Εισαγωγή

Στο τμήμα αυτό περιγράφεται επιγραμματικά ο στόχος και το πεδίο εφαρμογής του οδηγού, το πλαίσιο και το περιεχόμενο της χρηματοδότησης επιχειρηματικών κεφαλαίων στην περιφερειακή πολιτική, ενώ περιλαμβάνονται και θέματα πολιτικής του ανταγωνισμού.

1.1 Στόχος και πεδίο εφαρμογής του Οδηγού

Ο παρών οδηγός σχεδιάστηκε για να βοηθήσει όσους συμμετέχουν στο σχεδιασμό ή τη λειτουργία προγραμμάτων περιφερειακής ανάπτυξης που υποστηρίζονται από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μεταξύ αυτών μπορεί να είναι:

• Περιφερειακές αρχές,
• Οργανισμοί εταίροι από το δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα,
• Οργανισμοί ενίσχυσης ΜΜΕ,
• Τράπεζες και άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

Στον Οδηγό περιγράφονται τεχνικές χρηματοδότησης επιχειρηματικών κεφαλαίων που επιτρέπουν την περιοδική ανακύκλωση των κονδυλίων που διατίθενται για την ανάπτυξη των ΜΜΕ – αυξάνοντας με τον τρόπο αυτό το δυνητικό αντίκτυπο των κρατικών ενισχύσεων. Περιλαμβάνονται πληροφορίες για τους τύπους των μέσων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν, στοιχεία για τους βέλτιστους τρόπους σύστασης και λειτουργίας τους, καθώς και πηγές για βοήθεια και περαιτέρω πληροφορίες. Γίνεται αναφορά σε μελέτες περιπτώσεων οι οποίες παρουσιάζουν παραδείγματα ορθής πρακτικής στο πλαίσιο υπαρχόντων προγραμμάτων. Σε παράρτημα περιλαμβάνονται πρότυπα όπου συνοψίζονται τα χαρακτηριστικά των βασικών τύπων χρηματοδοτικών μέσων. 1.2 Πώς να χρησιμοποιήσετε τον οδηγό

Κάθε τμήμα του οδηγού απευθύνεται σε διαφορετικούς χρήστες. Οι χρήστες του οδηγού θα πρέπει να ανατρέξουν στα τμήματα που αντιστοιχούν στις ανάγκες τους. Τα επιμέρους τμήματα είναι τα εξής:

Τμήμα 1 Επισκόπηση των μέσων χρηματοδότησης επιχειρηματικών κεφαλαίων και ορισμένοι βασικοί κανόνες, όπως οι κανόνες για την ανταγωνιστική πολιτική.
Τμήμα 2 Συσχετισμός των χρηματοδοτικών αναγκών των ΜΜΕ με τους διάφορους τύπους επιχειρηματικών κεφαλαίων
Τμήμα 3 έως 7 Συνοπτική παρουσίαση των κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών, των επιχειρηματικών αγγέλων, των δανείων, των μικροπιστώσεων και των προγραμμάτων εγγυήσεων
Τμήμα 8 Παρουσίαση των αναγκαίων βημάτων για τη σύσταση προγράμματος
Τμήμα 9 Προτεινόμενες μορφές ορθής πρακτικής για τη λειτουργία ενός προγράμματος Υπάρχουν επίσης παραρτήματα που καλύπτουν τα ακόλουθα θέματα :

Παράρτημα A Πρότυπα προγραμμάτων χρηματοδότησης. Τα πρότυπα αυτά συνοψίζουν τα βασικά χαρακτηριστικά κάθε τύπου προγραμμάτων χρηματοδότησης
Παραρτήματα B και Γ Αποσπάσματα κανόνων και οδηγιών της Επιτροπής (στα Αγγλικά)
Παράρτημα Δ Γλωσσάριο όρων (στα Αγγλικά)
Παράρτημα E Περιγραφή του μηχανισμού αναζήτησης του Inforegio (στα Αγγλικά)
Παράρτημα ΣΤ Διευθύνσεις και λεπτομερή στοιχεία για άλλες πηγές και επαφές (στα Αγγλικά)
Παράρτημα Ζ Κατάλογος με μελέτες περιπτώσεων Οι επιμέρους μελέτες περιπτώσεων δημοσιεύονται αναλυτικά στο δικτυακό τόπο της ΓΔ Περιφερειακής Πολιτικής (στα Αγγλικά)
Παράρτημα Η Κατάλογος μέτρων για τη χρηματοδότηση επιχειρηματικών κεφαλαίων στο πλαίσιο των διαρθρωτικών ταμείων (2000-2006) (στα Αγγλικά)
Παράρτημα Θ Βιβλιογραφία (στα Αγγλικά)

