Het sociaal contract. –

Waar Hobbes zich bezig hield met een politiek op basis van het vermijden van een conflict zocht Rousseau (1721-1778) een halve eeuw later naar legitimiteit van politieke autoriteit in positieve vrijheid . De filosofie van Rousseau ging in de richting contractstaat, met de volonté générale als leidend beginsel ( Voetnoot). Deze gemeenschapswil streeft het algemene welzijn van de gehele gemeenschap na. Wie het niet nakomt kan worden gedwongen om toch naar de algemene wil te handelen.

In de negentiende eeuw ontstaat er tijdens de industriële revolutie een nieuwe opvatting over wanneer de verdeling van kansen en lasten gerechtvaardigd is en welke macht de staat mag hebben. Rawls (1991 -2002) publiceerde hierover een aantal artikelen die hij bundelde in het boek a theory of justice. Rawls had een liberale opvatting en hij zag de staat als een orgaan dat weinig invloed moest uitoefenen ten behoeve van het vrije sociaal economische verkeer.
Vanaf de jaren tachtig ontwikkelde zich een nieuwe soort samenleving, de samenleving die wij nu kennen als de multiculturele samenleving. Met de opkomst van een grote en complexe samenleving van meerdere geloven, etnische achtergronden en meerdere opvattingen van wat een goed leven is had Rawls een nieuwe uitdaging.
Het maatschappelijke pluralisme begon belangrijk te worden. Hoe kunnen burgers van een dergelijke pluralistische samenleving de samenleving vorm geven die als allen al rechtvaardig wordt erkend. In onze huidige samenleving is het idee van selfownership een erg belangrijk aspect geworden. Ik bepaal wie ik ben en en de condities die maken wie ik ben. Dit gegeven van een individualitsiche samenelving komt vaak in botsing met beslissingen van de staat of de algemene wil van het volk. Het is dan ook niet ongebruikelijk dat een burger de staat als vijand ziet wanneer het orgaan een beslissing heeft gemaakt dat in strijd is met wat ik wil bereiken als individu.
Hoe het sociaal contract zich opsteld ten opzichte van het plurisalistische probleem wil ik graag in mijn paper bespreken. Dit doe ik aan de hand van het sociaal contract van Rousseau waarna met als tegenhangen de contracttheorie van Ralws. Graag wil ik mijn paper eindigen met de visie van Danielle allen die

Ik moet mijn inleiding nog uitwerken! MOEILIJK!!! Wil je eens kijken naar de argumenttatie opbouw. Is de probleemstelling duidelijk voor jou? En wat mijn aanpak is ook?

vrijheidEen recht of vrijheid die door een grondwet of fundamentele wet wordt gegarandeerd en die het vrij zijn van of de bevrijding uit slavernij, gevangenschap of onderdrukking door een despotische macht verzekert.

De vrijheid van Rousseau is een andere vrijheid dan bij Hobbes. Waar het bij Hobbes ging om negatieve vrijheid, gaat het bij Rousseau een vrijheid in positieve zin. Bij Rousseau hebben we het over zalfregering en collectieve wil op basis van vrije personen die handelen uit vrije wil. Dit uitgangspunt waarin de burger een vrije en redelijke persoon is heeft gevolgen voor de macht van de autoriteiten. De politieke autoriteit verkrijgt men door instemming waarbij het recht tot zelfbeschikking wordt behouden. Deze manier van politiek vraagt om actieve participatie van het volk bij de politiek. In zeker zin spreekt het uitgangspunt van actieve participatie de moderne mens aan omdat Rousseau de nadruk legt op het autonome en het vrije mensbeeld.
Maar in werkelijkheid legt Rousseau de nadruk bij de collectieve wil. Daarin laat hij wel ruimte voor pluralisme en meningsverschillen maar overheerst de meerderheid van het volk over de minderheid van het volk Wie uiteindelijk de wil van het volk negeert kan daartoe gedwongen worden door het gehele lichaam.
Deze dwang, (de dwang om een persoon te dwingen tot deugdzaamheid) is een onderliggen problematiek in het sociaal contract. Want ieder heeft het recht op een goed en vrij leven, maar wat is een vrij leven als men als minderheid wordt gedwongen zich te houden aan regels die niet door henzelf verkozen zijn.
Rousseau zou hierop kunnen antwoorden dat het probleem van onze samenleving ligt bij het streven wat we willen bereiken in ons leven. De kern van zijn antwoord zou kunnen liggen in de verkeerd gevormde sociale relaties die gevormd zijn door de invloed van de markteconomie waardoor wij teveel bezig zijn met een individueel streven.
Het beperken van de vrijheid mag door een legitieme overheid. Vrijheid kan bij Rousseau ook het worden gezien als een inperking maar in feite is vrijheid pas werkelijke vrijheid wanneer we leven onder wetten die gegenereerd zijn onder de vrije wil.

