1.0 PENGENALAN
Hasil merupakan semua jenis pendapatan yang diterima oleh Kerajaan dalam bentuk cukai, yuran, lesen dan perkhidmatan. Terimaan hasil adalah proses mengutip, menerima dan mengakaun wang hasil dan wang amanah yang diterima di pejabat melalui kaunter / di tempat kerja, secara tunai, pos, penghantaran tangan atau pungutan luar dalam bentuk tunai, wang pos, bank draf dan cek.
Hasil Negara terdiri daripada hasil dari perseketuan, negeri dan kerajaan tempatan. Bagi hasil yang diperolehi dibahagian persekutuan merangkumi hasil cukai (60000), hasil bukan cukai (70000), terimaan bukan hasil hasil (80000) dan juga hasil wilayah persekutuan (90000). Hasil cukai (60000) terdiri daripada cukai langsung (61000) dan cukai tidak langsung (62000). Hasil Cukai Langsung termasuklah hasil dari cukai pendapatan (individu, syarikat dan petroleum), duti setem, cukai keuntungan harta tanah dan cukai aktiviti perniagaan luar pesisir Labuan. Hasil Cukai Tidak Langsung pula termasuk hasil dari duti eksport, duti import, duti eksais, cukai jualan, cukai perkhidmatan dan levi.
Hasil Bukan Cukai terdiri daripada bayaran pendaftaran, lesen dan permit, bayaran perkhidmatan, penerimaan daripada jualan barang, sewaan, faedah dan pulangan daripada pelaburan, denda dan penalti dan sumbangan dan pampasan dari kerajaan asing dan agensi antarabangsa. Lesen merangkumi semua bayaran yang dikenakan berhubung dengan pemberian hak kepada individu, perbadanan, perniagaan dan lain-lain perusahaan bagi tujuan peraturan atau kawalan dan lesen kenderaan bermotor. Bayaran perkhidmatan pula mengandungi terimaan bagi perkhidmatan yang diberi oleh Kerajaan Persekutuan kepada orang ramai. Penerimaan dari jualan barang meliputi terimaan daripada jualan harta benda fizikal yang dimiliki oleh kerajaan termasuk tanah, bangunan, kemudahan alat kelengkapan, stor dan jualan barang pelbagai jenis untuk orang awam.Faedah dan pulangan daripada pelaburan kerajaan termasuk faedah pinjaman yang diberi oleh kerajaan, faedah bank, dividen yang diperolehi dari bon atau saham dan royalti ke atas petroleum serta gas.
Terimaan bukan hasil (80000) terdiri daripada pulangan balik perbelanjaan (81000) dan terimaaan daripada agensi kerajaan (82000). Terimaan Bukan Hasil merupakan semua pulangan balik perbelanjaan, kredit antara jabatan, pulangan balik bagi bayaran berlebihan atau kesilapan dalam tahun fiskal yang lalu, bayaran balik dan sumbangan dari jabatan kerajaan yang lain, badan berkanun atau syarikat kerajaan dan terimaan dari Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur dan Labuan. Pulangan balik perbelanjaan termasuk terimaan daripada Kumpulan Wang Yang Disatukan daripada tahun lepas, pulangan balik gaji kerana perletakan jawatan dan pulangan balik perbelanjaan latihan, manakala terimaan dari agensi kerajaan yang lain terdiri daripada pindahan kumpulan wang antara Kementerian atau Jabatan bagi perkhidmatan yang diberi oleh kerajaan kepada badan kerajaan yang lain. Terimaan dari Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur dan Labuan terdiri dari hasil cukai dan hasil bukan cukai yang termasuk lesen dan permit, premium, cukai tanah, jualan aset, sewaan, bayaran perkhidmatan dan duti hiburan.
Bagi hasil wilayah persekutuan (90000) terdiri daripada hasil cukai (91000) dan hasil bukan cukai (92000). Bagi hasil Negara yang diperolehi melalui negeri terdiri daripada Hasil Semenanjung Malaysia Bahagian 3, Jadual 10, Perlembangaan Persekutuan dan Sabah dan Serawak Bahagian 3 & 5 Jadual 10, Perlembagaan Persekutuan manakala hasil Negara yang diperolehi melalui kerajaan tempatan adalah hasil yang diperolehi di bawah Ordinan Perbandaran.
Dalam kajian kami, kami memfokuskan mengenai Hasil Bukan Cukai (70000). Hasil Bukan Cukai merupakan Semua hasil Kerajaan selain daripada cukai termasuk sumbangan dari agensi kerajaan, syarikat, jualan perkhidmatan dan pelaburan. Dikutip dari perkhidmatan yang disediakan oleh kerajaan untuk rakyat. Contonya adalah Lesen, bayaran pendaftaran, permit (71000), bayaran untuk lessen - lessen memandu (71100), bayaran pendaftaran individu – pendaftaran beranak, mati, perkahwinan dan penceraian ( 74000) dan faedah dan perolehan dari pelaburan (75000).
Kumpulan kami telah memilih Jabatan Pengangkutan Jalan (JPJ) cawangan Bangi, Selangor untuk menjalankan kajian mengenai perakaunan hasil bukan cukai.

Berikut merupakan rajah 1 yang menunjukkan carta alir Hasil Negara di bawah Kerajaan
Persekutuan Kerajaan Negeri dan Kerajaan Tempatan. :

