4.1 ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Τα ανθρώπινα δικαιώματα καταπατώνται σε όλα τα πλάτη και τα μήκη της γης , ιδιαίτερα τα δικαιώματα των μειονοτήτων και των κάθε είδους ανίσχυρων. Η κοινωνική ζωή στιγματίζεται από τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων , στις οποίες θα γίνει αναφορά σε αυτό το σημείο της εργασίας.
Τα ανθρώπινα δικαιώματα , σε παγκόσμια κλίμακα δέχονται επίθεση:
. Διωγμοί που φτάνουν μέχρι το σημείο της γενοκτονίας.
. Το δικαίωμα στην εργασία στερείται σε πολλά άτομα , ενώ παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων πραγματοποιούνται στον εργασιακό χώρο.
. Η εκπαίδευση , η οποία θεωρείται ένα από τα θεμελιώδη δικαιώματα αποτελεί αγαθό που δεν απολαμβάνουν όλοι οι άνθρωποι.
. Τα δικαιώματα των γυναικών παραβιάζονται πολλές φορές με τους πιο αποτρόπαιους τρόπους.
. Τα δικαιώματα των παιδιών είναι μια ακόμη κατηγορία δικαιωμάτων τα οποία υφίστανται κατάφορη καταπάτηση.
. Στον 21ο αιώνα , τον αιώνα των δικαιωμάτων , η θανατική ποινή εφαρμόζεται σε αρκετές χώρες , ενώ υπάρχουν περιστατικά καταπάτησης των δικαιωμάτων στις φυλακές.
. Νέες μορφές σκλαβιάς εμφανίζονται στον «πολιτισμένο» κόσμο μας.
. Ειδική μνεία πρέπει να γίνει βεβαίως εγκλήματα πολέμου - εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας καθώς και στο Δίκαιο του Πολέμου και στα δικαιώματα που απορρέουν από αυτό.
Μολαταύτα , εφόσον εξετάζουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα από τη διεθνή σκοπιά τους, επιβάλλεται να επιστήσουμε την προσοχή μας στους διεθνείς οργανισμούς και τις μη κυβερνητικές οργανώσεις , που προβάλλουν και προστατεύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα.
4.2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο ακρογωνιαίος λίθος κάθε ανάλυσης σχετικής με τα ανθρώπινα δικαιώματα θα πρέπει να είναι η ανάλυση των βασικών και αναφαίρετων δικαιωμάτων του ανθρώπου. Βάση κάθε κοινωνικής δομής είναι ο άνθρωπος , γι’ αυτό και επιβάλλεται ακόμη κι αν θέλουμε να μελετήσουμε τη διεθνή διάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων να καταφύγουμε στη βάση της διεθνούς κοινωνίας, που δεν είναι άλλη από τον άνθρωπο. Αυτή η λογική δεν είναι αυθαίρετη , διότι αν θέλουμε να αναλύσουμε ένα ολόκληρο οικοδόμημα, πρέπει να ξεκινήσουμε από τα θεμέλια. Έτσι η διεθνής κοινωνία είναι το εποικοδόμημα που στηρίζεται στους πολίτες. Αρκετοί θεωρητικοί θα μπορούσαν να ισχυριστούν ότι η βάση είναι το κράτος , κυρίως οι θιασώτες του ρεαλισμού , μολαταύτα ακόμα και το κράτος συγκροτείται από πολίτες , οι οποίοι έχουν κάποια αδιαμφισβήτητα δικαιώματα , που δεν κατοχυρώνονται μόνο σε εθνικό επίπεδο μέσω των εθνικών συνταγμάτων , αλλά κατοχυρώνονται και σε διεθνές επίπεδο μέσω πολυμερών συμβάσεων, συμφωνιών και συνθηκών.
Η κυριότερη συνθήκη, η οποία κατοχυρώνει τα ανθρώπινα δικαιώματα , είναι η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου , όπως αυτή υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 10 Δεκεμβρίου 1948. Υιοθετήθηκε ως μία προσπάθεια να τεθούν κάποια όρια στην καταστροφική μανία του πολέμου. Ο κόσμος είχε βιώσει το αδυσώπητο μένος της ναζιστικής Γερμανίας και του Άξονα και φυσικά δεν ήταν διατεθειμένος να ξαναζήσει κάτι τέτοιο. Η Διακήρυξη αποτελεί τομή στο ανθρωπιστικό Δίκαιο , διότι είναι το πρώτο νομικά δεσμευτικό κείμενο ευρείας αποδοχής , που κωδικοποιεί πολλά μέχρι τότε εθιμικά δικαιώματα.
4.3 ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ
Απαρχή όλων των δικαιωμάτων είναι η αποδοχή της ελευθερίας και της ισότητας όλων των ανθρώπων(ΟΔΔΑ αρ.1) Κανένας δεν γεννιέται υποτελής , αν και στη σύγχρονη κοινωνία παρατηρούνται πολλές νέες μορφές σκλαβιάς. Η ελευθερία του ατόμου θεωρείται αναπόσπαστο δικαίωμα. Καθ’ εξαίρεση ‘’ανελεύθεροι’’ θεωρούνται οι έγκλειστοι σε σωφρονιστικά ιδρύματα ή γενικότερα όσοι έχουν υποστεί τις νομικές συνέπειες των αδικημάτων τους , παρ’ όλο που και πάλι η ελευθερία τους θεωρείται ότι έχει τεθεί σε περιορισμό. Βεβαίως ακόμη και αυτή η κατηγορία δεν στερείται των υπολοίπων δικαιωμάτων της (π.χ. ισονομία , δικαίωμα σε δίκαιη δίκη).
Ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να γίνει στα Άτομα Με Ειδικές Ανάγκες (ΑΜΕΑ) . Η διαφορετικότητα τους δεν τους καθιστά υπόδουλους . Μπορεί κάποιοι να έχουν τεθεί σε καθεστώς δικαστικής συμπαράστασης (πλήρους ή μερικής) , αυτό όμως δε σημαίνει ότι παύουν να είναι ελεύθεροι. Άλλωστε, το πνεύμα της Διακήρυξης είναι η αποδοχή της διαφορετικότητας , όχι μόνο των προσώπων αλλά και των λαών. Όπως τονίζεται και στο άρθρο 3 του ΟΔΔΑ: ‘’κάθε άτομο έχει το δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία και την προσωπική του ασφάλεια’’
Αξίζει να σημειωθεί ότι η έννοια της ελευθερίας είναι πολυδιάστατη ενώ έχει πολλούς διαφορετικούς ορισμούς. Στο παρόν κείμενο η ελευθερία εκλαμβάνεται ως ο αυτοπροσδιορισμός του ατόμου , η μη καταδυνάστευση του. Για τον Σαρτρ, η ελευθερία είναι η ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης. Πάντως είναι εύλογο ότι η απόλυτη ελευθερία δεν υφίσταται, με την έννοια ότι το άτομο είναι υποκείμενο υποχρεώσεων , ενώ οφείλει να σέβεται το δικαιώματα των υπολοίπων και μην τα καταπατά.
4.4 ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΤΗΣ ΓΝΩΜΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΣΚΕΨΗΣ
Δύο πολύ ιδιαίτερες κατηγορίες δικαιωμάτων ,οι οποίες κατοχυρώνονται με την ΟΔΔΑ είναι α. το δικαίωμα της ελευθερίας της γνώμης και της έκφρασης (αρ. 19) β. το δικαίωμα της ελευθερίας σκέψης (αρ . 18)
4.4.1 Το Δικαίωμα της Ελευθερίας της Γνώμης και της Έκφρασης
Το εν λόγω δικαίωμα ορίζεται ως η ελευθερία του να εκφράζεται ένα άτομο με οποιοδήποτε τρόπο , χωρίς περιορισμούς και χωρίς λογοκρισία. Το δικαίωμα αυτό πέρα από την ΟΔΔΑ (αρ.19) , αναγνωρίζεται στο διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και από το Διεθνές Σύμφωνο για τα Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα (International Covenant on Civil and Political Rights) , σύμφωνα με το οποί ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφράζει τη γνώμη του ανεμπόδιστα (αρ.19). Επίσης αναγνωρίζεται και από το αρ. 10 της ΕΣΔΑ , αλλά και από το άρθρο 13 του Αμερικανικού ΣΔΑ.
Σύμφωνα με τον Andrew Puddenphatt το δικαίωμα αυτό αποτελείται από τρία διαφορετικά πρίσματα: 1. Το δικαίωμα της αναζήτησης πληροφοριών και ιδεών 2. Το δικαίωμα πρόσληψης πληροφοριών και ιδεών 3. Το δικαίωμα της διάδοσης πληροφοριών και ιδεών
Ειδικότερα , λόγω της επανάστασης στον τομέα της πληροφόρησης που συντελέστηκε με την εξάπλωση του διαδικτύου (internet), χρειάστηκε νε τεθούν κάποιοι περιορισμοί . Για παράδειγμα , σε πολλές χώρες απαγορεύεται η διακίνηση – διάδοση υλικού που προσβάλλει το κοινό αίσθημα δικαίου και ηθικής (όπως η διακίνηση υλικού παιδικής πορνογραφίας). Επιπλέον υπάρχουν πολλές ρήτρες για την προστασία των προσωπικών δεδομένων, ενώ η συκοφαντική δυσφήμηση αποτελεί ποινικό αδίκημα και διώκεται σε πολλές χώρες . Ένα ακραίο παράδειγμα περιορισμού του δικαιώματος της πληροφόρησης είναι η περίπτωση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας , όπου έχει εγκατασταθεί ένα σύστημα το λεγόμενο «Great Firewall of China», το οποίο απαγορεύει την προβολή ορισμένων ιστοσελίδων. Βέβαια η Κίνα δεν είναι η μόνη χώρα που επιβάλει φραγμούς στο δικαίωμα της ελευθερίας της γνώμης και της έκφρασης . Στο Νίγηρα το 2009 η κυβέρνηση δεν επέτρεπε σε δημοσιογράφους να έχουν ανταποκρίσεις από το στο βορρά της χώρας όπου υπήρχαν συγκρούσεις και στα ΜΜΕ να μεταδίδουν πληροφορίες για το θέμα. Σε χώρες της Αφρικής όπως Σουδάν , Τανζανία, Τσαντ ,συλλαμβάνονταν δημοσιογράφοι (για ποινικά αδικήματα) και αναστέλλονταν η λειτουργία ΜΜΕ επειδή οι αρχές δεν συμφωνούσαν με δημοσιεύματα και πληροφορίες τους. Μολαταύτα οι μεγαλύτερες παραβιάσεις του δικαιώματος ελευθερίας της έκφρασης συμβαίνουν στη Μ. Ανατολή. Το 2οο9 στη Λιβύη 11 άνδρες καταδικάστηκαν σε φυλάκιση μέχρι και 25 έτη από το Δικαστήριο Κρατικής Ασφάλειας επειδή διοργάνωσαν ειρηνική διαμαρτυρία στη μνήμη των φόνων 12 διαδηλωτών από αστυνομικούς. Το ίδιο έτος στη Συρία 300 άνθρωποι αντιμετώπισαν δίκη εναντίων μεροληπτικών δικαστηρίων όπως το Ανώτατο Δικαστήριο Κρατικής Ασφάλειας , λόγω της φιλοδημοκρατικής τους δράσης. Πολλοί από αυτούς διαμαρτυρήθηκαν επειδή κατά την προφυλάκισή τους ξυλοκοπήθηκαν με σκοπό να τους αποσπάσουν «ομολογίες». Οι συριανές αρχές δεν διερεύνησαν το θέμα , αν και ο ΟΗΕ αποφάνθηκε ότι οι φυλακισμένοι κρατούνταν αυθαίρετα επειδή άσκησαν με θεμιτά μέσα το δικαίωμα στην ελευθερία έκφρασης .
4.4.2 Το Δικαίωμα στην Ελευθερία Σκέψης
Το δικαίωμα στην ελευθερία σκέψης ορίζεται ως η ελευθερία ενός ατόμου να έχει μια άποψη ή ιδέα ανεξάρτητα από τις απόψεις άλλων. Ουσιαστικά είναι το δικαίωμα κάθε ανθρώπου να σκέφτεται. Επειδή στην όλη έννοια του ελευθέρως σκέπτεσθαι ενυπάρχει η ελευθερία του καθενός να πιστεύει ότι θέλει, η πραγματική ελευθερία εντάσσεται στο ίδιο πλαίσιο. Σήμερα, μπορεί το δικαίωμα αυτό να το θεωρούμε αυτονόητο, όμως σε παλαιότερες κοινωνίες η σκέψη και το δικαίωμα καθενός να πιστεύει ότι θέλει θεωρούνταν αδίκημα. Χωρίς δικαίωμα της ελευθερίας της σκέψης, οι άλλες ελευθερίες χάνουν το νόημά τους,. Στη δίκη Palko εναντίον Connecticut (1937) ο δικαστής Benjamin Cardozo ισχυρίστηκε πως ‘’Η ελευθερία της σκέψης είναι η μήτρα, η απαραίτητη συνθήκη για σχεδόν κάθε άλλη μορφή ελευθερίας ‘’ . Με την Ο.Δ.Δ.Α. άρθρο 18, η ελευθερία της σκέψης ενσωματώνεται στο διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η υπόθεση Sappir-Whorf , η οποία υποστηρίζει ότι η σκέψη είναι κληρονομικά χαραγμένη στη γλώσσα. Αυτό σημαίνει ότι μια προσπάθεια να περιοριστεί η χρήση των λέξεων , θα περιόριζε την ίδια τη σκέψη. Αυτό προβάλλει και ο κόσμος που περιγράφει ο George Orwell στο βιβλίο του «1984». Ένας κόσμος όπου τα πάντα ελέγχονται από μια απολυταρχική κεντρική εξουσία . Αυτή η εξουσία ελέγχει και την ίδια τη γλώσσα εισάγοντας ένα νέο είδος της αγγλικής γλώσσας η οποία εξυπηρετεί την ανάγκη ανταλλαγής πληροφοριών , στερώντας την ικανότητα της γλώσσας να δημιουργεί μεταφορές και να διαδίδει ιδέες. Στην κοινωνία του Μεγάλου Αδελφού το έγκλημα της σκέψης είναι θανάσιμο αμάρτημα. Φυσικά το έργο του Orwell κινείται στο χώρο της φαντασίας , όμως υπάρχουν ιστορικά παραδείγματα περιορισμού της ίδιας της σκέψης και της διανόησης . Η παπική εκκλησία έκαιγε βιβλία τα οποία θεωρούσε βλάσφημα κατά την περίοδο της αντί-μεταρρύθμισης , ενώ στην ίδια πρακτική του καψίματος των βιβλίων αρέσκονταν και οι Ναζί. Η σκέψη, λοιπόν, αν και αναφαίρετο δικαίωμα στις μέρες μας , φαίνεται ότι αποτελεί ισχυρό όπλο ενάντια στα ολοκληρωτικά καθεστώτα, τα οποία πάντα προσπαθούν να την περιορίσουν.