Maar hoe staat Rousseau dan tegenover veranderingen? Stel dat een bepaalde aangenomen wet onder de noemer 'de wil van het volk' in de praktijk niet blijkt te werken. We weten niet precies wat Rousseau hierover zegt. Honig zegt hierover dat we dat alleen kunnen gaan inzien als we aannemen dat er vergissingen begaan zijn door meerderheden die ook aan kunnen worden gepast. In de huidige politiek is dat een heel normaal proces.
Honig meent dat we steeds opnieuw opzoek moeten gaan naar een sociale werkelijkheid waarin de meerderheid van de stemmen opgaat. Dit komt overeen met de politieke theorie die Danielle Allen aanhoudt, zij zegt : het heeft helemaal geen zin om te zoeken naar verdragen die boven alle twijfel verheven zijn. Het vechten voor bepaalde privileges en rechten zal maatschappelijk altijd voorbestaan en daarbinnen zullen nieuwe groeperingen ontstaan en zelfs nieuwe groeperingen binnen dominante groepen.

Een hele andere blik op het ingrijpen van de staat op vrijheden van minderheden heeft Rawls. Rawls zijn politieke filosofie begin in de tijd van de jaren zeventig wanneer de materiële en de immateriële verdeling van de welvaartsstaat vorm begon te krijgen. De principiële burgerrechten zijn gestreden de notie van wat gelijkheid is is vergroot. De vraag is hoe de materiële en immateriële goederen verdeelt moeten worden en welke rol het individu daarbij speelt en welke rol de staat.