1.3 Τι είναι η χρηματοδότηση επιχειρηματικών κεφαλαίων;

Ο όρος Χρηματοδότηση Επιχειρηματικών Κεφαλαίων χρησιμοποιείται στον παρόντα Οδηγό για να περιγράψει τα προγράμματα που επιτρέπουν τη διάθεση δημόσιων κονδυλίων στις ΜΜΕ με την προϋπόθεση ότι τα κεφάλαια αυτά θα ανακυκλώνονται και θα προσελκύουν τη χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα.

Τα προγράμματα αυτά περιλαμβάνουν δάνεια, παροχή κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών και συναφούς χρηματοδότησης, εγγυήσεις και άλλα μέσα χρηματοδότησης. Είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν και άλλες τεχνικές τόσο για να ενθαρρυνθεί η παροχή χρηματοδότησης όσο και η επενδυτική ετοιμότητα των ΜΜΕ.

Όλα τα προγράμματα χρηματοδότησης επιχειρηματικών κεφαλαίων πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις κρατικές ενισχύσεις – παρουσιάζονται συνοπτικά στη συνέχεια του Οδηγού. Συνήθως, τα προγράμματα αυτά λειτουργούν βάσει επενδυτικών κριτηρίων τα οποία επιτρέπουν επενδύσεις μόνο σε σχέδια που αφορούν ΜΜΕ οι οποίες δεν έχουν πρόσβαση σε επαρκή εμπορική χρηματοδότηση.

