Samenvatting Vermogensrecht
Hoofdstuk 1
Rechtsregels: Regels die als zodanig worden erkend en door rechters en andere autoriteiten worden toegepast en afgedwongen. Bijv. Rechts houden op de openbare weg.
Publiekrecht: Dit regelt de verhouding tussen overheid en burger en de organisatie van de verschillende overheidsorganen. Hieronder vallen het staatsrecht, het bestuursrecht, het belastingrecht en het strafrecht. De regels van dit publiekrecht zijn altijd dwingend.
Privaatrecht: regels wat betreft de onderlinge verhouding van mensen. Het burgerlijk wetboek en het wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering zijn wetten die onder het privaatrecht valt. Onder het privaatrecht vallen personen- en familierecht, vermogensrecht, ondernemingsrecht. Bijv. wie iets koopt moet daarvoor een koopprijs betalen.
Dwingend recht: Men mag niet van de rechtsregel afwijken.
Aanvullend recht: Van toepassing wanneer partijen zelf geen regeling hebben getroffen.
Materieel Recht: Beschrijft de inhoud van de rechtsregel.
Objectief Recht: Het geheel van geldende rechtsregels. Het omschrijft de bevoegdheden waarop personen recht hebben. (Law)
Subjectief Recht: Bevoegdheid die een rechtssubject aan het objectieve recht ontleent. Zoals mijn recht op loon of mijn recht op koopsom. (Rights)
Wet in Formele zin: Alles waar het woord ‘’wet’’ in voorkomt. Wet die tot stand is gekomen in samenwerking tussen regering en Staten-Generaal.
Wet in materiële zin: Wet die iedereen moet nakomen.
Jurisprudentie(rechtspraak): Het geheel van rechterlijke uitspraken.
Gewoonterecht: Bepaalde gedragspatronen waarvan mensen worden verwacht zich hieraan te houden. Bijv eten met mes en vork, niet smakken etc.
Rechtssubjecten: Natuurlijke personen en rechtspersonen. Dus mensen en Rechtsvormen.
Privaat-rechtelijke personen: Mensen en rechtsvormen.
Publiek-rechtelijke rechtspersonen: Staat der Nederlanden, provincies, gemeenten en waterschappen.
Rechtsbevoegdheid: het dragen van rechten en plichten op grond daarvan een vermogen hebben. Natuurlijke personen en rechtspersonen hebben dat.
Vermogen: Het geheel van op geld waardeerbare rechten en plichten. De bezittingen en schulden van een bepaald persoon.
Goederen: Deze kunnen niet-stoffelijk zijn dat zijn vermogensrechten. Dus het ‘’recht’’ op een huis of een auto. Ze kunnen ook stoffelijk zijn dat noem je zaken dit zijn bijvoorbeeld auto’s of huizen.
Getrapte opbouw: Eerst komen de algemene regels over een bepaald onderwerp an de orde bij een rechtszaak en vervolgens de meer bijzondere regels.
Schakelbepalingen: verklaren een aantal rechtsregels van het Burgerlijk Wetboek ook buiten het vermogensrecht van toepassing.
Redelijkheid en billijkheid:
Hoofdstuk 2
Onroerend goed: De grond en al het geen erop is gebouwd of erin is geplant. Zoals Huizen, Planten, bomen.
Roerend goed: Alles dat niet in de grond staat. Bijv. auto’s en fietsen.
Tot een zaak behoort: * Al datgene dat volgens de verkeersopvatting een onderdeel van een zaak uitmaakt. * Datgene dat zo hecht met de hoofzaak is verbonden, dat het zonder beschadiging niet verwijderd kan worden.
Eenheidsbeginsel: Het beginsel dat een zaak goederenrechtelijk één geheel vormt met haar bestanddelen. Bijv. wanneer een raam in een huis is geplaatst hoort dit raam bij het huis.
Natrekking: een bepaalde zaak vormt één geheel met een andere zaak. Wanneer een zaak een bestanddeel geworden is van een hoofdzaak is dit het geval.
Vermogensrechten zijn rechten die: * Overdraagbaar zijn * Ertoe strekken de rechthebbende stoffelijk voordeel te verschaffen * Verkregen zijn in ruil voor verstrekt of in het vooruitzicht gesteld stoffelijk voordeel
Bijv. het eigendomsrecht
Registergoed zijn: * Alle onroerende zaken * Sommige roerende zaken zoals bepaalde schepen en luchtvaartuigen * Sommige vermogensrechten, zoals het erfpachtrecht. Het erfpachtrecht is een gebruiksrecht van de grond en hetgeen daarop gebouwd of erin geplant is. Het erfpachtrecht is een registerrecht, omdat het gevestigd is op de grond.
Niet-registergoederen: Alle andere goederen
Absolute rechten: Rechten die een rechtssubject kan uitoefenen tegenover iedereen.
Zakelijke rechten: De absolute rechten die op zaken rusten.
Absolute rechten hebben drie kenmerken * Exclusiviteit: Dit houdt in dat de eigenaar niet toestemming hoeft te geven dat een ander gebruikmaakt van zijn eigendom. * Zaaksgevolg: Eigendomsrecht volgt de zaak, waar deze zich ook bevindt. Ook al wordt iemands auto gestolen, hij blijft eigenaar van de auto. * Gesloten systeem: Er zijn niet meer zakelijke rechten dan in de wet zijn opgesomd.
Relatieve rechten(persoonlijke rechten): Een rechtssubject kan slechts tegenover één persoon, zijn wederpartij, uitoefenen. Bijv. het recht van de verkoper op betaling van de koopsom of het recht van de koper op levering van hetgeen hij gekocht heeft.
Beperkt recht: een recht dat is afgeleid uit een meeromvattend recht. Het geeft slechts recht op een gedeelte van een zaak.
Er zijn twee soorten beperkte rechten 1. Genots- of gebruiksrechten (vruchtgebruik, erfdienstbaarheden, erfpacht, opstal en appartementsrechten). 2. Zekerheidsrechten (pand en hypotheek)
Zekerheidsrecht: Een beperkt afhankelijk recht dat aan een bepaalde schuldeiser voorrang geeft bij de verdeling van de executieopbrengst van een bepaalde zaak of van een geheel vermogen. Bijv. onderpand bij een hypotheek.
Afhankelijk/Accessoir recht: Een recht dat zodanig aan een ander recht verbonden is, dat het niet zonder dat recht kan bestaan. Bijv. Als een bank een ondernemer geld leent, wil hij er zeker van zijn dat hij het geleende bedrag terugkrijgt.
Er zijn twee soorten zekerheid, namelijk: 1. Persoonlijke zekerheid; bestaat daarin dat de schuldeiser behalve de schuldenaar nog iemand anders kan aanspreken tot nakoming van een vordering. Voorbeelden hiervan zijn borgtocht (de overeenkomst waarbij de ene partij, de borg, zich tegenover de andere partij, de schuldeiser, verbindt tot nakoming van een verbintenis die een derde, de hoofdschuldenaar tegenover de schuldeiser zal verkrijgen.) en hoofdelijkheid (heeft tot gevolg dat er nog meerdere schuldenaars is die de gehele prestatie moet verrichten)

