WHAT WILL BE A "GAME CHANGER" FOR EUROPE AND POLAND: SECURE SUPPLIES, SHALE GAS, OPEN MARKET OR RENEWABLE ENERGY (a "game changer" means- which of the mentioned options will influence strongly/determine energy developments in Europe and Poland)

Zarówno w Polsce, jak i w Europie można zaobserwować wielkie zmiany zachodzące w sektorze energetyki. W ostatnich latach zintensyfikowano poszukiwania złóż gazu łupkowego, Polska przygotowuje się do wzniesienia elektrowni atomowej, ponadto wdraża się system inteligentnych sieci, a także co raz bardziej wspiera się inicjatywy dotyczące odnawialnych źródeł energii oraz gorąco debatuje się nad kwestiami ekologicznymi oraz emisji CO2. Bezpieczeństwo energetyczne oznacza – zgodnie z polskim prawem – stan gospodarki, który umożliwia porycie bieżącego, a także perspektywicznego zapotrzebowania na energię przy zachowaniu wymagań odnośnie ochrony środowiska. Oznacza to, że Polska powinna się starać stworzyć taki system prawny i ekonomiczny, który zapewniałbym pewność dostaw, wysoką konkurencję oraz powinien zapewniać ochronę środowiska. Jeśli chodzi natomiast o Unię Europejską, jej polityka energetyczna sprowadza się do trzech głównych celów: przeciwdziałania zmian klimatycznym, ograniczania podatności państw członkowskich na wpływy czynników zewnętrznych od importerów oraz na wspieraniu zatrudnienia, a także zapewnienia wzrostu gospodarczego. Polska w swoich planach określających perspektywy bezpieczeństwa energetycznego zamierza poprawić efektywność energetyczną, planuje zwiększyć bezpieczeństwo dostaw paliw i energii, zdywersyfikowań struktury wytwórstwa energii poprzez stworzenie elektrowni jądrowych, planuje kłaść nacisk na wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii – przede wszystkim biopaliw, a także planuje ograniczyć oddziaływanie energetyki na środowisko. Polska już od kilku lat przygotowuje się do zrobienia kroku w stronę zmniejszenia uzależnienia energetycznego – mianowicie do budowy pierwszej elektrowni jądrowej. Pierwsze plany takiej elektrowni były już 20 lat temu w Żarnowcu. Niestety pomysł ten nie powiódł się z powodu silnych protestów ekologów. Polski parlament przyjął nową ustawę dotyczącą energii atomowej, które umożliwia budowę i eksploatację tego typu projektu w Polsce. Technologia ta wzbudza wiele emocji wśród społeczności, w szczególności po ostatnich wydarzeniach mających miejsce w japońskiej elektrowni atomowej Fukushima. Wielu przeciwników niestety często jest niedoinformowana i posługuje się stereotypami w wyrażaniu swojej opinii o tego typu przedsięwzięciach. Aparat państwowy aktualnie prowadzi działania, które mają na celu informowanie społeczeństwa na tematy energetyki atomowej i jej ewentualnych skutkach działających w Polsce. Kwestie klimatyczne stały się w ostatnich latach przedmiotem dyskusji na arenie międzynarodowej. W latach 90’ państwa najbardziej uprzemysłowione zobowiązały się redukcji gazów cieplarnianych, o średnio ponad 5%. Polska również przyjęła takie zobowiązanie. Unia Europejska również traktuje kwestie środowiskowe niezwykle priorytetowo i dlatego też wprowadzono wiele restrykcyjnych norm dotyczących ograniczenia szkodliwych emisji. Jednym z nich są cele redukcji emisji gazów cieplarniach o 20%. Dla Polski takie wyzwanie, jest niezwykle trudne do osiągniecia z racji tego, że koszyk energetyczny kraju składa się w 50% z węgla. Regulacje takie mogą poważnie wpływać na hamowanie rozwoju gospodarczego krajów. Koszt wprowadzenia takich regulacji wpływać może nie tylko na budżety – bo są to rozwiązania niezwykle drogie we wprowadzeniu – to przyczyniać się mogą również do powstania kosztów alternatywnych, takich jak utracenie udziałów w rynkach, czy utraty miejsc pracy. W ostatnim czasie w Polsce oraz w innych krajach Europy zaczęto dynamiczne poszukiwania złóż gazu łupkowego. Dostępność tego niekonwencjonalnego znacznie prawdopodobnie przewyższają zasoby konwencyjnego gazu. Szacunkowo w Polsce znajduje się od 346 do 768 mld m3 gazu ze skał