รายงานการศึกษาแนวคิดผลิตภัณฑ์ใหม่
ของ

เครื่องจาหน่ายอาหารและเครืองดื่มอั ตโนมั ติ 3 มิติ ่ ประจาปี 2552

ส่วนบริหารจัดการข้อมูลและปรึกษาแนะนา สานักบริหารยุทธศาสตร์ กรมส่งเสริมอุตสาหกรรม

สารบัญ
หน้า 1. บทสรุ ปสําหรับนักลงทุน .......................................................................................................................1 2. ผลิตภัณฑ์...............................................................................................................................................3 3. การตลาด................................................................................................................................................6 4. การเงินและการลงทุน ............................................................................................................................8 5. ภาคผนวกประกอบ ..............................................................................................................................22

1. บทสรุปสาหรับนักลงทุน
เครื่ องจําหน่ายอาหารและและเ ครื่ องดื่มอัตโนมัติเป็ นนวัตกรรมที่ได้รับการพัฒนาไปค่อนข้าง ้ ั ไกลในประเทศตะวันตก และประเทศเอเซี ยที่กาวหน้ามากๆ เช่นญี่ปุ่น และมีใช้กนค่อนข้างแพร่ หลายอีก ่ ด้วย แต่ในประเทศไทย การใช้เครื่ องจําหน่ายอัตโนมัติแม้วามีมานานแต่ทว่ามีใช้เฉพาะในการจําหน่าย สิ นค้าเพียง 2-3 อย่างเท่านั้น จากตัวอย่างมากมายของการใช้เครื่ องจําหน่ายอัตโนมัติที่ได้นามารวบรวม ํ ไว้ในรายงานฉบับนี้ เชื่อว่าจะสามารถให้แนวทาง ความคิด และจุดประกายช่องทางการประดิษฐ์และ ั ้ การทําธุ รกิจใหม่ๆ ในประเทศไทยให้กบผูสนใจและนักลงทุนได้ ผูสนใจจะลงทุนทางด้านนี้อยากแนะนําและสนับสนุนให้ปฏิบติดงนี้ ้ ั ั 1. หาข้อมูลเพิ่มเติมจากเวปไซต์ที่อางอิงไว้ และเวปไซต์อื่นๆ เพื่อหาข้อมูลเทียบเคียงกับธุ รกิจ ้ ที่ต้ งใจจะทํา ั ั 2. นําข้อมูลนั้นมาประยุกต์ใช้กบสภาพแวดล้อมของเมืองไทย โดยเฉพาะให้ดูในส่ วนที่ เกี่ยวกับทําเลที่สนใจว่าจะเหมาะสมมากน้อยแค่ไหน ต้องป รับเทคนิค หรื อรู ปแบบสัก เพียงใดเพื่อให้เหมาะกับตลาดในประเทศไทย 3. ถ้าเป็ นไปได้ ควรเปิ ดตัวเครื่ องขายอาหารอัตโนมัติ พร้อมๆ กัน 2-3 แห่ง หรื อในช่วงเวลาที่ ใกล้เคียงกัน กลยุทธ์น้ ีนอกจากจะสามารถทําให้ธุรกิจเช่นนี้เป็ นที่กล่าวขวัญถึงอย่างมาก (Talk of the town) ยังสามารถสร้างกระแสความนิยมได้ในเวลาอันรวดเร็ วอีกด้วย ่ 4. การจัดเมนูอาหารควรทั้งสร้างจุดเด่นเอกลักษณ์ และให้มีการประหยัดต้นทุนอยูในตัว หมายความว่าในเมนูควรมีของเด่น แปลก อร่ อยเป็ นตัวชูโรงสัก 1-2 รายการ และในความ หลากหลายของเมนู ให้มี 2-3 รายการสามารถใช้วตถุดิบ หรื ออ งค์ประกอบร่ วมกันได้เพื่อ ั ช่วยควบคุมต้นทุน อย่างไรก็ดี ช่วงเริ่ มต้นไม่ควรมีรายการอาหารมากเกินไป เพราะอาจจะ ทําให้บริ หารจัดการได้ไม่ดีเท่าที่ควร

กรมส่งเสริ มอุตสาหกรรม งบประมาณประจําปี 2552

หน้า 1

3-D Vending Machine for Food and Beverages is an invention that has been well-developed for many years in the western countries and in the advanced Asian country like Japan. It is not only common but has been developed and upgraded through many generations. In Thailand vending machine is certainly not new; it has been in use for several years but limited to a few categories only. The present report has gathered a wide range and variety of different types and purposes of vending machine used today in order that it may spark new ideas for inventors and investors in Thailand. For those who are interested to invest or start an enterprise using the 3-D Vending Machine technologies, here are some basic guidelines: 1. Do more search and research both from the given websites and other websites to find something close to what the investor has in mind as business model. 2. Apply the information to Thai local conditions. Several things may require some adjustments to suit the need of Thai people especially regarding techniques or features of the products and services. 3. If possible, investor should start operation at a few spots either at the same time or within the same period. The strategy will make the business to become ‚Talk of the town‛ and at the same time, create a new trend if food. 4. Food menu at the 3-D vending machine should be both unique and cost saving at the same time. That is to say, there should be at least one or two outstanding items which is different and creates attraction. Besides, among the several food items, a few items should share the same raw materials and ingredients. This will help economizing on the cost of material especially during the initial stage of the operation.

กรมส่งเสริ มอุตสาหกรรม งบประมาณประจําปี 2552

หน้า 2

2. ผลิตภัณฑ์
2.1 เกียวกับสิ นค้ าหรือบริการ ่ ลักษณะของการให้ บริการ เครื่ องจําหน่ายอาหารและเครื่ องดื่มอัตโนมัติ 3 มิติ ถูกคิดค้นขึ้นเพื่อลดการนําเข้าเครื่ องมือและ อุปกรณ์จากต่างประเทศ รวมทั้งเ ป็ นการส่ งเสริ มการจําหน่ายเครื่ องดื่มและอาหารแช่แข็งผ่านช่องทาง ใหม่ โดยอาหารสามารถอุ่นร้อนในเครื่ องและฆ่าเชื้อด้วยแสง UV เครื่ องจําหน่ายอาหารในปั จจุบนได้ ั พัฒนาให้มีรูปแบบที่ทนสมัยมากขึ้น มีระบบจอสัมผัสและภาพแสดงรายการอาหาร ใช้งานง่าย จําหน่าย ั ได้ครั้งละหลายราย การโดยชําระเงินครั้งเดียวด้วยเหรี ยญ ธนบัตร หรื อผ่านโทรศัพท์มือถือ ประมวลผล ยอดขายผ่านระบบออนไลน์ ลูกค้าสามารถรับรายได้ทางอ้อมจากการขายพื้นที่โฆษณาบนตัวเครื่ อง นอกจากนี้ในตัวเครื่ องจะแสดงขั้นตอนการทํางาน ซึ่ งจะเป็ นการให้ความรู ้เกี่ยวกับกระบวนการผลิต ั อาหารหรื อเครื่ องดื่มทางอ้อมให้กบลูกค้าที่ไปใช้บริ การจากเครื่ องนี้ดวย ้ เครื่ องจําหน่ายอาหารและเครื่ องดื่มอัตโนมัติ 3 มิติ เป็ นการออกแบบโรบอทแขนกลแบบ 2 แกน สําหรับการเคลื่อนย้ายวัตถุ ออกแบบวงจรอิเล็คทรอนิคส์และโปรแกรมในการควบคุมระบบการทํางาน ของเครื่ อง และออกระบบโปรโตคอลสื่ อสารของชุดควบคุม สําหรับการเชื่อมโยงระหว่างเครื่ องกับศูนย์ ควบคุม องค์ประกอบภายนอก ได้แก่ ระบบจอสัมผัส กล้อง ลําโพง ไมโครโฟนสําหรับสื่ อสารกับเครื่ อง และ Call Center ช่องรับชําระเงินและช่องรับอาหาร รวมทั้งการแสดงให้เห็นกระบวนการทํางานของ ่ ั ั เครื่ องในรู ป 3 มิติ ผูปร ะกอบการจะประสบความสําเร็ จได้ข้ ึนอยูกบ การประยุกต์ใช้กบอาหารได้ ้ หลากหลายประเภท การหารายการอาหารที่ผบริ โภคชื่นชอบ การปรับโปรแกรมในการควบคุม เช่น ู้ อุณหภูมิและระยะเวลาในการอุ่นอาหารแต่ละประเภท การปรับปรุ งให้มีความ Interactive เพิ่มขึ้น สําหรับการติดต่อสื่ อสาร ตลอดจนการเสาะหาแหล่งพื้นที่เพื่อติดตั้งเครื่ องให้มีความแพร่ หลาย วิธีใช้ ประโยชน์ ่ ั เครื่ องจําหน่ายดังกล่าวจะมีขนาดหลากหลายขึ้นอยูกบผลิต ภัณฑ์ ที่ผประกอบการเลือกจําหน่าย ู้ ่ สิ่ งที่ใกล้เคียงกับเครื่ องจําหน่ายอัตโนมัติ 3 มิติที่มีอยูในปั จจุบนคือตูหยอดเหรี ยญต่าง ๆ แนวคิดที่จะ ั ้ ่ นํามาเป็ นผลิต ภัณฑ์ ที่เลือกจําหน่ายจากตูหยอดเหรี ยญที่มีอยูแล้วในเช่น ตูน้ า ดื่มหยอดเหรี ยญ อัตโนมัติ ้ ้ ํ เครื่ องคั้นนํ้าส้มอัตโนมัติค้ นสดๆ เครื่ องเติมเงินมือถือ เครื่ องซักผ้าหยอดเหรี ยญ เครื่ องจ่ายเครื่ องดื่ม ร้อน ั อัตโนมัติ เช่น คาปูชิโน่ กาแฟ เป็ นต้น ตูน้ าอัดลมหยอดเหรี ยญ ตูน้ ามันหยอดเหรี ยญ ที่ลางรถหยอด ้ ํ ้ ํ ้ เหรี ยญอัตโนมัติ ถ่ายเอกสารหยอดเหรี ยญ ผงซักฟอก ผ้าอนามัย ถุงยางอนามัย กระดาษชําระหยอด เหรี ยญ เครื่ องถ่ายรู ปหยอดเหรี ยญ

