W poniższym eseju przedstawię innowacje przyczyniające się do rozwoju społeczno – gospodarczego w mieście Częstochowa. W celu dogłębnej analizy powyższego zagadnienia wyodrębnione zostały poszczególne obszary Smart City w analizowanym regionie. Miasto Częstochowa w obszarze Smart People posiada niewiele innowacyjnych rozwiązań. Jednym z głównych rozwiązań tego typu jest witryna internetowa „konsultacje.czestochowa.pl”. Strona ta oferuje mieszkańcom konsultacje społeczne, budżet partycypacyjny i inicjatywę lokalną. Konsultacje społeczne dotyczą głównie zagadnień zagospodarowania przestrzennego, mają na celu jedynie poznanie opinii obywateli w danej kwestii i nie są wiążące dla władz miasta, choć mogą być brane pod uwagę. Inicjatywa lokalna jest formą współpracy jednostki samorządu terytorialnego z mieszkańcami i organizacjami, której celem jest realizacja zadania publicznego na rzecz społeczności lokalnej. Budżet partycypacyjny jest inicjatywą w której mieszkańcy mogą zgłaszać swoje projekty, a następnie głosować na najlepsze spośród zakwalifikowanych. Te projekty które zostaną wybrane przez mieszkańców są realizowane następnie w ramach wcześniej wyodrębnionej kwoty pochodzącej z budżetu miasta. W roku 2014 wybrano łącznie 8 zadań ogólnomiejskich i 64 zadania dzielnicowych. W roku bieżącym (2015) wyznaczona kwota przeznaczona na projekty w ramach budżetu partycypacyjnego wynosi prawie 7 milionów złotych. Obszar Smart Governance w Częstochowie posiada wiele rozwiązań sprzyjających mieszkańcom i przedsiębiorcom. Urząd online składa się z: elektronicznych skrzynek podawczych służących do składania podań (SEKAP, ePUAP), poradnika interesanta w którym są opisane karty informacyjne spraw administracyjnych oraz systemu umawiania wizyt. Mieszkańcy mają również możliwość skorzystania z geoportalu, w którym są zamieszczone różne mapy tematyczne, które można odpowiednio przeglądać z różnymi warstwami. Rada Miasta udostępnia transmisje online z sesji, które mieszkańcy mogą oglądać w domu przez specjalną stronę. W obszarze Smart Economy miasto posiada również wiele rozwiązań innowacyjnych. Pierwszym rozwiązaniem jakie omówię jest specjalna strefa ekonomiczna, która jest wydzielonym terenem z uprzywilejowanymi zasadami prowadzenia inwestycji. W Częstochowie funkcjonują dwie strefy ekonomiczne: Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna oraz Specjalna Strefa Ekonomiczna EURO-PARK MIELEC. Inwestorzy, którzy zdecydują się na lokalizacje w specjalnej strefie ekonomicznej mogą liczyć na pomoc publiczną: zwolnienie z podatku dochodowego i z podatku od nieruchomości, atrakcyjne i uzbrojone grunty z infrastrukturą techniczną, dogodną lokalizację i konkurencyjne koszty prowadzenia działalności, wsparcie prawne i organizacyjne zarówno przy realizacji inwestycji jak i w proinwestycyjnej opiece ze strony stref ekonomicznych i Urzędu Miasta Częstochowy. Ponadto w Częstochowie funkcjonuje wiele innowacyjnych organizacji wśród których można wymienić: * Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości – pomagają zakładać i rozwijać małe i średnie firmy oraz tworzą innowacyjne pomysły biznesowe mające stanowić przewagę konkurencyjną na rynku, * Stowarzyszenie Częstochowski Inkubator Przedsiębiorczości – wspiera przedsiębiorczość, promuje małe i średnie firmy na rynku lokalnym, przeciwdziała i łagodzi skutki bezrobocia, * Centrum Transferu Wiedzy i Innowacji w Obszarze Nauki i Sztuki – kreuje innowacyjność w środowisku akademickim, wspiera rozwój przedsiębiorczości, promuje i upowszechnia