2. Goederenrechtelijke zekerheid de schuldeiser krijgt voorrang boven andere schuldeisers op de opbrengst van een bepaald goed.

Er kunnen twee beperkte rechten op eenzelfde zaak rusten. Dit noemen we botsing van twee beperkte rechten. Wanneer dit gebeurt wordt er een rangorde nagevolgd. Dit wordt ook wel het prioriteitsbeginsel genoemd. De rangorde kan bijvoorbeeld bepaald worden door de datum van inschrijving of het tijdstip.
Er kunnen ook verschillende schuldeisers vorderingen hebben op één en dezelfde persoon. Dit is een botsing van twee relatieve of vorderingsrechten. Deze schuldeisers worden concurrente crediteuren genoemd.
Achterstelling: een crediteur met een debiteur komt overeen dat zijn vordering jegens alle of bepaalde andere crediteuren een lagere rang inneemt dan de wet hem toekent.
Kwalitatief recht: Recht dat in een zodanig verband staat met een bepaald goed, dat men slechts belang bij het recht heeft, wanneer hij men het goed heeft.
Zaaksgevolg: het recht op de zaak blijft rusten ook al raakt de eigenaar de zaak zelf kwijt.
Koop breekt geen huur: houdt in dat door verkoop van het verhuurde, een eerder aangegane huur niet wordt verbroken, tenzij dit bij de verhuring voorbehouden is.
Hoofdstuk 5
Rechtshandeling: een handeling van een rechtssubject die het rechtsgevolg heeft dat de bedoeling was van het handelende rechtssubject en dat ook erkend is door het recht.
Eenzijdige rechtshandeling kan de wil van één persoon het rechtsgevolg in het leven roepen
- Eenzijdige ongerichte rechtshandelingen dit zijn rechtshandelingen die niet specifiek gericht zijn op één persoon.
- Eenzijdige gerichte rechtshandelingen dit zijn rechtshandelingen die specifiek gericht zijn op één persoon.
Meerzijdige rechtshandeling: de wil van twee of meer rechtssubjecten nodig om het door hen beoogde rechtsgevolg te doen intreden. Vb. de overeenkomsten en de besluiten van een algemene aandeelhoudersvergadering of een algemene ledenvergadering.
Verbintenisscheppende overeenkomst: een meerzijdige rechtshandeling die gericht is op het scheppen van verbintenis(sen) * De wederkerige (verbintenisscheppende) overeenkomst hierbij worden beide contractpartijen over en weer schuldeiser en schuldenaar. Bijv. Machinehandel T&B huurt voor vijf jaar een loods van onroerendgoedmaatschappij Peter Bakker bv voor 225 euro per vierkante meter. * Eenzijdige (niet-wederkerige) overeenkomst Het kan ook voorkomen dat er als rechtsgevolg van een overeenkomst slechts één verbintenis ontstaat. Omdat er dan maar één schuldeiser tegenover één schuldenaar staat, is de overeenkomst niet-wederkerig. Bijv Dick geeft Koen zijn camera cadeau zodat Koen de bruiloft van zijn zuster kan fotograferen.
Vereisten totstandkoming van een rechtshandeling 1. Een handelingsbekwaam rechtssubject 2. Een op een rechtsgevolg gerichte wil 3. Een verklaring waarin de op een rechtsgevolg gerichte wil is geopenbaard.
Handelingsbekwaam: het kunnen verrichten van onaantastbare rechtshandelingen. Handelingsbekwaam zijn natuurlijke personen en rechtspersonen.
Subjectief recht = rights
Verbintenis: een combinatie recht en een plicht
Verbintenisbeginsel: Beginsel dat iemand erop mag vertrouwen dat hetgeen zijn wederpartij tegenover hem verklaarde, onder de gegeven omstandigheden in overeenstemming was met hetgeen hij wilde.
Vertrouwensbeginsel: als er sprake is van een duidelijke vergissing of verspreking geen gebondenheid zal ontstaan, en dat als het de wederpartij gezien de omstandigheden niet duidelijk was dat er sprake is van een vergissing wel gebondenheid aan de rechtshandeling zal ontstaan.
Ontvangsttheorie: De rechtshandeling komt pas tot stand als de verklaring de persoon tot wie zij gericht is, heeft bereikt. Dit geldt ook als men schriftelijk reageert.
Soms komt er ondanks het feit dat de verklaring de aanbieder niet heeft bereikt ,toch een rechtshandeling. Namelijk: * Als de aanbieder zelf of degene voor wie hij aansprakelijk is, zoals een werknemer, de oorzaak is van het feit dat de verklaring hem niet of niet tijdig heeft bereikt. * Wanneer er sprake is van andere omstandigheden die zijn persoon betreffen en die rechtvaardigen dat hij het nadeel draagt. Persoonlijke omstandigheden behoren namelijk altijd tot iemands risico.
De volgende rechtshandelingen zijn nietig * De rechtshandeling die door inhoud of strekking in strijd is met de goede zeden of de openbare orde, of die in strijd is met een dwingende wetsbepaling, tenzij deze wetsbepaling alleen maar de bedoeling heeft om een der partijen bij een meerzijdige overeenkomst te beschermen. * De rechtshandeling die is verricht door een handelingsonbevoegde. Handelingsonbevoegd is iemand die gezien zijn maatschappelijke positie in zaken waarin hij ambtshalve is betrokken, misbruik van deze positie zou kunnen maken, zoals rechters, notarissen, officieren van justitie enz. * De eenzijdige ongerichte rechtshandeling van een handelingsonbekwame en de eenzijdige ongerichte rechtshandeling die verricht is door iemand die handelde onder invloed van een geestelijke stoornis.
Een rechtshandeling is vernietigbaar: * Als zij is verricht door een handelingsonbekwame * Als zij is verricht door iemand die op dat moment onder invloed van een geestelijke stoornis handelde, behalve als het een eenzijdige gerichte rechtshandeling betreft. * Als er bij de totstandkoming sprake is geweest van een zogenoemd wilsgebrek. Dit zijn bedreigingen, bedrog, misbruik van omstandigheden en dwaling. * Als zij door een schuldenaar is verricht en tot gevolg heeft dat diens andere schuldeisers daardoor worden benadeeld, de zogenoemde Actio Pauliana