Rajah 1: Carta Alir Hasil Negara

2.0 JABATAN PENGANGKUTAN JALAN
2.1 Sejarah Penubuhan
Jabatan Pengangkutan Jalan telah ditubuhkan pada tahun 1937, di bawah Enakmen Lalulintas 1937. Undang-undang tentera British di Negeri-negeri Melayu Bersekutu. Pentadbirannya pada ketika itu dikenali sebagai Lembaga Pengangkutan Jalan yang berfungsi mengawal dan melesenkan perusahaan awam. Dengan wujudnya pentadbiran Tanah Melayu pada April 1946, kuasa lembaga tersebut telah diambil alih oleh Pejabat Pendaftar dan Pemeriksaan Kereta-kereta Motor yang merangkumi seluruh Tanah Melayu.
Sebelum 1937, pengawalan kereta motor adalah di bawah 4 negeri Melayu Bersekutu iaitu di Bawah Polis Perak dan Selangor, Ketua Inspektor Negeri Sembilan dan 6 Pegawai Daerah di Pahang. Pengawalan tidak berkuatkuasa di Negeri Melayu Tidak Bersekutu. Selain dari 4 buah negeri mengenai kenderaan bermotor sehinggalah Enakmen Lalulintas 1937 diluluskan.
Selaras dengan pembukaan jabatan tersebut, satu undang-undang jalan raya yang dinamakan Ordinan Lalulintas Jalan 1953, telah diluluskan mengantikan Enakmen Lalulintas 1937 itu. Memandangkan pentingnya tugas-tugas untuk menguatkuasakan undang-undang tersebut khasnya terhadap kenderaan perdagangan, maka Bahagian Penguatkuasaaan telah diwujudkan dan menjalankan fungsi penguatkuasaan tersebut.
Pada 1 April 1946, Jabatan Pengangkutan Jalan telah ditubuhkan yang bertujuan menyelaras segala aspek berkaitan pengangkutan bagi seluruh negeri. Sehubungan dengan penubuhan jabatan ini, pelbagai akta berkaitan Pengangkutan Jalan telah digubal seperti Ordinan Lalulintas Jalan tahun 1958 dan Akta Pengangkutan Jalan 1987. Ini bertujuan bagi menyeragamkan undang-undang pengangkutan Negara di samping menjadi landasan kepada JPJ melaksanakan tanggungjawabnya. Ekoran wujudnya kemajuan dalam sistem pengangkutan negara yang ketara pada tahun 1980, JPJ kian terbeban dengan pelbagai tanggungjawab dalam meningkat mutu perkhidmatannya. Selaras dengan itu, penyusunan semula struktur dalaman jabatan telah dilakukan bagi meningkatkan kecekapan agar bersesuaian dengan keperluan dan kepentingan semasa. Akibat wujudnya kepelbagaian fungsi dalam setiap bahagian yang terdapat dalam jabatan ini, maka pelbagai inovasi telah diwujudkan bagi meningkatkan mutu kecekapan dalam perkhidmatan. Era 90-an menunjukkan kemajuan paling memberangsangkan kerana wujudnya tuntutan yang mengalakkan terhadap sistem pengangkutan.
Jabatan Pengangkutan Jalan Malaysia merupakan salah satu dari jabatan di bawah Bahagian Darat, Kementerian Pengangkutan Malaysia. Bertanggungjawab dalam menyediakan perkhidmatan kaunter untuk pelesenan kenderaan dan pemandu serta menguatkuasakan Akta Pengangkutan Jalan 1987 untuk memastikan pemandu yang berhemah dan kenderaan yang selamat. Selain itu, ia juga merupakan organisasi yang menyediakan perkhidmatan yang berkualiti tinggi, menguruskan pungutan hasil serta menguatkuasakan akta pengangkutan secara telus dan berkesan.

2.2 Misi, Visi dan Objektif
VISI
Menjadi Organisasi Pengurusan Penguatkuasaan Pengangkutan Jalan Bertaraf Dunia pada Tahun 2020.
MISI
Mengawalselia kenderaan motor, pemandu dan lalulintas jalan supaya selamat dan efisyen melalui penguatkuasaan dan penyampaian perkhidmatan yang cekap, berintegriti dan berteknologi tinggi bagi memenuhi keperluan pelanggan dan Negara serta menjaga kebajikan dan membangunkan keupayaan warga yang profesional.
OBJEKTIF
1. Mewujud dan mengawal selia pendaftaran dan pelesenan kenderaan bermotor dengan sistematik, berintegriti dan inovatif. 2. Mewujud dan mentadbir sistem latihan, pengujian dan pelesenan pemandu yang berkesan bagi melahirkan pemandu kenderaan bermotor yang kompeten, mematuhi peraturan dan berhemah. 3. Menguatkuasa dan mentadbir undang-undang pengangkutan jalan dengan komited dan berintegriti untuk melahirkan masyarakat yang mempunyai budaya kepatuhan kepada peraturan jalan raya. 4. Mengawal selia dan mentadbir piawaian keselamatan kenderaan bermotor dengan cekap dan berintegriti bagi memenuhi keperluan pengguna alam sekitar serta industry automotif negara.
2.3 Penerangan Logo JPJ
Penerangan Logo Jabatan Pengangkutan Jalan Malaysia
BIRU - Perkhidmatan yang Mesra, Cekap dan Telus
MERAH - Semangat dan Disiplin yang tinggi dalam perkhidmatan
KUNING - Perkhidmatan yang berpegang kepada nilai-nilai moral dan etika yang tinggi serta kukuh dalam nilai agama dan kerohanian
BULAN DAN BINTANG - Menjunjung perkhidmatan yang berlandaskan pegangan agama yang tinggi
BUNGA PADI - Sumbangan ke arah kemakmuran negara melalui kutipan hasil yang cekap dan berkesan
BULATAN DI TENGAH-TENGAH – Menjadi peneraju kepada pembangunan sektor pengangkutan jalan raya yang selamat, cekap dan berdisiplin bagi menyokong pembangunan ekonomi dan sosial Negara. Bulatan juga melambangkan JPJ sebagai sebuah yang mempunyai daya perubahan yang tinggi dan sentiasa memandang ke hadapan dalam memenuhi keperluan persekitaran yang dinamik.

2.4 Nilai-nilai Bersama 1. Integriti dan Akauntabiliti Melaksanakan amanah dan kuasa dengan jujur, adil dan saksama serta berkhidmat dengan komited dan bertanggungjawab. 2. Kecemerlangan Diri dan Organisasi Menjalankan tugas dengan tabah, tekun, istiqamah, redha dan sentiasa berusaha meningkatkan kecemerlangan diri melalui pembelajaran sepanjang hayat. 3. Profesionalisme Dalam Perkhidmatan Sentiasa mengamalkan profesionalisme yang tinggi serta bersedia bertindak untuk memberi perkhidmatan berkualiti kepada pelanggan. 4. Mesra Jagat Mempunyai perasaan prihatin, mesra, penyayang, ceria, peka dan empati.
Kerja Berpasukan Mempunyai semangat kekitaan, bekerjasama, bertolak ansur dan sifat setia kawan serta muafakat yang tinggi untuk mencapai visi dan misi Jabatan.

