SOALAN:
Pengarah mempunyai kewajipan fidusiari di sisi undang-undang yang perlu dilaksanakan terhadap syarikat. Bincangkan tiga aspek kewajipan fidusiari dengan berpandukan kepada peruntukan seksyen dan kes-kes yang berkaitan.

JAWAPAN:
Pengarah merupakan ejen dan pemegang amanah kepada syarikatnya. Pengarah secara bersesama dalam lembaga pengarah menguasai urusan syarikat, menggerakkan dan menentukan arah tuju syarikat. Pengarah sebagai ejen syarikat mempunyai hubungan fidusiari dengan syarikatnya dan dengan itu mempunyai kewajipan fidusiari kepada syarikat.
Merujuk Seksyen 132(1) Akta Syarikat 1965, pengarah hendaklah bertindak dengan jujur dan menggunakan kerajinan yang munasabah dalam melepaskan kewajipan-kewajipan jawatannya. Tiga aspek kewajipan fidusiari pengarah ialah bertindak dengan jujur dalam memelihara kepentingan syarikat dan bukannya kepentingan pihak lain; tidak meletakkan dirinya dalam satu situasi di mana berlaku percanggahan antara kewajipannya terhadap syarikat dengan kepentingan dirinya; dan menggunakan kuasa dan aset yang telah diamanahkan kepadanya untuk maksud yang diperuntukkan, bukannya bagi maksud lain.
1) Pengarah hendaklah bertindak dengan jujur demi kepentingan syarikat
Seseorang pengarah hendaklah bertindak dengan jujur (bona fide) untuk kepentingan syarikat keseluruhannya. Perkataan ‘bertindak dengan jujur’ telah didefinisikan di dalam kes Marehesi lwn Barnes Keogh, iaitu ‘bertindak dengan jujur’ adalah dirujuk kepada perbuatan yang suci hati (bona fide) untuk kepentingan syarikat dalam melaksanakan tugas-tugas sebagai pengarah. Berdasarkan kes Re Smith & Fawcett Ltd. (1942), mahkamah memutuskan bahawa pengarah adalah terikat untuk melaksanakan tugasnya dengan jujur dan ikhlas, di mana pada pendapat mereka adalah demi kepentingan syarikat dan bukannya bagi tujuan sampingan yang lain.
Sekiranya pengarah mengutamakan kepentingan pihak lain selain daripada syarikatnya, maka pengarah dianggap telah melanggar tanggungjawab tersebut dan melakukan pecah amanah. Berdasarkan kes Re W & M Roith Ltd. (1967), Roith mengawal syarikat dengan memegang majority syer dan dia adalah seorang daripada tiga orang pengarah. Dia kemudiannya memasuki kontrak dengan syarikat di mana sekiranya dia mati, isterinya boleh mendapatkan pencen. Dia kemudiaannya meninggal dunia. Isterinya menuntut pencen tersebut tetapi ditolak. Mahkamah memutuskan bahawa sewaktu membuat keputusan, pengarah tidak mengira kepentingan syarikat tetapi mengira kepentingan isterinya.
Kepentingan syarikat keseluruhannya tidak meliputi kepentingan pekerja. Berdasarkan kes Parke lwn Daily News (1962), pengarah-pengarah bercadang untuk mengagihkan hasil jualan akhbar syarikat kepada pekerja-pekerjanya yang terpaksa diberhentikan kerana syarikat dalam proses penggulungan. Mahkamah memutuskan bahawa keputusan lembaga pengarah itu adalah tak sah kerana keputusan dibuat bukan untuk kepentingan syarikat.
Berdasarkan kes Winkworth lwn Edward Baron Development Co. Ltd. (1987), Lord Templeman menyatakan bahawa kewajiban itu adalah dipunyai oleh pengarah terhadap pemegang syer dan pemiutang untuk memastikan segala urusan syarikat diuruskan dengan betul dan supaya harta-harta syarikat tidak diekploitasikan untuk kepentingan pengarah dan memprejudiskan pemiutang.
Menurut kes-kes di atas, pengarah hendaklah sentiasa jujur kepada syarikat dan berkewajipan mengutamakan kepentingan syarikat, termasuk juga kepentingan ahli-ahli syarikat, pemegang saham dan pemiutang.