4.5 ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ
4.5.1 ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Το δικαίωμα στην εκπαίδευση αναγνωρίζεται διεθνώς από την ΟΔΔΑ(αρ.26) ενώ παράλληλα κατοχυρώνεται μέσα από ένα μεγάλο αριθμό διεθνών συμβάσεων, εθνικών συνταγμάτων και αναπτυξιακών σχεδίων. Αν και όλες αυτές τις διεθνείς συμβάσεις τις έχει υπογράψει μια πληθώρα χωρών , μόνο ένας μικρός αριθμός από αυτές έχει εντάξει τα δικαιώματα που απορρέουν από τις συνθήκες στο νομικό τους σύστημα ή έχει κάνει τις απαραίτητες αλλαγές στις νομοθετικές και διοικητικές δομές , έτσι ώστε αυτά τα δικαιώματα να πραγματοποιούνται στην πράξη.
Στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες το δικαίωμα στην εκπαίδευση θεωρείται ως αναπόσπαστο δικαίωμα. Όμως στο παρελθόν η εκπαίδευση ήταν προνόμιο των λίγων. Ως παράδειγμα αναφέρουμε την περίπτωση της αρχαίας Αθήνας , όπου η εκπαίδευση θεωρούνταν δικαίωμα μόνο των πλουσίων αρρένων Αθηναίων. Η κατάσταση αυτή παρουσιάζει ομοιότητες με τη σύγχρονη πραγματικότητα , καθώς πολλές ομάδες εξαιρούνται από το δικαίωμα στην εκπαίδευση. Οι πιο εύπορες οικογένειες παρέχουν στους γόνους τους καλύτερη εκπαίδευση , όμως σε πολλές περιοχές του πλανήτη η εκπαίδευση είναι αγαθό πολυτελείας . Σε περιοχές όπως η Αφρική όπου η ίδια η επιβίωση διακυβεύεται , η εκπαίδευση τίθεται σε δεύτερη μοίρα. Αυτά τα παιδιά ακόμα κι αν αναζητήσουν καλύτερη τύχη σε κάποια άλλο μέρος του πλανήτη , βρίσκονται αντιμέτωπα με πλείστα προβλήματα. Το γεγονός παραμένει ότι η πλειοψηφία των παιδιών – μεταναστών δεν λαμβάνουν τη βασική εκπαίδευση. Μόνο ένα 30% αυτών λαμβάνει τη βασική εκπαίδευση. Η απουσία βασικής εκπαίδευσης παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και γίνεται ένα δια βίου μειονέκτημα. Εκτός αυτού , η ανισότητα λόγω φύλλου στην εκπαίδευση φτάνει στο έπακρο. Από τα 77 εκατ. παιδιών που δεν είναι στο σχολείο το 56% είναι κορίτσια , ενώ οι γυναίκες συνιστούν τα 2/3 των αναλφάβητων ενηλίκων ανά τον κόσμο. Παράλληλα , άλλη μια κατηγορία η οποία συνήθως αποκλείεται από την εκπαίδευση είναι οι αυτόχθονες ή οι μειονοτικές ομάδες. Σύμφωνα με την Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των αυτοχθόνων λαών , οι αυτόχθονες έχουν το δικαίωμα να μην υφίσταται καμία μορφή διάκρισης , να απολαμβάνουν την κουλτούρα τους , να χρησιμοποιούν την δική τους γλώσσα και να έχουν ισότιμη πρόσβαση στην εκπαίδευση.
Οι κυβερνήσεις οφείλουν να προωθούν τα δικαιώματα αυτά και να προστατεύουν τις ευπαθείς ομάδες . Η εκπαίδευση βοηθά τα άτομα να πραγματοποιήσουν τις δυνατότητές τους στην οικονομική , πολιτική και κοινωνική άρρενα. Επιπλέον , είναι ο μόνος τρόπος να ξεφύγουν οι άνθρωποι από τη φτώχεια. Ιδιαίτερο ρόλο παίζει η εκπαίδευση στην αναβάθμιση της θέσης της γυναίκας στην κοινωνία. Η εκπαίδευση ελευθερώνει την κοινωνία από κάθε είδους διακρίσεις . γι αυτό και οι κυβερνήσεις επιβάλλεται να προωθούν πολιτικές για τη διάδοση της εκπαίδευσης .
4.5.2 ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ
Ειδική θέση στο διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο έχουν τα Δικαιώματα του Παιδιού , τα οποία καθορίζει η Διακήρυξη της ΟΥΝΕΣΚΟ. Στο πρώτο άρθρο της διακηρύσσει ότι το παιδί απολαμβάνει εξ ίσου τα δικαιώματα που απορρέουν από την ΟΔΔΑ , χωρίς καμία εξαίρεση. Τον τελευταίο καιρό όμως πραγματοποιείται μία πολύμορφη καταπάτηση των δικαιωμάτων του παιδιού.
Ένα μεγάλο ποσοστό παιδιών στερείται βασικής εκπαίδευσης , αν και βάση του αρ. 7 της Διακήρυξης της ΟΥΝΕΣΚΟ: ‘’ Η εκπαίδευση αποτελεί δικαίωμα του παιδιού , πρέπει να παρέχεται δωρεάν και να είναι υποχρεωτική τουλάχιστον στα στοιχειώδη επίπεδα.’’ Τα παιδιά που δεν απολαμβάνουν το δικαίωμα της εκπαίδευσης είναι κυρίως παιδιά φτωχά που αναγκάζονται να εργάζονται από πολύ μικρή ηλικία. Βέβαια η Katarina Tomasevski , σε μία μελέτη της πάνω στην ΟΔΔΑ , κατηγοριοποίησε τα παιδιά που συνήθως στερούνται εκπαίδευσης σε 32 κατηγορίες. Παρόλο που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εργασίας (ILO) έχει θέσει το κατώτερο όριο ηλικίας , πολλές οικογένειες που ζουν στα όρια της φτώχειας παραβιάζουν αυτό το όριο στέλνοντας παιδιά πολύ μικρότερης ηλικίας να εργαστούν, τις περισσότερες φορές σε εξαθλιωτικές συνθήκες και με πενιχρούς μισθούς. Στην Αφρική καθημερινά πεθαίνουν 40.000 παιδιά λόγω έλλειψης τροφής ή φαρμάκων. Ενώ παράλληλα στον ‘’πολιτισμένο’’ δυτικό κόσμο ένας μεγάλος αριθμός παιδιών πέφτει θύμα του trafficking (παράνομη εμπορία ανθρώπων), με αποτέλεσμα αυτά τα παιδιά να εκπορνεύονται ή πέφτουν θύματα των κυκλωμάτων εμπορίας οργάνων. Στην Ανατολή παιδιά εμπλέκονται σε πόλεμο , αν και είναι αδιαμφισβήτητο ότι τα παιδιά είναι τα πρώτα θύματα μιας ένοπλης σύρραξης .Πολλά παιδιά πεθαίνουν , αδίκως κακοποιούνται , υφίστανται βαθιά ψυχολογικά τραύματα σε μια ένοπλη σύρραξη. Το πιο ειδεχθές όμως είναι ότι παιδιά μετατρέπονται σε στρατιώτες. Το φαινόμενο αυτό συμβαίνει κυρίως στα αφρικανικά κράτη όπου η φτώχια, ο αναλφαβητισμός και το χαμηλό βιοτικό επίπεδο ωθούν τα παιδιά ‘’εθελοντικά’’ να κατατάσσονται στο στρατό. Σε άλλες περιπτώσεις παιδιά απάγονται για να υπηρετήσουν διάφορες στρατιωτικές ομάδες.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι αρκετές ΜΚΟ δραστηριοποιούνται στον τομέα των δικαιωμάτων των παιδιών παρέχοντας βοήθεια όπου χρειάζεται. Αναντίρρητα η διεθνής κοινωνία πρέπει να ευαισθητοποιηθεί στο θέμα αυτό και να λάβει τα απαραίτητα μέτρα ώστε τα παιδιά όλου του κόσμου να απολαμβάνουν τα δικαιώματα τους. Άλλωστε όπως συνηθίζεται να λέγεται : «τα παιδιά είναι το μέλλον».
4.6 ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΣΚΛΑΒΙΑΣ
4.6.1 ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ
Η εργασία αποτελεί κι αυτή δικαίωμα και κατοχυρώνεται μέσω των αρ. 23 και 24 της ΟΔΔΑ. Σύμφωνα με αυτά τα άρθρα ο καθένας δικαιούται να εργάζεται όπου αυτός ελεύθερα επιλέγει , ενώ για την εργασία του πρέπει να έχει «δίκαιες και ικανοποιητικές συνθήκες δουλειάς». Παράλληλα, η Διακήρυξη περιορίζει το χρόνο εργασίας πρεσβεύοντας ότι όλοι έχουν δικαίωμα στην ανάπαυλα και στον ελεύθερο χρόνο . Επιβάλλεται να συμπληρώσουμε ότι μόνο η αμειβόμενη θεωρείται παραγωγική εργασία , η οποία κανονικά πρέπει να επιτρέπει στο άτομο να ζει αξιοπρεπώς μαζί με την οικογένεια του.
Όμως οι νόρμες σχετικά με στην εργασία που έχουν γίνει αποδεκτές από τη διεθνή κοινωνία συχνά καταπατούνται. Καταρχάς , η δουλεία , η καταναγκαστική εργασία ή η αγγαρεία επιβιώνουν σε ορισμένες περιοχές του πλανήτη. Επίσης , σύμφωνα με τι Διεθνές Γραφείο Εργασίας ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι είναι είτε άνεργοι , είτε ημι-απασχολούμενοι . Επιπλέον, οι αναπτυσσόμενες χώρες ,κυρίως, παρουσιάζουν μια πελώρια ‘’μαύρη’’ οικονομία με επισφαλή χαρακτήρα , χαμηλή παραγωγικότητα και χαμηλά εισοδήματα. Τέλος, ενώ η περιουσία των 358 πλουσιότερων ατόμων του κόσμου ισοδυναμεί με το εισόδημα που συγκεντρώνει το 45% των φτωχότερων κατοίκων του πλανήτη (δηλ. περίπου 2,3 δις ανθρώπων) , 211 περίπου εκατομμύρια παιδιά εξαναγκάζονται να δουλεύουν για να συμπληρώσουν το εισόδημα της οικογένειας τους.
Στις αναπτυγμένες χώρες , από τη δεκαετία του ’80 παρατηρείται μια αναμόρφωση των εργασιακών κανόνων. Το νέο μοίρασμα της προστιθέμενης αξίας πραγματοποιείται εις βάρος των μισθωτών , οδηγώντας σε μείωση τους πραγματικούς μισθούς. Αυτή η αναμόρφωση πλήττει εξ ίσου και τα κεκτημένα των συνδικαλιστικών κινημάτων του 20ου αιώνα. Σε αυτό προστίθεται και η ολοένα αυξανόμενη εργασιακή αβεβαιότητα που βασανίζει κυρίως νεαρά άτομα. Η επιβεβλημένη ημι-απασχόληση και η συστηματική προσφυγή σε συμβάσεις ορισμένου χρόνου δημιουργούν μια επισφαλή εργασιακή κατάσταση.
4.6.2 ΟΙ ΝΕΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΣΚΛΑΒΙΑΣ
Χιλιάδες άνθρωποι ανά την υφήλιο είναι αναγκασμένοι να ζουν σαν σκλάβοι. Αν και αυτή η εκμετάλλευση συχνά δεν ονομάζεται σκλαβιά, οι συνθήκες είναι εξ ίσου απάνθρωπες . Οι άνθρωποι πωλούνται και αγοράζονται σαν αντικείμενα , εξωθούνται να δουλεύουν για μικρούς ή καθόλου μισθούς και ουσιαστικά είναι στο έλεος των εργοδοτών τους.
Η σκλαβιά υπάρχει σήμερα παρόλο που αυτό έχει απαγορευτεί στις περισσότερες χώρες. Απαγορεύεται μέσω της ΟΔΔΑ και μέσω της συμπληρωματικής συμφωνίας των Ηνωμένων Εθνών για την Κατάργηση της Δουλείας , του Δουλεμπορίου και παρόμοιων θεσμών και πρακτικών (1956).