2.5 Fungsi dan peranan JPJ Malaysia
JPJ berperanan penting menyumbang kepada pencapaian matlamat menjadi sebuah Negara maju dan berpendapatan tinggi melalui : * Memungut hasil Negara JPJ berperanan untuk memungut hasil Negara melalui kutipan cukai dan pelbagai bayaran urusniaga pelesenan kenderaan motor, pelesenan pemandu dan penguatkuasaan. * Memberi khidmat kepakaran bagi menjana perkembangan industri automotif Negara JPJ berperanan sebagai fasilitator kepada sektor swasta bagi memastikan sektor automotif Negara dapat berkembang maju selaras dengan keperluan dasar kerajaan. * Memberi khidmat kepakaran bagi memastikan sistem pendidikan pemandu yang berkualiti tinggi. JPJ berperanan sebagai fasilitator dalam melaksanakan sistem latihan dan pendidikan pemandu yang komprehensif kepada institusi pendidikan pemandu bagi melahirkan pemandu yang kompeten untuk mencapai usaha mengurangkan kemalangan dan mewujudkan persekitaran jalan raya yang selamat. * Menguatkuasakan peruntukan Undang-Undang JPJ bertanggungjawab untuk memastikan peruntukan undang-undang pengangkutan jalan dilaksanakan dengan berintegriti serta dipatuhi oleh pengguna jalan raya bagi mewujudkan persekitaran jalan raya yang selamat. * Mewujudkan jaringan kerjasama korporat yang erat dengan rakan niaga JPJ berperanan membantu meningkatkan kecekapan, perkembangan dan daya saing industry pengangkutan jalan melalui perkongsian maklumat, ketepatan data dan kepantasan membuat keputusan.
3.0 PENGENALAN HASIL JPJ
Terdapat 18 item hasil bukan cukai yang dikutip oleh jabatan Pengangkutan Jalan. Jpj tidak merekod sebarang hasil cukai.
Item hasil bukan cukai yang diterima: Bil | Kod Hasil | Keterangan | 1 | 71101 | Lesen memandu kenderaan | 2 | 71102 | Lesen vokasional kenderaan perdagangan | 3 | 71103 | Bayaran pendaftaran biasa kenderaan | 4 | 71104 | Bayaran pen.ad.valorem kenderaan | 5 | 71105 | Lesen kenderaan bermotor | 6 | 71999 | Bayaran-bayaran lain | 7 | 72103 | Bayaran-bayaran ujian memandu | 8 | 72199 | Bayaran-bayaran ikhtisas yang lain | 9 | 72404 | Perkhidmatan kenderaan jalan | 10 | 72422 | Bayaran tender no.pendaftaran kenderaan | 11 | 72423 | Bayaran pertukaran hak milik kenderaan | 12 | 72424 | Bayaran tuntutan hak milik kenderaan | 13 | 72499 | Bayaran-bayaran perkhidmatan lain | 14 | 73199 | Jualan barang cetak yang lain | 15 | 73999 | Pelbagai jualan | 16 | 76101 | Bayaran menyelesaikan tanpa perbicaraan |

4.0 PROSEDUR KUTIPAN HASIL BUKAN CUKAI
4.1 Prosedur Kutipan Hasil Bukan Cukai di Kaunter
Proses kutipan hasil melalui beberapa peringkat sebelum direkodkan. Encik Anuar menerangkan kepada pihak kami proses kutipan hasil bukan cukai dengan memberi contoh dalam membuat akaun cukai jalan (roadtax). Pertama, pengguna akan datang ke JPJ cawangn negeri masing-masing. Pelanggan akan diminta untuk mengemukakan segala dokumen berkaitan cukai jalan kepada operator kaunter yang bertugas. Operator tersebut seterusnya akan memasukkan data-data yang diberikan itu ke dalam sistem.Dalam kes ini, harga geran akan dimaklumkan kepada pelanggan. Pelanggan akan serah wang kepada operator kaunter. Operator kaunter bertanggungjawab untuk merekodkan penerimaan wang tersebut ke dalam sistem. Satu geran akan dikeluarkan sesudah penerimaan wang berlaku. Geran itu akan dicetak dan kemudiannya diserahkan kepada pelanggan. Setelah selesainya proses pembayaran dan cetak geran,sekeping resit akan dikeluarkan. Hanya sekeping resit sahaja yang akan dikeluarkan. Pelanggan akan mendapat resit yang asal.Salinannya pula boleh didapati dalam sistem perekodan JPJ. Pelanggan yang ingin mencetak sendiri resit pada bila-bila masa bolelah berbuat demikian dalam masa 2-3 tahun. Bagi mengelakkan kesesakan di kaunter, pihak JPJ menyediakan alternatif lain iaitu mewujudkan perkhidmatan mesin kiosk bagi membayar saman, cetak data kenderaan sendiri dan buat cukai jalan.

4.2 Kutipan hasil di luar pejabat
Dalam membuat cukai jalan juga,selain dari pelanggan pergi sendiri ke kaunter JPJ, pelanggan juga boleh berbuat demikian melalui mobil mySIKAP. Mobil mySIKAP ialah satu kemudahan bergerak yang disediakan oleh pihak kerajaan untuk memudahkan pengguna membuat cukai jalan,memperbaharui lesen dan pelbagai lagi sebagaimana perkhidmatan yang diberikan di kaunter JPJ. Di kawasan sekitar Putrajaya,mobil bergerak mySIKAP ini,boleh didapati di pasaraya dan pasar malam. Selain berbentuk mobil bergerak, mySIKAP juga boleh didapati secara atas talian.Fungsi mySIKAP secara atas talian ini juga adalah sama sebagaimana perkhidmatan yang diberikan di mobil bergerak mySIKAP.
4.3 Prosedur Penerimaan dan Pengeluaran Resit Kerajaan
Segala pembayaran juga boleh dibuat melalui pos seperti cek, wang pos, bank draf dan lain-lain bungkusan barang berharga. Wang dan dokumen yang diterima melalui pos hendaklah didaftarkan dalam daftar mel. Dalam dattar mel, butiran seperti tarikh terima,nama pengirim, nombor pendaftaran pembungkusan,nombor cek,amaun dan perihal dokumen hendaklah disertakan. Apabila resit didaftarkan, nombor resit hendaklah dicatatkan dalam daftar mel dan ditandatangani oleh pegawai yang mengeluarkan resit. Pegawai yang membuka mel juga perlu menurunkan tandatangan dalam daftar mel. Dafter mel perlulah disemak setiap hari dengan buku tunai oleh penyelia. Bagi penerimaan melalui pos,resit hendaklah dihantar pada hari yang sama ianya dikeluarkan.