Gevolgen van nietigheid en vernietigbaarheid
Een rechtshandeling is nietig als dit tot gevolg heeft dat datgene wat de handelende rechtssubjecten wilden, net doorgaat.
Een vernietigbare rechtshandeling is geldig totdat zij wordt vernietigd. Zij is dus aantastbaar. Dat wil zeggen dat de beoogde rechtsgevolgen doorgang vinden totdat er een beroep op de vernietigbaarheid van de rechtshandeling wordt gedaan.
Revindicatie: de bevoegdheid van de eigenaar zijn eigendom op te eisen van eenieder die het zonder recht houdt.
Wilsgebreken: Maken dat iemand bij het bepalen van zijn wil om een bepaalde rechtshandeling tot stand te brengen, beïnvloed is door bepaalde omstandigheden.
Hoofdstuk 9
Verbintenis: een vermogensrechtelijke rechtsbetrekking tussen twee of meer personen, waarbij de ene persoon – de schuldeiser of crediteur – het recht heeft op een bepaalde prestatie, die de andere persoon – de schuldenaar of debiteur – verplicht is te verrichten.
Bron verbintenis: een verbintenis ontstaat pas als er iets aan ten grondslag ligt.
De wet noemt achtereenvolgens als bronnen van een verbintenis, zoals die ook zijn besproken in hoofdstuk 7 en 8: 1. De onrechtmatige daad 2. De rechtmatige daad (zaakwaarneming, onverschuldigde betaling en ongerechtvaardigde verrijking.) 3. De overeenkomst
Onrechtmatige daad: een inbreuk op een recht en een doen of nalaten in strijd met een wettelijke plicht of met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt, een en ander behoudens de aanwezig. Bijv. Stefan Klaverwei bekladt de muren van het stadhuis met een spuitbus. Schade 1500 euro. Stefan is verplicht de gemeente de schade te vergoeden. Er ontstaat hier dus een verbintenis tot het betalen van schadevergoeding.
Zaakwaarneming: Behartiging van belangen door een zaakwaarnemer voor mensen die (tijdelijk) niet in staat zijn hun eigen belangen te behartigen. Bijv Berit van Noord neemt een postpakketje aan voor haar kamergenote Denise Hendriks. Op grond hiervan heeft Berit de verplichting het pakketje te zijner tijd aan Denise af te geven. Ook hier ontstaat dus een verbintenis.
Prestatie: de inhoud van een verbintenis, dus datgene waar het om gaat. Bijv. overdracht van een zaak, het betalen van een koopsom of van schadevergoeding.
Vorderingsrecht: Het recht van de crediteur. Dit is een relatief vermogensrecht dat heeft ten eerste tot gevolg dat de crediteur zijn vorderingsrecht slechts kan uitoefenen tegenover één persoon zijn wederpartij, de debiteur. En er bestaat tussen de crediteuren geen rangorde.
Redelijkheid en billijkheid: schuldeiser en schuldenaar kunnen tot meer verplicht worden dat de wet strikt van hen eist.
Pluraliteit: Men spreekt van pluraliteit als er sprake is van meerdere crediteuren die tot dezelfde prestatie gerechtigd zijn, of van meerdere debiteuren die tot dezelfde prestatie gehouden zijn.
Hoofdelijkheid: De crediteur kan elke debiteur aanspreken voor de totale verschuldigde som.
Hoofdelijk ontstaat 1. Uit de wet 2. Als de prestatie ondeelbaar is 3. Uit overeenkomst
Voorwaardelijke verbintenis: de werking van een rechtshandeling waarbij een toekomstige onzekere gebeurtenis afhankelijk is gesteld.
Opschortende verbintenis: een verbintenis die pas ontstaat nadat de onzekere gebeurtenis heeft plaatsgevonden.
Ontbindende voorwaarde: een verbintenis die vervalt nadat de gebeurtenis heeft plaatsgevonden. bij een verbintenis onder tijdsbepaling vangt de verbintenis aan (opschortende tijdsbepaling) of eindigt deze door het aanbreken van een bepaald tijdstip ( ontbindende tijdsbepaling)
Hoofdstuk 7
Overeenkomst: een meerzijdige rechtshandeling waarbij een of meer partijen jegens een of meer andere een verbintenis aangaan.
De totstandkoming van de overeenkomst bevat twee elementen: 1. Aanbod 2. Aanvaarding van het aanbod
Aanbod: iemand voorstellen een overeenkomst te sluiten. Dit is pas geldig als daarin wordt aangegeven wat de voornaamste verplichtingen zijn uit de overeenkomst die voorgesteld wordt. Als hierbij bepaalde elementen ontbreken, zoals de prijs, dan spreken we van de uitnodiging tot het doen van een aanbod.
Herroeping: is niet meer mogelijk nadat de tegenpartij het aanbod heeft aanvaard of een mededeling betreffende de aanvaarding heeft verzonden.
Aanvaarding: de wilsverklaring die aansluit op het aanbod een overeenkomst tot stand te brengen.
Binnen de grenzen van de regels van dwingend recht, openbare orde en goede zeden wordt de inhoud van een overeenkomst bepaald door a. Hetgeen partijen hebben afgesproken b. De regels van aanvullend of regelend recht c. Gewoonterecht d. De redelijkheid en billijkheid
Hetgeen partijen hebben afgesproken als de rechter de inhoud van een overeenkomst gaat toetsen, houdt hij in de allereerste plaats rekening met hetgeen partijen zelf hebben bepaald. Hierbij wordt rekening gehouden met het vertrouwensbeginsel.
Vertrouwensbeginsel: houdt in dat iemand erop mag vertrouwen dat datgene wat zijn wederpartij tegenover hem heeft verklaard, onder de gegeven omstandigheden in overeenstemming was met wat deze werkelijk wilde.
De regels van aanvullend of regelend recht dit regelt waar partijen dit hebben nagelaten en vult aan waar partijen leemtes in hun contract hebben gelaten. Dit betekent dus dat de wettelijke regeling geldt voor zover partijen in hun contract daar niet van zijn afgeweken en voor het geval partijen helemaal geen regeling hebben getroffen.
Gewoonterecht dit zijn regels die door herhaald gebruik zijn ontstaan en die de inhoud van een overeenkomst kunnen aanvullen of buiten werking stellen.
Redelijkheid en billijkheid omstandigheden waarmee op grond van algemeen erkende rechtsbeginselen, de in Nederland levende rechtsovertuigingen en de maatschappelijke en persoonlijke belangen rekening wordt gehouden.
Onvoorzienbare omstandigheden: Al die omstandigheden die partijen niet hebben kunnen voorzien bij het sluiten van hun overeenkomst en die van dien aard zijn dat de wederpartij naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid ongewijzigde instandhouding van de overeenkomst niet mocht verwachten.
Standaardregeling: Wettelijke regeling die geldt voor een bepaalde bedrijfstak of beroep, en die van toepassing is op alle overeenkomsten die in die bepaalde bedrijfstak of dat beroep tot stand komen.
Gebondenheid wederpartij: als de wederpartij het geheel van algemene voorwaarden heeft aanvaard, is zij aan ieder afzonderlijk onderdeel daarvan gebonden. Dit is ook het geval als de gebruiker begreep of had moeten begrijpen dat de ander, de inhoud daarvan niet kende.
Het nadeel van het feit dat de wederpartij aan de algemene voorwaarden gebonden is, soms zelfs onder inhoud ervan te kennen, wordt ondervangen door twee mogelijkheden om de wederpartij te beschermen: 1. vernietiging van de algemene voorwaarden 2. Onredelijk-bezwarendverklaring (Verklaring waarin bedingen in algemene voorwaarden onredelijk bezwarend verklaard worden)
Hoofdstuk 10
Nakoming: Het voldoen aan een verbintenis
Opeisbare vordering: Een vordering waarvan de crediteur de debiteur tot nakoming kan aanspreken.
Bevrijdend betalen: het op een zodanige manier voldoen aan een verbintenis dat men als schuldenaar van zijn schuld is bevrijd.
Onverschuldigde betaling: Nakoming zonder rechtsgrond. Bijv. per ongeluk 2x maandsalaris krijgen in 1 maand. Er wordt dan verwacht dat je één maandsalaris dan weer terugstort aangezien het een onverschuldigde betaling is.
Inningsonbevoegdheid: Het niet-bevoegd zijn van een schuldeiser om zijn vorderingen te innen, dus om betalingen of de levering van goederen in ontvangst te nemen. Inningsonbevoegdheid is het spiegelbeeld van beschikkingsonbevoegdheid.
Bij betaling aan een vertegenwoordiger van de schuldeiser kunnen problemen ontstaan als de vertegenwoordiger op zijn beurt weer niet bevoegd was de betaling in ontvangst te nemen. Hoofdregel is ook hier weer dat als de schuldenaar aan een onbevoegde vertegenwoordiger betaalt, hij niet van zijn schuld bevrijd is.
De schuldenaar die betaald heeft aan een onbevoegde vertegenwoordiger, is wel bevrijd van zijn schuld: 1. Als degene aan wie betaald moest worden de betaling heeft bekrachtigd. 2. Als degene aan wie betaald moest worden door de betaling is gebaat. 3. Als de schuldenaar in redelijkheid mocht veronderstellen dat degene aan wie betaald moest worden, de crediteur zelf was of dat hij bevoegd was de betaling namens de crediteur in ontvangst te nemen.
Bekrachtiging door de eigenlijke schuldeiser heeft tot gevolg dat de schuldenaar alsnog bevrijd is van zijn schuld.
De schuldeiser is door de betaling gebaat als de prestatie uiteindelijk in zijn vermogen terecht is gekomen.
De schuldenaar is ook bevrijd van zijn schuld als hij betaald heeft aan iemand die hij voor de schuldeiser mocht houden, of aan iemand van wie hij mocht veronderstellen dat hij als vertegenwoordiger bevoegd was de betaling in ontvangst te nemen.
Opschortingsrecht: De bevoegdheid die een debiteur heeft om de nakoming van zijn verbintenis uit te stellen totdat zijn crediteur voldoet aan een opeisbare vordering die de debiteur op hem heeft.