osiągnięcia nauki i sztuki, * Centrum Transferu Technologii – aktualnie koncentruje swoją działalność w obszarze sektora energetycznego, ale planuje poszerzyć swoją działalność; oferuje analizy i ekspertyzy, wykonywanie prac rozwojowych i badań przemysłowych, prowadzenie specjalistach szkoleń branżowych, wynajem powierzchni dla innowacyjnych firm z sektora MŚP, wykonywanie audytu technologicznego oraz koordynację procesu transferu i wdrożenia technologii, * Częstochowski Park Przemysłowo – Technologiczny – wspomaga rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, oferuje infrastrukturę techniczną na atrakcyjnych warunkach, * Agencja Rozwoju Regionalnego – realizacja projektów w zakresie podnoszenia jakości życia mieszkańców, rozwoju rynku pracy, zwiększania poziomu przedsiębiorczości, innowacyjności gospodarki, edukacji i integracji społecznej, profesjonalne działania wspierające samorząd w zakresie pozyskiwania inwestorów, przykładami projektów które odniosły duży sukces są: Regionalny Ośrodek Europejskiego Funduszu Społecznego (ROEFS), Punkt Konsultacyjny Krajowego Systemu Usług, Fundusz Pożyczkowy dla przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą na terenie województwa śląskiego, Jurajski Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej oraz Częstochowski Park Przemysłowo-Technologiczny, * Regionalna Izba Przemysłowo – Handlowa – wspiera rozwój społeczno – gospodarczy regionu oraz tworzy klimat sprzyjający rozwojowi przedsiębiorczości, działa na rzecz integracji członków, udziela wszelkiej pomocy dotyczącej prowadzenia działalności gospodarczej, współpracuje z samorządem terytorialnym oraz administracją państwową w zakresie kształtowania korzystnych warunków do rozwoju przedsiębiorstw, wspiera nowoczesne formy działalności gospodarczej i odpowiedzialnego biznesu, tworzy platformę współpracy * Częstochowski Klaster Komunalny „Aglomeracja” – tworzący sieć współpracy w obszarze działań technicznych i organizacyjnych w usługach publicznych, niezbędnych do funkcjonowania miast i regionu, a w szczególności: komunikacji, dostaw wody, energii elektrycznej, gazu, ciepła, telefonii i internetu, gospodarki odpadami i ściekami, ochrony środowiska i innych zagadnień infrastruktury technicznej i organizacyjnej przy ścisłej współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego, * Regionalny Częstochowski Klaster Budownictwa i Infrastruktury „Budosfera” – tworzący współpracę firm z branży budowlanej w wielu obszarach działalności, takich jak: badania marketingowe, określanie standardów technicznych i modernizacji procesów produkcyjnych, dyfuzja najnowszych technologii, inkubacja firm, wyszukiwania i zachęcania inwestorów do lokalizowania inwestycji i podejmowania działalności w regionie, itd., Następny rozpatrywany obszar – Smart Mobility ma niewątpliwy wpływ na rozwój społeczno – gospodarczy. Wśród aplikacji dostępnych na smartfony, znaleźć można rozkłady autobusów, autokarów, czy też pociągów. Pasażerowie komunikacji miejskiej mogą skorzystać z Częstochowskiej Karty Miejskiej, która zawiera w sobie chip elektroniczny na którym umieszczony jest wirtualny bilet oraz Elektronicznej Portmonetki, na którą można wpłacić daną kwotę, za którą później dokonuje się wirtualnego zakupu biletów jednorazowych. Na stronie Miejskiego Zarządu Dróg i Transportu w Częstochowie umieszczone są mapy pokazujące: strefy parkowania, rozmieszczenie parkomatów oraz ścieżki rowerowe. W Częstochowie funkcjonuje 16 miejskich Hot Spotów, dzięki którym każdy w pobliżu tych miejsc