กรมส่งเสริ มอุตสาหกรรม งบประมาณประจําปี 2552

หน้า 3

่ ข้อดีของเครื่ องจําหน่ายประเภทนี้คือความสะอาด เครื่ องจะทําการเตรี ยมอาหารอยูอย่างสะอาด ภายในเครื่ องโดยไม่ได้แตะต้องกับมือมนุษย์เลย จะทําให้ลูกค้ามันใจได้ แล้วยังดีกว่าอาหารแช่แข็ง ่ ่ ทัวไปที่วาเครื่ องประเภทนี้จะเตรี ยมอาหารจานเดียวของคุณปรุ งรสได้ตามที่ลูกค้าเลือกและจะออกมาให้ ่ ร้อนๆ น่ารับประทาน ไม่ตองไปรอแม่คาเลย เร็ วและสะดวก ้ ้ ในญี่ปุ่นเครื่ องประเ ภทตูกด (Vending Machine) เป็ นที่นิยมเป็ นอย่างมากเนื่องจากประเทศนั้นมี ้ ค่าเช่าที่ที่แพงมาก ทําให้คนญี่ปุ่นนิยมซื้ อของจากเครื่ องอัตโนมัติมาเป็ นเวลาหลายปี แล้ว ไม่ใช่แค่ ผลิตภัณฑ์ประเภทอาหารเท่านั้น เสื้ อผ้าแบรนด์หรู อย่าง Elizabeth Arden ก็ใช้เครื่ องดังกล่าวมาเป็ นอีก ั หนึ่ง outlet ของเขา เทคโนโลยีที่นามาใช้กบเครื่ องนั้นไม่ธรรมดาเลย เพราะมีลูกค้าจํานวนมากที่จ่าย ํ ด้วยบัตรเครดิต เครื่ องซื้ อเสื้ อผ้านี้เลยรับบัตรเครดิตแทนเงินสดเนื่องจากเสื้ อผ้า , นํ้าหอม, เครื่ องสําอาง ยีหอนี้มีราคาสู งพอสมควร และอีกเหตุผลหนึ่งที่เครื่ องจําหน่ายสิ นค้าอัตโนมัติน้ ีเป็ นที่นิยมแพร่ หลายใน ่ ้ ญี่ปุ่นคือผูซ้ื อไม่ตองมีการติดต่อกับผูขาย ไม่ตองกลัวว่าจะอายถ้าซื้ อถุงยางอนามัยเลย แต่ส่วนมากนิยม ้ ้ ้ ้ ซื้ อเพราะความรวดเร็ ว เช่นในสหรัฐอเมริ กามีตูขายอัตโนมัติดงกล่าวที่จาหน่าย iPod สิ นค้าจากบริ ษท ้ ั ํ ั Apple ที่ผคนคุนเคยซึ่งขายได้ดีมาก เกือบๆครึ่ งหนึ่งของที่ขายได้ในร้าน Apple Store เครื่ องอัตโนมัติน้ ี ู้ ้ ั สามารถตั้งขายได้ 24ชม. เพิ่มโอกาสการขายให้กบเจ้าของกิจการ และประหยัดค่าจ้างพนักงานหน้าร้าน ไปอีกข้อหนึ่ง ตัวอย่างประเภทอาหาร อาหารเสริ ม ร้านขายกล้วยปิ้ ง ร้านขายกุ๊ยฉ่ายทอด ร้านขายขนมครกญี่ปุ่น ร้านขายเครป ร้านขาย ซาลาเปา ร้านขายส้มตํา ร้านขายหมูปิ้ง ร้านขายแมลงทอด กรอบ ร้านขายปลาไข่ทอด ร้านขายหมูแผ่น่ หมูหยอง ร้านอาหารอิตาลี ร้านขายไก่ยาง ร้านขายสลัด ร้านอาหารจีน ร้านขายลูกชิ้นปิ้ ง ร้านอาหาร เวียดนาม ร้านอาหารฟาสต์ฟู้ด ร้านอาหารไทย ร้านอาหารญี่ปุ่น ร้านขายผัดไทย ร้านราดหน้ า ร้านพิซซ่า ร้านบะหมี่ญี่ปุ่น ร้านขายข้าวมันไก่ ร้านขายแหนม ร้านขายเฟรนซ์ฟรายด์ ร้านขายติ่มซํา ร้านขายโจ๊ก ร้านขายข้าวขาหมู ร้านขายไก่ทอด ร้านขายเกาลัค ร้านขนมจีน ร้านก๋ วยเตี๋ยว ร้านขายข้าวเหนียวหมูปิ้ง ร้านขายข้าวแกงทอด ร้านขายผลไม้ ร้านขายแพนเค้ก ตัวอย่างประเภทขนม  ร้านขายเค้ก  ร้านขายขนม  ร้านขายซินนามอนโรล

 ร้านขายวอฟเฟิ ล, โดนัท  ร้านขายขนมปัง-สังขยา  ร้านเบเกอรี่

กรมส่งเสริ มอุตสาหกรรม งบประมาณประจําปี 2552

หน้า 4

 ร้านขายปาท่องโก๋ ตัวอย่างประเภทเครื่องดื่ม         ร้านขายนํ้าแข็งใส ร้านขายไอศกรี มทอด ร้านขายนํ้าอ้อย ร้านขายนํ้าอัดลมโบราณ เครื่ องทําเบียร์วน ุ้ ร้านขายนมสด, ขนมปังสังขยา ร้านกาแฟ ร้านขายนํ้าผลไม้

 ร้านขนมไทย

       

ร้านขายโยเกิร์ตสด ร้านขายนํ้าเต้าหู ้ ร้านขายชา ร้านขายเครื่ องดื่มผสมค็อกเทล ร้านขายนํ้ามะขามหวาน ร้านขายเฉาก๊วย ร้านขายไอศกรี ม ร้านขายชานมไข่มุก

อาหารและเครื่ องดื่มประเภทต่างๆ มากมายตามรายการข้างบนนี้น้ นสามารถนําไปทําและ ั จําหน่ายด้วยเครื่ องขายอัตโนมัต 3 มิติได้ท้ งสิ้ น แต่นกลงทุนต้องพิจารณาปั จจัยแวดล้อมอื่นๆ ด้วย ั ั ประเด็นสําคัญคือความเหมาะสมของประเภทอาหารกับพื้นที่ที่วางขาย ตัวอย่างเช่น ถ้าเป็ นพื้นที่บริ เวณ นิคมอุตสาหกรรม มีกลุ่มเป้ า หมายเป็ นคนโรงงาน เครื่ องขายอาหารอิตาเลี่ยนก็ไม่น่าจะขาย ได้ดี สาเหตุ ทั้งจากปั จจัยความนิยมในประเภทอาหาร และปั จจัยราคา ในทางกลับกันเครื่ องขายอาหารอิตาเลี่ยนจะ ได้รับความนิยมและขายได้ดีในย่านธุ รกิจใจกลางกรุ งเทพฯ เช่นแถวสี ลม สาทร สุ ขมวิท เป็ นต้น แต่ถา ุ ้ ่ นักลงทุนทําเครื่ องผลิตไอศครี มอัตโนมัตขึ้นมา ไอศครี มจะขายดีแน่นอน ไม่วาจะเป็ นย่านโรงงาน หรื อ ย่านธุ รกิจในเมือง เพราะไอศครี มเป็ นของหวาน ของทานเล่นที่เหมาะกับอากาศร้อน และเป็ นที่ชื่นชอบ ในทุกหมู่เหล่า