4.4 Individu yang merekod dan memungut hasil
Individu yang dipertanggungjawabkan untuk memungut hasil ialah pegawai-pegawai di setiap kementerian. Untuk memastikan urusan kerajaan berjalan dengan lebih lancar, pegawai-pegawai lain dibolehkan memungut hasil dengan syarat kebenaran bertulis daripada pegawai kementerian terlebih dahulu. Pemungut hasil menurunkan kuasa kepada pegawai-pegawai lain untuk melaksanakan tugas pungutan. Tugas-tugas pungutan terdiri daripada penulis resit, penandatangan resit dan pengakuannya. Penurunan kuasa dibuat secara bertulis dan contoh tandatangan pegawai berkenaan perlu dihantar kepada Jabatan Akauntan Negara.
Dalam perakaunan hasil di JPJ terdapat seorang pegawai hasil yang telah ditetapkan untuk merekod semua hasil yang diperolehi di cawangan masing-masing

5.0 PROSEDUR PERAKAUNAN HASIL BUKAN CUKAI
5.1 Perekodan hasil
AP78 – Semua pungutan yang ada dalam tangan mesti dibayar ke Perbendaharaan pada hari itu juga jika:
(a) pungutan wang tunai (wang kertas dan duit syiling) melebihi RM 500.00 atau,
(b) jumlah pungutan (termasuk wang tunai, cek, wang pos dan kiriman wang) melebihi RM 2,000.00
- jika wang pungutan lewat diterima ia hendaklah dibayar pada hari kerja yang berikutnya.
- Pungutan melalui cek mestilah dibankkan dalam tempoh seminggu.

AP 79(a)- Penyata Pemungut perlu disedia apabila pungutan hendak dimasukkan ke dalam bank. Jika melibatkan cek, setiap nilai cek mestilah ditunjukkan pada penyata pemungut tersebut.

AP 79(b ) - Amaun setiap masukan bank hendaklah dicatatkan dalam Buku Tunai pada hari yang sama

AP 79 (c ) – Jabatan perlu menghantar Penyata Pemungut kepada Perbendaharaan pada akhir bulan atau tempoh lebih singkat sebagaimana ditetapkan oleh Jabatan Akauntan Negara.

AP 79(d ) - Setiap penyata pemungut yang diterima oleh Perbendaharaan mesti diakui terima resit rasmi.

Dalam JPJ, kutipan hasil yang diperolehi di kaunter akan direkod di penyata pemungut. Semasa penutupan akaun duit akan dihantar ke bahagian hasil setiap cawangan JPJ. Amaun yang diberi dan diakaunkan di bank akan dipastikan sama amaunnya. Semua hasil tersebut akan direkod di eTerimaan.
Setiap penerimaan hasil dari kaunter akan direkod terus ke dalam sistem. Penutupan akaun di JPJ tidak sama seperti yang dilakukan oleh organisasi lain. Dalam JPJ, penutupan akaun akan dilakukan dua kali sehari. Laporan harian akan dijana pada waktu tengahari dan waktu petang.
Perakaunan kutipan hasil dari luar pejabat direkod terus ke dalam sistem. Antara terimaan luar pejabat ialah pembayarn saman atas talian. Hasil dari terimaan luar pejabat direkod terus oleh ibu pejabat jpj.

6.0 PEREKODAN DAN PELAPORAN HASIL BUKAN CUKAI
6.1 Perekodan hasil bukan cukai
6.1.1 Sistem yang digunakan untuk merekod hasil
Bagi JPJ mereka tidak menggunakan sistem I-JPN(satu sistem kutipan hasil). Sebaliknya,pihak JPJ mengguna pakai sistem eSPKB (sistem perancangan dan kawalan belanjawan elektronik) untuk merekod sebarang hasil yang diterima. Sistem e-SPKB ini hanya digunapakai untuk memasukkan waran peruntukan sahaja. Namun begitu sistem e-SPKB bagi cawangan dan negeri adalah lain-lain atau berbeza.Fungsi e-SPKB adalah untuk membuat baucer. Di JPJ cawangan Bangi turut menggunapakai sistem e-SPKB ini tetapi ianya terhad untuk membuat waran peruntukan sahaja yang khas untuk pemegang kad kredit. Contoh bagi JPJ cawangan Bangi ia dipanggil pusat kos. Bila ia dipanggil pusat kos,ia sebenarnya ikut fungsi JPJ iaitu merekod penerimaan duit sahaja.Berbeza dangan pusat tanggungjawab JPJ (PTJ). PTJ mempunyai unit kewangannya yang tersendiri. Di Selangor,hanya JPJ Shah Alam sahaja yang mempunya PTJ. JPJ cawangan bagi pula tidak mempunyai PTJ. Tidak terhad kepada merekod penerimaan, PTJ juga berfungsi untuk membuat gaji kakitangan JPJ. Pusat Tanggungjawab ialah sebuah organisasi yang diberi kuasa untuk menguruskan sumber kewangan dan memungut hasil kerajaan. Mempunyai kuasa berbelanja dan membuat pengagihan waran kepada Pusat Kos yang berada dibawah tanggungannya. Bilangan anggota PTJ dalah kurang dari 10 orang.

6.1.2 Perekodan Hasil Bukan Cukai Asas Tunai Diubahsuai

Belanjawan
Diluluskan
Belanjawan
Diluluskan

Penyediaan
Penyata Kewangan
Penyediaan
Penyata Kewangan
Waran
Peruntukan dikeluarkan Waran
Peruntukan
dikeluarkan

Pelarasan
Akaun
Pelarasan
Akaun

Penerimaan
Peruntukan
Penerimaan
Peruntukan

Terimaan dan bayaran Tunai
Terimaan dan bayaran Tunai

Rajah 2: Kitaran Perakaunan sektor Awam
Rajah 2: Kitaran Perakaunan sektor Awam

Di peringkat Pusat Tanggungjawab (PTJ) JPJ, kitaran perakaunan akan bermula dengan belanjawan. Kitaran perakaunan adalah proses terperinci bagaimana catatan kewangan harian direkod dan diringkaskan dan seterusnya penyata kewangan disediakan. Belanjawan dilulus oleh parlimen.
Sebelum perbelanjaan boleh dilakukan, waran Am mesti dikeluarkan oleh Menteri Kewangan kepada Ketua Setiausaha Perbendaharaan seterusnya perbendaharaan akan mengeluarkan Waran Peruntukan kepada jabatan.

JPJ menggunakan catatan jurnal iaitu debit dan kredit bagi merekod kutipan hasil, belanja dan transaksi atau peristiwa kewangan yang lain. Proses ini dipanggil menjurnalkan dan catatan jurnal mempunyai pelbagai jenis.