łupkowych. Co prawa poszukiwania znajdują się w początkowym stadium, ale proces ten bardzo dynamicznie się rozwija. Niestety, brak poważniejszych inwestycji skutkuje brakiem potwierdzenia szacunków wielkości rezerw, a także ich wydobycia. Tym niemniej, Polska jest liderem pośród państw Wspólnoty Europejskiej jeśli chodzi o zaawansowanie prac szacunkowych zasobów gazu oraz poziomu opłacalności jego wydobycia. Uważam, że przyszłość energetyki w Polsce rysować się będzie na wzór polityki energetycznej prowadzonej w Unii Europejskiej. W Polsce będzie miejsce i dla dużej energetyki, jak i również dla tej rozproszonej, która wykorzystywać będzie energię z odnawialnych źródeł energii. Przeszkodą dla rozwoju rozporoszonej energetyki na dużą skalę okazać się może konieczność instalacji dużych systemów elektroenergetycznych. Dodatkowo, nie uważam, aby niekonwencjonalne źródła energii stały się podstawą energetyczną Polski, czy Europy. Bezpieczeństwo energetyczne oparte powinno być na energetyce węglowej, a w możliwej perspektywie na energetyce atomowej. Powinniśmy stawiać na węgiel gdyż jest on odporny na zakłócenia zewnętrzne. Oczywiście niestety ma poważną wadę – wysokie emisje dwutlenku węgla. Natomiast energetyka atomowa powinna być stosowana za względu na łatwość dostępności paliwa pośród konkurencyjnego rynku międzynarodowym. Dodatkowym plusem jest niski wpływ cen paliw na koszty prądu, a także co bardzo ważne elektrownie tego typu nie emitują dwutlenku węgla do atmosfery. Najnowszego typu reaktory jądrowe opatrzone są również wysokimi standardami bezpieczeństwa więc ryzyko wystąpienia awarii takiej jak w Fukushimie jest zminimalizowane. Dodatkowo nasze warunki geograficzne sprzyjają bezpieczeństwu tego typu inwestycji – brak trzęsień ziemi, czy brak występowania tsunami. Często można usłyszeć opinie, że opcje węglowe i atomowe się wykluczają. W Polsce, czy Europie można zastosować synergię węglowo-jądrową. Niestety gaz ziemny jest podatny na zewnętrzne układy polityczne tak więc nie powinien być brany pod uwagę w tworzeniu strategii energetycznej. Jeśli chodzi o odnawialne źródła energii ich dostępność w Polsce daje wiele do życzenia. Szczególnie jeśli chodzi o elektrownie wiatrowe, które w miarę optymalnie mogą wykorzystywane być głownie na paśmie pomorskim a także we wschodnio-centralnej Polsce. Z kolei jak wiadomo elektrownie wodne są mało efektywne w porównaniu do kosztów budowy takiej instalacji. Obecnie Unia Europejska dąży do uregulowania strategii współpracy z krajami eksportującymi surowce naturalne oraz energię. Takie działania mają na celu przede wszystkim rozwinąć wewnętrzny rynek energii Unii, wzmacnianie współpracy na rzecz bezpiecznych, trwałych oraz konkurencyjnych dostaw energii oraz na powiększaniu wsparcia dla polityki Unii za jej granicami. Pierwszy z nich dotyczy przede wszystkim stworzenia mechanizmów wymiany informacji, które mogą być przydatne w czasie negocjacji z państwami spoza UE. Dla Wspólnoty pierwszorzędną sprawą pozostaje dywersyfikacja źródeł energii w celu poprawienia jej dostaw. Dlatego właśnie planuje się uprzywilejowanie dostaw energii korytarzem południowym, a także zapewnienie nieprzerwanej dostawy gazu z Rosji, jednocześnie stawiając na modernizację ukraińskiej sieci. Dodatkowo planuje się też rozwijanie projektów z zakresu OZE z państwami z południa przy morzu Śródziemnym. Planuje się nawiązanie z Rosją szczególnych kontaktów z racji tego, że jest ona głównym partnerem w zakresie energetycznym. Poza Rosją koniecznie będzie również nawiązanie korzystnych kontaktów z Białorusią, która będzie odgrywała ważna rolę w zapewnianiu zarządzania bezpieczeństwem energetycznym w regionie morza Bałtyckiego. Oprócz Rosji, ważnymi partnerami są również tacy dostawcy jak Norwedzy, Algierczycy, czy Libijczycy. Komisja Europejska dodatkowo przewiduje przeprowadzanie kampanii informacyjnych dotyczących bezpieczeństwa atomowego, tak aby zwiększyć świadomość społeczeństwa o tym perspektywicznym źródłem energii.