KOLEKSYON AT PAGHAHAMBING NG MGA PAMAHIIN SA LALAWIGAN NG TARLAC, BULACAN AT NUEVA VIZCAYA

nina
Salvador, Camille Joyce
Delos Santos, Mary Ann
Tan, Charmaine Jenilou
Pascua, Maggie Mae
Carganilla, Opal Lynn
Dumale, Rico Martin
Llanillo, Hazel Anne
Paulino, Paula Mae
Mactal, Gelli Rose
Uzon, Jennifer

Isang Tesis na Iniharap sa Departamento ng Filipino, Kolehiyo ng mga Sining at Agham, Central Luzon State University
Bilang Katugunan sa Pangangailangan
Ng Asignaturang Filipino 105
Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik

Marso 2014

KABANATA I.

Ang Suliranin at ang Kaligiran ng Pag-aaral

PANIMULA

“Ang pamahiin ay isang matandang kaugalian na kinagisnan mula pa sa ating mga ninuno, buhat pa noong unang panahon at tinataglay pa rin ng marami, lalo na yaong mga naninirahan sa malalayong lalawigan. Ang paniniwala sa mga pamahiin ay naging panunturan ng pang-araw-araw na buhay ng ibang tao, pati na rin ang pagiging babala nito sa bawat gawain, plano, o hangarin nila sa buhay. Maaaring ginagawa nila ang mga ito bilang respeto at pagbibigay-galang sa mga nakatatandang nagpayo sa kanila na sumunod sa mga pamahiin. Ang pamahiin ay isang walang basehang paniniwala hinggil sa mga bagay-bagay na wala namang relasyon sa isa’t-isa. Aminin man o hindi, malaki ang nagagawang impluwensya ng mga pamahiin sa usaping kultura, buhay, kabiguan, tagumpay, kalungkutan at kaligayahang mga Pilipino. Maraming mga pamahiin ang sinusunod natin, ito’y namana natin sa mga nakatatanda sa atin. Ang hindi pagsunod sa mga pamahiing ito ay nagdudulot ng kamalasan, ayon sa mga nakatatanda. Ang mga kaugaliang ito ay mga paniniwala sa isang bagay, gawain, o pangyayari na nakaaapekto sa mga espesipikong kaugalian natin. Ngunit wala itong kahit anong lohikal na kaugnayan sa kalalabasan nito.” www.gintongaral.com

Ang pamahiin ay sinasabing di-nakabatay sa agham, ito ay nagmula sa mga nakatatanda. Maaaring ginagawa ng mga tao ang mga ito bilang respeto at pagbibigay-galang sa mga nakatatandang nagpayo na sundin ang mga pamahiin.

“Sa sobrang tanda na ng kultura ng pamahiin, hindi na natin matutunton pa ang pinagmulan ng katagang madalas nating marinig: “Wala namang mawawala”. Wala nga bang mawawala? Ang unang-una at pangitang-pangitang nawawala sa mga pumapatol sa pamahiin ay ang lohika o tamang pangangatwiran. Ang salitang “lohika” ay tumutukoy sa sekwensya at koneksyon ng mga konsepto at konklusyon. Ang ikalawang nawawala sa mga taong mapamahiin ay ang kanilang kalayaan. Nagiging alipin sila ng takot, at bilanggo ng maling kaisipan. Ang ikatlong nawawala sa ganitong mga tao ay ang konsepto ng katotohanan. Isipin mo na lang ang isang tao na nakatingin sa mabangis na oso pero ang nakikita niya ay isa lamang puno; ganito rin ang sitwasyon ng mga taong bulag sa katotohanan --- nasa harapan na ang kamatayan pero inaakala pa ring ito ay kaligtasan. Ang ikaapat na nawawala sa mga naniniwala sa ganitong mga kathang-isip ay ang tunay na pagkilala sa Diyos at sa kanyang mga nilalang. Marami sa mga nagsasalita ay hindi nag-iisip, at buong tiwala nagsasabi na ang buhay ng tao ay nakasalalay sa tamang pagpapasya, swerte at pananampalataya sa Diyos. Ang pagpapasya ay bagay na kontrolado ng tao; ang pananampalataya naman ay sa pagitan ng tao at ng Diyos; pero ang swerte ay konsepto ng kapalarang hiwalay sa impluwensya ng Diyos at ng tao, sa halip ay nasa ilalim ng mga kapangyarihang natural na may autonomiya. Pinasisinungalinan nito ang katotohanang walang nagaganap sa sangnilikha na hindi pinahihintulutan ng Diyos. Isa itong porma ng pagsamba sa hindi tunay na Diyos kundi sa mga “pwersa ng kalikasan”. Ito ang kabilang mukha ng “nature worship” na ginagawa ng mga katutubo at mga pagano. Maging matalino sa pagpapasya at paniniwala, dahil sa pagkapit sa maling kaisipan, hindi totoo na walang mawawala.” sicar.wordpress.com