Σήμερα η σκλαβιά έχει διάφορες μορφές όπως παιδική εργασία , εξαναγκαστική εργασία, δεσμευμένη εργασία , εμπορία ανθρώπων (trafficking )και επηρεάζει άτομα όλων των ηλικιών , φυλών και φύλων. * Εξαναγκαστική εργασία
Η εξαναγκαστική εργασία είναι οποιαδήποτε εργασία την οποία οι άνθρωποι εξαναγκάζονται να κάνουν ενάντια στη θέλησή τους υπό την απειλή ότι θα υποστούν κάποιο είδος τιμωρίας ένα δεν την κάνουν.
Ο ΔΟΕ υπολογίζει ότι τουλάχιστον 12,3 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως εξαναγκάζονται να εργάζονται . Τα παιδιά συνιστούν το 40% - 50% του παραπάνω αριθμού. * Δεσμευτική εργασία
Η δεσμευτική εργασία – ή δουλεία λόγω χρέους – είναι ίσως η λιγότερο γνωστή μορφή δουλείας σήμερα, αν και είναι η πιο ευρέως διαδεδομένη πρακτική. Ένα άτομο γίνεται «δεσμευμένος» εργάτης όταν η εργασία του θεωρείται μέσο αποπληρωμής κάποιου δανείου.
Ο ΔΟΕ υπολογίζει ότι τουλάχιστον 9,3 εκατομμύρια άτομα εξαναγκάζονται να δουλεύουν με αυτή την πρακτική στην περιοχή Ασίας – Ειρηνικού.
* Εμπόριο ανθρώπων (trafficking)
Εμπορία ανθρώπων σημαίνει τη συλλογή, τη μεταφορά τη μετακίνηση την υπόθαλψη ανθρώπων μέσω απειλής ή χρήσης βίας ή άλλων μορφών εξαναγκασμού , απαγωγής , εξαπάτησης , απάτης , κατάχρησης ή μιας ευάλωτης κατάστασης , ή της πληρωμής ή λήψης χρημάτων με σκοπό τη συγκατάθεση ενός ατόμου ώστε να ασκήσει εξουσία πάνω σε ένα άλλον άνθρωπο με σκοπό την εκμετάλλευση (π.χ. σεξουαλική εκμετάλλευση , δουλεία )
Αποτελεί κατάφορη καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η οποία απαγορεύεται με το ‘’Πρωτόκολλο του Παλέρμο’’ , το οποίο μέχρι το Σεπτέμβριο του 2008 είχε υπογραφεί από 117 χώρες.
Η εμπορία ανθρώπων είναι η πιο γρήγορα αναπτυσσόμενη εγκληματική βιομηχανία στον κόσμο , με συνολικό ετήσιο κέρδος σχεδόν 9 δισεκατομμύρια δολάρια.
Λόγω της παράνομης φύσης του trafficking , ο ακριβής αριθμός των ατόμων που έχουν πέσει θύμα αυτού ,είναι άγνωστος , όμως υπολογίζεται περίπου στα 600.000 με 820.000 άτομα ετησίως.
Οι πιο συχνοί προορισμοί των θυμάτων είναι η Ταϋλάνδη , Ιαπωνία , Ισραήλ, Βέλγιο , Κάτω Χώρες , Γερμανία , Ιταλία, Τουρκία και Η.Π.Α. , ενώ οι μεγαλύτερες «πηγές» ατόμων προς εμπόριο είναι η Ταϋλάνδη, Κίνα, Νιγηρία, Αλβανία, Λευκορωσία , Βουλγαρία , Μολδαβία και Ουκρανία.
4.7 ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ
‘’Πρέπει να ενωθούμε. Η βία εναντίων των γυναικών δεν μπορεί να γίνει ανεκτή’’
Ban- Ki- Moon - Γενικός Γραμματέας O.H.E.
Ο όρος γυναικεία δικαιώματα αναφέρεται στις ελευθερίες που απονέμονται σε όλες τις γυναίκες και τα κορίτσια ανεξαρτήτως ηλικίας. Τα θέματα που συχνά σχετίζονται κε τα γυναικεία δικαιώματα συμπεριλαμβάνουν : το δικαίωμα στη σωματική ακεραιότητα και στην αυτονομία , το δικαίωμα της ψήφου , το δικαίωμα κατάληψης δημοσίου αξιώματος , το δικαίωμα στην εργασία , το δικαίωμα στην ίση πληρωμή για ίση εργασία, το δικαίωμα της ιδιοκτησίας , το δικαίωμα να έχουν γονική , θρησκευτική , συζυγική ελευθερία.
Το θέμα της ελευθερίας των γυναικών αλλάζει ανά εποχή και περιοχή. Αν και οι πρώτες κοινωνίες ήταν μητριαρχικές , για πολλούς αιώνες οι γυναίκες αντιμετωπίζονταν ως αντικείμενα. Στις αρχές του 19ου αιώνα άρχισε να εμφανίζεται το φεμινιστικό κίνημα στις αγγλόφωνες χώρες διεκδικώντας το δικαίωμα της ψήφου. Το 1946 ο Ο.Η.Ε. εγκατέστησε μια επιτροπή για την κατάσταση των γυναικών , η οποία τώρα είναι κομμάτι του ECOSOC. Το 1979 η Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε. υιοθέτησε τη Σύμβαση για την εξάλειψη κάθε μορφής διάκρισης εναντίον των γυναικών (CEDAW). Οι Η.Π.Α. είναι η μόνη ανεπτυγμένη χώρα που έχει υπογράψει την εν λόγω Σύμβαση, αλλά δεν την έχει επικυρώσει.
Παρόλα αυτά , τα τελευταία χρόνια ,αν και η θέση της γυναίκα έχει βελτιωθεί αισθητά, γινόμαστε μάρτυρες μιας απίστευτης βαρβαρότητας που συντελείται εις βάρος της γυναίκας. Η βία εναντίον των γυναικών λαμβάνει πολλές μορφές- φυσική , σεξουαλική , ψυχολογική και οικονομική- οι οποίες αλληλοσυνδέονται. Υπολογίζεται ότι σχεδόν 70% των γυναικών παγκοσμίως έχουν υποστεί κάποιο είδος βίας στη ζωή τους. Ενώ σύμφωνα με τα δεδομένα της Παγκόσμιας Τράπεζας οι γυναίκες μεταξύ 14 - 44 ετών διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να πέσουν θύματα βιασμού ή οικογενειακής βίας παρά θύματα καρκίνου , αυτοκινητιστικού ατυχήματος , πολέμου ή ελονοσίας.
Η πιο συνηθισμένη μορφή βίας είναι η σωματική βία που ασκείται από ένα στενό σύντροφο. Μια μελέτη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας αποκάλυψε ότι οι γυναίκες οι οποίες έχουν υποστεί σεξουαλική βία από το σύντροφο τους φτάνουν το 6% στην Ιαπωνία και το 59% στην Αιθιοπία. Συμφώνα με την ίδια έρευνα οι μισές γυναίκες που δολοφονούνται παγκοσμίως , δολοφονούνται από τους νυν ή πρώην συζύγους ή συντρόφους. Στην ακραία περίπτωση της Κολομβίας κάθε 6 μέρες μια γυναίκα αναφέρεται ότι δολοφονήθηκε από το σύντροφο της.
Υπολογίζεται ότι παγκοσμίως μια στις πέντε γυναίκες θα πέσει θύμα βιασμού. Χώρες όπως η Νικαράγουα , παρόλο που μαστίζονται από υψηλά επίπεδα σεξουαλικής βίας , εξακολουθούν να απαγορεύουν την άμβλωση σε κάθε περίπτωση – ακόμη και σε περιπτώσεις που η εγκυμοσύνη ήταν αποτέλεσμα βιασμού . Στην Ουρουγουάη, ο πρόεδρος Ταμπαρέ Βάσκες άσκησε βέτο στις προταθείσες μεταρρυθμίσεις λόγω των προσωπικών του θρησκευτικών πεποιθήσεων , παρά την ευρεία λαϊκή υποστήριξη της αποποινικοποίησης της άμβλωσης.
Τα πιο ειδεχθή εγκλήματα κατά των γυναικών γίνονται κυρίως στις ισλαμικές και αφρικανικές χώρες. Οι γυναίκες των χωρών της Μέσης Ανατολής αντιμετωπίζουν πρόσθετη ανασφάλεια μέσω δυσμενών διακρίσεων στον νόμο και στην πράξη, καθώς και βία συχνά προερχόμενη από τους συγγενείς τους. Στην οξύτερη μορφή της αυτή η βία παίρνει τη μορφή των ‘’εγκλημάτων τιμής ‘’ . Σε πολλές κοινωνίες τα θύματα βιασμού , οι γυναίκες που έχουν προγαμιαίες σχέσεις και οι γυναίκες που έχουν διαπράξει μοιχεία φονεύονται από τους συγγενείς τους διότι θεωρούνται ότι είναι προσβολή στην τιμή της οικογένειας. Το Ταμείο Πληθυσμού των Ηνωμένων Εθνών (UNFPA) σε έκθεσή του υπολόγισε ότι σχεδόν 5000 γυναίκες φονεύονται κάθε χρόνο για λόγους τιμής.
Τέλος , σύμφωνα με στοιχεία του Ο.Η.Ε. , το 80% των θυμάτων του trafficking είναι γυναίκες οι οποίες εμπορεύονται με σκοπό την εκπόρνευση.
4.8 ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΥΤΟΧΘΟΝΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΙΟΝΟΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
Αυτόχθονες ή γηγενείς πληθυσμοί ορίζονται ως οι κάτοικοι που διαβιούν σε μια χώρα ή σε μια περιοχή από την πιο πρώιμη γνωστή περίοδο. Σήμερα υπάρχουν πάνω από 370 εκατομμύρια αυτοχθόνων ατόμων σε σχεδόν 70 χώρες παγκοσμίως . Ιστορικά οι γηγενείς λαοί συχνά εκδιώχτηκαν από τις κατοικίες τους λόγω των εύφορων περιοχών που ζούσαν ή λόγω της διαφορετικότητας τους. Η ιστορία έχει να επιδείξει πολλά παραδείγματα γηγενών λαών που εκδιώχτηκαν , φονεύτηκαν συστηματικά και γενικότερα υπέστησαν βάρβαρη αντιμετώπιση.
Ο δρόμος για την απόκτηση δικαιωμάτων από τους γηγενείς ήταν μακρύς και δύσβατος. Για πολλά χρόνια αντιμετωπίζονταν ως σκλάβοι. Το 1923 ο αρχηγός της Ινδιάνικης φυλής Haudenosaunee , Deskaheh ταξίδεψε ως τη Γενεύη για να μιλήσει με τη Κοινωνία των Εθνών και να αμυνθεί του δικαιώματος του λαού του να ζει υπό τους δικούς του νόμους , στη δική του γη και πιστεύοντας στους δικούς του θεούς. Αν και δεν του επέτρεψαν να μιλήσει, το όραμα του ενέπνευσε τις επόμενες γενιές. Ένα παρόμοιο ταξίδι πραγματοποίησε στη Γενεύη το 1925 για να μιλήσει στην Κοινωνία των Εθνών ο αρχηγός των Μαορί T.W. Ratana για να διαμαρτυρηθεί για την καταπάτηση της Συνθήκης του Waitangi (1840), η οποία έδινε πίσω στους Μαόρι την ιδιοκτησία της γης τους. Η παραδοχή των δικαιωμάτων των αυτοχθόνων σε κείμενο διεθνούς συνθήκης έγινε πολύ αργότερα , το 2007, με την υιοθέτηση της Διακήρυξης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Αυτοχθόνων λαών.
Η διακήρυξη αυτή υιοθετήθηκε τόσο πρόσφατα διότι εξ αρχής στα Ηνωμένα Έθνη αντιμετώπιζαν τους αυτόχθονες ως υπό-κατηγορία των μειονοτήτων , αν και υπό την κατηγορία των μειονοτικών δικαιωμάτων υπάγονται τα δικαιώματα πολλών ευπαθών ομάδων. Η πρώτη φορά που συντάχθηκε νομικό κείμενο που να προβλέπει την διαφύλαξη των μειονοτικών δικαιωμάτων ήταν το 1849 , από τη Δίαιτα της Ουγγαρίας. Πλέον το μειονοτικά δικαιώματα είναι εσωτερικό μέρος του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου.
Σήμερα οι αυτόχθονες αλλά και οι μειονότητες βιώνουν μια ευρεία καταπάτηση των δικαιωμάτων τους . Στην Αμερικάνικη Ήπειρο οι αυτόχθονες λαοί , έχοντας βιώσει μια σειρά φρικτών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, έχουν κινητοποιηθεί για να ακουστούν τα αιτήματα τους . Στην Κολομβία, πολλοί φόνοι και εξαναγκασμένες εξαφανίσεις στοχεύουν στον εκτοπισμό άμαχων κοινοτήτων από περιοχές με οικονομική ή στρατηγική σημασία. Στην Βολιβία , λόγω των εντάσεων που ξέσπασαν μετά τις κυβερνητικές προσπάθειες προώθησης των δικαιωμάτων των αυτοχθόνων λαών της Βολιβίας, δολοφονήθηκαν 19 campesinos (αυτόχθονες αγρότες) του διαμερίσματος Πάντο το Σεπτέμβριο. Στους φόνους αυτούς εμπλέκονταν άμεσα τοπικοί αξιωματούχοι , όπως διαπίστωσαν σε έρευνα τους ο Συνήγορος του Πολίτη και η Ένωση Νοτιοαμερικανικών Εθνών (UNASUR).