กรมส่งเสริ มอุตสาหกรรม งบประมาณประจําปี 2552

หน้า 5

3. การตลาด
3.1 ตลาดกลุ่มเปาหมาย ้ ่ ตลาดเป้ าหมายของเครื่ องจําหน่ายอาหารและเครื่ องดื่มอัตโนมัติ 3 มิติ คือ สถานที่ทองเที่ยว ห้างสรรพสิ นค้า สถานที่ราชการ และอาคารที่มีพนักงานจํานวนมาก สํานักงาน โรงพยาบาล สถานศึกษา ั ร้านสะดวกซื้ อและแหล่งชุมชนทุกภูมิภาค และเครื่ องนี้สามารถประยุกต์ใช้กบอาหารประเภทอื่น เช่น ขนมขบเคี้ยว ลูกอม นํ้าผลไม้ นํ้าอัดลม โซดา นํ้าดื่ม อาหารว่างต่างๆ และอาหารแช่แข็งอื่ นๆ ตลอดจน เครื่ องจําหน่ายอาหารสัตว์ ได้แก่ อาหารปลา อาหารสุ นขและแมว เป็ นต้น ั 3.2 ลักษณะของลูกค้ า อีกทําเลหนึ่งที่น่าสนใจสําหรับจุดวางเครื่ องจําหน่ายอาหารและเครื่ องดื่มอัตโนมัติคือหอพัก นักศึกษา ตามหอพัก นักเรี ยนมักจะรู ้สึกเหนื่อยและไม่อยากไปซื้ อกับข้าวที่ยงย าก เครื่ องจําหน่ายสิ นค้า ุ่ อัตโนมัติจึงน่าจะเป็ นทางเลือกที่ดีสาหรับนักเรี ยนนักศึกษาตามหอพักเนื่องจากสะดวกและทันสมัย ํ 3.3 ภาวะการแข่ งขัน ่ อุตสาหกรรม Vending เป็ นที่นิยมมากขึ้นเรื่ อยๆในสองสามปี ที่ผานมา นี้เป็ นเพราะว่าเป็ นธุ รกิจที่ ใครๆ จะเริ่ มก็ได้ จากนักธุ รกิจขน าดเล็กที่ทาเพื่อให้มีอาชีพถึง Vending ขนาดใหญ่ที่ภาวการณ์แข่งขัน ํ ่ จะสู งขึ้นกว่ามาก และวิธีที่นกธุ รกิจขนาดเล็กจะอยูรอดได้อย่างประสบความสําเร็ จคือต้องนําเสนอสิ นค้า ั ที่แตกต่างและการบริ การที่ดีกว่า 3.4 การกาหนดราคาของสิ นค้ าหรือบริการ ่ การกําหนดราคาสิ นค้าขึ้นอยูก ั บเจ้าของกิจการแต่สิ่งที่ตองคํานึงถึงเกี่ยวกับค่าเช่าที่วางเครื่ องมี ้ ดังนี้  บางสถานที่ตองจ่ายค่าธรรมเนียมหรื อค่าเช่า - สถานที่เช่นโรงพยาบาลอาคารบริ ษทมักเรี ยกเก็บ ้ ั ซึ่ งอาจเรี ยกเก็บเป็ นรายเดือนหรื อเดือนต่อครั้งนั้นแล้วแต่พ้ืนที่และประเภทของเครื่ องที่นาไป ํ ติดตั้ง ่  บางที่ขอเป็ นเปอร์เซ็นต์ – บางที่จะให้จ่ายเป็ นรายเดือนตายตัว แต่บางที่จะยืดหยุนกว่านั้นคือจะ ให้จ่ายค่าเช่าตามเปอร์ เซ็นต์ของกําไรที่ตกลงกันไว้

กรมส่งเสริ มอุตสาหกรรม งบประมาณประจําปี 2552

หน้า 6

 การกุศลจะช่วยลดค่าใช้จ่ายได้ – เพื่อที่จะช่วยลดค่าเช่าพื้นที่ เจ้าของกิจการ Vending machine บางรายขอสปอนเซอร์จากมู ลนิธิหรื อการกุศล และเพื่อที่จะขอสปอนเซอร์ น้ น เจ้าของกิจการ ั ต้องบริ จาคเล็กน้อยก็ได้แต่สมํ่าเสมอทุกเดือนแล้วทางการกุศลอาจให้สติกเกอร์ มาติดไว้ที่เครื่ อง จําหน่ายสิ นค้าอัตโนมัติของคุณว่ารายได้ส่วนหนึ่งของตูน้ ีจะนําไปให้การกุศลดังกล่าว เจ้าของที่ ้ ั บางแห่งอาจให้จ่าย ค่าเช่าเท่าเดิมแต่บางที่อาจลดลงมามากก็เป็ นได้ ซึ่ งข้อนี้เป็ นผลดีกบทุกฝ่ าย คือมูลนิธิการกุศลได้เงินบริ จาคเพิ่ม บริ ษทผูให้เช่าที่ได้มีภาพ ลักษณ์ ที่ดีและบริ ษท Vending ั ้ ั ได้ลดค่าเช่าพื้นที่  ข้อพิจารณาด้านการตั้งราคาที่สาคัญอีกข้อหนึ่งคือ สิ นค้าประเภทอาหารที่ข ายผ่านเครื่ องอัต ํ ํ โนมัตนั้นจําเป็ นต้องขายได้ในปริ มาณมากต่อวันเพื่อให้คุมทุนและมีกาไร ฉะนั้นไม่ควรตั้งราคา ้ สู งเกินไปจนกระทบยอดขาย และตั้งราคาถูกเกินไปก็ไม่ดี เพราะจะเกิดความสงสัยในคุณภาพว่า มาจากวัตถุดิบคุณภาพตํ่าหรื อไม่ 3.5 รู ปแบบของช่ องทางการจัดจาหน่ าย การจัดตั้งเครื่ องจําหน่ายอาหารและเครื่ องดื่มอัตโนมัติในประเทศไทยนั้นมีสิ่งที่ตองคํานึงหลักๆ ้ ่ คือจุดวางเครื่ อง ซึ่ งปั จจุบนได้มีผให้เช่าพื้นที่อิสระอยูหลายจุด ผูประกอบการของตูจาหน่ายอาหารและ ั ู้ ้ ้ํ เครื่ องดื่มอัตโนมัติ 3 มิติน้ นต้องสรรหาดูทาเลที่เหมาะและคุมค่ากับการวางเครื่ อง ั ํ ้

กรมส่งเสริ มอุตสาหกรรม งบประมาณประจําปี 2552

หน้า 7

4. การเงินและการลงทุน 4.1 แนวโน้ มในอนาคต ไม่ตองสงสัยเลยว่า เครื่ องจําหน่ายอาหารและเครื่ องดื่มอัตโนมัติ ถือเป็ นสิ นค้าประเภทไฮเทค ้ ฉะนั้นเราจะดูแนวโน้มสิ นค้าประเภทนี้ได้จากประเทศตะวันตกที่ล้ าหน้าเราไปมากในด้านนี้ หรื อถ้าใน ํ เอเชียก็ตองมองญี่ปุ่น หรื อสิ งคโปร์ นันหมายความว่าการจําหน่ายอาหารและเครื่ องดื่มด้วยตูจาหน่าย ้ ้ํ ่ อัตโนมัติ จะเป็ นที่นิยมในอนาคต ตัวแปรที่จะทําให้เกิดช้าหรื อเร็ ว คือยุคแรก หรื อ Generation แรกของ เครื่ องประเภทนี้ ถ้ารุ่ นแรกในเมืองไทยสามารถนําเสนอได้ดี ก็จะได้รับการตอบรับดี ตลาดนี้ก็จะเกิด ถือเป็ นการเปิ ดศักราชใหม่ของการขายอาหาร แต่หากว่ารุ่ นแรกเกิดความผิดพลาดเสี ยหายจนผูคนไม่ ้ มันใจในสิ่ งที่ได้รับ ตลาดอาหารผ่านเครื่ องจําหน่ายอัตโนมัตอาจชะงักงันไปอีกระยะหนึ่ง ่ อย่างไรก็ตาม ในปั จจุบนคนไทยเราค่อนข้างจะเปิ ดใจยอมรับเทรนด์ใหม่ๆ ได้โดยไม่ลาบากใจ ั ํ ฉะนั้นแนวโน้มเชื่อว่าจะไปได้ดี

ปัจจัยบวกทีมีผลกระทบต่ อตลาด ่  ดีต่อสุ ขภาพ - โรงเรี ยนและบริ ษทห้างร้านที่เลือกใช้เครื่ องจําหน่ายสิ นค้าสามารถควบคุม ั ผลิตภัณฑ์ที่จดจําหน่ายได้ โรงเรี ยนอาจจัดจําหน่ายแต่ อาหาร และ ขนมที่มีประโยชน์ไม่ให้ ั โทษต่อสุ ขภาพ สามารถรณรงค์อาหารสุ ขภาพในหมู่นกเรี ยนได้ ั  สะดวก – ผูคนหรื อหมู่พนักงานที่มีตูกดอาหารมักดีใจที่มีเครื่ องที่ให้บริ การอาหารและ ้ ้ เครื่ องดื่มที่ใกล้พวกเขา สะดวกสบายไม่ตองเดินออกไปนอกอาคารเพื่อที่หาของว่างหรื อมื้อ ้ กลางวันเพื่อที่จะได้กลับไปไปทํางานต่อหลังจากอิ่มท้องแล้ว  สดและสะอาด -เครื่ องขายอาหารและเครื่ องดื่มอัตโนมัตต้องมีระบบที่ทาให้ผซ้ื อมันใจว่า ํ ู้ ่ วัตถุดิบอาหารหรื อเครื่ องดื่มนั้นถูกเก็บรักษาไว้อย่างดี และสะอาด ถูกอนามัย รวมทั้งใช้ วัตถุดิบที่ใหม่สด ต้องไม่ให้ผซ้ื อเกิดความรู ้สึกว่าอาจได้ของเก่า หรื อของค้าง นอกจากนี้เป็ น ู้ ระบบที่ผลิตอาหารหรื อเครื่ องดื่มได้ในกระบวนการของเครื่ องอัตโนมัต ฉะนั้นสามารถยืนยัน ถึงความสะอาดไม่ถูกมือคนเลย ํ  ได้กาไรง่าย – เครื่ องจําหน่ายสิ นค้า 3 มิติ หรื อตูหยอดเหรี ยญอื่นๆ เริ่ มเป็ นที่นิยมมากขึ้น ค่า ้ ํ ซ่อมบํารุ งไม่สูงนักทําให้ได้กาไรได้ง่าย