Walang basehang paniniwala ang pamahiin hinggil sa mga bagay-bagay na wala naming relasyon sa isa’t-isa na kung saan malaki ang nagagawang impluwensya sa pamumuhay ng mga Filipino lalo na sa lalawigan ng Tarlac, Bulacan at Nueva Vizcaya.

Ang pamahiin ay siyang nagiging panunturan ng mga taga-Tarlac, taga-Bulacan at taga-Nueva Vizcaya ng kanilang pang-araw-araw na buhay, pati na rin ang pagiging babala ng mga ito sa gawain, plano o hangarin sa kanilang buhay.

“Ang Nueva Vizcaya (Filipino: Bagong Biskaya) ay isang lalawigan ng Pilipinas na matatagpuan sa lambak ng Cagayan sa Luzon. Ang kabisera nito ay Bayombong. Kanugnog nito ang mga lalawigan ng Ifugao, Isabela, Quirino, Aurora, Nueva Ecija, Pangasinan at Benguet. Ang lalawigan ng Nueva Vizcaya ay naging bahagi ng malawak na lambak ng Cagayan na dating iisang yunit politikal na pook na pinamumunuan ng isang Gobernador. Noong 1839, ang noo’y Gobernador Heneral ng Pilipinas na si Luis Lardizabal, sa abiso ng noo’y Alkalde Mayor ng Cagayan, ay nagpalabas ng isang orden na lumikha sa Nueva Vizcaya bilang isang lalawigang politiko-militar. Pinagtibay ng nasabing orden sa isang Decreto Royal noong Abril 10, 1841. Ang lalawigan ay nagkaroon ng unang pamamahalang sibil noong 1902 nang ito’y buuin ng Philippine Commission. Mula nang maging lubos na at nagsasarili nang lalawigan ang Nueva Vizcaya, ang kasaysayan nito’y binubuo nang kultura at tradisyon at paniniwala ng mga katututubong unang nanirahan dito na kinabibilangan ng mga Isinay, Gaddang, Bugkalot (o Ilongot), Igorot, Ifugao (Ipugaw), at nang lumaon ay ang mga Ilokano at iba pang pangkat-etniko. Ang Tarlac ay nasa gitnang Luzon at may mahabang kasaysayan sa larangan ng politika at himagsikan. Naging sentro ito ng iba’t-ibang kultura dahil pangunahing tagpuan ito ng mga tao mula sa kung saan-saang lugar. Ang Tarlac ay nahahati sa 17 munisipalidad na kinabibilangan ng Anao, Bamban, Camiling, Capas, Concepcion, Gerona, La Paz, Mayantoc, Moncada, Paniqui, Pura, Ramos, San Clemente, San Jose, San Manuel, Santa Ignacia at Victoria. Lunsod Tarlac, ang nag-iisang lungsod nito. Bulacan is a first class province of the Republic of the Philippines, located in the Central Luzon Region (Region 3) in the island of Luzon, 50 km north of Manila (the nation's capital), and part of the Metro Luzon Urban Beltway Super Region. Bulacan was established 15 August 1578. It has 569 barangays from 21 municipalities and 3 component cities (Malolos, the capital city; Meycauayan; and San Jose del Monte). Bulacan is located immediately north of Metro Manila. Bordering Bulacan are the provinces of Pampanga to the west,Nueva Ecija to the north, Aurora and Quezon to the east, and Metro Manila and Rizalto the south. Bulacan also lies on the north-eastern shore of Manila Bay. Bulacan prides itself on its rich history. The province figures prominently in Philippine history. Many national heroes and political figures were born in Bulacan. The province was also one of the first to revolt against Spain. The province is honored as one of the 8 rays of the sun