Vereisten voor opschorting
1. Partijen moeten over en weer elkaars crediteur en debiteur zijn.
2. Er moet sprake zijn van een tekortkoming van de crediteur van een samenhangende verbintenis.
3. De tekortkoming moet de opschorting rechtvaardigen, dat wil zeggen van zodanige aard zijn dat er terecht een beroep op wordt gedaan. Het is bijvoorbeeld niet terecht de volledige betaling van de koopsom op te schorten als van een zending van 150 apparaten er een paar defect blijken te zijn.
4. Er moet voldoende samenhang tussen de twee verbintenissen bestaan. Dit is het geval als de verbintenissen voortvloeien uit dezelfde rechtsverhouding
Bijzondere opschortingsrechten A. De exceptio non adimpleti contractus, dit is een opschortingsrecht dat speciaal van toepassing is op wederkerige (verbintenisscheppende) overeenkomsten. Het houdt in dat een van de partijen zijn verplichting uit een wederkerige overeenkomst opschort totdat zijn wederpartij aan diens tegenhangende verplichting heeft voldaan. B. Onzekerheidsexceptie, de partij bij een wederkerige overeenkomst die verplicht is het eerst te presteren, mag deze verplichting opschorten als hem na het sluiten der overeenkomst omstandigheden ter kennis zijn gekomen die hem goede grond geven te denken dat de wederpartij haar daar tegenoverstaande verplichting niet zal nakomen. C. Retentierecht is een bevoegdheid die in de bij wet gegeven gevallen aan een schuldeiser toekomt om als debiteur van een tegenhangende verplichting, de nakoming van een verplichting tot afgifte van een zaak aan zijn schuldenaar op te schorten totdat de vordering wordt voldaan.
Schuldeiserverzuim: ontstaat als de schuldenaar niet kan nakomen ten gevolge van het handelen van de schuldeiser zelf of van omstandigheden die voor rekening van de schuldeiser komen.
Bij een wanprestatie spelen twee factoren een rol: 1. Schuld (verwijtbaarheid) of risico 2. Inspannings- of resultaatsverbintenis