2) Pengarah tidak meletakkan dirinya dalam satu situasi yang terdapat percanggahan antara kewajipannya untuk syarikat dan kepentingan peribadinya
Pengarah dilarang melibatkan dirinya dalam situasi di mana pertentangan antara kewajipan syarikat dan kepentingan peribadi berlaku. Ini bertujuan untuk mengelak pengarah dari meletakkan dirinya dalam satu keadaan di mana pengarah bertindak untuk kepentingan dirinya. Sekiranya pengarah memperoleh keuntungan secara rahsia, keuntungan tersebut mestilah diserahkan kepada syarikat.
Terdapat enam keadaan di mana terdapat percanggahan kepentingan pengarah di antara kewajipan untuk syarikat dan kepentingan peribadinya, iaitu:-
a) Seseorang pengarah tidak boleh menyalahgunakan harta atau wang syarikat
Pengarah mempunyai kewajipan untuk bertindak demi kepentingan syarikat apabila menggunakan wang atau harta syarikat dan tidak mencampur-adukkan wang atau harta syarikat dengan wang atau harta peribadi mereka. Pengarah juga tidak boleh menggunakan harta atau wang syarikat untuk memperolehi faedah peribadi. Kalau dia melakukannya, dia bukan sahaja telah melanggar tugasnya tetapi keuntungan dari harta atau wang yang diperolehi adalah milikan syarikat. Dia juga boleh didapati bersalah dibawah jenayah pecah amanah.
Berdasarkan kes Lai Ah Kau & Anor lwn Public Prosecutor (1988), pengarah syarikat dan pemegang saham mewujudkan satu skim mengeluarkan wang syarikat dan membahagikannya sebagai keuntungan yang dijangkakan. Kontrak-kontrak kerja direka seolah-olah wujud, iaitu baucer disiapkan dan wang dibayar berdasarkan bil kontraktor. Akhirnya, wang berkenaan sampai kepada mereka. Mahkamah memutuskan bahawa pengarah telah disabitkan dengan kesalahan pecah amanah, perbuatan mengeluarkan wang dengan helah berupa satu penipuan.
b) Seseorang pengarah tidak boleh menggunakan maklumat yang diperolehi sebagai pengarah untuk mendapatkan keuntungan bagi dirinya sendiri atau pihak selain syarikat dan ianya merugikan syarikat
Seksyen 132(2) Akta Syarikat 1965 memperuntukkan bahawa pagawai-pegawai atau ejen syarikat atau pegawai bursa saham tidak boleh menggunakan dengan tidak betul apa-apa maklumat yang diperolehi dengan kerana kedudukannya sebagai pegawai atau ejen syarikat atau pegawai bursa saham untuk mendapat secara langsung atau tidak langsung faedah untuk dirinya sendiri atau untuk mana-mana orang lain atau untuk menyebabkan kerugian kepada syarikat. Oleh itu, pengarah tidak dibenarkan untuk menggunakan bagi kepentingan peribadi maklumat yang diamanahkan kepada mereka bagi kegunaan syarikat.
Seseorang pengarah tidak boleh menggunakan secara tak wajar maklumat syarikat yang diperolehi dalam kedudukannya sebagai pengarah untuk kepentingan dirinya, orang lain atau yang memudaratkan syarikat. Seseorang pengarah yang melanggar larangan ini boleh dipertanggungkan untuk memulangkan keuntungan yang diperolehi itu kepada syarikat atas apa-apa kemudaratan yang dialami oleh syarikat, dan jika sabit kesalahan boleh juga didenda RM 30,000.00 atau dipenjara selama lima tahun atau kedua-duanya sekali.
Berdasarkan kes PP lwn Tan Koon Swan (1987), seorang pegawai syarikat tidak boleh menyalahgunakan mana-mana maklumat yang diperolehi dengan kedudukannya sebagai pegawai syarikat bagi mendapatkan keuntungan peribadinya dan menyebabkan kerugian kepada syarikat sama ada secara langsung atau tidak langsung. Keuntungan yang diperolehi dengan cara ini, mestilah dipulangkan kepada syarikat. Berdasarkan kes Thomas Marshall (Exporters) Ltd. Lwn Guinle (1978), Guinle merupakan seorang pengarah urusan sebuah syarikat yang menjalankan perniagaan import. Guinle menjalankan perniagaannya sendiri yang bersaing dengan syarikat tanpa pengetahuan pihak syarikat. Apabila perkara ini diketahui syarikat, syarikat mendapatkan injuksi untuk menghalangnya daripada berurusan dengan pelanggan dan pembekal syarikat. Mahkamah memberikan perintah injuksi selepas mendapati Guinle telah melanggar kewajipan fidusiarinya untuk bertindak dengan jujur dan mahkamah berpendapat maklumat yang diperolehinya adalah maklumat rahsia yang hanya boleh digunakan demi kepentingan syarikat.