Στη Μυανμάρ , ενώ οι πολιτικές της κυβέρνησης οδήγησαν ολόκληρο τον πληθυσμό στη εξαθλίωση το SPDC καταδίωξε τις 135 θρησκευτικές και εθνικές μειονότητες. Συγκεκριμένα , ο στρατός της Μυανμάρ επιτέθηκε στο άμαχο πληθυσμό Καρεν της επαρχίας Καγίν και του Διαμερίσματος Μπαγκό. Από το Νοέμβριο του 2005 , όταν άρχισε η επίθεση αυτή, περισσότεροι από 140.000 άμαχοι Καρεν έχουν σκοτωθεί , βασανισθεί , κακοποιηθεί σεξουαλικά , εκτοπισθεί και υποχρεωθεί σε καταναγκαστική εργασία.
Ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα , είναι εκείνο της Τανζανίας όπου άνθρωποι μα αλμπινισμό δολοφονήθηκαν με τρόπο που πιστεύεται ότι ήταν τελετουργικός .Κατά το 2008 κανένας δεν διώχθηκε ποινικά για αυτούς τους φόνους αν και η κυβέρνηση της Τανζανίας τους καταδίκασε.
Στην Ευρώπη , το πιο έντονο παράδειγμα συστηματικών διακρίσεων ήταν οι Ρομά, οι οποίοι παραμένουν σε πολύ μεγάλο βαθμό αποκλεισμένοι από τη δημόσια ζωή σε όλεσ τις χώρες. Σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες , όπως Τσεχία και Ουγγαρία οι Ρομά δέχθηκαν βίαιες επιθέσεις ενώ μερικοί Ρομά είναι εκτοπισμένοι σε καταυλισμούς στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο , όπου την υγεία τους έπληξε μόλυνση από μόλυβδο.
Το πιο γνωστό και ζωντανό παράδειγμα καταπάτησης των μειονοτικών δικαιωμάτων είναι των Κούρδων. Οι Κούρδοι είναι μια μεγάλη εθνική μειονότητα στην κεντρική Ασία , που απαρτίζουν το 18% του πληθυσμού της Τουρκίας (σχεδόν 14 εκατομμύρια) . Το σύνταγμα του Moustafa Kemal αρνιόταν την ύπαρξη διαφορετικών πολιτισμικών υπό-ομάδων στη Τουρκία και γι’ αυτό κάθε μορφή έκφρασης της πολιτισμικής διαφορετικότητας των Κούρδων καταπιεζόταν από τις Τουρκικές αρχές . Για παράδειγμα , μέχρι το 1991 η χρήση της Κουρδικής γλώσσας ήταν παράνομη. Μεγάλες Κουρδικές εξεγέρσεις (το 1925, το 1930 και το 1938) καταπνίχθηκαν από την Τουρκική κυβέρνηση και πολλοί Κούρδοι εκδιώχθηκαν μεταξύ 1925 – 1938. Αυτή η στέρηση φωνής είχε ως αποτέλεσμα την δημιουργία πολλών οργανώσεων για την απελευθέρωση των Κούρδων. Η πιο γνωστή από αυτές είναι το PKK (Partiyia Karkeren Kyrdistan) το οποίο θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση από το ΝΑΤΟ , τις Η.Π.Α. και την Ευρωπαϊκή Ένωση . Μεταξύ του 19884 – 1999 το ΡΚΚ και ο τουρκικός στρατός ενεπλάκησαν σε ανοιχτό πόλεμο , στη διάρκεια του οποίου σχεδόν 22.500 άτομα σκοτώθηκαν. Η τουρκική κυβέρνηση δεν έδειξε κανένα οίκτο ούτε στους Κούρδους που είχαν εκλεγεί μέλη του Κοινοβουλίου. Το 1994 η Leyla Zana- η οποία ήταν η πρώτη Κούρδη γυναίκα βουλευτής- καταδικάστηκε σε 15 έτη φυλάκιση επειδή στο τέλος της ορκωμοσίας της πρόσθεσε το εξής στα κουρδικά: “Παίρνω αυτό το όρκο για τη αδελφοσύνη του τουρκικού και κουρδικού έθνους” . Το 1995 τιμήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με το βραβείο Shakharov για τα ανθρώπινα δικαιώματα. 4.8 ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ
Η αξιοπρέπεια θεωρείται ως το δικαίωμα του ανθρώπου να γίνεται σεβαστός και να αντιμετωπίζεται με ηθικά κριτήρια. Είναι επέκταση των αντιλήψεων του Διαφωτισμού όπου οι ιδιώτες έχουν κάποια αναφαίρετα δικαιώματα και επομένως συνδέεται άμεσα με ιδέες όπως η αρετή , ο σεβασμός , η αυτονομία αλλά και μα τα ανθρώπινα δικαιώματα . Το πρώτο άρθρο της ΟΔΔΑ ορίζει πως ‘’ Όλοι οι άνθρωποι γεννούνται ελεύθεροι και ίσοι στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα ‘’. Όμως φαίνεται πως ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων στερούνται του δικαιώματος αυτού ζώντας σε άθλιες συνθήκες ή αντιμετωπίζοντας την κακοποίηση . Σε αυτό το κομμάτι κρίνεται σκόπιμο να αναφερθούμε στο θέμα της φτώχειας και της εξαθλίωσης καθώς και στην κακοποίηση που δέχονται οι κρατούμενοι – κυρίως οι πολιτικοί κρατούμενοι –έχοντας σε προηγούμενο κεφάλαιο εξετάσει το θέμα της κακοποίησης άλλων ευπαθών ομάδων , όπως οι γυναίκες και τα παιδιά.
4.8.1 ΦΤΩΧΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
Οι άνθρωποι που διαβιούν σε τριτοκοσμικές χώρες αντιμετωπίζουν μια πολύ σκληρή καθημερινότητα : η ζωή τους είναι ένας διαρκής αγώνας διαβίωσης . Παρ όλο που το μέσο διεθνές εισόδημα κατ άτομο αυξάνεται , εκατομμύρια ανθρώπων είναι καταδικασμένοι να ζουν δια βίου κάτω από τα όρια της φτώχιας με όλες τις συνέπειες που αυτό έχει: χαμηλό προσδόκιμο ζωής , αναλφαβητισμός , κοινωνικός αποκλεισμός , εξάρτηση ακόμη και σκλαβιά. Ο ετήσιος φόρος αίματος από αιτίες σχετιζόμενες με τη φτώχεια , αγγίζει τα 18 εκατομμύρια. Υπολογίζεται ότι το 1/3 των θανάτων προκαλείται από τη φτώχεια. Το πρόβλημα αν και είναι βαρύνουσας σημασίας , παραμένει άλυτο. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα το 44% του ανθρώπινου πληθυσμού ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας , με μέσο εισόδημα 2$ ανά μέρα, καταναλώνοντας μόλις το 1,3% του παγκόσμιου προϊόντος . Σε αντίθεση με τα παραπάνω, οι χώρες με υψηλά εισοδήματα καταναλώνουν περίπου το 81% του παγκόσμιου προϊόντος , έχοντας 955 εκατομμύρια πολίτες που το μέσο κατά κεφαλή εισόδημα είναι 180% μεγαλύτερο από ότι των κατοίκων των φτωχότερων χωρών. Αυτή η αδικία, που καταδικάζει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού να ζει σε συνθήκες εξαθλίωσης , θα μπορούσε να είχε αντιμετωπιστεί καθώς σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας εάν οι κάτοικοι των φτωχών χωρών κατανάλωναν το 2,3% του παγκόσμιου προϊόντος (δηλαδή μόλις 1% παραπάνω από ότι καταναλώνουν τώρα) θα μπορούσαν να ξεφύγουν από τη φτώχεια, θα μπορούσαν να ζήσουν με αξιοπρέπεια όπως άλλωστε αρμόζει σε κάθε ανθρώπινο ον.
4.8.2 ΣΩΦΡΟΝΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ
Στο πλαίσιο του σωφρονιστικού συστήματος ίσως γίνονται οι πιο ειδεχθείς καταπατήσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων: βασανιστήρια , κακοποιήσεις , εξαθλίωση , θανατικές καταδίκες , έξω-δικαστικές εκτελέσεις και εξαφανίσεις ατόμων. Φαίνεται ότι στο σωφρονιστικό σύστημα δεν υπάρχει χώρος για τη αξιοπρέπεια.
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας το 2002 από τις 152 χώρες που εξετάστηκαν στις 111 διαπιστώθηκε ύπαρξη βασανιστηρίων ή κακοποιήσεων. Μία μοναδική περίπτωση είναι η περίπτωση του Γκουαντάναμο. Από τον Οκτώβριο του 2001, όταν άρχισε ο πόλεμος στο Αφγανιστάν, 775 κρατούμενοι μεταφέρθηκαν στο Γκουαντάναμο. Από αυτούς περίπου 420 αφέθηκαν χωρίς να τους απαγγελθούν κατηγορίες , ενώ το Νοέμβριο του 2009 παρέμεναν στο Γκουαντάναμο 215 κρατούμενοι. Στην αρχή έκλεισαν τους κρατούμενους σε υπαίθρια κλουβιά 5 τ.μ. , έπειτα σε κουτιά από μπετόν χωρίς παράθυρα μονίμως φωτισμένα. Οι βίαιές ανακρίσεις , οι εξευτελισμοί ακόμα και η σεξουαλική κακοποίηση συνιστούσαν την καθημερινότητα τους. Σε αυτούς τους κρατούμενους δε γνωστοποιήθηκε ποτέ για ποιό λόγο τους κατηγορούν , ούτε η ημερομηνία της δίκης τους , ενώ δεν έχουν πρόσβαση σε δικηγόρο. Οι μουσουλμάνοι κρατούμενοι που αποφυλακίστηκαν , υποστηρίζουν ότι οι αμερικάνικες αρχές δε σεβάστηκαν τη θρησκεία τους , φτάνοντας σε σημείο να πετάξουν το Κοράνι . Οι αυτοκτονίες και οι απόπειρες αυτοκτονίας πολλαπλασιάστηκαν , το 2008 σημειώθηκαν 4 αυτοκτονίες και εκατοντάδες απόπειρες. Το 2008 είδε το φως της δημοσιότητας ένα βίντεο της ανάκρισης του Ομάρ Καντρ , ενός νεαρού κρατούμενου του Γκουαντάναμο , όπου ο Καντρ παρακαλούσε να τον σκοτώσουν. Ο διεθνής τύπος αλλά και οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις στράφηκαν εξ αρχής εναντίον των πρακτικών του Γκουαντάναμο , καθώς παραβίαζαν τη συνθήκη της Γενεύης (1929). Σύμφωνα με τη συνθήκη αυτή οι κρατούμενοι του Γκουαντάναμο , οι οποίοι αιχμαλωτίστηκαν κατά τη διάρκεια αμερικανικών επιχειρήσεων στο Αφγανιστάν , θα έπρεπε να αφεθούν ελεύθεροι μετά το τέλος των εχθροπραξιών, κάτι το οποίο δεν έγινε. Πάνω σε αυτό ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Άρι Φλάισερ δήλωσε ότι είναι ένα νέο είδος πολέμου το οποίο επιβάλλει νέες συνθήκες κράτησης και την προσαρμογή της συνθήκης της Γενεύης. Κατά τη προεκλογική του εκστρατεία ο πρόεδρος Ομπάμα περιέγραψε το Γκουαντάναμο ως ‘’ ένα θλιβερό κομμάτι της αμερικάνικης ιστορίας ‘’ , μολαταύτα το Γκουαντάναμο συνεχίζει να παρέχει τις υπηρεσίες του.
Πέρα από το Γκουαντάναμο , οι Η.Π.Α. αποτελούν άλλη μια αξιοσημείωτη εξαίρεση στον τομέα της καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αν και οι περισσότερες χώρες έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή , στις Η.Π.Α. η θανατική ποινή όχι μόνο δεν έχει καταργηθεί , αλλά συνδέεται και άμεσα με τη φτώχεια καθώς η πλειονότητα των 3.000 θανατοποινιτών είναι φτωχοί που δεν μπορούν να πληρώσουν τη νομική τους εκπροσώπηση . Τον Απρίλιο του 2009 το Ανώτατο Δικαστήριο των Η.Π.Α. αποφάσισε ότι η θανατική ποινή δεν παραβιάζει το Σύνταγμα των Η.Π.Α. Μέχρι τι τέλος του 2009 είχαν θανατωθεί 37 κρατούμενοι.
Στην αντίπερα όχθη , το Ουζμπεκιστάν το 2008 κατάργησε τη θανατική ποινή, αφήνοντας τη Λευκορωσία να είναι η μονή χώρα που εφαρμόζει τη θανατική ποινή στην Ευρώπη και την Κεντρική Ασία. Άλλο ένα θετικό βήμα έκανε και η Τουρκία το 2009 , όταν ο Υπουργός Δικαιοσύνης ζήτησε συγγνώμη από την οικογένεια ενός άνδρα που πέθανε υπό κράτηση παραδεχόμενος ότι ο θάνατος του μπορεί να προήλθε από βασανιστήρια.
Στην Ελλάδα , τον Οκτώβριο και το Νοέμβριο του 2009 πραγματοποιήθηκαν διαμαρτυρίες από κρατούμενους ανά τη χώρα. Οι λόγοι που τους οδήγησαν στις διαμαρτυρίες είναι οι εξής : ο υπερβολικός συνωστισμός , οι ανεπαρκείς εγκαταστάσεις υγιεινής , οι κακοποιήσεις , οι ατελέσφορες έρευνες για τους θανάτους κρατουμένων , τα τιμωριτικά πειθαρχικά μέσα και οι περιορισμοί στα δικαιώματα της ελευθερίας της έκφρασης και της επικοινωνίας.