in the national flag. It is the home of the "Three Republics." These are the Republic of Real de Kakarong de Sili (1896) in Pandi, theRepublic of Biak-na-Bato (1897) and the First Philippine Republic in Malolos (1899–1901). In recognition thereof, these three republics established in Bulacan have been incorporated in the official seal of the province of Bulacan. In the 2010 census, Bulacan had a population of 2,924,433 people, the highest population in Region 3 and second-most populous province in the whole Philippines (after Cavite). Bulacan's most populated city is San Jose del Monte, the most populated municipality is Santa Maria while the least populated is Doña Remedios Trinidad. In 1899, the historic Barasoain Church in Malolos was the birthplace of the First Constitutional Democracy in Asia. It is also the cradle of the nation's noble heroes, of great men and women; also home to many of the country's greatest artists, with a good number elevated as National Artists. Today, Bulacan is among the most progressive provinces in the Philippines. Its people — the Bulaqueños (or Bulakenyo in Filipino)— are regarded as highly educated, enterprising and industrious. It is well known for the following industries: Marble and Marbleized Limestone, Jewelry, Pyrotechnics, Leather, Aquaculture, Meat and Meat Products, Garments, Furniture, High-Value Crops, and Sweets and Native Delicacies, and a wide variety of high-quality native products. Bulacan has fast become an ideal tourist destination, owing to its vital role in Philippine history, and its rich heritage in culture and the arts. The province is popularly known for its historical sites; nostalgic old houses and churches; idyllic ecological attractions; religious attractions; colorful and enchanting festivals; swimming and various themed attractions; and a wide selection of elegant native crafts and sumptuous delicacies. It is also home to numerous resorts, hotels, restaurants, and other recreational facilities.” www.wikipedia.com

Ang Tarlac, Bulacan at Nueva Vizcaya ay may kanya-kanyang kasaysayan na pinagmulan. Nagmula ang bawat isa sa iba’t-ibang ninuno na mayroong kanya-kanyang pinaniniwalaang pamahiin. Kung kaya’t sa pag-usbong ng bawat pamumuhay, hindi nawawala at natitigil ang mga pamahiing pinaniniwalaan ng Tarlac, Bulacan at Nueva Vizcaya.

Paglalahad ng Suliranin

Ang pag-aaral na ito ay naglalayong maipakita at maihambing ang iba’t-ibang mga pamahiin sa lalawigan ng Tarlac, Bulacan at Nueva Vizcaya at kung bakit ang mga ito ay kanilang pinaniniwalaan.

Sa kabuuan ng pananaliksik, nagnanais ito na masagot ang mga katanungang:

1. Anu-ano ang mga pamahiin sa Tarlac, Bulacan at Nueva Vizcaya?

2. Anu-ano ang mga pamahiin ang magkakapareho sa Tarlac, Bulacan at Nueva Vizcaya?

3. Anu-ano ang mga pamahiin ang magkakaiba sa Tarlac, Bulacan at Nueva Vizcaya?

4. Bakit naniniwala sa pamahiin ang mga tao sa Tarlac, Bulacan at Nueva Vizcaya?

5. Paano nakaiimpluwensya ang mga pamahiin na pinaniniwalaan ng mga tao sa Tarlac, Bulacan at Nueva Vizcaya sa kanilang pamumuhay?