c) Seseorang pengarah tidak boleh mengambil kesempatan dengan menggunakan kedudukannya sebagai pengarah untuk mendapatkan keuntungan bagi dirinya
Pengarah tidak boleh meletakkan dirinya di dalam kedudukan di mana kelihatan bahawa beliau telah dipengaruhi oleh faktor-faktor lain untuk bertindak selain daripada kepentingan syarikat. Sekiranya didapati pengarah telah menggunakan kedudukannya untuk memperolehi keuntungan peribadi, pengarah adalah bertanggungan untuk memulangkan kembali keuntungan yang diperolehi.
Berdasarkan kes Mahesan lwn Malaysian Government Officers Co-operative Housing Society (1987), Mahesan adalah seorang pengarah dan bekerja untuk syarikat Malaysian Government Officers Co-operative Housing Society. Tujuan penubuhan syarikat ialah untuk menyediakan perumahan untuk pekerja kerajaan. Mahesan menerima rasuah dari Manickam dalam satu transaksi yang melibatkan pembelian tanah. Manickan membeli tanah dengan harga $456,000, tetapi dia menjual kepada syarikat dengan harga $944,000 dan memberi rasuah sebanyak $122,000 kepada Mahesan. Ini menyebabkan syarikat sebenarnya boleh membeli tanah tersebut dengan harga $456,000 tetapi mereka terpaksa membayar $944,000. Mahkamah memutuskan bahawa syarikat boleh menuntut jumlah rasuah atau kerugian daripada perlanggaran kewajiban oleh Mahesan. Memandangkan kerugian syarikat adalah lebih besar dari jumlah rasuah, Mahesan diperintah untuk membayar kerugian yang dialami oleh syarikat akibat daripada rasuah tersebut. Berdasarkan kes Regal (Hastings) Ltd. Lwn Gulliver (1942), sebuah syarikat, X yang memiliki sebuah panggung wayang, membentuk sebuah anak syarikat untuk membeli dua buah lagi panggung wayang dengan maksud untuk menjual ketiga-tiganya sekali gus. Pengarah-pengarah memohon beli syer-syer dalam anak syarikat berkenaan dan mendapat faedah apabila anak syarikat itu dijual dengan memperoleh keuntungan. Mahkamah memutuskan bahawa pengarah-pengarah telah menggunakan maklumat dan kesempatan yang diperolehinya sebagai pengarah syarikat X untuk memperoleh syer-syer tersebut dan tanpa membuat pendedahan yang sewajarnya, adalah bertanggungan untuk menyerahkan kepada syarikat X atas keuntungan yang diperolehi oleh mereka.
d) Seseorang pengarah tidak boleh mengambil atau menyimpan sebarang untung rahsia (dalam bentuk upah, yuran, komisen dan lain-lain)
Jika seseorang pengarah menerima apa-apa keuntungan atau ganjaran dari pihak ketiga kerana menjalankan kewajipannya bagi pihak syarikat, ganjaran yang diperolehinya hendaklah diserahkan kepada syarikat.
Berdasarkan kes Boston Deep Sea Fishing & Ice Co lwn Ansell (1888) , Ansell merupakan pengarah urusan syarikat Boston dan beliau bertanggungjawab dalam pembinaan bot-bot menangkap ikan bagi pihak syarikat. Beliau telah dibayar komisen oleh pembuat kapal tanpa pengetahuan syarikat. Syarikat juga tidak mengetahui bahawa Ansell adalah pemegang saham kepada sebuah syarikat pembekal ais dan syarikat pembekal ikan. Syarikat-syarikat tersebut telah membayar bonus kepada pemegang-pemegang saham yang memberikan perkhidmatan mereka. Ansell kemudiannya memasuki kontrak dengan kedua-dua syarikat bagi pihak syarikat Boston. Mahkamah memutuskan bahawa kepentingan peribadi Ansell bertentangan dengan kewajipan fidusiari kepada syarikat Boston apabila menerima komisen daripada pembuat kapal dan menerima bonus daripada kedua-dua syarikat di mana beliau adalah pemegang saham.