Contoh catatan jurnal untuk hasil lesen memandu kenderaan RM500 ( asas tunai ubahsuai) yang dikutip oleh JPJ:
Dt Tunai RM500 Kt Hasil Lesen Memandu Kenderaan RM500
Dt Tunai RM500 Kt Hasil Lesen Memandu Kenderaan RM500

Contoh catatan Jurnal bagi hasil lesen memandu kenderaan RM500 yang dikutip oleh JPJ. Tetapi, hanya RM 200 yang dibayar oleh pelanggan pada tahun semasa:
Dt Tunai RM200 Kt Hasil Bukan Cukai RM200
Dt Tunai RM200 Kt Hasil Bukan Cukai RM200

Perekodan wang lebihan
Dalam menjalankan urusniaga di JPJ, kadang-kala terdapat antara hasil sebenar dan jumlah tunai yang diterima. Jika jumlahnya tidak sama pegawai hasil JPJ akan mencari sama ada slip yang terlebih atau duit diterima yang terlebih. Jika duit yang terlebih, terdapat banyak kemungkinan lebihan wang tersebut. Salah satu sebab tunai terlebih ialah pelanggan tidak mahu mengambil wang baki bayaran. Lebihan tunai itu akan direkod sebagai terimaan. Jika terdapat lebihan wang daripada pelanggan yang membuat bayaran melalui wang pos dan bayaran cek, lebihan itu akan direkod sebagai terimaan lain-lain.
Contoh catatan jurnal untuk lebihan wang sebanyak RM50
Dt Bank RM50 Kt Terimaan-terimaan lain RM50
Dt Bank RM50 Kt Terimaan-terimaan lain RM50

Perekodan Cek Tendang
Terdapat juga pelanggan yang membayar lesen, saman dan sebagainya menggunakan cek. Kadang-kala cek yang diterima adalah cek tending. Contoh catatan jurnal cek tendang:
Dt Akaun Belum Terima RM50 Kt Hasil Lesen Memandu Kenderaan RM50
Dt Akaun Belum Terima RM50 Kt Hasil Lesen Memandu Kenderaan RM50

6.1.3 Perekodan Asas Tunai Ubahsuai vs Asas Akruan | ASAS TUNAI UBAHSUAI | ASAS AKRUAN | HASIL | Pengiktirafan dan perekodanhanya dibuat berdasarkan kepada penerimaan tunai. | Pengiktirafan dibuat apabila hasil telah dikenalpasti boleh atau layak diterima pada sesuatu masa walaupun tiada penerimaan tunai. | Contoh Perihal :Tarikh : 01/08/2012Menerima hasil sewa dari Syarikat ABC Sdn Bhd untuk tempoh 1 tahun (sehingga 31 Julai 2013) dengan jumlah RM1000 sebulanJumlah : RM12000,000 Cara merekod : Asas Tunai UbahsuaiPK 2012 : HASIL 2012 – RM12,000PK 2013 : Tiada Catatan JurnalDT Tunai 12000 KT. Hasil Lesen 12000 Asas AkruanPK 2012 : HASIL 2012 – RM 5,000, Hasil sewa terdahulu – RM 7,000PK 2013 : HASIL 2013 – RM 7,000 Catatan JurnalDT Tunai 12000 KT Hasil Lesen 5000 Hasil Lesen Terdahulu 7000 |
6.2 Pelaporan Hasil Bukan Cukai
Semasa menyediakan laporan kewangan bagi sesuatu tempoh, terdapat peristiwa-peristiwa yang belum direkod. Bagi mendapatkan gambaran yang sebenar berkaitan aktiviti kewangan, pihak JPJ akan membuat catatan pelarasan. Ini merupakan amalan biasa bagi sektor awam. Terdapat kemungkinan hasil diperoleh tetapi kedua-duanya tidak direkodkan kerana ia melibatkan dua tempoh yang berlainan pada hujung tahun. Oleh itu, peristiwa perlu dicatat dalam rekod perakaunan melalui catatan pelarasan.

Catatan pelarasan ini selaras dengan konsep Akaun Kena Bayar (AKB). Akaun Kena Bayar (AKB) merupakan suatu tempoh pembayaran selepas penghujung sesuatu tahun kewangan, di mana semua pembayaran berkaitan tanggungan bagi kerja yang telah dijalankan, barang-barang dan perkhidmatan yang diterima sehingga 31 Disember tahun kewangan tersebut boleh dibuat menggunakan peruntukan tahun kewangan itu.

Hasil yang diterima semasa tempoh AKB akan diperakaunkan ke dalam tahun kewangan yang lama. Hasil yang telah dipertanggungkan dalam sesuatu tahun kewangan hendaklah dibayar segera sebelum berakhirnya tempoh AKB bagi mengelakkan perbelanjaan perlu dibayar menggunakan peruntukan tahun kewangan baru. Baki peruntukan bagi sesuatu butiran atau program dan aktiviti atau projek pada akhir tahun tidak boleh digunakan bagi menjelaskan bayaran yang belum tiba masanya. Baki peruntukan juga tidak boleh digunakan atau dipindahkan ke akaun deposit sebagai simpanan.

Rajah 3: Sijil Pengesahan Baki Akaun Hasil

Sijil Pengesahan ini adalah sijil pengesahan baki akaun hasil yang diterima daripada pihak bank oleh JPJ. Sijil pengesahan ini akan mengesahkan sama ada terdapat perbezaan atau tidak jumlah yang tercatat di buku tunai dengan akaun Lejar Pejabat Pembayar. Mengikut laporan di atas, terdapat perbezaan jumlah hasil. Perbezaan amaun ini adalah disebabkan rekod di bank yang mengambil masa dalam 2 hari untuk kemaskini akaunnya. Kebiasaanya, pusat kos JPJ akan menghantar hasil pada hujung bulan. Tetapi, pihak bank akan kemaskini akaunnya lewat sedikit daripada tarikh hasil dihantar.

Rajah 4: Penyata Penyesuaian Akaun Hasil pada akhir bulan

Penyata ini akan melaraskan amaun yang terkurang dan terlebih dalam jumlah hasil yang menyebabkan perbezaan amaun. Penyata penyesuaian ini bertindak sebagai penyata penyesuaian bank yang biasanya digunakan oleh syarikat-syarikat biasa. Penyata penyesuaian ini menunjukkan lebihan wang hasil sebanyak RM 1,000.