4.9 ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΕΝ ΚΑΙΡΩ ΠΟΛΕΜΟΥ: ΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΠΟΛΕΜΟΥ,ΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ,ΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
Πολλοί θα πίστευαν ότι εν καιρώ πολέμου τα ανθρώπινα δικαιώματα παύουν να υφίσταται . Όμως ο πόλεμος καθώς είναι στοιχείο επαναλαμβανόμενο στην ανθρώπινη ιστορία και καθώς έχει καταστροφικές συνέπειες , έπρεπε νε περιοριστεί. Ήδη από την αρχαιότητα υπήρξαν προσπάθειες για τον περιορισμό του , με κορυφαίο παράδειγμα την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία όπου ουσιαστικά δημιούργησε την έννοια του ‘’νόμιμου πολέμου’’ (Bellum Justum) . Τομή στο Δίκαιο του Πολέμου αποτελεί η εννοιολογική προσέγγιση του ‘’νόμιμου πολέμου’’ από τον Hugo Grotius. Στο έργο του ‘’ De Jure Belli ac Pacis: Libri Tres’’ ο Grotius προσδιόρισε το νόμιμο πόλεμο ως το δικαίωμα της αυτοάμυνας και προστασίας της κρατικής κυριαρχίας . Η αντίληψη του Grotius κυριάρχησε μέχρι και τον 20ο αιώνα όπου μετά τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο , η Κοινωνία των Εθνών δεν απαγόρευε τη χρήση βίας , αλλά έθετε ένα σύστημα επίλυσης διαφορών στα πλαίσια ενός διεθνούς οργανισμού. Μολαταύτα , λίγο αργότερα το σύμφωνο Kellogg-Briand (1928) απαγόρευσε τον πόλεμο ως μέσο άσκησης εθνικής πολιτικής . Καινοτομία αποτελεί το καθεστώς του αρ. 12 παρ. 1 του Συμφώνου της Κοινωνίας των Εθνών (1919) που επέβαλε ο Ο.Η.Ε. μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Σύμφωνα με το Καταστατικό του τα κράτη- μέλη οφείλουν να απέχουν από την άσκηση βίας στις διεθνείς τους σχέσεις (αρ.2 παρ.4 του Καταστατικού Χάρτη του Ο.Η.Ε 1945) Όμως ο Ο.Η.Ε. αναγνωρίζει το δικαίωμα ατομικής ή συλλογικής άμυνας.
Οι διασαφηνίσεις του Grotius , αλλά και οι παραπάνω συμφωνίες μπορεί να περιορίζουν το φαινόμενο του πολέμου , όμως και κατά τη διάρκεια αυτού υπάρχουν συνθήκες που περιορίζουν τις συνέπειες του. Σύμφωνα με το Σύμφωνο της Χάγης οι εμπόλεμοι δεν έχουν άπειρα μέσα στη διάθεση τους , δηλαδή κατά τη διάρκεια του πολέμου υπάρχουν κανόνες που διέπουν τη διεξαγωγή του. Αυτοί οι κανόνες που συνιστούν το Δίκαιο του Πολέμου αποτελούν μέρος του διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου , το οποίο ουσιαστικά ενυπάρχει στις Συνθήκες της Χάγης και τις Συμβάσεις της Γενεύης .
Το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο ήταν εθιμικό μέχρι το 1863 όπου ο Francis Lieber με τον ομώνυμο κώδικα του , υπαγόρευε την ανθρώπινη μεταχείριση των ατόμων μου δεν εμπλέκονται σε εχθροπραξίες (άτομα “hors de combat” ) . Την ίδια χρονική περίοδο η προσπάθεια μερικών ιδιωτών όπως η Florence Nightingale και ο Henry Dunant οδήγησαν στην περαιτέρω κωδικοποίηση του Δίκαιου του Πολέμου. Το 1864 το συνέδριο της Γενεύης κατέληξε στην υιοθέτηση της Σύμβασης της Γενεύης που αφορούσε τη βελτίωση της κατάστασης των τραυματισμένων στρατιωτών.
Οι βασικές αρχές που απορρέουν από το Δίκαιο της Γενεύης και της Χάγης συνοψίζονται στα εξής:
1.Τα άτομα που απέχουν από τις εχθροπραξίες (hors de combat) θα πρέπει να προστατεύονται και να μεταχειρίζονται αξιοπρεπώς.
2.Απαγορεύεται η θανάτωση ή ο τραυματισμός εχθρού που είτε έχει δηλώσει παράδοση είτε έχει απομακρυνθεί από τις εχθροπραξίες .
3.Οι άρρωστοι και οι τραυματίες πρέπει να προστατεύονται γι αυτό και το έμβλημα του Ερυθρού Σταυρού ή της Ερυθρής Ημισελήνου πρέπει να γίνεται σεβαστό ως δείγμα προστασίας.
4.Οι αιχμάλωτοι πολέμου πρέπει να προστατεύονται από πράξεις βίας και από αντίποινα.
5.Κανείς δε θα υποβάλλεται σε βασανιστήρια ή σε απάνθρωπη μεταχείριση.
6.Οι εμπόλεμοι δεν έχουν στη διάθεση τους απεριόριστες επιλογές μεθόδων και μέσων διεξαγωγής του πολέμου (π.χ. απαγορεύεται η χρήση ορισμένων πολύ καταστρεπτικών όπλων όπως οι σφαίρες dum-dum)
7.Οι επιθέσεις πρέπει να προορίζονται μόνο εναντίων στρατιωτικών στόχων , γι αυτό και οι εμπόλεμοι θα πρέπει να διαχωρίζουν τους αστικούς πληθυσμούς.
Οι παραβιάσεις του Δίκαιου του Πολέμου συνιστούν τα εγκλήματα πολέμου. Η σύγχρονη αντίληψη για το τι θεωρείται έγκλημα πολέμου διαμορφώθηκε κυρίως μέσα από τις Δίκες της Νυρεμβέργης όπου και καθιερώθηκαν οι όροι ‘’έγκλημα κατά της ανθρωπότητας ‘’ και ‘’έγκλημα κατά της ειρήνης ‘’ . Τα εγκλήματα πολέμου , υπό ένα πρίσμα, είναι θεμελιώδη για τη διαμόρφωση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου διότι λόγω αυτών συγκαλούνται τα διεθνή δικαστήρια τα οποία μέσω των αποφάσεων τους διαμορφώνουν κανόνες διεθνούς δικαίου. Σε αυτό το σημείο , όμως, επιβάλλεται να γίνει μία σαφής διάκριση μεταξύ των εγκλημάτων πολέμου , των εγκλημάτων κατά της ειρήνης και των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας.
Ως εγκλήματα πολέμου θεωρούνται οι παραβιάσεις των νόμων και εθίμων του πολέμου όπως ο φόνος ή η κακοποίηση αιχμαλώτων πολέμου , ο φόνος ομήρων , ο φόνος ή κακοποίηση αστικών πληθυσμών κ.α. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο πρόεδρος των Η.Π.Α. Roosevelt τον Οκτώβριο του 1941 κατήγγειλε τους Ναζί για την εκτέλεση ομήρων ως αντίποινα , λέγοντας τα εξής :’’ Οι πολιτισμένοι λαοί έχουν από πολύ καιρό υιοθετήσει την αρχή ότι κανείς άνθρωπος δεν πρέπει να τιμωρείται για τις πράξεις κάποιου άλλου’’.
Ως εγκλήματα κατά της ειρήνης θεωρούνται : α. η σχεδίαση, η προετοιμασία, η έναρξη και η διεξαγωγή επιθετικού πολέμου ή πολέμου κατά παράβαση διεθνών συνθηκών ή διαβεβαιώσεων και β. η συμμετοχή σε κοινό σχέδιο ή συνωμοσία για τη διάπραξη οποιασδήποτε από τις αμέσως προηγούμενες πράξεις.
Ως εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας θεωρούνται ο φόνος , η εξόντωση , ο εξανδραποδισμός , η εκπόνηση και άλλες απάνθρωπες πράξεις που στρέφονται κατά του αστικού πληθυσμού ή οι διώξεις που γίνονται για πολιτικούς , φυλετικούς η θρησκευτικούς λόγους , όταν τέτοιες πράξεις και διώξεις λαμβάνουν χώρα σε εκτέλεση κα συνάφεια προς οποιοδήποτε έγκλημα κατά της ειρήνης ή έγκλημα πολέμου.
Για τα παραπάνω εγκλήματα ο δράστης φέρει προσωπική ποινική ευθύνη και τιμωρείται κατόπιν ‘’ έντιμης’’ δίκης. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των δικών της Νυρεμβέργης όπου καταδικάστηκαν οι ένοχοι Ναζί για τα εγκλήματα πολέμου κατά της ανθρωπότητας και της ειρήνης κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Ταυτόχρονα με αυτή έγινε και η Δίκη του Τόκυο όπου δικάστηκαν οι βασικοί εγκληματίες πολέμου της Ιαπωνίας (εκτός από τον αυτοκράτορα Hirohito , οπού για πολιτικούς λόγους δεν οδηγήθηκε ενώπιον της δικαιοσύνης).
4.10 ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΜΗ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ
4.10.1 ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ
Τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν προστατεύονται μόνο από συμφωνίες και συμβάσεις, αλλά έχουν ιδρυθεί αρκετοί διεθνείς οργανισμοί, οι οποίοι θέτουν ως στόχο τους την προάσπιση των δικαιωμάτων αυτών. Σύμφωνα με ένα ορισμό, ως διεθνείς οργανισμούς εκλαμβάνουμε την ένωση κρατών, που δημιουργείται με διεθνή συνθήκη, διαθέτει δικά του ειδικά όργανα, νομική προσωπικότητα διαφορετική από αυτή των κρατών μελών του, καθώς και αυτόνομη βούληση για την επιδίωξη ενός ορισμένου σκοπού. Το πρώτο παράδειγμα διεθνούς οργανισμού που θα αναλύσουμε τη δράση του στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είναι ο Ο.Η.Ε.
4.10.1.1 ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ
Ο Ο.Η.Ε. , με έδρα τη Νέα Υόρκη και τη Γενεύη , ιδρύθηκε το 1945. Ο χάρτης των Ηνωμένων Εθνών θέτει ως ένα από τους πρωταρχικούς σκοπούς της οργάνωσης την ενίσχυση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (αρ. 1 χάρτη Ο.Η.Ε.) Τα κύρια όργανα του Ο.Η.Ε. είναι τα εξής : η Γενική Συνέλευση , το Συμβούλιο Ασφαλείας , το Οικονομικό και Κοινωνικό Συμβούλιο (ECOSOC) , Το Συμβούλιο Κηδεμονιών , το Διεθνές Δικαστήριο και η Γραμματεία. Στα πλαίσια του Ο.Η.Ε. λειτουργούν αρκετά επικουρικά όργανα τα οποία δεν απαριθμούνται στο χάρτη.
Ο Ο.Η.Ε. προσπαθεί μέσω της διεθνούς συνεργασίας να προάγει το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων . Τομή στη δράση του αυτή αποτελεί η υιοθέτηση της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ( 10 Δεκεμβρίου 1948 ) , ενώ μετά την υιοθέτηση της παραπάνω Διακήρυξης έχει ακολουθήσει η υιοθέτηση μιας σειράς συνθηκών που διαφυλάσσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Σε αυτό το σημείο θα αναφερθούμε στα επιμέρους όργανα του Ο.Η.Ε. που σχετίζονται με τα ανθρώπινα δικαιώματα.
4.10.1.1.1 Η Τρίτη επιτροπή της γενικής Συνέλευσης
Η Τρίτη Επιτροπή , γνωστή ως Κοινωνική , Ανθρωπιστική και Πολιτιστική Επιτροπή , ασχολείται με μια μεγάλη ποικιλία θεμάτων που άπτονται των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και γενικά του κοινωνικού ανθρωπιστικού τομέα. Το σημαντικότερο μέρος της δουλειάς της Τρίτης Επιτροπής επικεντρώνεται στην εξέταση ερωτημάτων σχετικά με ατ ανθρώπινα δικαιώματα , περιλαμβανομένων και των εκθέσεων των ειδικών διαδικασιών του νεοϊδρυθέντος Συμβουλίου των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Η Επιτροπή επιπλέον ενδιαφέρεται και για τη βελτίωση της θέσης των γυναικών , την προστασία των παιδιών , τη μεταχείριση των μεταναστών , την προώθηση των βασικών ελευθεριών μέσα από την εξάλειψη του ρατσισμού και την προώθηση των δικαιωμάτων των μειονοτήτων.
4.10.1.1.2 ECO.SO.C
Το 1946 ιδρύεται στο πλαίσια του ECO.SO.C Η Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Η Επιτροπή αυτή εδρεύει στη Γενεύη και έχει ως κύριο έργο την προετοιμασία συστάσεων και εκθέσεων για θέματα σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Την ίδια χρονιά ιδρύεται η Επιτροπή για την εξάλειψη όλων των μορφών φυλετικής διάκρισης . Στον τομέα των δικαιωμάτων του παιδιού , το ECO.SO.C , ίδρυσε το 1991 την Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Παιδιού και δύο χρόνια αργότερα ίδρυσε τη θέση του Υπάτου Αρμοστή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου .
4.10.1.1.3 Βοηθητικά Όργανα στα πλαίσια του Ο.Η.Ε.