e) Seseorang pengarah tidak boleh memasuki kontrak dengan syarikatnya tanpa mendedahkan atau memberitahu tentang fakta bahawa beliau adalah pihak yang mempunyai kepentingan
Sekiranya pengarah membuat keuntungan daripada urusniaga tersebut ianya mestilah didedahkan kepada syarikat. Kegagalan pengarah mendedahkan perkara tersebut boleh mengakibatkan pengarah bertanggungan terhadap syarikat ke atas keuntungan tersebut kerana pengarah berada di dalam kedudukan di mana kepentingan peribadi bertentangan dengan kepentingan syarikat. Seksyen 131(1) memperuntukkan bahawa tiap-tiap pengarah syarikat yang dalam apa cara, sama ada secara langsung atau tidak langsung, berminat di dalam kontrak atau kontrak yang dicadangkan dengan syarikat tersebut hendaklah secepat mungkin yang praktik selepas fakta-fakta yang relevan telah sampai ke pengetahuannya mengistiharkan sifat kepentingannya di mesyuarat pengarah-pengarah syarikat. Seksyen 131(5) pula memperuntukkan bahawa tiap-tiap pengarah syarikat yang memegang apa-apa jawatan atau memiliki apa-apa harta sama ada secara langsung atau tidak langsung tugas-tugas atau kepentingan-kepentingan mungkin wujud bercanggah dengan tugas-tugas atau kepentingan-kepentingannya sebagai pengarah hendaklah mengisytiharkan di mesyuarat pengarah-pengarah syarikat fakta dan sifat jenis dan had percanggahan tersebut. Seksyen 131 menyatakan pengarah mesti mendedahkan keadaan kepentingannya sama ada secara langsung atau tidak langsung di dalam mana-mana kontrak yang dimasuki dengan syarikat. Jika pengarah memegang apa-apa jawatan atau memiliki apa-apa harta yang boleh menimbulkan percanggahan dengan kepentingannya sebagai pengarah, maka perkara ini hendaklah didedahkan kepada mesyuarat lembaga pengarah. Berdasarkan kes Transvaal Lands Co. lwn New Belgium (Transvaal) Land & Development Co (1914), Samuel dan Harvey merupakan pengarah-pengarah syarikat Transvaal Lands dan pemegang saham dalam syarikat New Belgium. Samuel juga adalah pengarah syarikat New Belgium. Lembaga Pengarah Transvaal Lands bersetuju membeli saham-saham syarikat New Belgium atas pujukan Samuel. Selepas transaksi jual beli saham selesai, syarikat Transvaal mengetahui Samuel dan Harvey mempunyai kepentingan di dalam syarikat New Belgium dan syarikat Transvaal ingin membatalkan kontrak tersebut. Mahkamah memutuskan bahawa kepentingan sebagai pengarah dan pemegang saham di dalam New Belgium bertentangan dengan kewajipan mereka untuk bertindak demi kepentingan syarikat Transvaal, mereka telah melanggar kewajipan fidusiari terhadap syarikat. Berdasarkan kes Peso Silver Mines Ltd. (NPL) lwn Cropper, mahkamah memutuskan bila lembaga pengarah dengan suci hati telah menolak satu peluang untuk syarikat, maka pengarah bolehlah mengambil peluang tersebut tanpa perlu mendedahkan kepada syarikat.