może skorzystać z bezpłatnego internetu. W mieście są również realizowane projekty: „Internet przyszłością cyfrowego świata – przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu w Gminie Częstochowa” oraz „Budowa infrastruktury informatycznej dla Subregionu Północnego R-region częstochowski”. Oba projekty mają na celu udostępnienie dla wykluczonego społeczeństwa dostępu do szerokopasmowego internetu. Obszar Smart Environment w Częstochowie głównie jest reprezentowany poprzez stronę internetową „czestochowa.energiaisrodowisko.pl”. Strona ta została stworzona w celu przybliżenia mieszkańcom wiedzy o sytuacji energetycznej miasta oraz dostarczania aktualnych informacji o działaniach podejmowanych przez miasto i ich efektach. Na stronie można znaleźć między innymi: gry symulacyjne ukazujące jak wyglądałoby miasto gdyby wykorzystywało energetykę wyłącznie na źródłach odnawialnych, analizę opłacalności zastosowania technologii OZE (biomasa, kolektory słoneczne, ogniwa fotowoltaiczne i gruntowe pompy ciepła) wykonanych w programie RETScreen International dla warunków Częstochowy i okolic oraz wiele informacji na temat akcji i projektów dotyczących aspektów środowiskowych jakie są realizowane w mieście. Ostatnim rozpatrywanym obszarem jest Smart Living. Muzeum Monet i Medali Jana Pawła II w Częstochowie jako jedyne muzeum w tym mieście oferuje wirtualną wycieczkę po wnętrzach i gablotach. W centrum miasta znajdują się 4 samoobsługowe serwisy rowerowe. Każda ze stacji wyposażona jest w stojak na rower, komplet narzędzi oraz pompkę. Punkty serwisowe oferują również dodatkową możliwość dla osób, które same nie potrafią naprawić swojego jednośladu. Skanując smartphonem QR CODE można dowiedzieć się, jak natychmiast naprawić usterkę. W ramach akcji „Jasne, że Częstochowa, it’s clear” została stworzona aplikacja dostępna na smartfony, która zawiera w sobie bardzo dużo informacji o mieście, takich jak: * miejsca – zabytki i inne atrakcje, kultura i rozrywka, rozszerzona rzeczywistość (pozwala na zobaczenie wybranego miejsca w czasie rzeczywistym i zdjęcia obrazujące jak wyglądało ono w przeszłości), Jasna Góra, gastronomia, aktywny wypoczynek, niezbędnik, noclegi, zdrowie i uroda, edukacja i usługi, * komunikacja – linie, bilety, przystanki, ulubione, rozkłady MZDIT, strona MPK oraz znajdź połączenie, * wydarzenia – warsztaty animacje spotkania, aleje ale tu się dzieje!, Poświatowska in art, imprezy, kino, koncerty, spektakle, sport, wycieczki i rajdy, wystawy, inne, * kody QR (kody QR umieszczone są określonych miejskich obiektach i przystankach komunikacji miejskiej, a ich zeskanowanie poprzez aplikację zaprowadzi użytkownika bezpośrednio do tego miejsca w aplikacji) * aktualności, * planer – miejsca, wydarzenia, trasy, * przewodnik – spacerem po Alejach, Jasna Góra i okolice, * o mieście – historia miasta, propozycje wycieczek, związani z Częstochową, galerie zdjęć, niezbędnik, festiwale imprezy cykliczne, * aktualna data oraz pogoda w mieście. Ponadto w obszarze w tym można wyróżnić stronę http://www.czestochowa.ws, która zawiera bazę starych i nowych zdjęć, stare filmiki, stare mapy, panoramy i zdjęcia lotnicze. Mieszkańcy mogą również korzystać z udogodnień jakie niosą ze sobą karty „Częstochowski senio” i „Rodzina +”. Obie karty pozwalają na skorzystanie z promocji i ulg w kawiarniach, instytucjach kultury, obiektach sportowych i rekreacyjnych, klubach fitness, usługach medycznych, rehabilitacyjnych i fizjoterapeutycznych, szkołach językowych, biurach tłumaczeń, usługach