Schuld
- Verwijtbaar gedrag op grond waarvan het tekortschieten in de nakoming van een verbintenis de debiteur wordt toegerekend
- Verplichting van de debiteur tot nakoming van een verbintenis
Risico: De omstandigheden die op grond van de wet, rechtshandeling of in het verkeer geldende opvattingen voor rekening van de schuldenaar komen ondanks het feit dat hem geen verwijt treft.
Het verzuim van de schuldenaar kan intreden:
- Na ingebrekestelling
- Zonder ingebrekestelling
Ingebrekestelling: een schriftelijke aanmaning bestemd voor de schuldenaar, waarin hij gesommeerd wordt binnen een redelijke termijn alsnog te presteren en waarin hij, zo dit laatste niet het geval is, aansprakelijk wordt gesteld voor de daardoor door de schuldeiser geleden schade.

Verzuim zonder ingebrekestelling kan zich in een viertal gevallen voordoen: 1. Als de prestatie blijvend onmogelijk is 2. Als er een fatale termijn is afgesproken 3. Als er sprake is van een schadevergoedingsverbintenis 4. Als de schuldeiser uit een mededeling van de schuldenaar moet afleiden dat hij niet van plan is na te komen. Anticipatory breach: De gevolgen van de tekortkoming treden in een drietal gevallen reeds vóór de opeisbaarheid van de vordering in. * Het staat vast dat de nakoming zonder tekortkoming – blijvend of tijdelijk – geheel of gedeeltelijk onmogelijk zal zijn. * De schuldeiser moet uit een mededeling van de schuldenaar afleiden dat deze in de nakoming zal tekortschieten. * De schuldeiser heeft goede gronden te vrezen dat de schuldenaar zal tekortschieten en de schuldenaar voldoet niet aan een schriftelijke aanmaning om zich binnen redelijke termijn bereid te verklaren zijn verplichtingen na te komen.
Het toerekenbaar niet-nakomen van de schuldenaar heeft een aantal gevolgen: * Verplichting tot betaling van schadevergoeding * Verplichting alsnog na te komen, indien dit mogelijk is. * Ontbinding van de overeenkomst
Een schadevergoedingsverplichting kan bestaan uit:
Vervangende schadevergoeding: Schadevergoeding die komt in de plaats van nakoming
Aanvullende schadevergoeding: Schadevergoeding die naast nakoming, vervangende schadevergoeding of ontbinding van de overeenkomst kan worden opgelegd.
Boetebeding: Clausule in een overeenkomst waarbij de schuldenaar ingeval hij in verzuim is, een bepaalde som geld aan de schuldeiser moet betalen of een andere prestatie moet verrichten, hetzij bedoeld als schadevergoeding, hetzij als aansporing om na te komen.
Gevolgschade: Schade die ontstaat al gevolg van een ondeugdelijke prestatie.
Overmacht: Het niet-toerekenbaar tekortschieten van de schuldenaar in de nakoming van zijn verbintenis
De schuldeiser kan op zijn beurt in twee situaties in verzuim raken: 1. De nakoming door de schuldenaar wordt verhinderd doordat de schuldeiser daartoe de noodzakelijke medewerking niet verleent of er een ander beletsel van zijn kant is. Het feit dat de schuldenaar niet kan nakomen is dus t wijten aan de schuld van de schuldeiser of aan omstandigheden die tot diens risico behoren. 2. De wederpartij van de schuldeiser maakt gebruik van een opschortingsbevoegdheid.

Hoofdstuk 3 overdracht * Verkrijging onder algemene titel en onder bijzondere titel
Men kan goederen onder algemene en onder bijzondere titel verkrijgen.
Verkrijging onder algemene titel wil zeggen dat men iemand anders opvolgt in een geheel vermogen of een evenredig deel van een vermogen, dus zowel in de rechten als in de plichten. Men spreekt in dit geval wel van overgang van rechten of plichten. Voorbeelden zijn erfopvolging, boedelmening, fusie en splitsing.
Verkrijgen onder bijzondere titel volgt men iemand anders op in de rechten op een bepaald vermogensbestanddeel. Als voorbeelden van verkrijging onder bijzondere titel noemt de wet: * Overdracht. Overdracht is de bekendste wijze van verkrijging van goederen. * Verjaring. Door tijdsverloop – drie jaar of tien jaar – verkrijgt iemand bepaalde goederen. * Onteigening. De centrale of lokale overheid eist een bepaald stuk grond met toebehoren in het algemeen belang. Dat kan bijvoorbeeld de realisering van een bepaald bestemmingsplan zijn of de aanleg of uitbreiding van een stuk provinciale weg. * Overige in de wet voor iedere soort aangegeven wijzen van verkrijging. Opsomming van art 3:80 lid 3 BW is niet uitputtend. Zo kan men ook bezit verkrijgen door middel van inbezitneming.