กรมส่งเสริ มอุตสาหกรรม งบประมาณประจําปี 2552

หน้า 8

 เย็นและร้อน – นวัตกรรมเครื่ อง Vending สมัยนี้สามารถเสิ ร์ฟอาหารได้ท้ งพิซซ่าร้อนๆจนถึง ั ไอศกรี มเย็นๆ ทําให้น่ารับประทาน  ลูกค้าใหม่ๆ – เครื่ องจําหน่ายสิ นค้าอัตโนมัติ 3 มิติสามารถหากลุ่มผูใช้ใหม่ได้โดยตัวเลือก ้ ของสิ นค้าที่จะนํามาขายไม่จาเป็ นต้องเป็ นอาหารและเครื่ องดื่มก็ได้ เครื่ อง Vending machine ํ ขายแม้กระทั้งโทรศัพท์มือถือหรื อ ดีวดีภาพยนตร์ ก็เป็ นได้ ี แผนภาพที่ 1 เครื่องความบันเทิง 24ชม.จากโซนี่และยูนิเวอร์ แซล ซึ่งสามารถดาว์ นโหลดเพลงใหม่ ๆลง iPod, USB ของคณได้

ปัจจัยลบทีมีผลกระทบต่ อตลาด ่ ปั ญหาที่เกิดขึ้นในไทยคือเจ้ าของเครื่ องจําหน่ายอัตโนมัติไม่รักษาคุณภาพของเครื่ อง ทําให้สินค้า เช่นตูกดนํ้าไม่สะอาดเท่าที่ควรและทําให้ผบริ โภคเป็ นอันตรายได้ ้ ู้ ‚สคบ.ร่ วมกับอย .-สมอ.และกทม .ควบคุมตูน้ าหยอดเหรี ยญต้องปฏิบติตามกฎหมายเคร่ งครัด ้ ํ ั เพิ่มความปลอดภัยผูบริ โภค นายถนัด มานะพันธุ์นิยม ผูอานวยการสํานักแผนและการพัฒนาการ ้ ้ ํ คุมครองผูบริ โภคสํานักงานคณะกรรมการคุม ้ ้ ้ ครองผูบริ โภค (สคบ .) เปิ ดเผยว่า สคบ .ร่ วมกับ ้ คณะกรรมการอาหารและยา (อย.) กรมอนามัย สํานักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (สมอ.)และ กทม . ออกมาตรการควบคุมตูน้ าหยอดเหรี ยญอัตโ นมัติ ให้มีความปลอดภัย โดยกําหนดให้ ้ ํ ผูประกอบการหรื อผูที่ติดตั้งตูน้ าดื่มหยอดเหรี ยญต้องดําเนินการตามประกาศของแต่ละหน่วยงานอย่าง ้ ้ ้ ํ เคร่ งครัด พร้อมทั้งต้องยืนขอรับใบอนุญาตจากเจ้าพนักงานท้องถิ่นตามแบบพร้อมหลักฐาน ่ ตาม ข้อบัญญัติของกทม . รวมทั้งต้องปฎิบติตามมาตรฐาน ของกรมอนามัย ขณะที่อย.ได้ออกตรวจสอบเฝ้ า ั ํ ระวังคุณภาพและมาตรฐานตามที่กาหนดของนํ้าบริ โภค‛

กรมส่งเสริ มอุตสาหกรรม งบประมาณประจําปี 2552

หน้า 9

4.2 กลยุทธ์ ในการเข้ าสู่ ตลาด (Go to market strategy) การริ เริ่ มธุ รกิจเครื่ องจําหน่ายสิ นค้าอัตโนมัติ 3 มิติน้ นมี 5 ขั้นตอนหลักๆ ดังนี้ ั ขั้นที่ 1. จัดการ ลูกค้า ด้วยตัวคุณเอง โทรหาหรื อไปเยียมชมสถานที่หรื อห้างร้านบริ ษทที่คุณ ่ ั อยากจะวางเครื่ องจําหน่ายสิ นค้าอัตโนมัติ 3 มิติ คุยกับเขาบอกเลยว่า คุณเป็ นบริ ษทธุ รกิจขนาดย่อมและ ั ตัวคุณจะเป็ นผูติดต่อให้รับบริ การด้วยตัวเอง หรื อบอกไปเจาะจงว่าคนในบริ ษทคนนี้จะเป็ นคนดูแลท่าน ้ ั ลูกค้าเอง ให้เขาได้มนใจว่าทางเราจะไม่คอยมาเปลี่ยนคนดูแลลูกค้า ข้อนี้สาคัญถ้าลูกค้าของคุณคือบริ ษท ั่ ํ ั ที่คุณจะวางเครื่ องจําหน่ายสิ นค้าอัตโนมัติ 3 มิติไว้ในพื้นที่อนุญาตสําหรับพนักงานเท่านั้น ขั้นที่ 2. ให้บริ การอย่างเป็ นส่ วนตัว เจ้าของกิจการ Vending ส่ วนมากมักดูแลลูกค้าแต่ละ ราย ่ ด้วยตัวเอง ไม่วาคุณจะดูแลบัญชีดวยตัวเองหรื อให้คนอื่นในบริ ษททําสิ่ งที่สาคัญที่สุดคือดูแลลูกค้าเป็ น ้ ั ํ รายบุคคลเพื่อเพิมภาวะการแข่งขันในอุตสาหกรรมนี้ นี้หมายความว่าคุณเจ้าของกิจการควรทําความรู ้จก ั ่ กับพนักงานในบริ ษทที่จะดูแลลูกค้าเหล่านั้นและเพื่อที่จะให้เขาแนะนําลูกค้าให้รู้จกกับเจ้าของกิจการ ั ั ขั้นที่ 3. จัดตารางวันเวลาการเติมสิ นค้าให้สมํ่าเสมอ ในช่วงแรกคุณอาจขอไปที่เครื่ องบ่ อย หน่อยเพื่อที่จะสํารวจว่าช่วงเวลาไหนที่สินค้าเป็ นที่นิยมและสิ นค้าตัวไหนเป็ นที่นิยมมากที่สุด ประเมิณ ตามความเป็ นจริ งว่าคุณต้องเติม สิ นค้าหรื อวัตถุดิบ มากน้อยบ่อยครั้งแค่ไหน หลังจากนั้นจัดตารางที่การ ให้บริ การที่เหมาะสมและแจ้งตารางไปกับทางบริ ษทลูกค้าและไปให้บริ การตามนัดอย่างสมํ่าเสมอ ั ่ ขั้นที่ 4. ซ่อมบํารุ งสมํ่าเสมอ เจ้าของธุ รกิจ Vending ส่ วนใหญ่จะรู ้วาเครื่ องที่ไม่ดีน้ นจะส่ งผล ั ต่อยอดขายที่ไม่ดีดวยเช่นกัน บนเครื่ องควรจะมีเบอร์ ติดต่อของคุณไว้เพื่อที่เวลาเครื่ องมีปัญหา ลูกค้า ้ โทรมาติดต่อได้ ถ้าเกิดปั ญหาแล้วลูกค้าไม่สามารถติดต่อคุณได้เขาอาจเริ่ มมองหาบริ ษท Vending ที่ใหม่ ั ก็ได้ หลังจากที่ได้รับแจ้งปั ญหาแล้วคุณหรื อช่างของคุณก็ควรรี บแก้ปัญหาให้เสร็ จโดยไว ขั้นที่ 5. นําเสนอสิ นค้าที่หลากหลาย ผูบริ โภคสมัยนี้ตองการทางเลือกเยอะๆ และเครื่ องกด ้ ้ ่ สิ นค้า 3 มิติก็สามารถนําเสนอสิ นค้าที่หลากหลายชนิดได้ ไม่วาจะเป็ นประเภทอาหารจานเดียว หรื อขนม ขบเคี้ยวก็สามารถมีหยาบแบบหลายประเภทในเครื่ องเดียวกันได้

กรมส่งเสริ มอุตสาหกรรม งบประมาณประจําปี 2552

หน้า 10

ตัวอย่างเทคโนโลยีต่างๆ ของ Vending Machine ในปัจจุบันจากรอบโลก หุ่นตู้ขายนา พิทกษ์ โลก จากโค้ กญีปุ่น ้ ั ่ (Source: http://tech.mthai.com/views_2_pc-digital-camera-software_62_24092_1) บริ ษทผูผลิตนํ้าดําโคคาโคล่าใ นญี่ปุ่นได้ปล่อยเจ้าหุ่นยนต์ตู้ ั ้ หยอดเหรี ยญฯ ขนาดเท่ากับมนุษย์ให้เดินเพ่นพ่านไปทัว ่ โตเกียว เพื่อสร้างกระแสความสนใจ โดยเก็บภาพคนที่หน ั ไปดูมนไว้ แล้วทําเป็ นคลิปเผยแพร่ ทางสื่ อต่างๆ ั ซึ่ งนอกจากจะมีเวอร์ ชนสี แดง (Vending Machine Red) ั่ แล้ว ยังมีโค้กซี โร่ สีดาทะมึนออกมาอีกตัวด้วย ํ

ไอเดียการตลาดแบบนี้ไม่เลวเลย เพราะสร้างกระแสความสนใจ ได้เป็ นอย่างดี ส่ วนการนําเสนอทางสื่ อวิดีโอก็ทาเหมือนกับหนังฮี ํ โร่ ญี่ปุ่น ล่าสุ ดการสร้างแบรนด์ของโค้กเขยิบเข้าใกล้ผบริ โภคอีก ู้ ระดับหนึ่งด้วยการออกหุ่นยนต์ตูหยอดเหรี ยญฯ เวอร์ ชนตั้งโต๊ะ ้ ั มีความสู ง 11 นิ้ว สามารถบิดแขนให้ทาท่าทางต่างๆ ได้ ก็ดูสวย ํ แปลกตาไปอีกแบบ ใครสนใจสามารถสั่งซื้ อได้ทางอีเบย์อีกด้วย