fryzjerskich i kosmetycznych, taxi, ośrodkach wypoczynkowych. Podsumowując Częstochowę można zaliczyć do miast rozwijających się innowacyjnie i tych które są kreowane na „Smart City”. Miasto niewątpliwie najlepiej się rozwija w obszarze Smart Economy. Większość rozwiązań w tym zakresie powstała w okresie nie dłuższym niż 10 lat temu. Wskazuje to na wzrastający dynamizm w pojawianiu się nowych inwestycji, a moim zdaniem w przeciągu kilku następnych lat, Częstochowa zaskoczy nas pozytywnie nowymi projektami. Smart People jest obszarem w którym niewiele się dzieje, ale widać, że zaczyna się to zmieniać, na co wskazuje chociażby wprowadzenie Budżetu Partycypacyjnego w poprzednim roku (2014). W obszarze Smart Governance miasto posiada wiele rozwiązań, jednak większa część z nich powstała już jakiś czas temu, co spowodowało stagnację. Obszary Smart Mobility i Smart Living również posiadają wiele rozwiązań i są to obszary o które miasto dba tworząc wciąż nowe programy. Ostatni z obszarów – Smart Environment jest obszarem o bardzo małej liczbie rozwiązań, jest to jeden z najbardziej zaniedbanych obszarów, ale nie jest wykluczone że w przyszłych latach może się to zmienić. Reasumując moim zdaniem miasto Częstochowa jest miastem wysoce innowacyjnym w rozwoju społeczno – gospodarczym. Jednak, aby miasto zyskało jeszcze bardziej władze powinny zadbać przede wszystkim o te aspekty, które wykazują zastój i niski poziom rozwoju.

Źródła:
1. Agencja Rozwoju Regionalnego, http://dev.arr.czestochowa.pl, [data wejścia: 19.05.2015].
2. Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości, http://aipczestochowa.wix.com/inkubatory, [data wejścia: 19.05.2015].
3. Centrum Transferu Technologii, http://dev.arr.czestochowa.pl/ctt, [data wejścia: 19.05.015].
4. Centrum Transferu Wiedzy i Innowacji, http://www.ctwii.ajd.czest.pl, [data wejścia: 19.05.2015].
5. Częstochowa wczoraj i dziś, http://www.czestochowa.ws, [data wejścia: 20.05.2015].
6. Częstochowski senior i rodzina +, http://www.karty.czestochowa.pl, [data wejścia: 20.05.2015].
7. Energia i Środowisko w Częstochowie, http://www.czestochowa.energiaisrodowisko.pl, [data wejścia: 19.05.2015].
8. E-usługi dla mieszkańców Częstochowy, http://e.czestochowa.pl, [data wejścia: 18.05.2015].
9. Hot Spot, http://hotspot.czestochowa.um.gov.pl, [data wejścia: 19.05.2015].
10. Informacja w sprawie budowy sieci światłowodowych w mieście Częstochowa, http://www.czestochowa.pl, [data wejścia: 19.05.2015].
11. Informacje dla rowerzystów, http://www.czestochowa.pl, [data wejścia: 20.05.2015].
12. Konsultacje społeczne, budżet partycypacyjny, inicjatywy lokalne, konsultacje.czestochowa.pl, [data wejścia: 18.05.2015].
13. Miejski Zarząd Dróg i Transportu, http://mzd.czest.pl, [data wejścia: 19.05.2015].
14. Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Częstochowie, http://www.mpk.czest.pl, [data wejścia: 19.05.2015].
15. Park Przemysłowo – Technologiczny, http://dev.arr.czestochowa.pl/czestochowski-park-przemyslowo-technologiczny, [data wejścia: 19.05.2015].
16. Regionalna Izba Przemysłowo – Handlowa, http://www.riph.czest.pl, [data wejścia: 19.05.2015].
17. Specjalne strefy ekonomiczne w Częstochowie, http://www.czestochowa.pl, [data wejścia: 18.05.2015].
18. Statystyczne Vademecum Samorządowca 2014, Miasto: Częstochowa, Urząd Statystyczny w Katowicach.
19. Stowarzyszenie Częstochowski Inkubator Przedsiębiorczości, http://site.czip.org.pl, [data wejścia: 19.05.2015].
20. Transmisje z sesji Rady Miasta, http://hdsystem.pl, [data wejścia: 18.05.2015].