1.4 Ο ρόλος της χρηματοδότησης επιχειρηματικών κεφαλαίων στην περιφερειακή πολιτική
Πολλοί είναι οι λόγοι που η χρηματοδότηση επιχειρηματικών κεφαλαίων κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος ως εναλλακτική μέθοδος χρηματοδότησης σε σχέση με τις μη επιστρεπτέες ενισχύσεις στο πλαίσιο της περιφερειακής πολιτικής της ΕΕ. Κατ’ αρχήν, παρά την μακροχρόνια μαζική παροχή μη επιστρεπτέων ενισχύσεων από τα διαρθρωτικά ταμεία, οι περιφερειακές ανισότητες δεν έχουν μειωθεί σημαντικά και συνεπώς πρέπει να εξεταστούν εναλλακτικοί τρόποι χρηματοδότησης. Δεύτερον, οι μέθοδοι χρηματοδότησης επιχειρηματικών κεφαλαίων ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες της ‘οικονομίας της γνώσης’, η οποία πλέον αναγνωρίζεται ως το κλειδί για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και ευημερίας. Τέλος, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, λόγω της αυξανόμενης ανάγκης σε κοινοτικούς πόρους που προκύπτει από την προσχώρηση των χωρών της Κεντρικής και της Ανατολής Ευρώπης στην ΕΕ, είναι ανάγκη τα κονδύλια να γίνουν πιο αποδοτικά.
Γι’ αυτούς και για άλλους λόγους, οι Κανονισμοί των Διαρθρωτικών Ταμείων για την περίοδο 2000-06 δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στη χρήση μέσων χρηματοδότησης επιχειρηματικών κεφαλαίων, όπως τα προγράμματα επιχειρηματικών συμμετοχών μέσω ιδίων κεφαλαίων και τα καινοτόμα προγράμματα δανειοδότησης, ως πιο αποτελεσματικού και βιώσιμου μέσου δημόσιας πολιτικής από τις παραδοσιακές μη επιστρεπτέες ενισχύσεις. Σύμφωνα με τους Κανονισμούς, τα κράτη μέλη έχουν την επιλογή να χορηγούν 10% επιπλέον ενίσχυση στις ΜΜΕ, για τα τμήματα του επενδυτικού σχεδίου που χρηματοδοτούνται με άλλους τρόπους εκτός των μη επιστρεπτέων ενισχύσεων.
Στο πλαίσιο της πολιτικής για τον περιορισμό της παρέμβασης του δημόσιου τομέα σε τομείς της οικονομικής δραστηριότητας όπου παρατηρείται αδυναμία της αγοράς, η Επιτροπή πρότεινε ότι στις επιλέξιμες για ενίσχυση μέσω των διαρθρωτικών ταμείων περιφέρειες, η συγχρηματοδότηση επιχειρηματικών κεφαλαίων μπορεί να παρέχεται μέσω ταμείων επιχειρηματικών κεφαλαίων καθώς και μέσω άλλων μορφών χρηματοδότησης των ΜΜΕ εκτός από μη επιστρεπτέες ενισχύσεις. Τα σχετικά αποσπάσματα των Κανονισμών παρατίθενται στα παραρτήματα.
Την περίοδο 1994-99, υπήρχαν σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ ως προς το επίπεδο χρήσης των διαρθρωτικών ταμείων για μέσα χρηματοδότησης επιχειρηματικών κεφαλαίων. Σύμφωνα με εκτίμηση που έγινε για την Επιτροπή, οι συνολικές δαπάνες ανήλθαν σε 570 εκατομ. ευρώ. Υπήρχαν μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των κρατών μελών, ενώ πέντε χώρες δεν έκαναν χρήση των προγραμμάτων των διαρθρωτικών ταμείων για τα μέσα χρηματοδότησης επιχειρηματικών κεφαλαίων. Στα εναπομείναντα δέκα κράτη μέλη, το ποσοστό των δαπανών για τη χρηματοδότηση επιχειρηματικών κεφαλαίων κυμαινόταν μεταξύ 0,5% και 13,2% των συνολικών δαπανών των διαρθρωτικών ταμείων. Δαπάνες για τη χρηματοδότηση επιχειρηματικών κεφαλαίων στο πλαίσιο προγραμμάτων των διαρθρωτικών ταμείων (2000-06)
(Εκατομμύρια ευρώ)
Χώρα ΕΕ Εθνικές Ιδιωτικές Σύνολο
Αυστρία 0,2 0,2 1,1 1,5
Βέλγιο 35,5 35,7 1,4 72,6
Δανία 0,0 0,0 0,0 0,0
Γερμανία 54,9 49,8 3,2 107,9
Ισπανία 230,1 100,3 0 330,4
Φινλανδία 5,5 8,4 6,5 20,4
Γαλλία 94,4 165,8 216,1 476,3
Ελλάδα 103,5 50,1 39,7 193,3
Ιρλανδία 0,0 0,0 0,0 0,0
Ιταλία 71,3 80,2 146,7 298,2
Λουξεμβούργο 0,0 0,0 0,0 0,0
Ολλανδία 24,4 38,2 43,1 105,7
Πορτογαλία 274,6 92,9 691,2 1 058,7
Σουηδία 0,0 0,0 0,0 0,0
Ην. Βασίλειο 267,2 187,8 168,6 455,0
Διασυνοριακά 2,3 0,8 0,4 3,5
Σύνολο 1 163,9 810,2 1 318,0 3 292,1
Ποσοστό 35,4 24,6 40,0 100
Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή Μέτρα που κοινοποίησαν τα κράτη μέλη μέχρι τον Ιούλιο 2002. Κοινή βάση δεδομένων των διαρθρωτικών ταμείων (SFC) : κωδικοί 155, 165, 1304
Σε σύγκριση με την περίοδο 1994-99, οι δαπάνες των διαρθρωτικών ταμείων για τη χρηματοδότηση επιχειρηματικών κεφαλαίων στο πλαίσιο των προγραμμάτων της τρέχουσας περιόδου 2000-06 έχουν αυξηθεί σημαντικά. Η ανωτέρω ανάλυση, που βασίζεται σε πληροφορίες που χορήγησαν τα κράτη μέλη στη Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής Πολιτικής μέχρι τον Ιούλιο του 2002, δείχνει ότι η προγραμματισμένη συγχρηματοδότηση επιχειρηματικών κεφαλαίων μέσω του ΕΤΠΑ διπλασιάστηκε, από 570 εκατομμύρια ευρώ την περίοδο 1994-99 σε σχεδόν 1.200 εκατομμύρια ευρώ την τρέχουσα περίοδο προγραμματισμού. Οι συνολικές δαπάνες μέχρι σήμερα ανέρχονται στα 3.300 εκατομμύρια, ευρώ, εκ των οποίων το 35% προέρχεται από πόρους της ΕΕ, 25% από εθνικούς πόρους και 40% από ιδιωτικούς πόρους.
Το σύνολο των εθνικών, ιδιωτικών και κοινοτικών δαπανών που αναφέρεται στον παραπάνω πίνακα, δείχνει τις προγραμματισμένες δαπάνες στο πλαίσιο των διαρθρωτικών ταμείων για όλους τους τύπους χρηματοδότησης επιχειρηματικών κεφαλαίων, τόσο στο πλαίσιο γενικών προγραμμάτων όσο και στο πλαίσιο ειδικών προγραμμάτων για τις αστικές περιοχές και συγκεκριμένες ομάδες-στόχο. Υπάρχουν επίσης πολλά προγράμματα που χρηματοδοτούνται από εθνικές ή άλλες πηγές.
Στο παράρτημα Η παρέχονται λεπτομέρειες για τις πραγματικές και τις προγραμματισμένες δαπάνες των διαρθρωτικών ταμείων (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης - ΕΤΠΑ, Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο - ΕΚΤ, Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Προσανατολισμού και Εγγυήσεων - ΕΓΤΠΕ, Χρηματοδοτικό Μέσο Προσανατολισμού της Αλιείας - ΧΜΠΑ) για την περίοδο προγραμματισμού 2001-2006 ανά περιφέρεια.
Υπάρχουν και άλλες πηγές κοινοτικών ενισχύσεων για τη χρηματοδότηση επιχειρηματικών κεφαλαίων. Σ’ αυτές περιλαμβάνονται, εκτός από τα διαρθρωτικά ταμεία, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤΕ), των οποίων η ενίσχυση ορισμένες φορές συνδυάζεται με βοήθεια από τα διαρθρωτικά ταμεία.

