Patakarang Pananalapi (Money Policy) pagkontrol ng suplay ng salapi
Salapi- pamalit ng mga produkto at serbisyo a. Salapi sa sirkulasyon b. Demand deposit-salaping nakalagay sa mga bangko
GAMIT NG SALAPI 1. Batayan ng Palitan 2. Pamantayan ng Halaga 3. Taguan ng Yaman
MGA KATANGIANG DAPAT TAGLAY NG SALAPI 1. Matatag 2. Mga Gawain ng Bangko Sentral ng Pilipinas 1. Nagtatago ng pondo ng pamahalaan 2. Gumagawa ng salapo 3. Nagpapautang sa mga bangko 4. Nangangasiwa ng reserbang perang dayuhan at reserbang ginto 5. Pangunahing tagapayong pampinansyal ng pamahalaan. 6. Umaalam kung may pondo ang mga tseke na iniisyo ng mga bangko sa bawat isa
Madaling Dalhin 3. Tinatanggap ng lahat 4. Nahahati
Sektor ng Pananalapi
Bangko Sentral ng Pilipinas nilikha noong Hulyo 3, 1993 sa ilalim ng Batas Republike Blg. 7653 kapalit ng Central Bank of the Philippines
”bangko ng mga bangko”
MGA URI NG BANGKO pangunahing gawain ng banko ay tumanggap ng deposito mula sa mga tao at magpautang 1. Bangkong Komersiyal- pinakamalaking grupo ng bangko 2. Bangko ng Pag-iimpok- tumanggap ng mga impok 3. Bangkong Rural- matatagpian sa mga lalawigan at bayan 4. Mga espesyal na bangko a. Development Bank of the Philippines-proyektong pangkaunlaran b. Land Bank of the Philippines- repormang agraryo c. Islamic Bank- Al Amanah Islamic Investment Bank of the Philippines – Pang. Corazon Aquino 5. Iba pang institusyon ng pananalapi d. Kompanyang Seguro 1. Pribadong kompanya 2. Pag-aari ng pamahalaan a. Government Service Insurance System- pag-iimpok para sa pagreretiro b. Social Security System- para sa pribadong kompanya e. Bahay-sanglaan- nagpapautang ng salapi ngunit may kolateral f. Money Exchanger- nasa ilalim ng pamamahala ng BSP
MGA INSTRUMENTONG GINAGAMIT NG BSP UPANG MAIPATUPAD ANG PATAKARANG PANANALAPI 1. Fiat Money Authority – BSP lamang ang may kapangyarihang mag-imprenta ng salapi sa bansa 2. Laang reserba- kailangang itabi ng bangko at hindi ipautang 3. Pagdidiskwento 4. Open-market operation 5. Pagbebenta at pagbili ng dayuhang salapi 6. Moral Suasion
MGA PATAKARANG PANGKABUHAYAN 1. Easy Money Policy- niluluwagan ng BSP ang pagpasok ng salapi 2. Tight Money Policy-pinaghihigpit ang suplay ng salapi
PANDAIGDIGANG INSTITUSTIYONG PANANALAPI 1. World Bank- magbigay ng tulong pananalapi at payo 2. International Monetary Fund- tumitingin ng pandaigdigang sistema ng pananalapi
ANO ANG SEKTOR INDUSTRIYAL?
Industriya- sumasaklaw sa napakaraming gawaing pang-ekonomiya na tumutukoy sa gawaing pagpapabrika, pagmimina, konstruksyon, at probisyo sa mga pangunahing serbisyo sa elektrisidad, gas, at tubig.
Pagmimina- pagkuha ng mamahaling metal
Pagpapabrika o Pagmamanupaktura – pagpoproseso ng mga hilaw ng materyal
Konstruksiyon- pagpapatayo ng istraktura
Ang sektor ng industriya ay may kakayahang makagawa ng iba’t ibang uri ng produkto sa pamamagitan ng pagpoproseso.
