Rozdział 1. Pojęcie zdolności kredytowej i oceny zdolności kredytowej
Zdolność kredytowa to inaczej zdolność klienta do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie1. Ocena zdolności kredytowej to ocena prawdopodobieństwa, że pożyczkobiorca wywiąże się ze swoich zobowiązań finansowych2. Jest to więc ocena ryzyka. Opiera się ona o kilka czynników, takich jak historia spłat pożyczkobiorcy w szczególności w zakresie ich terminowosci. W celu określenia prawdopodobieństwa braku spłaty zobowiązań kredytowych, instytucje kredytowe rozważają również dostępność aktywów i wysokość całkowitych zobowiązań klienta wobec wielu wierzycieli. W założeniu, przyznanie kredytu zależy od zaufania, jakie ma pożyczkodawca wobec zdolności kredytowych kredytobiorcy.
1 Prawo bankowe, ustawa z dnia 29.08.1997 2 Zaleska M., Współczesna bankowość, Difin, Warszawa 2007
Rozdział 2. Czynniki uwarunkowujące otrzymanie zdolności kredytowej
Kredytodawcy mogą wykorzystać szereg narzędzi finansowych w celu oceny zdolności kredytowej potencjalnego kredytobiorcy. Gdy zarówno pożyczkodawca i pożyczkobiorca są przedsiębiorstwami, ocena zdolności kredytowej opiera się na analizie zdolnosci finansowej kredytobiorcy według arkusza bilansu, sprawozdań z przepływów pieniężnych, rotacji zapasów, struktury zadłużenia, wydajności zarządzania oraz warunków rynkowych. Kredytodawcy sprzyjają kredytobiorcom, którzy generują zyski netto przekraczające zobowiązania (długi) oraz którzy posiadaja dodatkowe zabezpieczenia finansowe (rezerwy). na wypadek nieprzewidywalnych sytuacji
Kredytodawcy rozwazając zdolnośc kredytowa potencjalnego dłużnika biorą pod uwagę następujace uwarunkowanie;
Zdolność do spłaty kredytu. Historia wiarygodności i przewidywania dotyczące dalszej możliwości spłaty kredytu przez dłużnika. Pozytywna historia spłat dotychczasowych zobowiązań umożliwia przyzananie kredytobiorcy leprzego scoringu kredytowego (lepszej oceny) i otrzymanie finansowania na korzystniejszych warunkach cenowych.
Wielkość zadłużenia. Kredytodawcy poszukują kredytobiorców, których dochody przekraczają wymagania harmonogramu płatności. Wielkość długu jest ograniczona przez dostępne środki. Kredytodawcy preferują dłużników, którzy utrzymują bezpieczny stosunek długu do kapitału3.
Wysokość kredytu. Kredytodawcy preferują duże kredyty, ponieważ ich koszty administracyjne zmniejszają się proporcjonalnie do wysokości kredytu. Jednak z uwagi na ograniczenia prawne i praktyczne należy dywersyfikować ryzyko kredytowe poprzez rozdrobnienie akcji kredytowej i wielosc dłużników lub wspólne akcje kredytowe przy uczestnictwie innych kredytodawców (konsorcja). Uczestniczący kredytodawcy muszą mieć odpowiednie środki, aby podołać dużym wnioskom kredytowym4.
3 Gwizdała J., Ryzyko kredytowe w działalności banku komercyjnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2011. 4 Gostomski E., Jestem nowy: vademecum wiedzy o bankowości, Bankowy Ośrodek Doradztwa i Edukacji, Poznań 2009.
Częstotliwość pożyczki. Klienci, którzy często korzystają z pożyczek budują sobie z czasem reputację, która bezpośrednio wpływa na ich zdolność do zabezpieczenia długu na korzystnych warunkach.