Rawls is van mening dat de rechten die ik kan claimen voor mezelf anderen ook voor zichzelf kunnen claimen. Ieder heeft recht op de grondrechten. Een maatschappij die de principes van rechtvaardigheid benadert, benadert ook dat ideaal van het vrije contract: het is er een waarmee vrije en gelijke individuen zouden kunnen instemmen.
Het samenwerkingsverband tussen de contractanten heeft betrekking op de verdeling van de primaire sociale goederen. Die verdeling is het voorwerp van de maatschappelijke basisstructuur. Die basisstructuur heeft institutionele prioriteit. Rawls heeft het over primaire goederen omdat ieder mens ze nodig heeft om een menswaardig bestaan te leiden, onafgezien van alle andere goederen waaraan men waarde hecht.
Rawls meent dat die primaire sociale goederen rechtvaardig moeten worden verdeeld, omdat zij de basis vormen van élk levensplan. Welke levensvisie je ook aanhoudt, hoe je ook denkt over wat kan en mag en hoort en wat je liefst zou doen, de vrijheid om die dingen te bereiken hangt af van de mate waarin je de middelen hebt om die dingen te bereiken. Vrijheid is niet alleen vrijheid van de druk van anderen of van omstandigheden, maar vrijheid om de zelf gestelde doelen te realiseren. Daarom moeten de middelen rechtvaardig worden verdeeld. De uitdaging van de theorie van verdeling ligt in het feit dat de historische onrechtvaardigheden worden genegeerd. Hoe stel je wat rechtvaardig is en waar mag de staat ingrijpen als je historische gronden niet meeneemt?
Nozic wijst dan ook de theorie over verdelingsvraagstukken af omdat de theorie vanuit een gecentraliseerd gezichtspunt de verdelingsvraagstukken laat zien. Nozic is voor een hyper-individualistische kijk en een principe met effectieve kansengelijkheid schaadt het individu en daarmee de vrijheid van het individu. Er mag geen voorop gezet pattern zijn, mijn keuze over mijn legitiem verkregen broederen en mijn kansen is 'up to me' en niet aan de wil van het volk of de staat. Individuen kunnen onder elkaar toezichtinstanties in het leven roepen. Daar heb je geen staat voor nodig dat is de verantwoordelijkheid van de samenleving. De staat is een keuze van de burgers. Burgers moeten zelf het functioneren van de autoriteiten in het leven roepen en niet door een bovenmaatschappelijke institutie dat staat voor het algemeen belang dat mag bepalen of wij een goed leven leiden. Maar werkt dit hyper-individualistische beeld? Is dit de vorm van vrijheid dat werkt voor alle mensen? Je kan je bedenken dat we da een situatie verkrijgen waarin de samenleving verscheurt wordt door groeperingen die elk een eigen institutie in het leven roepen. Er is geen samenhang meer. Dan krijg je een verschraling van de samenleving.
Rawls zijn aandachtspunt in Political Liberalism is niet meer met wat principes van rechtvaardige verdeling zijn. Maar hij verschuift zijn aandachtspunt naar welke morele gronden leden van de pluralistische liberale democratische samenleving met verschillende noties over wat een goed leven is ervaren als een legitieme samenleving. Is dat voor een katholieke burger een hedonistische burger, een autochtone burger mogelijk? Verschillende gezichtspunten met het fundamentele begrip van zelfbehoud intact gelaten. Hij noemt dit A Justice of Fairness.
Rawls stelde zich deze vraag omdat maatschappelijke pluralisme belangrijk begon te worden. Er ontstond een multiculturele samenleving. Intussen werden de minderheden ook geaccepteerd als volwaardige burgers. Verschillen maakte niet zoveel meer uit. Hoe kunnen burgers van een dergelijke pluralistische samenleving de samenleving vorm geven die als allen al rechtvaardig wordt erkend. Rawls denkt nog steeds in termen van op en veil of ignorance een methodologisch middel om ons te helpen om ons een voorstelling te ,maken van een keuze vrij van ons directe eigenbelang vanuit een rationeel en redelijk gezichtspunt een inrichting basic sturcture zou moeten zijn.

Veel dichter bij de werkelijkheid over hoe een sociale overeenkomst tot stand komt schrijft Danielle Allen. Zij zegt dat we niet moeten kijken naar het geschreven maar naar het geleefde contract. Aan hetgeen wat je in de maatschappij ziet kun je de structuur van de publieke sfeer aflezen. Allen maakt ons onder andere duidelijk dat meerdere scripts van opvattingen altijd zullen blijven bestaan in de samenleving. Het strijden om het hebben van privileges en het hebben van bepaalde rechten zal altijd voort blijven bestaan in een ( pluralistische) samenleving. Een manier om daarmee om te noemt Allen 'civiele vriendschap'. Dit betekent dat het overwinnen van een periode van sociale onrust in een samenleving een periode volgt van het zoeken naar nieuwe manieren om te komen naar nieuwe manier van omgang. Daarmee ontstaan ook nieuwe groepen. Wat ik hiermee wil duidelijk maken is dat er altijd wel mensen zijn die zich ondergeschikt voelen of benadeeld voelen door beslissingen die het volk maakt.
Een hyper individualistische samenleving is niet realistisch. Er moet eenheid zijn in de grondrechten die iedereen legitiem vind en die bewaakt mag worden door een institutie die los kan handelen van het individu.

Ik moet nog toewerken naar een eind........