TESLA CASE WEL OF NIET VRIJGEVEN VAN INTELLECTUEEL EIGENDOM
Tesla geeft openheid van zaken over zijn patenten
Van onze verslaggever Eric van den Outenaar
AMSTERDAM
De Amerikaanse maker van elektrische auto's Tesla gaat na jaren van investeren de patenten op zijn technologie vrijgeven. Oprichter Elon Musk zegt geen rechtszaken te zullen beginnen tegen fabrikanten die zijn technologie gebruiken. Door openheid van zaken te geven, wil Musk de markt voor elektrische auto's, nog geen procent van alle auto's in de wereld, helpen ontwikkelen. Hoe eerder de wereld op schone auto's overstapt hoe beter, luidt zijn boodschap. Dat klinkt nobel, maar waarom zou een bedrijf dat eerst miljarden dollars heeft geïnvesteerd in het beschermen van zijn uitvindingen en de verwach­tingen van veel beleggers moet zien waar te maken opeens zijn patenten weggeven? 'Het is zeker een verrassende actie', zegt octrooiadvocaat Hub Dohmen, een kenner van Tesla. Maar het past vol­gens hem bij het eigenzinnige karakter van de zakenman, die zich ook actief in de wereld van zonne-energie en ruimtevaarttechnologie begeeft. 'Hij neemt wel vaker gewaagde beslissingen.' Elon Musk heeft bijvoorbeeld veel geld verdiend met de verkoop van internetbetaaldienst PayPal. Vervolgens ging hij niet rentenieren, maar heeft hij zijn gehele vermogen gestopt in bedrijven waarvan het uiterst onzeker is of ze daadwerkelijk succesvol zullen worden. Daarom zit er waarschijnlijk wel degelijk een weloverwogen zakelijke strategie achter. Tesla moet als nieuwkomer een plaats bevechten tussen de gevestigde automerken. Dat doet de automaker onder meer door online te verkopen. In een aantal staten heeft dat tot protesten van dealers geleid en zelfs tot een verbod op de verkoop van Tesla's buiten de bestaande distributie­kanalen om.
Gewaagd besluit van fabrikant elektrische auto's
De honderden patenten kunnen mede daardoor minder waard zijn dan de buitenwereld wil geloven, denkt Dohmen. 'Musk poogt misschien de publieke opinie positief te beïnvloeden. Hij kan er de vraag naar elektrische auto's mee proberen aan te wak­keren.' Tesla hoopt dat andere fabrikanten daardoor meer elektrische auto's produceren. Uiteindelijk ondervindt Tesla zo minder tegenwerking. De fabrikant wil met het vrijgeven van de patenten proberen meer samenwerkingsdeals binnen te slepen met andere automerken, zegt patent-advocaat Jan-Willem Louwaard. Zo praat Musk met BMW om zijn BMW i3 en i8 geschikt te maken voor Tesla's elektrische snellaadstations. 'Als de Duitsers daarvan gebruik gaan maken, groeit ook de status van Tesla in de branche', zegt Louwaard.
Uitweg
Door nu openheid van zaken te geven, kan Tesla er later juist profijt van hebben. Het is te vergelijken met Philips en de mislukte introductie van de Video 2000 in de jaren tachtig. Dat werd niet de standaard voor videorecorders, omdat Eindhoven boven op het patent bleef zitten. Het Japanse Matsushita deelde zijn technologie wel, waardoor zijn VHS in iedere videorecorder terechtkwam. Voor Tesla, dat nog geen 50 duizend auto's heeft verkocht en naar verwach­ting ook de komende jaren geen grote aantallen zal halen, kan het dus een uit­weg zijn om geld te verdienen zodra de markt volwassener wordt. De troef die het daarbij zal inzetten, is de batterij. Tesla heeft de actieradius van elektrische auto's radicaal weten te verbeteren. Onlangs kondigde het aan om een grote fabriek te bouwen om zijn lithium-ion-accu's te produceren. Zo zou het zich tot een toeleverancier kunnen ontwikkelen van andere fabrikanten, zoals Intel is voor processors. Voorlopig blijft dat wel een gok.

Commentaar: Tesla opent octrooiportefeuille
Eerder berichtten wij over Tesla’s voornemen om de octrooien van zijn Supercharger te delen. Het lijkt erop dat Tesla een stap verder gaat door haar complete octrooiportefeuille open te stellen. Voor een volledige vrijgave van de technologie zou Tesla zijn octrooien moeten laten vervallen. Dit doet Tesla echter nadrukkelijk niet. Het bedrijf houdt daarmee de regie over het gebruik van zijn technologie.
In een persbericht verklaart Tesla dat zij geen rechtszaken zal voeren tegen bedrijven die haar technologie te goeder trouw gebruiken. Tesla geeft het intellectueel eigendom echter niet weg. De fabrikant van elektrische auto’s blijft immers eigenaar van de octrooien. Tesla belooft ʻslechtsʼ dat het geen rechtszaken start met deze octrooien. Ook houdt Tesla nog een slag om de arm door alleen gebruik ʻte goeder trouwʼ toe te staan. Het is echter onduidelijk wat Tesla daar precies mee bedoelt. Een bedrijf dat Tesla’s technologie wil toepassen, zal daarom nog steeds de voorwaarden met Tesla moeten afstemmen.
Aanvankelijk was Tesla’s octrooistrategie erop gericht te voorkomen dat het van de markt zou worden gedrukt door grootschalige productie van elektrische auto’s door concurrenten. Het bedrijf heeft echter niet zozeer last van andere elektrische auto’s, maar van auto’s met een traditionele verbrandingsmotor. Met als risico dat de markt voor elektrische auto’s helemaal niet van de grond komt. Tesla hoopt daar verandering in te brengen door zijn technologie aan derden beschikbaar te stellen en niet tegen inbreuk op te treden.
Sommige commentaren concluderen op basis van Tesla’s nieuwe strategie dat het helemaal niet zinvol is om octrooien aan te vragen. Dat is zeker niet het geval. Een octrooi is een middel dat strategisch kan worden ingezet, afhankelijk van het verdere businessplan. Tesla opereert in een bijzondere markt, waarbij deze ongebruikelijke octrooistrategie wellicht uitkomst biedt. Voor de meeste andere markten is een dergelijke strategie echter niet zonder meer aan te bevelen.
De toekomst zal leren of de nieuwe strategie zijn vruchten zal afwerpen. In ieder geval hebben Nissan en BMW in de Financial Times al aangegeven toepassingen van Tesla’s techniek te onderzoeken.