* Vereisten voor een geldige overdracht
Voor een overdracht van een goed stelt de wet drie vereisten: * Een (rechts)geldige titel * Beschikkingsbevoegdheid van de rechtsvoorganger * Levering

* Geldig titel
Een titel is een rechtsfeit dat tot levering verplicht. De rechtsfeiten die tot levering verplichten zijn: * Een meerzijdige rechtshandeling * Een eenzijdige rechtshandeling * Andere handelingen * Ongedaanmaakingsverbintenissen
Meerzijdige rechtshandeling zijn meestal obligatoire of verbintenisscheppende overeenkomsten, zoals een koop-, een ruil- of een schenkingsovereenkomst.
Eenzijdige rechtshandelingen wordt voornamelijk het legaat bedoeld. Een legaat is een testamentaire making waardoor de begunstigde, legataris genoemd, onder bijzondere titel een bepaald goed of een bepaalde som geld uit de nalatenschap verkrijgt.
Andere handelingen moet men denken aan bijvoorbeeld de rechtmatige daad (zaakwaarneming, onverschuldigde betaling en ongerechtvaardigde verrijking) en de onrechtmatige daad. Ook deze kunnen tot levering verplichten.
Ongedaanmakingsverbintenissen worden bedoeld: verbintenissen tot ongedaanmaking van een bepaalde prestatie. Na ontbinding van een overeenkomst of na het in vervulling gaan van een ontbindende voorwaarde, ontstaan er verbintenissen tot ongedaanmaking van de prestaties die reeds zijn verricht. Reden hiervoor is dat noch ontbinding, noch het in vervulling gaan van een ontbindende voorwaarde terugwerkende kracht heeft. * Het causale leveringsstelsel
Dit stelsel houdt in dat de geldigheid van de titel noodzakelijk is voor de geldigheid van de overdracht. Blijkt de onderliggende titel niet geldig te zijn, dat betekent dit dat ook de overdracht niet geldig is en is de eigendom dus niet op de rechtsverkrijger overgegaan. De enige uitzondering vormt de overdracht van een octrooi. Daar geldt het zogenoemde abstracte leveringsstelsel. Bij het abstracte leveringsstelsel is de geldigheid van de titel niet relevant voor de geldigheid van de overdracht. * Beschikkingsbevoegdheid
Beschikkingsbevoegdheid is onder andere de bevoegdheid een bepaald goed te vervreemden. Vervreemden houdt in dat het goed overgedragen kan worden aan iemand anders. Een overdracht is in principe alleen maar geldig als zij geschiedt door iemand die bevoegd is over het goed te beschikken. * Levering men kan de levering in twee fasen onderscheiden, te weten: * De goederenrechtelijke overeenkomst. Hiervoor is wilsovereenstemming vereist. Men moet namelijk op het moment van de levering de wil hebben het desbetreffende goed over te dragen of te ontvangen. * De leveringshandeling. Deze leveringshandeling verschil naar gelang de aard van de goederen die geleverd moeten worden.

* Levering van onroerende zaken en andere registergoederen
Vereist voor de levering van roerende en onroerende registergoederen: * Notariële transportakte * Inschrijving in de openbare registers.

* Levering van roerende zaken, niet-registergoed
Vereisten aan de leveringshandeling bij roerende zaken, niet registergoederen: * Levering kan plaatsvinden door de verkrijger het bezit – de feitelijke macht – van de zaak te verschaffen. * Levering van dergelijke ken kan echter ook plaatsvinden zonder feitelijke overdracht. Er zijn drie methoden om te leveren zonder feitelijke overgifte, te weten constitutum possessorium, brevi manu en longa manu. Wilsovereenstemming alles is dan voldoende voor de overdracht. * Eigendomsvoorbehoud. Volledige koopsom is betaald aan de verkoper.
Intermezzo: bezit en houderschap * Art. 3:107 BW * Bezit: houden voor je zelf voor een ander * Onmiddellijk: zonder tussenkomst, rechtsreeks * Middellijk: d.m.v. een ander
Bezit (vervolg) * Processuele functie * Bewijsrechtelijk voordeel * Art. 3:109 en 119 BW vermoeden van eigendom * Arrest Muller/Muller * Bezit (niet) te goeder trouw
Vormen van bezitsverschaffing: * Feitelijke overgave * Brevi manu (met de korte hand): houder wordt bezitter ( art. 3:115 sub b BW) * Longa manu (met de lange hand): houder vervreemder wordt houder voor verkrijger(art. 3: 115 sub c BW) * Constitutuum possessorium: bezitter wordt houder (art. 3:115 sub a BW)
Eigendomsvoorbehoud
* (nog) geen bezitsverschaffing + eigendomsoverdracht * Is de bedoeling immer niet! Wat dan wel? * Verschaffen van de feitelijke macht * Verkrijger wordt dus houder * Opschortende voorwaarde m.b.t. de ‘echte’ levering -> betaling koopprijs * Na betaling: brevi manu bezitsverschaffing

Levering van vorderingsrechten een vorderingsrecht is een recht, dat de ene persoon – schuldeiser of crediteur – kan uitoefenen tegen een ander persoon – schuldenaar of debiteur.
Het recht kent drie soorten vorderingsrechten: * Vorderingen aan toonder. een vordering die belichaamd is in een papier. Men gaat ervan uit dat de houder van het papier de rechthebbende is. * Vorderingen aan order. Belichaamd in papier, maar op achterzijde staat vermeld van wie de vordering is. de naam van de houder moet overeenkomen met de naam op de achterkant. * Vorderingen op naam. Een gewone vordering. Voor het bestaan van vorderingen op naam is een papier niet noodzakelijk. Als er een papier is, dan dient die alleen tot bewijs.
Vereisten voor levering van vorderingsrechten
De levering van een vordering aan toonder geschiedt, als het papier in de macht van de vervreemder is, door bezitsverschaffing. Als dat laatste niet het geval is, geschiedt de overdracht door middel van een akte en mededeling aan de schuldenaar.
Een vordering aan order wordt, indien het papier in de macht van de vervreemder is, geleverd door middel van bezitsverschaffing en endossement. Endossement betekent dat op de achterkant van het papier aangetekend wordt wie de volgende rechthebbende op de vordering is. als de ordervordering niet in de macht van de vervreemder is, geschiedt de levering door middel van een akte en mededeling aan de schuldenaar.
Voor de overdracht van een vordering op naam zijn vereist een akte en mededeling van de overdracht aan de debiteur van de vordering die wordt overgedragen. De overdracht van een vordering op naam wordt cessie genoemd. Het overdragen zelf noemt met cederen. Voor een overdracht moet een akte opgesteld worden. Zo’n akte noemt met een akte van cessie.