Στα πλαίσια του Ο.Η.Ε. , βάσει των άρθρων 22 και 29 του Χάρτη η Γενική Συνέλευση και το Συμβούλιο Ασφαλείας μπορούν να ιδρύουν βοηθητικά όργανα , τα οποία θα υποβοηθούν το έργο του Ο.Η.Ε.. Ένας μεγάλος αριθμός των οργάνων αυτών έχει ως σκοπό την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
4.10.1.1.3.1 Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για το Παιδί (Unicef)
Η Unicef είναι η οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών που προστατεύει τα δικαιώματα του παιδιού. Ιδρύθηκε το 1946 για να βοηθήσει τα παιδιά του μεταπολεμικού κόσμου. Αν και ιδρύθηκε ως προσωρινός οργανισμός , το 1953 απέκτησε μόνιμη θέση στο σύστημα του Ο.Η.Ε. , ενώ επέκτεινε τις δραστηριότητες της και στις αναπτυσσόμενες χώρες. Η Unicef εδρεύει στη Νέα Υόρκη ενώ διαθέτει γραφεία σε πάνω από 400 χώρες. Παγκοσμίου φήμης καλλιτέχνες και εκπρόσωποι των γραμμάτων , των τεχνών κα του αθλητισμού τάσσονται στην υπηρεσία της Unicef ως ‘’ Πρεσβευτές καλής θέλησης ‘’ . Για την Ελλάδα ο πρώτος πρεσβευτής καλής θέλησης ήταν ο Αντώνης Σαμαράκης . Το 1965 απονεμήθηκε στη Unicef το Νόμπελ Ειρήνης.
4.10.1.1.3.2 Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR)
Το 1951 το UNHCR ιδρύθηκε με στόχο να βοηθήσει περίπου 1 εκατομμύριο ανθρώπους που παρέμεναν εκπατρισμένοι μετά το Β Παγκόσμιο Πόλεμο . Από τότε έχει βοηθήσει περίπου 50 εκατομμύρια πρόσφυγές . Πέρα από τη βοήθεια που προσφέρει σε πρόσφυγες το UNHCR παρέχει υποστήριξη στους αιτούντες άσυλο., Στις αρχές του 2009 , σχεδόν 838.000 αιτούντες άσυλο απασχολούσαν το UNHCR . Το 1954 το UNHCR τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης για το έργο του στον επαναπατρισμό των μεταναστών στην Ευρώπη . Το UNHCR εδρεύει στη Γενεύη ενώ δρα σε 118 χώρες. Το 1981 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης.
4.10.1.1.3.3 Ταμείο Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών για τη Γυναίκα (UNIFEM)
Η UNIFEM ιδρύθηκε το 1976 υπό τη μορφή ταμείου εθελοντικών συνδρομών, ενώ το 1985 έγινε αυτόνομος οργανισμός που συνεργάζεται με το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη (UNDP). Σκοπός του UNIFEM είναι η βελτίωση της θέσης της γυναίκας στις αναπτυσσόμενες χώρες , η συμμετοχή τους στη λήψη αποφάσεων και η προώθηση της ισότητας των δύο φύλλων.
4.10.1.1.3.4 Κέντρο των Ηνωμένων Εθνών για τους ανθρώπινους πληθυσμούς (UN-HABITAT)
Λειτουργεί από το 1978 και στόχος του είναι η βελτίωση της κατοικίας των κατοίκων των αναπτυσσόμενων χωρών. Προσφέρει προγράμματα έρευνας , επιμόρφωσης , τεχνικής συνεργασίας και ενημέρωσης , το οποία απευθύνονται κυρίως σε άτομα με χαμηλό εισόδημα του αναπτυσσόμενου κόσμου.
4.10.1.1.3.4 Ταμείο των Ηνωμένων εθνών για τον πληθυσμό (UNFPA)
Ιδρύθηκε το 1969 και έργο του είναι η στήριξη προγραμμάτων που απευθύνονται σε πληθυσμούς των αναπτυσσόμενων χωρών. Χρηματοδοτείται εθελοντικά από τις κυβερνήσεις και το έργο του περιλαμβάνει την αποστολή βοήθειας στις κυβερνήσεις σε θέματα πληθυσμού καθώς και η ενημέρωση κυβερνήσεων για τους δημογραφικούς παράγοντες.
4.10.1.1.4 Ειδικευμένες Οργανώσεις
Στα πλαίσια του Ο.Η.Ε. λειτουργούν Ειδικευμένες Οργανώσεις οι οποίες είναι διακυβερνητικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται σε ένα συγκεκριμένο τομέα. Οι Ειδικευμένες Οργανώσει δρουν σε συνεργασία με τον Ο.Η.Ε. αλλά και ανεξάρτητα. Συμφώνα με το άρθρο 57 του Χάρτη για να θεωρείται μια Οργάνωση ως Ειδικευμένη Οργάνωση πρέπει πληροί τα εξής χαρακτηριστικά : * Να δημιουργείται με διακυβερνητική συμφωνία * Να διαθέτει διεθνή αρμοδιότητα σε ειδικούς τομείς * Να συνδέεται με τον Ο.Η.Ε. μέσω συμφωνιών που προσδιορίζουν τους όρους αυτής της σύνδεσης
Οι Ειδικευμένες Οργανώσεις των Ηνωμένων Εθνών χωρίζονται σε:
α. Οργανώσεις κοινωνικού , μορφωτικού και ανθρωπιστικού χαρακτήρα
β. Οργανώσεις τεχνικού χαρακτήρα
γ. Οργανώσεις οικονομικού και χρηματοδοτικού χαρακτήρα
Για τους σκοπούς αυτής της εργασίας θα αναφερθούμε μόνο στις οργανώσεις ανθρωπιστικού χαρακτήρα:
4.10.1.1.4.1 Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ILO)
Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας είναι η ειδικευμένη οργάνωση που ασχολείται με θέματα εργασίας . Ιδρύθηκε το 1919 με τη Συνθήκη των Βερσαλλιών , με πρωτοβουλία της Κοινωνίας των Εθνών. Το άρθρο 23 του Συμφώνου της Κοινωνίας των Εθνών επέβαλε την ισότητα στην εργασία μεταξύ των δύο φύλλων και την εξασφάλιση δίκαιων ανθρωπιστικών όρων εργασίας . Το 1944 αναγορεύτηκε ως η πρώτη Ειδικευμένη Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών, ενώ το 1969 η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης. Ο κύριος σκοπός της Διεθνούς Οργάνωσης είναι η υιοθέτηση ‘’ ανθρωπίνων συνθηκών εργασίας ‘’ από όλα τα κράτη. Στόχοι του είναι η ανύψωση του βιοτικού επιπέδου , οι ίσες ευκαιρίες για όλους , η προστασία της υγείας , η ανάπτυξη της κοινωνικής ασφάλισης και η εξάλειψη της φτώχειας. Έχει υιοθετήσει 180 συστάσεις που αφορούν μια πληθώρα θεμάτων , επί παραδείγματι η Σύμβαση 100 για την ίση αμοιβή ανδρών και γυναικών , η Σύμβαση 183 για την ελάχιστη ηλικία των εργαζομένων κ.α. 4.10.1.1.4.2 UNESCO
Ιδρύθηκε ως ειδικευμένη οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών το 1945 στο Λονδίνο και εδρεύει στο Παρίσι. Σκοπός της UNESCO είναι να συμβάλλει στη διατήρηση της ειρήνης και της ασφάλειας με τη σύσφιξη σχέσεων μεταξύ των κρατών μέσω της εκπαίδευσης και του πολιτισμού και να εξασφαλίσει το σεβασμό της δικαιοσύνης , των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών (άρθρο 1 του Καταστατικού της UNESCO) . Η UNESCO δραστηριοποιείται σε τρεις τομείς : εκπαίδευση , πολιτισμός και επιστήμη. Είναι πολύ σημαντική η δράση της στα θέματα των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Η UNESCO έχει υιοθετήσει συστάσεις και συμβάσεις που προστατεύουν τα δικαιώματα του ανθρώπου, ενώ λειτουργεί μια σειρά μηχανισμών ελέγχου ως προς την εφαρμογή των κανόνων που θέσπισε η UNESCO. Στα πλαίσια αυτής της οργάνωσης έχουν υπογραφεί δεκάδες συμβάσεις όπως η ‘’ Σύμβαση κατά των Διακρίσεων στην Εκπαίδευση’’. 4.10.1.1.4.3 IOM (Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης)
Ο ΙΟΜ ιδρύθηκε το 1951 στις Βρυξέλλες και εδρεύει στη Γενεύη. Ιδρύθηκε με σκοπό να βοηθήσει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να βρουν καταφύγιο για τους 11 εκατομμύρια ανθρώπους που εκτοπίστηκαν από τον πόλεμο. Από τότε ο ΙΟΜ μεριμνά για την οργανωμένη μεταφορά προσφύγων , για την παροχή μεταναστευτικών υπηρεσιών μετά από αίτηση και σε συμφωνία με τα ενδιαφερόμενα κράτη και επίσης για να προσφέρει στα κράτη αλλά και στους άλλους οργανισμούς ένα βήμα συζητήσεων. Ο ΙΟΜ δραστηριοποιείται στην αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης , στην παροχή ιατρικής περίθαλψης στους μετανάστες , στην τεχνική συνεργασία για τη μετανάστευση , στην αντιμετώπιση επειγόντων περιστατικών και περιστατικών μετά από κρίσεις.
4.10.1.2 ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
Στο πλαίσιο του οργανισμού Ηνωμένων Εθνών , υπογράφηκε στις 17 Ιουλίου 1998 , η Συνθήκη της Ρώμης που αφορούσε την ίδρυση ενός Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου με έδρα τη Χάγη , το οποίο άρχισε τη λειτουργία του την 1η Ιουλίου του 2002. Αντίθετα με το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης , το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, είναι νομικά και λειτουργικά ανεξάρτητο από τα Ηνωμένα Έθνη. Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο καλείται να δικάσει τις γενοκτονίες , τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και τα εγκλήματα πολέμου που διαπράχθηκαν μετά την ίδρυση του. Όμως το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο μπορεί να ασκήσει δίωξη μόνο ενάντια σε άτομα που είναι υπήκοοι ενός κράτους που έχει αναγνωρίσει την αρμοδιότητα αυτού του δικαστηρίου , ή ενάντια σε άτομα που διέπραξαν εγκλήματα αυτού του είδους στο έδαφος κράτους που έχει υπογράψει τη σύμβαση για την ίδρυση αυτού του δικαστηρίου.
Μια πρόσφατη περίπτωση που αντιμετώπισε το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο ήταν η περίπτωση του Νταρφούρ. Τον Μάρτιο του 2005 το Συμβούλιο Ασφαλείας πέρασε την απόφαση 1593 , η οποία ανέφερε στον Εισαγγελέα την κατάσταση που επικρατούσε στο Νταρφούρ από την 1η Ιουλίου 2002. Μάλιστα , το 2008 , ο Εισαγγελέας κατηγόρησε τον Πρόεδρο του Σουδάν Ομάρ αλ Μπασίρ για γενοκτονία , εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και εγκλήματα πολέμου , ενώ το 2009 εκδόθηκε ένταλμα για τη σύλληψη του.
4.10.1.3 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
Το Συμβούλιο της Ευρώπης , με έδρα το Στρασβούργο , ιδρύθηκε το 1949 στο Λονδίνο. Τα κράτη – μέλη του Οργανισμού ανέρχονται σήμερα σε 46 ευρωπαϊκά κράτη . Το Συμβούλιο της Ευρώπης έχει πολύ σημαντική δράση στον τομέα των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Το 1999 στα πλαίσια του Οργανισμού δημιουργήθηκε η θέση του Επιτρόπου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Σκοπός του Επιτρόπου είναι η προαγωγή της έννοιας των δικαιωμάτων , του σεβασμού τους και της πλήρους απόλαυσης τους από όλα τα κράτη μέλη του Οργανισμού. Παράλληλα , το Συμβούλιο της Ευρώπης έχει υιοθετήσει την ‘’ Σύμβαση προάσπισης των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών’’ (Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου) (1950) . Η Σύμβαση συμπληρώνεται και τροποποιείται από 13 Πρωτόκολλα , με κύριο όργανο το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που απορρέουν από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Τέλος , για να αφυπνισθεί η κοινή γνώμη , έχει δημιουργηθεί στο Στρασβούργο Κέντρο Ενημέρωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
4.10.1.4 ΟΑΣΕ ( ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ)
Ο Οργανισμός , πρώην ΔΑΣΕ , άρχισε να λειτουργεί τη 1η Ιανουαρίου 1995 με έδρα τη Βιέννη. Σκοπός του είναι η στενή συνεργασία των ευρωπαϊκών κρατών , η αποφυγή τοπικών συρράξεων καθώς και η προαγωγή των δημοκρατικών θεσμών και των δικαιωμάτων του ανθρώπου.
4.10.2 ΜΚΟ ( ΜΗ ΚΥΝΕΡΝΗΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ)
Δεν υπάρχει ακριβής νομικός ορισμός για τις μη κυβερνητικές οργανώσεις , παρόλο που υπήρχαν παρόμοιες δομές ήδη από το τέλος του 18ου αιώνα. Πρόκειται για οντότητες του ιδιωτικού δικαίου που δεν υπόκεινται στη βούληση των κυβερνήσεων. Ο όρος συμπεριλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα φορέων , από ομάδες πολιτών , φιλανθρωπικά σωματεία έως κινήματα για την ισότητα των δύο φύλλων , την προστασία του περιβάλλοντος και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σε αυτό το σημείο θα εξετάσουμε κάποιες χαρακτηριστικές μη κυβερνητικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
4.10.2. 1 Διεθνής Αμνηστία
Η Διεθνής Αμνηστία είναι μια διεθνής μη κυβερνητική οργάνωση που δραστηριοποιείται στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η Διεθνής Αμνηστία ξεκίνησε το 1961. Η ιστορία δύο πορτογάλων φοιτητών που καταδικάστηκαν σε 7 χρόνια φυλάκιση , επειδή έκαναν πρόποση στην ελευθερία εξόργισε το Βρετανό δικηγόρο Piter Benenson . Ο Benenson έγραψε το άρθρο ‘’ οι ξεχασμένοι κρατούμενοι ‘’ στην βρετανική εφημερίδα ‘’The Οbserver’’ , απευθύνοντας έκκληση για μια διεθνή εκστρατεία. Με βάση μια άλλη του ιδέα , στήθηκε ένα δίκτυο αποτελούμενο από ανθρώπους που έγραφαν γράμματα , για να βομβαρδίσει τις κυβερνήσεις με εκκλήσεις υπέρ των κρατούμενων που φυλακίστηκαν και υποβλήθηκαν σε κακομεταχείριση κατά παράβαση της ΟΔΔΑ . Το 1977 τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης . Σήμερα η Διεθνής Αμνηστία αριθμεί πάνω από 2 εκατομμύρια μέλη και υποστηρικτές σε περίπου 150 χώρες . Όραμα της είναι ένας κόσμος όπου όλοι θα απολαμβάνουν τα δικαιώματα τους .