เครื่องจาหน่ ายสิ นค้ าทีใช้ มนุษย์ ! ่ (Source: http://www.gearfuse.com/the-human-vending-machine/)

กรมส่งเสริ มอุตสาหกรรม งบประมาณประจําปี 2552

หน้า 11

นวัตกรรมจากญี่ปุ่น ที่นาวิธีแปลกๆมาดึงดูดลูกค้าก็คือเครื่ องขายสิ นค้าอัตโนมัติที่ใช้มนุษย์จริ ง ํ ถึงมันจะเป็ นเครื่ องที่แปลกแต่เต็มไปด้วยความเข้าใจของผูบริ โภคอย่างลึกซึ้ ง เครื่ อง Vending Machine ้ ่ อันนี้อาจดูน่าขันถ้านํามาเปรี ยบเทคโน โลยีอนอื่นๆ ที่ญี่ปุ่นมีอยูแล้วเช่นการโอนเงินผ่านโทรศัพท์ ั แต่ทว่ามันทําให้พวกเขาเป็ นที่รู้จกได้ลงข่าวมันก็คุมค่าที่จะทํา ั ้ ่ ่ ก็จริ งอยูที่วามันอาจทําให้คุณใช้เวลามากกว่าซักสองสามนาทีที่จะใช้เครื่ องมนุษน้ ีที่จะได้โค้กของ ์ ั เขา แต่การที่ได้มีปฏิสัมพันธ์กบคนขายนันคือสิ่ งที่คนที่นนขาดหายไปหลายปี แล้ว ั่ ่ ตัวเครื่ องดังกล่าวมี 2 หน้าต่าง หน้าต่างแรกสําหรับเด็กๆ อีกอันสู งขึ้นมาหน่อยสําหรับผูใหญ่ ้ ถ้าคุณได้มีโอกาสได้ไปประเทศญี่ปุ่นก็ควรจะหาทางไปดูส่ิ งแปลกแต่น่าชมนี้ตอนที่มนยังไม่หมดไป ั เครื่องกดรองเท้าอัตโนมัติคือฝันเปี ยกของสาวๆในซีรี่ส์ชื่อดัง Sex And The City (Source: http://www.gearfuse.com/shoe-vending-machine-is-sex-and-the-city-girls-wet-dream/) เราได้เห็นเครื่ องจําหน่ ายสิ นค้าอัติโนมัติที่นาเสนอทุกอย่างตั้งแต่ไอพอดจนถึงการให้บริ การจาก ํ มนุษย์เอง แต่ยงไม่มีอะไรเกี่ยวกับแฟชันให้สาวๆ ได้น้ าลายไหลเลย เพื่อที่จะเปิ ดตัวเข้าสู่ ตลาด รองเท้า ั ํ ่ ผ้าใบแบรนด์ญี่ปุ่นชื่อโอนิดซุกะ ไทเกอร์ (Onitsuka Tiger) เลือกใช้เครื่ องขายสิ นค้าอัตโนมั ติที่มีวางอยู่ ตามญี่ปุ่นเป็ นวิธีเดียวที่พวกเขาจะขายรองเท้ากีฬารุ่ นนี้ นี่เป็ นคอนเซ็ปที่สาวๆ ตามท้องถนนที่นิวยอร์ คจะต้องบ้าไปเลยแน่ๆ เพราะมีเหมือนในซีรี่ส์ Sex And The City จากช่อง HBO ซึ่งสาวๆ พากันแห่ไปซื้ อของเพื่อที่ตวเองจะได้ไม่ตกเทรน ทัดเทียมหรื อลํ้า ั หน้าแฟชันกว่าสาวๆ คนอื่นๆ ในนิวยอร์ค ่

กรมส่งเสริ มอุตสาหกรรม งบประมาณประจําปี 2552

หน้า 12

โกลด์ ทูโก (Gold To Go) – เครื่องกดทองอัตโนมัติในเยอรมนี (Source: http://wikiwig.com/tag/german/) เทคโนโลยีของตูหยอดเหรี ยญจําหน่ายสิ นค้านั้น ้ พัฒนาไปไกลกว่าที่เราคิดไว้เย อะ ล่าสุ ดที่น่าตื่นตามากคือตู ้ จําหน่ายทองอัตโนมัติที่ประเทศเยอรมนี ทีจี โกลด์ ซุ ปเปอร์ มาร์ เก็ต (TG-Gold-Super-Market) สร้างเครื่ องขายทอง ดังกล่าวขึ้นมาตั้งชื่อว่า โกลด์ ทูโก (Gold To Go) จําหน่าย ทองแท่ง เป็ นที่น่าแปลกใจว่าเขาผลิตขึ้นมาตั้ง 500 เครื่ องที่ จะนําไ ปวางหลายๆ พื้นที่ทวประเทศเยอรมนี เครื่ องนี้ ั่ จําหน่ายทองเป็ นเหรี ยญๆและเป็ นแท่งตามนํ้าหนัก (1 กรัม , 5 กรัม, และ 10 กรัม) ด้านลบของทองพวกนี้คือราคาจะสู งกว่าตามท้องตลาดขายทองทัวไป 30% ที่ตองตั้งราคาสู ง ้ ่ อย่างนี้ก็เพราะราคาทองที่ผนผวน ราคาสามารถเปลี่ยนได้ทุกๆ 2 นาที เครื่ องโกลด์ ทูโกเครื่ องแรกจะ ั นําไปวางที่สนามบินแฟรงค์เฟิ ร์ต

ยูทค เครื่องสาอางยีห้อดังจากสหรัฐได้ เปิ ดตัวเครื่องขายสิ นค้ าแบบตู้อตโนมัติ ี ่ ั (Source: http://la.racked.com/tags/utique) เครื่ อง Vending Machine แบบหรู ต่างๆ ในโลกก็มีววฒนาการมาเรื่ อยๆ จาก ิั ห้างสรรพสิ นค้าไปจนถึงท่าอากาศยาน ขายตั้งแต่เครื่ องฟังเพลงไอพอดจนถึงครี ม ั ้ รักษาสิ ว ในวันนี้ มาร่ า ซี กลป์ ผูให้ คําปรึ กษาชื่อดังทางด้านการตลาดที่ทา ํ ั ให้กบโดฟ แอบโซลูท วอดก้า ล่าสุ ด กับ ยูทีค (U*Tique) ที่จะขายสิ นค้าราคาแพง

กรมส่งเสริ มอุตสาหกรรม งบประมาณประจําปี 2552

หน้า 13

ประเภทครี มบํารุ งหน้าที่หลายบริ ษท (Malin + Goetz, Clark's Botanicals, MD Skincare, Smashbox ั Cosmetics, Frédéric Fekkai) ร่ วมกันจับมือริ เริ่ มโปรเจ็กนี้ ยูทีคจะขายอีกหลายอย่างเช่นหูฟังเพลง ผลิตภัณฑ์เสริ มพลังงานและขนมบางชนิด ่่ รายงานมีอยูวา ‘ยูทีค ’ จะวางเครื่ องจําหน่ายสิ นค้าดังกล่าวตามล๊อบบี้ของโรงแรมชั้นนํา , ห้อง แต่งตัวของผูใช้บริ การยิมระดับ 5 ดาว, ห้องสังสรรค์ในสถานบันเทิง , ห้างสรรพสิ นค้าชั้นนําและ ้ สนามบิน ่ ั ในแต่ละเครื่ องจะวางขายสิ นค้าประเภทใดขึ้นอยูกบสถานที่ที่ต้ งของเครื่ องตัวนั้น บนตัวเครื่ องเป็ น ั ั จอแบบทัชสกรี น พร้อมมีวดีโอโปรโมทสิ นค้าเปิ ดไว้ให้กบผูเ้ ดินผ่านไปมาได้เลือกชมสิ นค้ากันตามใจ ี ชอบ เครื่องจาหน่ ายสิ นค้ าอัตโนมัติทรักษ์ สิ่งแวดล้อม (Eco-Vending machine) จากโคคา โคล่ าญีปุ่น ี่ ่ (Source: http://japantechniche.com/2009/02/24/eco-vending-machine/) ย้อนกลับไปดูเครื่ องหยอดเหรี ยญอัตโนมัติเครื่ องแรกที่มีเขียนไว้ก็ตองเป็ นงานของชาวกรี ก ้ ่ ขนานนามไว้วา ฮีโร่ ของชาวอเล็กซานเดรี ย (‚Hero of Alexandria‛) ซึ่ งเป็ นทั้งนักคณิ ตศาสตร์ และ วิศวกร มัน เป็ นเครื่ องที่หยอดเหรี ยญเพื่อแล กกับนํ้าศักดิ์สิทธิ์ ส่ วนเครื่ องแรกในญี่ปุ่นทําจากไม้จาหน่าย ํ แสตมป์ และโปสการ์ด อันที่ขายพวกลูกกวาดมีมาประมาณ 80 ปี มานี้ เครื่ อง Vending ในญี่ปุ่นเพิ่มจํานวนอย่างรวดเร็ วเมื่อรัฐเริ่ มผลิตเหรี ยญ 100 เยนให้ผคนได้เริ่ มใช้ ู้ ครั้งแรก มีการคาดประมาณกันว่าในญี่ปุ่นมีเครื่ องจําหน่ายเครื่ องดื่มอัตโนมัติท้ งหมด 2.4 ล้านเครื่ อง และ ั 980,000 เครื่ องเป็ นของบริ ษทโคคา โคล่า (ญี่ปุ่น) ในเดือนเมษายน 2551โคคาโคล่าญี่ปุ่นเปิ ดตัวเครื่ อง ั จําหน่ายเครื่ องดื่มอัตโนมัติเที่ป็นมิตรต่อสิ่ งแวดล้อม รุ่ น ‚e-40‛ มีประสิ ธิภาพประหยัดพลังงานและไม่ ่ ใช้เงินสดชําระแล้ว เครื่ อง ‚e-40‛ จะประหยัดพลังงานไปอีก 40% เมื่อเทียบกับเครื่ องรุ่ นเก่าที่มีอยูตาม ท้องตลาดแล้ว เครื่ อง ‚e-40‛ มี HFC หรื อ non Hydro Fluorocarbons ซึ่ งก็คือระบบเครื่ องปั๊ มความร้อน เป็ นส่ วนที่ไปช่วยให้เครื่ องเก็บความร้อนหรื อเย็นได้ตามต้องการ ยังไม่ใช่แค่น้ น เครื่ อง ‚e-40‛ ใช้ไฟ LED แทนไฟฟลูโอเรสเซนต์ ซึ่งทําให้ผลลัพท์ที่ประหยัด ั มากยิงขึ้นแถมยังมีระบบฉนวนสุ ญญากาศป้ องกันการไหลรั่วของความร้อนอีกด้วย สุ ดท้ายผูใช้บริ การ ้ ่ จากตูดงกล่าวมีทางเลือกที่จะจ่า ยเงิน 2 ทางคือ จ่ ายแบบอีเล็กทรอนิค กับแบบที่สองคือจ่ายแบบใช้บตร ้ั ั เติมเงินของญี่ปุ่นที่ชื่อว่า โอไซฟู-ไคไท (‚Osaifu-Keitai‛) บริ ษทโคคา โคล่า (ญี่ปุ่น) วางแผนที่จะเปลี่ยน ั ตูเ้ ก่าให้เป็ นตูใหม่ ‚e-40‛ ให้หมดทั้งญี่ปุ่นภายในปี คศ. 2020 ้