Πηγές κοινοτικής ενίσχυσης για τη χρηματοδότηση επιχειρηματικών κεφαλαίων
• Η ΕΤΕπ διαθέτει πιστωτικά κονδύλια σε τοπικές τράπεζες και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα για τη χρηματοδότηση μικρότερων επενδύσεων. Το επονομαζόμενο αυτό καθεστώς συνολικής δανειοδότησης χρησιμοποιείται για να ενισχυθεί η διαθεσιμότητα μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης στις ΜΜΕ. Στο πλαίσιο των προγραμμάτων αυτών, η μέγιστη μεμονωμένη καταβολή από την ΕΤΕπ ανέρχεται συνήθως στα 12,5 εκατομ. ευρώ (μέχρι 50% του κόστους επένδυσης), συνήθως όμως είναι πολύ μικρότερη. Γενικές πληροφορίες για την ΕΤΕπ μπορείτε να βρείτε στον δικτυακό της τόπο www.eib.org, όπου παρατίθενται οι ενδιάμεσοι φορείς μεταξύ ΕΤΕπ και ΜΜΕ στους οποίους μπορούν να υποβάλλουν αίτηση οι ΜΜΕ.
• Τα μέσα χρηματοδότησης κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων συνίστανται σε επενδύσεις ιδίων κεφαλαίων σε ταμεία κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών και σε εκκολαπτήρια επιχειρήσεων που στηρίζουν ΜΜΕ, ιδιαίτερα εκείνες που βρίσκονται σε στάδιο εκκίνησης και προσανατολίζονται στις νέες τεχνολογίες. Γενικές πληροφορίες για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων μπορείτε να βρείτε στον δικτυακό τόπο του ΕΤΕ, www.eif.org. Εκεί αναφέρονται οι ενδιάμεσοι φορείς κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών του ΕΤΕ, με τους οποίους μπορούν να επικοινωνήσουν οι ΜΜΕ για περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με τα κριτήρια επιλεξιμότητας και τη διαδικασία υποβολής αίτησης.
• Τα μέσα εγγυήσεων του ΕΤΕ συνιστούν ένα χαρτοφυλάκιο εγγυήσεων που παρέχεται σε ευρεία ομάδα συναφών φορέων (π.χ. τράπεζες, εταιρείες χρηματοδοτικής μίσθωσης, κ.λπ.). Οι φορείς αυτοί με τη σειρά τους καλύπτουν πιστώσεις προς ΜΜΕ. Γενικές πληροφορίες για τα χαρτοφυλάκια εγγυήσεων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων μπορείτε να βρείτε στον δικτυακό τόπο του ΕΤΕ, www.eif.org. Εκεί καταγράφονται οι εθνικοί ενδιάμεσοι φορείς και οι μηχανισμοί εγγυήσεων του ΕΤΕ.
• Ιδιαίτερα, πρέπει να σημειωθεί ότι το ΕΤΕ εφαρμόζει τα χρηματοδοτικά μέσα του Πολυετούς προγράμματος για τις επιχειρήσεις και την επιχειρηματικότητα της ΕΕ (MAP 2001-2005) . Τα χρηματοδοτικά μέσα είναι, μεταξύ άλλων :
- ο Μηχανισμός Εγγυήσεων υπέρ των ΜΜΕ για την εγγύηση (ή συνεγγύηση ή αντεγγύηση) των χαρτοφυλακίων δανείων των τραπεζών προς τις ΜΜΕ
- ο Μηχανισμός Εκκίνησης του ΕΜΤ για επενδύσεις σε ταμεία κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών ή σε εκκολαπτήρια επιχειρήσεων που ειδικεύονται στη χρηματοδότηση ΜΜΕ στο αρχικό στάδιο της λειτουργίας τους.
- το Σχέδιο δράσης για τα προλειτουργικά κεφάλαια, το οποίο επιδιώκει να ενισχυθεί η πρόσληψη στελεχών διαχείρισης επενδύσεων στα ταμεία προλειτουργικών κεφαλαίων που χρηματοδοτεί το ΕΤΕ.
• Το ΕΤΕ χρησιμοποιεί τράπεζες, ταμεία κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών και ιδρύματα εγγυήσεων ως ενδιάμεσους φορείς προς τις ΜΜΕ. Λεπτομερείς πληροφορίες θα βρείτε στο δικτυακό τόπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: (http://europa.eu.int/comm/enterprise/index_en.htm)