4.10.2.2 CARE international
Η CARE είναι μια διεθνής ανθρωπιστική οργάνωση που στόχο της έχει την καταπολέμηση της φτώχειας . Η CARE international επικεντρώνεται κυρίως στην αυτοβοήθεια , δηλαδή προσπαθεί να ενδυναμώσει με το έργο της την ικανότητα των φτωχότερων να βοηθούν οι ίδιοι τους εαυτούς τους . Ιδρύθηκε το 1946 και εδρεύει στην Ατλάντα. Από την ίδρυση της έως τώρα ο στόχος της έχει αλλάξει . Η CARE ξεκίνησε όταν 22 Αμερικανικοί Οργανισμοί συνασπιστήκαν για να στείλουν τα σωτήρια πακέτα ‘’CARE ‘’ στους επιζώντες του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Τα πρώτα πακέτα έφτασαν το 1946 στην Ευρώπη , ενώ έπειτα αποστάλθηκαν και άλλα σε όλο τον κόσμο. Κάθε πακέτο CARE κόστιζε 10$ , περιείχε είδη πρώτης ανάγκης και έφτανε στον παραλήπτη ντου μέσα σε 4 μήνες. Πλέον το έργο της CARE είχε εξαπλωθεί σε όλο τον πλανήτη.
4.10.2.3 ΓΙΑΤΡΟΙ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ
Οι ‘’Γιατροί Χωρίς Σύνορα’’ είναι μια διεθνής ανθρωπιστική οργάνωση που παρέχει επείγουσα ιατρική βοήθεια σε πληθυσμούς που κινδυνεύουν σε πάνω από 70 χώρες . Ιδρύθηκε το 1971 και τιμήθηκε με το βραβείο Ειρήνης το 1999. Η MSF δραστηριοποιείται σε χώρες όπου οι εγκαταστάσεις υγείας είναι ανεπαρκείς . Η MSF εργάζεται για την ίδρυση νοσοκομείων και τη δημιουργία προγραμμάτων εμβολιασμού πέρα από την ανθρωπιστική της βοήθεια η MSF , προσπαθεί να αφυπνίσει την κοινή γνώμη και να πληροφορήσει για τις κρίσεις που ξεσπούν σε όλο τον κόσμο.
4.10.2.4 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΩΝ (OMCT)
H OMCT ιδρύθηκε το 1986 και είναι η μη κυβερνητική οργάνωση που πολεμάει για την κατάργηση των βασανιστηρίων αλλά και οποιασδήποτε άλλης μορφής κακομεταχείρισης. Η OMCT αποτελεί ένα δίκτυο οργανώσεων για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με βάση τη Γενεύη. Η Διεθνής Γραμματεία της OMCT παρέχει ιατρική , νομική και ψυχολογική βοήθεια στα θύματα βασανιστηρίων. Έχει συμβουλευτικό ρόλο σε πολλούς διεθνείς οργανισμούς.
4.10.2.5 ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ( International Council of Women)
Το Διεθνές Συμβούλιο των Γυναικών ιδρύθηκε το 1888 στην Ουάσινγκτον. Ήταν ο πρώτος οργανισμός που προωθούσε τα δικαιώματα των γυναικών σε διεθνή κλίμακα . Το Διεθνές Συμβούλιο των Γυναικών προωθεί τα ίσα δικαιώματα ανδρών και γυναικών , την ειρήνη μέσω της διεθνούς συνεργασίας , την κατάργηση όλων των διακρίσεων καθώς και την παγκόσμια δικτύωση και επικοινωνία. Παράρτημα του Διεθνούς Συμβούλιου των Γυναικών αποτελεί και το Εθνικό Συμβούλιο των Ελληνίδων Γυναικών.
4.10.2.6 OXFAM INTERNATIONAL Η Oxfam International είναι ένας συνασπισμός 14 οργανώσεων που δρουν στον τομέα της εξάλειψης της φτώχειας και της αδικίας . Ιδρύθηκε το 1995 και το όνομά της προέρχεται από την ‘’ Oxford Committee for Famine Relief ‘’ ,που είχε ιδρυθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο το 1942 , με σκοπό να σταλεί βοήθεια κατά τη διάρκεια της κατοχής στην Ελλάδα.
4.10.2.7 DERECHOS - HUMAN RIGHTS
Η Derechos – Human Rights είναι μια παγκόσμια οργάνωση που δραστηριοποιείται στην προώθησης των δικαιωμάτων του ανθρώπου παγκοσμίως . Δημιουργήθηκε ως μια οργάνωση με βάση τη χρήσης του internet ως το πρωταρχικό μέσο επικοινωνίας και πληροφόρησης . Δραστηριοποιείται κυρίως στη Λατινική Αμερική αλλά και στις Η.Π.Α. και την Ευρώπη. Αυτή τη στιγμή εργάζεται πάνω σε ένα πολύ φιλόδοξο εγχείρημα : τη μήνυση των Ναζί υπευθύνων για τη θανάτωση Ισπανών πολιτών σε αρκετά στρατόπεδα συγκέντρωσης . Σύμφωνα με στοιχεία που υποβλήθηκαν , κυρίως στις Δίκες της Νυρεμβέργης ,πάνω από 7.000 Ισπανοί πολίτες κρατούνταν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Mauthausen , εκ των οποίων οι 4.300 θανατώθηκαν. Η Derechos – Human Rights προσπαθεί να βρει επιπλέον στοιχεία για τους Ισπανούς πολίτες που κρατούνταν και σε άλλα στρατόπεδα συγκέντρωσης όπως το Sachsenhausen και το Flossenburg.
4.10.2.8 ACTION - AID
H Action-Aid ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 70 στο Ηνωμένο Βασίλειο με 88 υποστηρικτές που υιοθέτησαν 88 παιδιά από την Ινδία και την Κένυα , παρέχοντας τους υλική βοήθεια. Σήμερα η Action-Aid δραστηριοποιείται σε πάνω από 40 χώρες , προσπαθώντας να καταπολεμήσει της φτώχεια και την ανισότητα. Είναι Σύμβουλος του Ο.Η.Ε. από το 1991 σε θέματα παγκόσμιας ανάπτυξης . Από το 1998 δραστηριοποιείται και στη Ελλάδα.
4.10.2.9 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ (ΕΕΔΑΠ)
Ιδρύθηκε το 1953 και είναι η παλαιότερη μη κυβερνητική οργάνωση που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα στον τομέα της προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Το 1967 διαλύθηκε από τη Χούντα , ανασυγκροτήθηκε όμως στα τέλη του 1974. Σύμφωνα με το καταστατικό της ‘’ δραστηριοποιείται στο χώρο της διάδοσης , υπεράσπισης , και ανάπτυξης των αρχών που αναγνωρίζουν στους ανθρώπους , ενταγμένους σε κοινωνικούς σχηματισμούς , δικαιώματα και ελευθερίες’’ .
4.10.3 ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΕΡΥΘΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΡΥΘΡΗΣ ΗΜΙΣΕΛΙΝΟΥ
4.10.3.1 Ορισμός
Το Διεθνές Κίνημα του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθρής Ημισελήνου είναι ένα διεθνές ανθρωπιστικό κίνημα με σχεδόν 97 εκατομμύρια εθελοντές σε όλο τον κόσμο. Ουσιαστικά το όνομα Διεθνής Ερυθρός Σταυρός είναι λάθος , καθώς δεν υπάρχει οργάνωση με αυτό το όνομα. Το κίνημα χωρίζεται σε αρκετούς ανεξάρτητους οργανισμούς οι οποίοι ενώνονται στα πλαίσια του κινήματος μέσω κοινών αρχών , στόχων , συμβόλων κτλ.
Το κίνημα χωρίζεται σε :
1 . τη Διεθνή Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού , που είναι ένα ιδιωτικό ανθρωπιστικό ίδρυμα
2. τη Διεθνή Ομοσπονδία των Κοινοτήτων του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθρής Ημισελήνου . Ιδρύθηκε το 1919 και σήμερα κατευθύνει τις δραστηριότητες των 186 Εθνικών Κοινοτήτων του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθρής Ημισελήνου.
3 . τις Εθνικές Κοινότητες του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθρής Ημισελήνου.
4.10.3.2 Καθεστώς
Η Επιτροπή απολαμβάνει ένα ιδιότυπο καθεστώς. Εδρεύει στη Γενεύη και έχει εξωτερικά γραφεία σε 80 χώρες περίπου. Η Επιτροπή δεν είναι ούτε μη κυβερνητική οργάνωση ούτε διεθνής οργανισμός . Δεν έχει την ανοιχτή πολιτική των μη κυβερνητικών οργανώσεων , με την έννοια ότι περιορίζει τα μέλη της μόνο σε Ελβετούς υπηκόους . Το Διεθνής στον τίτλο της αναφέρεται στη διεθνή δραστηριότητα της. Η Επιτροπή απολαμβάνει ειδικά προνόμια και ασυλίες σε πολλές χώρες. Σύμφωνα με τον Ελβετικό νόμο , η Επιτροπή ορίζεται ως ιδιωτικός οργανισμός. Σύμφωνα με τη Καταστατικό της αποτελείται από 12 – 15 Ελβετούς υπηκόους.
4.10.3.3 Ιστορικό
Τον Ιούνιο του 1859 , ο Ελβετός επιχειρηματίας Henry Dunant ταξίδεψε στην Ιταλία για να συναντήσει το Γάλλο αυτοκράτορα Ναπολέοντα Γ’ . Όταν έφτασε στο Σολφερινό το απόγευμα της 24ης Ιουνίου έγινε μάρτυρας της μάχης του Σολφερινό. Σε μια μόνο ημέρα 40.000 στρατιώτες και από τις δύο πλευρές είχαν είτε πεθάνει είτε είχαν μένει τραυματισμένοι στο πεδίο της μάχης. Το γεγονός ότι υπήρχε πλήρης έλλειψη ιατρικής βοήθειας για τους τραυματίες σόκαρε τον Dunant και όταν επέστρεψε στη Γενεύη, έγραψε ένα βιβλίο το «A memory of Solferino» , το οποίο εξέδωσε με δικά του έξοδα και το έστειλε σε όλες τις εξέχουσες προσωπικότητες της Ευρώπης. Στο βιβλίο του πέρα από την περιγραφή των εμπειριών του στο Σολφερίνο , υπαγόρευε τη δημιουργία ενός εθελοντικού οργανισμού για τη βοήθεια των τραυματισμένων στρατιωτών. Η ιδέα του άρχισε να υλοποιείται και το 1863 ιδρύθηκε η Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού. Η Επιτροπή έχει τιμηθεί με το Νόμπελ Ειρήνης τρεις φορές : το 1917 , το 1944 και το 1963. Ο ίδιος ο Henry Dunant τιμήθηκε με το πρώτο Νόμπελ Ειρήνης το 1901.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
(n.d.). Ανάκτηση από http://www.ilo.org/global/lang--en/index.htm
(n.d.). Ανάκτηση από International Labour Organisation: http://www.ilo.org/global/lang--en/index.htm
(n.d.). Ανάκτηση από MSF: http://www.msf.gr/
Palko v. Connecticut, 302 U.S.319. (1937). Ανάκτηση May 10, 2010, από The Oyez Project: http://www.oyez.org/cases/1901-1939/1937/1937_135
Action-Aid Hellas. (n.d.). Ανάκτηση από http://www.actionaid.gr/
All Nobel Peace Prize Laureates. (n.d.). Ανάκτηση May 10, 2010, από Nobel Prize Org.: http://nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/index.html
Amnesty Int. (n.d.). Ανάκτηση από http://www.amnesty.org.au/about/
Anti-Slavery Org. (n.d.). Ανάκτηση από http://www.antislavery.org/
Arseneault, M. (2009, October 18). Παιδιά-στρατιώτες σε καθεστώς αποστρατείας. Ανάκτηση April 25, 2010, από Le Monde Diplomatique: http://www.monde-diplomatique.gr/spip.php?article226
Black, R., Morris, S., & Bryce, J. (2003). Where and Why are 10 million children dying every year? Baltimore,USA: Lancet.
CARE international. (n.d.). Ανάκτηση από http://www.care.org/
Carrey, J., & Dunlap, W. (2003). International Humanitarian Law: Origins. New York: Trasnational Publications.
CIA: THE WORLD FACTBOOK. (n.d.). Ανάκτηση May 26, 2010, από https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2196.html?countryName=&countryCode=®ionCode=%C2%BC
Country Studies: Turkey. (n.d.). Ανάκτηση May 2, 2010, από http://countrystudies.us/turkey/24.htm
Derechos Org. (n.d.). Ανάκτηση από http://www.derechos.org/
Dodd, V. (2007, January 17). This is a US torture camp. Ανάκτηση May 5, 2010, από The Guardian: http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2007/jan/12/thisisaustorturecamp
Downey. (1987). Ancient Education. The Classical Journal 52, no.8.
