimike apo politike .
Ndryshimi I ligjeve te ndryshme per emigracionin .
Zakonisht jane ligjet e ndryshme te emigracionit qe pengojne hyrjen e punetoreve te ndryshem per te plotesuar vendet e punes qe nuk plotesohen nga forca punetore vendase sjell nje nxitje per persona te ndryshem te cilet ne kerkim te nje jete me te mire I drejtohen menyrave te ndryshme ne shumicen e rasteve te jashteligjshme per te punuar ne vendet e zhvilluara por keto punetore zakonisht bien pre e trafikante te cilet I shfrytezojne ne menyra barbare .Shume vende refuzojne qe te hartojne politika per mbrojtjen e te drejtave te punetoreve emigrante dhe perdorin nje seri pengesash administrative qe I krijojne mundesine punedhenesve qe te shfrytezojne krah pune te lire per te rritur fitimet e tyre.
Hartimi I strategjive personale dhe shoqerore .
Konsumatoret duhet te jene te kujdesshem qe te perdorin produkte qe nuk jane si rezulat I punes se detyruar apo formave te ngjashme me te .Si pasoje konsumatoret mund te perdorin produkte qe jane pjese e tregtise se lire dhe produkte te konpanive qe garantojne kushte te drejta pune ne fabrikat e tyre dhe fushat e prodhimit