Rajah 5: Pelarasan yang dibuat ke atas perbezaan hasil

Berdasarkan penyata penyesuaian bank dalam rajah 4, pelarasan (rajah 5) akan dibuat. Lebihan RM 1,000 yang dikenalpasti akan dikreditkan daripada buku tunai JPJ cawangan Bangi, Selangor.
Perbezaan ini adalah disebabkan bahagian hasil setiap cawangan JPJ akan melaporkan hasilnya setiap 28 hari dalam sebulan. RM 1,000 ini adalah untuk hasil tiga hari (andaian bulan yang mempunyai 31 hari) yang tidak dilaporkan. JPJ akan merekod akaun untuk 13 bulan dalam setahun. Baki daripada 3 hari tersebut akan dikumpul dalam bulan yang seterusnya. Ini menyebabkan tempoh perakaunan JPJ mempunyai 13 bulan kerana hasil pada bulan Disember akan direkod pada Januari tahun seterusnya iaitu pada bulan ke-13. Bulan ke-13 adalah untuk pelarasan dibuat.

Rajah 6: Cetakan daripada sistem komputer JPJ

Rajah 6 menunjukkan laporan hasil JPJ cawangan Bangi, Selangor yang dicetak melalui sistem komputer yang digunapakai untuk merekod setiap transaksi hasil.

Berikut adalah kedudukan item Hasil Bukan Cukai dalam Penyata Penerimaan dan
Pembayaran Wang Tunai Kerajaan Persekutuan mengikut IPSAS 1 kaedah Asas Tunai.

Rajah 7: Kedudukan item Hasil Bukan Cukai (Asas Tunai)

Berikut adalah kedudukan item Hasil Bukan Cukai dalam Penyata Penerimaan dan
Pembayaran Wang Tunai Kerajaan Persekutuan mengikut IPSAS 1 kaedah Asas Akruan.
Rajah 8: Kedudukan item Hasil Bukan Cukai (Asas Akruan)

7.0 PERTUKARAN ASAS TUNAI UBAHSUAI KEPADA ASAS AKRUAN Kini kerajaan persekutuan telah melaksanakan asas tunai ubahsuai untuk merekodkan sebarang urusniaga yang berkaitan seperti merekod hasil, belanja, aset dan juga liabiliti kerajaan. Ini bermakna, kerajaan akan merekod urusniaga apabila tunai diterima dan juga dibayar. Tambahan pula, kaedah asas tunai ubahsuai ini perbelanjaan aset tidak dipermodalkan dan liabiliti tidak dilaporkan di dalam penyata kewangan. Sebagai contoh, kerajaan mempunyai projek untuk membina sebuah sekolah. Dengan menggunakan kaedah asas tunai ubahsuai, kerajaan akan merekod sebagai aset kerajaan tetapi sekiranya kaedah asas akruan digunapakai kerajaan akan merekodnya perbelanjaan tersebut sebagai hasil. Selain itu, segala perbelanjaan akan menggunakan peruntukan tahun semasa dan pembayaran dibuat sehingga bulan Januari tahun berikutnya. Berdasarkan hasil Strategic Reform Initiative (SRI) Public Finance Lab yang telah diadakan pada 21 Februari – 1 April 2011, menetapkan pelaksanaan Perakaunan Akruan bagi Kerajaan Persekutuan pada tahun 2015. Bagi Kerajaan Negeri pula, pelaksanaannya akan dilakukan pada tahun 2016. YAB Perdana Menteri telah meluluskan pelaksanaan Perakaunan Akruan di Mesyuarat Jawatankuasa Pemandu Strategic Reform Initiative – Public Finance Reform (SRI-PFR) pada 11 Mei 2011.

7.1 Perbezaan Asas Tunai Ubahsuai dan Asas Akruan
Berikut merupakan perbezaan antara asas tunai ubahsuai dan asas akruan : | | | ASAS UBAHSUAI | ASAS AKRUAN | HASIL | Pengiktirafan dan perekodanhanya dibuat berdasarkan kepada penerimaan tunai. | Pengiktirafan dibuat apabila hasil telah dikenalpasti boleh atau layak diterima pada sesuatu masa walaupun tiada penerimaan tunai. | BELANJA | Pengiktirafan dan perekodanhanya dibuat berdasarkan kepadapembayaran tunai. | Pengiktirafan dibuat apabila urusniaga perbelanjaan berlaku walaupun pembayaran belum dibuat. | ASET | Dikenakan sepenuhnya kepada perbelanjaan pada masa ianya diperolehi. Tiada belanja susutnilai. | Diiktiraf dan direkodkan selama tempohusia guna serta dipermodalkan. Susutnilai dikenakan sepanjang tempohpenggunaan. | LIABILITI | Tidak diiktiraf atau direkodkan. | Tanggungan/Obligasi yang perlu dibayartetapi belum dibuat bayaran akan diiktiraf dan direkodkan. | Rajah 9 : Perbezaan asas tunai ubahsuai dan asas akruan