Einhorn-Elgin. (2006, January 12). The Great Firewall of China. Ανάκτηση April 10, 2010, από BussinessWeek: http://www.businessweek.com/technology/content/jan2006/tc20060112_434051.htm
Fleck, D. (2008). The Handbook of International Humanitarian Law. USA: Oxford University Press.
Forsythe, D. P. (1978). Humanitarian Politics: THe International Comittee of the Red Cross. Baltimore: Johns Hopkings University Press.
From Yale Dictionary of American Legal Biography. (2005). Ανάκτηση May 8, 2010, από http://paulcarrington.com/Francis%20Lieber.htm
Guantanamo detainee pleads to die. (2005, October 26). Ανάκτηση March 18, 2006, από Aljazeera News: http://www.aljazeera.net
Gunter, M. M. (1997). The Kurds and the Future of Turkey. Palgrave Mcmillan.
Hosken, F. P. (1981, May). Towards a Definition of Women's Rights. Human Rights Quarterly,Vol. 3, No.2 , σσ. 1-10.
International Council of Women. (n.d.). Ανάκτηση από http://www.icw-cif.org/
International Criminal Court. (n.d.). Ανάκτηση από http://www.icc-cpi.int/menus/icc
Lucy, J. A. (1997). Linguistic Relativity. Annual Review Of Anthropology 26 , σσ. 291-312.
McDoughal, M. S., Lasswell, H. D., & Chen, L.-c. (1980). Human Rights and World Public Order: The Basic Policies of an International Law of Human Dignity. New Haven: Yale University Press.
Orwell, G. (2007). 1984: Ο Μεγάλος Αδελφός. Αθήνα: Εκδόσεις Κάκτος.
Oxfam Int. (n.d.). Ανάκτηση από http://www.oxfam.org/
Pentassuglia, G. (2002). Minorities in international law:an introductory study. Strasbourg: Council of Europe Publications.
Pogge, T. (2005). World Poverty and Human Rights. Ethics & International Affairs, Volume 19.1 .
Protocol to Prevent, Suppress and Punish Trafficking in Persons, Especially Women and Children, supplementing the United Nations Convention against Transnational Organized Crime. (2000, November 15). Ανάκτηση April 2010, 27, από UNODC: http://www.unodc.org/unodc/en/treaties/CTOC/countrylist-traffickingprotocol.html
Puddenphatt, A. (2005). Freedom of Expression, The essential of human rights. Hodder Arnold Publications.
Radu, M. (2001). The Rise and Fall of the PKK. Orbis.
'Religious abuse' at Guantanamo. (2005, February 10). Ανάκτηση May 5, 2010, από BBC NEWS: http://news.bbc.co.uk/go/pr/fr/-/2/hi/americas/4255559.stm
Right to Education Org. (n.d.). Ανάκτηση April 20, 2010, από http://www.right-to-education.org/
Rotenberg, M. (2000). Protecting Human Dignity in the Digital Age. UNESCO.
Shah, A. (n.d.). Rights of the Indigenous People. Ανάκτηση April 29, 2010, από Global Issues Org.: http://www.globalissues.org/article/693/rights-of-inigenous-people
Smith, D. (2006, May 2). Timeline: A History of Free Speech. The Guardian .
The Right to Education-UNESCO. (n.d.). Ανάκτηση May 20, 2010, από http://www.unesco.org/en/right-to-education/
Thomas, D., & Levi, R. (1997). Violance Against Women: An Introduction. Στο K. Askin, & D. Koening, Women and International Human Rights Law (σσ. 136-176). New York: Trasnational Publishers.
U.S. Department of Health and Human Services, A. f. (n.d.). The Campaign to Rescue & Restore Victims of Human Trafficking:About Human Trafficking. Ανάκτηση April 26, 2010, από http://www.acf.hhs.gov/trafficking/about/index.html
UN Refugee Agency. (n.d.). Ανάκτηση από http://www.unhcr.org/cgi-bin/texis/vtx/home
UNICEF GREECE. (n.d.). Ανάκτηση από http://www.unicef.gr/
UNITE to end violence against women. (n.d.). Ανάκτηση April 27, 2010, από United Nations Organisation: http://www.un.org/en/women/endviolence/
United Nations. (n.d.). Ανάκτηση April 27, 2010, από http://www.un.org/esa/socdev/unpfii/en/history.html
United Nations Treaty Collection. (n.d.). Ανάκτηση April 27, 2010, από http://treaties.un.org/Pages/ViewDetails.aspx?src=TREATY&mtdsg_no=IV-8&chapter=4&lang=en
US detainees to get Geneva rights. (2006, July 11). Ανάκτηση May 5, 2010, από BBC NEWS: http://news.bbc.co.uk/2/hi/5169600.stm
Warrant issued for Sudan's Bashir. (2009, March 4). Ανάκτηση May 15, 2010, από BBC News: http://www.bbc.com
Wight, M. (2005). Διεθνης Θεωρία: Τα Τρία Ρεύματα Σκέψης. Αθήνα: Εκδόσεις Ποιότητα.
World Organisation Against Torture. (n.d.). Ανάκτηση από http://www.omct.org/
Wylie, N. (2002). The Sound of Silence: The History of the Internationl Comittee of the Red Cross as Past and Present. Diplomacy and Statescraft,vol.13 , σσ. 186-204.
Αγαλλοπούλου, Π. Χ. (2003). Βασικές Έννοιες Αστικού Δικαίου. Αθήνα-Κομοτηνή : Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα.
Εγκυκλοπέδια Grand Larousse, Τομος 5ος . (2001). Αθήνα: Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα.
ΕΕΔΑΠ. (n.d.). Ανάκτηση από http://www.hlhr.gr/id-el.htm
Μίντσης, Γ. Ι. (1998). Εγκλήματα Πολέμου και Αποζημιώσεις: Η Γερμανική Κατοχή στην Ελλάδα. Οι Αξιώσεις Αποζημιώσεως Κατά το Διεθνές Δίκαιο. Αθήνα: Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα.
Νάσκου-Περράκη. (2005). Το Δίκαιο των Διεθνών Οργανισμών: Η Θεσμική Διάσταση. Αθήνα: Αντ. Ν. Σάκκουλας.
Φραγκονικολόπουλος, Χ. Α. (2007). Ο Παγκόσμιος Ρόλος των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Αθήνα: Εκδόσεις Ι. Σιδέρη.
--------------------------------------------
[ 1 ]. Σύμφωνα με τον ορισμό του Martin Wight: «Η διεθνής κοινωνία, εκ πρώτης όψεως, είναι ένα πολιτικό και κοινωνικό γεγονός, το οποίο πιστοποιείται από το διπλωματικό σύστημα, τη διπλωματική κοινωνία, την αποδοχή του διεθνούς δικαίου και των συγγραμμάτων των νομικών του Διεθνούς Δικαίου, καθώς επίσης και από ένστικτο κοινωνικότητα, οι συνέπειες του οποίου διαχέονται ευρύτατα σχεδόν σε όλα τα άτομα και γίνονται αισθητές, είτε στην περιέργεια των τουριστών, είτε ακόμη και σε μια ισχυρή αίσθηση συγγένειας με ολόκληρη την ανθρωπότητα.» [ (Wight, 2005, σ. 37) ]
[ 2 ]. [ (Wight, 2005) ]
[ 3 ]. Όπου ΟΔΔΑ: Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου
[ 4 ]. Οι οποίες θα αναλυθούν σε επόμενο κεφάλαιο
[ 5 ]. [ (Αγαλλοπούλου, 2003, σσ. 123-127) ]
[ 6 ]. http://www2.ohchr.org/english/law/ccpr.htm
[ 7 ]. (Puddenphatt, 2005, p. 128)
[ 8 ]. (Rotenberg, 2000)
[ 9 ]. (Einhorn-Elgin, 2006)
[ 10 ]. Από την Ετήσια Έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας για το έτος 2009
[ 11 ]. ibid
[ 12 ]. ibid
[ 13 ]. ( Palko v. Connecticut, 302 U.S.319, 1937)
[ 14 ]. (Lucy, 1997)
[ 15 ]. (Orwell, 2007)
[ 16 ]. (Smith, 2006)
[ 17 ]. (Right to Education Org.)
[ 18 ]. (Downey, 1987, p. 340)
[ 19 ]. ibid
[ 20 ]. (The Right to Education-UNESCO)
[ 21 ]. «abandoned children; asylum seeking children; beggars; child labourers; child mothers; child prostitutes; children born out of wedlock; delinquent children; disabled children; displaced children; domestic servants; drug-using children; girls; HIV-infected children; homeless children; imprisoned children; indigenous children; married children; mentally ill children; migrant children; minority children; nomadic children; orphans; pregnant girls; refugee children; sans-papiers (children without identity papers); sexually exploited children; stateless children; street children; trafficked children; war-affected children and working children.»
Commission on Human Rights- Annual Report of the Special Rapporteur on the right to education, Katarina Tomasevski, U.N. Doc. E/CN.4/2003/9, para.23
[ 22 ]. (Black, Morris, & Bryce, 2003, p. 203)
[ 23 ]. Ο αριθμός των παιδιών στρατιωτών ανέρχεται σε 300.000 αγόρια και κορίτσια. (Arseneault, 2009)
[ 24 ]. Όλα τα στοιχεία προέρχονται απ’ τον ΔΟΕ http://www.ilo.org/global/lang--en/index.htm
[ 25 ]. (Anti-Slavery Org.)
[ 26 ]. ^23
[ 27 ]. ^23
[ 28 ]. (U.S. Department of Health and Human Services)
[ 29 ]. (Protocol to Prevent, Suppress and Punish Trafficking in Persons, Especially Women and Children, supplementing the United Nations Convention against Transnational Organized Crime, 2000)
[ 30 ]. (CIA: THE WORLD FACTBOOK)
[ 31 ]. ibid
[ 32 ]. ibid
[ 33 ]. (UNITE to end violence against women)
[ 34 ]. (Hosken, 1981)
[ 35 ]. (United Nations Treaty Collection)
[ 36 ]. (Thomas & Levi, 1997)
[ 37 ]. ^9
[ 38 ]. ^9
[ 39 ]. ^35
[ 40 ]. (Εγκυκλοπέδια Grand Larousse, Τομος 5ος , 2001)
[ 41 ]. (Shah)
[ 42 ]. (United Nations)
[ 43 ]. (Pentassuglia, 2002)
[ 44 ]. ^9
[ 45 ]. ibid
[ 46 ]. ibid
[ 47 ]. ibid
[ 48 ]. ibid
[ 49 ]. (Country Studies: Turkey)
[ 50 ]. (Radu, 2001, pp. 47-64)
[ 51 ]. (Gunter, 1997, p. 66)
[ 52 ]. (McDoughal, Lasswell, & Chen, 1980)
[ 53 ]. (Pogge, 2005)
[ 54 ]. ibid
[ 55 ]. ibid
[ 56 ]. Από την Έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας για το 2005
[ 57 ]. Από την Έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας για το 2009
[ 58 ]. (Dodd, 2007)
[ 59 ]. ('Religious abuse' at Guantanamo, 2005)
[ 60 ]. (Guantanamo detainee pleads to die, 2005)
[ 61 ]. (US detainees to get Geneva rights, 2006)
[ 62 ]. ^56
[ 63 ]. ^56
[ 64 ]. ^56
[ 65 ]. ^56
[ 66 ]. (Carrey & Dunlap, 2003)
[ 67 ]. ibid
[ 68 ]. ibid
[ 69 ]. (Fleck, 2008)
[ 70 ]. (From Yale Dictionary of American Legal Biography, 2005)
[ 71 ]. (Μίντσης, 1998, σ. 63)
[ 72 ]. (Μίντσης, 1998, σσ. 58-99)
[ 73 ]. ibid
[ 74 ]. ibid
[ 75 ]. ibid
[ 76 ]. ibid
[ 77 ]. ibid
[ 78 ]. ibid
[ 79 ]. [ (Νάσκου-Περράκη, 2005, σ. 44) ]
[ 80 ]. [ (Νάσκου-Περράκη, 2005) ]
[ 81 ]. ibid
[ 82 ]. ibid
[ 83 ]. ibid
[ 84 ]. (UNICEF GREECE)
[ 85 ]. (UN Refugee Agency)
[ 86 ]. (Νάσκου-Περράκη, 2005)
[ 87 ]. ibid
[ 88 ]. ibid
[ 89 ]. ibid
[ 90 ]. (International Labour Organisation)
[ 91 ]. (Νάσκου-Περράκη, 2005)
[ 92 ]. ibid
[ 93 ]. (International Criminal Court)
[ 94 ]. ibid
[ 95 ]. (Warrant issued for Sudan's Bashir, 2009)
[ 96 ]. (Νάσκου-Περράκη, 2005)
[ 97 ]. (Νάσκου-Περράκη, 2005)
[ 98 ]. (Φραγκονικολόπουλος, 2007)
[ 99 ]. ibid
[ 100 ]. (Amnesty Int.)
[ 101 ]. ibid
[ 102 ]. (CARE international)
[ 103 ]. (MSF)
[ 104 ]. (World Organisation Against Torture)
[ 105 ]. (International Council of Women)
[ 106 ]. (Oxfam Int.)
[ 107 ]. (Derechos Org.)
[ 108 ]. (Action-Aid Hellas)
[ 109 ]. (ΕΕΔΑΠ)
[ 110 ]. (Forsythe, 1978)
[ 111 ]. ibid
[ 112 ]. (Wylie, 2002)
[ 113 ]. (All Nobel Peace Prize Laureates)