กรมส่งเสริ มอุตสาหกรรม งบประมาณประจําปี 2552

หน้า 14

เครื่องจาหน่ ายเครื่องดื่มอัตโนมัติของโคคาโคล่าให้ จ่ายค่ านาผ่านทางโทรศัพท์มือถือได้ ้ (Source: http://www.2dayblog.com/2006/09/) ่ เมื่อสิ้ นปี คศ . 2008 ที่ผานมา โคคาโคล่าได้ติดตั้งและพร้อมที่จะให้ผใช้บริ การตูจาหน่าย ู้ ้ํ เครื่ องดื่มอัตโนมัติจ่ายเงินผ่า นทาง โทรศัพท์มือถือพร้อมแล้วกว่า 2 แสนตู้ ในญี่ปุ่น โคคาโคล่าญี่ปุ่นบอกว่าเครื่ อง เหล่านี่จะรับ ‚เฟลิเซีย ‛ (Felicia) เครดิต ่ การ์ ดที่อยูในมือถือของชาวญี่ปุ่น และก็ แค่นามือถือไปจ่อที่หน้าจอชําระเงิน ํ แบบไม่ตองสัมผัสกันเท่านี้ก็สามารถ ้ ชําระเงินค่านํ้าได้แล้ว เทคโนโ ลยีดงกล่าวพัฒนาโดย ั ผูนาอุตสาหกรรมโทรศัพท์มือถือ NTT DoCoMo และโซนี่ ยัก ษ์ใหญ่ของวงการอิเล็กทรอนิกส์ ด้วย ้ ํ ระบบนี้ชาวญี่ปุ่นสามารถซื้ อน้าอัดลม ชา กาแฟ หรื อนํ้าผลไม้ ในเครื่ องของโคคาโคล่าในญี่ปุ่นด้วยการ ยกโทรศัพท์มือถือผ่านเครื่ องโดยค่านํ้าเหล่านั้นจะไปรวมกับบิลค่าโทรศัพท์รายเดือน การ์ ดเฟลิเซี ยเป็ นที่ ่ นิยมขึ้นมากและร้านค้า สถานที่ตางๆ และขนส่ งมวลชนก็หนมายอมรับการชําระเงินวิธีน้ ีมากยิงขึ้น ั ่

กรมส่งเสริ มอุตสาหกรรม งบประมาณประจําปี 2552

หน้า 15

สหรัฐเปิ ดตัวเทคโนโลยี อีพอร์ ต (e-Port) G6, รู ดบัตรเครดิตได้ บนตู้หยอดเหรียญ (Source: http://www.usatech.com/company_info/news/usa_2006_03_23.php) บริ ษท USA Technologies ได้เปิ ดตัว อี- พอร์ ตรุ่ นที่ 6 ครั้งแรกของโลกกับการชําระเงินแบบไม่ ั ่ ใช้เงินสดซึ่ งเป็ นทางออกที่เยียมสําหรับเครื่ องจําหน่ายสิ นค้าอัตโนมัติเพรา ะผูใช้ไม่จาเป็ นต้องวุนวาย ่ ้ ํ ่ แลกเหรี ยญแลกแบงค์ยอยอีกต่อไป ด้วยเทคโนโลยีที่ล้ าหน้านี้ผใช้ไม่ตองรู ดบัตรด้วยซํ้า แค่ยกบัตรผ่าน ํ ู้ ้ มาหน้าเครื่ องเท่านั้นก็สามารถชําระเงินค่าสิ นค้าได้แล้ว ทําให้ตูหยอดเหรี ยญง่ายขึ้นไปอีกระดับหนึ่ง ้ ั เหล่าบัตรเครดิตในสหรัฐต่างพากันเปิ ดตั วบัตรที่จะใช้กบเครื่ องอี- พอร์ ตได้เช่น มาสเตอร์ การ์ ด ั เพย์พาส อเมริ กนเอ็กส์เพรส เอ็กส์เพรสเพย์ วีซ่าคอนเทคเลส และเชส แบงค์บลิงค์ ราคาของเครื่ อง G6 จะยังคงเท่าเดิมกับเครื่ องอี-พอร์ต G5 รายงานจากเดอะวอลสตรี ท เจอร์ นลว่าเหล่าบรรดาบริ ษทบัตรเครดิตกําลังลงทุนเป็ ั ั นล้านๆ เหรี ยญในเทคโนโลยีบตรชําระเงินอัตโนมัติแบบไร้สัมผัส (Contactless Card Technology) เพื่อเพิ่ม ั โอกาสทางการขยายธุ รกิจ พวกเขากล่าวว่าผูบริ โภคสมัยนี้พร้อมแล้วที่จะก้าวไปอีกระดับหนึ่งของวิธีซ้ื อ ้ ของและชําระเงินที่มีราคาไม่มากประมาณ 2-5 ดอลล่าเหรี ยญสหรัฐ ในก ลุ่มผูริเริ่ มใช่เครื่ องรับบัตรไร้ ้ ั สัมผัสนั้นก็มีแมคโดนัลด์ รี กล ซิ นิ-ม่า วาว่า ซี วเี อส และไรท์เอด

กรมส่งเสริ มอุตสาหกรรม งบประมาณประจําปี 2552

หน้า 16

เครื่องจาหน่ ายสิ นค้ าอัตโนมัติจ่ายเงินโดยสแกนเส้ นเลือด (Source: http://www.gizmodo.com.au/2009/07/vending-machines-bill-you-via-your-veins/) ั หลายธนาคารในญี่ปุ่นใช้เทคโนโลยีน้ ีมาสองสามปี แล้ว ตอนนี้บริ ษทฮิตาชิได้นามาใช้กบตู ้ ั ํ จําหน่ายสิ นค้าอัตโนมัติแล้วโดยที่พวกเขาเลี่ยงการใช้เหรี ยญและเครดิตการ์ดและแทนด้วยการสแกนเส้น เลือดบนนิ้ว ฮิตาชิซ่ ึ งเป็ นผูถือลิขสิ ทธิ์ ระบบตวจสอบ ้ ด้วยไบโอเมทริ ก (Biometric Authentication System) บังคับให้ผที่จะใช้บริ การเครื่ องนี้ตองมา ู้ ้ ลงทะเบียนสร้างบัญชีเพื่ อที่ระบบจะได้มีขอมูล ้ ของเส้นเลือดผูรับบริ การกับเครดิตการ์ ดของผูถือ ้ ้ และจะอนุญาตให้ผใช้ซ้ื อได้โดยการยืนมือเข้าไป ู้ ่ สแกนเส้นเลือดบนนิ้ว ่ เพียงแต่วาระบบจะทราบข้อมูลส่ วนตัว ของคุณในขบวนการ โดยใช้อายุ เพศ และข้อมูลอื่นๆ ที่ทราบเป็ นตัวเลือกวีดีโอที่จะเปิ ดให้รับ ชม ระหว่างลูกค้ากําลังเพลิดเพลินกับการดื่มเครื่ องดื่มที่ซ้ื อไป เครื่องจาหน่ ายบุหรี่อตโนมัติโดยมีระบบสแกนหน้ าปองกันผู้เยาว์ แอบซื้อบุหรี่ ั ้ (Source: http://www.janchipchase.com/blog/archives/japan/tokyo/jyu-gaoka/)