Contoh pergerakan hasil bukan cukai :
Terima pesanan
Terima pesanan

Penghantaran barang
Penghantaran barang

AKRUAN
23 APRIL 2015
AKRUAN
23 APRIL 2015

TUNAI
05 MEI 2015
TUNAI
05 MEI 2015
Tunai
diterima
Tunai
diterima

HASIL
HASIL

Rajah 10 : Contoh Pergerakan Hasil Bukan Cukai

ASAS TUNAI : Hasil dan belanja di iktiraf pada 05 Mei 2015 apabila TUNAI DITERIMA
ASAS AKRUAN : Hasil dan belanja diiktiraf pada 23 April 2015 iaitu bersamaaan dengan tarikh PENGHANTARAN BARANG
Berdasarkan rajah diatas, merupakan contoh diatas kami menggunakan comtoh pembelian nombor pendaftaran kereta iaitu merupakan salah satu contoh hasil bukan cukai pihak sector awam. Kami mengambil contoh ini berdasarkan hasil kajian kami bersama-sama pihak yang bertanggungjawab iaitu di Jabatan Hasil JPJ cawangan Bangi.
Pelanggan akan pergi ke kaunter untuk mendapatkan maklumat mengenai prosedur pembelian nombor pendaftaran. Setelah pelanggan memahami setiap prosedur pembelian nombor pendaftaran, pelanggan akan membuat pesanan berdasarkan syarat yang telah ditetapkan dengan menyediakan bayaran deposit. Kemudiannya pihak JPJ cawangan Bangi akan menerima pesanan nombor pendaftaran daripada pelanggannya. Apabila nombor pendaftaran yang ditempah itu telah siap iaitu pada tarikh 23 April 2015, penghantaran akan dibuat atau pelanggan boleh mengambil nombor pendaftaran tersebut dengan sendirinya. Tunai dibayar pula dianggap akan dibuat pada 5 Mei 2015. Apabila tunai diterima, pihak bahagian hasil JPJ cawangan bangi akan mengiktirafkan hasil.
Contoh hasil daripada nombor pendaftran adalah untuk menjelaskan mengenai perbezaan Asas Tunai Ubahsuai dan juga Asas Akruan yang dimana akan dilaksanakan pada tahun 2016. Berdasarkan contoh diatas, pada ketika ini pihak JPJ cawangan Bangi masih menggunakan Asas Tunai Diubahsuai. Mereka akan merekod hasil diiktiraf pada tunai diterima bertarikh 5 Mei 2015. Malah sekiranya pihak hasil JPJ ini akan melaksanakan Asas Akruan yang dijangkan akan dilaksankan pada tahun 2016, pihak hasil akan meniktirafkan hasil pada 23 April 2015 iaitu bersamaan dnegan tarikh penghantaran nombor pendaftaran tersebut bukannya pada tunai yang diterima.
Berdasarkan contoh dan penerangan yang diberikan diatas, kita dengan jelasnya dapat membezakan bila masa hasil akan diiktiraf oleh sesebuah entiti.

7.2 Kebaikan asas akruan 1. Menunjukan kos sebenar yang dibelanjakan oleh kerajaan dengan telus. 2. Menigkatkan ketelusan dan akauntabiliti pihak kerajaan dalam pengurusan kewangan dan akaun 3. Mengurangakan fraud 4. Menambahbaik pengurusan kewangan dan perakaunan Kerajaan melalui tadbir urus yang baik (good governance) serta menjurus kepada value for money 5. Meningkatkan kecekapan dan keberkesanan Kerajaan dengan penjanaan laporan prestasi dan penyata kewangan secara lebih lengkap dan menyeluruh 6. Pengukuran kesan polisi secara lebih efektif melalui pelaksanaan perakaunan pengurusan 7. Memberi petunjuk yang lebih baik dalam pengurusan kewangan secara berhemat.

Seperti kita sedia maklum, dalam tahun 2016 kerajaan akan bertukar asas perekodan tunai ubahsuai kepada asas akruan. Melalui temubual kami dengan pegawai JPJ cawangan Bangi, tiada lagi persediaan yang dibuat untuk pertukaran asas ini tetapi di peringkat atasan seperti ibu pejabat di Shah Alam akan mula didedahkan secara berperingkat mengenai asas akruan yang akan dilaksanakan pada tahun 2016. Terdapat pegawai yang telah menghadiri penerangan tentang asas akruan. Tetapi, masih tiada sebarang kursus yang dianjurkan oeleh pihak kerajaan sebagai persediaan pertukaran asas ini. Mengikut maklumat yang diperolehi melalui Jabatan Akauntan, pertukaran kepada asas akruan akan ditangguh pada tarikh yang akan dimaklumkan kelak. Sistem yang akan digunakan untuk asas akruan ialah 1GFMAS. Sistem ini akan menggabungkan semua sistem yang digunapakai sebelum ini seperti Sistem Kutipan Hasil (IJPN), Sistem eSPKB dan sistem eTerimaan. Sistem ini tidak banyak bezanya dengan sistem yang digunakan sebelum ini. Penggunaan sepenuhnya sistem ini tidak dapat dipastikan tarikhnya lagi. Kemungkinan besar selaras dengan tarikh penggunaan GST pada 1 April 2015. Pada pendapat Encik Anuar itu sendiri, setiap sistem yang baru diwujudkan mempunyai masalah tersendiri, ini bermakna sistem tersebut tidaklah sempurna 100%. Dari masalah yang timbul akan berlaku tindakan penambahbaikan untuk menghasilkan sistem yang cekap dan berkesan serta dapat membantu dalam meningkatkan akauntabiliti sesebuah kerajaan. Berikut merupakan kebaikan sistem 1GFMAS :

Rajah 11: Kebaikkan system 1GFMAS

7.3 Standard Pelaporan dan Perekodan Hasil
7.3.1 MPSAS 9 (Hasil daripada aktiviti pertukaran)
Apabila pihak kerajaan menukar asas tunai diubahsuai kepada asas akruan, kerajaan perlu merekod dan melapor semua urusniaga berdasarkan MPSAS. Pihak JPJ merekod dan melaporkan hasilnya dengan merujuk kepada MPSAS 9 dan MPSAS 23 kerana JPJ menerima hasil urusniaga pertukaran dan urusniaga bukan pertukaran. Antara hasil JPJ yang dikategorikan sebagai hasil pertukaran ialah pelekat (sticker) cukai jalan.
Sesuatu entiti yang menyedia dan membentangkan penyata kewangan mengikut asas perakaunan akruan hendaklah mengguna pakai Piawaian ini untuk memperakaunkan hasil yang diperoleh daripada urus niaga pertukaran dan peristiwa berikut:
(a) Penyediaan perkhidmatan;
(b) Jualan barangan; dan
(c) Penggunaan aset entiti oleh pihak lain yang menghasilkan faedah, royalti dan dividen atau pengagihan yang serupa.