6. Sino ang higit na naniniwala sa mga pamahiin?

Kahalagahan ng Pag-aaral

Kahalagahan sa Estudyante

Ang pag-aaral na ito ay makakatulong sa mga estudyante na malaman at lalo pang maintindihan ang iba’t-ibang mga pamahiin na pinaniniwalaan sa lalawigan ng Tarlac, Bulacan at Nueva Vizcaya.

Kahalagahan sa Unibersidad

Dahil sa pananaliksik na ito, makikita at mahihinuha ang iba’t-ibang mga pamahiin ng iba’t-ibang lalawigan upang maunawaan ang paniniwala ng mga estudyante.

Kahalagahan sa mga Guro sa Filipino

Ang pag-aaral na ito ay magbibigay ng karagdagang kaalaman tungkol sa mga pamahiing pinaniniwalaan sa lalawigan ng Tarlac, Bulacan at Nueva Vizcaya upang maihambing ang mga ito sa isa’t-isa.

Kahalagahan sa mga Mananaliksik

Dahil sa pag-aaral na ito, malalaman at matutuklasan ang pagkakapareho at pagkakaiba ng mga pamahiin na pinaniniwalaan sa Tarlac, Bulacan at Nueva Vizcaya.

Saklaw at Limitasyon ng Pag-aaral

Ang pag-aaral na ito ay nakatuon lamang sa mga pamahiin na pinaniniwalaan sa Tarlac, Bulacan at Nueva Vizcaya. Nililimitahan ang pag-aaral na ito sa mga mamamayan ng limang bayan sa Tarlac, limang bayan sa Bulacan at limang bayan sa Nueva Vizcaya lamang para sa Taong Panuruan 2013-2014.

Depinisyon ng mga Termino

• Pamahiin- isang walang basehang paniniwala hinggil sa mga bagay-bagay na wala namang relasyon sa isa’t-isa.

- Isang paniniwalang di-nakabatay sa pagdarahilan, kaalaman o agham.

• Lohika- tumutukoy sa sekwensya at koneksyon ng mga konsepto at konklusyon.

• Zodiac signs- simbolo ng kapanganakan.

• Nature Worship- ginagawa sa mga katutubo at mga pagano.

• Umbilical Cord-

KABANATA II.

Kaugnay na Literatura at Pag-aaral

Ang bahaging ito ng pag-aaral ay naglalaman ng mga kaugnay na literatura at mga kaugnay na pag-aaral na may pagkakahawig sa kasalukuyang pananaliksik.

Kaugnay na Literatura

KABANATA III.

Pamamaraan at Metodolohiya

Sa bahaging ito ng pananaliksik, nakapaloob ang mga instrumento at disenyong ginamit sa pangangalap at pag-aanalisa ng mga datos. Kabilang din dito ang mga naaangkop na paraan sa pag-aanalisa ng mga datos na ginamit sa pag-aaral.

Ang Disenyo ng Pag-aaral

Ang mga Instrumento

Ang Pagkuha ng Datos

Ang Paraan ng Pananaliksik

Ang Pag-aanalisa ng Datos

Central Luzon State University

KOLEKSYON AT PAGHAHAMBING NG MGA PAMAHIIN SA LALAWIGAN NG TARLAC, BULACAN AT NUEVA VIZCAYA

Mangyari lamang po na punan ang mga hinihinging impormasyon sa mga sumusunod:

Kasarian: ___ Babae ___ Lalaki

Tirahan:

Mga pamahiin tungkol sa:

Lagyan ng tsek kung ikaw ay naniniwala sa pamahiin na ito:

A. Kasal

___ 1. Ang kasal na ginanap sa loob ng isang taon ng dalawang magkapatid ay tinatawag na sukob ay pinaniniwalaang malas.

___ 2. Huwag isuot ang damit-pangkasal bago ang takdang araw ng kasal dahil baka hindi ito matuloy.

___ 3. Kung alin ang unang lumiit o mamatay na kandila na nasa tig-isang gilid ng ikinasal ay siyang mauunang mamatay.

___ 4. Sa pagkatapos na pagkatapos ng kanilang kasal, dapat suklayan nila pareho ang kanilang buhok upang matiwasay ang kanilang magiging pamumuhay.