สุ ภาพบุรุษผูน้ ีกาลังก้มลงเพื่อให้เครื่ องจําหน่ายบุหรี่ อตโนมัติแสกนใบหน้าของเขา เป็ นภาพที่ ้ ํ ั ั เห็นได้ในญี่ปุ่นเท่านั้นเพราะอย่างที่รู้กนว่าประเทศนี้เขามักมีเทคโนโลยีที่ล้ าหน้ามาให้โลกได้เห็นอยู่ ํ เสมอ เครื่ องดังกล่าวเป็ นเทคโนโลยีที่ล้ าหน้าสําหรับเครื่ องหยอดเหรี ยญซื้ อของที่รวมเอาระบบอ่าน ํ

กรมส่งเสริ มอุตสาหกรรม งบประมาณประจําปี 2552

หน้า 17

่ ่ ้ ใบหน้าและมาดูจากรู ปในบัตรประชาชนที่เครื่ องมีเก็บไว้อยูในระบบแล้ว ทั้งนี้ก็เพื่อที่จะทราบได้วาผูที่ จะซื้ อบุหรี่ น้ นมีอายุถึงผูท่ีจะซื้ อบุหรี่ ได้นนเอง ั ้ ั่ บนเครื่ องจะมีกระจกบานหนึ่งและไฟขาว ส่ องให้เห็นหน้าชัดๆและบนตูเ้ ต็มไปด้วยวิธีการใช้ เครื่ องและบอกว่าให้ยนจุดไหนมองตรงไหน สําหรับคนที่ไม่เคยใช้หรื อใช้ครั้งแรกคุณอาจจะขําไปกับ ื การที่ตองทําท่านั้นมองตรงนี้ ้ หลังจากที่รัฐบาลญี่ปุ่นได้บงคับว่าเครื่ องจําหน่ายบุหรี่ อตโนมัติตองควบคุมอายุผซ้ื อ เครื่ อ งขาย ั ั ้ ู้ ่ ส่ วนใหญ่ก็เลยติดตั้ง TAPSO ซึ่ งคือระบบที่บรรจุขอมูลบัตรประชาชนของคนในประเทศ แต่วาระบบนี้ ้ ั ่ จะยังคงปลอมกันได้ง่ายอยู่ บางที่จะมีบตรปลอมติดไว้กบตูเ้ ผือให้ลูกค้าใช้ ั วันนี้ญี่ปุ่นก็พยายามพัฒนาระบบระบุขอมูลจากใบหน้าและก็เที่ยงตรงขึ้น อีกไม่นานก็จะแม่นยํา ้ ่่ เสมือนเป็ นพนักงานมองใบหน้าจริ งๆ แต่ปัญหายังมีอยูวาเมื่อเวลาผ่านไป 5ปี 10ปี ใบหน้าของผูคนอาจ ้ เปลี่ยนไป

เครื่องรับของรีไซเคิลอัจฉริยะ (Source: http://www.reverse-vending-ireland.co.uk/technology.php) เครื่ องรับของรี ไซเคิล (Reverse vending machines หรื อ RVM’s) เป็ นเครื่ องอัตโนมัติที่แยกแยะ บ่งบอก รวบรวมและดําเนินการรี ไซเคิลบรรจุภณฑ์ของเครื่ องดื่มที่ใช้แล้ว ได้มีการใช้เครื่ องดังกล่าว ั มาแล้วในยุโรปกว่าสิ บปี ในส่ วนใหญ่เครื่ องจะเหมาะกับ ร้าน อาหารหรื อตลาดที่ขวดเครื่ องดื่มมีค่ามัดจํา เครื่ อง ํ RVM นําเสนอวิธีกาจัดที่มีประสิ ทธิ ภาพสู งและบ่งบอก ประเภทของขวดได้ค่อนข้างแม่นยํา และสุ ดท้ายเครื่ องจะ ั ้ คืนค่ามัดจําขวดให้กบผูใช้บริ การเครื่ องนี้ แถมยังช่ว ยชาติรี ไซเคิลลดมลภาวะสิ่ งแวดล้อมได้ดวย ้

กรมส่งเสริ มอุตสาหกรรม งบประมาณประจําปี 2552

หน้า 18

วิธีใช้ เครื่ อง นํา ขวดหรื อกระป๋ องไปใส่ ช่องรับขวดแนวนอน มีวธีใช้ ิ ่ ่ และรู ปภาพบอกอยูบนเครื่ องและบนจอมอร์ นิ- เตอร์ วาใช้อย่างไร หลังจากที่เครื่ องดูดขวดหรื อกระป๋ องเข้าไปเครื่ องจะประมวลผลแส กนดูดวย OnmiDirectional UPC Scanner ว่าเป็ นขวดชนิดไหน เมื่อ ้ เครื่ องแสกนเสร็ จเรี ยบร้อยแล้วและบ่ งบอกว่าทางเครื่ อรับขวดหรื อ กระป๋ องดังกล่าว มันก็จะถูกนําไปบดขยี้เพื่อให้มีขนาดเล็กลง เครื่ องสามารถแสกนด้วยบาร์ โค้ดได้เช่นกัน ถ้าวัตถุไม่เหมือนอัน ใดอันหนึ่งในระบบ เครื่ องก็จะไม่รับขวดโดยอัตโนมัติ หลังจากที่ เครื่ องดําเนินการเสร็ จกับขวดที่ใส่ ไปแล้ว ลูกค้าจะได้ใบ สลิปที่ สามารถนําไปแลกซื้ อหรื อรับของแถมจากซุ ปเปอร์ มาร์ เก็ตที่ระบุไว้ กับเครื่ อง ยุคบูม Vending Machines สิ นค้ าหรู เกาะเทรนด์ ปั๊มยอด (Source: มติชน 28 มกราคม 2008) หลายคนคงคุนเคยกับ "เครื่ องขายสิ นค้าอัตโนมัติ " (vending machines) กันเป็ นอย่างดี เพราะ ้ เดี๋ยวนี้เดินไปไหนมาไหนก็พบเห็นเจ้าตูประเภทนี้กลาดเกลื่อนไปหมด โดยเฉพาะเครื่ องที่จาหน่ายสิ นค้า ้ ํ ประเภทเครื่ องดื่ม ขนมขบเคี้ยว บะหมี่ก่ ึงสําเร็ จ รู ป ซึ่ งมีติดตั้งแทบจะทุกย่านชุมชน แต่ภาพของตู ้ จําหน่ายแบบหยอดเหรี ยญที่เราคุนเคยกําลังจะกลายเป็ นอดีตไปเสี ยแล้ว เพราะเครื่ องขายอัตโนมัติพฒนา ้ ั ไปได้ไกลกว่านั้น เพื่อเอาใจลูกค้าที่นิยมพกบัตรเครดิตมากกว่าจะพกเงินสด

กรมส่งเสริ มอุตสาหกรรม งบประมาณประจําปี 2552

หน้า 19

"บิสซิเนส วีก" รายงานว่า พฤติกรรมของผูบริ โภ คที่เปลี่ยนไปนี้ทาให้บรรดาสิ นค้าหรู ทั้งหลาย ้ ํ ั ่ ปรับกระบวนยุทธ์มาใช้เครื่ องจําหน่ายอัตโนมัติกนมากขึ้น ไม่วาจะเป็ นกล้องดิจิทล นํ้าหอม หรื อแม้แต่ ั ซอฟต์แวร์ ต่างๆ ต่างก็หนมาจําหน่ายสิ นค้าผ่านเครื่ องอัตโนมัติ ทั้งในสนามบิน ห้างสรรพสิ นค้า รวมถึง ั ย่านชุมชน เพื่อดึงเงินในกระเป๋ านักช็อปวัยละอ่อนและนักเดินทางที่มีฐานะดีและชื่นชอบ ความสะดวก ที่จริ งแล้วก่อนหน้านี้ก็มีเครื่ องอัตโนมัติรูปแบบต่างๆ ไว้อานวยความสะดวกให้แก่ผที่มีบตร ํ ู้ ั เครดิตในการใช้บริ การแบบ Self-serve อาทิ เอทีเอ็ม คีออสก์ (kiosk) สําหรับเช็กอินก่อนขึ้นเครื่ องบิน ตูจาหน่ายตัวอัตโนมัติ ยังไม่นบรวมการขายสิ นค้าแบบ ออนไลน์ที่ได้รับความนิยมเพิ่มขึ้น ทั้งที่เป็ นการ ้ํ ั ๋ ั ้ ซื้ อแบบที่ไม่ได้จบต้องสิ นค้าโดยตรง หรื อไม่ได้มี ปฏิสัมพันธ์กบผูขาย ั อย่างกรณี ของ "เมดลีน วอลเลซ" ที่ชอบซื้ อนํ้าหอมแบรนด์เจนิเฟอร์ โลเปซ และเดวิด เบ๊กแฮม จากเครื่ องขายอัตโนมัติของ "โคตี้ " แทนที่จะเข้าไปซื้ อหาในห้างสรรพสิ นค้า ด้าน "โกเวอร์ สมิท " ซีอีโอบริ ษทซูมซิสเต็มส์ ซึ่งคิดค้นซอฟต์แวร์และเครื่ องขาย "ไอพอด" ั แบบอัตโนมัติในสนามบิน รวมถึงเครื่ องขายสิ นค้าอัตโนมัติของห้างสรรพสิ นค้า "เมซีส์ " ที่มีกว่า 400 ่ แห่ง กล่าวว่า เครื่ องขายอัตโนมัติมีความคล้ายกับการซื้ อสิ นค้าผ่านเว็บ แต่ลูกค้าจะได้สินค้ามาอยูในมือ รวดเร็ วกว่าจึงไม่น่าแปลกใจที่แบ รนด์หรู อย่าง "อลิซาเบธ อาร์เดน " รวมถึง "โคตี้ " บริ ษทนํ้าหอมชื่อดัง ั และ "โรเซตตา สโตน" ผูผลิตซอฟต์แวร์ สอนภาษา ต่างก็จบมือกับ "ซู มซิสเต็มส์ " ให้คิดค้นซอฟต์แวร์ ้ ั ั ขายสิ นค้าผ่านเครื่ องอัตโนมัติกนขนานใหญ่ เพื่อจะนําไปตั้งในพื้นที่ที่ไม่สามารถเปิ ดสาขาได้ จุดเด่นที่สาคัญ ของเครื่ องแบบ Self-serve เหล่านี้ คือ ช่วยให้บริ ษทสามารถลดต้นทุนค่าแรงลง ํ ั ได้มาก และสามารถให้บริ การได้ยาวนานตลอด 24 ชัวโมง ขณะที่การขายผ่านร้านทัวๆ ไปไม่สามารถทํา ่ ่ ได้ ทําให้เครื่ องขายสิ นค้าอัตโนมัติที่ใช้เหรี ยญได้รับความนิยมอย่างมากในศตวรรษ ที่ 20 ย้อนกลับไปในช่วงยุค 1990 เครื่ องอัตโนมัติเป็ นที่ฮิตมากในประเทศญี่ปุ่น และถือเป็ นประเทศที่ มีตูจาหน่ายสิ นค้าอัตโนมัติมากที่สุดแห่งห นึ่งของโลก เพราะเป็ นทางออกให้แก่ภาคธุ รกิจที่ตองแบก ้ํ ้ ภาระจากการที่ค่าแรงและต้นทุนด้าน อสังหาริ มทรัพย์ถีบตัวสู งขึ้น ตูอตโนมัติของญี่ปุ่นจึงพัฒนาจากการ ้ั ขายสิ นค้าประเภทอาหารและเครื่ องดื่ม มาเป็ นเสื้ อเชิ้ต ร่ ม ดอกไม้ และหนังสื อแนวปลุกใจเสื อป่ า แต่ปัจจุบนตูจาหน่ายสิ นค้าอัตโนมัติปรับเปลี่ยนรู ปโฉมให้ดูหรู หรามากขึ้น โดยเฉพาะในสหรัฐ ั ้ํ ที่ออกแบบให้มีแขนหุ่นยนต์ยนสิ นค้ามาส่ งให้ มีเทคโนโลยีไฮเทคมากขึ้น และมีโต้ตอบกับผูซ้ื อได้ ื่ ้ มากกว่าตูขายเครื่ องดื่มและขนมขบเคี้ยวแบบเดิมๆ ในส่ วนของเครื่ องจําหน่ายอัตโนมัติของบริ ษท ้ ั นํ้าหอม "โคตี้ " จะมีรูปขนาดใหญ่ของซูเปอร์ สตาร์ เจ้าของ แบรนด์น้ าหอมอย่าง "เจนิเฟอร์ โลเปซ" ํ