Piawaian ini terpakai kepada semua entiti sektor awam selain Perusahaan Perniagaan Kerajaan (Government Business Enterprise, GBE). Istilah berikut digunakan dalam Piawaian ini dengan maksud yang dinyatakan.
Urus niaga pertukaran ialah urus niaga apabila sebuah entiti menerima aset atau perkhidmatan, atau liabiliti dilangsaikan dan secara langsung memberikan nilai yang hampir sama (terutamanya dalam bentuk wang tunai, barangan, perkhidmatan atau penggunaan aset) kepada entiti lain sebagai pertukaran.
Nilai saksama ialah amaun sesuatu aset yang boleh ditukarkan atau liabiliti dilangsaikan, antara pihak yang berpengetahuan dan bersetuju dalam urus niaga secara telus. Urus niaga bukan pertukaran ialah urus niaga yang bukan urus niaga pertukaran. Dalam urus niaga bukan pertukaran, entiti sama ada menerima daripada atau memberi kepada entiti lain tanpa secara langsung memberi atau menerima nilai yang hampir sama sebagai pertukaran.
Istilah yang ditakrifkan dalam MPSAS lain digunakan juga dalam Piawaian ini dengan maksud yang sama seperti dalam Piawaian berkenaan, dan diterbitkan semula dalam Glosari Istilah yang Ditakrifkan yang diterbitkan secara berasingan. 8.3.2 MPSAS 23 (Hasil daripada Transaksi Bukan pertukaran)
MPSAS 23 merupakan satu panduan penjenisan hasil yang bukan daripada bukan pertukaran aktiviti /hasil cukai dan perkhidmatan. Hasil terdiri daripada aliran masuk kasar faedah ekonomi atau potensi perkhidmatan diterima dan akan diterima oleh entiti pelaporan, yang mewakili peningkatan dalam aset bersih / ekuiti, selain daripada kenaikan yang berkaitan dengan sumbangan daripada pemilik. Jumlah dikumpulkan sebagai ejen kerajaan atau organisasi lain kerajaan atau pihak ketiga lain yang tidak akan menimbulkan peningkatan dalam aset bersih atau pendapatan ejen itu. Ini kerana ejen entiti yang tidak dapat mengawal penggunaan, atau jika tidak mendapat manfaat daripada, aset dikumpulkan dalam mencapai objektifnya. Di mana entiti menanggung beberapa kos berhubung dengan pendapatan yang timbul daripada bukan pertukaran- urusniaga, pendapatan adalah aliran masuk kasar faedah ekonomi masa depan yang berpotensi atau perkhidmatan, dan apa-apa aliran keluar sumber yang diiktiraf sebagai kos urus niaga. Sebagai contoh, jika sebuah entiti pelaporan dikehendaki membayar penghantaran dan pemasangan kos berhubung dengan pemindahan item loji kepadanya daripada entiti lain, kos diiktiraf secara berasingan daripada pendapatan yang timbul daripada pemindahan item loji. Kos penghantaran dan pemasangan adalah termasuk dalam amaun yang diiktiraf sebagai aset, mengikut MPSAS 17, Hartanah, Loji dan Peralatan (PPE). Dalam beberapa urus niaga, ia adalah jelas bahawa terdapat pertukaran nilai lebih kurang sama. Ini adalah urus niaga pertukaran dan ditangani dalam MPSASs lain. Dalam transaksi lain, entiti akan menerima sumber dan tidak menyediakan pertimbangan secara langsung sebagai balasan. Sebagai contoh, pembayar cukai membayar cukai kerana mandat undang-undang cukai pembayaran cukai mereka. Walaupun kerajaan mengenakan cukai ke atas akan menyediakan pelbagai awam perkhidmatan kepada pembayar cukai, ia tidak berbuat demikian sebagai balasan untuk pembayaran cukai Terdapat satu kumpulan lagi urus niaga transaksi bukan pertukaran yang boleh memberikan sedikit pertimbangan secara langsung sebagai balasan kepada sumber yang diterima, tetapi pertimbangan yang tidak kurang bersamaan dengan nilai saksama sumber yang diterima. Dalam kes-kes ini, entiti yang menentukan sama ada terdapat gabungan pertukaran dan bukan pertukaran-transaksi, setiap komponen yang diiktiraf secara berasingan. Sebagai contoh, suatu entiti yang menerima RM 6 juta pembiayaan daripada agensi pembangunan pelbagai hala. Perjanjian itu menyatakan bahawa entiti mesti Repa RM 5 juta daripada dana yang diterima dalam tempoh 10 tahun, pada kadar faedah 5% apabila kadar pasaran untuk pinjaman sedemikian adalah 11%. Entiti tersebut secara menerima RM 1 juta pemberian (RM 6 juta yang diterima kurang RM 5 juta untuk dibayar balik) dan dimasukkan ke dalam RM 5 juta pinjaman konsesi yang menarik faedah pada 6% di bawah kadar faedah pasaran bagi pinjaman yang sama. RM 1 juta pemberian yang diterima, dan juga bahagian luar pasaran daripada bayaran faedah dari segi perjanjian itu, adalah urus niaga bukan bursa. Modal dan faedah ansuran sepanjang tempoh pinjaman adalah urus niaga pertukaran.

8.0 KESIMPULAN
Secara umumnya, hasil Kerajaan Persekutuan datangnya dari segala hasil dan pendapatan kecuali zakat, fitrah dan hasil Baitulmal yang lain. Pengurusan jenis-jenis hasil yang diterima perlu lebih efisien supaya jumlah tunggakan hasil tidak bertambah dari semasa ke semasa.
Amnya, Kerajaan telah mengambil langkah yang perlu untuk mengatasi masalah tunggakan hasil dengan mengemas kini peraturan semasa. Oleh yang demikian, pemungut perlu mengurus dan mentadbir tunggakan hasil yang ada kini dengan mematuhi undang-undang dan peraturan semasa bagi menjamin peningkatan hasil negara dan berkurangnya tunggakan hasil.
Diantara langkah yang diambil oleh kerajaan ialah dengan memperkenalkan Asas Akruan yang bakal diaksanakan di peringkat persekutuan pada tahun 2016. Jabatan Pengangkutan Jalan cawangan Bangi tidak terkecuali dalam pelaksanaan ini juga bersiap sedia untuk menerima sebarang perubahan yang berlaku dalam merekod transaksi yang terlibat bagi memenuhi keperluan semasa. Walaupun apa yang telah diperkatakan oleh En. Anuar iaitu pengurus di bahagian hasil JPJ Bangi yang mana perekodan Asas Akruan ini akan dilaksanakan secara berperingkat. Buat masa sekarang apa-apa bengkel mengenai Asas Akruan ini belum dilaksankan lagi dan menurut beliau setiap benda baru yang wujud akan menimbulkan masalah dan masalah ini haruslah ditempuhi dengan bijak.
Oleh sebab itu, perancangan awal perlu untuk menghadapi perubahan ini terutama kepada
Jabatan Pengangkutan Jalan khususnya. Ianya juga perlu meningkatkan tahap perkhidmatan yang lebih efisyen serta meningkatkan lagi kepuasan pelanggan dalam memberikan perkhidmatan yang berkualiti sejajar dengan visi dan misi jabatan ini.

9.0 RUJUKAN 1. www.treasury.gov.my 2. www.jpj.gov.my 3. km.anm.gov.my 4. portal.anm.gov.my 5. MPSAS 9 Revenue From Exchange Transactions 6. MPSAS 23 Revenue From Non-ExchangeTransactions (Taxes And Transfers) 7. Bahagian Hasil, Pejabat Jabatan Pengangkutan Jalan, Bangi, Selangor