f) Persaingan dengan syarikat di mana pengarah tidak boleh memperolehi apa-apa harta atau peluang perniagaan yang sepatutnya diperolehi oleh syarikat
Pengarah berhak melakukan sesuatu yang bersaingan dengan syarikat tetapi tindakan itu hendaklah didedahkan sepenuhnya dan dibenarkan oleh syarikat. Sekiranya pengarah menubuhkan perniagaan yang bersaing dengan syarikat yang mana beliau adalah pengarah dan kemudiannya mengambil peluang ke atas kontrak yang sepatutnya diberikan kepada syarikat yang beliau menjadi pengarah, beliau dikatakan telah melanggar kewajipan fidusiarinya. Berdasarkan kes Avel Consultants Sdn Bhd & Anor lwn Mohamed Zain Yusof & Ors (1985), sebuah syarikat, X yang menjalankan perniagaan sebagai perunding dan penasihat dalam kerja kejuruteraan telah berkontrak dengan syarikat Y. Kemudiannya tiga orang pengarah syarikat itu telah menubuhkan syarikat lain, iaitu syarikat Z dengan menjalankan perniagaan yang sama, dan telah mencuri pelanggan syarikat X. Mereka juga telah mengambil langkah serong sehingga kontrak di antara syarikat X dengan syarikat Y terpaksa ditamatkan. Kemudian mereka sendiri pula yang berkontrak dengan syarikat X dan memperoleh keuntungan yang lumayan. Mahkamah memutuskan bahawa mereka adalah pemegang amanah untuk syarikat X bagi kesemua fee perundingan yang diperolehi oleh mereka hasil daripada kontrak tersebut. Walau bagaimanapun, sekiranya pengarah mendedahkan urusan mereka kepada mesyuarat agung dan ahli-ahli mesyuarat itu memberi keizinan dengan mengesahkan tindakannya, pengarah berkenaan akan terlepas daripada apa-apa pertanggungjawaban. Seseorang pengarah boleh mengambil kesempatan yang ada semasa dia memegang jawatan pengarah dalam sesebuah syarikat jika penglibatannya itu didedahkan secara yang sewajarnya kepada mesyuarat agung terlebih dahulu.
Berdasarkan kes New Zealand Netherlands Society 'Oranje' Incorporated lwn Kuys & YL (1973), Majlis Privy memutuskan bahawa sesebuah syarikat boleh, melalui perjanjian, membebaskan seseorang daripada kewajipan fidusiarinya. Perjanjian di antara syarikat dengan seseorang pengarah untuk membebaskan pengarah berkenaan daripada kewajipan fidusiari adalah sah dan munasabah.
Menurut kes-kes di atas, dijelaskan bahawa pengarah tidak boleh meletakkan dirinya dalam satu keadaan di mana berlaku percanggahan antara kewajipannya terhadap syarikat dengan kepentingan dirinya. Peruntukan undang-undang yang mengkehendaki pengarah mendedahkan apa-apa kepentingan dirinya yang mungkin bercanggah dengan kepentingan syarikat bertujuan untuk memastikan pengarah terpelihara dari melakukan perlanggaran terhadap kewajipannya.
3) Pengarah mesti menggunakan kuasa dan aset yang telah diamanahkan kepadanya dengan maksud yang diperuntukkan
Pengarah boleh dikatakan melanggar kewajipan fidusiarinya sekiranya beliau menyalahgunakan aset syarikat atau menggunakan kuasa yang diberikan kepadanya untuk tujuan yang salah. Berdasarkan kes Belmont Finance Corporation Ltd. Lwn Williams Furniture Ltd. (1980), mahkamah memutuskan bahawa pengarah boleh didapati bersalah di bawah jenayah pecah amanah jika menyalahgunakan wang syarikat.
Berdasarkan kes Re Duomatic Ltd (1969), pembayaran telah dibuat kepada bekas pengarah sebagai ganti rugi untuk kehilangan pekerjaan. Pembayaran ini tidak diberitahu kepada pemegang syer. Jadi pembayaran tersebut adalah tidak sah. Mahkamah memutuskan bahawa pengarah yang membuat pembayaran tersebut haruslah bertanggungjawab terhadap pembayaran tersebut kerana menyalahgunakan wang syarikat.
Kesimpulannya, pengarah hendaklah bertindak dengan jujur dan menggunakan kerajinan yang munasabah dalam melaksanakan kewajipan fidusiarinya, iaitu bertindak dengan jujur dalam memelihara kepentingan syarikat dan bukannya kepentingan pihak lain; tidak meletakkan dirinya dalam satu keadaan di mana berlaku percanggahan antara kewajipannya terhadap syarikat dengan kepentingan dirinya; dan menggunakan kuasa dan aset yang telah diamanahkan kepadanya untuk maksud yang diperuntukkan, bukannya bagi maksud lain.