Nietigheid en vernietigbaarheid
Nietigheid
* Rechtshandeling heeft nooit bestaan * Kan ambtshalve worden toegepast * Kan door iedereen een beroep op worden gedaan
Vernietigbaarheid
* Rechtshandeling bestaat tot de vernietiging * Moet een beroep op worden gedaan * Kan alleen een beroep op worden gedaan door degene die beschermd wordt

Hoofdstuk 8 rechtmatige en onrechtmatige daad
Rechtmatige daad is een rechtens toelaatbare handeling waaraan het (objectieve) recht rechtsgevolgen verbindt, terwijl dat niet de bedoeling was van de handelende persoon.
De wet kent drie rechtmatige daden, namelijk: * Zaakwaarneming * Onverschuldigde betaling * Ongerechtvaardigde verrijking

* Zaakwaarneming
Er is sprake van een zaakwaarneming als iemand zonder daartoe opdracht te hebben gekregen willens en wetens het belang van een ander behartigt. Degene die het belang van een ander waarneemt, wordt zaakwaarnemer genoemd en degene wiens belang behartigd wordt, belanghebbende. * Onverschuldigde betaling bij een onverschuldigde betaling heeft iemand een ander zonder rechtsgrond een goed gegeven. De verbintenis die hieruit ontstaat, brengt uiteraard met zich mee dat degene die het goed onterecht gegeven heeft, dit goed terug kan vorderen en de ontvanger de verplichting heeft dit terug te geven. * Ongerechtvaardigde verrijking
Er is sprake van ongerechtvaardigde verrijking als de ene persoon ten koste van een ander is verrijkt. * Verrijking van de een (verkregen voordeel of afgewend nadeel). * Schade van de ander (verkregen voordeel of afgewend nadeel). * Verband tussen verrijking en schade; de verrijking ging ten koste van de ander. * De verrijking is ongerechtvaardigd. Hiervan is sprake als voor de verrijking geen redelijke grond bestaat.
De verbintenis uit ongerechtvaardigde verrijking bestaat uit de verplichting de benadeelde zijn schade te vergoeden.
Onrechtmatige daad wordt in de wet als de eerste bron van verbintenis behandeld. De verbintenis die uit een onrechtmatige daad ontstaat, bestaat over het algemeen uit en schadevergoedingsverplichting. Er is pas sprake van een onrechtmatige daad als er aan een aantal in de wet gestelde vereisten is voldaan, te weten: * Daad: doen of nalaten * Onrechtmatigheid * Toerekenbaarheid * Schade en causaal verband * Relativiteit

* Daad: doen of nalaten
Een daad kan bestaan uit een ‘doen’, bijvoorbeeld iemand aanrijden, maar ook uit een nalaten. Bijvoorbeeld een motorrijder valt omdat de gemeente de weg niet heeft gerepareerd. * Onrechtmatigheid
Als onrechtmatige daad worden aangemerkt een inbreuk op een recht en een doen of nalaten in strijd met een wettelijke plicht of met hetgeen volgens het ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt, een ander behoudens de aanwezigheid van een rechtvaardigingsgrond. Er zijn dus volgens de wet drie factoren die bepalen of een daad onrechtmatig is: * Inbreuk op een recht, absolute rechten bv eigendomsrecht of privacy * Doen of nalaten in strijd met de wettelijke plicht * Een doen of nalaten in strijd met hetgeen volgens het ongeschreven zorgvuldigheidsnormen bv. Oneerlijke concurrentie, handelen in strijd met veiligheidsvoorschriften, uitroepen van stakingen.
Een rechtvaardigingsgrond maakt dat een bepaalde daad, hoewel deze strikt genomen wel onder de definitie van onrechtmatige daad valt, toch niet onrechtmatig is. * Noodtoestand * Overmacht * Noodweer * Toestemming van benadeelde * Ambtelijk bevel * Wettelijk voorschrift

* Toerekenbaarheid van de onrechtmatige daad
De toerekenbaarheid van een onrechtmatige gedraging hangt af van: * Schuld ( verwijtbaar gedrag, in hoeverre kan de dader onrechtmatige daad verweten worden?) * Risico (datgene wat krachtens de wet en de verkeersopvattingen toerekenbaar is)
Bij schuldaansprakelijkheid speelt het probleem dat de benadeelde moet bewijzen dat de dader schuldig is. Bij risicoaansprakelijkheid is de dader aansprakelijk. Hij mag echter proberen te bewijzen dat er bijvoorbeeld sprake is geweest van overmacht.
Bij risicoaansprakelijkheid kan iemand: * Aansprakelijk zijn op grond van een eigen gedraging die tot zijn risico behoort * Aansprakelijk zijn voor andere personen en aansprakelijk zijn als bezitter van een zaak, als bezitter van een opstal en als bezitter van een dier. (kwalitatieve aansprakelijkheid)
Risicoaansprakelijkheid voor eigen gedraging * Als er sprake is van een geestelijke of lichamelijke tekortkoming * Als iemand deel uitmaakt van een bepaalde groep
Kwalitatieve aansprakelijkheid * Ouder of voogd * Werkgever voor een ondergeschikte * Opdrachtgever voor een niet-ondergeschikte * Vertegenwoordigde voor een vertegenwoordiger * Bezitter van een bepaalde roerende zaak * Bezitter van een opstal * Bezitter van een dier * Eigenaar of houder van een motorvoertuig

* Schade en causaal verband
De benadeelde kan slechts een vordering tot schadevergoeding instellen, als hij kan bewijzen dat hij schade heeft geleden. Slechts die schade hoeft vergoed te worden die het gevolg is van de onrechtmatige daad. De factoren waarmee volgens de wet rekening moet worden gehouden voor de toerekening van een bepaalde onrechtmatige gedraging, zijn: * De conditio qua non, dat wil zeggen: schade moet een direct gevolg zijn van de onrechtmatige daad. * De voorzienbaarheid, dat wil zeggen: was de schade een redelijkerwijs te verwachten gevolg van de onrechtmatige daad. * De aard van de aansprakelijkheid, dat wil zeggen: schuld- of risico-aansprakelijkheid (arrest overleden hartpatiënt) * De aard van de schade (letselschade, overlijdensschade, zaakschade) * De aard van de gedraging (meer of minder schuld, beroeps- of bedrijfsmatig handelen)

* Relativiteit
Met relativiteit wordt bedoeld het verband tussen de overtreden norm en het belang dat door deze norm wordt beschermd. Geen verplichting tot schadevergoeding bestaat, wanneer de geschonden norm niet strekt tot bescherming tegen de schade zoals de benadeelde die heeft geleden.