Υπάρχουν επίσης κάποια εξειδικευμένα προγράμματα για την προώθηση ειδικών στόχων όπως είναι η έρευνα και η ανάπτυξη. Στο δικτυακό τόπο της Cordis (κοινοτικός κόμβος πληροφόρησης για την έρευνα και την καινοτομία): http://www.cordis.lu/en/home.html), υπάρχει κατάλογος με ανοικτές προσκλήσεις για υποβολή προσφορών υπό τον τίτλο "Έρευνα χρηματοδοτούμενη από την Ευρωπαϊκή Ένωση". Στις σελίδες Χρηματοδότηση της καινοτομίας του δικτυακού τόπου της CORDIS παρέχονται πληροφορίες σε επιχειρηματίες και επενδυτές σχετικά με τα κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών, τις τραπεζικές και άλλες δανειοδοτήσεις, τις άτυπες επενδύσεις, τα χρηματιστήρια... καθώς και για μεγάλο εύρος σχετικών προγραμμάτων κοινοτικής ενίσχυσης και προσκλήσεων για υποβολή προσφορών.

1.5 Κοινοτικές πρωτοβουλίες για επιχειρηματικά κεφάλαια
Η έμφαση στη χρηματοδότηση επιχειρηματικών κεφαλαίων στην περιφερειακή πολιτική πρέπει να θεωρηθεί στο ευρύτερο πλαίσιο της κοινοτικής πολιτικής για την παροχή επιχειρηματικών κεφαλαίων. Ένα Σχέδιο δράσης για τα επιχειρηματικά κεφάλαια (ΣΔΕΚ) εγκρίθηκε στη σύνοδο κορυφής του Κάρντιφ, τον Ιούνιο του 1998, και από τότε έχουν δημοσιευθεί τρεις εκθέσεις προόδου .
Οι ετήσιες εκθέσεις προόδου του ΣΔΕΚ φανερώνουν την ταχεία ανάπτυξη των επιχειρηματικών κεφαλαίων στην ΕΕ μέχρι την περίοδο που καλύπτει η τελευταία έκθεση (2000). Όπως επισημαίνεται στην έκθεση:

Ο συνολικός όγκος των επενδύσεων σε επιχειρηματικά κεφάλαια συμμετοχών στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της προλειτουργικής φάσης και των φάσεων εκκίνησης, επέκτασης και αντικατάστασης μιας επιχείρησης, αυξήθηκε θεαματικά από περίπου 10 δις ευρώ (0,14% του ΑΕγχΠ) το 1999 σε περισσότερο από 19,6 δις ευρώ (0,23% του ΑΕγχΠ) το 2000.