Długość zaangażowania. Kredytodawcy uważają, że ryzyko kredytowe przedsiębiorcy rośnie wraz wraz ze wzrostem horyzontu czasowego zadłużenia. Aby pokryć część ryzyka, kredytodawcy pobierają wyższe oprocentowanie od kredytów o dłuższych terminach.
Względy społeczne. Kredytodawcy mogą zaakceptować ponadprzeciętny poziom ryzyka ze względu na dobro społeczne, wynikające z przeznaczenia kredytu. Przykłady mogą obejmować banki uczestniczące w nisko dochodowych projektach mieszkaniowych lub inkubatorów przedsiębiorczości5
Wiele małych firm musi polegać na pożyczkach lub innych formach kredytu, aby finansować szybkie zakupy lub długoterminowe inwestycje w infrastrukturę i sprzęt. Kredyt jest jednym z fundamentów gospodarki, a małe firmy często muszą go uzyskać aby konkurować z większymi przedsiebiorcami. Aby przejść każdy z procesów zatwierdzania kredytu (również dla kredytów krótkoterminowych), mała firma musi mieć biznes plan i dobrą historię kredytową. Firma musi być w stanie wykazać, że może spłacić kredyt w ustalonej stopie procentowej. Należy również wykazać, że cel kredytu jest zgodny z biznesplanem i finansuje przyszłe projekty zgodne ze strategia firmy.
Podczas procesu ubiegania się o kredyt, właściciele małych firm powinni zdać sobie sprawę, że potencjalni kredytodawcy, czy to banki, czy inwestorzy, będą dążyli do oceny zarówno zdolności kredytowej jak i samej skłonności firmy do obsługi zadłuzenia. Oznacza to, że kredytodawca zbada jakość zarządzania przedsiebiorstwem oraz zdolność firmy do generowania przychodów. Kredytodawca wezmie równierz stosunek wysokości kredytu do potrzeb finansowych firmy wynikających, cel zaciągnięcia kredytu i możliwe jego spłaty. Dlatego też, by zmaksymalizować szanse na uzyskanie kredytu, mała firma powinna zaprezentować potencjalnym kredytodawcom bieżące księgi i dokumenty handlowe, dużą bazę klientów, historie szybkich płatności zobowiązań i odpowiednie zabezpieczenie finansowe6.
Decyzja o tym, czy udzielić kredytu klientowi, oceniana jest na podstawie każdego indywidualnego przypadku. Kredytodawcy gromadzą i oceniają informacje finansowe, podejmują
5 Mishkin F.S., The Economics of Money, Banking and Financial Markets, Pearson, Boston, 2010. 6 Gwizdała J., Ryzyko kredytowe w działalności banku komercyjnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2011.
decyzje czy udzielić kredytu, a jeśli tak, to o jakiej wartości, i przekazują decyzję do klienta w odpowiednim czasie. Jako absolutne minimum, informacje zebrane o wnioskodawcy powinny zawierać nazwę i adres, numer NIP (dla osób prowadzących działalnosc gospodarczą), referencje bankowe i / lub zawodowe, informacje o dochodach, oraz sprawozdania finansowe i podatkowe. Calem kredytobiorcy jest przeprowadzenie całosciowej i dogłębnej analizy przedsiebiorcy ubiegającego sie o kredyt obejmującej zarówno sytuację finansową oraz wycenę zaabezpieczeń jak i czynniki pozafinansowe takie jak reputacja kredytobiorcy czy tez uwarunkowania rynkowe.
Bibliografia
1. Prawo bankowe, ustawa z dnia 29.08.1997 2. Zaleska M., Współczesna bankowość, Difin, Warszawa 2007 3. Gostomski E., Jestem nowy: vademecum wiedzy o bankowości, Bankowy Ośrodek Doradztwa i Edukacji, Poznań 2009. 4. Gwizdała J., Ryzyko kredytowe w działalności banku komercyjnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2011. 5. Mishkin F.S., The Economics of Money, Banking and Financial Markets, Pearson, Boston, 2010.