กรมส่งเสริ มอุตสาหกรรม งบประมาณประจําปี 2552

หน้า 20

และ "เดวิด เบ๊กแฮม" ติดไว้อย่างเด่นชัด และแทนที่จะให้ผซ้ื อกดปุ่ มเลือกสิ นค้าเหมือนตูรุ่นเดิมๆ แต่ตู้ ู้ ้ ของโคตี้ใช้หน้าจอแบบ "ทัชสกรี น " เพื่ออํานวยความสะดวกให้ลูกค้า รวมถึงแนะนํา ขั้นตอนการซื้ อไป ่ พร้อมกัน นอกจากนี้ยงมีทีวี จอแบนที่เปิ ดมิวสิ กวิดีโออยูตลอด ั ความพิเศษยังไม่หมดแค่น้ น ตูอตโนมัติ บางเครื่ องยังมีฟังก์ชนพิเศษ อาทิ ตูของอลิซาเบธ อาร์ ั ้ั ั ้ เดน ในย่านควีนส์เซ็นเตอร์ ที่มี "บริ การคําปรึ กษาความงามแบบเสมือน" ที่จะให้คาแนะนําเกี่ยวกับสิ นค้า ํ ประเภทดูแลผิว ส่ วนตูของโคตี้ก็จะมีตวอย่างนํ้าหอมให้ลูกค้าที่สนใจ โดยสามารถกดปุ่ มเลือกกลิ่น ้ ั จากนั้นเครื่ องจะพ่นกลิ่นตัวอย่าง ออกมาทางด้านล่างของภาพสิ นค้า "เดนนิส โคจ " รองประธานอาวุโสฝ่ ายการตลาดของโคตี้ กล่าวว่า โคตี้พยายามจะใช้เครื่ อง จําหน่า ยสิ นค้าอัตโนมัติดึงดูดลูกค้าใหม่ๆ โดยเฉพาะนักช็อปอายุนอยๆ ที่ไม่ชอบเสี ยเวลา ในการเดินช็ ้ อปปิ้ งที่หางสรรพสิ นค้า ้ ขณะที่บรรดานักเดินทางก็เป็ น อีกกลุ่มเป้ าหมายหนึ่งของตูอตโนมัติ เพราะคนเหล่านี้เบื่อที่ ้ั จะต้องรอเวลาที่เครื่ องบินดีเลย์ และเป็ นผูที่มีกาลังซื้ อขนาดใหญ่ ดังที่ "ปาโก อันเดอร์ฮิลล์ " ซีอีโอของ ้ ํ ่ บริ ษทวิจยและที่ปรึ กษาเกี่ยวกับผูบริ โภค "เอนวิโรเซลล์ " ระบุวานี่เป็ นตลาดขนาดใหญ่ สําหรับนัก ั ั ้ เดินทางที่ตองการหาของฝากไปให้แก่ลูกหลาน หรื อแฟนที่มารอนานๆ ้ ่ ้ํ "สมิท" ระบุวา ตูจาหน่ายสิ นค้าอัตโนมัติในสนามบินแมคคาร์ เรน อินเตอร์ เนชันแนล แอร์ พอร์ ต ่ ในลาสเวกัส สามารถขายเครื่ องเล่น ไอพอดของค่ายแอปเปิ ล นํ้าหอมแบรนด์เซเลบของโคตี้ และ ซอฟต์แวร์ของโรเซตต้า สโตน ได้คิดเป็ นมูลค่าสู งถึง 42,000 ดอลลาร์ ต่อตารางฟุตต่อปี ขณะที่ร้านค้า แบบดั้งเดิมสามารถทําเงินได้เฉลี่ยราว 1,000 ดอลลาร์ ต่อตารางฟุตต่อปี

กรมส่งเสริ มอุตสาหกรรม งบประมาณประจําปี 2552

หน้า 21

5. ภาคผนวกประกอบ
บรรณานุกรม หุ่นตูขายนํ้า พิทกษ์โลก จากโค้กญี่ปุ่น [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : ้ ั http://tech.mthai.com/views_2_pc-digital-camera-software_62_24092_1 (วันที่คนข้อมูล : 17 สิ งหาคม2552). ้ เครื่ องจําหน่ายสิ นค้าที่ใช้มนุษย์ [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : http://www.gearfuse.com/the-human-vending-machine/ (วันที่คนข้อมูล : 17 สิ งหาคม 2552). ้ เครื่ องกดรองเท้าอัตโนมัติคือฝันเปี ยกของสาวๆในซีรี่ส์ชื่อดัง Sex And The City [ออนไลน์ ]. เข้าถึงได้ จาก : http://www.gearfuse.com/shoe-vending-machine-is-sex-and-the-city-girls-wet-dream/ (วันที่คนข้อมูล : 17 สิ งหาคม 2552). ้ โกลด์ ทูโก (Gold To Go) – เครื่ องกดทองอัตโนมัติในเยอรมนี [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : http://wikiwig.com/tag/german/ (วันที่คนข้อมูล : 17 สิ งหาคม 2552). ้ สหรัฐเปิ ดตัวเทคโนโลยี อีพอร์ต (e-Port) G6, รู ดบัตรเครดิตได้บนตูหยอดเหรี ยญ [ออนไลน์ ]. เข้าถึงได้ ้ จาก : http://www.usatech.com/company_info/news/usa_2006_03_23.php (วันที่คนข้อมูล : 17 สิ งหาคม2552). ้ เครื่ องจําหน่ายสิ นค้าอัตโนมัติจ่ายเงินโดยสแกนเส้นเลือด [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : http://www.gizmodo.com.au/2009/07/vending-machines-bill-you-via-your-veins/ (วันที่คนข้อมูล : 18 สิ งหาคม 2552). ้

กรมส่งเสริ มอุตสาหกรรม งบประมาณประจําปี 2552

หน้า 22

เครื่ องจําหน่ายบุหรี่ อตโนมัติโดยมีระบบสแกนหน้าป้ องกันผูเ้ ยาว์แอบซื้ อบุหรี่ [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: ั http://www.janchipchase.com/blog/archives/japan/tokyo/jyu-gaoka/ (วันที่คนข้อมูล : 18 สิ งหาคม2552). ้ เครื่ องรับของรี ไซเคิลอัจฉริ ยะ [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : http://www.reverse-vending-ireland.co.uk/technology.php (วันที่คนข้อมูล : 18 สิ งหาคม2552). ้ ยุคบูม Vending Machines สิ นค้าหรู เกาะเทรนด์ปั๊มยอด [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : http://matichon.co.th (วันที่คนข้อมูล : 23 สิ งหาคม 2552). ้

กรมส่งเสริ มอุตสาหกรรม งบประมาณประจําปี 2552

หน้า 23