Το ΣΔΕΚ περιλαμβάνει μέτρα σχεδιασμένα για την άρση των εμποδίων στην παροχή επιχειρηματικού κεφαλαίου, συμπεριλαμβανομένων των διασυνοριακών εμποδίων, και μέτρα στον τομέα της φορολογίας, όπου υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ κρατών μελών. Το σχέδιο δράσης απευθύνεται σε επιχειρήσεις κάθε μεγέθους που αναζητούν χρηματοδότηση. Επικεντρώνεται όμως κυρίως στον τομέα της τυπικής χρηματοδότησης, όπου το μέσο ύψος των συναλλαγών είναι σχετικά μεγάλο (κατά μέσο όρο 5 εκατομμύρια ευρώ). Σε τοπικό επίπεδο υπάρχει ανάγκη να διασφαλιστεί η διοχέτευση των πλεονεκτημάτων του ΣΔΕΚ και σε μικρότερες εταιρείες, που μπορεί να μην προσελκύουν το ενδιαφέρον των μεγάλων ταμείων επιχειρηματικών κεφαλαίων συμμετοχών. Σημαντικό ρόλο στο θέμα αυτό μπορούν να διαδραματίσουν τα διαρθρωτικά ταμεία.

1.6 Συμμόρφωση με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων
Η σύσταση οποιουδήποτε προγράμματος χρηματοδότησης επιχειρηματικών κεφαλαίων πρέπει να είναι σύμφωνη με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων. Σύμφωνα με τους κανόνες της κοινής αγοράς της συνθήκης ΕΚ,
Ενισχύσεις που χορηγούνται υπό οποιαδήποτε μορφή από τα κράτη μέλη ή με κρατικούς πόρους και νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό δια της ευνοϊκής μεταχειρίσεως ορισμένων επιχειρήσεων ή ορισμένων κλάδων παραγωγής είναι ασυμβίβαστες με την κοινή αγορά, κατά το μέτρο που επηρεάζουν τις μεταξύ κρατών μελών συναλλαγές..
Η συνθήκη ΕΚ ορίζει επίσης τις προϋποθέσεις εξαίρεσης για τις περιπτώσεις όπου οι κρατικές ενισχύσεις συμβιβάζονται με την κοινή αγορά. Κατ’ εξαίρεση κρατικές ενισχύσεις χορηγούνται σε διάφορες περιπτώσεις. Για παράδειγμα, χορηγούνται ενισχύσεις σε περιοχές που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση, π.χ. ‘για την προώθηση της οικονομικής αναπτύξεως περιοχών, στις οποίες το βιοτικό επίπεδο είναι ασυνήθως χαμηλό ή στις οποίες επικρατεί σοβαρή υποαπασχόληση’. Επίσης, συμβιβάζονται με την κοινή αγορά ‘ενισχύσεις για την προώθηση της αναπτύξεως ορισμένων οικονομικών δραστηριοτήτων ή οικονομικών περιοχών εφόσον δεν αλλοιώνουν τους όρους των συναλλαγών κατά τρόπο που θα αντέκειτο προς το κοινό συμφέρον’
Στο πλαίσιο της συνθήκης ΕΚ, η Επιτροπή υποχρεούται, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, να εξετάζει διαρκώς τα καθεστώτα ενισχύσεων που ισχύουν στα κράτη αυτά και να τους προτείνει τα κατάλληλα μέτρα που απαιτεί η προοδευτική ανάπτυξη και λειτουργία της κοινής αγοράς. Αν η Επιτροπή διαπιστώσει ότι η ενίσχυση που χορηγείται δεν είναι σύμφωνη με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων, αποφασίζει ότι ‘το εν λόγω κράτος οφείλει να την καταργήσει ή να την τροποποιήσει’. Αν το εν λόγω κράτος δεν συμμορφωθεί προς την απόφαση αυτή, η Επιτροπή δύναται να προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Τα κράτη μέλη οφείλουν να ενημερώνουν την Επιτροπή για τα μέτρα χρηματοδότησης επιχειρηματικών κεφαλαίων με κρατική ενίσχυση πριν από την εφαρμογή τους. Για να εγκρίνει η Επιτροπή ένα περιφερειακό πρόγραμμα χρηματοδότησης επιχειρηματικών κεφαλαίων, τα κράτη μέλη πρέπει να παρέχουν αποδεικτικά στοιχεία για την αδυναμία της αγορ