* Wie zijn aansprakelijk
Aansprakelijk voor onrechtmatige daden zijn: * Natuurlijke personen * Rechtspersonen * Meer personen tegelijk

* Productenaansprakelijkheid
Een product is een roerende zaak, het kan een zelfstandige zaak zijn, maar het kan ook een bestanddeel zijn gaan vormen van een andere roerende of onroerende zaak. Een product is gebrekkig als het niet aan de veiligheid biedt die men ervan mag verwachten, er wordt hier gelet op: * De presentatie van het product: moet zorgen voor een Nederlandse toelichting, en een kindvriendelijke verpakking. * Het redelijkerwijs te verwachten gebruik van een product: de producent moet rekening houden dat men bijvoorbeeld een krukje ook gebruikt om op te staan * Het tijdstip waarop het product in het verkeer is gebracht: de gebrekkigheid van een product wordt beoordeeld naar de veiligheidsnormen die van toepassing waren op het tijdstip dat het product in de handel werd gebracht.
Een producent is: * De fabrikant van het eindproduct * De producent van een grondstof * De fabrikant van een onderdeel * Degene die zich als zodanig presenteert door zijn naam, zijn merk of een ander onderscheidingsteken op het product aan te brengen. * De importeur * Iedere leverancier
Een producent is aansprakelijk voor de gevolgschade. De schade waarvoor een producent aansprakelijk gesteld kan orden: * Door of lichamelijk letsel * Zaakschade: de zaak die de schade heeft opgelopen, moet gewoonlijk voor gebruik is de privésfeer zijn gebruikt. Als het beschadigde meubilair dus in de woonkamer van de benadeelde bevond, kan men ervan uitgaan dat aan de door de wet gestelde voorwaarde is voldaan.

* Oneerlijke handelspraktijken
Er is sprake van een oneerlijke handelspraktijk: * Als de handelaar in strijd met de vereisten van professionele toewijding waardoor het vermogen van de gemiddelde consument om een geïnformeerd besluit te nemen merkbaar is beperkt of kan worden beperkt * Als er sprake is van een misleidende handelspraktijk

* Misleidende reclame bij misleidende reclame is er sprake van onjuiste mededelingen betreffende bijvoorbeeld een bepaald product, waardoor concurrenten en consumenten niet meer weten waar zij precies aan toe zijn. * Aansprakelijkheid bij elektronisch rechtsverkeer
Certificaatverlenders (trusted third parties) geven elke persoon een unieke code (digitaal certifiaat) voor de verificatie van elektronische handtekeningen. De aansprakelijkheid bij fouten ligt bij deze diensverleners. Beperking van de aansprakelijkheid kan door een grens te geven te geven voor de waarde van de transactie. Providers (tussenschakels) treden op door informatie door te geven (mere conduit, niet aansprakelijk bij onrechtmatige informatie), gegevens opslaan door gegevensverwerking (caching, niet aansprakelijk voor de schade voor informatiemaatschappij) en opslaan van gegevens voor onbepaalde tijd (hosting, niet aansprakelijk voor opgeslagen informatie). Natuurlijk bestaan er wel enige uizonderingen op de aansprakelijkheid van de providers

Hoofdstuk 11 schadevergoeding
Schadevergoedingsverbintenissen kunnen ontstaan ten gevolge van het tekortschieten in de nakoming van een verbintenis of ten gevolge van het plegen van een onrechtmatige daad. In beide gevallen zijn voor het toekennen van schadevergoeding vereist: * Schade * Toerekenbaarheid van degene die de schade veroorzaakt heeft * Causaal verband tussen de schade en de gebeurtenis ten gevolge waarvan de schade is ontstaan.

* Wat is schade?
Schade is het (nadelige) verschil tussen de toestand zoals die is als gevolg van de gebeurtenis waarop de aansprakelijkheid berust, en de situatie die er zou zijn geweest als die gebeurtenis wel of niet zou hebben plaatsgevonden. * Welke schade wordt vergoed?
De schade die op grond van een wettelijke verplichting tot schadevergoeding moet worden vergoed, bestaat uit: * Vermogensschade * Geleden verlies en gederfde winst * Redelijke kosten ter voorkoming of beperking van de schade die mocht worden verwacht als gevolg van de gebeurtenis waarop de aansprakelijkheid berust. * Redeljke kosten tot vaststelling van schade en aansprakelijkheid. * Redelijke kosten ter verkrijging van voldoening buiten rechte voor de kosten van ingebrekestelling en buitengerechtelijke incassokosten. * Ander nadeel, voor zover de wet op vergoeding hiervan recht geeft. * Immateriële schadevergoeding (bv. Shockschade)

* Vorm van schadevergoeding
Vordering die naast of in plaats van schadevergoeding ingesteld kunnen worden, zijn: * Het verbod van een bepaalde gedraging (bijvoorbeeld verbod om bepaald artikel te publiceren) * Een gebod (bijvoorbeeld herstel in de oude toestand) * Rectificatie. Dit kan op vordering van de benadeelde aan iemand worden opgelegd als deze in een bepaalde publicatie onvolledige of onjuiste gegevens van feitelijke aard heeft gepubliceerd.

* Schadevergoeding bij letsel en overlijden
Schadevergoeding bij letsel kan niet alleen de vergoeding van de schade van de benadeelde betreffen, maar ook de vergoeding van kosten van derden. (verpleegkosten en reiskosten)
Schadevergoeding bij overlijden betreft ook weer schade die een ander dan de benadeelde lijdt ten gevolge van diens overlijden. Deze schadevergoeding kan betreffen: * Schadevergoeding op grond van het derven (moeten missen) van levensonderhoud * Kosten van lijkbezorging