URI NG INDUSTRIYA SA PILIPINAS 1. Industriyang sambahayan- gawang-kamay 2. Medium o Katamtamang laki ng bahay-kalakal- bilang ng manggagawa: lima hanggang 199 lamang 3. Bahay-kalakal na may malaking eskala ng produksiyon- namumuhunan ng malalaking pondo
MGA AHENSIYA NG PAMAHALAAN NA TUMATAGUYOD SA INDUSTRIYALISASYON 1. Department of Trade and Industry- tumitingin sa takbo ng kalakalan sa loob at labas ng bansa 2. Securities and Exchange Commission- nagtatala ng lahat ng kompanya sa ating bansa 3. Board of Investments- nagtataguyod sa mga nagsisimulang industriya na kasama sa prayoridad ng pamahalaan 4. Philippine Economic Zone Authority- pagpapatakbo ng zoning ekonomiya
MGA SULIRANIN NG SEKTOR NG INDUSTRIYA 1. Kakulangan sa teknolohiya 2. Kakulangan sa kaalaman at kakayahan 3. Kompetisyon mula sa mga dayuhang mamumuhunan
Ang Sektor ng Serbisyo o Paglilingkod
Ang ekonomiya ay maaring gampanan ng dalawang sektor: pribado at publikong sektor c. Sistemang pamilihan – higit ang partisipasyon ng pribadong sektor kaysa pamahalaan d. Sistemang pagmamando – higit ang partisipasyon ng pamahalaan e. Sistemang pinaghalo – may partisipasyon ang parehong sektor
Ang pamahalaan ay may partisipasyon sa paglalaan ng public goods o pampublikong serbisyo.
MAHAHALAGANG GAMPANIN NG PAMAHALAAN 1. Regulasyon ng Presyo ng Mahahalagang Produkto
Ang DTI at DA ang pangunahing ahensya na nangreregula ng mga pangunahing presyo sa produkto 2. Pagbibigay ng Subsidiya 3. Paglikha ng pampublikong produkto 4. Patatagin ng Ekonomiya 5. Pagtatakda ng Minimum Wage 6. Pangangalakal ng Pamahalaan
MGA NON-TAX REVENUE: 1. Operating and service income 2. Kita ng mga korporasyong kontrolado at pag-aari ng pamahalaan 3. Kita mula sa ibinentang capital 4. Mga kaloob at tulong o grants in aid 5. Extraordinary Income 6. Miscellaneous Income 7. Utang mula sa loob at labas ng bansa
SISTEMA NG PAGBUBUWIS BILANG PINAGMUMULAN NG KITA NG PAMAHALAAN * Ang sistema ng pagbubuwis ang nakapag-aambag ng malaki sa pondo ng pamahalaan * Malaking porsiyento ng pondo ng pamahalaan ay nagmumula sa buwis * Ang buwis ay sapilitang kontribusyon na sinisingil ng pamahalaan sa mga taong naghahanap-buhay at sa mga kompanya
MGA TEORYA O PRINSIPYO SA PAGBUBUWIS 1. Ability to Pay Principle – pagbabayad ng buwis 2. Benefit Theory – kapakinabanagan na matatanggap mula sa pamahalaan 3. Equal Distribution Theory – dapat patawan ng pantay na buwis
MGA URI NG BUWIS 1. Ayons sa Bagay na Binubuwisan 2. Ayon sa Layunin 3. Ayon sa Antas ng Pamamahala 4. Ayon sa Pagtatakda ng halaga 5. Ayon sa kung sino ang nagbabayad 6. Ayons sa Tax Rate
Adam Smith- nagpanukala ng mga pamantayan sa pagbubuwis
Value Added Tax buwis para sa mga negosyo. Ipinapataw sa iba’t ibang proseso na dinaraanan ng mga produkto at serbisyo para maging isang yaring produkto
Ginagamit ng mahigit na 70 bansa, ipinatupad sa Pilipinas noong ika-1 ng Enero 1988 sa bias EO Blg. 273 ni Pang. Corazon Aquino
Expanded Value Added Tax pagpapalawak ng umiiral na VAT inaprubahan noong ika-5 ng Mayo 1994 ng mga kongresista, senador, at Pang. Ramos : Republic Act 7716
IMPORMAL NA SEKTOR Batay sa kahulugan ng National Statistical and Coordinating Council o NSCB, ang impormal na sektor ay tumutukoy sa mga negosyo sa pamamahay kung saan binubuo ng mga negosyo na sariling pinatatakbo at mga negosyo ng mga impormal na employer. Impormal na sektor – underground economy