___ 5. Habang sila ay ikinakasal, ang babae ay dapat tapakan ang paa ng kanyang mapapangasawa upang silang dalawa ay magkasundo sa mga bagay-bagay, at para na rin hindi maging malupit ang kanyang asawa sa kaniya, habang sila ay magkasama.

Iba pa:

B. Binyag

___ 1. Kapag umiyak ang bata sa araw ng kanyang binyag, ito ay isang palatandaan ng prosperidad. At kapag mas malakas ang kanyang iyak, siya ay mas lalong yayaman.

___ 2. Kapag ang sanggol ay bibinyagan, siya ay dapat kargahin ng isang taong may hawak na barya sa kanyang kamay o bulsa. Ito ay maghahatid ng swerte sa bata.

___ 3. Nagpapaunahan ang mga magulang karga ang bata palabas ng simbahan sapgkat ang mauna ang magiging pinakamaswerteng sanggol sa taong iyon.

___ 4.

___ 5.

Iba pa:

C. Patay

___ 1. Paglalagay ng sisiw sa ibabaw ng kabaong ng patay para madaling malutas ang kaso kung ito ay pinatay.

___ 2. Bawal maligo sa may bahay ng namatayanpang hindi magkasakit nang mabigat.

___ 3. Bawal tuluan ng luha ang kabaong.

___ 4. Hindi dapat maglinis ng bahay kung may patay upang walang sumunod na mamatay.

___ 5. Bawal mag-uwi ng pagkain na galing sa patay.

Iba pa:

D. Pagbubuntis

___ 1. Kapag ang tiyan ng babae ay patulis ang hugis, ang kanyang magiging anak ay lalaki; kapag bilog, ang kanyang magiging anak ay babae. ___ 2. Kailangang ibigay ang anumang gusto ng isang nagbubuntis, kung hindi siya ay makukunan.

___ 3. Kung nais ng babae na maiwasan ang di magagandang pakiramdam sa panahon ng kanyang pagbubuntis, kailangan niyang hakbangan ang kanyang natutulog na asawa upang lumipat sa kanya ang mga ito.

___ 4. Kapag ang nagbubuntis na babae ay kumain ng prutas na bagong pitas mula sa puno, ang mga natitirang prutas doon ay magiging maasim.

___ 5. Hindi dapat magpakuha ng larawan ang isang buntis na babae, dahil ito ay magiging sanhi ng pagkamatay ng kanyang anak sa araw ng kanyang panganganak.

Iba pa:

E. Panganganak

___ 1. Kapag malapit ng manganak ang isang babae, maglagay ng nakasinding kandila sa ilalim ng kanyang kama upang makita ang mga nagdadaang mga bruha.

___ 2. Pagkatapos ipanganak ang sanggol, ang "umbilical cord" ay kailangan ipahid sa kanyang pisngi upang siya ay magkaroon ng "dimples".

___ 3. Kapag ang sanggol ay dumapa sa unang pagkakataon, maglagay ng lapis, papel, at libro sa ilalim ng kanyang tiyan upang siya ay lumaking matalino.

___ 4. Ang inunan ng bagong batang panganak ay dapat ibaon o ilibing sa silong ng bahay upang ang bata ay hindi maging layas sa paglaki.

___ 5. Hindi dapat ilagay ang sarili o lumagay sa mga pintuan ng bahay kung mayroon ditong kasalukuyang nanganganak upang madaling lumabas ang bata.

Iba pa: